Mevr. Esther de Boer
Rijk overleden
van
het
van
Buitengewone zitting
Belgische parlement
1
J
Vertolkster van Heijermans’
„figuren”
AARDSCHE
GOEDEREN
De onveiligheid
ter zee
Kerkelijk leven
L
I
KNIERTJE" DOOD!
WOENSDAG 8 SEPTEMBER 1937
Vitaliteit in den
ouderdom
Minister van Defensie
waarschuwt
GE
LIJKE MANOEUVRE
Verklaring van Minister
van Zeeland
MGR. W. A. VAN DINTER
NAAR DE MISSIE
CLEARINGKOERSEN
1
Consul-geSsferaal te
Berlijn
SALARIEERING GEMEENTE-
AMBTENAREN
„Een wissel op Brussel
is goud waard**
•r, Ridder
1932
II
te
Nu ze dood is
Nu
over-
en
de
v<
Ed.
14— 16.3d.
Heyermans-creaties
ge-
„De Woekeraarster”
van
„Ik kijk terug”
Gouden kloosterfeest
I
h
Nederlandsche schepen dienen de
nationaliteit duidelijk zicht
baar te laten uitkomen
Minister De Man verdedigt het
beleid van de Nat. Bank
De heer M. J. van Schreven
benoemd
mo
lton
Het Ministerie van Defensie maakt bekend,
dat, in verband met de heerschende onveilig
heid ter zee, Nederlandschen koopvaardijschepen
wordt aanbevolen ter meerdere veiligheid van
personen en eigendommen.'
Mevr. Esther de Boervan Rijk in
haar glansrol „Kniertje"
Koersen voor stortingen op 8|Sepcember 1937
tegen verplichtingen luidende int Reichsmarkan
t 72.76, lires 1 8.61, peseta's f 12.20.
1
t
I
l
I
der
had
ge^
me-
i
Deze zaak is, zoo zegt de premier verder, voor
ons economisch leven uiterst achattehik. Ik
Vervolgens heeft de minister van Financiën.
De Man de aanvulling voorgelezen van zijn
rapport van 26 Augustus jl over de Nationale
Bank van België, waardoor geen afbreuk wordt
gedaan aan de vroegere conclusies ten aanzien
van de juridische zijde van het vraagstuk.
Benoemd tot bul
bond van Nedy
(Stichting vai
semble, artis
29 Juli vlern
Een al te enthousiast spiegel
gevecht
Afsluiting spoorwegovergang
bij Da Vink
Zij zelf was nog vol goeden moed. En het
publiek verwachtte zijn „Kniertje" terug. Toch
had ze ingezien dat ook zij afscheid te nemen
had van het tooneel hetwelk haar zoo lief was
en van het haar trouw gebleven publiek. Zoo
werd de afscheidstournee voorbereiddie ze
niet meer zou aanvangenHaar laatste jaar
dag in Juli was hAar afscheid vAn allen
BRUSSEL, 7 Sept. (Belg*). Ter gelegen
heid van de buitengewone zitting van het
parlement waa in verband met mogelUke in
cidenten in de omgeving van het parle
mentsgebouw veel politie en gendarmerie
op de been.
aêfit het overbodig met u te spreken over de
uitwerking hiervan in het buitenland. Het la
tijd dat men inbindt. Over enkele dagen zullen
wij u een rapport voorleggen over de werk
zaamheden der regeering gedurende de 15
maanden die achter ons liggen. Gij zult dan
zien welk een aanzienlijke hoeveelheid were
verricht is.
.Als zeegebieden, waarin deze maatregelen
wenschelijk zijn, worden voorloopig genoemd
de Mlddellandsche Zee, het zeegebied rondom
het Iberisch Schiereiland en dat, hetwelk de
kust van China bespoelt.
1
Schplem Asch en „Zlwoeg" van Hrrschbein.
1928 10 October, Theo Mann-Bouwmeester hul
digt voor de radio Esther de BoerV. Rijk
en spreekt over de beteekenis van haar
collega.
1928 11 October, 55-jarig tooneeljubileumEere-
voorstelllng in den Stadsschouwburg te Am
sterdam v. „Het Schouwtooneel". Opvoe
ring van „Mpedef” van Cor Hermus.
1928 24 October, Ridder in de Orde van Oranje-
Nassau.
1929 20 Novi
De K N .A.C. meldt, dat de spoorwegovergang
bif De Vink, in den weg (s-GravenhageLeiden,
^n den nacht van Zondag 12 op Maandag 13
September van 0.15 tot 4.30 v.m. wegens werk
zaamheden voor het verkeer zal zijn afgesloten.
Het verkeer van Lelden naar ’s-Gravenhage
kan plaats vinden over Voorschoten, dat van
’s-Gravenhage naar Leiden over de brug bij de
Haagsche Schouw en den Lagen Morschweg.
Zelf heeft ze een aardige bijdrage geschon
ken tot de kennis van haar leven In haar me
moires „Ik kijk terug". Ze zijn interessant eer
stens-om de feitelijkheden, de kennis van men
seden en toestanden uit een bepaalde periode.
Tweedens om de verhaaltjes op zich zelf, de
„geschiedenisles” die, ofsenoon in zich onbe
langrijk, prettig zijn om te lezen.
„Ik heb met Herman Heyermans te doen ge
had in zijn dubbele functie van auteur en di
recteur. Vooral in het laatste verband hebben
wij vaak elkaar „in de haren gezeten" zoo
bekent ze in haar boek: „Achteraf kan ik alles
zoo goed verklaren en zoo heel goed vergeven.
Wij hadden beiden onze eigenaardigheden; wij
hadden ook beiden onze zorgen." Er staan
booze brieven in het boek maar ook epistels
vol waardeering van Heyermans zooals bij haar
650ste en 800ste opvoering van „Op Hoop van
Zegen”. „Uit deze brieven blijkt wel duidelijk,
dat Heyermans alle ironie, sarcasme en ver
bittering ten spijt, een goed een nobel mensch
was. Een groot kind eigenlijk."
Tot verleden jaar is de neel eigen tooneel-
speelkunst van deze merkwaardige kunstena-
resse nog ongebroken gebleven. Wie haar in de
laatste jaren als De Meid, Eva Bonheur, Knier
tje heeft gezien, bewaart de heugenis aan een
gave beelding van ongemeene suggestieve
kracht. Hoe potsierlijk was haar spel in de
grappige bedenksels van dan ook al reeas over
leden Henri van Wermeskerke: „Tropenadel”,
„Sülkerfreule". „De Tante uit Indlë” ehz. En
dan de nieuwe rollen die ze nog in haar hooge
jaren bracht in werk van Elsensohn, Jaap v.
Poll (o.a. in kostelijk samenspel met haar
dochter, mevr. De Vries). Rond een roUetje als
Nadat het oude presidium van de Kamer
herkozen was, las minister-president Van Zee
land een verklaring voor, waarin hij o.a. zegt:
Wjj zün thans gekomen aan het hoogtepunt
van een lange campagne, waarvan het doel is,
de regeering in haar arbeid te treffen. De
regeering moet zich verweren tegen een dub
bele manoeuvre, die, welke den persoon van
haar chef beoogt, en die welke haar houding
ten aanzien van de Nationale Bank betreft.
en
in
toe-ge-
klapte wel eens toegejuichte waardeering
van het publiek als de tooneelspelers en zijn
de populalren onder hen zoo aldoor omringd
van belangstelling in het gewone leven en in
de pers, zien zjj telkens en telkens weer hun
portretten, hun creaties in allerlei rollen ge
publiceerd.”
Naar wij vernemen is de consul-generaal der
Nederlanden M. J. van Schreven bestemd om op
te treden als consul-generaal der Nederlanden
te Berlijn, tevens hoofd der handelsafdeellng
van H. Ms. gezantschap aldaar.
De minister van Staat, minister van Buiten-
landsche Zaken al brengt ter algemeene ken
nis, dat de consul-generaal der Nederlanden de
heer M. J. van Schreven, aan wien de leiding
van het consulaat-generaal der Nederlanden te
Berlijn en tevens van de handelsafdeellng van
H. Ms. gezantschap aldaar zal worden opge
dragen. voor belanghebbenden bij aangelegen
heden betreffende het Duitsche rijk te spreken
zal zijn in een localiteit van het departement
van Buitenlandsche Zaken te 's Gravenhage,
Plein 23 op Woensdag 8 September, des
voormiddags van 912 en des namiddags van
iltengewoon eerelld van»w\
nandsche Tooneelschrijvers
iet De Boer van RijkEn-
Minister-president Van Zeeland legde
in buitengewone zitting van het Belgi
sche parlement een verklaring af
Data en feiten
van Rijk
Het hoofdbestuur van den Ned. bond van
gemeenteambtenaren heeft In een schrijven
aan de gemecntebesturtSF verzocht maatregelen
te willen overwegen, waardoor de salarissen
der ambtenaren op een- hooger pel) worden
gebracht, ’bit de officieele cijfers toch blijkt,
dat het leven sedert 26 September 1936 steeds
duurder is geworden, terwijl daartegenover in
tal van gevallen een verlaagd salarispeil staat,
hetwelk reeds voor de geconstateerde prijsstij
gingen dikwijls niet of niet geheel voldoende
was om te voorzien in de normale behoeften
van den ambtenaar en zijn gezin. Het hoofd
bestuur vertrouwt, dat in elk geval maatrege
len worden genomen dat zal worden bevor
derd, dat de Indirecte verlaging, ontstaan door
de bovenwaartsche ontwikkeling van het prijs
peil, wórdt gecompenseerd. Dit klemt te meer
nu uit het verloop der groothandelsprijzen valt
af te leiden, dat de stijging van den index van
het levensonderhoud zich in de komende tij
den zal voortzetten.
w- y an jongsaf hebben wij geleerd,
dat wij ons van aardsche goederen
moeten onthechten, dat het voor
een rijke moeilijker is den hemel bin
nen te gaan dan voor een kameel door
het oog van de naald, te kruipen, en dat
aardsche goederen in allerlei vorm
slechts den weinig aantrekkelljken titel
van aardsch slijk verdienen te dragen.
Men heeft ons met nadruk Ingeprent, dat
't slechts sterke beenen zijn, die de weelde
kunnen dragen en dat de om vele zaken
bekommerde Martha het slechtste deel
had verkoren vergeleken bij de aan de
voeten van den Zaligmaker luisterende
Maria. Ieder jaar hooren wij het Evan
gelie over de vogelen des hemels en de
leliën des velds en de vermaning, dat
wij eerst het rijk Gods moeten zoeken
en dat dan al het overige ons zal worden
toegeworpen, en meermalen ’s jaars
wordt ons het woord op het hart gebon
den: „Wat baat het den 'mensch, wan
neer hij geheel de wereld wint, maar
schade lijdt aan zijn ziel.” En toch is
gehechtheid aan aardsche goederen ve
len onzer -niet geheel vreemd. Toch zijn
er onder ons verschillenden, die het
moeilijker willen hebben dan een ka
meel. Toch vindt het aardsche slijk ook
in onze kringel vurige liefhebbers. Hoe-
velen onder ons meenen niet bijzonder
sterke beenen te bezitten. En zijn de Ma
ria's talrijker onder ons dan de Martha's?
Doen wij den vogelen des hemels en den
leliën des velds ernstige concurrentie
aan en hebben wij zooveel vertrouwen op
God, wiens rijk wij moeten zoeken, dat
wij gelaten wachten op het overige, dat
ons zal worden toegeworpen? Treft men
onder ons ook niet menschen aan, die
gaarne wat schade aan hun ziel lijden,
indien zij maaf een decimale fractie van
een minimaal partikeltje van de wereld
daardoor kunnen winnen?
Aardsche goederen, *hoe begeerens-
waardig lijken zij hun. die ze niet be
zitten, en hoeveel zorgen baren zjj vaak
hun, die er wel mede „gezegend” zijn,
vooral in onzen tijd. Het bezit van
aardsche goederen is vandaag den dag
minder dan ooit een onverdeeld genot,
in 1 bijzonder, wanneer zij de om
vangrijke vormen hebben aangenomen
van landgoederen en kasteelen. De
eigenaar van de Boekhorst onder Noord-
wijkerhout, die zijn duinbosch wilde
rooien, omdat men het op de lijst van
natuuurmonumenten wenschte te plaat
sen zonder dat de verkorting van zijn
eigendomsrecht door een redelijke scha
devergoeding zou worden gecompenseerd,
kan daarvan meepraten. En de ervarin
gen van den „kasteelheer van Nijenrode,,’
zijn zeker ook niet van de alleraange
naamste soort geweest.
Het al of niet opvolgen van deze raadgevin
gen brengt uiteraard geen enkele verandering
in de gedragslijn der regeering ten aanzien van
Nederlandsche schepen, waarbij zich onver
hoopt incidenten zouden voordoen, doch het Is
gewenscht, dat de onderscheidingsteekenen op
schepen. die rechtens de Nederlandsche vlag
voeren, zooveel doenlijk op gelijke wijze worden
I aangebracht ten einde misverstanden zoo goed
mogelijk uit te sluiten.
Haar levensloop
Esther de Boer-van Rijk werd 29 Juli 1853
te Rotterdam geboren. In 1873 debuteerde ze
als Laura in Cremers „Emma Berthold” bij het
gezelschap „Le Gras, Van Zuylen en Haspels"
nadat zij al in 1867 bij het liefhebberij-tooneel
was opgetreden en de zilveren medaille
Rederijkerskamer „.Nut en Genoegen”
behaald. De jury was gevoqnd door mevrouw
Catharina Beersmans, Derk Haspels en Willem
van Zuylen. Aanvankelijk was zij in de zaak
van haar moeder voor modiste opgeleid. Aar.
de groote actrice Catharina Beersmans had ze
voor haar vorming veel te danken.
In 1881 huwde de kunstenaresse met den mu
sicus Henri de Boer en in 1883 vestigden zij zich
te Amsterdam. Van de Nederlandsche Tooneel-
reeniging was zij in 1893 mede-oprichtster en
:retaresse. Later heeft ze deel uitgemaakt
van Herman Heyermans’ eigen gezelschap en
van „Het Schouwtooneel" om ten slotte met
een eigen gezelschap het land rond te reizen.
Sedert 1898 kwamen de groote Heyermans-
premières: 24 December 1898 „Ghetto", 24 Dec.
1900 „Op Hoop van Zegen' 1908 ,Be Meid”.
If April 1917 „Eva Bonheur".
Zoowel in Londen, Berlijn. Parijs als Brussel
is ze opgetreden o.a. in ..de Medailles van de
Oude Vrouw”
De gemeente Amsterdam verleende haar bij
haar gouden jubileum de zilveren medaille der
stad; 10 Oct. 1928 sprak mevr. MannBouw
meester voor de radio over hare beteekenis en
24 October 1928 werd zjj begiftigd met het
ridderkruis van Oranje Nassau, een jaar later
met dat van de Belgische Kroonorde. Ziedaar
enkele merkwaardige data waarbij nog gevoegd
moeten worden haar zilveren tooneeljublleum
in 1898. haar '40-Jarig jubileum 1 Maart 1918
in „Mieke” van Jacques van Hoven, haar gouden
feest 9 October 1923 in Defresne’s „De Woeke
raarster”. haar 55-jarig kunstenaarschap 12
October 1928 in Cor Hermus' „Móéder” en haar
60-jarig jubileum met „Levensavond” van Jaap
v. d. Poll.
Minister De Man verklaarde, dat de con
clusie, die uit de recente gebeurtenissen ge
trokken moet worden, is, dat zij een schit
terende bevestiging brengen, dat het parle
mentaire regime verre van overbodig is ge
worden en voortgaat beter dan welk ander
regime ook de contróle der burgers op de
overheidsinstanties te verwerkelijken.
Een zekere schandaalpers zou minder llcht-
geloovige lezers vinden, wanneer meer men-,
schen wisten, dat hetlgeld der belastingbeta-
aat bij de Nationale
iets heeft uit te staan
Wil men een Juist levensoverzicht mat data,
men raadplege dan volgend lijstje:
1853 29 Juli geboren te Rotterdam.
1867 Eerste rol (als dilettante) in „De Jagers-
huzaar en Het Oestermeisje”.
1873 Debuut als Laura in „Emma Berthold” van
Cremer. Eerste ingenuerol bij het gezelschap
Le Gras, Van Zuylen en Haspels.
1877 Verbonden aan het Gezelschap v. Victor
Driessens te Antwerpen.
1880 Optreden in het Imperial Theatre en Du-
ry Lane Theatre te Londen.
1881 Bij het nieuw gevormde gezelschap
Van Zuylen te Rotterdam, huwelijk met
den musicus Henri de Boer.
nek leider Jaap van der Pol)
ig van den 80en verjaardag,
V 25 September 60-jarig Tooneeljublleum in
den Stadsschouwburg te Amsterdam.
1934 Publicatie van „Ik kijk Terug", levensbe
schrijving.
1935 Sprekende film „Op Hoop van Zegen".
1936 Deze film bekroond op de Biennale
Venetië. Gouden Medaille.
1936 Reis naar Palestina.
19$6 Reorganisatie van haar Ensemble, thans
onder leiding van Nico de Jong. (Zie Too-
- neelrevue Sept. 1936).
en
tooneelkunstenaressen,
vrouw Esther de Boer van Rijk
leden.
Mevrouw Esther de Boer
dood!
Het getuigt voor de enorme vitali
teit welke deze vrouwe in hoogen
leeftijd nog heeft bezeten, dat de
doodstijding der 84-jarige nog komt
als iets onverwachts.
a. te allen tijde overdag een goed zichtbare
Nederlandsche vlag met voldoend frissche kleu
ren te voeren;
b. den naam met de toevoeging Holland in
duidelijk zichtbare letters van minstens een
meter hoogte aaj^ te brengen op een huldgang
ter hoogte var^fet midden van het schip;
c. een Nederlandsche vlag en een wit 'doek,
waarop in zwarte letters van een meter hoogte
.Bolland”, uitgespreid op een voor- en een ach
terluik dan wel op het dek bij voor- en achter
schip. te toonen, overdag goed zichtbaar van Uit
de lucht;
d. een nachtverlichting te voeren zoodanig
aangebracht, dat naam en land van herkomst
ook des nachts van af de zeeoppervlakte kun
nen worden afgelezen.
het rattenvrouwtje in „Kleine Eyoll” van Hen
drik Ibsen wist ze die geheimzinnige sfeer te
scheppen, welke dit figuurtje uit het werkelijke
leven behoeft. In „Levensavond" van Jaap v.
d Poll heeft ze haar 60-jarig jubileum gevierd
nadat ze met haar SOsten verjaardag de feest
vreugde had ingezet. En elk nieuw jaar daarna
was het op haar Jaardag te blijder feest.
Met de ..Stella" van de K. N.’s. M. maakte
ze op 82 jarigen leeftijd een tocht naar Pa
lestina om haar kleindochter te bezoeken. En
haar 83e jaardag werd daarop in de hoofdstad
tot een feestdag. Waarbij het groote publiek
was betrokken. Het Leldscheplein moest door
de politie worden vrij gehouden om het ver
keer te kunnen doen voortgang hebben, toen
harer eer een middag-muzlek-uitvoering werd
gegeven. Duizenden waren toegestroomd en in
middels recipieerde de feestelingë in den ver
sierden foyer, waar personen uit allerlei krin
gen haar kwamen eeren.
„Van ons tooneelspelers blijft er niets, als we
dood zijn. En hoe gauw zijn onze namen, is
ons werk vergeten", zoo sprak ze eens bij haar
gouden feest in 1923 tot collega Bsusse bij een
persgesprek. Hij kon hieraan terecht toevoegen:
.Maar daartegenover ondervinden bij hun le
ven dan toch ook géén andere artlsten die di
recte, avond aan avond hun toegestaarde
-gefluisterde, toe-gelachen, toe-geschreide,
bloemen en geschenken uitgesproken,
Op 84-jarigen leeftijd is een van
Nederlands meest bekende
vierde
lers niet op het spel
Bank en dat de staat
met de belooning van de\banklelders. Wanneer
geen enkel land ter wereld voor consolidates
leeningen krijgt op zoo v\ordeelige voorwaar
den als België op dit oogcnNjk is dat te dan
ken aan het algemeen erkendbufeit, dat onze
openbare financiën gezond zijn, ditbsmze schat
kist er schitterend voor staat, dat onta^rente-
markt solide is. en tevens aan een 'moïHjen
factor, welke sinds ruim een eeuw bestaat eik
die tot uitdrukking komt in de handelstaal in
de woorden: „de wissel op Brussel is goud
waard”. Wij moeten ons licht niet onder de
korenmaat zetteni Integendeel, een land als het
onze toont zijn ware kracht en zijn werkelijke
waardigheid door in het volle licht de verzwe
ring door te steken, die zich kan voordoen in
de gezondste organismen. Ik denk, dat mijn
rapport van 26 Augustus JJ. aangetoond heeft
dat ik mij rekenschap gaf van den plicht de
waarheid te moeten zeggen zonder rekening te
houden met overwegingen van persoonlijken en
geen
4
In Duitschland is voor de zoogenaamde
„Arbeidsmeisjes" een speciaal tenue
ontworpen, dat op het congres te
Neurenberg voor ’t eerst werd gedragen
politieken aard. De Nationale Bank is
staatsorgaan, maar een maatschappij, welker
gestie uitgeoefend wordt door organen, die af
hankelijk z(jn van de aandeelhouders, maar die
onderworpen is aan de contróle van den staat.
Minister De Man besloot zijn rede met te
zeggen, dat het land de waarheid moet zoeken
en den wil moet hebben fouten te voorkomen
door hervormingen aan te brengen in het re
gime, dat ze in het leven zou hebben geroepen.
Met haar gaat een tooneelster heen die de
meest betëekenende periode uit ons vader-
landsch tooneelleven in het begin dezer eenw
omsluit.
Waarom? Ik heb het al iroeger neergeschre
ven: omdat zjj van onzen grootsten tooneel-
schrijver uit dit tijdvak, Herman Heyermans.
zoovele tooneelfiguren tot volle leven heeft om
geschapen en wel zóó, dat meerdere geslachter.
het tooneelwerk van Heyermans zagen door de
macht van hAAr vermogen. Zi) heeft voor een
uiterst belangrijk deel Heyermans’ moderne too
neel tot ons volk gebracht. En al wilde zij zelf
niet alleen als „Kniertje” door ons gewaardeerd
worden natuurlijk, zij kon méér! toch
houdt dit duizend en meer gespeelde „Kniertje’
een levenswaarde in voor haar. Heyermans
schiep als Nederlandsen dramaturg een mensch
op het tooneel tot een tooneelfiguur-voor-jaren
en zij herschiep’ deze tooneelgestalte tot een
tragische werkelijkheidsfiguur, die meer dan
een geslacht bleef boeien. Wat geen onzer too
neelschrijvers was ten deel gevallen schonk zij
aan Heyermans: een kunstwerk van letterkun
de werd tooneel van jaren. Dat was Heyermans
macht. Dat was óók hAAr kunnen!
Heyermans’ werk was geen letterkunde alléén,
was volkomen tooneel. Hij werd onze beste too-
neelschrjjver en Esther de Boer van Rijk deed
een Eva Benheur, de Meid Kniertje e.a. tot
menschen worden zooals wjj die gekend heb-
tifen. Zjj bewees met de daad, welke groote too-
neelwaarden Heyermans’ werken hadden. En
al moge dan Heyermans' waardebepaling in
een ietwat bittere pol^mlfk waarheid bevatten,
dat haar kunnen beperkt „was. dit doet mets
af aan het feit, dat haar tooneelleven het beste
omsluit, wat ons vaderlandse!) tooneel geven
kan aan éigen Nederlandsche kunst.
Zoo beteekent haar naam een periode en wel
een der waardevolste tijdperken van ons eigen
vaderlandsch tooneel.
Daarom zal haar naam nooit uit onze too-
heelhistorle verdwijnen.
ze dood ia beseffen we ineens
te heftiger welk een groote kunstena-
resae we in haar bezateq en welk
een leegte ze achterlaat in ons toch
reeds zoo
Ze was een
gelijkheden, doch wat
geven schonk ze met
vere
diepe menscheljjkheid dat hare crea
ties in de herinnering zullen blijven
leven van de duizenden die haar heb
ben toegejuicht en in dit uur haar na
gedachtenis dankbaar eeren.
De 23-jarige reserve-sergeant leerling-vlleger
bij de luchtvaart-afdeeling te Soesterberg A.
van U., had op 24 Juni van dit jaar met zijn
vliegtuig boven Aalsmeer een vrij gevaarlijke
manoeuvre gemaakt. Hjj had een voor hem vlie
gende machine gepasseerd door daar onder
door te duiken en alleen door snel optrekken
had de bestuurder van dat vliegtuig een bot
sing kunnen voorkomen.
De krijgsraad had den onvoorzichtigen vlie
ger veroordeeld tot 50 boete subs, tien dagen
hechtenis, doch de auditeur-milltair teekende
hooger beroep aan.
Voor het Hoog Militair Gerechtshof ver
klaarde de vlieger, dat hij de manoeuvre uit
enthousiasme had verricht, bjj wijze van spie
gelgevecht.
De advocaat-fiscaal mr. A. Rombach vorder
de bevestiging van het vonnis van den krijgs
raad, waarbij alleen een geldboete was op^éiegd.
Het Hof zal nader uitspraak doen.
achterlaat in ons
gescholct tooneelleven.
actrice met beperkte
ze ons
een zoo zui-
gaafheid, zoo een directheid
1883 Vestiging te Amsterdam^Tngagement bij
het „Salon des Varleté’s" Bamberg en
Charlier, later Kreukniet en Poolman, eer
ste rol in „Het Huisgezin van den Schrijn
werker”.
1893 De Nederlandsche Tooneelverecniging
wordt opgericht (medeoprichtster en so-
ciétalre).
1895 Optreden te Berlijn in het ..Neues Schèu-
spielhaus”.
1898 23 November, 25-jarig tooneeljublleum als
„Moeder Pierrot” in „De Verloren Zoon”,
muziekdrama van Wormser.
1898 24 December. Première van „Ghetto”.
1900 24 December. Première van „Op Hoop van
Zegen” (in de rol van „Kniertje”)
1908 „Kniertje” in „Op Hoop van Zegen” in het
.Bebbeltheater" te Berlijn en andere be
kende rollen In de stukken van Herman
Heijermans.
1908 Première van ,De Meld".
1909 35-jarlg tooneeljublleum In „Op Hoop van
Zegen”, te Amsterdam.
1910 29 Januari, de 590ste „Falkland"-,.Noctur
ne", opgedragen aan Esther de Boer- van
Rijk.
Toetreden tot het nieuw gevormde gezel
schap „Tooneelvereeniging”, onder directie
van Herman Heijermans.
1912 15 November, 400e maal „Kniertje’Ed.
Frankfort schildert de speelster in deze rol.
Plaatsing van het portret In het Rijksmu-
seum te Amsterdam.
1916 1 Maart 40-jarig tooneeljublleum in den
Hollandschen Schouwburg te Amsterdam.
1916 Najaar. Première van „Tropenadel".
1917 14 April Premfère van Eva Bonheur".
1918 4 September. Première van „Suikerfreule’
1918 De eerste bioscoopfilm van „Op Hoop van
Zegen", wordt (door Maurits Binger voor
de „Hollandia Film" te Haarlem)
maakt.
1919.Toegetreden tot „Het Schouwtooneel" on
der directie van Van der Horst en Musch.
1920 Opnieuw verbonden aan de „Tooneelveree
niging”. Directie Herman Heijermans.
1923 18 September, behaalt (op 70-jarigen leef
tijd) het zwemdiploma.
9 October. 50-jarig tooneeljublleum In den
Stadsschouwburg te Amsterdam.
De gemeente Amsterdam schenkt de jubi-
laresse de zilveren medaille van de Stad
Amsterdam.
Eerste opvoering van
van A. Defresne.
Overplaatsing van het geschilderde portret
- van „Kniertje” naar den Stadsschouwburg
te Amsterdam.
De Kon. Edelmetaaloedrijven slaan den
Knlertjespenning.
1924 24 Februari. Gezelschap „Esther de Boer”
met „Op Hoop van Zeegen" in „Maison
de 1’Oeuvre" te Parjjs.
1925 12 October, optreden bij „Het Vereehlgd
Tooneel” in Eva Bonheur (reprise) van
Herman Heijermans.
1927 16 Februari, verbonden aan Ned. Studio
Theater, dlr. M. Lleber in „Haskalah” van
Op 27 September a s. hoopt Mgr. W. A. van
Dinter, Magister Generaal der Orde van het
H. Kruis te St. Agatha, den dag te herdenken,
waarop hij vóór vijftig jaar in het klooster
trad.
Toen verleden jaar het bericht kwam, dat
de actrice in het ziekenhuis moest worden op
gekomen voor een lichte operatie en kert daar
op ze als genezen de ziekenverpleging heette
te verlatentoen hebben alleen de intimi
begrepen dat het Nederlandsche publiek hier
afscheid te nemen had van een kunstenaresse
die een lang leven de verpersoonlijking was van
het beste op ons vaderlandsch tooneel. Want
al mocht de operatie tijdelijk verlichting heb
ben gebracht, de kwaal vrat verder. Op 't too
neel was ze onwel gewordenhaar mede
spelenden maakten zich ongerust over haar
stem, haar kracht.... De huisgenooten raad
pleegden een geneesheer. Dan bleek dat ze al
een week zoo goed als niets had gegeten om
dat de keelorganen niet naar wensch werkten.
Een operatie bracht verlichting. Maar voor de
ingewijden groeide de vrees dat de kunstena
resse haar vroegere kracht niet meer zou her
winnen.
Half September zullen naar de Missie op
Borneo vertrekken de Broeders Andreas en
Bruno. Ze worden vergezeld door den Eerw.
Algemeenen Overste Br. Sylvester, die in de
Missiegebieden aldaar, die aan de Congregatie
van Huybergen zijn toevertrouwd, de voorge
schreven visitaties der stichtingen zal ver
richten.
Vóór de 84-jarige actrice haar af-
scheidstournée door Neder
land kon aanvangen, is
haar afscheid ge
komen
-|—eze twee markante gevallen,
J waarbij de persoonlijke gedragin-
gen van de bezitters mede aan-
leiding zijn geworden tot de opgedane
ervaringen, bieden echter niet zulk een
overtuigenderr-en algemeenen kijk op de
bezwaarlijkheden van dit soort van aard
sche. goederen als de door den Neder
landschen Oudheidkundigen Bond uit
geven brochure „De nood der Kastee
len” van de hand van Jhr. dr. E. van
Nispen tot Sevenaer. In deze brochure
wordt ernstig alarm geslagen over de
„kwaal die als een venijnige griep door
heel Nederland slachtoffers maakt. Be
doeld wordt de nood der tijden, die de
vroegere kasteelcigenaars dwingt de
prachtige bossclien en parken, vervolgens
de kasteelen zelf te verwaarloozen om ze
tenslotte geheel aan hun lot over te la
ten, zoodat zjj In plaats van ’n welver
zorgd monument van historische en cul-
tureele beteekenis, worden tot een
triest beeld van verval.
Vele kasteelen in Nederland ver-
keeren in nood tengevolge van den nood
hunner eigenaren, die de hooge kosten
voor het onderhoud niet meer kunnen
opbrengen. Voor een groot deel draagt
de fiscus de schuld van dezen betreu-
renswaardigen toestand en het is dan
ook volkomen terecht, dat het bestuur
van den Oudheidkundigen Bond zich
met een request tot den Minister van Fi
nanciën heeft gericht om de zoo nood
zakelijke verlichting van lasten te ge
ven, opdat niet vele schatten van na
tuurschoon en vaak nationaal histori
sche waarde voor goed te loot zullen
gaan. Gelukkig heeft de overheid reeds
door het helpen behouden van landgoe
deren als natuurmonument blijk gegeven
van een juist begrip en«een juiste waar
deering voor onvervangbare of moeilijk
te vervangen waarden van algemeen
belang.
Wanneer de betrekkelijk zeldzame
kasteelen in ons land op soortgelijke
wijze In haar aandacht en hulp zouden
worden betrokken, zou de thans dreigen
de onherstelbare schade voor de toe
komst kunnen worden afgewend. Deze
zorg mag niet uitsluitend overgelaten
worden aan een schaarschen enkeling,
die nog over voldoende aardsche goede
ren beschikt om andere aardsche goe
deren ten nutte van het algemeen van
den ondergang te redden. Hier is plaats
voor overheidszorg omdat het zoowel uit
toeristisch als uit cultureel en historisch
oogpunt een belang van geheel Ket land
geldt.