ONS BLAD
Bommenwerpers vliegen boven
Sjanghai
De aanvallen op
schepen
Evacuatie is
gelukt
Het nieuws van heden
DE GEZONDHEID VAN
DEN H. VADER
Britsch kabinet
bijeen
DE BAROMETER
Ontploffing in
Japan
De schoolstrijd in
Duitschland
VIERDE KRUISER VOOR
INDIË
JOH. LAUWERS
rAïcior i
ALKMAAR
BREUKBANDEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
WOENSDAG 18 AUGUSTUS 1937
No.
Hevige bombardementen
van
geven
Luchtaanvallen
Mgr. Justo Eheguren
Bisschop van Oviedo
Oorlogsstemming in Japan
De Tasmanbeschoten
Electrische centrale
door brand vernield
Nadat de evacuatie van 75
verschillende bedreigde punten opgesteld k
Betooging te Peiping
tegen Nanking
De ongeregeldheden in
Irak
Engelsch vlootbezoek
aan Athene
De nieuwe orde-wet in
Oostenrijk
Zyn toestand wordt steeds
bevredigender
Geestelijken in het diocees Keulen
mogen geen godsdienstonder
wijs meer op de scholen
Eden bespreekt met zyn collega’s
den toestand in het
Verre Oosten
D1T NUMMER BESTAAT UIT
8 BLADZIJDEN
NIEUWE GRONDWET
IN ESTLAND
Het front van Nankau
Britsche regeering machtigt haar
oorlogsbodems terstond een
tegenaanval te doen
De Chineezen slaagden erin, iets
meer naar het Zuiden
op te rukken
Russisch-Japansch incident
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen reg«l 20 c,ingez.med. 40 c
p. regel; idem op peg. één 55c. p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek, Telefoonnummer 4330
Thans moet de „Tasman” wachten
op het voorbijtrekken
een typhoon
Nader meldt Aneta ons:
aan beide zijden
Zeven dooden en achttien ge
wonden, van wie
vier ernstig
vrouwen, 57 kinderen en 50
mannen geslaagd was, werd
de „Tasman” beschoten. Het
schip werd echter niet getrof
fen. Op een algemeen omroep-
sein, waarin gewaarschuwd
werd dat de „Tasman” werd
beschoten, is het vuren ge
staakt.
271
DERTIGSTE
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
''o
Amerikaansche wachtposten zijn ter bescherming der buitenlanders in China
OP
In hei petroleumgebied vaa Mn—ri heeft een
troepencommandant zich vaa de rcgeeriag vaa
Irak lougemaakt.
Boren Sjanghai zijn van beide Bikten hevige
bombardementen uitgevoerd. De Chineezen wa
den iets naar bet Zuiden gevorderd zijn.
.Mintater Eden heeft mei zijn rollrri’i den io»-
■tand In hei Verre Oosten besproken.
Z. R. den Fans
NANKING, 18 Aug. (Reuter) De
wetgevende Joean van China zou een
Het Engelsche leger heeft nieuw pantser-
afweergeschut in gebruik genomen
TOKIO, 17 Aug. (Domei) Het Japansche
ministerie van Oorlog beeft medegedeeld,
dat zich in den afgeloopen nacht een ont
ploffing heeft voorgedaan in de munitie
fabriek te Oejl. in de prefectuur Kioto.
22 werklieden werden gewond, een werk
plaats, negen opslagplaatsen en drie par
ticuliere huizen werden vernield.
LONDEN. 17 Aug. (Reuter) Aan het einde
van den heden gehouden Britschen ministerraad
is het volgende communiqué gepubliceerd:
De gezondheidstoestand van
wordt steeds bevredigender.
In een Jspsnerhe munitiefabriek deed sieh een
ontploffing voor, waarbij 25 slachtoffers vielen,
waaronder seven dooden.
Echtelijk drama te Oes.
Rechtsgeding betreffende den tribunebouw
Den Haag.
WEENEN. .17 Aug. (Havas) De OoBtenrük-
sche regeertng beeft, zooals gemeld, een wet tot
bescherming van de openbare orde afgekon-
die
maakt
de
het
Nader meldt het ministerie van Oorlog, dat
zich onder de 25 slachtoffers van de ontploffing
in de kruitfabriek te Oejl zeven dooden en vier
zwaar gewonden bevinden.
BU een treinbotsing op *t Centraal-Station te
Amsterdam is groote materieels schade aange
richt-
Stand op Woensdag 1» uur wn. 76»J
Vorig» stand 754A
o
Naar uit Chlneesche bron wordt verno
men, zijn vanmiddag bjj een bombardement
van de Japansche wijk vah Hongkioe door
Chlneesche vliegtuigen 18 Japanners gedood
of gewond.
De Briteche regeering is ernstig Óhtdaan
over de laatste herhaalde aanvallen op koop,
vaardjjschepen In de Middelta ndsche Zee en
de uitgestrektheid van het gebied, waarin
die aanvallen geschieden.
De regeering heeft aan de admiraliteit
Instructies gezonden, dat, wanneer een
Britsch koopvaardijschip door een onder
zeeër zonder waarschuwing wordt aangeval
len, de Briteche oorlogsschepen op des^f»-
onderzeeër terstond een tegenaanval mo
gen richten.
In de internationale nederzettingen sjjn
wederom een groot aantal personen het
slachtoffer geworden van de projectielen
van het luchtdoelgeschut, welke in de lucht
geen doel hadden getroffen. Volgens de
„Sjanghai Times” bedraagt het aantal doo
den en gewonden meer dan honderd, waar
onder verscheidene buitenlanders.
BATAVIA, 17 Aug. (Aneta). In de verga
dering van den Volksraad van Ned. Indie deci
de de regeenngsgemachtigde voor de Marina
mede, dat het opperbestuur thans officieel een
beslissing heeft genomen Inzake den bouw van
een kruiser en van verder materiaal. Op de
begroeting voor 1938 zullen gelden worden aan
gevraagd voor deaen kruiser alsmede voor een
torpedo- motorboot.
Vooralsnog moet worden aangenomen, dat de
bouw van den nieuwen kruiser drie jarenzal
duren.
n
Het Japansche ministerie van Oorlog wordt
overstroomd met aanvragen van vrijwilligers,
zoowel mannen als vrouwen. Deze laateten mei
den zich voor verpleegster. Odder de vrijwilli
gers zijn een grijsaard van zeventig jaar en
tien van zestig; dezen hebben hun aanmelding
onderteekend met hun eigen Woed.
De Japansche reserve-kaplteln Moro Hiro-
itsoe heeft vanmorgen op het paradeveld te
Tokio harlklri gepleegd, omdat hjj in verband
met zijn slechten gezondheidstoestand zijn land
in den tegenwoordlgen strijd niet kon dienen.
dlgd. welke in de plaats komt van 22 decreten,
die de laatste jaren bij wijze van uitzonderings
maatregel waren afgekondigd. Bjj deze nieuwe
wet wordt het verbod van de soclaal-democra-
tlsche, nationaal-socialistische en communisti
sche partijen gehandhaafd.
hebben van
lang de Chlneesche
verdieping van het Sovjet-consulaat was ont
stoken, zou hebben moeten dienen om den Chl-
neeschen bombardementsvliegtuigen die *n aan
val op het gebouw van het Japansche consulaat
hebben gedaan, den weg te - wijzen. De belde
consulaten zijn vrijwel naast elkaar gelegen.
Naar nader gemeld wordt, blijkt Inderdaad
met het Sovjet-consulaat een incident te zijn
voorgekomen, doch uit goede bron wordt ver
nomen, dat het licht was ontstoken kort vóór
het verzoek der Japansche autoriteiten om het
uit te dooven. Er bevond zich toen niemand
In het consulaat. De Sovjet-consul begaf zich
erheen en maakte het licht Uit. Hij betuigde
zijn leedwezen en liet een oqperzoek instellen.
Dit laatste, zoo merkt men op, is in strijd met
de geruchten, volgens welke men aan alle
Britsche onderdanen den raad zou hebben ge
geven. Sjanghai te verlaten. De zakenlieden,
die besluiten te Sjanghai te Wijven, kunnen er
zeker van zijn, dat alles gedaah zal worden om
hen te beschermen.
Voorioopig geldt dit besluit alleen voor het
diocees Keulen. Waarschijnlijk is dit als
proef bedoeld: stuit men in dit diocees op
niet al te groeten tegenstand van de zijde
der ouders, dan zal men dit besluit ook in
andere deelen van het land doorvoeren.
De gezondheidstoestand van Paus Plus
XI is steeds bevredigender, en vertoont een
duidelijke verbetering. Sinds eenlge dagen
verlaat de H. Vader van tj)d tot tijd Zijn
wagen en maakt Hij wandelingen te voet
over eenlge honderden meters in de lanen
der tuinen van
Nader wordt gemeld, dat In de heden
middag op het Foreign Office gehouden
kabinetszittlng alle mogelijke middelen on
der de oogen werden gezien om te trach
ten een vreedzame regeling van de situatie
te Sjanghai te verzekeren. Tevens werden
maatregelen overwogen tot bescherming
van het leven en de eigendommen der Brit
sche onderdanen te Sjanghai.
De menigte daklooze vluchtelingen,
straten in de concessies vullen,
voedselvraagstuk dringend.
Bij het invallen van de duisternis werd de
hemel rood gekleurd door de branden, welke in
Poetoeng, Tsjapel en 10 de wijk der spinnerijen
woeden. De heldere maan en de onbewolkte
hemel maken nachtelijke luchtaanvallen mo
gelijk.
De „Izoemo”, die thans drie kilometer meer
stroomafwaarts gemeerd ligt, is vervangen door
den Japanschen kruiser „Ataml”, waarvan de
schijnwerpers het water afzoeken naar Chl
neesche motor-torpedobooten.
ATHENE. 17 Aug. (DNB) Ongeveer honderd
Engelsche oorlogsschepen zullen binnenkort voor
een vrij langdurig bezoek naar de Oiieksche
wateren komen.
BAODAD, 17 Aug. (Reuter). De laatste
dagen staat het petroleumgebied van Mocsoei
(Irak) als gevolg van den moord op den Beklr
Bldki onder militair bewind. De officier, die het
bevel voert over de troepen te Mossoel. heeft
geweigerd gevolg te geven aan de orders der
regeertng om de officieren, die verdacht worden
van den moord op Beklr Sidkl. te arfesteeren;
hij heeft geantwoord, dat dit tot muiterij onder
de regimenten zou leiden, en in de Waden aan-
gekondigd. dat hij alle verbindingen met de
regeertng te Bagdad verbrak en zich met het
plaatselUk bestuur belastte. De militairen be
zetten daarop de bureaux van het plaatselUk
bestuur. Toen de officier het aftreden van Su
leiman Vernam, gaf hij bevel tot teruggave der
regeeringsbureaux. De toestand is nog niet ge
heel opgehelderd. doch men hoopt, dat de
nieuwe regeling erin zal slagen, een einde aan
deze situatie te maken.
Het honderdjarig bestaan van de Kearkamer
wordt 16 September feestelijk herdacht.
O O
OVIEDO. 17 Aug. (D. N. B) De bisschop
van Oviedo, Mgr. Justo Eheguren. is vannacht
overleden tengevolge van de verwondingen,
welke hij gisteren bij een auto-ongeval had op-
geloopen. Na het ongeval werd htj opsenomen
in het ziekenhuis van Luarea in Ast ar ié.
KEILEN, 17 Aug. De regeeringspresi-
dent Reder in Keulen heeft tot den Aarts
bisschop van Keulen, Kardinaal Schulte, een
schrijven gericht, waarin hu den Kardi
naal verzoekt aan alle geestelijken in zjjn
diocees mede te deelen, dat, tengevolge vdn
een ministerieel besluit van 14 Juli, de
geestelijken na de aX herfstvacantie geen
godsdienstonderwijs in de scholen meer mo-
gen geven.
TALLINN. 17 Aug. (Havas) De nationale ver
gadering van Estland is op reces gegaan, na de
nieuwe grondwet te hebben aangenomen. De
President der Republiek. Paets, verklaarde, dat
de nieuwe grondwet spoedig zal worden inge
voerd.
Tusschen het Sovjet-consulaat en de Japan-
*he autoriteiten zou zich een incident hebben
*oor gedaan. dat. Indien het betreffende bericht
•oo worden bevestigd, ernstige gevolgen zou
yttmen hebben. De Japansche autoriteiten xou-
verklaard hebben, dat een licht, dat in het
van den afgeloopen nacht op de bovenste
Uit Paoting wordt gemeld, dat talrijke Ja
pansche versterkingen uit Mandsjoerije aan 1
front van Nankau. ten Noorden van Peiping,
zijn aangekomen. De autoriteiten hebben alle
schuiten, die tusschen Tientsin en de voorha
ven Tangkoe varen, gerequlreerd.
De commandant van de Japansche troepen
te Peiping, generaal-majoor Kawabe, heeft he
den een beleefdheidsbezoek gebracht aan de
buitenlandsche ambassadeuren legaties, om den
vertegenwoordigers van de mogendheden te ver
zekeren, dat de Japansche troepen de verant
woording op zich nemen voor de bescherming
van de levens en eigendommen van de bui
tenlanders in de stad.
BAODAD, 17 Aug. (Havas). De beweging, die
ontketend is na het aftreden van het kabinet
van Irak, is tot ontwikkeling gekomen met den
steun van de troepen van Mossoel. onder bevel
staande van generaal Amln Omart. In een
proclamatie, die uitgevaardigd werd voor het
aftreden der regeering. etachte de generaal, dat
zU terstond zou aftreden. Militaire kringen
elschteq voorts, dat de daders van den aan
slag op Sidkl Bekr door een militair gerechts
hof. uitsluitend voor deh vorm, berecht zouden
worden. ZU etechten het verdwijnen van de or
ganisatoren van den staatsgreep van October
1936. die Sidkl Bekr aan de macht bracht. Noeri
Pasja, de vroegere leider der oppositie, die in
ballingschap vertoeft te Alexandrié, nd later
naar Bagdad komen om deel te nemen aan de
regeering.
JAARGANG
LONDEN, 17 Aug. (Reuter) De Briteche
minister van Buitenlandse he Zaken, Eden,
heeft zjjn vacantie onderbroken en Is he
den naar Londen teruggekeerd. Hjj heeft
zijn collega's bijeengeroepen om den toe
stand in het Verre Oosten te bespreken.
De vergadering werd vanmiddag op het
Foreign Office gehouden. Men verwachtte
geen belangrijke beslissingen, doch de toe
stand zou nauwkeurig worden besproken en
de eventueele gevolgen zouden onder de
oogen worden gezien.
<2
De Japansche luchtstrijdkrachten, -welke gis
teren aanzienlüke versterking hebben ontvan
gen. hebben vandaag de Chlneesche stellingen
bij Poetoeng aangevallen, waarbij zij gebruik
maakten van zware bommenwerpers. Chlneesche
jachtvliegtuigen, die de aanvallers wilden ver
drijven, werden krachtig door het afweerge
schut van de Japansche oorlogsbodems onder
vuur genomen. c
De Japansche kazerne te Tsjapel werd door
Chlneesche vliegtuigen met bommen bestookt,
doch het gebouw werd niet getroffen.
I
Het hoofdkwartier van bet Japansche lan-
dlngscorps te Sjanghai heeft een communiqué
gepubliceerd, waarin wordt medegedeeld. dat
twee Chlneesche bommenwerpers vanochtend te
negen uur het Hongkioe park hebben aange
vallen. Een der toestellen werd door de Japan
sche’ luchtdoelartillerie neergeschoten. De piloot
wist zich met zjjn parachute te redden en werd
gevangen genomen. In den middag verschenen
19 Chlneesche toestellen boven Hongkioe en wier
pen bommen omlaag, waardoor een aantal Ja
pansche bewoners werd gedood.
Verder wordt in het communiqué gezegd, dat
de Japansche marine-luchtmacht gisteren de
Chlneesche vliegvelden te Jangtsjau en Koe-
joeng heeft gebombardeerd, waarbij twee dozijn
Chlneesche vliegtuigen werden vernield.
Alle Japansche vrouwen en kinderen te
Sjanghai, ten getale van ongeveer 15.000, zul
len 19 Augustus uit Sjanghai geëvacueerd zjjn.
Reeds zjjn 4000 weggevoerd.
Tengevolge van de aanvallen van de Japan-
•che luchtmacht op Hongkioe zijn drie Japan
sche burgers gedood en vüftlen gewond.
mobilisatiewet hebben afgekondigd,
waarvan de bijzonderheden nog niet
bekend zijn.
Als grond wordt aangegeven, dat slechts door
een bijzondere regeling van 1878 het godsdienst
onderwijs door geestelijken op de lagere scho
len was toegelaten. Volgens de instructies, die
aan alle schoolbesturen en ook aan de meeste
onderwijzer» is toegezonden, moet In het ver
volg het godsdienstonderwijs gegeven worden
door leeraren, van wis men kan verwachten, dat
zu dit onderwijs nauwgezet zullen geven. ..op
dat er geen aanleiding zij voor klachten van
kerkehjke zUde.*
Met behulp van juridischen omhaal worden
hierbij maatregelen getroffen, om den invloed
van de Kerk op de opvoeding der kinderen nog
meer te belwerken. Natuurlijk legt men deze
maatregelen in Duitschland niet uit als vUan-
dlg aan de Kerk. Integendeel, de regéeringspre-
sident gelooft, dat hU, door de geestelUken uit
de scholen te verdringen, nog meewerkt aan de
vorming van nauwgezet godsdienstonderwijs.
De directie van de K.P.M. te Am
sterdam heeft Dinsdag het volgende
telegram van den gezagvoerder van
de „Tasman" ontvangen:
..Evacuatie gelukt. 75 vrouwen, 5 7
kinderen, 50 mannen. Liggen momen
teel ten anker zes mijl van Woosung
in afwachting van voorbijtrekken ty
phoon”.
De directie deelt verder mede,
dat de „Tasman", zoodra de typhoon
voorbjj naar Honkong zal vertrek
ken.
CASTEL GANDOLFO, 17 Aug. (Stefanl).
Z. H. de Paus gaat voort de normale audiën
ties te verleenen. Z. H. onderhoudt zich vaak en
langdurig met de pelgrims, die naar Castel Gan-
dolfo komen.
In Peiping, zoo luidt dit bericht verder, kan
men vele aanplakbiljetten met pro-Japansche
opschriften zien.
Sedert 14 Augustus te de anti-Japansche ac
tie te Tslngtau toegenomen. De Chlneesche troe
pen rond de stad zUn zeer actief, en de zooge
naamde ..zoutwacht” heeft zich met andere
miliciens vereenlgd en vormt thans openlijk *n
onderdeel van het leger. Drie Chlneesche divi
sies dreigen onder generaal Joe Sie Tsjoeng op
te rukken naar Tslngtau. Alle Japansche bewo
ners van Tsinan en van de plaatsen langs den
spoorweg van Tsinan naar Tslngtau zjjn thans
naar Tslngtau gekomen, om naar Japan te wor
den teruggebracht.
SJANGHAI. 17 Aag. (DNB.) Vandaag
zijn de Chineezen van de Noordzijde der
aitgebreide nederzetting in Zuidelijke rich
ting opgerukt. De autoriteiten van de in
ternationale concessie houden den toestand
voor dreigend, en overwegen de Noorde
lijkste stratenreeksen der concessie te ont
ruimen. De berichten van Chlneesche zjjde,
volgens -welke de Japansche Koengdah-
spinnerijen reeds door Chlneesche strijd
krachten sodden sljn bezet, worden van
Japanschen kant tegengesproken.
Minister-president Neville Chamberlain zou
de vergadering niet bij wonen, doch wel bluft
hjj In nauw contact met Londen.
OSLO. 17 Aug. (DNB.) Door een groo-
ten brand te de electrische centrale van Svelg-
foss bU Notodden in Telemarken bijna geheel
vernield. Het vuur woedde tien uur lang en
kon. daar het te laat ontdekt was. niet meer
tijdig beperkt worden De fabriek was in 1907
door de ..Norak Hydro” opgericht en was een
der oudste electrische centrales in Noorwegen.
Een overzicht van Sjanghai, waar thans door Chineezen en Japanners verwoed wordt gevochten. Op de foto is het stads
kwartier, dat de laatste dagen herhaaldelijk is beschoten en gebombardeerd en waar zich de groote gebouwen bevinden,
duidelijk zichtbaar
Volgens te Londen uit Peiping ontvangen
berichten te daar vandaag een groote pro-
Japansche betooging georganiseerd. 150
auto’s reden door de stad en deelden vlug
schriften uit, waarin afscheiding van de
„corrupte en dictatoriale regeering van Nan-
king” en herstel van vrede en vriendschap
met Japan geëtecht werden.
De „Osaervalore Romano* meldt
Sjanghai, dat tot gistermiddag alle Katho-
missionarissen, die te Sjanghai verblijf
houden, in goeden welstand verkeerden.
Alle politiebureaus in de internationale con
cessie ten Noorden van de Soetsjau-kreek zjjn
ontruimd. Hierdoor te het gezaA in het gebied
Jen Noorden van de Soetsjau-ljlreek thans ge-
*te*l ta handen der Japanners.
Japansche vliegtuigen hebben de spoorlUnen
Sjanghai—Nanking en Sjanghai—Hapgtsjau ge
bombardeerd. Volgens een buitenlandschen oog
getuige werden de spoorlijnen, de herstelwerk-
plaatsen van de spoorwegen en de waterreser
voirs vernield.
Het vuur van de Chlneesche luchtdoelartil
lerie had geen uitwerking.
Dertien Japansche vliegtuigen
middag veertig minuten
stellingen te Tsjapel bestookt.
Het eene toestel na het andere maakte duik
vluchten naar de Chlneesche bolwerken. ZU
lieten bommen vallen en zochten weer hoogte.
De vliegers werden slechts uit machinegeweren
beschoten.
De Japanners gebruikten voor dezen aanval
landvllegtuigen. hetgeen er op zou wijzen, dat
»U thans over een vliegveld beschikken, dat niet
ver van Sjanghai gelegen is.
Gisteren te bU het bombardement van het
Japansche consulaat de plaatsvervangende chef
van de Japansche consulaire politie gedood.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
fekfoon AdministratM 4330, Radactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar f 2.
'door buiten Alkmaar 2.50
Dagblad uitgegeven door de
H-V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 booger
