ONS BLAD
Scheepsramp voor de kust
De kerk in Spanje
Onderzoek door een
commissie
Gunstige wending
bespreking te Londen
Duitschland
en
Het nieuws van heden
Italië verklaren in te
stemmen met het oorspronkelijke
Britsche vrijwilligersplan
VEREENIGDE katholieke pers
Asturiërs steeds
meer in ’t nauw
VAN ZEELAND ZAL EEN
VERKLARING AFLEGGEN
DE BAROMETER
Wat gebeurt met
den Moefti?
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
ELASTIEKEN KOUSEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
OOK SPOORFONDS
Duitsch vrachtschip tengevolge van een botsing
gezonken. Acht opvarenden
vermist
te
i
N
t-
>r
Frankrijk gereserveerd
Bandieten ontvoeren
Amerikaan
Eden tevreden
Het rumoer om de
België
Belgische Bank
I
DONDERDAG 21 OCTOBER 1937
Thans maakt Maisky
een voorbehoud
Uiteenzetting van de
Osservatore Romano
Niet medestrijdster in den oorlog,
maar martelares
De IJzer-herdenking te
Brussel
Italië bindt zich echter niet ten
aanzien van de aantallen der
te verwijderen vrijwilligers
Voorloopig accoord in afwach
ting van ratificatie reeds
onderteekend
Hoe Duitschland zijn
woord houdt
Ondanks betaling van 50.000 dol
lar losgeld keerde hy
niet terug
Nalatigheid jegens de regeering
doet optocht-plan mislukken
Geen spoor van over
levenden
ZES MILLIARD LIRE EXTRA-
BELASTING
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
:h
D
■S
De „Peuple” bericht, dat het parket ook een
Door hot Concordaat beschermde
vereeniging ontbonden
Goede bekende in de Rot
terdamse he haven
De nationalisten thans op 22 K.M.
afstand van Gyon
ADVERTENTIEPRIJZEN I
Por lossen regel 20 c, ingez. med. 40c
p. regel; idem op pag. één 55c p. regel
Bij contrad sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
4
R’
commissie naar Spanje, die toezicht moet oefenen op de ver
wijdering der vrijwilligers. Deze commissie zal de verhouding
vaststellen, waarin de vrijwilligers moeten worden terugge
trokken; Duitschland en Italië zullen zich bij haar beslissing
neerleggen.
Over de voorwaarden van de
voortzetting der samen
werking in zyn
regeering t
Parket te Brussel heeft een
instructie geopend
Amerika verpacht zes
torpedojagers
De neutraliteit van
Engeland zou Frankryk verzoeken
hem niet naar Egypte te
laten gaan
LONDEN, 20 Oct. (Reuter). De Duitsche en Italiaan
sche gedelegeerden ter ondercommissie voor niet-inmenging
hebben het oorspronkelijke Britsche plan aanvaard en er in
toegestemd niet aan te dringen op de toekenning van de
rechten van oorlogvoerende aan Franco vóór de terugtrek
king der vrijwilligers is begonnen.
Duitschland en Italië stemmen toe in het aenden van een
De
ken.
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
l
Duce
laste
ia hierbij ^gezon-
Westfalia"
raak
genomen.
t
kO
ie
Volgens een radlo-telegraflsche mededee-
noo
verkeersongevallen te Ridderkerk
Maisky,
■dlger,
de Russische vertegem
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No. T«
1
Stand op Donderdag la aar tjs.i Iggj
Vorig» stand: 762J
De Romeinsche politie heeft dezer dagen voor Mussolini gedefileerd,
reikte bij die gelegenheid eenige onderscheidingen uit
Graaf della Torre wijst er vervolgens op, dat
de Kerk het eerste slachtoffer van den burger
oorlog was, een slachtoffer, dat reeds van te
voren was aangewezen; de beschuldiging van
oorlogvoering, die tegen haar wordt ingébracht,
is absurd. Haar eenige schuld was, dat zy zich
bevond op den weg, dien de verwoesting volgde.
wordt afgezien. Slechts zal het vaandel zich
boegen by ,.de vaandelgroep van den bond van
oud-strüders, die by het graf van den Onbe
kenden Soldaat haar hulde zal brengen.
Het voorioepige Nederlandsch elftal wint la
Rotterdam met 1van Bournemouth.
Samenstelling van hei Nederlandach elftal, dat
tegen Frankrijk zal uitkomen.
LONDEN, 30 Oct. (Havas). Tusschen
Londen en Parijs vinden op het oogenbllk
gedachtenwisselingen plaats over den Groot-
Moefti van Jeruzalem, die op het oogenbllk
in Syrië verblijf houdt.
Wel was men algemeen van oordeel, dat
de verklaring van den Italiaanschen verte
genwoordiger een stap In de goede richting
beteekende.
VATICAANSTAD, 20 Oct (Havas). Naar
aanleiding van de brieven van Kardinaal
Verdler en Mgr. Hlnsley aan de Spaansche
bisschoppen stelt graaf della Torre, de di
recteur van de „Osservatore Romano", het
officieuze orgaan van het Vatlcaan, de po
sitie der Kerk in het Spaansche conflict
vast.
Het Brusselsche Hof van Appèl heeft uit
spraak gedaan in de zaak tegen de aanvallers
van den oud-mlnlster van Justitie, Hoste, tij
dens een betooging te Bergen tegen het aan
vaarden van de amnestiewet. De twee beklaag
den werden veroordeeld tot een maand gevan
genisstraf; twee andere tot een- geldboete.
De Rjjksbegrooting 1938 komt 9 November
openbare behandeling bij de Tweede Kamer.
ekkig
niets
reken
met
chter
heeft
aan
had
van
>vez-
Wat de terugtrekking der vrijwilligers betreft:
Italië is ook bereid het Britsche voorstel van 31
Juni te aanvaarden, daar dit zich voor practl-
sche en gemakkelijke toepassing leent.
Doodeiyke
en Groningen.
Engeland soa Frankrijk verzoeken den Groot-
Moeftl niet alt Syrië naar Egypte te laten
vertrekken.
te
3,
Ze» kijkje in de Fransche concessie te Sjanghai, waar Chineesche vluchtelingen
sea. tpealucJU aao? deoiKukkeudr. laengsrie AeWjest gezocht,
noo-
visten
et al
len.
nbre-
voor-
ïriyke
omen
twain
dealde
N*r.
ari ta
arlem
itolen,
r met
In offlcleele Fransche kringen bewaart men
de gewone reserve ten aanzien van de bijeen
komst van de nlet-lnmenglngs-sub-commlstoe
van hedenmiddag, en in het bijzonder ten aan
zien van de verklaringen van Grandl.
Men acht het waarschijnlijk, dat Delbos, al
vorens zijn houding ten opzichte van de Ita
liaansche verklaring te bepalen, met zijn col
lega's in de Fransche regeering besprekingen
zal willen voeren.
„informatie” heeft omgezet in een instructie.
De rechter zal de Instructie moeten openen
o a. ten aanzien van de betrouwbaarheid van
bepaalde documenten, die aan den raad van
bestuurders en het college van censoren zijn
voorgelegd. Het O. M. heeft opdracht gegeven,
om o. a. de boekhouding van verscheidene fl-
nancieele instellingen te controleeien
De instructie houdt in geen enkel opzicht ver
band met de activiteit der Nationale Bank op
financieel of monetair gebied
ling van den kapitein van de ..Schwalbe”
zijn nog acht opvarenden van de ..West
falia” zoek. De mogelijkheid is niet uitge
sloten, dat deze menschen zich nog in een
boot hebben kunnen redden en op zee rond
zwalken.
„De „Schwalbe” heeft gerulmen tijd de
omgeving afgezocht, doch men heeft niets
kunnen ontdekken.
Zonder de persberichten, volgens welke Lon
den aan Parijs verzocht zou hebben het ver
trek van den Moefti naar Egypte te verbieden,
te bevestigen, weigert men in Britsche diploma
tieke kringen hierop commentaar te leveren.
Volgens Reuter kan er geen sprake zijn van
een uitlevering van den Groot-Moefti, aange
zien hij een politieke uitgewekene Is.
Het dorp Sjaharlya, waar onlangs een over
val op het politiebureau is gepleegd, is door
de Britsche autoriteiten gestraft met een col
lectieve boete van 3.000 pond. Tevens is mede
gedeeld, dat een aantal hulzen opgeblazen zul
len worden, wanneer de bij den overval buitge
maakte geweren niet teruggebracht worden.
BRUSSEL, 20 <5ct. (Belga.) Van nict-offlcieele
zijde wordt vernomen, dat het parket te Brus
sel het onderzoek, dat Is Ingesteld inzake be
paalde ongeregeldheden, die by de enquête be
treffende het beheer van de Nationale Bank
van België aan den dag zijn getreden, de z.g l'Yser'' deelt thans mede, dat van een optocht
Er bestaat een meenlng, zoo schryft hy, dat
Spanje verdeeld is in twee partyen: de rooden
aan den eenen kant, de Kerk en de nationalis
ten aan den anderen kant.
De Aartsbisschoppen van Parys en Westmin
ster hebben nu in die landen, waar deze mee
nlng het meest verbreid is, de juiste verhou
ding der verantwoordelijkheden en posities uit
eengezet: die van de rooden, van de Katholieke
Kerk, en van de nationalisten.
BRUSSEL, 20 Oct. (Belga). De Belgische
rechtsche Katholieke Kamerfractie I
komen om den polltieken toestand te bespreken.
Minister Rubbens gaf een overzicht van het
geen zich de laatste weken in den boezem der
regeering heeft afgespeeld.
Een jaar gevangeniaatraf geëischt tegen dsa
burgemeester van Ouddorp.
Tientallen dorpen en een aanzienlijke hoe
veelheid materiaal zyn In handen der recht-
schen gevallen, die in alle sectoren verder zyn
opgerukt.
Tot tweemaal toe heeft de rechtsche lucht
macht Gyon en de haven van Musel hevig ge
bombardeerd. Er werden verschillende gebou
wen verwoest, terwijl onder de burgerbevolking
verscheidene slachtoffers vielen.
In het noorden der provincie Guadalajara
hebben de regeerlngstroepen in den sector van
Hlta, ten Westen van den hoofdweg naar Ara
gon, hun posities eenigszins kunnen verbeteren
door twee kilometer verder op te rukken.
Na een kort, doch hevig gevecht maakten zy
zich van verscheidene loopgravenllnles der na
tionalisten meester.
Te Apeldoorn is een goederentrein op een stil
staande locomotief gereden. Groote materieel»
schade
Grand! voegde hieraan toe, dat hy zich er
van bewust was, dat deze verklaring in be
langrijke mate aanvaarding van het Brltsch
Fransche standpunt beteekent, en dat hy
er niet aan twyfelde, dat dit ten volle zal
worden gewaardeerd en een overeenstem
mende tegemoetkoming aan de andere zijde
tot gevolg zal hebben, zoodat men zal kun
nen komen tot de door ieder gewenschte
overeenkomst.
ROME, 20 Oct. (Stefan!) Volgens de „Tri-
buna” hebben economische deskundigen bere
kend, dat de nieuwe financleele maatregelen
van de Italiaansche regeering zes milliard Lire
op zullen brengen. De buitengewone belasting
op de kapitalen van naamlooze vennootschap
pen zullen naar schatting vyf milliard opbren
gen en de overige belastingmaatregelen vermoe-
deiyk een milliard.
In een samenvatting van de vergadering van
heden zelde Eden, dat. Indien op de volgende
bijeenkomst even groote vorderingen worden ge
maakt als vandaag, het vraagstuk voor een
■eer groot deel zal zyn opgelost.
FRONT VAN ASTURIE. 20 Oct. (Havas).
De rechtschen rukken in steeds sneller
tempo op en overal breken zy het verzet der
Asturiërs. De colonne, die gisteren Villa-
vicloea heeft bezet, bevond zich by hét val
len van den nacht op nog slechts 22 K.M.
van Gyon.
CHICAGO. 20 Oct. (D.N5.) Naar pas thans
bekend gemaakt Is, hebben drie mannen op 25
September een 72-jarlgen 'fabrikant, Charles
Ross genaamd, ontvoerd, zy eischten voor zyn
vrijlating een losprys van 50.000 dollar, welk be
drag reeds den achtsten October is betaald, zon
der dat Ross tot zyn verwanten Is teruggekeerd
De politie heeft dit geval van ontvoering tot
nu toe geheim gehouden om de onderhandelln-
gen met de ontvoerders niet te belemmeren. Men
vreest, dat Ross reeds dood is.
onderzoek heeft ingesteld by de „Banque Fa-
bri" te Huy by Luik. Het parket heeft enkele
belangrijke documenten in beslag genomen en
de particuliere brandkast van Charles Fabn
verzegeld.
De In beslag genomen documenten gaan te
rug tot 1930, toen de broer van den bankier van
Huy, Henrl Fabrl, nog vlce-gouvemeur van de
Nationale Bank was. Men vermoedt, dat dit
onderzoek dus in verband staat met bet onder
zoek naar de onregelmatigheden by de Natio
nale Bank.
De „Nation Beige” heeft medegedeeld, dat
ook een onderzoek Is Ingesteld by de Belgische
Congo Bank, waarvan Franck ook voorzitter
van den raad van beheer is. Het onderzoek by
de -Nationale Bank Is aanleiding geweest tot
strenge maatregelen. Den geheelen dag moch
ten zekere leden van het personeel en van de
directie hun kantoren niet verlaten.
In Noord-Chinr trekken de Japanner» terug.
Roede Kruis-doktoren teekenden «en verkla-
u Ang over hel gebruik van gifgassen door Japan.
Tweede Kamer heeft aangenomen een wets
ontwerp, beoogende u. m een betere verdeellng
van de lasten voor tertiaire wegen.
maakte beswaar tegen het overwegen van
de werkwijze, die het Britsche plan uit
voerbaar moet maken, omdat hy het niet
roet dat plan eens is. Hy behield zich daar
om het recht voor op de volgende bijeen
komst reserves te formnleeren.
Volgens een door de Italiaansche ambassade
gepubliceerd communiqué heeft Grandl in de
vergadering der ondercommissie verklaard, dat
de Italiaansche regeering bereid is er in toe
te stemmen, dat een Internationale commissie,
belast met het treffen van een regeling voor
en het oefenen van toezicht op de verwijdering
der vrijwilligers, onverwyid wordt benoemd en
onmiddeliyk naar Spanje gezonden wordt, om
het Juiste aantal aan belde zyden vechtende
vrywllllgers vast te stellen.
In de beraadslagingen der non-interventie»
commissie ie een gunstige wending gekomen:
Italië en Duitschland aanvaarden het eor-
spronkeiyke Britsche plan.
De schrijver besluit met de opmerking,
dat de Aartsbisschoppen in hun brieven
herinnerden aan de regels, die Paus Pius XI
in zyn Encycliek over Mexico gaf, om de
bescherming van den godsdienst en de
hiërarchie te verzekeren binnen de grenzen
van rechtvaardigheid, vryheld en de ge
vestigde orde, „zonder dat de zaak van God
meegesleept kan worden met de zaak der
menschen.”
BRUSSEL, 20 Oct. (Belga.) Daar.de Belgisch»
oud-stryders opzettelijk hebben nagelaten de
regeering en de leden van het parlement uit
te noodigen tot deelneming aan den optocht ter
herdenking van den slag aan den IJzer, heeft
de regeering besloten, dat de optoent zich niet
mag begeven In de neutrale zone van het
konlrikiyk paleis, het parlementsgebouw en de
departementen, en. medegedeeld, dat de Koning
niet aanwezig zal zyn. De „Amicale Anciens de
BRUSSEL. 20 Oct. (Belga.) De Belgische Se
naat heeft heden de interpellatie van senator
Nothomb. over den invloed op de bultenland-
sche politiek van België van de verklaring der
Duitsche regeering. behandeld.
Minister Spaak herinnerde aan zyn verkla
ringen, welke die van de Duitsche regeering
vooraf gingen. België heeft geen verdrag on
derteekend, noch met Frankrijk er. Engeland,
noch met Duitschland. De Duilscho verklaring
van 13 October legt België geen verplichting
op; België behoefde niets te weigeren, omdat
Duitschland niets vroeg. Er kan in dezen geen
dubbelzinnigheid bestaan; alleen sou men van
kwade trouw kunnen zyn.
BERLIJN, 20 Oct. (Havas.) De vereeniging
van Katholieke onderwijzeressen in Duitschland
is door den minister van Nationale Opvoeding
ontbonden.
De ontbonden vereeniging was een der belang
rijkste Katholieke beroepsorganisaties in Duitsch-
land, welker bestaan gegarandeerd was door
het tusschen het Derde Ryk en den H. Stoel
gesloten Concordaat.
De „Neeltje Jacoba" van de Noord- en Zuid-
hollandsche ReddlngmaatechappO kruist thans
op de plaats van het onheil, doch de reddings
pogingen worden door den dikken mist uitermate
bemoeiiykt.
De „Westfalia” is een zeer goede bekende in
de Rotterdamsche haven, waar het schip gedu
rende een reeks van jaren regelmatig aanlegde.
De „Westfalia" was Maandag jj., komende van
Stolpmuende, met een lading graan In de Ryn-
haven gearriveerd. Na de lossing heeft het schip
Dinsdag In de Maashaven opnieuw een lading
graan aan boord genomen, waarna het Woens
dagavond wederom naar Duitschland is vertrok
ken. Ook de ..Schwalbe” komt reeds Jarenlang
regelmatig te Rotterdam. Dit schip heeft op
het oogenbllk een lading stukgoederen aan boord.
Met deze aanvaarding bindt de Iteliaan-
•che regeering zich niet ten aanzien van de
verhouding der aantellen vrywiiligers, die
verwijderd sullen worden.
Daarover zal men het een» moeten wor
den, wanneer men tot de verwijdering
overgaat, aldus Grandl.
De minister legde er den nadruk op. dat
niets In de verklaring de militaire maat
regelen van België raakt.
België heeft nog steeds het recht de
maatregelen, welke het noodlg acht voor
zyn verdediging, te nemen en in dit optocht
zal de regeering niet van politiek veran
deren.
Nader wordt omtrent de scheepsramp op de
Noordzee gemeld, dat gered zyn de eerste offi
cier Frenz, de eerste machinist Rust, de ma
trozen Gutsch en Okroy, de llchtmat oos Irm-
ler, de stoker Saeringer en de bootsjongen
Jaenlske.
Tuaechen de twee politieke en sociale
knappen ligt het godsdienstige kamp; tao-
schen de twee groepen, die strijden om de
zaak van het leven van het Spaansche volk
ligt de zaak van God voor het geloofsleven;
buiten de twee gewapende partijen staat de
Kerk, niet als medestrydster, maar als
martelares.”
Reuter voegt hieraan nog toe, dat men
algemeen begreep, dat geiyke getallen vry
wiiligers aan beide zyden zullen worden
teruggetrokken, en wel voor de onder
commissie uiteengaat.
Hedenochtend te negen uur heeft
plaataeiyke commissie van de Noord- en
Zuidhollandsche ReddlngmaatschappiJ te
IJmulden van den schipper van de motor-
reddingsboot „Neeltje Jacoba” draadloos-
telefonlsch bericht ontvangen, dat, hoewel
men sinds vanochtend omstreeks half vier
op de plaat» van de ramp van de „Westfalia”
naar drenkelingen had gevocht, geen speer
van overlevenden werd gevonden.
De „Neeltje Jacoba” blijft neg eenigen
tyd op see om naar drenkelingen te toeken,
doch sou In den loop van den dag naar
Umuiden ierugkeeren.
Hy deelde mede, dat de eerste minister
voornemens is, e*n verklaring af te leggen
over de voorwaafden. waaronder hy zich de
voortzetting van de samenwerking In de re
geering denkt. Deze verklaring zal half No
vember by de debatten over het optreden
der regeering worden afgelegd.
De motor-reddingboot van IJmulden Is on-
mlddeliyk naar de plaats van de ramp uitge
varen.
De ,J3«hwalbe" kreeg avery boVen de water
lijn en kon de reis voortzetten.
Het gezonken schip is de „Westfalia” van de
Koelner Reed. A. O. te Keulen, met een Inhoud
van 945 bruto en 513 netto ton. Het vaartuig,
een dubbelschroefschlp, Is in 1911 te Rostock
gebouwd.
De „Schwalbe” is het eigundom van de „Argo'
Reed. A. G. te Bremen. Wet schip heeft een
bruto Inhoud van 842 en een netto-tnhoud van
461 ton. Het Is In 1920 te Bremen van stapel
gekropen.
Woensdagavond om kwart voor elf
heeft zich voor de Nederlandsche
kust, op vijftien mijlen afstand van
IJmuiden, een ernstige scheepsramp
voorgedaan.
Tijdens den dikken mist zijn twee
Duitsche vrachtschepen, de ..West
falia**, welke van Rotterdam op weg
was naar Kolberg (Duitsch-Pom-
meren), en het Duitsche stoomschip
„Schwalbe'*, dat van Riga kwam,
met bestemming Rotterdam, via Ant
werpen, met elkander in botsing ge
komen.
Van de dertien of veertien opva
renden konden slechts zeven man aan
boord van de „Schwalbe" worden
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
felefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS.
per kwartaal voor Alkmaar f 2.
Voor buiten Alkmaar 2.50
Dagblad uitgegeven door de
|4.V. Drukkerij De Spaarnestad Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad 10.60 hooger
RIO DE JANEIRO, 20 Oct. (D. N. B.) Naar
'het blad „Journal” meldt, heeft de Brazlllaan-
sche ambassadeur te Washington een voorloo
pig accoord onderteekend. Inzake de verpach
ting van zes gebruikte Amerlkaanscbe torpedo
jagers aan Brazilië.
Nog vóór de ratificatie van deze overeen
komst door den Amerlkaanschen Senaat zuilen
de torpedojagers voor „bezoeken” naar Brazilië
komen en hier het besluit van den Senaat af
wachten.
i J
