ONS BLAD
van
Brunete door de troepen
Franco veroverd
De Servisch-orthodoxe kerk
tegen het Concordaat
F
t
h
X I
nieuws van heden
m
Het begin van een
godsdienststrijd
Nieuwe botsingen
China
Mgr. Von Preysing
25 jaar priester
De kerkvervolging Het
Duitschland
in
parlementsleden,
die voor het Concordaat ijverden, worden
buiten de kerk gestooten
Madrid geeft het verlies
van het dorp toe
DE BAROMETER
\l
Goering richt een
maatschappij op
JOH, LAUWERS
Stojadinowitsj en alle regeerings- en
11 'HR
MAANDAG 26 JULI 1937
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
s
No
Autobus met tankauto
in botsing
g
f
A
JAPANSCHE LANDDAG
Bezorgdheid voor de
gevaarlijke reacties
45 vliegtuigen vallen
Barcelona aan
Een prinselijk jacht
wordt bananenboot
Ruim 50 predikanten
thans in hechtenis
Prins-regent Paul gewaarschuwd
niet met regeeringspersonen
de kathedraal te be
zoeken
Door den schok ontplofte de tank
wagen; 22 personen gewond
Een groote menigte brengt den
Bisschop een spontane
hulde
Ex-Keizer Wilhelm II charterde
het eenigen tyd
Nationalisatie der ijzer productie
in het kader van het
vier-jaren-plan
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
De broeder van Ds. Niemoeller
gearresteerd na een preek in
diens parochie te Dahlem
Op de Internationale luchtvaarttentoon stelling te ’s Gravenhage zal dit nieuwe
model van de Dornier-fabriek uit Friedrichshafen worden tentoongesteld. Het is
een groot viermotorig landvliegtuig
PAYGLOP 3
Alkmaar
RECHTHOUDERS
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
advertentieprijzen»
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 a
p. rètjiel; idem op pag. één 55a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
’rt
Met het zwaarste materiaal en
sterke troepenmachten wordt
rond Brunete de strijd
voortgezet
251
JAARGANG
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
DERTIGSTE
I.
T
t
tegen
1
t
Brvete
1
Kerkrede: f 65M van twee
zoowel
blijk
dagen aan den gang is, duurt nog steeds voort.
t
HU. Wijdingen in het Aartsbisdom.
t
Heiligdomsvaart te Maastricht ten einde.
hield
sQn
Lapébie wint de Ronde van Frankrijk.
O O
o
Hea eigenaardige samenvallen van het over-
De strijd rond Brunete, welke reeds negen
'o
„Nieuwe bewoners” van fort Knox, de bekende goudbewaarplaats der Vereenigde
Staten, werden onder gewapend geleide aangevoerd
BERLIJN, 36 Juli (Reuter). Toen werd
medegedeeld, dat Zondag de broeder van
ds. Niemoeller zou preeken In diens paro
chie te Dahlem. was de Annakerk spoedig
overvol
HU het bombardement zUn
gedood en 150 gewond.
De Bisschop van Berlijn, Mgr. von Preysing,
vierde Zondag zjjn 25-jarig priesterfeest.
Aantal werkloosen in Juni met 18.006 gedaald;
thans 68.000 minder dan een Jaar geleden.
De I.V.CJ1
Den Bosch.
Prins-regent Paul, die in Slovenië heeft ver
toefd. de minister van het Hof An tl tej, die hem
heeft vergezeld, en de minister van Oorlog, ge
neraal Marltsj, die zich buiten den stryd heeft
gehouden, worden niet door dit besluit getrof-
Een groote menigte, welke voor de St. Hed-
wig-kathedraal was samengestroomd, bracht op
het plein voor dit kerkgebouw den Bisschop
die gisteren dm 25rien verjaardag van zjjn
priesterwijding herdacht, een spontane hulde.
De Unies der regeeringstroepen doorstonden
onbewogen het zeer hevige bombardement der
rechtschen. ZU handhaafden hun stellingen en
traden in contact met de naburige troepen.
De linksche troepen werden voor Villanueva
en La Canada opnieuw gegroepeerd teneinde den
toegang tot dit knooppunt van verbindingswe
gen te verdedigen. Het regeeringsleger verde
digt zich heldhaftig in dezen sector, waar de
vjjand sterke troepen en veel materiaal heeft
samengetrokken.
ZU slaagden erin een bres te slaan In de
stelUngen van de regeering en zich meester
te maken van de eerste verdedigingslines.
Minister Goering verordent'de nationalisatie der
Uzerproductie in Duitschland in het kader van
het vier-jaren-plan.
KLM. boekt gunstige resultaten
Europa als op Indië.
Nieuwe regeling voor den uitvoer van melk
producten.
Congres van den Bond voor groote gezinnen te
Maastricht.
Stand op Maandag 10 uw T* 7593
Vorige utand 7553
binnen, waarin het ontslag van den premier
geëlscht wordt. In groote spanning wacht Ieder
een af, welke houding de prins zal aannemen.
Men meent, dat weinige der parlementsleden
zich in hun kiesdistricten zullen durven vertoo-
nen. De kerk heeft Immers In wezen de re
geering en haar aanhangers den oorlog ver
klaard.
stellingen
haar
Het IJ legt ook dit jaar beslag op den Hauser-
beker.
Het succes van den Joegoslavischen premier
Stojadlnowltsj, die er in geslaagd is het con
cordaat door de Skoepsjtlna te laten ratiflcee-
ren doch niet door den Senaat, waar hU
vreesde op het oogenblik geen voldoende meer
derheid te verkrUgen blijkt een Pyrrhus-over-
wimung te zUn geweest, verneemt de Courant
uit de Daily Telegraph. Het beteekent eer het
begin dan het einde van den godsdienststrijd
in Joegoslavië.
Toen Prlns-regent Paul bU rijn terugkeer
uit Slovenië zijn voornemen te kennen gaf,
Zondagochtend de kathedraal te bezoeken,
werd hU zoowel door de synode als door den
commandant van het garnizoen te Belgrado
gewaarschuwd, dat htJ rich niet door de le
den der regeering moest laten vergezellen.
De 71ste buitengewone zitting van den Ja-
panschen Landdag Is te Tokio begonnen. Sjojoe
Kayama (Minselto) en Yasoeo Kanemitsoe
(Seyoekal) werden onderscheidenlijk tot voorzit-
vaardigdnn gekozen.
Volgens berichten uit Belgrado heeft de
synode der Servische orthodoxe kerk den
prins regent een telegram doen toekomen,
waarin gevraagd wordt, dat het concilie voor
de verkiezing van een nieuwen patriarch
niet zal worden bUeengeroepen, vóór Sto-
jadinowitsj zUn ontslag heeft aangeboden.
Zondagochtend omstreeks kwart voor vier
hebben 45 vliegtuigen van Franco bommen
geworpen op Barcelona.
De luchtafweerartlllerie dwong de vliegtuigen
zich terug te trekken.
65 personen
door de reehtsehe troepen veroverd;
Barcelona door 45 vliegtuigen van Franco ge
bombardeerd.
Havas deelt uit Madrid mede: TUdens een
gemeenschappelüke vergadering der CJ4.T. en
der F.A.I hebben de verschillende sprekers ver
klaard, dat deze partijen evenals de andere het
recht hebben deel uit te maken van de re
geering en zitting te hebben in de volksrecht-
banken. Ook vielen de sprekers de vereenigde
socialistische jeugdbewegingen aan, die zU ervan
beschuldigden de politiek der communistische
partij te voeren.
Gewapende treilers der rechtschen hebben In
de Straat van Gibraltar het Sovjet-Russfeche
stoomschip „Varlaam Avanesov” aangehouden
en naar Ceuta opgebracht.
Een aantal Spaansche schepen, de meeste te
Bilbao Ingeschreven staande en door de regeering
van Valencia gerequireerd, zUn in overeenstem
ming met de Engelsche wet en op verzoek van
hun eigenaars In verschillende Engelsche ha
vens vastgehouden.
Reuter meldt, dat Itallaansche kringen for
meel het persbericht tegenspreken, volgens het
welk maarschalk Badoglio zich op het oogen
blik te Gibraltar zou bevinden.
Amsterdammer berooft Haagschen taxi-chaaf-
feur.
Uit Tientsin wordt aan het Japansche
telegraalagentschap Domei gemeld, dat een
escadrille Japansche vliegtuigen de Chinee
sche stellingen en kazernes te Langfang
heeft gebombardeerd.
BERLIJN, 36 Juli (Reuter). Pater Prey-
sing, de broeder van Mgr. graaf Preysing,
den Bisschop van BerUjn, heeft Zondag
in zUn preek den Bisschop, die zoo vaak
door de nationaal-sociallsten is aangeval
len, verdedigd.
De maatschappU draagt den naam „Reichs-
werke A.G. fuer Erzbergbau und Eisenhueten
Hermann Goering”; zU heeft haar zetel te
Berlijn. ZU zal in de eerste plaats installaties
inrichten in de ertshoudende streken van het
Salzgittergebled in Baden en Frankenland.
In Noord-China rijn te Langfang nieuwe ge
vechten begonnen; Japansche vliegtuigen bom
bardeerden de Chineesche stellingen; de 37ste
Chineeache divisie weigert Peiping geheel te
ontruimen.
BERLIJN, 24 Juli (DNB) Minister
president Goering heeft als gevolmachtigde
voor het vier-jaren-plan den vertegen
woordigers van Uzerproduceerende en -ver
bruikende takken van nUverheld, van den
Ijzerhandel en het bouwbedrUf medegedeeld,
dat hU een maatschappU heeft opgericht,
die onder rUksleldlng tot taak heeft, de
Uzerertsvoorraden van den Duitschen nodem
op te sporen en te ontginnen In den voor
het nationale economische leven nood-
zakelUken omvang.
De juridische vorm dezer vereenlging en de
richtlunen voor de rechtspositie der leden woe
den vastgesteld door den gevolmachtigde voor
het vier-jaren-plan.
NEW-YORK, 24 Juli (Reuter). BU Rockaway
(Long Island), is een autobus, welke op weg
was naar New-York, met een benzinetankauto
in botsing gekomen. De tankauto ontplofte,
waajdoor In alle richtingen brandende benzine
werd weggespoten. De passagiers van den auto
bus trachtten zoo snel mogelUk door de raam
pjes naar bulten te komen, waarbU verschel-
denen werden gewond. Een passagier, wiens
kleeren vlam hadden gevat, werd In de vlak
bU de plaats des onhells liggende Jamaica-baal
geworpen. In het geheel werden 23 personen
gewond, van wie acht met ernstige snüwonden
In het ziekenhuis zUn opgenomen.
De nieuwe botsing bU Langfang aan de spoor-
1U* TientsinPeiping, heeft zich, volgens hier
ontvangen berichten, aldus voorgedaan:
Troepen van de 38ste Chineesche divisie heb
ben op het spoorwegstation Zondagavond Ja
pansche troepen met geweld willen verhinderen
den trein, waarmede zij gekomen waren, te
verlaten en het station te bezetten. Het trein
verkeer moest daarop stopgezet worden. Gel Uk
gebruikelijk is, wordt de verentworodelUkheid
voor de botsing door elk der betrokkenen op
den ander geworpen.
en parle-
heerscht
bjj het
TOKIO, 26 Juli (Havas) Het gevecht
tusschen Chineezen en Japanners is op
nieuw opgeleefd te Langfang, halverwege
tusschen Peiping en Tientsin. Het werd den
volgenden ochtend voortgezet. De Japan
sche troepen hebben inmiddels medege
deeld, dat er rijf gewonden vielen.
De politieke situatie in Noord-China
schunt steeds verwarder te worden.
LONDEN. 26 Juli (Havas). Vol
gens uit Belgrado ontvangen inlich
tingen heeft de heilige synode der
Servische orthodoxe kerk den minis
ter-president Stojadinovitsj, alle leden
der regeering en alle leden van het
parlement, die voor aanvaarding van
het Concordaat hebben geijverd, en
tot den orthodoxen godsdienst be-
hooren, in hun godsdienstige rechten
en plichten geschorst.
Volgens het kanonnieke recht der
Servische orthodoxe kerk is dit de
eerste stap naar ex-communicatie, die
weldra zou volgen.
Chineesche troepen hebben kortgeleden
de telefoonlijnen van het Japansche leger
tusschen Peiping en Tientsin afgesneden.
Vervolgens werd de tweede verdedigings
linie aangevallen en na enkele gevechten
maakten de troepen van Franco rich mees
ter van de plaats.
De opmarsch werd daarop voortgezet in
de richting van San Martin de Valde Ig
lesias.
De rechtschen maakten meer dan tweedui
zend tegenstanders krijgsgevangen en een
groote hoeveelheid materiaal viel in hun han
den. Aan het front van Teruel hebben de troe
pen van het vijfde legercorps van Franco het
bergmasslef ten Zuiden van Etrambasaguas
aangevallen. Niettegenstaande den krachtigen
tegenstand van de regeeringstroepen, slaagden
de rechtschen erin den top te bereiken.
De Servisch-ortrodoxe kerk verzet zich
een Concordaat met den H. Stoel, door scherpe
maatregelen tegen alle regeerings-
mentsleden te nemente Belgrado
bezorgdheid voor gevaarlijke reacties
volk.
Zaterdagavond nog was de minister van Jus
titie, dr. Soebotitsj, die de kathedral was bin
nengetreden, waar het stoffelijk overschot van
den patriarch staat opgebaard, door het ver
ontwaardigde publiek naar buiten gedreven.
Als gevolg van de waarschuwing begaf prins
Paul zich, alleen vergezeld door minister Antitsj
en zun adjudant, naar de kerk. HU kuste de
Ikon, die bü de baar lag, knielde eenigen tUd
in gebed verronken neer en stak daarna een
kaars op, die aan het hoofdeinde van de kist
werd geplaatst.
De meeste winkels in Belgrado »Un thans
in rouw gehuld. Het portret van den pa
triarch staat In de étalages, gedrapeerd met
rouwfloers.
lijden van den patriarch met de aanneming van
het concordaat, gekoppeld aan totaal ongegron
de geruchten, dat zUn dood het gevolg van
vergiftiging zou zijn geweest, heeft de gods
dienstige Serviërs in de sfeer van een „treur
spel der natie” gebracht en hen vervuld met
den fanatieken wensch, dat de een of andere
schuldige, nog worde gestraft, gevoelens, die nog
gevaarlUk zouden kunnen worden.
Hoe spoedig de gevoelens verhit worden, blUkt
uit hetgeen geschiedde, toen twee parlements
leden, die vóór het concordaat hadden gestemd,
bet register van rouwbeklag, dat in het patriar
chaal paleis is neergelegd, kwamen teekenen. ZU
werden door de woedende menigte herkend en
aangevallen.
De afgevaardigde voor Belgrado DJoeritsJ
werd gemolesteerd en moest zwaar gewond
naar het ziekenhuis worden overgebracht.
Dr. Raskovitsj moest het patriarchaal paleis
binnenvluchten.
BOSTON (Massachusetts), 34 Juli (Reuter).
Het stoomjacht „Hlrondelle\ dat eens met <jpn
standaard van keizer Wilhelm n en van prins
Albert van Monaco in top heeft gevaren. Is tot
bananenboot verbouwd. Het Interieur is sterk
vereenvoudigd en er Is ruimte gemaakt voor het
vervoer van 18.000 trossen bananen. De lange
masten zUn aanzlenlUk korter gemaakt.
De „Hlrondelle". die In 1911 voor prins Albert
van Monaco In ^JankrUk werd gebouwd, was
in haar eerste Jaren het grootste en mooiste
Jacht, dat er bestond. Kelzer Wilhelm II char
terde het schip voor eenigen tUd, doch bU bet
uitbreken van den wereldoorlog werd het terug
gezonden en Monaco leende het jacht voor den
duur van den. oorlog aan FrankrUk. Een jaar
of tien geleden kwam het schip in Amerikaan-
sche handen.
Naar vernomen wordt, heeft de synode het
aanbod der regeering den patriarch op staats
kosten te doen begraven, van de hand gewe
zen. Geen orthodox lid der regeering, behalve
de twee bovengenoemde, die niet onder het
besluit vallen, en geen der orthodoxe parle
mentsleden, die voor de wet hebben gestemd,
zal de begrafenisplechtigheid mogen bij wonen.
Deze zal as. Donderdag plaats vinden In de
kerk van den heiligen Sava, den grooten Servl-
■chen nationalen heilige, voor wien patriarch
Varnava de diepste vereerlng had.
De regeering maaktzich ongerust over
berichten, die uit geheel Servië binnenetroo-
men, en volgens welke veie duizenden voor
nemens zjjn om de plechtigheid bjj te wo-
“en, die getnakfceljjk tot een demonstratie
Wen den premier Stojadinowitaj zou kun-
uitgroeien.
Protesten stroomen bet paleis van prins Paul
Vreemd geval te
broers verdwenen.
Verder heeft Goering een verordening
uitgevaardigd, volgens welke de tot de ex
ploitatie toegelaten mUnbouwonderncmin-
gen vereenlgd kunnen worden ter bevor
dering van de ontginning.
Jaarvergadering te
Volgens een officieel ontvangen commu
niqué, seint Havas uit Madrid, hebben de
regeeringstroepen vroeg in den ochtend een
aanval gedaan ten Zuid-Westen van Bru
nete. De tegenstander bood taaien weer
stand, stuitte den opmarsch der regee
ringstroepen met behulp van luchtmacht
en artillerie en maakte rich meester van
Brunete.
Een welonderhouden kanonvuur is den gehee-
len nacht hoorbaar geweest uit de richting van
Langfang, waar een bataillon Japanners,’ dat
*n den afgeloopen nacht was aangevallen door
de Chineezen. zich verdedigt in afwachting van
de komst van versterkingen.
Vervolgens begaf hjj zich naar de pas
torie, waar hjj op overeenkomstige wijze
preekte. Hij verdedigde z(jn gearresteerden
broeder tegen de aanklacht een politiek
dominee te rijn en te zijn omgekocht.
Naar gemeld wordt, is hjj na deze pnek
gearresteerd.
De broeder van Dr. Niemoeller na de preek
in diens parochie te Dahlem gearresteerd en
weggevoerd.
Het zou thans, naai De Courant bericht,
de vierde Zondag zUn, dat de geloovlgen te
Dahlem hun predikant na de preek zien arres-
teeren en wegvoeren.
Geen enkele offlcieele inlichting heeft
aan Havas te Madrid het verlies van Bru
nete bevestigd, doch het is zeker, dat de
regeeringstroepen midden in den nacht het
dorp hebben verlaten onder den sterken
druk der rechtschen.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS»
Per kwartaal voor Alkmaar f2.—
Voor buiten Alkmaar 2.50
Dagblad uitgegeven door de
N-V. Drukkerij De Spaamestad Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
NAVAL CARNERO 36 Juli (Havas).
Nadat Brunete door een twaalftal vlieg
tuigen van de rechtschen gebombardeerd
was, zUn de troepen onder leiding van
generaal Vareia tot den aanval overge
gaan.
Het hoofdbestuur van de Japansche troepen
in Noord-China deelt mede, dat de 37ste divi
sie van de Chineesche troepen weigert Peiping
volledig te ontruimen. Ook ten Westen van
Peiping hebben slechts kleine gedeelten van de
37ste divisie een aanvang gemaakt met den
terugtocht naar de Westelijken oever van de
Joengting. Andere afdeelingen dezer troepen
zun bezig met het opw^rpen van nieuwe stelUn
gen in de nabijheid van Peiping.
De synode is van meening, dat de minister
president en de andere orthodoxe leden der
regeering geen deel van het kiescollege kunnen
uitmaken, omdat zU het aanzien der kerk zeer
geschaad hebben door hun houding In de
kwestie van het Concordaat met de Roomsch-
Katholleke Kerk.
De opvolger van het overleden hoofd der
Servische orthodoxe kerk, de patriarch Var
nava, moet gekozen worden door het kerke
lijke kiescollege overeenkomstig de wet van 6
April 1930.
Het college, dat momenteel uit 55 leden be
staat os. aUe bisschoppen, metropolieten,
dekenen en aartspriesters van Belgrado, Petch
en Carlofskl. de voorzitter van den minister
raad en de leden der regeering voor zoover zU
tot de orthodoxe kerk behooren moet bU
konlnklUk besluit worden bUeengeroepen. De
stemming zal geheim zUn. Er worden drie can-
didaten aangewezen, waaruit de regent ten
slotte den nieuwen patriarch kiest.
Intusschen ging de dienst in de kerk door.
Een jong predikant deelde mede, dat in de
efgeloopen week nieuwe arrestaties van do
minees waren geschied, waardoor het totaal
der arrestaties tot ruim vijftig was gestegen.
Verschillende der gearresteerde predikanten
bevonden zich reeds een half Jaar In hechtenis.
ZIJ. die niet meer in het gebouw konden
komen, verzamelden zich in .de pastorie, maar
ook deze was spoedig gevuld en nog steeds
vroeg men om te worden toegelaten.
Ds. Niemoeller sprak eerst In de kerk. Tij
dens zUn predlcatie verdedigde hU verschei
dene dominees, die zich in arrest bevinden,
tegen de aanvallen der pers en verklaarde hU.
dat velen van hen zich ernstige opofferingen
hadden getroost voor volk en land en
hadden gegeven van vaderlandsliefde.
De regeeringstroepen houden den strijd vol
ten Noorden van het dorp op den weg van
Villanueva en La Canada. Den geheelen dag
heeft de artillerie der regeeringstroepen met
groote hevigheid de nieuwe stellingen der
rechtschen gebombardeerd^ Van haar kant
bestookt de artillerie der tegenstanders, ge
steund door de krachtige luchtmacht, zonder
ophouden de regeeringsstellingen.
Volgens de laatste nlet-offlcleele berichten
te Madrid zou het dorp Brunete nog in han
den zUn van de regeeringstroepen. Na een
heftig voorbereidend artillerievuur gingen de
rechtschen tot een aanval over. De regee
ringstroepen deden een tegenaanval en verdre
ven de rechtschen. Een uur later moesten de
regeeringstroepen zich voor het hevige vuur
van de troepen van Franco terugtrekken, doch
na een omtrekkende beweging gingen zU we
derom tot den aanval over en de reehtsehe
troepen moesten weer wUken. Huis na huis
werd veroverd. De uitslag van den strijd zou
nog niet officieel bekend zUn. Volgens alle
andere berichten is het wel zeker, dat Brunete
gevallen is.
TUdens zUn radioredevoering sprak generaal
Guelpo de Llano de bezetting van Bfunete door
de regeeringstroepen tegen en hU voegde hier
aan toe, dat de hevige tegenaanvallen der re
geeringstroepen met zware verliezen werden
afgeslagen.
Tot nu toe was medegedeeld, dat 30
dominees het preeken verboden te, terwUl
25 hunner uit hun parochies zijn ver
wijderd
Men weet niet, wat men denken moet van de
houding van den president van den raad van
Hope! en Tsjahar, Soeng Tsjeh Yoean, aan
wiens goeden wil men niet twufelt, doch wien
men toch niet als den juisten man beschouwt
voor de behandeling van lastige politieke pro
blemen. a
Van de zode der Nanking-regeering zijn nu
de munster van Binnenlandsche Zaken Sjoeng
Pin. die in 1933 de wapenstilstandovereenkomst
heeft geteekend, een vertegenwoordiger van
Tsjang Kai Tsjek en een vertegenwoordiger
van den Clüneeschen minister van Oorlog te
Peiping aangekomen.
Voorts bevinden zich twee vertegenwoordigers
van het ministerie van Buitenlandsch Zaken te
Peiping.
Door moeilijkheden, welke zUn gerezen tus
schen ondergeschikte bestuursambtenaren in
Oost-Hopei, wordt de situatie nog ingewikkel
der. Intusschen heeft de Japansche militaire
attaché te Peiping opnieuw geprotesteerd bjj de
Chineesche autoriteiten tegen het feit, dat te
Peiping meer Chineesche troepen zUn aangeko
men dan is overeengekomen. Ook verder heeft
hjj veel opmerkingen gemaakt over de wUze,
waarop de door China aangegane verplichtin
gen worden ten uitvoer gelegd.
■s
