EXPAWe
Steun
werkloozen
aan
gezinnen
PUROL
EE1 fabelachtige bijzonderheid van den
Philips’ Concerto: de „Contrast-Expan-
sie”! Wanneer de zender uit technische nood
zaak bepaalde muzikale passages extra ver
sterkt en andere afzwakt, dan gaat daar bin
nen in den Philips’ Concerto iets aan het wérk!
Alsof een dirigent de afgezwakte passages weer
opzwiept en de sterke dempt! Zóó krijgt de
„afgevlakte” muziek weer haar oorspronkelijk
reliëf, haar oude levendigheid!
Mussert in N.S.B.
Onrust naar God
belaagd
SPECIAAL BEROEP OP
ALLE LANDGENOOTEN
Wat is charme?
ZATERDAG 2 OCTOBER 1937
VAN WEEK TOT WEEK
aan
genaamd:
u-
JAMBOREE EN SPOORWEGEN
Nieuwe circulaire van
minister Romme
De inzameling
De Endeavour weer
thuis
i
Wat padvinders meenamen en
achterlieten
Hooge functionarissen wilden
den leider een ultimatum
richten
/CONCERTO
..-\l *yp* 890 A
In October inzameling voor het
kleeding-, schoeisel- en
dekkingfonds
o
GAAT DEZE PUNTEN NA!
Ds. v. Duyl’s Eerste Kamerzetel
De kwestie-Van Duyl
Wanhoopspoging van het
Nationale Dagblad
Hf 4 -
1
Een muzikaal wonder
CONTRA
i«n
net
groote
A. v. D.
onlemu:. spannings-
dan
1
WIT
GEEL
een
het
ttonale Dagblad, aan de Witte de Wlthstraat
55a, wordt opgeheven. De agent neemt de ad
ministratie mee naar zün woning.
En wat de laatste weken in de N. 8. B. zich
heeft afgespeeld, tal er seker niet toe bijdragen
de positie van het Nationale Dagblad te verste
vigen.
dit speciale beroep op het Nederlandse!»
volk om een gave te offeren ten behoeve van
de werklooae landgenooten, geschiedt slechts
eenmaal.
ecrrtai
idgenool
'Xi*-,
Li
jn
En zoo tallen wü het beleven, dat ds. van
Duyl alsnog In de Eerste Kamer tal moeten
verschijnen, om daar beëedigd ie worden
en vervolgens te bedanken óf dat deze se-
naataaetel geblokkeerd tal blijven.
Intusschen zit mr. W. de Rijke te Haarlem als
opvolger van ds. van Duyl op sljn benoeming te
wachten.
i pogen te steunen
lat reeds in de eer-
Voor de inzameling van gelden voor het
genoemde doel roept de minister de volle
medewerking van de gemeentebesturen in.
De plaatselljke actie dient uit te gaan van
het z.g. B-comité of commissie voor den B-
steun, met dien verstande, dat de leiding
komt te berusten bjj den burgemeester dan
wel een der wethouders.
De te voeren actie vindt plaats in October.
De minister beschouwt deze inzameling van
algemeen landeljjken aard en hjj verzoekt daar
om de ingekomen gelden uiterljjk in de week
van 16 November 1937 te storten op postreke
ning nr. 141400 van het kleeding-, schoeisel- en
dekklngfonds.
Het in totaal ingekomen bedrag zal in den
loop van November over de gemeenten, die aan
de inzameling hebben medegewerkt. Worden ver
deeld.
Deze verdeeling zal als volgt geschieden:
LONDEN, 1 Oct. (Reuter) Aan den veelbe
wogen zeiltocht van het Engelsche jacht „En-
deavour I” over den Atlantischen Oceaan is
een einde gekomen. Hedenmorgen heeft het
vaartuig het anker laten vallen in de haven
van Gosport bü Southampton, waar bet door
een juichende menigte ontvangen werd. Oosport
had een feestelijk aanzien en was geheel met
vlaggen getooid. Muziek verhoogde de blijde
stemming over den terugkeer van bet vérloreo
gewaande jacht.
i k PRUS f. 249.
Het doel, waarvoor thans een offer zal
worden gevraagd, leent zich bij uitstek voor
een gave uit dankbaarheid, dat men zelf
voor den geesel der werkloosheid is gespaard
gebleven, en in het algemeen voor een gave
uit medegevoel voor den nood van den me
deburger, die in de kracht van zijn leven
uit het bedrijfsleven is ultgestooten en daar
door noodgedwongen van anderer hulp af
hankelijk is.
PHILIPS
Personen, die hun gave rechtstreeks bij het
departement van Sociale Zaken willen storten,
kuflnen zulks doen op de hiervoor genoemde
postrekening. Voorzoover deze gaven zijn te be
schouwen als afkomstig uit een bepaalde ge
meente. zullen zij. met het oog op de hlervoren-
bedoelde 10 pet. vaste ultkeering, bü de indee-
ling, als daaruit afkomstig worden aangemerkt.
I
De minister’ van Sociale Zaken zal Dins
dag. 5 October, des avonds te 7 uur 30 over
de belde zenders, namens de regeering, een
oproep doen tot het Nederlandsche volk cm
een bijdrage te geven voor bet kleeding-,
schoeisel- en dekklngfonds voor werkloosen.
Het pogen van de ondersteunde en tewerkge
stelde werkloozen om door wekelljksche afzon
dering van een bedragje van hun vanzelfspre
kend soberen steun te trachten zelf nog zóóveel
mogelUk In de zoo dringende behoefte aan klee
ding, schoeisel en beddegoed te voorzien, zal
voor het piet-BBBHfcedeel van het Nederland
sche votf SedTalitfpgrtftg Zijn deze hulpbehoe
vende lahdgenoolen bij hun
en het mogelijk te maken, dl
ste wintermaanden benoodlgde goederen wor
den aangeschaft.
De minister van Sociale Zaken zegt In
circulaire aan de gemeentebesturen oxn,
volgende:
Bij mijn circulaire van 16 September JJ. stelde
ik uw college In kennis met mijn beslissing in
zake het in het leven roepen van een spaar
regeling voor ondersteunde en tewerkgestelde
werklooeen, welke regeling de betrokkenen in
staat zal stellen na verloop van eenlgen tijd In
meerdere mate kleeding, schoeisel en dekking te
bekomen. Deze regeling op zichzelf zal echter
eerst over eenlgen tijd practlsch resultaat voor
de betrokkenen kunnen afwenden, aangezien zü
de benoodlgde goederen eerst zullen kunnen be
komen als het bedrag, dat zij hebben gespaard,
tezamen met den bijslag van de overheid gelijk
Is aan de waarde der goederen.
Voor de eerste wintermaanden zullen de be
doelde personen derhalve, door deze regeling op
zichzelf, nog niet meer kunnen bekomen dan
den normalen B-steun. Zooals ik reeds In mijn
circulaire van 16 September jJ. opmerkte, dreigt
echter, nu de werkloosheid zoo lang duurt, In
onderscheidene geAnnen meer en meer achter
stand ter zake van kleeding, schoeisel en dek
king te ontstaan. In de wintermaanden zal een
tekort aan deze goederen zich vanzelfsprekend
het sterkst doen gevoelen. Kon dan ook reeds
in de komende wintermaanden dus In de
periode, waarin de betrokkenen nog niet uit hun
gespaarde gelden, vermeerderd met den over-
heidsbijslag, de benoodlgde goederen kunnen
bekomen een extra-verstrekklng van B-steun
goederen plaats vinden, dan zouden de betrok
kenen daarmee zijn gebaat.
Dit kan niet onder woorden gebracht
worden, maar een groot gedeelte ligt
in het bezit van gave, zachte blanke
handen en een jeugdig-frisch en ge
zond uiterlijk. Verzorg daarom Uw ge
laat en handen van tijd tot tijd met
de huidzuiverende, huidgenezende en
huidvoedende Purol. Huidonzuiver-
heden zooals vetwormpjes, vlekjes en
uitslag verdwijnen. Ruwe, roode en
stukke handen door huishoudelijke
bezigheden worden fraai en blank.
zuivert verzacht
„Denkende” monoknop automatische afstemming automatische
toonbalans contrast expansie drie-dioden-schakeling klankeer-
strooier geperfectionneerde opklapschaal o economische lampen
Mn groote capaciteit uiterlijke en acoustische harmonie
Tallooze andere verfijningen, als regelbare selectiviteit, stations-
corrector, speciale vergrendeling, ingebouuide antenne, spanni
carrousel, aansluiting voor extra luidspreker, veiligheidscontact, enz.
gezamelde gelden uitsluitend ten goede zullen
komen aan die ondersteunde en tewerkgestelde
werkloozen, die overeenkomstig de regeling, ver
vat in de circulaire van 16 September JJ. voor
kleeding, schoeisel en dekking sparen.
De gemeenten, die aan de actie hebben
deelgenomen, ontvangen als vaste zKkeo-
ring 16 pet. van het in eigen gemeente in
gezamelde bedrag, terwijl bet daarna la
totaal «verblijvende bedrag ponds-gewtjse
over de deelgenomen hebbende gemeenten
wordt verdeeld, naar rato van het aantal
gezinshoofden, dat op 1 November in de ge
meente overeenkomstig de eirealaire ven
16 September spaart.
Alleen die gemeenten zullen uit de ingeza
melde gelden een deel ontvangen, die aan de
inzameling hebben medegewerkt, terwijl de ta«
weest zou zijn!
De genegenheid van de Amerikanen ultte
zich op een andere wijze. Ken van hen ging
zelfs zoo ver, dat hij Ven geheel uniform wilde
rullen voor een vertrekstaf.
In Spoor- en Tramwegen van deze week be
sluiten Ir. W. A. Breukelman en mr. A. W.
Lazonder, Inspecteurs van de Ned. Spoorwegen
hun nabeschouwing over de Jamboree en de
Spoorwegen. WU lezen daarin:
Het totaal aantal personen, dat de Neder
landsche Spoorwegen vóór, ten tijde van en na
de Jamboree naar en van VogelenzangBen-
nebroek vervoerden, wordt geschat op 623.000.
„Bü het vertrek verklaarden verschillende
contlngenUeiders ons, dat de padvinders de
prettigste herinneringen aan de Nederlandsche
Spoorwegen zouden behouden. Velen voegden
dan ook de daad bU het woord en gaven van
hun groote affectie blijk door het medenemen
van allerlei souvenirs.
Zooals waarschijnlijk bekend, kwamen
ook eenlge treinen, ontdaan van alle dienstaan
wijzingen, aschbakjes en dergeljjke in Hoek van
Holland en Roosendaal aan. Dank zjj den leiders,
die hun jongens in dit opzicht door en door
bleken te kennen, is het grootste gedeelte, hoe
wel schoorvoetend; weer teruggegeven.
Om eenlg Idee te geven van het aantal voor
werpen, dat desondanks Is uitgevoerd, zij ver
meld, dat 443 artikelen bleven mankeeren. Hier
onder bevinden zich o.a. 137 bordjes .Binnen de
ramen blijven”, 107 bordjes „OpenDicht”, 39
bordjes „Vlug in- en uitstappen over het voor-
balcon”, 45 reclames, 'thermometers enz., 11
aschbakjes etc.
De padvinders lieten evenwel ook vele voor
werpen, o.a. rugzakken, regenjassen, fototoe
stellen en hoeden In de treinen achter. Het to
taal aantal gevonden voorwerpen bedroeg pl m.
3000. Wij kunnen echter niet aannemen, dat
zij deze als compensatie voor de door hen me
degenomen aanwijzingen en reclames beschouw-
Er zullen zich, zoo zegt de minis
ter verdfr, gevallen kunnen voor
doen. waarin het den betrokkenen
ónmogelijk is 25 cent van hun
steun of werkverschaffingsloon voor
het besproken doel te reserveeren.
De minister denkt hierbij in het bij
zonder aan de groote gezinnen met
kleine kinderen, die geen tegemoet
koming ontvangen ingevolge de re
geling voor toekenning van een ex-
tra-bijslag aan meerderjarige verdiend
hebbende kinderen. De minister heeft
er geen bezwaar tegen, dat in dia
gevallen het kwartje, dat de onder
steunde of tewerkgestelde moet reser
veeren, wordt betaald door de dia
conie, het parochiaal armbestuur of
een liefdadigheidsvereeniging.
Ook de aandacht van de gemeentebesturen,
ambtenaren van sociale diensten en de z.gJL
b.-comité's wordt op deze radiorede van den
minister gevestigd.
In verband met desbetreffende vragen deelt
de minister van Sociale Zaken aan de betrok
ken gemeentebesturen mede, dat de spaarrege
ling terstond in werking kan treden en dat hij
er zelfs prijs op stelt, dat de gemeentebesturen
ten spoedigste de gelegenheid tot sparen volgens
de getroffen regeling openstellen.
zoodat hij ufellswMu- de onrust naar God niet
voelt, maar de ■ffootc werkdadige rust van het
goddelijk liefdeleven niet kent?
Voor ieder afzonderlijk kan men deze vraag,
die een gewetensvraag is, natuurlijk niet be
antwoorden. Maar wanneer men de heele maat
schappelijke samenleving beziet en dAn de
vraag stelt: „hebben de katholieken niet meer
dere malen hun kans laten voorbijgaan?” zal
het moeilijk zijn, een antwoord te vinden, dat
niet eenlgermate beschamend zou klinken. Vaak
is de kans voorbijgegaan. Toen de elsch werd
gesteld naar een grooter sociale rechtvaardig
heid, waren de katholieken langen tijd In groo
te meerderheid doof voor dezen elsch, hoewel
hU hun toch reeds eeuwen bekend moest zijn
uit het Evangelie!
Maar juist dAArom misschien: omdat ze zoo
rustig en zoo zeker waren in het bezit van hun
eeuwenoude geloofsleer, konden ze de kracht
niet opbrengen om het maatschappelijke leven
te verbeteren, en moesten ze wachten tot an
deren. door felle Innerlijke onrust bewogen, den
stoot ertoe gaven, dat vele grove wantoestanden
werden uit den weg geruimd. Ze hadden het
geloof, maar ze hadden niet de kracht des ge
loofs.
Wat Is de kracht des geloofs? Welk Is het
beginsel, wtaardoor deze rustige zekerheid werk
zaam wordt in de ziel, zoodat haar werkdadlg-
held al onze handelingen beheerscht?- Hoe heet
het geheimzinnige vermogen, waardoor de over
geleverde stellingen van de leer veranderen in
onverzettelljke beginselen des levens?
Sint Paulus geeft het antwoord: „De kracht
des geloofs is de liefde.” Alles Is waardeloos
zonder de liefde. Ook het geloof is waardeloos
zonder de liefde. Deze liefde moet men niet
verwarren met maatschappelijke vriendelijkheid
en voorkomendheid. Ze is veel meer. Ze is niet
alleen verdraagzaamheid van geest en ruimte
van begrip. Deze komen uit haar voort. Maar de
liefde is eindeloos meer. Ze is de moeder van
alle deugden, want zü Is de vurige begees
tering, de levende beheerschtheld door den Hei
ligen Geest.
Er is in onze dagen veel onrust naar God. Die
onrust stuit vaak op wanbegrip, maar soms ook
ontmoet ze tegenover zich een doodsche rust,
die haar afstoot, omdat deze rust niet echt is,
omdat er niet voor gevochten werd, omdat ze
overeenkomt met algeheele verslapping Hoe
goddelijk de rust In zichzelve ook is, zulke rust
heeft niets goddelijks. Ze lijkt op luiheid en
vadsigheid. Ze is een slaap van de ziel.
Tijdens dien slaap .jnlst het katholicisme
zijn kans”.
(Van onzen parlementairen redacteur).
Het wil niet vlotten met de voorziening In de
Eerste Kamer-vacature, welke ontstaan Is door
het feit dat ds. van Duyl zijn N S B -zetel daar
niet kan of niet mag bezetten. Eigenlijk is er
niet eens een vacature, want tot op den dag van
heden Is de heer Van Duyl benoemd ifd van den*
Senaat, en nog eigenlijker Is er weer wel een.
vacature, want ds. van Duyl Is wel als Kamer
lid toegelaten, doch heeft de vereischte eeden
nog niet afgelegd, zoodat hü nog nlet geacht
kan worden zijn zetel te bezetten.
Hier zij in herinnering gebracht, dat In de
Senaatsvergaderlng van 21 September jJ. van
ds. van Duyl een schrijven, gericht tot den ka
mervoorzitter inkwam, nJ. uit de portefeuille
van mj. van Vessem, juist op het moment toen
over de al dan niet toelating van nieuwbenoem-
den beslist moest worden waarin ds. van Duyl
mededeelde, dat hij daags tevoren het Centraal
Stembureau had doen weten, dat hij, terug
komend op zijn vroegere bereidverklaring, de
benoeming niet zou aannemen.
Ds. v. Duyl had hieraan toegevoegd, dat hij.
indien tegen dit laatste wettelüke bezwaren be
stonden. „bil dezen” zjjn ontslag als lid der
Eerste Kamer aan den Senaat had fngezonden.
Dit ontslag werd door den president, die snedfg
opmerkte, dat een nog niet toegelatAi lid ook
geen ontslag kon'nemen, niet aanvaard, en ook,
omdat ds. van Duyl de vereischte eeden nog
niet had afgelegd, dus formeel zijn zetel nog
niet bezet had, bleef de gebruikelijke presidiale
mededeeling achterwege, dat de on^Jag-aan-
vrage aan den Minister van Bbinenlandsche
Zaken zou worden doorgezonden.
Ds. van Duyl is thans dus toegelaten als lid
der Eerste Kamer, doch alvorens officieel te
kunnen bedanken en zijn zetel voor een op
volger beschikbaar te kunnen stellen, zal hij
eerst volledig Eerste Kamerlid geweest moeten
zijn door de vereischte eeden af te leggen.
Aan de door ds. van Duyl aan het Centraal
Stembureau primair'gedane mededeeling, dat hü
wenschte terug te komen op zijn bereidverkla
ring, bjj inwilliging waarvan de formalistische
moeilijkheden niet meer zouden gelden, zal dit
stembureau wel geen gevolgen kunnen verbin
den.
Dit blijkt ook wel uit het feit, dat het Centraal
Stembureau in zijn tegen Maandag as. uitge
schreven opepbare vergadering wél de voorzie
ning In de vacature-mr. Pont op zijn agenda
heeft geplaatst, doch niet de voorziening in de
vacature-van Duyl, ofschoon laatstgenoemde
zijn ontslag-aanvrage nog twee dagen vroeger
Ingezonden had dan mr. Pont.
geneest
évrol-Wlt wrijft onzichtboor uit «n te dvt ook zoor
geschikt voor gobrolk ovordog. Vurol-Gool on Wit
rii" boido goHjk la verzachtiag on gonvnng Klos
do klovr wooroon U do voorkour gooit.
Doos 30 en 60 ct. Tube 45 ct.
Bij Apothekers en Drogisten.
Naar aanleiding van de mededeeling. door den
heer Pont aan de pers verstrekt, dat n.l. een
bljeeiikomst van hooge functionarissen der
N.S.B. werd berpamd, waarin besproken zou wor
den een verzoek aan Ir. Mussert om zich als
leider der N.S.B. terug te trekken, verneemt
het Utrechtsch Dagblad het volgende:
Het Initiatief tot deze bijeenkomst ging
uit van den heer Van Geelkerken, plaats
vervanger van Ir. Mussert, en de bijeen
komst zou in diens landhuis te Lunteren
worden gehouden!
Van Geelkerken stelde zich voor dat tot
dit doel bU hem zouden samenkomen de
heeren Van Duyl, Pont, Farwerck en Koster
en gezamenlijk zou men dan aan Mussert
een ultimatum richten.
Hierdoor wordt de mededeeling van den
heer Van der Goes, dat de consplratoren
nog om Mussert heen zitten, bevestigd.
Ook de heer J. P. van Huls van Taxis, oud-
propagandaleider van de Neder!. Nat. Soc. stu
dentenfederatie en oud-gew. conrector voor
Zuid-Holland van de N.S.-vormlng heeft be
dankt als lid van de N.8.B., wegens geschokt
vertrouwen in hare leiding.
In het Interview van mr. Pont met vertegen
woordigers van de pers, heeft de heer Pont
ook verklaard, dat aan ds. Van Duyl zou zijn
medegedeeld, dat. indien hU geen ontslag nam,
publlcatiê van voorvallen uit zijn particuliere
leven zou geschieden. Het desbetreffende be
richt zou reeds bij hét AJg. Ned. Persbureau
aanwezig zijn.
Naar aanleiding van deze verklaring deelt
de directie van het Alg. Ned. Persbureau mede,
dat omtrent ds. Van Duyl nimmer aan het
Alg. Ned. Persbureau een bericht Is ter hand
gesteld noch teruggevraagd.
Met de aftakeling van de N. 8. B. houdt ge
lijken tred de achteruitgang van het Nationale
Dagblad.
Mr. Rost van Tonnlngen is al geruimen tijd
geen hoofdredacteur meer, al mag hij nog wel
eens hoofdartikelen (merk: Klaverblaadje)
schrijven.
De heer Roskam deelt als directeur-hoofd-
redacteur de lakens uit.
Men heeft er zich over verwonderd, zoo
schrijft de Standaard, dat het Nationale Dag
blad, niettegenstaande den klap, welken de
N. s. B. bU de verkiezingen gekregen heeft,
toch korten tijd geleden nog kon worden uit
gebreid.
Die uitbreiding moet echter gezien worden als
een wanhoopspoging. Nu of nooit, schijnt men
te denken. Geld was nog wel beschikbaar bij de
N. s. B. Immers, men had voor de Kamerver
kiezingen een strijd- en verklezingsfonds ge
vormd, waarin een bedrag van f 500.000 bijeen
was gebracht.
De verkiezingscampagne heeft echter niet zoo
heel veel geld gekost. Toen men zag, dat de
openbare vergaderingen over het geheele land
een mislukking zouden worden, zijn zeer veel
vergaderingen niet doorgegaan en men bespaar
de tegelijk ook veel geld.
Uit genoemd fonds is „slechts" een bedrag
van f 130.000 voor verkiezlngsdoeleinden ge
bruikt, zoodat er'nog een overschot was van
f 370.000.
Van laatstgenoemd bedrag Is nu f 70.000 ter
beschikking gesteld van het Nationale Dagblad,
dat daarmede een laatste poging doet om er in
te komen.
Of dit gelukken zal, moet worden betwijfeld.
Nog steeds komen vele bedankjes binnen en
men poogt nu, door genoegen te nemen met een
abonnementsprijs van 15 ct. per week, de abon-
né’s te behouden.
Het Rotterdamsche Agentschap van het Na-
Zeoals reeds b aangekondigd, heeft de re
geering gemeend voor de overbrwgging van
bet hiervoor bedoelde tusschentiggende tijd
vak een beroep o* he< Nederlambche volk
te moeten doen.
De regeering heeft gemeend daartoe vrij
heid te kannen vinden op grond van de vol
gende ovei wegingen:
p de jongste jaarvergadering van de
1 Apologetische Vereenlglng „Petrus Canl-
slus”, Maandag jJ. te Utrecht gehouden,
voerde de Maastrichtse he professor H. Robbers
SJ. het woord over „De onrust naar God In de
moderne wijsbegeerte”. Het onderwerp. dat
velen boeide, gaf aanleiding tot een levendige
gedachten wisseling, waarbij vanzelf, de vraag
naar voren kwam, of wij de religieuze crisis,
die zich meester maakte van de hedendaagsche
menschheid. moeten beschouwen als een gun
stig verschijnsel. Zeker: men kan over het alge
meen zeggen, dat de grove en materialistische
vrijdenkerij van de vorige eeuw, die aan het ge
loof zoo veel kwaad berokkende, thans afge
daan heeft en dat geen ernstig wijsgeer onzer
dagen zijn gedachten nog laat leiden door het
beginsel van de geestlooze stofvergodlng. Dit
behoort tot het verleden. Het vindt weliswaar
nog een zwakken naklank In goedkoope ge-
schriftjes over de groote wereldproblemen, maar
zooals de spreker helder uiteenzette vaak
gaan er jaren en jaren overheen, voordat een
theorie, die door de wetenschap al lang niet
meer voor ernstig wordt gehouden, ook uit het
volksbewustzijn is verdwenen. Het feit echte?,
dat het materialisme In zijn grofsten vorm
heeft afgedaan, ook voor de massa, kan men
waarnemen, wanneer men aandacht heeft voor
de groote behoefte aan elementair geestelijk
leven, die b.v. jn de Oxford-beweglng populair
tot uitdrukking komt. Het zegt iets, dat het
dagblad Het Volk, aanvankelijk gekant tegen
al w*at met den godsdienst verband hield, te
genwoordig een vaste en goed verzorgde rubriek
wijdt aan het Geestelijk Leven. Men zal niet
altijd kunnen instemmen met den inhoud, maar
het feit Is toch belangwekkend. Dat er tegen
woordig ,.rellgleus-sooiall.sten bestaan, toont
behoefte aan het geestelijke bjj
een groote volksgroep, die enkele tientallen
jaren geleden nog meende allen godsdienst te
hebben overwonnen en omver geworpen. Merk
waardig is in dit verband ook de alweer lang
vergeten wetenschap, dat Benito Mussolini In
het jaar 1904, toen hij nog dagbladschrijver was,
te Genua een vlugschrift In het licht gaf. ge
titeld „De mensch en de Godheid". Het werd
In Amerika verspreid onder den naam „God
bestaat niet” en deze naam was wel de duide
lijkste samenvatting van den heelen inhoud,
die hierop neerkwam, dat de godsdienst moet
worden aangezien voor een ziekteverschijnsel
der menschheid. Dezelfde man, die In deze bro
chure van 1904 nog schreef: „de geschiedenis
van vele heiligen, die zalig werden door het
kruis, is weerzinwekkend", maakte sedertdien
wel een diepgaande kentering door, want hoe
zou hij anders In 1932 kunnen verklaren: „Het
fascisme erkent en eerbiedigt den God van de
heiligen, de asceten en de heldenZulk een
omwenteling van de geesten beeft haar betee-
kenls, maar op de jaarvergadering van de Apo
logetische Vereeniging vroeg men zich af: „Is
deze beteekenls nu wel in elk opzicht een gun
stige?”
De spreker zelf maakte in dit opzicht veel
voorbehoud en herhaalde verschillende malen
dat wij niet moeten denken, eerlang een her
stelde godsdienstige wereld te zien, tenzij er een
wonder gebeurt.
Ook professor Krellng uit Nijmegen acht
te geen redenen aanwezig tot vroegtijdig opti
misme. De moderne religieuze stroomingen heb
ben vaak he^L weinig te maken met het gege
ven dat wij „Godsdienst” noemen, zoo betoogde
hij. Ze slaan dikwijls een richting In, die den
mensch nog verder van den wfcren godsdienst
verwijdert. In een soort religieuzen roes kan
men zich lichter ontveinzen, dat wij God noo-
dig hebben en dat God Zijnerzijds onze dien
sten opeischt dan in een algeheele verstoken-
heid van het bovenzinnelijke.
Maar dit alles neemt toch niet weg, dat de
„onrust naar God” er tegenwoordig is, en dat
zij voor de gemoederen onzer tijdgenooten iets
beteekent. Dit is ernstig en het verdient onze
volle aandacht, ook al verdiepen wij ons niet
regelmatig in de wUsgeerige systemen, die een
vorm trachten te geven aan den modernen hon
ger naar het onzichtbare en bovennatuurlijke, den, daar dit voorultloopen op de toekomst ge-
Wat hebben wij tegenover deze kwellende en
eerlijke „onrust naar God” te stellen? Ziedaar
de vraag, die in dit belangwekkende debat de
Utrechtsche professor Pompe stelde. Er Is al
vaker aangekondigd zoo zette deze spreker
uiteen dat er een geestelijke crisis op komst
was, die binnen korten tijd het aanschijn van
de aarde veranderen zou. HU herinnerde zich
b.v. het begin van de twintigste eeuw, toen
de bekeering van Brunetlère in Frankrijk op
heel de katholieke wereld een enorm diepen in
druk maakte. Kort daarna verscheen „ortho
doxie” van G. K. Chesterton. De Zwitsersche
paedagoog Foerster gaf zün geschriften uit, die
naar de strekking heel dicht bU het katholi
cisme kwamen. In Frankrijk begon het zooge
naamde Renouveau cathollque, dat veel te ver
wachten gaf. Nederlandsche jongeren sloten
zich aaneen en stichtten de groote organisaties,
die het apologetische, het liturgische, het ar
tistieke, het wetenschappelijke, het sociale leven
van de katholieken zouden bevorderen. Het was
een geestdriftige t4jd. Sedertdien is een dertig
tal jaren verstreken. Nu vraagt men zich af:
was al die geestdrift niet voorbarig? Hebben
wU ons In de teekenen vergist? Of hebben wel
licht de katholieken niet hun kans liten voor-
bUgaan?
Ernstige 'raag!
Hebben de katholieken iets te stellen tegen
over de onrust, die de geestelijke wereld be
weegt? Of stooten zU vaak niet de zoekers af
door een schUnbare rust, die niet de rust van
de orde is, maar de rust van den slaap? De
vatte zekerheden, welke de geboren katholiek
op zUn levenspad meekrijgt, worden ze hem
tot levende werkelijkheden, of verdorren ze in
«Un bewustzUn tot doode stelselmatigheden?
Bewegen ze zün geestelijk en maatschappelijk
leven, of zün ze in hem aanwezig als sluime
rende krachten, die hü sluimerend doorgeeft
•an de nieuwe generaties?
Met andere woorden: is het geloof van den
hedendaagschen katholiek in Europa wel vol
doende een levend geloof, of dient het hem
•Heen ter geruststelling van zün geweten en
begrenzing van zün geestelijken horizon.
i
«n
bh
