Het manifest
van
Partijdag te Neurenberg
den Führer
aller Duitschers
De Nationaal-Socialistisclie
Heliomare te
Wijk aan Zee
De Conferentie der Middellandsche
Zee-mogendheden
Metaalindustrie in
Twente
LAA TSTE RUSTPLAATS
DER ORANJES
DE PARTIJDAG VAN
NEURENBERG
WOENSDAG 8 SEPTEMBER 1937
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Resultaten over 1936
Dreigende houding
Onderwya aan de kinderen
Rede miniater Slotemaker
Nieuwe incidenten?
Uitbreiding nood tg
Hitlers manifest
i
I
Geweerpatroon springt
uit elkaar
Werkgever» bereid loonsver
hooging toe te kennen
Het Sovjet-Ruaaiache
antwoord
Uitbreiding van het aanatorium
wordt reed» noodzakelijk
Het italiaanache antwoord al»
onbevredigend beachouwd en
beachuldiging gehandhaafd
De gereataureerde Nieuwe Kerk te
Delft plechtig weder in
gebruik genomen
Onzekere houding van
Italië
„Partijdag van
„De Duitachera begroeten hun
Führer ala den eeraten ar
beider der natie”
„Blind vertrouwen"
geëischt
Invloed van het klimaat
den arbeid”
Drie vinger» van bejaarden man
verbrijzeld
van Rusland
Het Hollandsch Vocaal kwartet
■w
be-
Men schrift ons van werknemerséyde:
aan-
slachtoffer Is thans
der
4
een vier-
>n by vol-
De feesten ter herdenking van het 700-jarig bestaan van Berlijn zijn besloten
met een grooten optocht. Hoedenmodistes in het fleurige Biedermeiercostuum
Een
Hall»
■et verdrag van Vereamee la toog.
Duitaehland la vrU.
De garant onzer vrijheid la onae eigen
weermacht.
handen van een nieuwe „Auslese", die zonder te
letten op afkomst, geboorte, maatschappelijk of
confessioneel karakter uitsluitend op grond van
innerlljken aanleg wordt uitgezocht en gevon
den. Deze nieuwe opbouw, zonder bet bestaande
re vernietigen, is een der grootste daden in de
geschiedenis van het Duitsche volk.
tankschip „Harpa", komende van Port Said, dat
op weg was naar La Ooulette, werd door een
onbekend gebleven oorlogsschip aangevallen, dat
een torpedo afschoot. Het tankschip werd niet
getroffen. De „Harpa" meet 3000 ton. is te Lon
den geregistreerd en behoort toe aan de Anglo
Saxon Petroleum Cy.
Bovendien Is het Brltsche tankschip Pegasus’
van de Socony Vacuum Company Maandag in
de buurt van de eilanden der Dodecanesos door
een onbekend gebleven duikboot aangehouden,
die het schip ten slotte toestond de reis voort
te zetten. Het was op weg van Batoem naar
Alexandria met een lading petroleum.
Ik wil aae beshalt Hitler als dot van
oen hoofdstak der Dultocho geeohledenla
drie feiten vaststellen:
L
8.
8.
Ten aanzien van de ontworpen Middelland
sche Zeeconferentle schrijft de .Deutsche Diplo
matisch Polltlsche Korrespondenz" o. O.:
„Men kan zich niet aan den indruk onttrek
ken, dat het voorstel voor de conferentie rjjkeUJk
laat komt en ook de doelstelling der conferentie
is op het oogenblik nog niet zoo duidelijk te
overzien, dat niet eerst een nauwkeurige bestu-
deerlng van het geheele probleem-complex op
haar plaats zou lijken. Dit allee verhindert
echter niet, dat iedere poging om de misstanden
en gevaren In de Middellandsche Zee op te hef
fen, behoorlijke aandacht zou vinden by alle
regeeringen. die den vrede willen handhaven.
De D.D.P.K. bespreekt dan verder de Russi
sche nota aan Rome en concludeert, dat alle
cultuurvolkeren rekening moeten houden met
de voor den vrede van den kant van Rusland
dreigende gevaren.
<7
In een communiquée uit Moekou wordt ge
meld, dat in antwoord op de ultnoodiglng van
de Fransche en Brltsche regeeringen, de Regee-
rlng der U.R.8.8. aanvaard heeft, deel te nemen
aan de voorgestelde Middellandsche Zee-con-
ferentle.
MOSKOU, 8 Sept. (Taaa.) Het Telegraaf-
agentachap der Sevjet-Vnie meldt, dat de
Sovjet-Regeerlng haar ambassadeur te Rome
opdracht heeft gegeven te verklaren, dat sjj
het Italiaanache antwoord op do Sovjet-
Ruasische nota ais onbevredigend beschouwt
en haar beschuldigingen handhaaft.
De 77-jarlge timmerman P. Rezelman te Oud-
karspel zou Dinsdag een hengel verstevigen door
middel van buisjes. Hij gebruikte daarvoor steeds
gasbulsjcs. maar omdat hij deze niet meer In
voorraad had, nam de bejaarde man een oude
koperen geweerpatroon, die hij met een Ijzer
zaag voor het doel geschikt wilde maken. Daar
bij is de patroon uit elkaar gesprongen, waar
door van de linkerhand van Rezelman de duim,
wijs- en middelvinger werden verbrijzeld.
De eerste geneeskundige hulp werd verleend
door Dr. de Wit. die den patiënt direct naar
Alkmaar vervoerde, waar in het Centraal Zie
kenhuis de gekwetste vingers werden geampu
teerd.
De toestand van het
redelijk.
LONDEN. 8 Sept. (Havas.) Eenlge Londen-
sche bladen publiceeren een door den vertegen
woordiger van Lloyd’s te Tunis gezonden tele
gram, volgens hetwelk een Britsch handelsschip
het slachtoffer van een aanval zou zijn geweest
Het telegram luidt: Het Brltsche petroleum-
nader bericht schijnt de kans, dat
aan de Middellandsche Zee-confe-
rentie zal deelnemen, alsnog te doen voort
bestaan.
Het D. N. B. verzoekt n.L het bericht alt
Milaan, dat (volgens do „Popolo d'Italla”)
Italië niet aal deelnemen aan do confe
rentie, In te trekken.
Hiermede ia de toestand weer geheel on
zeker.
MOSKOU, 8 Sept. (Havas). Het communiqué,
waarin de Bovjetregeerlng mededeellng doet van
haar deelneming aan de Middellandsche Zee
conferentle. preciseert, dat de Bovjet-regeerlng
het noodlg acht door een gemeenschappelijke
actie een einde te maken1 „aan de aanvallen
van zekere oorlogsschepen en in de eerste plaats
van Italiaanache schepen op handelsschepen,
welke de vlaggen van verschillende landen voe
ren".
De regeerlng der Bovjet-Unle is van mee-
ning, dat deze daden ala onduldbaar moeten
worden erkend en in flagranten strijd moeten
worden genoemd met het internationale recht
en met de grondbeginselen der menschelijkheid.
eveneens
gesproken worden,
zin nog
slechte
De plaatsvervanger van den Führer, ryksml-
nlster Rudolf Hem, opende de ceremonie met
een redevoering, waarin hij herdacht de man
nen. die in het afgeloopen jaar voor de eer
van Duitschland hun leven gaven, in t bijzon
der de 81 dooden van het pantserschip
..Deutschland", die vielen bij het vervullen van
een internationalen plicht.
ver-
kllmaatainvloed
door de vele
eigenschappen, die de lucht aan zee onder
scheidt van die, dieper in het land: de bac-
terieloosheid der lucht, het ozongehalte, keu
kenzout en jodlumgehalte.
Dr. van Haeff constateert dan ook, dat de
klimaatbehandeling de voornaamste factor is
in het streven, om de tuberculose tot genezing
te brengen.
Het partijcongres der Nationaal-Socia
listen in Duitschland is Dinsdag te Neuren
berg In do Luitpoldhalle geopend, met de
gewone plechtigheid. In den aanvang weer
klonk bazuingeschal, een orkest en orgel
speelden een fantasie op „Wilt heden nu
treden.”
HU deelde mede, dat dese Partijdag volgens
den wil van den Führer de betiteling draagt
„PartUdag van den Arbeid.”
In haar antwoord aan Londen en Parijs vraagt
de Bovjet-regeerlng Frankrijk en Engeland
voorts uit te leggen, waarom zij het nuttig
achtten tot deze conferentie uit te noodlgen een
nlet-Mlddellandsche Zee-mogendheld, zooals
Duitschland. De regeerlng te Moekou acht het
ten slotte natuurlijk, de regeerlng der Spaan-
ache republiek uit te noodlgen, een Middelland
sche Zee-mogendheld, vooral omdat de belangen
der Spaansche regeerlng in het bijaonder wor
den geschonden door „aanvalsdaden van pira
tenschepen”.
der maatschappelijke orde wordt bedreigd.
Niet een of andere staatstoren zal Instorten,
neen er is een spraakverwarring over de vol
keren gekomen. Zij zjjn uit elkaar gescheurd.
Wat door duizend jarigen opbouw sterk en mach
tig scheen, blijkt zwak en bouwvallig te zyn.
Overal voelt men dat iets aan het instorten ia
Het nat. soc. heeft den toestand direct klaar
Ingezien: oorlog en nederlaag hebben in het
leven der volkeren niet zulk een beteekenls ala
ds innerlijke crisis der maatschappelijke orde.
Wat het nat. soc. by zijn optreden als „maat
schappij” voorhanden vond, had zoo weinig
waarde, dat het dra in een catastrofe zal ge
raken en worden vernietigd. Er is thans geen
houdbare organisatie der menscheUJke maat
schappij meer, waarin de leidende elementen
hun rechten aflelden uit hun geboortestand, af
komst en bezit. Duitschland is getuige van een
revolutie zooals de wereld nog nooit aanschouw
de. Maatschappelijk, sociaal, economisch, poli
tiek, cultureel en „razslsch” leeft Duitschland in
ten gigantisch tijdsgewricht Ook het sooge-
naamde „intellect", evenals t lidmaatschap van
een bepaalden godsdienst, kunnen niet meer als
maatschappelijke factoren voor den opbouw
worden beschpuwd.
Tegen den storm der nieuwe opvattingen blij
ken deze factoren geen waarde meer te hebben
Dit wordt bewezen door de uitbreiding van het
communisme in het Oosten en Westen. Wan
neer Duitschland, evenals het bevriende Italië,
zulk een stevig bolwerk ia geworden, dan komt
dat alleen daardoor, dat het nat.-soc. zelf den
weg is gegaan van een maatschappelijke revo
lutie, zonder eerst de bestaande orde met ge
weld te vernietigen en zonder de basis van het
politieke, economische en cultureele leven eerst
in een chaos te veranderen. Wij hebben ge
probeerd op den weg van een gediscioitneerde
wedergeboorte een nieuwe maatschappij OP te
bouwen. De grondslag was, te breken met over-
gsleverde voorrechten en de leiding van het ge
heele leven, maar vooral aan de politiek In de
Daarna las de stafchef van de 8.A., de heer
Lutze, de namen van de Natlonaal-Soeiallsten
voor, die in den strijd om de macht vermoord
zijn geworden of in het buitenland ten offer
vielen aan het bolsjewisme.
Rudolf Hess begroette daarop de gasten uit
binnen- en buitenland, In *t bijzonder de hoo-
ge vertegenwoordigers van vreemde mogend
heden, de leden van de Rijksregeering, etc.
rangschikte Spanje niet
vrlende staten.
Natuurlijk weidt het manifest uitvoerig uit
over de successen der natlonaal-socialistische
beweging en richt zich, naar gewoonte, tegen dc
In Duitschland niet meer bestaande sociaal
democratische en communistische bewegingen,
die buiten Duitschland „een drama van den
waanzin" ontketenen. Duitschland kan rustig
toeschouwer zijn, dank zjj de kracht van het
natlonaal-socialigme. Er werden bij dese uiteen
zettingen soms groots woorden gebruikt, maar
over het algemeen was het manifest van dit
Jaar veel kalmer dan in vorige jaren.
0
en ook het derde, dat de garant der herwon
nen vrijheid de eigen weermacht is. Accoord.
Doch die vrijheid bestaat alleen in pohtieken
zin. En het staat te bezien, of die politieke
vrijheid onder alle omstandigheden gegaran
deerd kan blijven worden door de weet macht;
wanneer het economische leven door de zoo
zware bewapening hoe langer hoe meer in de
verdrukking raakt. Hier ligt voor Duitschland
een uiterst gevaarlijke „clrculus vltlosus”.
Het „Führerprinzip” blijft in vollen omvang
gehandhaafd: „Overal en immer blijft één man
verantwoordelijk". Dit verklaart Hitler uitdruk
kelijk In zijn manifest en hy vraagt, vooral op
economisch gebied waar de schoen het meest
drukt „blind vertrouwen". Een eisch, die ont
zettende verantwoording Inhoudt.
De „Popolo dltalla” kondigt heden in een
- artikel met groote koppen aan, dat de Ita-
liaansche regeerlng aan de Middellandsche
Zee-conferentie niet zal deelnemen. De ma
noeuvre van Moskou is volvoerd op een
oogenblik, toen Italië zeer welwillend stond
tegenover de idee der conferentie. De onbe
schaamde en groteske stap van Moekon
sehept echter een ongewone situatie. Italië'»
antwoord op dese manoeuvre is een beslist
afwijzen.
Overgaande op het vraagstuk der algemeene
economie, zegt Hitler, jarenlang gewaarschuwd
te hebben tegen de opvatting, dat de interna
tionale economische crisis door een interna
tionaal ingrijpen zou kunnen worden opgehe
ven, en steeds met nadruk verklaard te heb
ben. dat het economische leven der afzonder
lijke staten op orde gebracht moest worden.
Overigens aldus de proclamatie bestaat
er op economisch gebied slechts een vraagstuk
dat ons sedert jaren veel zorg geeft: de moei
lijkheid onzer levensmlddelenvoorzientng Het
Duitsche gebied is zonder koloniale aanvulling
te klein om een ongestoorde, veilige en duur
zame voeding te waarborgen. Het la een op den
duur ondraaglijke gedachte, van laar tot Jaar
afhankelijk te zijn van het toeval van een
goeden of slechten oogst. De eisch, een tot het
Rijk behoorend koloniaal bezit te hebben vindt
daarom zijn motlveerlng in den economischer:
nood, en de houding der andere mogendheden
ten aanzien van dezen eisch is eenvoudig onbe
grijpelijk. In een tijd, waarin men der mono
vol heeft van moreele frasen, zou het paaaen
ook met dit feit rekening te houden.
De. voeding van 173 menschen op
kanten kilometer kan slechts gelukkei
komen tucht van de geheele volksgemeenschap
wy kunnen het ons niet ver veroorloven, op dit
gebied ieder zUn eigen weg te laten gaan.
In Januari 1938 Is op het sanatorium offi
cieel een school voor gewoon lager onderwijs
geopend. „Hellomare" beschikt thans over drie
leerkrachten. Daar alle „schoolgaande” kin
deren bedlegerig zijn brengt het onderwijs
eigenaardige moeilijkheden mee, die In den
loop der Jaren overwonnen zijn.
Het Is van onschatbaar voordeel, zoo schrijft
Dr. van Haeff, dat de Intellectueele ontwik
keling der kinderen door de ziekte niet wordt
geremd en hij brengt hulde aan de onderwij
zeressen, wier verdiensten niet hoog genoeg
kunnen worden gewaardeerd.
Ook aan de geestelijke verzorging wordt
groote aandacht besteed. Bij de inrichting van
het sanatorium werd besloten alle bedden
van wielen te voorzien, waarbij voornamelijk
de bedoeling voorzat, om de patiënten op ge
makkelijke wijze naar buiten te kunnen bren
gen. Maar daarmede is tevens bereikt, dat de
patiënten geregeld de kerkelijke diensten kun
nen bijwonen, wat ontegenzeglijk een groot
voordeel meebrengt.
Met groote waardeering maakt de genees-
heer-directeur In zijn verslag melding van het
geen gedaan wordt voor ontspanning der pa
tiënten, waarbij de Eerw. Rector zich vele ver
diensten verwierf. Gememoreerd wordt hoe
opvallend goed de stemming onder de patiën
ten steeds blijft. Voor een goed deel Is dit wel
daaraan te danken, dat zoowel de patiënten
als de zusters in de meeste gevallen zich door
eigen aanschouwing kunnen overtuigen, hoe de
ziekte langzaam afneemt en de genezing be
gint in te treden. Ook zien de patiënten dit
van elkaar, hetgeen hun eigen hoop weer ver
levendigt.
p een paar punten willen wij de aan-
f 1 dacht vestigen. De Führer verklaarde,
dat er In Duitschland een geheel eigen
aardige omwenteling had plaats gehad door het
optreden van het nationaal-socialisme. Andere
revoluties vernietigen de bestaande maat
schappelijke orde en doen alles verkeeren in 'n
chaos. Het nationaal-soclalisme liet de bestaan
de orde bestaan, blies deze eohter nieuw leven
in door een élite van leiders te kweeken. Ieder
een, die er geschikt voor Is, kan tot de hoogste
ambten opklimmen. Dit is „een der groote
feiten geworden van de geschiedenis van het
Duitsche volk." Hier komt weer eens duidelijk
aan het licht de geboorte van het nationaal-
soclalisme uit burgerlijk milieu in staten zon
der democratische sfeer. In het geboorteland
van Hltlfr, onder het autoritair bewind der
Habsburgers, was het uiterst moeilijk voor den
gewonen man, tot leidende kringen op te
klimmen.
De adel bezette de meeste posten. Zoo wilde
het de traditie. En dit was ook het geval in
het keizerrijk der Hohenzollem, vooral in den
grootsten bondsstaat Pruisen, waar zjj als ko-
ningen zoo goed als absoluut regeerden. Nlet-
adelHJken of zy die niet steunden uit oer-oude
ambtenarenfamllles hadden geen kans In het
openbare leven en in Pruisen waren alle lei
dende posities weggelegd voor de Bonussen, de
adellijke oud-studenten van Bonn. Hitler be
roemt zich er nu op dit veranderd te hebben
en noemt deze „omwenteling”, zooals wy zagen
„een der grootste feiten van de geschiedenis van
het Duitsche volk.” Hij vergeet dat in landen
met democratische Instellingen en vrijheden al
le leidende posities en regeeringsambten reeds
eeuwenlang voor de „tüchtlgsten” hebben open
gestaan en nog openstaan. De democratie brengt
uit zich zelf de élite voort. En in dit verband
moest de Führer zich eens verdiepen In de
geschiedenis der Katholieke Kerk, door den be
roemden Engelschen historicus Macaulay eens
,/le zuiverste democratische inrichting der we
reld" genoemd, waar ook de nederigsten van
afkomst door de eeuwen heen opklommen tot
de zetels der bisschoppen, tot den troon
Pausen
De geneesheer-dlrecteur, dr. M. H. P. P. van
Haeff, maakt In dit jaarverslag weer gewag
van het feit, dat de kllmaatkuur de voor
naamste factor is in het geheele behandelings-
schema. Wanneer ons Hollandsch zeeklimaat,
zoo schrijft hij, vaak ajs ruw wordt aange
duld, dan moet deze aanduiding meer als een
verdienste dan als een verwijt worden uitge
legd, althans wat betreft den Invloed op de in
..Hellomare'' verpleegde patiënten. Het merk
waardige daarbij is, dat de zieken zelden Of
nooit over de onaangenaamheden van een ver
bluf aan zee reppen, in tegenstelling tot de
doktoren en verpleegsters, voor wie de klimaat-
en temperatuurverhoudingen ontegenzeglijk 't
werk niet aangenamer maken. Desondanks
ontkomt niemand aan den indruk, dat de ge
noemde omstandigheden voor de zieken heil
zaam zijn. Een door leder waar te nemen, doch
niettemin verheugend en ook verwonderend
feit is het, hoe spoedig de eetlust in gang komt
en de eventueele aanwezige koortatemperatuur
daalt. Aan welke exacte omstandigheden deze
Invloed is toe te schrijven, valt volgens dr.
van Haeff niet te seggen, hoezeer ook de
bijzonderheden van het klimaat zijn doorzocht
en ontleed.
De veranderingen ten goede, die zich vaak
in den psychlachen toestand van de patiënten
voltrekken laten zich gemakkelijker constateeren
dan verklaren. Het verlangen naar een
klaring van den gunstlgen
wordt niet geheel bevredigd
Nadat Julius Streicher, als gouwleider van
Neurenberg Franken. het congres had welkom
geheeten en den Führer geëerd, las de Belerschs
minister Wagner het JaarlUksche manifest van
Hitler voor. In dit manifest wordt eerst de ge
schiedenis van de partijdagen behandeld. Op
deze partijdagen komen de beginselen van het
nationaal-soclalisme scherp naar voren. Dit
komt vooral uit in het feit, dat immer en overal
maar één man verantwoordelijk Is. Het congres
heeft een drievoudige teak: Ten eerste vast
stellen, wat de actie der beweging heeft be
reikt en welke doeleinden bereikt zijn. Ten
tweede het bekendmaken der taak voor de toe
komst. Ten derde propaganda voor party en
beweging vooral ten aanzien der Jeugd.
Hitler pryst dan de geweldige bouwwerken
van het nat.-soc.. die de aarde In zulk een
grootheid nog nooit heeft aanschouwd. Deze
bouwwerken leggen getuigenis af van de groot
heid der nat. soc. idee. Deze houden zich niet
bezig met kleine grensproblemen, maar met de
kwestie der vernietiging of van het behoud der
menschelyke orde en cultuur. De organisatie
Hierna betreedt de minister van Onderwys,
K. en W. het spreekgestoelte. Z. Exc. begint met
zijn hartelijke dankbaarheid ervoor uit te spre
ken dat wy den grooten dag beleven kunnen,
waarop dit statige gebouw volledig is hersteld
Ten eerste vertoeven wy in de nabijheid van
de rustplaats der Oranjes. Sinds drie en een
halve eeuw worden hier in een lange reeks de
telgen uit het huis van Oranje ter ruste gelegd
en wy kunnen niet anders doen dan met diepen
dank aan God en diepen dank aan zoovele
mannen en vrouwen op deze gewijde plaats
Tusschen half drie en drie uur in den na
middag vullen de genoodigden het kerkgebouw.
Door de hooge gewelven van het schip der ge- i
restaureerde kerk, waarin door het flauwgetlnte
glas der ramen het daglicht getemperd naar
binnen valt, ruischen de orgeltonen.
Er zijn 1400 zitplaatsen. De een na de an
der warden zij bezet.
Te ongeveer 3 uur zijn alle genoodigden bin
nen en alle banken en stoelen, gericht naar der
kansel, zijn bezet. Slechts een gedeelte, dichtby
het spreekgestoelte, is opengehouden voor de
autoriteiten, die, na in de consistoriekamer te
zyn ontvangen, door het college van kerkvoog
den en cortege naar de voor hen gereserveerde
plaatsen worden geleld. In den stoet der offl-
cieele personen merken wij o.a. op: den ver
tegenwoordiger van H. M. de Koningin, mr. W
J. baron van Lijnden, den minister van Onder
wijs Kunsten en Wetenschappen, prof. dr. J. R.
Slotemaker de Bruine, den oud-mlnlster van
Onderwys, K. en W. mr. J. Terpstra, den Com
missaris van de Koningin in Zuid-Holland, J hr.
mr. dr. H. A. van Karnebeek. Voorts de heeren
mr. G. van Baren, burgemeester van Delft en
commissaris van den Kon. grafkelder en prof,
ir. J. A. G. van der Steur, voorzitter van de
rykscommlssls voor monumentenzorg.
Wanneer de orgeltonen zyn verstorven en de
autoriteiten hun plaatsen hebben ingenomen,
betreedt de presldent-kerkvoogd prof. dr. H. B.
Dorgelo het spreekgestoelte. Hij verzoekt den
aanwezigen te willen zingen het eerste vers van
psalm 75: „U alleen, U loven w'ü”.
Na het gemeenschappelijk gezang gaat prof.
Dorgelo voor in gebed, waarna hy een rede uit
spreekt.
Spr. geeft allereerst een uiteenzetting
gaande de geschiedenis der restauratie.
Vervolgens richt spr. zich tot den minister
en brengt hem en zyn voorganger mr. Terpstra
dank voor de hulp en steun aan de Kerkvoogdy
geschonken.
Tenslotte stelde spr. namens het college var
kerkvoogden het kerkgebouw weder in gebruik
vertoeven. Hier ryst in zichtbaren vorm voor
ons de piëteit tegenover het geslacht, dat meer
uan iets anders de samenbinding van ons volk
beteekent.
wy staan bovendien tegenover een restaura
tie van een monument. De kenners hebben uit
vele gegevens van vele eeuwen den zin der ge
wilde architectuur kunnen reconstrueeren. De
minister noemt hier den heer Van der Kloot
Mcyburg. wien het gegeven ia gewteest deze
restauratie te leiden en te voltooien. Hier gaan
kunstjes en piëteit samen.
Nogmaals laat het kerkkoor zich hooren en
dan is het woord aan den voorzitter van den
Kcrkeraad, ds. H. P. Brandt, die zyn vreugde
uitspreekt over het weer in gebruik nemen van
dit monument als gebedshuis.
Nadat een dankgebed is uitgesproken, wordt
dc plechtige samenkomst besloten met het ge-
mcenschappelyk zingen van psalm 150: 1:
..Looft God, looft ZUn naam alom", waarna de
autoriteiten en de andere genoodigden het
kerkgebouw verlaten.
Het Russische telegraafagentschap Tass ver
spreidt het volgende bericht:
In een commentaar op de Russische nota
aan Italië schryft de „Prawda” o. m. „De Sov-
Jet-Ruasiaahe zeelieden en de schepen der U. R.
8. 8., die in buitenlandse!» wateren varen, zijn
niet onbeschermd. Het groote Sovjetvaderland,
dat zyn zonen over de zeeën zendt, zal hen we
ten te beschermen tegen de bandieten, die iede
re maat uit het oog hebben verloren. Ieder
Russisch schip. Iedere Russische burger, waar
zy zich ook bevinden, wordt beschermd door
de geheele macht der UJtBB. Laat de fascis
tische piraten er aan denken, dat de vlag der
Russische schepen even onschendbaar is als
iedere diflm Sovjetgrondgebied.”
In de plaats van de overleden coloratuur-
zangeres Helène Cals is tot het Hollandsch No*
caal kwartet toegetreden mej. Jo v. d. SluUs.
Evenals in „Dekkerswald" is ook in „Helio-
mare" dikwyk tydeiyk plaatsgebrek, waar
door patiënten, die opgenomen willen worden,
meermalen op een wachtiyst hun beurt moeten
afwachten. Het streven der vereenlging is nu,
deze wachtiyst zoo klein mogelyk te doen zyn
en daarom vonden in den raad van bestuur
met den geneesheer-directeur talrUke be-
Epreklngen plaats, om belde sanatoria uit te
breiden, doch de vele vernieuwingen, die tel
kens noodig zyn om als herstellingsoorden de
eerste plaats te biyven innemen, zyn oorzaak,
dat de middelen voor uitbreiding nog ontbre
ken, althans voorloopig.
Wel wordt thans reeds het zusterhuis van
„Hellomare" ultgebreld, daar wegens het toe
nemend aantal patiënten het aantal zusters
uitgebreid moet worden.
Tenslotte willen wy nog even de aandacht
vestigen op een object voor ontspanning, dat
„Hellomare" reeds in kleinen omvang bezit,
doch dat noodzakeiyk eenlge uitbreiding be
hoeft. nJ. de bibliotheek. Van verschillende
zyden mocht het bestuur reeds mooie boeken
ontvangen, zoodat een kleine bibliotheek kon
worden Ingericht. Men kan echter nog veel
meer gebruiken. Allicht zyn er onder onze
lezers, die gaarne een boek willen missen voor
de patiënten in „Hellomare", teneinde hun
goede en gewilde ontspanning te bezorgen.
Welnu, „Hellomare" houdt zich voor toezen
ding ten zeerste aanbevolen I
T Tier punten gaf Hitler aan als resulta-
ten van het natlonaal-socialistische regi-
me. Ten eerste: het verdrag van Versail
les ie dood. Inderdaad, voor het grootste ge
deelte ia het dood, ofschoon het op verschillen
de punten, byvoorbeeld op dat der koloniën,
nog ten volle vigeert. Dat Hitler zoo snel kon
afrekenen met Versailles had hy echter te dan
ken aan het geduldawerk van een Wirth, een
Btresemann en een Bruning, die den weg der be-
yrUdlng hadden gebaand en reeds betreden
(opheffing der annuïteiten en bevrydlng van
het bezette Rijnland). Hitler eiachte de kolo
niën terug. Dat is zyn goed recht. De wUze,
waarop hy den eisch echter motiveerde:
duitschland heeft destyds zyn koloniën noch
geroofd noch gestolen" moet wel zeer pyniyk
f geklonken hebben in het Abessynsch-gevoelig oor
van den spilpartner te Rome, die straks op vi
site in Duitschland komt. Uit de vernietiging
▼an Versailles leidde Hitler het tweede resul
taat af. namely k dat Duitschland weer vry is
Het is alweer ruim 6 jaar geleden, dat in het
thans soo bekende sanatorium van chirurgi
sche tuberculose „Hellomare”, nabij Wijk aan
Zee, de eerste patiënten in deze mooie en
moderne inrichting, welke daar te midden van
de zeeduinen ligt, hun intrede deden.
Zy zijn in tien loop der Jaren door vele
anderen gevolgd, die daar in de sfeer van zon
en zee genezing zochten voor hun ernstige
kwaal en dese in de meeste gevallen ook ge
vonden hebben.
De jaarverslagen der Vereeniging R. K.
Herstellingsoorden bevatten daaromtrent ge
gevens, die tot voldoening moeten strekken in
de eerste plaats van hen, die in deze prachtige
inrichting werken.
EMt dit sanatorium in een groote behoefte
voorziet-biykt uit het aantal verpleegden, dat
in deze eerste jaren snel gestegen is. In het
laatst verschenen jaarverslag lezen wy, dat op
1 Januari 1938 139 patiënten aanwezig waren,
waarna in den loop van het jaar 151 zieken
werden opgenomen, zoodat er 280 verpleegden
waren. In den loop van het jaar werden 122
patiënten ontslagen. terwUl er 6 overleden. Op
1 Januari JJ. waren er dus 153 patiënten, hl.
37 mannen, 47 vrouwen en 68 kindereNt-
Wat nu de resultaten der behandeling be
treft, in 95 gevallen kon by de afgevoerde pa
tiënten gesproken worden van genezing in
kllnischen en eventueel in Röntgenologiachen
zin (89 gevallen van tuberculose, 8 gevallen
van andere aandoeningen). By de overige ont
slagen patiënten kon in 6 gevallen
van klinische genezing
doch was het resultaat in socialen
niet bevredigend (verkrommingen,
gang enz.). De overige werden om verschil
lende redenen, (gebrek aan geldmiddelen, over
plaatsing enz.) ontslagen.
Onder groote belangstelling is van
middag de gerestaureerde Nieuwe Kerk
te Delft op plechtige wijze weder in
gebruik genomen. Hiermede is de om
vangrijke restauratie van dit histori
sche kerkgebouw, waarin zich de gra
ven der Oranjevorsten bevinden, afge
sloten, nadat binnen de oude muren
gedurende ongeveer 15 jaren, slechts
onderbroken door enkele periodes van
rust, het lied van den arbeid heeft ge
klonken.
De vertegenwoordigers van de drie metaalbe-
werkersbonden hebben ten kantore van den me-
taalbond In 's Gravenhage geconfereerd met de
directieleden van de Hengelosche firma’s Stork,
Dikkers en Hazemeyer over het toekennen van
een loonsverhooging.
Door de organisatiebestuurders is betoogd, dat
de huidige omstandigheden een beteekenende
loonsverhooging niet alleen wettigen, maar haar
zelfs noodzakeiyk maken. Zy hebben een ver-
vergadering een beroep werd gedaan. De kwestie
was gesteld wat voor Delden beter zou zyn, het
10 of 5 puntenstelsel. De heer B. sprak zich
voorwaardelijk uit voor het vyfpuntenstelsel.
De voorzitter stelt voor den heer Brandsma
namens de vergadering een woord van dank te
zenden, voor het vele werk in het belang van
hooging van de loonen der volwassenen met vier
cent per uur verdedigd en zy bepleiten voor" de
jeugdig^ werklieden een verhooging, die vroegere
meer normale verhoudingen tusschen de loonen
der ouderen en die der Jongeren gedeelteiyk
zou herstellen, dit laatste omdat de loonen
der jongeren tydens de crisis wel zeer sterk In
de klem zyn gekomen.
Van werkgeverszyde Is hierop geantwoord, dat
de toestand van de bedryven nog soodanlg Is,
dat een dergelyke verhoogign door een Inkrim
ping van de werkgelegenheid zou worden ge
volgd.
Het rezultaat der besprekingen is geweest,
dat de werkgevers zich bereid verklaard heb
ben aan de verlangens der organisaties
gedeelte! yk tegemoet te komen. Nauwkeurig
zal worden nagegaan, welke verhooglngen
goedgekeurd kunnen worden.
Op de conferentie, die Maandag 20 September
zal worden gehouden, zullen de eerste resultaten
van dit onderzoek aan de organisatiebestuurders
worden voorgelegd.
In den loop der week zullen de organisaties
met de leden vergaderen, om verslag van de be
sprekingen uit te brengen.
-w -y eurenberg staat weer in de volle
langstelling der wereld. Hitler kwam
aan in de stad van het Jaariykvche con
gres der Nationaal-Socialistische Duitsche Ar-
beiderspartyHet was triomfaal. Een Fransch
journalist laat in zyn blad dit drukken: „Hitler
doet zyn solemneel entrée. In de lucht; vier
honderd vliegtuigen van generaal Goering, In
de stad; een millioen menschen, in twee extra-
tretnen het corps diplomatique. Allen begroeten
den meester van het Ryk." Het fascistische
Europeesche front wordt gesymboliseerd door
de aanwezigheid van Italiaanache balllla en
Bpaansche phalayxisten-Jongens naast de Hit-
lerjeugd. Op de Jeugd wordt de nadruk gelegd.
Het is gewoonte geworden, dat op den ope
ningsdag van het cqpgres een manifest van
den Führer in diens tegenwoordigheid wordt
voorgelezen. Dit manifest vormt de basis van
het congres zonder debatten. Het geeft ook de
leuze aan van het congres.
Dit Jaar luidt déze leuze; Party dag van den
arbeid, natuuriyk In verband met het vierjaren
plan. Het manifest van dit jaar bracht geen
verrassingen. Over het brandend vraagstuk van
den kerkstryd zwygt het geheel. De hier en
daar rebelsche industrie en, de ongehoorzame
boeren, die nog steeds graan aan hun vee
voederen, kregen eenige zeer auideiyke „Wlnke
mit dem Zaunpfahl”. Er werd gedreigd met
naasting van opstandige fabrieken en boer
derijen door den staat. Over de bultenlandsche
politiek laat het manifest zich zeer sober uit.
Het memoreert alleen de verhoogde beteekenls
van de goede verstandhouding met Italië, de
vriendschap met Japan, zweeg van Polen en
onder de zeer be-
