ONS BLAD
Een conferentie der
„negen
zicht
b!
mogendheden”
li
in
een
Auto rijdt door
huis heen
Nieuwe stappen te Het nieuws van heden
Rome
I
de VS. meedoen
MUSSOLINI’S VREEMDE
DE BRIEF DER SPAANSCHE
UITLATING
BISSCHOPPEN
DUITSCHLAND EN HET
CONCORDAAT
DE BAROMETER
Zware regenval in
China
Britsche schepen
aangehouden
Zeerooverij gaat
voort
DE MAATREGELEN IN
PALESTINA
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
RECHTHOUDERS
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
OOK SPOORFONDS
VRIJDAG 8 OCTOBER 1937
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
EEN
I
-
Elf dooden en acht gewonden
Gif gag gebruikt
Door
Noodweer in Midden-
Italië
Sir John Simon over
den wereldhandel
Duitschlands Koloniale
eischen
'3
e
Japan zal vrij zeker
weigeren
De ontvoering van een
missionaris
Drie personen door overstrooming
verrast en omgekomen
Japansche troepen hopen hem
spoedig te bevryden
Aanzienlijke verbetering in de
laatste twee jaar
Nieuwe campagne door de bladen
ingezet
„Indien antwoord niet bevredi
gend is, ontstaat een ernstige
toestand”
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
I
EN DERTIGSTE JAARGANG No. 7
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 a
p. regel; idem op pag. één 55a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Vliegtuigaanval op een Italiaansch
schip benoorden Oran
P
er
es
Vermoedelijk zullen
De repatrieering van
Spanjaarden
Buitenland sc he kerkvorsten scha
ren zich volkomen aan de
zijde van het Spaan
se he Episcopaat
uitspraak van de rechtbank
te Württemberg
De Arabieren betrachten mati
ging, vooral in de provincie
t
„G|j geeft ons een goede
les** zegt Kard. Verdier
4
Aan het front bij Sjanghai staan
de strijdenden tot aan ’t middel
in het water
Het Vaticaan neemt een afwach
tende houding aan
Washington wordt genoemd als
de plaats, waar de conferen
tie mogelijk zal worden
gehouden
een rechtschen treiler
opgebracht
F na.:
f A <7
I
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
J
ia
een
treinen
o
l
n
e
dat
y
Uitgestrekte gebieden van het Japansche
front in Noord-China worden door ernstig
overstroomingsgevaar bedreigd.
Dezer dagen werd de nieuwe rijksbrug te Weenen op haar draagvermogen getest.
Tramwagens en zwaarbeladen vrachtauto’s met een totaal gewicht van 1 .304.000 K.G.
waren hiertoe gerequtreerd
De terreinmoeilijkheden, die zoowel de Japanners als Chineezen speciaal in Noord-
China hebben te overwinnen, zijn niet gering. Hierboven een Japansche voorpost,
die zijn aanwezigheid niet probeert te camoufleeren
Onze Romeinsche correspondent seint ons
d.d. 7 October: Tegenover de waarschuwing
In de „Popolo d" Italia" aan het adres van
„een bepaald soort weifelend Katholicisme"
wordt in Vaticaansche kringen een afwach-
tende houding aangenomen.
Van gezaghebbende zijde te Rome wordt
verklaard, dat het Italiaansche antwoord
op de Fransch-Britsche nitnoodiging mor
gen of Zaterdag overhandigd zal worden.
Stand op Vrijdag 16 oor rat: 76ÏJ
Vorige stand: 7W.4
al
d-
Sprekende over den oorlog zelf, vervolgt Kar
dinaal Verdier:
Japan zal er krachtig naar blijven streven een
hechten vrede en orde te vestigen In het Verre
Oosten, er op vertrouwende, dat zelfs wanneer
economische sancties worden toegepast zijn vol
komen nationale eenheid een dergeljjke crisis te
boven zal komen.
LONDEN, 7 Oct. (Reuter). Heden is het
Italiaansche schip „Ettore" in de Middel-
landsche Zee benoorden Oran aangevallen
door een watervliegtuig van onbekenoe na
tionaliteit. Het schip werd niet getroffen.
i
1
Je
la
er
k;
De Arabische pers meldt, dat Jamal Hoessein,
die aan arrestatie ontsnapt is, op weg is naar
Damascus, waar verscheidene Arabische leiders
uit Palestina waarschijnlijk verblijf zulle® hou
den, ten einde er de actie ten opzichte van
Palestina te lelden. De Fransche Hooge Com
missaris voor Syrië heeft echter de regeering
van Syrië verzocht de oproerige activiteit tegen
de Palestünsche regeering te verbieden.
■S
Ie
1.
d
Is
K
an
X>F
re
de
it-
or
It
er
ar
m.
Ier
?d-
ast
re
ien
Bte
00
us.
iet
Ier
ol-
tde
it-
nst
Naar men gelooft: is het jutst, dat de
spoorweg KantonHankau, zooals de Ja
panners beweren, nabij Lektsjong is bescha
digd, aangezien uit Kanton geen
meer in Noordelijke richting vertrekken.
LONDEN, 7 Oct. (Reuter). De Britsche am
bassadeur te Rome heeft, naar vernomen wordt,
vandaag opnieuw een bezoek aan het Itallaan-
sche ministerie van Bultenlandsche Zaken ge
bracht, om spoedige beantwoording van de
Britsch-Fransche nota inzake Spanje te ver
zoeken.
overstroomd. Tegelijkertijd heeft de hevige re
genval het peil der rivieren doen stijgen.
WASHINGTON, 7 Oct. (Reuter) De
Amerikaansche minister van Bultenlandsche
Zaken, Huil, heeft verlQaard te vermoeden,
dat de Amerikaansche regeering een uitnoo-
diging tot het deelnemen aan een conferen
tie der Staten, die het negen-mogendheden
verdrag geteekend hebben, zal aanvaarden.
Havas meldt uit Rome, dat ook de Fransche
diplomatieke vertegenwoordiger van zijn regee
ring opdracht heeft gekregen, op vriendschap
pelijke wijze bij de Italiaansche regeering t*
tnformeeren naar de redenen, welke die re
geering er toe gebracht hebben tot op dit oogen-
blik niet te antwoorden op de Britsch-Fran
sche ultnoodlging tot het houden van driezij
dige besprekingen.
PEIPING, 7 Oct (Reuter) Een groote af
titeling Japansche troepen is uit Moekden ver
trokken, op zoek naar den door bandieten uit
Foesjoen ontvoerden missionaris. De Japansche
autoriteiten hopen den missionaris spoedig te
kunnen bevrijden.
Reuter meldt ten aanzien van de sernl-
oilicieele verklaring betreffende een weigering
van Japan deel te nemen aan een negen-mo-
gendheden-conferentie, dat eveneens semi-offi-
cieel gezegd wordt:
>60
LONDEN. 7 Oct (Reuter). Sir John Simon
heeft aan een feestmaaltijd van bankiers in
Mansion House te Londen een rede gehouden,
waarin hij zeide. dat de internationale handel
gedurende de laatste twee jaar aanzienlijk ver
beterd is. Hoewel de Hjn thans gunstiger is, al
dus Simon, moet er aan de wedergeboorte van
den Internationalen handel nog hard gewerkt
worden. Met een toespeling op de handelsbe-
lemmeringen zeide de minister, dat er eeji
grens aan den vooruitgang in een land of een
groep van landen zal zijn, zoolang men het
stelsel van autarkie en isolement blijft toepas
sen.
Simon prees de wijze, waarop de Fransche
regeering haar financieele moeilijkheden onder
het oog ziet. Wij verheugen ons over de ver
zekering, dat Frankrijk voornemens is iedere
contröle op de wisselmarkt te vermijden, aldus
besloot de minister.
Deze uitspraak is onder de volgende omslió-
gheden gedaan: De regeering van Württem-
rg had verscheidene katholieke scholen, be-
x>rende aan religieuze orden, opgeheven. De
ngregatle der Zusters van oen Heiligen Fran-
kus had een aanklacht ingediend tegen dit
sluit, waarbij in het bijzonder een beroep
daan werd op het concordaat. De rechtbank
rwierp deze klacht en verklaarde, dat de op-
■fflng bij' bestuursmaatregel der Katholieke
holen geldig was. In de motiveering van het
>nnis wordt verklaard: „Tot dusverre is geen
ikel Juridisch uitvoeringsvoorschrift voor het
ncordaat op bevel van den minister van Bln-
nenlandsche Zaken uitgegeven. Bijgevolg vloeit
in het Dultsche recht uit het concordaat geen
enkel persoonlijk recht en geen enkel recht tot
eischen van individuen voort.”
De autoriteiten houden streng de hand aan de
maatregelen, die genomen zijn, om tot een nor
malen toestand te komen. Het Britsche leger,
dat in staat van alarm blijft, houdt op het
oogenblik groote manoeuvres in de omgeving
van Nabloes eu aan de oevers van de Jordaan.
In Arabische kringen is men meer geneigd, ma
tiging te betrachten.
Indien het antwoord niet bevredigend is,
zal naar het oordeel van Engeland en
Frankrijk een ernstige toestand geschapen
zijn.
Londen hoopt morgen of Zaterdag het
antwoord te ontvangen.
Reuter meldt uit Gibraltar, dat men tn
Britsche vlootkringen met stelligheid net ge
rucht tegenspreekt, als zou de „Basilisk" de
duikboot, die het schip aanviel, met zekerheid
tot zinken hebben gebracht. Dit gerucht zou
slechts op de veronderstellingen van een ma
troos berusten.
(Reuter.)
Is iedere
Het Japansche vlaggeschip „Izoemo” heeft
zjjn ligplaats nabij het Japansche consulaat
verlaten en is meer stroomafwaarts gaan lig
gen. teneinde deel te nemen aan het gezamen
lijke bombardement door de zee- en landstrijd
krachten van de Chineesche stellingen.
Te Londen beschouwt men de verklaring van
het Amerikaansche staatsdepartement als een
bijna onmiddellijk antwoord op de vragen, die
men in Engeland gesteld had na de rede van
Roosevelt.
Voor zoo ver men de verklaring kan beschou
wen als een vrijwel volkomen zekerheid, dat
de Vereenlgde Staten zullen deelnemen aan de
door Genève bijeengeroepen conferentie, be
schouwt men haar reeds als een daad van het
hoogste belang. Ook. zoo zegt men. kan aan
genomen worden, dat de deelnemers aan de ne-
geh-mogendheden-conferentle te Washington,
waar het verdrag der negen mogendheden is
onderteekend, bijeen zouden kunnen worden ge
roepen.
De gedachtenwisseling tusschen Frankrijk,
Engeland en de Vereenlgde Staten zoo seint
Havas nader over de organisatie eener con-
zullen het tendentieuze werk der internationale
geheime machten onthullen. Wij hopen, dat het
gezamenlijk Herderlijk Schrijven van Uwe Emi
nentie en van de andere Spaansche Aartsbis
schoppen en Bisschoppen, de oogen zal openen
van enkele schrijvers, die zich in sommige
katholieke publicaties verblind hebben getoond
voor de heilige belangen, die op het spel staan
in het droevige conflict, dat Uw vaderland ver
deelt."
BERLIJN, 7 Oct. (Havas). Blijkbaar op in
structie van hoogerhand is de Dultsche pers in
het koloniale vraagstuk tot een offensief over
gegaan, dat beschpfl^fe kan worden als het
begin van een krachtige propagandacampagne
voor teruggave aan Duitschland van de kolo
niale gebieden, die het bjj het Verdrag van
Versailles werden ontnomen.
JERUZALEM. 7 Oct. (Havas) De
krachtige maatregelen, die de Britsche regee
ring genomen heeft ter bestrijding van het
terrorisme in Palestina hebben tot een kal-
meering der gemoederen geleid. De ont
spanning komt in hoofdzaak tot uiting in
de provincie
Het Herderlijk Schrijven der Spaansche
Bisschoppen over dé oorzaken van den bur
geroorlog heeft overal een wannen weer
klank gevonden.
Zoowel Kardinaal Verdier, Aartsbisschop
van Parjjs, als Mgr. Hinsley. Aartsbisschop
van Westminster,, hebben een schrijven ge
zonden aan Kardinaal Goma. Aartsbisschop
van Toledo, on primaat van Spanje.
Het schrijven van Mgr. Hinsley omvat o.m. de
volgende merkwaardige passages: „Wij danken
U voor dit edele document, dat helder en on
partijdig den hlstorischen oorsprong en de oor
zaken van het conflict, dat reeds meer dan een
Jaar Uw schoon en dierbaar vaderland ver
hoest, uiteenzet.
Kardinaal Verdier zegt in zijn schrijven o.m.
het volgende:
.Met hoeveel duidelijkheid analyseert gü de
oorzaken, die in uw natie den thans nog voort-
durenden oorlog hebben ontketend. Welken
dienst bewjjst gij den volkeren der wereld door
hun aan de hand der feiten te toonen, waartoe
het atheïsme, gis het in praktijk wordt ge
bracht, de verzwakking der zeden en hét gebrek
aan autoriteit lelden.
Het is een buitengewoon geschikte les, die
Ojj ons geeft”
Welk besluit ook genomen zal worden
door de voorgesteide conferentie, hetzij ten
opzichte van moreele pressie op Japan,
hetzjj ten opzichte van concrete te
gen Japan te nemen maatregelen, Japad aal
voortgaan zijn fundamenteele politiek te
voeren zonder de minste wijziging.
Het Japansche telegraafagentschap Domei
meldt, dat in toonaangevende Japansche
politieke kringen verluidt, dat Japan, inge
val een conferentie van de mogendheden,
die het negen-mogendbeden-verdrag hebben
onderteekend, bijeengeroepen wordt, iedere
uitnoodlging van de hand zal wijzen.
De Chineesche ambassade publiceert een
mededeellng van het ministerie van Bulten
landsche Zaken te Nanking, waarin gezegd
wordt, dat de Japanners op 4 en 5 October
in den sector LotlenLloehang gifgas ge
bruikt hebben, dat pijn in de oogen, heftige
misselijkheid, bewusteloosheid en in ver
scheidene gevallen zelfs den dood veroor
zaakte.
men.
Er zijn elf dooden en acht gewon
den.
In den lóóp van den strijd In September heb
ben de Chineezen in het gebied van Matsjang
op verschillende plaatsen de dijken van het
groote Keizerkanaal doorgestoken, zoodat de
uitstroomende watermassa's in de af ge loepen
week de gebieden tusschen de spoorlijnen
TientsinPoekau en PeipingHankau hebben
De Japanners concentreeren hun aanval, ten
einde de Chineesche linies in den 13 KM. lan
gen sector tusschen Klangwan en Lloehang te
kunnen doorbreken, en brengen in dezen sec
tor, naar men gelooft, nieuwe versterkingen in
het vuur. Aan beide zijden is het aantal slacht
offers groot.
BERLIJN. 7 Oct. (Havas). De bestuurs-
rechtbank te Württemberg heeft een uit
spraak gedaan, waarin gezegd wordt, dat
het tusschen Duitschland en den H. Stoel
gesloten concordaat van 30 Juli 1933 slechts
diplomatieke betrekkingen regelt tusschen
de beide partijen. In het binnenland van
Duitschland schept het tot dusverre geen
bijzondere verplichtingen of rechten.
SEMARANG, 7 October. (Aneta).
Hedenmorgen om 10.30 uur plaatse-
lijken tijd is een nieuwe vrachtauto
op Gledoeng bij Wonoaobo ter
hoogte van Kretelc, vermoedelijk
door het weigeren van de remmen,
met groote snelheid een helling af
gereden. De auto is vlak bij den ei-
vollen pasar tegen een huis gebotst,
door dit huis heen gereden en eerst
in een tweede huis tot staan geko-
„Als in dezen strijd de toekomst van de
Katholieke Kerk en van de door Haar gestichte
beschaving op het spel staat, als Uw Bisschop
pen. Uw priesters. Uw kloosterlingen. Uw zus
ters en geloovigen met duizenden gestorven
zijn; als Uw vaderland nu zooveel verwoeste
kerken en zooveel vernielde kunstschatten en
zooveel onvergelUkeljjk schoone herinneringen
ziet, die voor altijd verloren zijn; als, in een
woord, Spanje in deze tijden een offer brengt,
dat eenig is in de geschiedenis, dan is dat,
omdat de vijanden van God Spanje uitgekozen
hebben om de eerste étappe van hun vgrwoes-
tlngswerk te zijn."
SJANGHAI, 7 Oct. (Reuter.) Door den
neergutsenden regen Is iedere actie der
luchtmacht bjj Sjanghai op het oogenblik
ónmogelijk. In jjë loopgraven staan de Chi
neezen tot het middel In het water, doch
zij hebben de verwoede aanvallen der Ja-
panners tot dusver weten te weerstaan.
In ieder geval gelooft men niet, dat de
bedreiging in eenige daad zal worden om
gezet.
Een reactie van het Vatlcaan is dan ook,
sooals de saak nn staat, niet te verwachten.
ferentle van de mogendheden, die het negen-
mogendheden-verdrag geteekend hebben, duurt
voort. Onder meer moet worden beslist over de
plaats der conferentie en de wijze, waarop de
staten vertegenwoordigd zullen Zijn. Men legt er
den nadruk op. dat. wanneer Washington de
plaats van bijeenkomst zou zijn, de Europee-
sche ministers van Bultenlandsche Zaken moei
lijk zelf aanwezig zouden kunnen zijn, zoodat
dan de ambassadeurs de besprekingen zouden
voeren.
De plaats waar de negen-mogendheden-oon-
ferentle zal worden gehouden is, naar men te
Washington verklaart, iets wat op het oogenblik
nog geenszins vast staat.
Het ministerie van Bultenlandsche Zaken
wijst er op, dat de rede, die Roosevelt te Chi
cago heeft gehouden, geenszins er op berekend
was. de conferentie te Washington te doen
houden.
De „Osservatore Romano" van heden rept
er met geen woord ovpr, en het Katholieke dag
blad ,J’ Avvenlre d' Italia” evenmin, ofschoon
het niet onwaarschijnlijk is. dat dit laatste blad
door de waarschuwing bedoeld wordt. Het pu
bliceerde immers over de reis van Mussolini
naar Duitschland een vrijmoedig artikel, dat
met evenzoovele woorden te kennen gaf, wat
de beknopte berichtgeving van de „Osservatore
Romano deed vermoedende reis, die de ban
den tusschen Duitschland en Italië zoo nauw
aanhaalde, baarde de Katholieke Kerk zorg
De metning van eenige Italiaansche kranten
dat de waarschuwing gericht moet worden ge
acht tegen Katholieken in het buitenland, die-
sympathiseeren met het roode Spanje, wordt
ook in Vaticaansche kringen geuit.
Maar men geeft toe. dat de zinsnede: „waar
mede wij vandaag of morgen volgens onzen
stijl zullen afrekenen" moeilijk met deze mee
nlng te rijmen valt.
Van den anderen kant echter begrijpt men
niet, hoe het Vaticaan of Italiaansche kringen
bedoeld kunnen zijn, waar deze eenzelfde stand
punt hebben ingenomen, een standpunt
duidelijk geformuleerd werd in de onlangs uit
gekomen Encycliek over den H. Rozenkrans.
De Britsche en Fransche smbassadenra te Bome
hebben steppen gedaan om dringend antwoord
te verzoeken op de Fransch-Britsche nitnoodi-
ging. Rome zal heden of Zaterdag antwoorden
De totstandkoming van een negen-mogendhe-
den-conferentie komt in zicht. Japan zal vrd
zeker niet meedoen.
De rechtbank te Württemberg heeft uitgemaakt,
dat bet Concordaat met Duitschland geen sub
jectieve rechten voor Duitschers schept.
Ten aanzien van Mussolini's uitlating over
.grillig Katholicisme” neemt het Vaticaan een
afwachtende houding aan.
Twee Britsche schepen zijn door de Spaansche
nationalisten aangehouden en opgebracht.
Aan de Chineesche fronten hebben de strijders
hevig te lijden van den neerstroomenden regen.
De Britsche maatregelen in Palestina hebben
tot kalmeering der gemoederen geleid.
Aan dr. N. Japüue Is eervol ontslag verleend
als directeur van het Bureau voor 's Rijks ge
schiedkundige publicatiën.
De Jaarlijksche groote Roode Kruh-oefening
wordt 16 October in Noord-Brabant en Zee
land gehouden.
De ramp met de „Specht": het Is niet uitge
sloten, dat een conclusie over de oorzaak zal
uitbltfven.
De kwetsuren van Habermann, opgeloopen bjj
de ramp met de „Specht", zijn dusdanig, dat
de dokter geen blijvende gevolgen verwacht.
Elf dooden en acht gewonden bjj een auto-
ongeluk op Java.
Zware windhoos op Java richt schade aan;
ook werden verschillende personen gewond.
Aljechin wint de tweede partij van de match
om het wereldkampioenschap schaken.
ROME, 7 Oct. (D.N.B.). In den afgeloopen
nacht Is Midden-Italië door hevig noodweer
geteisterd. De spoorlijn RomeFlorence is na
bij het Trasimeno-meer door groote overstroo-
mingen vernield. Ook de telefoon- en telegraaf
lijnen waren vernield.
Nabij Perugia werd een familie In een grot
door een overstroomlng verrast: de grootmoe
der en twee kinderen vonden den dood.
Te Rome heeft een hevig noodweer gewoed,
ten gevolge waarvan de brandweer meer dan
driehonderd maal in verband met overstroo-
mingen werd gewaarschuwd. In het telefoon
verkeer met het buitenland la-als gevolg van
het afbreken van een kabel storing ontstaan.
LONDEN, 7 Oct. (Reuter). De Britsche
admiraliteit heeft bericht ontvangen, dat
de Britsche stoomschepen „Yorksbrook" en
„Dover Abbey” aan de Spaansche Noord
kust door een gewapenden treiler der na
tionalisten zijn aangehouden en opgebracht.
Er waren geen Britsche oorlogsschepen
in de nabijheid.
BAYONNE. 7 Oct. (Havas). Ruim driedui
zend Spaansche uitgewekenen zijn uit verschil
lende Fransche departementen vandaag te
Hcndaye aangekomen. Zij begeven zich naar
het in handen der rechtschen zijnde Spaan
sche gebied.
In verband met de Fransche maatregelen
verwacht men te Bilbao den terugkeer van on
geveer 30.000 Inwoners der BUsklsche provin
ciën. De autoriteiten hebben uitgebeelde voor
bereidingen getroffen. Dagelijks komen hon
derden personen over de Fransche grens.
Met ingang van morgen zullen de In bulten
landsche talen gedrukte bladen, die Palestina
binnenkomen, aan censuur worden onderwor
pen, met uitzondering van de Egyptische en
Syrische bladen. Indien de kranten onge-
wenschte artikelen bevatten, zal de verkoop
verboden kunnen worden.
Wfj. Aartsbisschoppen en Bisschoppen van
Engeland en van Wales, onze geestelijkheid en
ons volk, wij hebben met diepe droefheid de
verschrikkelijke smarten van het Spaansche
Episcopaat In zjjn leden, in zijn geestelijkheid
en In zijn geloovigen. vernomen. WIJ hebben
gebeden voor U »n voor Uw geloovigen. opdat
God U bescherme en den vrede over Uw land
moge brengen.
WU weigeren politieke aanhangers te zijn,
maar van het begin af hebben wjj gezien, dat
niet alleen het Katholicisme, maar de gods
dienst onder lederen vorm wordt aangevallen
door de vijanden van God, die vastbesloten zijn
van Spanje een strategisch centrum voor de
wereldrevolutie in Europa te maken.
Uw woorden hebben de onwetendheid, van
hetgeen zich in Spanje afspeelt, verdreven.
Zjj zullen bewijzen, dat de antl-Chnstelljke
geest een strijd op leven en dood begonnen1 is tegen
den Christeljjken godsdienst en beschaving. Zij
i A
