Zomer
de Eeuwige Stad
De Frans
e
paviljoens op de
dtentoonstelling
I
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Bi
v<
in
j Plaats dan een „Omroeper”
gezinnen
Ontmoetingen in
Men is thans eindelijk
Trastevere
met het werk gereed
De kok van de roovers
Ve
„DE VOLKSMISSIONARIS”
ON
Een
Tentoonspreiding van
luxe
Acet
bt
Op het pleintje by de aloude
Mariabasiliek komt een rustig
publiek van de avond
koelte genieten
De bezoekers krygen een voor-
treUelyk beeld van de mo
derne Fransche kunst
en techniek
WOENSDAG 25 AUGUSTUS W37
tn tn m 1
m m J ffi tri
Oi
te Sjanghai voor de bewaking der internationale concessie tegen ongewenschte
(Van onzen Romelnschen correspondent)
(Van onzen Parüschen correspondent)
I*"
G.
i
De Belg Meulenberg heeft het
de wedstrijden te I
De
Pauw
R
bet
twe
een
hoogst belangwekkende Fransche secties was de
stand van zaken aldus, dat men zeggen kon,
dat er nu Inderdaad de allerlaatste hand aan
de nakomertjes gelegd werd. Bijna vier maan
den na de opening en nog geen drie maanden
voor de sluiting van de tentoonstelling, is dat
waarlijk niet te vroeg.
buu
■org
verr
D
(Jeu:
Pdv
de I
de I
Met
opei
Met
i avondkoelte
buurt.
Pres
«enne
zeer z
de oj
gestol
aan d
zon
bebbe
dacht
Mr.
lasset
De
De
H.
tl nee
beert
rerar
«at 1
Fel
Pos te
aang<
Cestoi
Va
We
groots
de of
verda
btoedl
werkt
bloed 1
om di
toorgi
iukkis
Een
deze
De
en 30
braak
bultm
had i
scher
goed
aan d
schut!
deur
binnei
gedrag
De I
de N.
grachi
De
waar
m he
heeft
van
klaart
doch i
bewee
Is.
deel-
een
kers
een
inbr
veel
in
were
gesb
brar
trek
neg»
geld
D
tijd
inbr
min
kent
71
vaa
ban
sing
De
Rotte
ter b
gehot
«üdlg
invla
gevol
«ün.
op ai
ten t
hand'
besla
texza
den i
halve
werd.
ett het wereldkampioenschap wielrennen op den weg bij
Kopenhagen gewonnen. Het peleton onderweg
e Katholieke Unlversltelt steunen
Is een praktisch apostolaat en
een ware Kruistocht voor weten
schap en geloof.
n het ..Pavilion de l’Alr" viert Frankrijk de
ontwikkeling van zijn luchtvaart en vlieg-
industrie. Het herdenkt er het prachtige,
enthousiaste pionierswerk, dat het op dit gebied
heeft verricht, de successen, die het ook in den
jongsten tijd beeft behaald. Maar meer popula
riteit geviel bet „Talais dea Chemina de Per”.
De Augustus-aflevering van „De Volksmissio
naris" belicht de Apostolaatsgedachte. Aposto
laat van den hulsgodsdienst, waar de huislitur-
gle Inzet met het morgengebed. Een tweede ar
tikel wekt op tot eerbied voor den priesterstand.
Terecht mogen wü, niettegenstaande Z-g zede-
Hjkheldsprocessen, groot gaan op onze pries
ters, die do waarheid met hun bloed en lijden
bezegelden. In den martelaar en profeet voor
de verlossing van het Katholieke Polen zien wü
de wonderbare leiding van Gods Voorzienigheid.
Zoo blijven wü hopen in deze schijnbaar hope
loose tjjden. In de sappige taal van Van Tiche
len wordt ons een schets naar het leven gege
ven over de inconsequentie van vele ouders, de
tegenstelling tusschen woord en daad, waardoor
het ouder-apostolaat moet mislukken. Het maan-
delilksch verhaal leert ons het apostolaat van
het kind in het mondaine gezin, waar de leeg
heid slechts door godsdienst kan gevuld worden.
Een artikel over Belligenvereering zet recht de
scheeve opvatting van protestanten en de een-
zljdlg-zelfzuchtlge opvatting van veel katholie
ken.
En dan sluit de leerzame aflevering Qiet den
leekenapostd van China Isoh-Pa-Hong.
Het ongeluk heeft gewild, dat het vooral het
gastland zelf. Frankrijk, la geweest, dat onder
de vertraging der werkzaamheden heeft ge
leden. Hetgeen des te betreurenswaardiger was,
daar uiteraard Frankrijk bet leeuwendeel van
de Expo te verzorgen had. Van de ongeveer 200
paviljoens dragen er veel meer dan de helft
de tricolore.
Bü cos laatste bezoek aan de verschillende
krijgen de kleine kinderen, die halfnaakt om de
fontein heen spelen, wel eens een handvol
amandelen of een ijswafel-van-een-cent uit den
wagen van den hier eveneens uitrustenden
Üscoman; maar bedelen doen zij hier niet, zelfs
al zjjn ze daar anders niet wars van; want hier
zijn zij thuis.
Den Haag wordt gebouwd voor da
-Maar Wark'-actia walka in Saptam-
bar in da rasidantle gehouden wordt,
nadart zijn voltooiing
hanekraalen "stonden zij klaar om te vertrekken
elide hoofdman zei tot zjjn vader; „Wat ben Uk
je schuldig?” Neen, zei zijn vader; het is een
eer geweest edellieden te gast te hebben. Maar
de hoofdman zei:’'„Geen scherts!” Hij reet zijn
gordel open en wierp twintig realen op de tafel.
En omdat zij zóó goed gegeten hadden, namen
de roovers den zoon mee; acht maanden lang
kookte hij hun pot in de Sabijnsche bergen. En
hij kon verzekeren, dat dlè wisten, wat goed is
om te eten.
Zoo was het verhaal, dat de oude man met
Indrukwekkende gebaren vertelde. En om ons
geheel te overtuigen, riep hij zachtjes den
waard en zei: jij kent me; zeg Jif eens, of ik
kok van de roovers geweest ben of niet? En de
waard zei: Bij Bacchus! als dit geert feit'is.
Wij hebben desondanks de afspraak met den
ouden paardendrijver niet gehouden. Men heeft
andere dingen aan het hoofd, en ik was tóch
niet overtuigd, dat ik de „panata” eer zou kun
nen aandoen, of misschien wilde ik liever ook
de illusie van dit rooversgerecht bewaren voor
een allicht teleurstellende werkelijkheid. Men
komt, als men geen stamgast is. niet meer dan
één of twee keer in een zomer een glas Frascati
drinken bjj Santa Maria in Trastevere Op één
zoon zomeravond heeft de waard my ver
zekerd. dat de oude man er nog altijd is. En op
een anderen avond bj) de donkere fontein on
der de hoog-aan-den-toren glanzende kleine
Madonna zal hü mij moeten vertellen, dat de
laatste kok van de laatste roovers gebleven is,
ik hoop niet in een hospltaalbed, maar ergens
onder een pijnboom in de Campagna of in een
grot in de Sabijnsche bergen. De oude fon
tein in het donker klatert schel en vluchtig als
het kleine leven zelf.
Monsterachtige locomotieven men ziet er
o.a. *n aërodynamische locomotief van de Foni
sche spoorwegen en twee Sovjet-Russische ma
chines. versierd met sikkel en hamer; en zware,
stalen moderne D-trein-wagons os Italiaan-
sche. Zweedsche, Noorsche, Duitsche inzendin
gen en een hypermodemen touristenwagon met
baden, kapsalons en filmzaal van de Pooische
Spoorwegen spreken tot onze verbeelding toch
altUd nog als de symbolen van groote, verre
reizen. Een der best geslaagde staaltjes van aan
schouwelijk onderwijs van de geheele Expo, is de
overlangsche doorsnede van een zware Fran
sche machine, waar men door middel van ver
springend electrisch licht .Ja vio intérieurs
d’une locomotive” (het Inwendig leven van een
locomotief) kan volgen. Een der vernuftigst ge
vonden attracties is in dit paviljoen ook een
„voyage k travers la France”. Men neemt voor
den prijs van 1 franc een kaartje, dat er recht
op geeft in den gereedstaanden D-trein van de
Compagnie du Nord te stappen. Door een
systeem van beweeglijke diorama’s ziet men de
fraaiste en meest bekende landschappen van
het zoete FrankrUk achter de coupé-raampjes
voorbijtrekken.
Nabij het Trocadéro is een ander centrum,
waar een beeld gegeven wordt van de Fransche
activiteit. Het is het centrum der Elégance. van
de gerenommeerde Fransche luxe-lndustrieén.
Het uitgezocht fijne, dat daar in tal van pavil
joens te zien Is. épateert den eenvoudlgen bur
german, de categorie, die het grootste contingent
van de tentoonstellingbezoekers levert.
HU vertelde, dat hü met paarden in de stad
was; zUn vak was paardendrUver en elke paar
weken kwam hu uit de bergen naar Rome met
een kudde paarden voor den verkoop of meestal
voor de slacht. Reizen van een dag of vier vijf
langs landwegen en bergpaden; slapen onder
de open lucht. Was dat niet ongezond? Neen,
het was volgens hem beter dan het beste bed;
en hU deed ons vóór, hoe goed hu sliep onder
een pijnboom in de Campagna: hü legde zijn
armen en zün hoofd op tafel, deed zijn oogen
dicht en zün mond open en 'sliep zoo echt als
een grafbewaker op een vjjftlende-eeuwsch ver-
rUzems-schilderU. Ja, hu was een onderhou
dende snuiter, en toen hu afscheid nam, vroeg
hü ons om op deze zelfde plaats zün gast te
willen zijn, als hü den volgenden keer in de
stad was. Dan zou hü zich revancheeren en
ons „panata" laten eten. Wat dat was? HU ver
telde iets van Ingewand van een melklam, op
een bepaalde manier gebakken, en likte een
voor een zün rijf vingers af bu de gedachte
aan dit gerecht. Ja maar, weerstond ik hem,
dat vind Ju misschien wel lekker, maar ik ge
loof niet, dat het mün smaak is. Ernstig en een
weinig gekrenkt over deze onheuschheid keek
hü mU aan en zei: op mijn smaak, signore,
kimt u gerust vertrouwen: „Ik ben kok van de
roovers geweest".
Het was in eens, of de oude fontein luider
rulschte. terwijl hü zUn prachtig verhaal ver-
telde. HU was een veertien Jaar en leefde met
zUn vader daarginds in de BabUnsche bergen;
hU noemde een vlek, dat niet op de kaart
staat. En in een herfstnacht werd er met ge
weerkolven op de deur gebonsd. ZUn vader nam
den balk weg. opende en keek in twintig geweer-
loepende roovers. „Een avondmaal en een
nachtleger!" zei de hoofdman, en zü gingen
aanzitten, terwül vader en moeder en zoon
sneden en kookten en opdischten. Ha, de roovers
deden het maal eer aan! Maccaronl: foets;
boonensoep: foets; schapenbout: foets; ge
rookte ham: foets; twaalf kippen: foets; eier
struif: foets; buffetkaas: foets; parmesaan-
sche: foets; en wijn, en wijn. Toen gingen zü
slapen in het hooi, maar twee hielden er den
heelen nacht de wacht. Maar W ochtends bü bet
Het meerendeel der Fransche paviljoens staat
Inmiddels al langeren of kortelen tüd voor be
zichtiging open, en de bezoekers ervan zullen
moeten toegeven, dat FrankrUk op waarhjk
grootscheepsche wijze zün Expo eer ssndoet.
Het geeft den bezoekers een volledig en rük,
welhaast overdadig beeld, van zUn activiteit
op het gebied der moderne kunst en techniek.
En ongetwUfeld zal menige bultenlandscbe gast,
die, door te goeder of kwader trouwe bericht
geving geleid, zich de voorstelling heeft eigen
gemaakt, als zou FrankrUk in de ril der toon
aangevende volken leelUk aan het afzakken
zün, het niet meer dan billijk aqfiten in deze
tentoonstelling eenlge correcties aan te bren
gen: ondanks alles. Het schUnt Inderdaad waar
te zUn, dat het Fransche volk in den loop
zUner vele eeuwen oude beschaving een reserve
heeft gevormd, aan intellect, moraal, goeden
smaak en vindingrijkheid en energie, die het op
vele volken een voorsprong geeft, en waardoor
het een stootje meer kan verdragen.
oen het den autoriteiten in den loop
van de vorige maand gewenscht voor
kwam, dat nu toch eindelek de
Worlds Fair of Nations haar voltooiing zou
krijgen, hebben zij twee energieke maat
regelen genomen, die beoogden achter de
vertraagde werkzaamheden aan vele pavil
joens wat extra schot te zetten.
Er werd een speciale inspecteur benoemd, die
tot taak had. zonder er slavendrüvesü van te
mogen maken, te zorgen, dat het uit zou zUn
met lUntrekkerü en dgl. En er werd bepaald,
dat geen der af dee lings-commissariaten erop
behoefde te rekenen, dat na 31 Juli er nog offi
cieele personen ter beschikking zouden zün voor
officieele openingen. Daar begrijpelijkerwijze
geen der deelnemers zich beroofd wilde zien
van de genoegdoening, die nu eenmaal gelegen
i» in feestelUke opening van het paviljoen, dat
het kind van zooveel zorgen is geweest, was het
gevolg tan den laatsten maatregel, dat het 31
Juli op de Expo officieele openingen regende.
VUftien In getal waren de paviljoens, die op
dien datum aldus officieel werden geopend, om
cnmlddellUk daarna voor het publiek weer te
worden gesloten. Zooals dat heet, „om er de
laatste hand aan te leggen"
p het plein van Santa Maria in Trastevere
I 1 is de a vond verlichting zwak. Del groote
'-efontein in het midden hoort merf klate
ren, vóór men haar ziet. De straatjes, die erop
uitmonden, zün alle nauw en donker. Twee
zUden zün onverlicht: in den harmonischen re
naissance-gevel van het groote Callixtus-paleis,
waarin eenlge kerkelüke congregaties hun zetel
hebben, zün de vensters altüd duister en aan
de aloude Marlabaslliek, de eerwaardigste en
zuiverste van de oude kerken, ligt alleen een
zwak weerglansje over het oude gevelmozaïek,
en glimt hoog aan den toren een lampje voor
een klein Madonnabeeld. De twee andere züden
van het plein hebben meer leven; twee osterta’s
hebben er stoeltjes buiten staan. Maar het is
een rustig publiek, dat hier de
komt genieten; burgers uit de buurt, zooals
de huurkoetsiers, die bUna allen in Trastevere
wonen, en vreemdelingen, die in Rome thuis
zün en niet tot de herriemakende soort behoo-
ren De vreemdelingen drinken een koelen
halven liter; de inheemschen zitten vaak zóó
maar van de avondrust te genieten. Want een
Italiaansche waard is niet zoo onhoffelük om
ieder, die zich op zijn stoeltjes neerlaat, dade-
lük te vragen „wat het zal zün". De stoelen
staan er; wat is natuurlUker, dan dat een
moede voorbüganger erop gaat zitten? Soms
komen er een paar oude juffrouwen, wier his
torie een lang verhaal is dat leder kent, een
Bedje zingen, met merkwaardig-goed vioolspel
begeleid. Maar a<J zorgen ervoor, de fontein
■tet te overstemmen, en men moet bU de pin
ken zün om de bedeesde collecte niet te missen
Hier bü Santa Maria in Trastevere U de we
reld oud, klein, arm en welopgevoed.
De vreemdelingen, die hier komen, zün door
gaans stille klanten, vooral toen de osteria aan
den éénen kant zich nog geen airs gaf door
zich restaurant te noemen. De oude Stein, de
patriarch der Duitsche kolonie van vóór *33.
zat hier met zün buik en zün Brahmsbaard
lederen avond van zün leven. De anderen zün
van hetzelfde slag. De een of ander drinkt wel
sens te veel van den vloelenden Frascati-wün,
die niet met üs. maar Jn de grot” gekoeld is;
maar zün dronkenschap uit zich hoogstens door
een knikkebollend hoofdschudden, alsof hü zich
met eiken halven liter steeds méér verbaast
over de wereld en het aardsch oestaan. Dan
Het Chineesch Japansch conflict. Sterke afdeelingen Engelsche troepen zorgen
-]» w- en vfndt er het „pavilion de la Joaü-
lerie", waar heel wat firma’s met
namen uit de Rue de la Falx en van
de Place Vendóme hun kostbaarste stukken
hebben uitgestald, stukken die leder op zich
het bekende fortuin vertegenwoordigen.
Dit paviljoen, waar het flonkert en schittert
van de diamanten, brillanten, robünen, smarag
den. amethisten in geraffineerde zettingen van
platina, goud en zilver staat onder bewaking
van de argus-oogen van bijzondere détectives.
wier argwaan reeds gewekt wordt door bet
neerkrabbelen van een simpele notitie. Een bü-
aonder fraai werkstuk in deze paleizen der ele
gance is een bas-relièf van Indo-Chineesche lax.
„Oogst”, van Jan Dunand.
In de naaste omgeving staat het Palais de
Céramlque, waar de Manufacture Nationale de
Sèvres haar scheppingen in den laatsten
vertoont; en waar men een kleine munt aan
het werk kan zien.
In het paviljoen van de „Soclété des
tea Décorateurs" viert de Fransche woonkunst
haar triomphen. Dit paviljoen is ook verre van
democratisch. Het is een tentoonspreiding v»°
geraffineerde luxe, als slechts de hoog gefortu-
neerden onzer samenleving zich kunnen perrnit-
teeren. maar die door de menschen van vm"
dingrUken smaak, die in FrankrUk de artlstes-
déoorateurs heeten. voor hen moet worden -ul
gedacht.
In menig bultenlandsch paviljoen is een be
langrijke plaats ingeruimd aan de dulzen“
nationale producten der élégance, aan dedin-
gen. die het leven verfraaien, en na se bezocht
te hebben kan men gelooven al heel wat
hebben gezien. Maar bü den overvloed
le ven verf raaiende schoons, dat, over -
vlljoens verspreid. Frankrijk te zien geeft, worOT
dit .Jieel wat” tot soo maar jm en ander. OP
het gebied der luxe Industrie handhaaft phran*"
rijk Zich met gemak, althans op de expo op os
eerste plaats.
v p zulk eea zomeravond leerde Ik den kok
I 1 van de roovers kennen. Ik had den
ouden man, die aan een leeg tafeltje
naast het müne zat, al eerder opgemerkt; zoo
op het oog een man van een goede zestig (hü
bleek later een stuk in de zeventig te zün) met
scherpziende landmansoogen in een mager,
door zon en wind gelooid gezicht, een oude
versleten broek om de kromme rultersbeenen
en een kapot leeren vest over een hemd zonder
boord. Toen onze tweede halve liter kwam,
bood ik hem waren wü geen buren? een
glas. Hü dronk eerst plechtig op ohze .geze
gende gezondheid” en schoof toen bü.
De aanwezigheid van Prinses Armgard en Prins Aschwln ten paleize t Loo te Apeldoorn Is oorzaak, dat
heel den dag talrijke nieuwsgierigen om het paleis op de been zijn In do hoop Iets van de hooge gasten
waar te nemen
Het valt buiten het bestek van een dagblad-
correspondentle, een zij het ook maar bü bena
dering volledig overzicht te geven van hetgeen
zooal op een Wereldtentoonstelling te zien
Uit het onnoemelük vele der Fransche
name kunnen wü slechts hier en daar
greep doen uit het meest opvallende.
Zoo vindt men tusschen den Pont de la Con
corde en den Pont Alexandre op den linker
Seine-oever, drie groote paviljoens büeen. waar
in een Indrukwekkend overzicht wordt gegeven
van den voortgang dien de moderne verkeers
techniek heeft gemaakt. Ingenieus is het pavil
joen van de Koopvaardü, dat in verschillende
onderdeden een suggestieve nabootsing geeft
van zekere scheepsdeelen. als steven, dekken en
brug; een brug. uitgerust met alle moderne
apparaten, waarvan de gezagvoerder zich be
dient voor het lelden der navigatie. Veel be-
küks trekt in dit paviljoen de trophee van den
blauwen wimpel, die er op een eereplaats In
staat uitgestald. Men kan er de ontwikkeling
volgen van vüftlg eeuwen scheepsbouw en
-vaart, die zün hoogtepunt bereikte in den
bouw van de „Normandie", aan welk reuzen
werk een afzonderlüke saai is gewüd.
FOTOREPORTAGE
