%twr&aaL vonden dog
H
De avonturen van Stan en Pol
H
I
TWEE NICHTEN
El EN TWEE NEVEN
Minister Welter
KONING JAN SOBIESKI
Gemengd huwelijk
4
DINSDAG 14 SEPTEMBER 1937
Het bewijs
12 September 1683'
NAAR HET ENCELSCH
Tunnel onder het
Panamakanaal
bekwaam, werkzaam,
voortvarend”
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN. GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
29#
te
R
heel beleefd
Koning Jan Sobieski
En geloofsafval
met een
maar
de katholieke
bederf
van
voor
voor
,iui
levensmiddelen
(de Poolsche boeren
zochten
Stan mopperde nog wat. EindelUk waren ze op de plek ge-
Met het zware boek onder hun arm, zochten ze hun woning
komen, waar ze hun tooverboek bewaard hadden.
weer op, de kamertjes In dte holle stammen, weet je nog wél?
Dit
boek
Voorlooplg zouden Stan en Pol eens een tijdje rust nemen na
werd opgegraven. Daarna bedankten belden de Maan nog eens
de emotievolle avonturen die ze weer beleefd hadden.
voor haar vriéndelijke hulp.
wei wat gekalmeeerd.”
EINDE.
de
•et Katholicisme kan sfjn goddelijke
sending in deae wereld niet vol
ledig ontplooien «onder ünlverw-
tdten. Het Is daarom plicht van lederen
katholiek zUn eigen Universltelt naar ver
mogen te steunen.
van
toen
teeken. Dit teeken hield de ter dood
deellng van ------
de
ge-
hand te kunnen zetten; allen behalve Mr. Ror-
ke. Ik geloof niet, dat hij een woord met haar
gesproken heeft, van den dag af, dat zijn vader
met haar getrouwd is, nu zoowat een vijftien
Jaar geleden.”
..Maar dat zou toch vreesejjk onrechtvaardig
zijn!” riep Janie innlg-verontwaardlgd. .Jk ge
loof eigenlijk, dat hjj het niet kkn doen.”
Overtuigd zei Minnie:
„The Orange" is zijn eigendom;* hij kan het
nalaten, aan wien hij wil. HU en Mr. Rorke
kunnen het toch al niet te best vinden. Master
was altijd ijverig, maar sinds hjj een paar jaar
geleden een beroerte heeft gehad, en alles aan
anderen moest overlaten, is hij slechts bedacht
op sparen en nog eens sparen. Hij heeft zich nu
eenmaal In het hoofd gezet, dat Mr. Rorke veel
te roekeloos zou wezen, als hU hier baas was.
En Missus doet niets dan den heelen dag maar
met praatjes aankomen, van hoeveel Mr. Rorke
uitgeeft. Tenminste, dat zegt Selina."
,Jk vind het afschuwelijk! Wat is dat hard
voor Mr. Rorke, want tót zijn broertje geboren
was, beschouwde hij zich zeker als de erfge
naam?”
„Net zoo mln als nü; Mr. Alfred leefde toen
nog; dat was de oudere broer van kleinen Char
lie. Die zou zoowat veertien zijn, als hij nog in
leven was. Het zal nu twee jaar geleden zjjn,
dat hjj gedood werd.”
„Oedóód?" herhaalde Janle.
.De Jongeheeren waren gezamenlijk uit rijden
en ze hadden een kwaadaardig paard van Mr.
Rorke voor den dog-cart. Precies bovenop den
heuvel ging Mr. Rorke er uit, liet de jongens
met de dl-
(Die
ge-
vlak
Michel
een Pool na de vele
gekozen. In
verder
rig en kan geen vin verroeren. Bovendien heeft
Mr. Andrew het geld. HU had een fabriek in
Bradlington. Mr. George was zijn deelgenoot;
maar die heeft nooit veel uitgericht en hU stond
altud ónder zUn broer. Daarom begrijpen som
migen het niet, dat Mr. Andrew hem ooit met
die Lizzie Shaw heeft laten trouwen, want die
is net zoo mln een dame als u of IkHaar
vader hield een herberg en zU was een knap
meisje, maar erg druk en opslchtig. Nu. enfin
Hoe minder er van gezegd wordt, hoe beter! Als
Sellna hier iets van hoorde, dan zou ze kwaad
stoken, daar ben ik zeker van. In ieder geval
bracht het schande over de familie. Mr. Andrew
had deze hoeve gekocht, die aan zUn grootvader
had behoord, en leder had toen gedacht, dat hu
wel tot den landadel zou gaan behooren en dat
er weer een goede tUd zou aanbreken voor Chat-
beck. Maar toen hU zUn broer liet trouwen met
dit doodgewone schepseltje, wilden de meiuahen
hier heelemaal niet meer komen.”
„Hoe jammer!" zei Janle deelnemencMK^
Minnie liet de stem steeds meer zakkIKwn
ging voort:
„Ik weet alleen, wat anderen zeggen, en het
kunnen allemaal leugens «Un, maar er wordt al
gemeen beweerd, dat Master het huis en het
grootste deel van het geld niet zal geven aan
Mr. Rorke; en dat Is een vreeselUke schande,
want Mr. Rorke is toch de oudste zoon!"
„Maar wie zou het dan krUgen?”
„Kleine Master Charlie, als Missus haar zin
krijgt en dat zAl wel. Ik kan niet zeggen, dat
Master zoo bUzonder op haar is gesteld; maar
ze schijnt nu eenmaal alle mannen naar haar
huwelijken zullen traichten te beletten. Te
vens worden de katholieke ouders daar ge
smeekt en bezworen, dat zij om de zorg,
waarmede zij voor de eeuwige zaligheid
der kinderen belast zijn, dezen met alle
krachten zullen tegenhouden van gemeng
de huwelijken. En daarvoor zijn waak
zaamheid en gebed noodig.
4
„Ik ben zoo blU als een engel, dat u hier is!
Dat geeft weer wat vertier. Maar ik schrikte
alleen, toen ik u hier Ineens zag staan. Ik dacht,
dat er een dame...."
,Jk heb mUzelf dan ookaltUd beschouwd als
een dame’,’ zei Janle, echter op bescheiden toon.
,Jk dacht, dat u een hulp voor de moeder
„NatuurlUk!” gaf Minnie toe, „maar ik be
doelde een échte dame....”
„Zooals uw missus dan?....”
Het meisje dronk thee uit haar schoteltje en
lachte:
„Ik zie, dat u wel iets van ons weet! Och, voor
mij is zU heel goed. Ik heb niets tégen haar. Ik
krijg mUn geld en ik doe mUn werk; verder be
kommer ik er mij niet over. Dat Is immers maar
het beste, als je In betrekking bent, niet waar?”
„t Is zeker het verstandigst”, was Janle het
met haar eens. .Maar het is niet altjjd makke
lijk, -om er zoo over te denken
Geen wonder, dat Janie’s nieuwsgjeri<held wasl.sicrksU an da knapste.
féfcektvoór hét huishouden, waarvan zU nu ook
deel zou uitmaken. Maar zU was te veel dame,
Druk wordt er gesproken over plannen, om
een tunnel aan te leggen onder het Panama
kanaal, dat sinds het begin van deze eeuw van
groote strategische beteekenis is.
Het idee verwondert des te meer, omdat het
door den gezant van Panama te Washington
geuit is. Het is echter niet onmogeHjk, dat een
dergelUke tunnel gebouwd wordt, want de grond
is er uitstekend voor geschikt. Er is echter nog
een andere reden waarom het plan ernstig in
studie is genomen: als in tijd van oorlog het
kanaal bezet is en de luchtwegen zUn afgesne
den, dan blUft er toch nog altUd de tunnel open,
om troepen en munitie van Noord naar Zuid te
brengen.
huis willen blUven! Wat zou Bess wel zeggen,
als ze dit wist?
Toen om negen uur Minnie haar naar boven
geleidde, voelde ze zich erg gedrukt. Ze vond
het huls somber; de trap was donker; hol weer
klonken de voetstappen in de lange gangen
zonder loopers. Haar eigen kamer was wel een
groot, somber vertrek, met ouderwetsche, zware
meubelen en. o, schrik, een antiek bed met een
hemel en gordijnen r
„Maar, Minnie, daar moet ik toch niet sla
pen?" riep ze ontzet. Het meisje begreep er
niets van, wat hier tegen kon zUn; eigenlijk
vond ze het verre boven den stand van een
..moeders hulp”, om in zoo n antiek bed te sla
pen en dan nog wel in deze kamer, die voor de
beste in huls gehouden werdl
„Maar je begrUpt toch wel. dat het hier
spookt. Minnie! Niets zoo uitnoodigend als een
bed met gordijnen! Vertel maar eens gauw de
geschiedenis, die er aan verbonden la”
„Onzin!” riep Minnie. „Ik ben niet zoo bU-
geloovig!”
„Nu. maar vertel toch eens gauw, wat je ge
hoord hebt. Ik beloof Je, dat ik niet schreeuwen
zal.”
Minnie spreidde met groote zorg de lakens
over het bed en met een ongeduldig rukje aan
den deken zei ze:
„Nu. ik geloof er zelf niets van. maar ze be
wezen, dat aids- Mer wel iMifIWl Wnirw ver*
toont met loshangend haar, dat haar over het
gezicht hangt. Maar er Is niks van aan. hoor.
Miss! Slaapt u maar lekker.”
(Wordt vervolgd)
gedachtenis van het feit gecelebreerd
De woorden van het dan gezongen Te Deum
volgen hier:
„Te Polonum laudamus
Te strenuum confitemur,
Te aetemum Bellatorem,
Omnls Ecclesia veneratur.”
Tlbl pmnes Christi Fidele».
Tlbl Veneti et Italiae potestates
Tlbl pontifex et Caesar
Incessebill voce proclamant:
.Portis. Fortis. Fortis
,Rex Polonlae!
.Pleni sunt coelt et terra
„Multltudine vlrtutis tuae.”
J. v. H.
om met de dienstbode de familie te willen en
bespreken. Of die dit voelde. ze stapte al
thans van het onderwerp af en vroeg:
„Hoe is u van het station hierheen gekomen?"
■Mr. Rorke Gilchrist heeft mU in zUn dog-cart
hierheen gereden."
„Wat zegt u daar? U heeft hem dan misschien
niet verteld, wie u was?”
„Zeker.”
„En hebt u hem gevraagd, of hu u hierheen
wilde rüden?”
„Neen, hU heeft X mU aangeboden."
„Gerechte Hemel! Dat is voor het eerst, dat
Mr. Rorke zoo’n^beleefdheid bewijst! In den re
gel behandelt hu ons allen, of we lucht voor
hem zUn! HU spreekt geen enkel woord méér,
dan noodig ia Mc ar bulten de deur neemt hU
t niet zoo nauw. HU is trotsch, weet u. Alle Gil
christs vergaan van trots!”
„Zoo?”
„De oude George Gilchrist is met de kinder
meid van zUn zoon getrouwd. Maar zU heeft ook
moeite gedaan, om hem zoo ver te brengen, dat
verzeker ik u!”
.Meen je, dat de tegenwoordige Mrs. Gilchrist
de kindermeid was van Mr. Rorke?”
,4a. wist u dat niet? Maar za wordt niet Mrs.
Gilchrist genoemd; ze heet Mrs. George. De
vrouw van Mr. Andrew is al jaren lang dood,
maar hij wil juist, dat ze Mrs. George heet.”
.Dus zUn er dan twee Mr. Gilchrists?”
.4a, tweelingbroers. Mr. Andrew is
Dat is hU altijd
geweest'Mr. George heeft zoowat twee jaar ge
leden een. beroerte gehad en nu is hU bedlege-
VOOr- den
bejaarde papieren suil Indlë au verder: de
roep van een bekwaam, werkzaam en voort
varend man te zijn.
„Voor wie hem kennen Is er gelukkig
meer: het Is allereerst zijn oprechte liefde 1
voor zijn geboorteland. Indlë, gepaard aan
een sterk geloof in de RUkseenheid als een
ook daar begeerd en hóóg gehouden doel,
als een politieke realiteit. Verder zijn ruime
kennis van wetgeving en administratie,
economie en financiën; zijn eerbied voor de
historie en de Inheemsche beschavingen;
begrip van de taak van Missie en Zending,
maar ook voor wat levensvatbaar is in wat
aan inheemsche zijde leeft en in wat daar
aan kracht en verlangens groeiende is; ook;
voor wat op den duur moet ondergaan.
Dit alles wekt groote verwachtingen, dit
alles houdt goede beloften in. Want er is
werk in overvloed, werk, dat zich heeft op
gehoopt niet alleen „omdat er géén geld
was,” maar ook wel omdat er een zeer ge
preoccupeerde minister van Koloniën aan
het roer zat. Het is van minister Welter
niet te verwachten, dat hij niet sterk zijn
stempel zal willen drukken op het Indische
beleid. Hij heeft er de bekwaamheid toe
en de macht.”
vervolgen. Nu ging de oude man rustig zitten
en sprak verder geen woord.
Minuten gingen voorbU en de twee slagers
keken elkaar aan.
„Vraag het hem," fluisterde de een.
„Neen. JU bent de woordvoerder.”
Daarop vroeg de spraakzame
z’n geld terug.
„Wat!” riep de blinde. „Welk geld! Ik heb
geen geld. Of willen jullie me soms berooven?"
Aanvankelijk beschouwden de compagnons
het als een grap. Maar toen ze zagen, dat het
den ouden man ernst was, wilden ze hem hun
geld met geweld
afnemen. De be- s
delaar begon toen i
zóó hard te
schreeuwen. dat
meerdere men-
schen, die in de
buurt waren.
kwamen toeschieten; er was ook een politie
man onder hen.
„Deze ellendelingen.” Jammerde de blinde,
„willen mU bestelen. mU. die nog nooit Iemand
kwaad heeft gedaan."
„Hoe kan dat?" vroeg de agent; ,Je bezit toch
geen rooden duit.”
.Jawel. Ik had 500 goudstukken In 2 bundels
om mUn middel en was zoo dwaas het aan die
twee mannen te vertellen. Ze komen uit Blsra,
waar ze een zaak hadden, die mislukt is. Ze
vertelden ook, dat ze geen cent meer rUk wa
ren. Zelfs vroegen ze aan mU geld voor een
maaltje eten. Juist wilde Ik aan hun verzoek
voldoen, toen ze mij wilden bestelen. M n geld
heb ik verkregen door jaren lang te sparen
voor een rustlgen ouden dag.”
Maar ook de slagers kwamen met hun ver
haal voor den dag. dat zóó geloofwaardig klonk,
dat de politieagent den bedelaar beval het geld
direct terug te geven.
Maar deze weigerde pertinent dit te doen.
„Neen, neen!” riep hU. „Als Je me niet gelooft,
breng me dan bU Haroen-el-Raschid. HU is wijs
en zal direct zien, dat Ik geen leugenaar ben.
Breng me bU hem, opdat die twee bandieten
Jiun verdiende straf ontvangen.”
Den volgenden Vrijdag werd de zaak voor den
Heerscher in persoon gebracht. Deze sel: „Ver
tel de waarheid, want hU die liegt, zal sterven.”
De bedelaar begon als eerste z’n verhaal:
„O groote Heerscher, ik heb nog nooit een
leugen verteld en zal het nu ook niet doen.
Gisteren zat Ik aan den kant van den weg om
aalmoezen te vragen, toen deze twee menschen
voorbU kwamen. We vertelden elkander onze
geschiedenis. Ik zei. dat ik 500 goudstukken
had gespaard en me van het bedelen wilde
terugtrekken. Ze vertelden mü. dat ze In Blsra
al hun geld in den handel hadden verloren en
nu naar Pendjab wilden terugkeeren. Ze waren
zóó arm, dat ze mU om geld vroegen voor een
maaltje eten. Toen Ik het wilde geven, zagen
ze dat ik al dat geld bU me droeg. Ze wijden
mU er van berooven, maar ik schreeuwde om
hulp en de politie redde mU uit hun begeerige
handen. Dat Is mijn geschiedenis; geef mU nu
mUn geld terug, verheven Vorst en laat mU
heen gaan."
Nu vroeg Haroen-el-Raschid aan de twee
slagers, wat* zU daarop te zeggen hadden. HU
zei nog eens, dat op een leugen de doodstraf
stond. De twee mannen vertelden in eenvoudige
bew<5ordlngen hun verhaal, waarnaar de Vorst
en al de aanwezigen geduldig luisterden.
„Kunt ge ook getuigen bUbrengen,” vroeg
daarop Haroen, „die weten dat Jullie de som
bezaten?”
„Neen, Heer.”
„Was het papieren geld?”
„Neen, allemaal goudstukken, me wU «tuk
voor stuk hebben gespaard.”
Angstig vroegen de twee slagers zich nu af.
hoe het vonnis zou luiden, en wat hun te
wachten stond.
Een minuut of tien bleef de Kalief in diep
gepeins verzonken en beval toen een grooten
bak met heet water te brengen.
„Werp al dat geld In dien bak!” luidde zUn
bevel. Aldus geschiedde.
bfj verlies van «en hand,
een voet of een oog.
gevaar
partij.
Mocht een katholiek geloof of de chris
telijke zeden van de katholieke echtge-
noot(e) of kinderen ernstig bedreigd wor
den welk gevaar bij een gemengd huwe
lijk vaak zal voorkomen dan is zulk een
huwelijk zelfs krachtens de goddelijke wet
verboden, en wordt daartoe ook geen dis
pensatie of toestemming door de H. Kerk
verleend.
In het Provinciaal Concilie van Utrecht
worden de pastoors aan de vermaning van
het Kerkelijk Wetboek herinnerd, opdat zij
De 12e September 1683 is een datum, in
wereldgeschiedenis bekend en vooral in de
schiedenis van het Christendom. Dien dag ver
sloeg de Poolsche Koning Jan*Sobieskl de Tur
ken voor Weenen.
Met Sigismund II August, die in 1572 over
leed. was de dynastie der Jagellonen, die van
J386 Polen regeerde, uitgestorven. Een Jaar van
interregnum volgde, waarin een nieuw statuut
der Republiek werd Ingevoerd. De erfopvolging
werd afgeschaft, voortaan zou bU het openstaan
van den troon een Koning als hoofd der Re
publiek gekozen worden.
In 1669 werd de Konlngscandldaat
Korybut Wisniowleckl
Koningen van vreemden stam
die tuden trachtten de Turken steeds
naar het Noorden door te dringen. Ook Polen
had zUn grenzen tegen de Turken te verdedi
gen, al kon het door zwakte niet sterk reagee-
ren. Reeds was de provincie Polodië door de
Turken bezet; toen de Ukralniërs aanboden den
Turken hulp te verleenen, waren de sterke
troepen van Mahomed IV reeds tot vóór Lwów
(Lemberg) genaderd.
Wisniowleckl' wil translgeeren en door een
zeer vernederenden voorloopigen vrede te Buczaz
geteekend, den krUg beëindigen. De voorwaar
den waren niet minder dan: afstand van Po-
lodié aan de Turken en van Poolsch Ukrainlë
Aan de Kozakken; bovendien zou Polen schat
plichtig aan de Mahomedanen worden.
Dkt gaat den Diéte (Landdag) té ver. De
ratificatie wordt geweigerd. Een stroom
patriottisme ontstaat, en Jan Sobieski,
maarschalk, verzamelt zUn mannen, trekt te
gen de Turken op, verlost Lwów en verslaat bU
Choclm den vUand volkomen.
In den nacht van dien veldslag stierf Ko
ning Wisniowleckl. De troon is dus vacant. Er
worden 17 Candida ten, waaronder Sobieski, ge
steld. HU wordt dan ook met groote meerder
heid gekozen.
Had hU reeds bewezen een groot veldheer
van Europeesche vermaardheid te zUn, hU was
ook een goede beschermer van zUn volk van
trouwe boeren, dat hem steeds als het noodig
wzs. tërzfJWe stond. Hfj had een groot gezin en
was evën voortreffelijk huisvader als goed zoon
van de Kerk.
Van Augustus tot September 1683 was Euro
pa In onrust. TurkUe Is weer op weg om zijn
expansle-plannen te verwezenlUken, ditmaal
meer naar het Westen, dus Polen vermUdend.
De Turksche overwinningen nemen onrustba
rende afmetingen aan. Reeds is een groot deel
van Zuld-Oosf Europa veroverd. Het doel is
Weenen te nemen als basis voor de plannen, om
nog wat met den
armen stakker praten, die hun hoe langer hoe
sympathieker werd.
Na eenlgen tUd kwam de blinde
verzoek voor den dag.
„Zoudt u het erg vinden, heeren," zoo sprak
hU. .Als ik slechts voor één minuut uw buid?)
Herhaaldelijk is reeds gewezen op het
zeer duidelijk verband tusschen gemengd
huwelijk en de rubriek „geen kerkelijke ge
zindte” van de volkstelling. In Sancta Ma
ria bemoeit zich een medewerker met dit
verschijnsel en hij komt tot ongeveer ge
lijke conclusie.
In mededeeling no. 4 IJ. van het Centraal
Bureau voor de Statistiek te ’s-Gravenhage
zjjn vermeld de juiste cijfers van de kerke
lijke gezindte der kinderen, die in t Jaar
1935 in Nederland uit niet gemengde huwe
lijken geboren werden. Uit katholieke ouders
zijn toen geboren 72.504 wettige kinderen,
en hiervan zijn bij den ambtenaar van den
burgerlijken stand opgegeven als Katholiek
72.175, als Protestant 92 en als Geen Ker
kelijke Gezindte 237 kinderen, of katholiek
99.54 pCt. Protestant 0.13 pCt en Geen Ker
kelijke Gezindte 0.33 pCt.
Maar uit de gemengde huwelijken, waar
van éen der ouders katholiek was, werden
dat jaar geboren 7520 kinderen. Hiervan
werden opgegeven als Katholiek 2348, ais
Protestant 1585, als Israëliet 12 en Geen
Kerkelijke Gezindte 3575 kinderen.
Van de kinderen, die in Nederland in X
jaar 1935 uit die gemengd# huwelijken wer
den geboren, waarvan de vader of de moe
der Katholiek was, werden dus slechts 31
pCt. als Katholiek opgegeven en ruim 47.5
pCt. als Geen Kerkelljke Gezindte.
En met diegenen, die in hun verderen
levensloop van het christelijk geloof af val
len, wordt dus thans in ons land het
grootste gedeelte van de kinderen uit de
gemengde huwelijken, waarvan een der
ouders katholiek is, ongodsdienstig. 'AfeV Wéë!*’beat vermogen dezC^véi&ierfelijke
Het gemengd huwelijk blijkt dus «eer be
vorderlijk te zijn voor ongeloof. Daarom
wordt het ook zoo streng door de Katholie
ke Kerk afgekeurd en verboden. Alleen om
rechtmatige en zwaarwichtige redenen kan
het worden toegestaan, en wel onder vol
doende waarborgen voor de katholieke op
voeding van alle kinderen, en tegen het
..Laat mU nu den bak eens zien," hernam hU-
De bak werd hem voorgehouden en na één
blik er in geworpen te hebben, gaf Haroen een
teeken. Dit teeken hield de ter dood veroor-
deeling van den bedelaar in. De Kalief wist,
dat, als de geldstukken aan de slagers toebe
hoorden, zU vet zouden zUn, als gevolg van hun
handel en bedrUf- Het vet aan de goudstukken
smolt direct in 't heete water, en dreef nu naar
Boven. Het bewUs, wie de eigenaar was, was
hiermee dus duidelUk geleverd.
(Nadruk verboden)
staan aan de heidenen om ons spottend
vragen: „Waar is nu uw God?"
Polen had toen zUn rUk kunnen vergrooten
ten koste van OostenrUk, maar Sobieski wilde
uit dezen veldtocht, ondernomen uit ideëele
overwegingen, geen voordeelen in land oCXia-
tura trekken (Die edelmoedigheid werd* ja
wordt hem zelfs nu nog door sommigen verwe
ten!) Het eenige, wat hU Het medenemen. was
de groote tent van Kara Mustafa
vans, tapijten, wapenuitrustingen enz.
tent is geplaatst in een daarvoor apart
bouwde zaal aan zUn paleis te Wilanów
bp Warszawa).
In Rome wordt, elk jaar een Hoogmis ter
r Eindelijk waren ze weer in het bosch gekomen. Stan danste
van vreugde. Wat een heeriUk gevoel was het, weer vrU te zUn.
„Nooit, nooit meer wil ik bU de kinderen werken, hoor je Pol,
nooit meer,” zei Stan. Doch Pol schudde zUn hoofd. „Kom,
Stan. Je bent nu nog boos op dat meisje, maar morgen ben je
;t is niet enkel minister Steenberghe,
He een goede pers heeft. Men'kan het
elfde zeggen van den nieuwen Minis
ter‘van Koloniën. Herhaaldelijk verschenen
ook in liberale bladen waardeerlngen der
keuze van dezen ongemeen bekwamen op
steller van het bezuinigings-rapport, 4>e'-
kend onder den titel: „Verslag van de
Staatscommissie voor de verlaging van de
Rijksuitgaven.”
De Telegraaf, die bij het wankelen van
het Ministerie Col ij nOud wel eens bit
tere artikelen bevatte tegen het dilettan
tisme van de R. K. Staatspartij, schrijft
nu een 'groot artikel over Minister Welter,
„bekwaam, werkzaam en voortvarend man”,
die als zoodanig de vraag Inspireert of men
„over vier jaar nu eens zal kunnen spreken
over monumentaal werk, verricht voor
Ned. Indlë.”
In de Indische administratie trad lang
zaam de omtrek van zijn figuur naar vo
ren. Als man van het Katholiek openbaar
leven vertegenwoordigde hij de regeerlng
ter gelegenheid van een nationale herden
king in de kathedraal te Buitenzorg. Een
der minderheldsnota’s var! de befaamde
commissie tot herziening der Staatsinrich
ting van Ned. Indië was van zijn hand in
het rapport van 1920, de eerste publicatie
waaruit de naam Welter opklinkt als van
een, „die begrijpt wat *n verantwoordelijke
RegeeMig kan doen en moet doen.” Kort
voor zijn benoeming tot Minister van Ko
loniën in het eerste Kablnet-Colijn had hij
een benoeming tot gouverneur van Cura
sao afgeslagen. In 1931 volgde het opzien
barende bezuinlgingsrapport.
„Het staat wel vast schrijft thans de
Telegraaf dat, als zijn naam in 1933 op
de lijst der R.K. Kamercandidaten had ge
prijkt, zetelverlies het gevolg zou zijn ge
weest. Hoe onredelijk de actie tegen zijn
persoon in wezen was, bleek al spoedig in
andere functies: stijgende, sterke waardee-
ring, bij alle betrokkenen, voor zijn arbeid
in de Rijkscommlssie voor de werkverrui
ming en voor zUn optreden als voorzitter
van den Indischen Ondernemersraad, wel
ke uiterst delicate functie voor iemand,
die beslag wil leggen op de portefeuille voor
Koloniën! Welter heeft vervuld zonder te
vervallen in een mate van eenzijdigheid, die
moest afstooten.
Zoo is dan na een, voor zijn aanstaan
den werkkring mede belangrijke reis naar
Zuid-Amerika in de mlssie-Van Karnebeek,
deze ambitieuze figuur andermaal aan
geland op den hem passenden zetel in de
regeering-ColiJn 1937 zonder éin verkte-
zingsrede. zonder één pamflet of brochure
of manifest, waarop ztfn naam staat. En
kele ver,
raad der
A T I 17 A op d,t S,ad zt^n *P<oyo,8* veraekenngsvoorwaarden tegen p 7^0 bW levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door 17 Ml een ongeval met p w
f I el W1 k O ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeerlngen kJwJe verlies van belde armen, beide beenen of belne oogen ajl/e doodelijken afloop fceWWe
samen en ze zeggen, dat hU de merrie een slag
gaf en die kon de zweep niet verdragen. Ze ren
de den heuvel af en toen ze bU de oude steenen
brug den hoek omging, werden beide jongens er
uitgeworpen en Master Alfred werd óp de plek
gedood.”
„Ontzettend!"
Minnie zei niets; ze zette de bordjes en kopjes
bU elkaar en er was zoo iets veelbeteekenends in
haar stllzwUgen, dat Janle ontsteld vroeg:
,4e bedoelt toch niet...., dat iemand het voor
iets anders dan toeval hield?"
„O, de menschen dachten van alles! Mr. Ror
ke zelf zei, dat hU uitgestapt was, om naar een
hoef van het paard te kUken en dat de jongen
uit ondeugendheid doorreed. OpenlUk werd er
niets tegen hem gezegd, ook niet bU het ver
hoor van het gerechtelUk oigierzoek; maar Mr.
Rorke is sinds dien nooit meer bUzonder popu
lair geweest."
Janle stond op en liep naar het venster. Ze
was zoo onaangenaam getroffen door hetgeen
ze zoo juist gehoord had, dat ze een oogenblik
wenschte, maar nooit op „The Grange” geko
men te zUn. Tot nog toe had het haar nog vei
lig geleken, dat ze tenminste bU eigen familie
was gekomen, al waren de Gilchrists zich daar
dan ook niet van bewust. Maar nu ze In den
steeds donker wordenden tuin uitkeek, ging ze
zich toch wel een beetje verlaten voelen.
Ze sloeg ggen geloof aan dat verhaal tegen
Rorke GllchrisOL hlëïd ze zich telkens én tel
kens weer voor, terwUl ze bU het keukenven
ster zat en Minnie boven haar kamer in orde
maakte; anders zou ae geen uur langer daar in
n den namiddag van lederen VrUdag hield
•e Heerscher der Geloovigen. Haroen-el-
Raschid, een openbare rechtszitting, waar
toe iedereen toegang had. Op eén mUner reis
jes in Azië vertelde mU mUn Mahomedaansche
gids hgt volgende verhaal omtrent de recht
spraak van Haroen-el-Raschid.
Twee slagers gingen van Blsra naar Pend
jab. waar ze een winkel in schapenvleesch
openden. Ze werkten hard en met eenlg geluk,
zoodat ze na 6 jaren de gelukkige bezitters
werden van 500 goudstukken. Toen gingen ze
weer op stap naar hun geboorteplaats Blsra.
Hun geld droegen ze veilig in een gordel om
hun middel. Een kilometer of zeven van Bis-
ra verwUderd ontmoetten ze een blinden man,
die uitriep: „Gedenkt den blinden ongeluk
kige
Vol medelUden gaven ze hem een aalmoes en
bleven even op die plek uitrusten.
„Waar gaat u heen en wat voor zaken hebt
u aan de hand?” vroeg de blinde.
Een der slagers, die zeer spraakzaam was.
vertelde hem hun heele geschiedenis. Ook zei
hU. welk bedrag ze aan geld bU zich droegen.
,4Ü dwaas," verweet hem de andere slager,
„die blinde man kan wel bU een rooversbende
behooren, die op de loer ligt om ons uit te
plunderen.”
.Rooversbende?” lachte de andere; ,4e man
Is oud en blind en kan niets doen.”
De blinde, die alles verstaan had. nam toen
het woord: „Weest maar gerust, heeren. Ik
ben geen dief en heb geen kennis aan dieven.
Uw geld Is veilig."
De beide slagers bleven
Rome ten onder te brengen, niet meer, niet
minder. VerwezenlUklng van den droom van
Byzantium! De Grootvizier Kara Mustafa had
den Sultan gezworen, dat, zooals het vroeger
reeds op de Aya Sofia te Konstantlnopel was
geschied. hU de vlag van den profeet sou plan
ten op den Sint Pieter te Rome.
En reeds stond hU voor Weenen! Reeds was
Leopold I zUn hoofdstad ontvlucht inplaats
van moedig de verdediging te leiden. Het Turk
sche leger was 200 000 man sterk, goed bewa
pend en zelfs voorzien van prachtige tenten
voor Kara Mustafa en zUn harem.
Zóó stond hU in 1683 voor Weenen. HU wilde
de stad niet met geweld veroveren en door zUn
troepen laten plunderen. hU wilde haar door
langdurig beleg tot overgave dwingen en dan
de schatten, waarvan hU wist dat ze zich düAr
bevonden, in bezit nemen. HU richtte zich dus
behaaglUk in en Het zUn troepen de wanhoops-
uitvallen van den energleken aanvoerder, den
OostenrUker Starhemberg. afslaan. Door de
numerieke meerderheid viel dat den "Turken
niet zwaar, temeer daar de Oostenrllksche en
Zulddultsche troepen, teraam niet sterker dan
40 000 man. geleidelUk verzwakten.
De H. Vader, beducht dat na Weenen Rome
zou vallen, doet een beroep op FrankrUk. Lo-
dewUk XIV weigerde, omdat ,Jes excuses
sont pour s’en servir.” HU excuseerde zich
door te schrUven. dat hU zUn weermacht wil
de sparen voor het geval de Turken zUne gren
zen zouden naderen. De booze „men" zegt,
dat hU liever goede vrienden met den Sultan
wilde blUven. er waren voor hem voordeelen te
behalen! Teleurgesteld door FrankrUk, richt
ten de Paus en Kelzer Leopold zich tot Polen
en smeekten Jan III Sobieski om den Oosten-
rUkers ter hulp te komen om het Christendom
te verdedigen tegen de Mahomedanen.
Sobieski begrUpt het gevaar. HU was een
goede Zoon van de Kerk, een braaf en Uverig
Christen. Mahomed's vaandel op den St. Pie
ter? Dat nooit, hU rust zUn troepen uit
Maar Polen is in dien tUd militair en finan
cieel niet sterk. HU offert een groot deel van
zUn vermogen, doet een beroep op den adel en
zün getrouwe boeren, verlaat zUn slot te Wl-
lanów om een gevaarlUke toekomst tegemoet
te gaan. Het afscheid van zUn geliefde vrouw
en kinderen valt hem zwaar, maar hU vertrekt
goedsmoeds aan het hoofd van 30 000 man. Het
gpld hier niet een oorlog ter verdediging van
dé. grenzen of uitbreiding van zUn land, het
geloof, het Christendom, de H. Kerk zUn In ge
vaar. HU bepaalt er zich niet toe. zUn mannen
hartelUk toe te spreken en te laten vertrekken
onder leiding van een vertrouwd veldheer, hU
zelf stelt zich aan het hoofd 'der troepen.
Op 3 September 1683 waren zUn cavalerie en
artillerie uitstekend uitgerust. ZUn voetvolk
niet, de boeren waren gekomen In hun werk
pak en werden slechts van geweer en ammu
nitie voorzien. Toen hU dan ook op 3 Septem
ber aan de OostenrUksche grenzen aankwam
en de Duitsche en OostenrUksche staven die
poover gekleede Infanterie zagen, bemerkte So
bieski een spottend lachje op het gelaat der
hooge militairen. Maar op waardlgen toon sprak
hU: „Verbaast u niet, mUn volk is gekomen op
mUn oproep, zooals zU op het land aan het
werk waren, maar ze legden de gelofte af. dat
zij hun verdere uitrusting bU de Turken zullen
gaan halen." Toen veranderde bespotting in
verwondering.
Een krUgsplan werd opgemaakt, de leiding
werd aan Sobieski opgedragen. zUn krUgsmans-
kunst was bekend. De OostenrUkers en Duit-
sqjjcrs zouden weer op de flanken hun uitval
len doen, de Turken zouden daarop met wei
nig machtsvertoon rcageeren en dan zou plot
seling Sobieski van den Kahlenberg, waar hü
zich verdekt zou opstellen, de heuvels afsnel
len met zUn zware en krachtige artillerie. En
zoo zou men gezamenlUk trachten den niets
vermoedenden Turken den genadeslag toe te
brengen.
De Turken, verrast zulk een macht tegenover
zich te zien werden overrompeld, sloegen op de
vlucht, alles achterlatende, ammunitie, uitrus
tingen,
kregen dus hun kans!) vele tenten, zelfs de
groote en weelderig ingerichte tent van Kara
Mustafa! Het werd een paniek-vlucht.
Toen de andere veldheeren Sobieski
om hem te huldigen, vonden ze hem, zittende
in Kara's tent, bezig een brief te schrUven aan
zUn geliefde vrouw Mayslenka: „God zU ge
loofd schreef hU HU heeft niet toege-
met geld mocht vasthouden? Ik heb m"n hee
le lange leven nog geen 10 goudstukken bU el
kaar gehad. Wanneer ik vanavond naar huls
ga, zal ik er trotsch op zUn, dat Ik, als is X
maar voor één minuut, 500 goudstukken in mUn
hand gehad heb."
De belde anderen wilden eerst weigeren,
de spraakzame slager maakte eensklaps
zUn gordelriem los en legde z’n geld in de han
den van den bedelaar. HU spoorde z’n metgezel
aan om het zelfde te doen. Aldus geschiedde.
Toen vroeg de^blinde bedelaar: .Mag Ik voor
één oogenblik maar, de buidels om m'n middel
binden? Ik ben toch blind en Allah zal u voor
deze vrlendelUke daad beloonen."
Ze gaven hun toestemming. doch slechts
voor één minuut, want se moesten hun reis
