1
Amerikaan wil goedkoope touristen-
schepen bouwen
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Plaats dan een „Omroeper”
gezinnen
>d. N
Voor 50 dollar naar
Earopa
EEN BEZOEK AAN DE
„ZAWISZA CZARNY”
WOENSDAG n AUGUSTUS IJtf
BOEK EN BLAD
KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
71e jaargang no. 46
14
naar
H
i
3
Regeering zal het plan
wel niet goedkeuren
DRIEJARIGE BESTUURS-
ACADEMIE
n
Onb*
Ens*
Begrooting dezer instelling voor
inlandsche B.B.-ambtenaren
dient gewijzigd
Oud-Nederlandsc^e driemaster
komt alt schip der Poolsche
verkenners weer
Amsterdam
a
lem
Jam
Op
daai
tenc
hya,
«te I
den
het
brui
een
wori
de 1
land
spre
ilUM
over
tint
vlag
Schepen zouden aan niet minder
dan 10.000 passagiers
plaats bieden
Op'“’■het gebied
echeepvaartwezen
galeen
8<
ocht
vaar
plofl
land
van
Man
V-Gl
De
Indb
gen
ker 1
leen*
Dt
lek 1
bouv
Ni
Vans
boor
vant
luk i
Di
Ha vi
waal
Boel
Dt
verb
Pers
H<
rech
Jong
kenl
hjj
«Hjbr
«cl
ge'
ne
va
we
ge
Intusschen lieten ook de Amsterdam
mers zich niet onbetuigd. Hoe verbaasd
stonden de gasten, toen zij, na hun onbe
rispelijke uitvoering van een Poolach lied,
onmiddellijk een even onberispelijke repri
se te hooren kregen van de andere zijde
van het „voetlicht". Amsterdam en War
schau vonden elkaar eerst goed in bet
roemruchte lied „Wij zijn niet bang!”
Indien dit plan Inderdaad - wordt uitgevoerd,
iets wat intusschen nog lang niet zeker is. dan
zou dit voor het reizend publiek Inderdaad een
groot voordeel beteekenen. Anderzijds mag men
echter niet vergeten, dat, indien er Inderdaad
twee van dergeljjke schepen in de vaart zouden
worden gebracht, de bestaande reederljen, de
Europeesche evengoed als de Amerlkaansche,
daarvan een enorme schade zouden ondervin
den. De Amerlkaansche regeering zal zich dan
ook nog wel eens bedenken, alvorens haar
goedkeuring aan het plan te hechten.
van het Amerlkaansche
is een Interessant voorstel
Ijfendertig jaar geleden liep, op een
van de Amsterdamsche werven, een
flinke schoener, een driemaster, van
stapel, die, een van de laatste der oude
garde, den hopeloozen strijd zou aanvaar
den tegen het moderne, van wind en weer
onafhankelijke stoomschip. Zijn strijd is
zwaar geweest, en de driemaster heeft heel
wat vernederingen moeten ondergaan, voor
het met vlag en wimpel weer de Amster
damsche haven binnenzeilde, in het mid
delpunt van de belangstelling, als het
prachtige oefenschip der Poolsche Zeever
kenners, de „Zawlsza Czamy”.
Daarmee was de stemming eerst goed ge
worden. De scheidingslijnen vielen thans ge
heel weg; ergens verscheen een koffergramo-
foon, en op een gelmprovlseerden dansvloer
vond de algeheele verbroedering plaats.
Hierdoor kwam er wat ruimte op het schip,
want de muurbloempjes trokken zich terug, en
wjj kregen gelegenheid kennis te maken met
den commandant van bet schip, generaal
Zaruskl, die, trotsch, ons door ztfn „Zawlsza
Czamy" leidde, en vertelde van de organisatie
der Poolsche Zeeverkenners. De trots van den
genital was te billijken, want toen de ver-
ken^fe drie jaar geleden genoeg geld gespaaro
»m een eigen schip te kunnen koopen
reire^nun uit eigen middelen bijeengebrachte
fonds juist ver genoeg, om een ouden Flnschen
schoener, die gebruikt werd voor de haring
vangst, over te nemen. De verkenners hadden onder de volken.
Het plan stelt voor twee enorme passagiers
schepen te bouwen, welke tegen zeer lage ta
rieven de reizigers naar Europa zouden vervoe
ren. ZIJ zouden 380 meter lang zijn (de „Nor-
mandië” is 313.75 meter lang), een inhoud heb
ben van 100.000 ton (de „Normandië" meet
79980 ton), een. snelheid van 34 knoopen bij
een maximum-snelheld van 38 knoopen bezit
ten (de „Normandië" heeft een maximum-
melheid van 33 knoopen) en den afstand New-
ïorkLe Havre in precies vier dagen afleggen.
De afvaart in belde richtingen zou eenmaal
per week plaats vinden.
De „Normandië” kan 1968 passagiers vervoe
ren. daarentegen zouden echter deze beide
nieuwe schepen plaats bieden aan niet minder
dan ongeveer 10.000 menschen. Men zou dit
kunnen bereiken door afstand te doen van de
iuxe-huten en de enorme eetzalen. Op deze
wijze zou men In een dergelijk schip 5000 twee
persoonshutten met toilet, waschgelegenheid en
douche kunnen aanbrengen.
De prijs voor den overtocht sou 50 dollar per
persoon bedragen. Indien twee personen van
een hut gebruik maken en 60 dollar wanneer
de hut slechts door een persoon bewoond wordt.
In deze prijzen zijn de maaltijden niet inbegre
pen. Men zou deze in een van drie aanwezige
restaurants kunnen bestellen. In het goedkoop
ste restaurant zou men schotels tegen den prijs
van slechts 50 cent beschikbaar willen stellen.
Het bovenstaande de buitengewoon goed-
koope vrachtprijs van 50 dollar en de enorme
ruimte voor passagiers, welke de lage tarieven
eerst mogelijk maakt vormt de kern van bet
plan.
Verder houdt het plan nog de volgende voor
stellen in: Alle hutten sullen ven een telefoon
worden voorzien, de reddlngsbooten zullen wor
den uitgerust met motoren en het bovendek zal
zoo gebouwd worden, dat er een glad oppervlak
ontstaat, dat grooter is dan dat van welk vlieg-
talgrooederschfp ook. Men wijst er bovendien
De nieuwe kantoren der vereenlglng
tot bevordering van het Vreemdelingen
verkeer .Amsterdam' zijn Dinsdag aan
het Rokln In de hoofdstad geopend.
Links de heer Edo Bergsma
BATAVIA, 10 Aug. (Aneta). BU nota van wij
ziging der begrooting van het departement van
Onderwijs voor het jaar 1938 is 14.100 meer
aangevraagd voor de Instelling van een 3-jarige
bestuursacademie voor Inlandsche B-B.-arnbte-
naren
Op deze academie, welke 1 Augustus 1938
geopend zal worden, zal bet onderwijs gedeel
telijk kosteloos door hoogleeraren van de rechts-
hoogeschool, gedeeltelijk door zorgvuldig uit
practici uit te kiezen docenten worden gegeven
Het studieplan is berekend op abituriënten van
de M-OJ8.VJ-A.
De treffende voorplaat van dit nummer leidt
onze belangstelling terstond naar de midden
pagina’s, waar bij duidelijke Illustraties geschre
ven wordt over ,^en gevangenis zonder cipier",
een Hongaarache, door katholieke Zusters ge
dreven stichting, waarover men niet zonder ont
roering lezen kan. Ook het eerste artikel brengt
ons naar het buitenland: het Amerlkaansche
Arizona, hier geteekend als een land, dat snel
van uiterljjk verandert. Prachtige foto's ver
luchten de schets van den vaderlandschen bui
ten: Bij ons op het dorp. Geheel andere, maar
ook weer Interessante beelden, krijgen we te
zien bij een bezoek aan een modern hoogspan-
nlngslaboratorium. En dan weer een schitteren
de serie koppen uit verschillende landen: Souve
nirs van de Jamboree. Dit uitstekend geslaagde
jeugdfeest wordt ook herdacht In een reportage
van het kamp. Naar aanleiding van de verschij
ning van „Mij is het koninkrijk”, den roman
van Jane Oliver, waarmee De Spaamestad een
zeer te waardeeren poging tot verspreiding van
betere romans onder het volk onderneemt, volgt
een historische studie over den zoon van Maria
Stuart. Verwonderlijk groot is het aantal fraai
geïllustreerde artikelen in deze aflevering I We
ontmoeten nog: Vrouwen slaan records; OP
jacht naar handteekenlngen; een filmbespre
king, de preek, de weerbeschouwing, en in de
eigen afdeellng verschillende nuttige opstellen
voor de dames.
De verdere lectuur is al niet minder goed
verzorgd Rolf Bormanl levert een treffend ver
haal: De groote klok; J. van Heydorpe vertelt
van een Ontvoering, en Holloway Horn heeft
een aardig geval: Een nieuw scenario. Met veel
interesse zal de groote roman „Glftgas" gevolgd
worden; het is zeker een verhaal voor dezen
tijd en wel zoo romantisch, dat het de aandacht
voortdurend boeit. Vermelden we naast al bet
mooie in zwart en wit nog de twee kleurenpren-
ten, die het geheel nog meer verlevendigen.
De bijvoegsels, De Narrenkap en Okkl, ztfn
weer als van oude: rijk en frisch van Inhoud,
zoodat zij het toch reeds zoo goed gevulde num
mer van de K.I. voortreffelijk aanvullen.
Ontstaan en ontwikkeling van het
Wetteltfk Dierenrecht in Nederland
door Ch. Camo—Barlen. Uitgave
van de Stichting tot wettelijke re
geling van Dierenrecht.
Dit boekje bestaat uit twee gedeelten: het
eerste deel omvat een aantal artikelen over oe
ontwikkeling van bet z.g. dierenrecht, bet reen»
dat dieren hebben op bescherming tegen mis
handeling e.d. Het tweede deel bevat de^ge
schiedenis ran de stichting*'die het boekje heen
uitgegeven met een hoeveelheid documentatie
materiaal, ojl een voorontwerp Dierenwet sa
mengesteld door notaris C. F. J. Brands. Een <m
ander is natuurlijk niet vrij van propagandisti
sche strek kiny
plaatsje in het want, om van daaruit onder -
handelingen aan te knoopen met den oon-
férencler-kol^ die, een pollepel in de vuist, als
koordirigent, clown en goochelaar het volks
vermaak organiseerde. Met moeite kon de of
ficier van de wacht een weinig ruimte vrij
houden voor de kleine groep genoodlgden, on
der wie de Poolsche gezant te Den Haag. dr.
W. Babinski, en de waamemend-consul te
Amsterdam, graaf H. Tamowski.
Het contact was spoedig gevonden. De con
férencier, die de keurige zeeverkenners-unl-
fonn voor een baadje met een deken-als-mantel
verwisseld had, en het publiek konden elkaar
in een groezelig talen-mengelmoes uitstekend
verstaan. Het verkennerekoor kreeg applaus op
applaus, en het publiek siste en Juichte enthou
siast mee met bet geïmproviseerde vuurwerk.
Een groot aantal padvinder* arriveerde Dinsdag te Amsterdam voor
een bezoek aan do hoofdstad. Een groep op een der gemeente-
ponten Over het U
op, dat deze beide schepen in tijden van oorlog
20.000 soldaten zouden kunnen vervoeren.
Een dergeljjk schip zou 50 millioen dollar
kosten. Het plan stelt voor, dat de regeering de
schepen bouwt en haar aan een particuliere ree-
derlj verpacht tegen een som, welke de bouw
kosten in tien Jaren amortiseert. De reedertj
zou geen subsidie mogen ontvangen. Aandeelen
van de reederU zouden tegen een prijs van 100
dollar het stuk aan het publiek verkocht kun
nen worden. Er zou slechts een soort aandeelen
zijn en de houders zouden allen hetzelfde stem
recht bezitten. Geen persoon of maatschappij
zou de beschikking mogen hebben over meer
dan 5 pCt. van het aandeelenkapltaal. Er zou
hoogstens 10 pCt. dividend mogen worden uit
gekeerd. Eventueele verdere winst zou aan de
regeering uitbetaald moeten worden.
Het plan stelt voorop, dat ten eerste het pu
bliek alle aandeelen koopt en dat ten tweede
de lage prijzen een zoo grooten kring van pas
sagiers zullen aantrekken, dat de schepen
steeds voldoende bezet zullen zijn.
De schepper van het plan is Paul W. Chap
man, die in het jaar 1939 de „United States
Lines" van de regeering kocht en deze tot In
het jaar 1931 leidde.
dus nog wel wat meer te doen, dan alleen
maar een naam te vinden voor hun nieuwe
schip. De heele schoener moest worden schoon
gemaakt, opgeschilderd en van nieuwe tuigage
voorzien; de cargo-ruimte in bet voorschip
werd omgebouwd tot een vooronder voor de
bemanning, en eerst toen de driemaster geheel
was opgekalefaterd, zoodat hij er als nieuw
uitzag, ging men over den naam denken. Die
was overigens gauw gevonden. Zawlsza Czamy,
een nationale held in Polen, zooals onze Jan
van Schaffelaar, was de patroon der Poolsche
padvinders, en sprak het niet vanzelf, dat dit
de naam van bet schip zou worden?
Padvinders doen alles zelf en het opknappen
van het schip gebeurde dus door de jongens
zelf. Het spreekt vanzelf, dat. dit vakkundig
moest gebeuren, maar de vaklui waren onder
de padvinders reeds gevormd.
Toen generaal Zaruskl zijn dienst bij de
Poolsche cavalerie verliet, gaf hij al zijn
krachten aan de jeugdbeweging van Baden
Powell. De jonge staat Polen had het was
toen 1935 weer een weg naar de zee ge
kregen, en de generaal begreep, wat dit voor
het land beteekende. Met dezelfde vastbera
denheid, waarmee de staat In enkele jaren de
haven Gdynia schlep, die met Danzig scherp
kon concurreeren, vormde hij een groep jon
gelui, meest gerecruteerd uit studenten en jon
ge ambtenaren, die in hun vrijen tijd de zee
vaartkunde bestudeerden
Zoo kwam het, dat de „Zawlsza Czamy”
terstond drie gebreveteerde zee-officteren
kreeg, die allen verkenner waren. In hun
vrijen tijd hadden deze jonge mannen hun
diploma’s veroverd. Bij het bezoek aan Am
sterdam was er slechts één beroeps-zee-
officler aan boord, die de vaart op een
zeilschip uit belangstelling meemaakt.
Op deze derde reis, van Gdynia via Amster
dam naar Calais waarheen het schip in
middels vertrokken is gaat thans een ver-
kenner-adelborst mee, een jonge ambtenaar
van het ministerie van Financiën, die het vol
gend jaar voldoende kilometers hoopt bijeen
ta hebben, om eerste stuurman te kunnen
worden. De anderen zijn nog niet zoo ver.
Het doet overigens ons Hollandsche hart
goed, te hooren, boe een Pool spreekt van be
zaansmast en boegspriet, de ra's en den bak.
Hoe groot moet onze beteekents ter zee zijn
geweest, dat deze Nederlandsche termen let
terlijk overgenomen werden, zelfs in een Sla
vische taal.
Intusschen is het voetengeschuifel op het
middendek minder geworden, en de generaal
neemt ons, na even front gemaakt te hebben
voor de ..Matha Boska", een afbeelding van de
Moeder Gods van Czenstochowa, Polens Be
schermvrouwe, mee naar de kleine mess-room,
waar hij zich een even goed gastheer als zee
vaarder toont.
Op tafel staat kleine, maar treffende at
tentie voor de Nederlandsche gasten de Ne
derlandsche vlag naast de Poolsche. Zij zal
steaks, wanneer het schip LJmulden verlaten
beeft, aan den wand komen te hangen naast
een aantal andere, als bewijs, dat de „Zawlsza
Czamy" Nederland bezocht beeft.
In de offlderz-hut wordt de eene toast na
den anderen gebracht op gasten en gastheeren,
en zoo verloopt de tijd snel, te snel. Het spijt
ons, wanneer wjj de „Zawlsza Czamy" moeten
verlaten, terwijl de bemanning ten groet het
padvinderadevies yellt, dat wjj in deze dagen
in alle talen hoorden als een bewijs van op
rechten wil tot broederlijke samenwerking
Met vijftig man zijn ze uit Gdynia naar
Nederland gekomen, generaal Zaruskl en zijn
jongens, om een bezoek te brengen aan de Jam
boree, en om tegelijkertijd eens in Nederland
rond te neuzen Een band leggen tusschen vol
keren, dat bedoelde de Chief Scout toch met
Zijn internationale kamp, en de bemanning van
de „Zawlsza Czamy" is daar wonder wel in
geslaagd. De geheele week, dat bet schip aan
het Steenen Hoofd gemeerd lag, was het des
avonds te bezichtigen, en talrijke Amsterdam
mers, tuk op nieuwigheden, krioelden over het
dek. terwijl de ongelukkige laatkomers in drom
men aan de kade stonden toe te kijken. Vooral
Zondag, toen de bemanning een gratis voor
stelling gaf, waren de nieuwsgierigen bijna
niet in te toornen; de jeugd veroverde zich een
FOTOREPORTAGE
F i
H. M. de Koningin en H. K. H.
Prinses Juliana onderhielden zich,
na afloop van de opvoering van
het lichtspel door het Ned. Indisch
padvinderscontlngentop het paleis
t Loo, met de medewerkenden
Het Itallaansche s.s. .Mongloia', dat op de Middellandsche Zee door
een bommenwerper werd aangevallen. Inzet: kapitein Franco Solari,
slachtoffer van het bombardement