d
ONS BLAD
Nieuwe bombardementen op
Nanking
Kanton
en
Del Vayo doet een aanval op
de non-interventie
Het
Japans optreden
gelaakt
5
heden
f
nieuws van
LINKSCHE TERUGTOCHT
BIJ TOLEDO
DE BAROMETER
ZUIDZEE-CONFERENTIE
OVERWOGEN
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
KNIEKOUSEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
■■PW’*®/-
- TACX
306
No.
JAARGANG
DERTIGSTE
H
t
y
Naar schatting zijn 80
personen gedood
u,
Ahchuwelijk drama op zee
den
Spaanschen minister
Mussolini en Hitler te
Berlijn
te
Weer een bom ontdekt
JAPAN EN POLEN
l'
s
iS
Van Lanschot bepleit
vrijen handel
Ontploffing op een
Chileensch schip
Finsch protest tegen
grensschending
De positie van de
„Endeavour”
Duikboot schiet op
visschersjonken
Cranborne geeft zyn afschuw
kennen van de bombarde
menten op open steden
Britsch tankschip heeft het
zeilschip aangetroffen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
8 BLADZIJDEN
MAYONNAISE
5 enSALADE$AU5
r1
ut,
ie, -
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS DINSDAG 28 SEPTEMBER 1937
Oorlogs-chantage bedreigt de
democratieën en den Vol
kenbond, zegt hy
HOTEL - CAFE - RESTAURANT
DIJJERS
Men spreekt over onze keuken
niets dan goeds
Bewogen exposé van
Wellington Koo
Britsch protest te Tokio; ook te
Genève worden aanvallen
op open steden ver
oordeeld
Spaansch schip naar Napels bege
leid, waar zyn lading is gelost
IS
Alle berichten over hun bespre
kingen worden fantasie
genoemd
i
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op pag. één 55 c p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
R' -1
Sovjet-vliegers kwamen op zes
plaatsen over de grens
Opvarenden van het brandende
vaartuig gered
Scherpe rede van
^WkWWWUUlll XllUUlUUwJJp':
Het A. M. I. C.-Congres te Antwerpen.
Mussolini en Hitler zijn te Berlijn aangekomen.
<7
Hitler aanwezig z(jn. Eenige
Volgens bet Chineesche agentschap „Central
n.
st
ld
!T
p
1
Te Genève deed Alvares del Vayo een scherpen
aanval op de politiek van non-interventie. Van
Lanschot pleitte voor een vrijen handeL
Stand sp Dinsdag 9 oor v.m.: 1SSS
Vorige stand: 76L1
zich voor herstel van de internationale wet
ten gunste van Spanje uitspreken.
Hitlers lijfwacht defileerde voor Mussolini en Hitler, na aankomst van den Duce
te München
GENèVE, 37 Sept. (Reuter). Naar men
meent te weten, zullen de Vereenlgde Staten
bereid gevonden worden, deel te nemen aan
een conferentie der mogendheden, die de
grootste belangen In de Stille Zuidzee heb
ben. Men oppert het denkbeeld, zulk een
conferentie in October te Londen te houden.
Als men dit geval toelaat, bestaat er geen
enkele waarborg, dat het zich niet in het
Westen zal herhalen. De Chineesche regee
ring is van meenlng, dat de Bond, ongeacht
de ervaringen van het verleden, den regee-
ringen maatregelen kan aanbevelen, en dat
de commissie zonder verwijl moet nagaan
welke maatregelen China het best kunnen
helpen.
Bjj het bombardement op Kanton zijn,
naar raming, tachtig menscben gedood en
gewond. De stad wacht in angstige span
ning op een nieuwen luchtaanval. De mees
ten vonden den dood in hun woningen rond
om het station.
De commissie gaf vervolgens haar voorzitter
opdracht deze resolutie ter kennis te brengen
van den voorzitter van de Volkenbondsvergade
ring, teneinde deze door de vergadering te doen
goedkeuren.
De bemanning van het heden
blnnengeloopen Dultsche mailschip
Na de rede van Alvarez del Vayo Is de ver
dere behandeling van de Spaansche kwestie tot
morgen uitgesteld.
De besprekingen tusschen den Fuehrer en zijn
gast worden streng geheim gehouden. Ook staat
nog niet vast, of na afloop van het bezoek van
den Duce een officieel communiqué over den
Inhoud van de besprekingen zal worden gepu
bliceerd.
Volgens het D.N.B. zijn alle berichten in
de buitenlandsche pers met nadere bijzon
derheden over den inhoud van de bespre
kingen tusschen Mussolini en Hitler, als
mede over een uitnoodiglng van Mussolini
aan Hitler om een bezoek te brengen aan
Italië of over een aanstaand beroep van bel
de staatslieden op de Westelijke mogend
heden voortijdige voorspellingen, welke op
zuivere fantasie berusten.
Finland protesteerde te Moskou tegen grens
schending door Russische militaire vliegen.
Bijtijds kon men te Parijs een nieuwen bom
aanslag voorkomen.
Jaarvergadering van de Apologetische Vereeni-
ging „Petrus Canisius".
W interdienstregeling der Spoorwegen.
O O'
„Wij zagen zeilen van de „Endeavour V op
ongeveer 10 mjjl afstand. Wjj herkenden de tui
gage en naderden het schip. Nadat wij seinden,
dat er ongerustheid bestond In verband met
het uitblijven van berichten, verzocht bet schip
ons bekend te maken, dat wij het gezien had
den. wij zagen het zeilschip In vrijwel Zuld-
Oostelijke richting varen, op 49 graden NB. en
15 graden 30 minuten W In
officieel wordt medegedeeld, dat het Japan
sche gezantschap te Warschau en bet Foni
sche gezantschap te Tokio met ingang van 1
October tot ambassades worden verheven.
d
n
n
r
n
Het valt moeilijk betrouwbare inlichtingen te
verkrijgen, daar dit stadsgedeelte gestreng wordt
bewaakt door soldaten met stalen helmen en
de bajonet op het geweer.
De Chineesche regeering spreekt formeel het
te Tokio gepubliceerde bericht tegen, volgens
hetwelk in Augustus jl. tusschen China en de
Sovjet-Unle een geheim aanvallend en verde
digend verbond zou zijn gesloten.
De Nederlandsche gedelegeerde, van
Lanschot, wees op het belang voor Neder
land van vrijen toegang tot de grondstoffen.
H|j pleitte voor geleidelijke opheffing van
contrNe op do wimelkoonen, en voor het uit
den weg ruimen van beletselen voer den
Internationalen handel door uitbreiding der
liberale handelsverdragen.
Nadere bijzonderheden over de aardbeving op
Java; twee dooden en drie gewonden.
Bij Toledo moesten de regeeringstroepen terug
trekken.
Dinsdag jl. zijn namelijk op zes verschil
lende plaatsen Sovjet-Russische militaire
vliegtuigen over de Finsche grens gevlogen.
Op enkele plaatsen hebben de grenswachten
daarop het vuur geopend.
een
Se
rpen
iden
rden
'elke
Rome,
hebben.
rein
door
i en
iierd
iwo-
d •n
de
het
den.
li-
dt
hrer
die
dat
x>e-
?en. -
an-
7or-
rop,
in
x>r-
in
ligt
een
den
ofd.
ieel
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
>me
het
Za-
>ui-
an-
rer-
yan
ind
ng.
lize
ak.
m-
iir-
en
en
da
en
ist
ng
in
len
?e-
de.
lus
eer
•rk
>a-
n
t.
rs
Buitenhof Telefoon 117375 Den Haag
OP VASTENDAGEN
SPECIALE SCHOTELS - MAGER MENU
(D.N.B.).
het Chi-
van een
„Pudeto”
Jeugdige belangstel''ng voor de moderne
pants< oagens
De Japansche „Asahi" meldt uit
dat Hitler en Mussolini besloten
Japan in het conflict in het Verre Oosten
moreel te steunen.
Volgens een bericht aan de Nltsji-Nltsji uit
Berlijn, heeft Mussolini het voornemen te
kennen gegeven, toe te treden tot het
Dultsch-Japansche anti-communlstlsche pact.
Volgens deze overlevenden waren de jonken
rustig aan het vlsschen, toen de onderzeeboot
opdook, meedoogenloos het vuur opende en de
eene jönk na de andere tot zinken bracht, ter
wijl de slachtoffers in bet water aan hun lot
werden overgelaten. Een jonk wist aan het bloed
bad te ontsnappen.
Naar schatting hebben honderd Chineesche
vrouwen en kinderen en tweehonderd mannen
bij deze beschieting het leven verloren. De groote
Chineesche visschersjonken plegen het geheele
huisgezin aan boord te hebben. De meeste van
oeze vaartuigen zijn afkomstig uit Macao en
het district van Kanton.
De gewonden, die aan boord van de „Scharn-
horst” waren, zijn in het ziekenhuis van Hong
kong opgenomen. De politie stelt een onderzoek
in, want men meent te weten, dat eenige jonken
ingeschreven stonden te Hongkong.
te Hongkong
.JScham-
horst” "heeft mededeellngen verstrekt over een
verschrikkelijk drama, dat zich op zee heeft af
gespeeld.
GENèVE, 27 Sept. (Havas) In de politieke
commissie der Assemblee van den Volken
bond zjjn vanmorgen, in tegenwoordigheid
van de meeste leiders der delegaties, de
aangekondigde debatten over Spanje begon-
ntn.
De Spaansche minister van Buitenland
sche Zaken, Alvarez del Vayo, opende het
debat en wijdde bet grootste deel van zfjn
betoog aan de aanwijzing van den aanvaller.
De commissie verklaart, dst geen veront
schuldiging bestaat voor dergelijke daden,
welke in de geheele wereld een gevoel van
afgrijzen en verontwaardiging hebben ge
wekt en zjj veroordeelt deze daden op plech
tige wjjxe.
Vanavond te 1739 uur reden de beide spe
ciale treinen, waarmede de Duce en de
Fuehrer met hun gevolg reisden, het station
Heerstrasse te Berlijn binnen.
Noch Dultschland, noch Italië, zoo zeide
Del Vayo, zal het vandaag wagen een
Europeeschen oorlog uit te lokken, indien de
democratische landen tijdig hun wil te ken
nen geven den vrede te handhaven. Over een
of twee jaar zal het te laat z|jn. Zij, die dit
het beste weten, z|jn de veroorzakers van de
troebelen self.
Ik hoop aldus Wellington Koo dat de
commissie zich niet zal verliezen in het dool
hof der procedure, doch snel en krachtig zal
bandelen.
Na het bewogen exposé van den Chlneeschen
vertegenwoordiger verklaarde Lord Cranborne,
dat de commissie zich zonder omwegen moest
uitspreken over de luchtbombardementen in
China. De Engelsche vertegenwoordiger zeide:
„Ik kan geen woorden vinden om uitdrukking te
geven aan mijn afschuw van de luchtaanvallen
op de non-combattanten in China. De Britsche
regeering heeft reeds geprotesteerd en de des
betreffende regeering verantwoordelijk gesteld.
Hij herinnerde er aan, dat de Spaansche re
geering herhaaldelijk de daden van agressie van
Dultschland en Italië heeft bekend gemaakt, en
vroeg om de toepassing van het Volkenbonds-
pact.
Wal zal de Volkenbondsraad doen? Zal h|j
zich vergenoegen met de feiten te betreuren en
aan de niet-inmengingscommissie te Londen
voor te leggen? De resolutie van den raad voor
terugtrekking der buitenlandsche strijders is
uitstekend, maar stuit op de trage werkwijze der
betrokken landen. Vervolgens verweet Alvarez
de Londensche commissie haar langzame werk
wijze. Hjj zeide, dat er in Spanje geen andere
regeering bestaat dan die hjj vertegenwoordigt.
Men zou elkaar beter begrijpen, als men niet
meer sprak van Valencia en Salamanca, maar
van Spanje, Italië en Dultschland. De vrije vol
keren, aldus Del Vayo, wachten met ongeduld
op het tijdstip, dat de terreur der dictaturen,
veroorzaakt door de zwakheid van de democra
tische landen, zal ophouden. Indien men de
dingen hun loop laat gaan, zal de meenlng der
democratieën zich keeren tegen hen, die heb
ben toegegeven aan de chantage der dreiging
van een algemeenen oorlog. Vandaag is Spanje
het slachtoffer, morgen zal het een andere
staat zijn, die lijdt onder een oorlogs-chantage
en is overgeleverd aan agressies van bepaalde
staten. Een politiek van berusting leidt tot on
macht en verlies voor den Volkenbond. De As
semblee dient een eind te maken aan de open
lijke agressies. Men mag Spanje niet de mid
delen tot zelfverdediging onthouden: dat zou
gelijk staan met een premie op de agressie.
MADRID, 37 Sept. (Havas). Tijdens den
aanval, dien de rechtsche troepen Zondag op
de stellingen der regeeringstroepen voor
Toledo hebben ondernomen, zijn zij er in
geslaagd, zich van het op ongeveer vier
kilometer ten Zuiden der stad gelegen Casa
de la Legua meester te maken.
KANTON, 27 Sept. (Reuter)De stad
Kanton te vanmorgen opnieuw het doelwit
geworden van Japansche bommenwerpers.
Twaalf toestellen vlogen In de richting van
de spoorlijn KantonHankan, buiten de
stad Wongsja en het eindpunt van deze
spoorlijn In de stad, op korten afstand van
de wijk der vreemdelingen. Er vielen bom
men neer in de nabijheid van het station.
De Spaansche regeering vraagt, dat men
terugkeert tot de internationale wet. De As-
semblée moet zich óf wel vereenzelvigen met
de aanvallers, óf erkennen, daV het ac-
coord der niet-inmenging een fictie is en
Op 22 September heeft een Japansche
duikboot twaalf Chineesche visschersjonken
aangevallen, ter hoogte van Cheelongkau.
Van de ruim 300 opvarenden bracht de
„Scharnhorst” er hen terug, t.w. een vrouw
en negen mannen, waarvan drie zwaar ge
wond waren.
Een der vliegtuigen had een noodlanding op
Finsch grondgebied gemaakt, waarop de InSB-
tenden gearresteerd waren. Dezen zijn intua-
schen weder op vrije voeten gesteld.
Het Dultsche Nieuwsbureau meldt, dat de
Karelische grensbevolking Zondag te Terljoki
een ma^abetooglng heeft gehouden om tegen
de_toe,|lftiSovjet-Russische grensschendln-
gen te protesteeren.
In een telegram aan den staatspresident heb-
den de betoogers uiting gegeven aan hun be
zorgdheid en aangedrongen op versterking van
de grensbewakingstroepen om verdere stelsel
matige grensschendlngen door de Sovjets te
voorkomen.
Rose (Polen) was van oordeel, dat terugkeer
tot het Internationale vrije verkeer uitsluitend
op handelsgebied practlsch slechts voordeel zou
opleveren voor landen, die een hoogen graad
van economische ontwikkeling hebben bereikt.
Hij wenschte derhalve een ultgebreidere inter
nationale samenwerking, <jie zich tot elk gebied
uitstrekt.
De zitting werd vervolgens opgeheven.
LONDEN. 27 September. Reuter heeft van
het Britsche tankschip „Chetenne” het volgende
telegram ontvangen:
HELSINGFORS. 27 Sept. (Reuter). De Fin
sche regeering heeft haar gezantschap te Mos
kou opgedragen krachtig te protesteeren tegen
het vliegen van Sovjet-vllegtuigen over de Fin
sche grens.
News” verklaart men In militaire kringen, dat
de terugtocht der Chineesche troepen langs de
spoorlijnen TientsinPoekau en PeipingHan-
kau deel uitmaakt van het strategische plan der
Chlneezen, waarvan het doel Is, de Japansche
verbindingslijnen te verlengen en de Japansche
troepen te vermoeien.
De hevigheid en het verrassende karakter
van den aanval der troepen van Franco nood
zaakten de regeeringstroepen, hun linies in dezen
sector ëenlgszlns te rectificeeren.
Het offensief der regeeringstroepen In Aragon
is Zondag met een aanzienlijke troepenmacht
op de linies, tusschen Jaca en Teruel Ingezet.
Het is de bedoeling, dat de troepen in drie
richtingen oprukken: naar de rivier de Gal
lego tusschen de dorpen Seneque en Oma, in
de richting van Saragossa langs den oever van
de Ebro tusschen de dorpen Fuentes Ebre in
Osera, en in de richting van TerueL
De druk der rechtsche troepen In de Ooste
lijke sectoren bij Santander is gisteren toege
nomen. De afdeelingen, die langs de kust op
trekken, hebben Belmonte bezet. De in het
Zuiden van den sector Riano opnikkende troe.
pen zijn ongeveer acht kilometer gevorderd.
Het Spaansche schip „Oabosacratis", dat
van een Russische haven kwam, Is van
morgen naar Napels gebracht, waar de voor
Barcelona bestemde lading graan gelost werd.
Hoewel het moeilijk is, nadere bijzonder
heden te weten te komen, schijnt het, dat
het schip tot Napels begeleid is. Men weet
niet, welk lot de bemanning wacht; het ia
ook niet bekend, of zij In de verandering
van koers heeft toegestemd.
De bombardementen in China beteekenen
een bedreiging voor de beschaafde wereld.
De Britsche regeering geeft hier uiting aan
haar afschuw van de luchtbombardemmsien
Op het perron werden de belde staatslieden
ontvangen door generaal Goering en andere
Dultsche staatslieden, alsmede de leden van de
Itallaansche legatie te Berlijn, de Italiaansche
consuls uit geheel Dultschland en leden van de
fascio en vertegenwoordigers van de Italiaan
sche kolonies.
De eerewacht voor het station was betrokken
door een compagnie van de SS-UJIwacht van
Hitler, twee compagnieën van het leger, een
compagnie van de Luchtmacht en een com
pagnie van de Marine. Terwijl de .muziek de
volksliederen van Dultschland en Italië speelde,
inspecteerden de beide staatslieden de eere
wacht. Vervolgens reden beiden per auto naar
het paleis van den Rijkspresident. Langs den
geheelen weg werden de staatshoofden toege
juicht.
In Mecklenburg (Dultschland) worden groote manoeuvres gehouden, waarbij Mussolini en
pantserwagens in actie
Kanten en Nanking werden opnieuw door
luchtaanvallen geteisterd. Engeland protesteerde
te Tokio.
In October eJu zou to Londen een Stille Zuid-
see-conferentie gehouden werden, waaraan eek
de V. S. zouden deelnemen.
GENéVE, 27 Sept. (Havas) De commissie van
33. die belast is met de behandeling van het
JapanschChineesche conflict, is, zooals reeds
gemeld, bijeengekomen onder voorzitterschap
van den Letlandschen gedelegeerde Munters.
Wellington Koo. de vertegenwoordiger van Chi
na, en de Australische gedelegeerde, die tot
deelneming waren uitgenoodigd, waren aanwe
zig; Dultschland en Japan hadden evenwel aan
de uitnoodiglng geen gevolg gegeven. De Ameri-
kaansche gezant te Bern, Harrison, woonde de
bijeenkomst als waarnemer bjj. Op verzoek van
den Chlneeschen vertegenwoordiger werd be
sloten, dat de bijeenkomst openbaar zou zijn.
Wellington Koo nam vervolgens het woord om
den nadruk te leggen op den ernst van den toe
stand In het Verre Oosten. Het Japansche leger
in China aldus spr. is thans 350.000 man
sterk. De luchtmacht heeft haar onmenschelijke
wijze van bombardeeren nog geaccentueerd. Dit
is een duidelijk geval van agressie, dat zich ont
wikkeld heeft, der) verzoeningspogingen der
Chineesche regeering ten spijt. Wellington Koo
vroeg zich af, wat de Volkenbond kan doen te
genover de schending van het handvest, het
Brland-Kellogg-pact en het negenmogendhe-
den-verdrag. Als de Bond den aanvaller niet
kan bedwingen, kan hij in leder geval hem aan
wijzen, en bekend maken wat hij denkt van de
Japansche wijze van oorlogvoeren. Het Is in het
belang van den Bond, dat hij de schending van
recht en menschelijkheldsbeglnselen veroor
deelt.
in China en hoopt, dat de commissie die
plechtig zal veroordeelen. De openbare mee-
ning te een factor, waarmede de verant
woordelijke regeering goed zou doen reke
ning te houden."
SANTIAGO DE CHILI, 36 Sept
Voor de Peruaansche haven Attco is
leensche schip „Pudeto” tengevolge
ontploffing in brand gevlogen. De
meet 4000 ton en was onderweg met passagiers
en vrachtgoed aan boord. De 116 passagiers en
leden van de bemanning ^Jjn door het stoom
schip ,J3anta Lucia-, dat op weg was naar Mol-
lendo. aan boord genomen. Men vreest, dat de
„Pudeto" verloren la
Namens Frankrijk verklaarde Delbos met
droefheid de mededeellngen van den vertegen
woordiger van China te hebben vernomen. Zijn
mededeellngen boezemden medelijden en ver
ontwaardiging in. Indien men de oogen zou
sluiten, dan zou men een schuld ten opzichte
van China op zich laden. De wereld wordt be
dreigd, indien het geweten stom blijft. De Fran-
sche regeering herhaalt de veroordeeling, welke
zij reeds eerder heeft uitgesproken.
Na de rede van Delbos werd de vergadering
geschorst om de resolutie op te stellen, waarin
de commissie uitdrukking geeft aan haar diepe
droefheid, welke wordt veroorzaakt door de Ja
pansche bombardementen, welke den dood van
onschuldige burgers, waaronder vele vrouwen en
kinderen, ten gevolge hebben.
Üf f IJHPCJF Vf O Gtfbui*
De Britsche ambassadeur te Tokio heeft
vanmorgen opnieuw een bezoek gebracht aan
den Japanschen onder-minlster van Bulten-
landsche Zaken, naar aanleiding van het
voortduren der bombardementen op Nan
king.
De commissie van 23 te Genève nam een
resolutie aan, die aan de Assemblée van den
Volkenbond zal warden voorgelegd, waarbij
de Japansche bombardementen van open
steden plechtig worden veroordeeld.
ESSEN. 37 Sept. (DU B.) Hitler en Musso
lini werden bij hun bezoek aan de Kruppfabrie-
ken verwelkomd door dr. Krupp von Bohlen und
Halbach, die het een en ander over de organi
satie van het concern vertelde. Achtereenvol
gens werden daarop verschillende afdeelingen
bezichtigd, waar het werk gewoon doorging. De
Duce trad meermalen in den kring der arbei
ders. Bij het verlaten der fabriek werden de
gasten lulde toegejuicht.
Om half twaalf heeft Mussolini Essen per
speclalen trein verlaten op weg naar Berlijn.
Kort daarna aanvaardde ook Hitler de reis
naar de hoofdstad.
JjBgws»’- —Gr- -*31
PARIJS, 27 Sejit. (Havas). Een bom die
was neergelegd in de woning van Generaal Pre-
telat, lid van den Hoogen Oorlogsraad, is bij
tijds ontdekt. De politie liet de bom verwijde
ren. Deze is niet ontploft en wordt door den
Werktuigkundigen Dienst onderzocht.
l
