Een tragisch vorstenleven
1
H
gezinnen
Plaats dan een „Omroeper”
voor 80.
tPOE„DITALTXia
I l
Keizer Ferdinand II en het
Roomsche ideaal
KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
71e jaargang - no. 45
Een intern, godloozen-
congrea te Brussel
Smadelijke vrede voor
de Habsburgers
Uitbreiding K.L.M.-
diensten
Europa* a jammerlijke vertcheard-
heid en ellende in den dertig-
jarigen oorlog
Twee dames beleefden te Stap
horst een onaangenaam avontuur
Sovjet-Rurland zal vertegenwoor
digd worden door dertig
gedelegeerden
BOUW VAN TINBAGGER-
MOLENS
NIET FOTOGRAFEEREN
OP ZONDAG
CLEARING MET DUITSCH
LAND
7RAP uAwtGGEWORPLtï
,EIHWE SIGAAR OF SIGARET j
UIT
Inschakeling van
Stand der clearingen per 31 Juli
r
WOENSDAG 4 AUGUSTUS-1937
L
1
even-
en
m 1596 volgde hy zyn vader Aartshertog Karei
BRANDGEVAAR!
In 1736 werd te Keulen een vredescongres ge
houden, waarbij de Paus werd vertegenwoordigd
door den nuntius Ginettl. Deze onderhandelln-
gen leidden echter tot geen beslissing. De sma
delijke vernedering der katholieke Habsburgers
fiy den vrede van Westfalen In 1648 heeft Fer
dinand niet meer beleefd. De edele vorst, die
noodgedwongen gedurende vrijwel heel zijn re
geerperiode zijn land ten strijde moest lelden,
overleed te Weenen op 15 Februari 1637. Te
zijner nagedachtenis richtte men een mauso
leum op in renaissance-stljl.
Zondag
een
Wat betreft de vraag, of het juist is, dat de
Indische Regeering door het vergaan van de
„Kantoeng” een verlies heeft geleden van rond
vier ton. heeft de directeur van V. en W. in
den Volksraad verklaard, dat de aanschafflngs-
1
l
ook een speciale film Is opgenomen. Tijdens het
congres te Brussel zal een oproep gericht worden
tot de jeugd van de geheele wereld, om deel te
nemen aan het Internationale jeugdcongres te
Moskou in 1938 Niet alleen de radio van Sov-
jet-Rusland zal propaganda maken voor het
congres te Brussel, maar ook de radiostations
van bet roode Spanje.
i
t
1
-
IJsselstein herdacht Dinsdag zijn 25-jarig bestaan,
groote brandweerdemonstratie werd gegeven
Karinthlè en Kaïn, waar hy volgens de begin
selen van den godsdienstvrede van Augsburg (25
September 1555) de oontra-reformatle door
voerde. Evenzoo geschiedde in Bohemen en Hon
garije, waar Ferdinand resp. In 1617 en 1618
tot konlng werd gekroond, terwyi hy het jaar
daarop tot Keizer van Duitschland werd uit
geroepen als opvolger van Matthias, die kinder
loos was overleden. Intusschen was de gods
dienstvrede, waarvan boven sprake was, tot een
groote desillusie geworden. Tegenover een Evan
gelische Unie, welke de protestantsche vorsten
in 1606 hadden gesloten, stichtten de katholie
ken In 1600 een Liga, waarvan Kelzer Ferdinand
zich aan het hoofd stelde. Na voorafgegane
schermutselingen brak de groote worsteling aan, stelllgd, wist men door toedoen van Frankryk
welke geheel Europa beroerde en ten slotte be
slissend zou zyn voor de machtsverhoudingen
niet alleen tusschen keizer en ryksvorsten tot
aan de Fransche revolutie, maar meer nog tus
schen het katholicisme en protestantisme, waar
van de naweeën in het huidige Duitschland na
voelbaar zyn.
et is natuuriyk ondoeniyk in een beknopt
krantenartikel den vollen omvang van
desen oorlog te beschrijven of de vele In
gewikkelde problemen, welke hiermede ten
Bauwste verband hielden, te belichten. Wy sul
len ons daarom bepalen tot het weergeven van I
enkele feiten, welke van zoo n grooten invloed
Stin geweest op de verdere ontwikkeling van
ons werelddeel. Deze strijd, welke eerst goed in1
vallen te hebben afgeslagen, wordt hy evenwel
in 1632 by Lützen door Oustaaf Adolf verslagen,
die echter zelf hierby, evenals de veldheer
Pappenheim, sneuvelde. Een tweetal jaren later
werd Wallenstein, van ontrouw verdacht, door
zyn officieren gedood.' Zyn figuur zou later in
1799 Schiller Insplreeren tot diens befaamde
meesterwerk.
kosten van de nieuwe .Kantoeng" door de in
tusschen ingetreden belangryke stijging der roe-
taalpryzen zoomede wegens de extra-kosten,
verbonden aan den als eisch gestelden gedeel
telijken bouw In Ned.-IndiC, inderdaad op een
bedrag kan komen te staan, dat vier ton hooger
Is dan de uitgekeerde verzekerlngspenningen.
In zake de kwestie van de Inschakeling van
de Indische werven by verdere bestelling van
baggermolens, wordt geantwoord, dat de G.M.B.
aan dit desideratum reeds gevolg geeft. Zoo is
onlangs gereed gekomen de emmerbagger .JSeng-
kelle", die door de „Werf Conrad" is gebouwd,
gedemonteerd naar Indlë is verzonden en ver
volgens door de Droogdok Maatschappy „Tan
djong Priok" gemonteerd Is.
Een overeenkomstige werkwijze is door de
G.M.B. gevolgd met betrekking tot den door de
werf Conrad voor haar gebouwden „Pring-molen"
waarvan momenteel by de Droogdok Maatschap-
py „Tandjong Priok" de ponton gemonteerd
wordt.
■w yog eenmaal schenen de kansen zich ten
gunste van Ferdinand te keeren, toen de
Zweedsch-Unlïstlsche legers ijy Nordln-
gen totaal werden verslagen, en met de protes
tantsche vorsten in 1635 de vrede van Praag
tot stand kwam. De hoof) echter, dat Ferdinand
In Polen, dat met Zweden een zesjarigen wapen
stilstand had gesloten, welke In 1635 ten einde
liep, een nieuwen bondgenoot zou krygen, mis
lukte door Frankrijks bemoeiingen. Bovendien
echter wierp zich Frankryk zelf thans effectief
In den stryd, welke laatste periode door het
bondgenootschap van Frankryk met de Repu
bliek der Vereenlgde Nederlanden geheel samen
viel met den elndstryd van onzen tachtig-jarigen
oorlog met Spanje. In de Zuldeiyke Nederlanden
en Noord-Itallë bestreden Fransche legers de
Spaansche Habsburgers, terwyi een Fransch
Unlïstlsch leger den Elzas veroverde en plun
derend en brandstichtend 't uitgeputte Ryk en
het Habsburgsche Oostenrijk binnenviel.
Onder den titel ,De reis in het onbekende”
vinden we In dit nieuwe nummer een artikel
over de narcose en haar geschiedenis. Wat de
wetenschap met narcose en anaesthesie weet te
bereiken wordt hier duidelijk beschreven ëa
fraaie foto's verlevendigen den tekst. Een bezoek
aan Fontainebleau is interessant door de prach
tige afbeeldingen van de historische plaats. Hen
ri de Greeve preekt weer pittig over ware ze-
deiyke grootheid en op den Elfprovlnclëntocht
wordt Utrecht aangedaan. Sepp Schilller ver
haalt van een Japansche Martelarenfilm by
illustraties, die het bijzondere onderwerp nog
aantrekkelijker maken. Vervolgens is er een met
teekenlngen verlucht opstel over de luchthaven
van de toekomst, waarvan alle belangstellenden
in het vliegverkeer kunnen profiteeren. Daar
mee is de veelheid van onderwerpen nog niet
uitgeput, want behalve dat de dames in haar
Indische werven «*«en rubrieken weer van alles te zien en te
lezen krygen, wordt er nog een mooie reportage
gegeven van de pottenbakkerskunst te Tegelen.
Het spreekt vanzelf, dat onder het actueele
nieuws de Jamboree op den voorgrond komt en
dit geschiedt door middel van mooie foto’s. Ook
nu weer pryken tusschen dit spel van zwart en
wit twee prenten In vrooiyke kleuren.
De roman van F. H. Achemfann JJe God
zoeker", vertaald door H. B. van der Bande,
vindt na een heele reeks van pakkende en be
langrijke gebeurtenissen een waardig slot. De
keuze van dit boeiende en leerzame verhaal
heeft wel aangetoond, dat de K. L by alle
moderne vervolmaking haar oude degelijkheid
niet heeft verloren. Ook de nieuwe roman van
Ernst von Hlltl „Giftgas" biykt weer aoo*n ster
ke vertelling, doortrokken van goede Ideeën, te
zyn. De korte verhalen zullfp op hun wijs al
niet minder voldoen. Paul van Hoensbroek ver
haalt van Het testament van Katlnka's vader;
Carla Friso heeft een aardige zomervertelling
De Ober en A. Simmons teekent De Schakel
met het verleden.
Naast de interwasante Mlcrofonla treffen we
in de Narrenkap aardige vertellingen tusschen
een overvloed van humor aan. En Okki onthaalt
de jeugd op haar liefsten kost zoodat met de
KI. van deze week weer bet geheele gezin in
zyn schik aal zyn.
Z, K. H. Prins Chlchibu van Japan ver
laat met zijn echtgenoote het Vredes
paleis te Dien Haag, waar Hij Dinsdag
een bezoek bracht
Het tweede gedeelte van de overspan
ning der nieuwe brug over de Oude
Maas bij Dordrecht is Dinsdag op de
pijlers geplaatst Een overzicht van
het werk
zyde tegen Ferdinand had gekozen.
Frankryk. waar kardinaal Richelieu zyn onge-
kenden Invloed deed gelden, verleende den te
genstanders van Ferdinand flnancieelen steun.
De keizeriyke llglstische veldheeren Wallen
stein en Tilly wisten echter den Deenschen
Konlng na eenlge gewonnen veldslagen in 1629
tot den vrede van Lübeck te dwingen. Het be
faamde.-Restltutle-edlct, waarby de teruggave
der kerlceiyke goederen werd geClscht, bracht de
protestantsche Unie tot nieuwen tegenstand,
waarvan Richelieu handig gebruik wist te ma
ken om zich In de Duitsche zaken te mengen.
Na eerst op den Ryksdag te Regensburg In 1630
de afzetting van Wallenstein te hebben bewerk-
de wereldjamboree te
Vogelenzang, waar hij door eenlge hoofdverkenners werd rondgeleid
te verkrygen, dat konlng Oustaaf Adolf van
Zweden de zyde der protestantsche Unie koos.
Met zyn modern uitgerust leger rukte deze zege
vierend op, versloeg het Llga-leger, waarby Tilly
doodeiyk werd verwond, bezette München en
bedreigde alzoo de Habsburgsche erflanden. In
uitersten nood verzocht Ferdinand Paus Urba-
nus Vin om meer flnancieelen sjeun en het
proclameeren van den godsdienstoorlog. De Paus, werk op het congres verrichten? voor welk doel
die hiertoe niet was te bewegen, wendde even
wel middels den Nuntius te Parys zyn Invloed
aan om Frankrijks deelname asm den stryd te
voorkomen, echter zonder eenlg resultaat. Door
den nood gedwongen, doet Ferdinand daarop
weder een beroep op Wallenstein, die onder voor
den keizer vernederende voorwaarden opnieuw
het opperbevel aanvaardt. Na de eerste aan-
Algemeens clearingrekening. 1. Stortingen ia
Nederland 169 946300, waarvan bestemd voer:
A) achterstallige vorderingen ƒ1306.900, B»
Rentedlenst Dawes- en Youngleening en Stlll-
halte, rentetransfer ƒ6315300, O vrije reke
ning Relchsbank ƒ7369300. D) nieuwe onder
/ie clearing vallende vorderingen 156333.400.
3. Stortingen in Duitschland (nieuwe vorde
ringen) (inclusief saldo 1935 ad ƒ34 988 000)
160.720.7QO.
3. Uitlatingen in Nederland op nieuwe vor
deringen (ld) ƒ148 486900.
Laatst uitbetaalde nummers van storting
tegen guldensvorderingen447325, tegen Relcha-
markvorderingen: 42697/26116.
Speciale verrekeningStortingen in Neder
land tegen afgegeven relscheques (Inclusief
saldo 1936 ad 565.700) ƒ3.407500. Uitbetalin
gen in Nederland 1.438.100. Overgebracht naar
algemeene rekening (1) 462300. Nog beschik
baar ƒ606900.
-J—it jaar is bet driehonderd jaar geleden,
I T dat een der meest merkwaardige en tra-
gieehe na-ssiddeleewwaehe figuren, Kei
ser Ferdinand II van Duitaehiand, IRdens den
Europeeechen godsdienst oorlog op 58-jarigen
leeftijd te Weenen overleed. Van zUn moeder
Maria van Beieren en de Paters Jezuïeten te
Ingolstadt genoot hy een degelijke katholieke
opvoeding. Heel zyn verder leven was hy de
groote strijder en voorvechter van het herstel
van den katholieken eeredienst, waarby hem
de bitterste ontgoochelingen niet stjn besnaard
Zooals de K.IA. weet te berichten, zal het
uitvoerend comité van de godloozen-lnternatio-
nale haar volgende Internationale conferentie te
Brussel houdèn. Naar tot op heden bekend is,
heeft de centrale raad van de godloosenbewe-
ging 100.000 roebel voor de organisatie van dit
congres beschikbaar gesteld. Sovjet-Rusland zal
vertegenwoordigd worden door dertig gedele
geerden. allen ambtenaren van het departement
van buitenlandse!» zaken van Moskou Deze
gedelegeerden moeten vooral propagandistisch
Men meldt uit Nymegen aan de N.R.O.:
Twee Nymeegsche dames hebben
in de Overyselsche gemeente Staphorst
zeer onaangename ervaring opgedaan.
De dames maakten een autotocht en kwamen
daarby ook door Staphorst, juist toen de kerk
uitging. De schild erachtige kleedy der kerk
gangers vonden zy zóó aardig, dat. sy besloten
een foto te maken. Fotografeeren op Zondag
schynt de Staphorster bevolking echter een
ongehoord schandaal te vinden, althans belde
dames, van wie de oudste 50 jaar is, werden
plotseling door een aantal mannen gegrepen
en in een sloot langs den weg geworpen. Ge
lukkig was het water niet al te diep en konden
de dames, zU het geheel betnodderd, op den
kant komen.
zy reden naar Meppel, om daar aangifte te
doen by de politie, die hen weer naar den rijks-
veldwachter te Staphorst verwees. Deze heeft
thans de zaak iiy onderzoek, dat echter zeer
wordt bemoeliykt door het feit, dat geen signa
lement van de daders kan worden gegeven en
de bevolking een groote zwijgzaamheid aan den
dag legt. Mogeiyk echter, dat aan de hand van
dé foto, die inmiddels reeds is ontwikkeld, de
daders kunnen worden aangewezen.
Intusschen moge het bovenstaande een waar
schuwing zyn voor toeristen, om te Staphorst
op hun tellen te passen.
1618 inzette, is bekend gebleven als de dertig
jarige oorlog. Nimmer in de geschiedenis heeft
een vorst onder moeliyker omstandigheden het
bewind aanvaard dan Keizer Ferdinand. Behal
ve door de katholieke Liga werd hy o.m. gesteund
door Georg II van Saksen en den Konlng van
Spanje, welk land (behoudens onderbreking ty-
dens het twaalfjarig bestand) in den Nederland-
schen vrijheidsoorlog was gewikkeld, terwyi ook
Paus Paulus V aan Ferdinand flnancieelen steun
verleende. Tegenover hen stelde de protestant
sche Unie zich op, aan welker hoofd zich had
gesteld Frederlk V van der Pfaltz, bekend als
.De Winterkoning”, een neef van onzen Prins
Maurlts en gehuwd met een dochter van En-
gelands Konlng Jacob I. De Unie werd gesteund
door de Fransche Hugenoten. Konlng Jacob I
hield zich aanvankeiyk, in verband met han
gende verlovlngsplannen van den Engelschen
kroonprins met een Spaansche prinses, afzy-
dig. De oorlog zette voor de keizeriyke en llgls-
tlsche legers onder leiding van graaf van Tilly
gunstig in. De Winterkoning werd op den Wit
ten Berg by Praag verslagen en verbannen,
waarna de opstandelingen duchtig werden ge
straft en het katholicisme in Bohemen werd her
steld, terwyi ook In West-Duitschland de pro
testantsche strydkracht werd gebroken. Een
oogenbllk scheen keizer Ferdinand te hebben
gezegevierd, zoo niet graaf van Mansfeld met
gelden van in beslag genomen kloostergoederen
'n nieuw leger op de been had weten te brengen
en de markgraaf van Baden en de hertog van
Brunswyk diens zyde kozen. Ten slotte mengde
ook Konlng Christiaan IV van Denemarken zich
in den stryd, daartoe aangespoord door de Re
publiek der Vereenlgde Nederlanden en den
Konlng van Engeland, die mede door de bo
vengenoemde doch inmiddels te niet gedane
verlovlngsplannen ten gevolge van het in 1625
op in de Habsburger erflanden Stiermarken, te Den Haag gesloten drievoudig verbond, de
Het Vrijwillig Brandweercorps van
ter gelegenheid waarvan een
Zooals bekend is, werd de Blauwe Donau-
express tot nog toe tweemaal daags tot Wee
nen uitgevoerd en eenmaal daags naar Boeda
pest. De reden hiervan was, dat de Tsjechische
Luchtverkeersmaatschappy C. L. S., met welke
de K. L. M. op dezen dienst samenwerkt, van de
Hongaarsche regeering geen toestemming ver
kreeg om naar Boedapest te vliegen. Zoodoende
kon de Blauwe Donau-express alleen door de
K. L. M. tot Boedapest gevlogen worden, terwijl
de Tsjechische vliegtuigen niet verder dan Wee
nen gingen.
Thans zyn de Tsjechen en de Hongai
wel tot een vergelijk gekomen, zoodav
de eerste Douglas DO 3 van de O. L. van
Amsterdam naar Boedapest is vertrokken. De
Blauwe Donau-express vertrekt nu tweemaal
daags van Amsterdam/Rotterdam via Praag
en Weenen naar Boedapest en terug.
De ochtenddienst verlaat Schiphol te half ne
gen, de middagdlenst om 1 uur, terwyi men te
Boedapest resp. om 14.25 en 18.35 uur aankomt.
De luchtverbinding naar Texel, die de K LM.
per 1 Juli j.l. geopend heeft, verheugt zich nog
steeds in een zeer groote belangstelling. Begon
nen werd met een tweemaal dageiykschen dienst
van Schiphol naar Texel v.v„ met uitzondering
van den Zondag, doch reeds dadelyk bleek, dat
deze dienst niet kon voorzien in de groote
vraag.
Reeds den eersten Zaterdag dat gevlogen
werd, moesten ex tra-diensten worden ingelegd
en vloog men vyfmaal heen en terug- D*11
tweeden Zaterdag werden zes diensten naar
Texel onderhouden en den vierden Zaterdag
vlogen de K. L. M.-toestellen, waaronder zelfs
een Fokker F 8, plaats biedende asm 13 passa
giers, zevenmaal naar en van Texel.
Ten einde in de gebleken behoefte te voor
zien, is de K. L. M. thans definitief overgegaan
tot uitbreiding van de gewone dienstregeling.
Met ingang van 6 Augustus sullen dagelijks drie
diensten naar Texel en vandaar naar Schiphol
worden onderhouden, terwyi des Zondags twee
diensten en des Zaterdags zes diensten gevlogen
zullen worden.
F
Een boerenwagen vol Hongaarsche vroolijkheid. Een interessante detail-foto
van de demonstraties, die Dinsdag door de Hongaarsche padvinders in de Arena
z?
FOTOREPORTAGE
