ONS BLAD
De Man kabinetsformateur
België
MOOR"
VULPENHOUDERS
m
lig
beden
Het nieuws
Spanje’s Oostkust
geblokkeerd
4
van
Vandervelde wijst de
opdracht af
DE OVERVAL TE NOOK
WERELDUURRECORD VAN
SLAATS IN GEVAAR
Uit Vaticaanstad
DE BAROMETER
SPAANSCHE REGEERLNG
NAAR BARCELONA
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
BRILLEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
OOK SPOORFONDS
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No. 25
- I
I
Smokkeldrama bij Echt
Het vermiste meisje
Guido Schmidt by Beck
een
Hoog water in Aragon
van
Mond- en klauwzeer
Mijnramp in de VJS.
MMI
Nieuwe richting in de
Katholieke partij
op Schiphol
geland
De gevreesde veeziekte neemt op
de Veluwe nog enorm toe
Op 6 Januari trouwt
Koning Faroek
Majorca wordt Franco’» eenige
vlootbasis
De ministers Spaak en Wouters
xullen waarschynlyk hun
portefeuille» behouden
Wichelroede-loopater maakt
vergeef achen tocht
Arabische dorpen
beboet
Het geweldige bombardement door Japansche vliegtuigen van Kanton richtte
enorme verwoestingen aan
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
7
Zaterdag publicatie van het be
sluit in het Staatsblad
Tegen een der beide dader» in
hooger beroep opnieuw
drie jaar geëischt
Erythreeër® en Somalis
geen „inboorlingen”
Archambaud’ s poging om het te
verbeteren mislukt
Sir Arthur Wauchope treedt af al»
Hooge Commissaris
Palestina
„Buizerd”
ADVERTENTIEPRIJZEN»
Per lossen regel 20 a, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op peg. één 55a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Tweede bestuurder van de „Specht”
behouden in ons land
weergekeerd
VRIJDAG 29 OCTOBER 1937
Veertien mijnwerkers by een
ontploffing gedood?
I
c-
O-BUAZER METZ
Henri De Man
correspondent seint
ons
Vandervelde
i
en wederzijdsch begrijpen
zich
I
3
De Man neemt de opdracht tot vorming ran
een kabinet aan.
Onze Romelnsche
d.d. 28 October:
VALENCIA, 38 Ott. (Hava») Het decreet be
treffende de verplaatsing der regeerlng zal Za
terdag as. te Barcelona gepubliceerd worden In
het Staatsblad.
De Italiaansche regeerlng beeft een oorlogs
bodem ter beschikking gesteld voor de reis van
Kardinaal Dolcl, PauselUk Legaat op het Na
tionaal Eucharistisch Congres te Tripolis.
als passagier meevliegende, toonde hU
i reis de natuurlijke belangstelling vah
piloot voor het vliegen en de navigatie en
Te Tilburg Is Mgr. J. Pesaers 8-V. D. plechtig
tot bisschop gewijd.
Stand w Vrjjdag W NU
Vorig» stand: 758J
De Koning eerbiedigde dus blijkbaar den tra-
dltloneelen politieken regel, en gaf de eerste op-
Onze Brusselsche correspondent seint ons d.d.
38 October:
Ook In de gemeente Putten «Un ses personen
aangetast door het mondaeer, evenals in de ge
meente Renswoude, waar een aantal kinderen
aan deae ziekte lijdende is.
Het aantal besmette veestapels bedraagt In
laatstgenoemde gemeente thans 75.
Tegenover de enorme toeneming staan slechts
'enkele verklaringen van geneslngen. Hoewel er
nog vrij weinig dieren aan mond- en klauwzeer
sterven, komt bet veelvuldig voor, dat genezer,
verklaarde dieren volkomen ongeschikt gewer
den zijn als melkkoe. Er wordt dus wel groote
schade aangericht.
Opnieuw ia in China een missionaris door ban
dieten ontvoerd.
1
MET
GARANTIE
Algemeenjjverbindendverklaring der Ned. japon
nenconventie te wachten.
Voorioopig Verslag der Tweede Kamer over het
wetsontwerp tot wijziging van de Vestigingswet
Kleinbedrijf.
7 o
Franco gaat ever tot blokkade van de Spaan-
eehe Oostkust; Majorca wordt de eenige viool-
baaia.
De Spaansche r« gearing verplaatst haar natal
naar lis reviews
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
van-P «j»
Maarschalk Bloecher sou overleg gaan plegen
met een vertegenwoordiger den Chlnee-
sehen Genenden Staf.
Naar aanleiding van de bekendmaking In het
extra-politleblad zjjn er nog talloose mede-
deellngen op het bureau Sandellngpleln te Rot
terdam binnengekomen, maar geen enkele In
lichting heeft nog opheldering in deze duistere
zaak gebracht. Inmiddels onderzoekt de politie
nog steeds alle mededeellngen, die eenige steek
houdendheid schijnen te hebben.
In de buurtschap Ter Schuur is thans een
landbouwer door het klauwzeer van de
koeien aangetast. Zjjn handen zjjn overdekt
met wonden en alle verschijnselen s0n over
eenkomend met die bij het vee. Vermoede-
Hjk la dit geval te wijten aan slordigheid bjj
de behandeling van aangetaste dieren.
Arba zijn zeer gezwollen. De schade is zeer aan
zienlijk. Op sommige plaatsen, zooals in Opper-
Aragon, moesten de regeeringstroepen hun stel
lingen verlaten met achterlating van alle ma
teriaal.
Donderdagavond heeft de Man in gezelschap
van Spaak eerst een bezoek gebracht aan den
afgetreden eersten minister Van Zeeland, op
diens kasteel. Vandaag (Vrijdag) hebben groeps-
vergadoringen plaats sn zullen de onderbands-
llngen beginnen. Betreffende de Inzichten van
Ds Man kan men alleen zeggen, dat hij Spaak
als minister van Buitenlandsche Zaken zal be
houden en WauterA als minister van Volksge
zondheid.
Voor het Amhemsche gerechtshof heeft
Donderdag een der daders van den overval
met roof, welke In het begin Van dit jaar
werd gepleegd op den 73-jarigen landbouwer
V. te Mook, in hooger beroep terecht gestaan.
Als passagier had de ..Buizerd" os. aan
boord het eenig overlevende lid van de be
manning van het bjj Palembang veronge
lukte vliegtuig „Specht”, den tweeden be
stuurder Groeneveld.
Donderdagmiddag te vier uur is op Schiphol
.gearriveerd het K. L. M.-vliegtuig „Buizerd”,
gezagvoerder Q. Tepas, het eerste vliegtuig van
den drie-maal wekeUjkschen dienst In de rich
ting BataviaAmsterdam, die enkele weken na
de opening van dezen dienst In omgekeerde
richting is begonnen.
andere K. L. M-
Oroeneveld
Twee Njjmegenaars, F. A. van R. en H. O.,
hadden In Maart j.l. den ouden man. die vrij
eenzaam op een boerderijtje woont, willen be-
rooven. Terwijl O. den man aan den praat hield,
doorzocht Van R. de woning. De belde Indrin
gers werden echter gestoord door de thuiskomst
van een zoon van V. Er' ontstond een worste
ling. waarbij de Jonge V. met een fleach op het
hoofd werd geslagen, ten gevolge waarvan hjj
gerulmen tijd In een ziekenhuis moest worden
verpleegd. Ook de oude man werd mishandeld
Toen twee andere landbouwers op het tumult
atkwamen, namen de Indringers de vlucht.
De rechtbank te Arnhem veroordeelde belden
tot drie jaar gevangenisstraf, tegen welk vonnis
alleen Van R. in hunger beroep kwam.
De advocaat-generaal, mr. Hermans, eiachte
bevestiging van het vonnis.
Uitspraak 11 November.
[en gros
Tengevolge van overstroomlngen, veroorzaakt
door den aanhoudenden regenval, is iedere mi
litaire actie aan het geheele front in Aragon
“unogelük geworden. De Rlo Gallego heeft den
lloogsten stand van de laatste twintig jaar be- tijdens den Abessjjnschen oorlog hebben be-
MÜ. Ook de Rlo Aragon, da Aco en de Rio 1 wezen, bepaald, dat deze volkeren In offlcieele
Nadien werd Henri de Man. minister van
FéWnciën In de regeering-Van Zeeland en
ook ondervoorzitter van den vroegeren ka
binetsraad, ten palelze ontboden. Baron
Cape lie, secretaris van den Koning, deelde
kort daarna mede: „De Koning heeft aan
de Man gevraagd te trachten de nieuwe
regeerlng samen te stellen en de Man heeft
deze opdracht aanvaard.”
PALMA DE MAJORCA, 28 Oct. (Havas)
Met ingang van vandaag is Palma de Ma
jorca de eenige vlootbasis van de strijdkrach
ten van Franco geworden. Onder commando
van vice-admiraai Franccoco Morano Fer
nandez wil de vloot de Spaansche kust van
do Franoche grens tot Almeria biokkeeren.
bij wijze van straf een politiepost is geplaatst,
omdat In dat gebied onlangs op een politie
patrouille is geschoten.
In het Lagerhuis heeft de minister van Ko
loniën, Ormsby Gore, medegedeeld, dat Sir
Arthur Wauchope in het begin van het volgen
de Jaar als hooge commissaris van Palestina zal
aftreden in verband met zijn blijvend ongun
stigen gezondheidstoestand.
stukken nlo» meer mogen worden aangvduld als
„Inboorllnge*** doch als Erythreeërs en Somalis.
Voorts is bepaald, dat voor betrekkingen of
ambten in Oost-Afrika de voorkeur moet wor
den gegeven aan Erythreeërs of Somalis, die tot
de categorieën oud-strljders of oorlogsweezen
behoor en Tenslotte zal op groote schaal aan
Erythreeërs en Somalis amnestie worden ver
leend.
Prins Teh Wang, die met zijn Mongolen de zijde van Japan gekozen heeft,
concentreert zijn troepen in Soei-foean, waar hij naar de oude zede der Mongolen
woont in een der tenten van het kamp
De H. Vader heeft in particuliere audiëntie
ontvangen. Mgr. Yuptn, Apostolisch Vicaris van
Nanking. Mgr. Yupin bood den H. Vader ge
schenken aan, waaronder een aantal schil
derijen uit de tiende eeuw, aangeboden door
den Chineeschen minister van Financiën.
Archambaud heeft Donderdag in de late
middaguren te Milaan een poging gedaan
om het werelduurrecord, dat op naam van
omen lnir«««ii Frans Slaata «taai te
verbeteren. De zeer ernstige poging van den
Franocbman mislukte door hei feit, dut bU
In de 75»te ronde, toen hU ongeveer 29.770
K. M. had afgelegd. een lekken band kreeg,
waardoor hU moest afstappen.
Archambaud was er inmiddels in geslaagd
op de tuaachenafstanden v(jf nieuwe wereld
records te vestigen.
I
I
s
te boven is, toch weer geheel is hersteld. De
kwetsuren, die hjj heeft opgeloopen. zijn ge
heel genezen en slechts een zijner duimen kan
hjj nog niet ten volle gebruiken, doch dat komt
in korten tijd vanzelf weer In orde.
Hoew
tijdens
een
een groot gedeelte van den vllegtljd heeft hij
dan ook niet In 8e cabine maar in de cockpit
doorgebracht, waar hij spoedig weer als lid van
de bemanning achter het volant hoopt plaats
te nemen.
ROME, 28 Oct. (Stefanl). Ter gelegenheid
van de intrede van het zestiende jaar van het
fascisme, heeft Mussolini uit erkentelijkheid
voor de diensten, die de Erythreeërs en Sozna-
Mussolini ondersteunde In zjjn rede bjj de her
denking van den, marsch naar Rome de Duit-
whe koloniale eischen. f
De bekende wichelroede-loopster, mevrouw
KleinSprokkelhorst uit Zeist, die de politie
te Rotterdam belangeloos haar medewerking
heeft aangeboden bij het onderzoek naar het
sinds Vrijdag voor twee weken uit de ouder
lijke woning aan de Brielschelaan te Rotter
dam verdwenen achtjarige Lijntje Huiser, heeft
Donderdagmiddag samen met de politie een
tocht in de omgeving van Rotterdam gemaakt,
maar ook dit heeft geen aanknoopingspunten
opgeleverd, zoodat de politie in deze zaak nog
geen stap verder is.
ANCHORACE (Alaska), 28 Oct. (Reuter).
Men vreest, dat 14 mijnwerkers tengevolge van
een ontploffing den dood hebben gevonden.
Reeds zijn zes lijken geborgen. Men koestert
weinig hoop de anderen te redden.
In de bijeenkomst, die de ministers gisteren
gehouden hebben, heeft men de laatste drin
gende vraagstukken, die zich voordeden, voor
het vertrek der regeerlng naar Barcelona, tot
oplossing kunnen brengen. De volgende minis
terraad zal te Barcelona worden gehouden
Hoewel de overeenkomst betreffende de ver
plaatsing verzekerd was, voor Cpmpanyz zijn
bezoek aan Valencia bracht, hebben de minis
ters in hun vergadering van gisteren de voor
waarden nauwkeurig vastgesteld. Catalonlë be
houdt zijn autonomie. De regeerlng wordt ver
plaatst om haar constltutloneele taken gemak-
kelljker te kunen vervullen. Zij zal een meer
rechtstreeksche contröle op de Catalaanache
nijverheid kunnen uitoefenen en de voortbren
ging kunnen vergrooten. De aardrijkskundige
ligging van Catalonlë zal bovendien oe verdee-
bng der producten vergemakkelijken. De belang
rijkste afdeellngen van de mlnlsteriën van On
derwijs, Openbare Gezondheid en Landbouw zul
len nog eenlgen tijd te Valencia blijven, terwijl
de ministers zich naar Barcelona zullen bege
ven.
Met ingang van Zaterdag zal de regeerlng te
Barcelona haar arbeid voortzetten, onafhankelijk
van de Catalaansche generaliteit. De regeerlng
te Valencia heeft de grenzen van de bemoei
ingen der centrale regeerlng en die der regionale
regeenngen nauwkeurig vastgesteld. Over een
mogelijke wijziging van het kabinet door het
opnemen van een vertegenwoordiger van een
autonoom gebied, is gisteren niet gesproken
Wellicht zullen de omstandigheden de regeerlng
later aanleiding geven die mogelijkheid te over
wegen. Dat zou echter geen direct verband hou
den met de verplaatsing der regeerlng naar
Barcelona.
De tweede bestuurder van de verongelukte
„Specht" Groeneveld Is behouden snel de Jtul-
zerd" in ons land weergekeerd.
O O
De 10 K. M. legde hij af in 12 mln. 51.8 sec,
terwijl het oude wereldrecord op naam van
Slaats stond, met een tijd van 12 mln 53 3
sec. Het wereldrecord over 15 KM„ dat mee
19 mln. 28.8 sec. eveneens op naam van dlaate
stond. Is door Archambaud gebracht op 19 min.
23 sec„ terwijl hU verder nog het 20 K. M-
record op 25 mln. 57 sec. bracht. Het oude re
cord was eveneens van Slaats met 26 mln. 25
sec.
Tenslotte verbeterde Archambaud nog twee
wereldrecords van Richard, nJ. over 25 KM.
met een tijd van 32 min. 31.4 sec. (oud record
32 mln. 38 8 sec.) en het wereldrecord over een
half uur met een afstand van 23.059 KM (oud
record 22903 K.M
Opgemerkt zl) nog. dat Slaats bjj zijn ge
slaagde poging voor het wereld-uurrecord Ui
een half uur 22091 K. M. had afgelegd, waar
uit blijkt, dat Archambaud na een half uur 88
meter voor was op Slaats.
uit een en ander zal het duidelijk zijn, dai
Archambaud, Indien hjj niet door pech getrot-
fenHwas, een zeer ernstlgen aanvpl sp het re
cord van Slaats zou hebben gedaan.
Nader blijkt, dat bU het smokkeldrama, dat
zich Dinsdagavond aan de Maas heeft afgw-
speeld. en waarbtj de Belg J. H werd doodge
schoten. een tweede Belg In de knie werd ge
schoten.
Het is V. uit Aldeneyk. Donderdag is hjj door
de marechaussee te Maaseyk verhoord, waarbij
hij de namen noemde van de vijftien Neder
landers. die bij het smokkelen aanwezig waren.
Het zijn bewoners van Echt en omgeving.
V. zal vermoedelijk in het ziekenhuis moeten
worden opgenomen.
Er bestond voor zijn aankomst groote be
langstelling. Behalve zijn verwanten waren op
Schiphol nog aanwezig de heer A. Plesman,
directeur van de K. L. M de directeur-generaal
van P. ..T. T., Ir. M H. Damme, de directeur van
verkeer en waterstaat in Nederlandsen Indië,
Ir. Ch. F. van Haeften, de heer Nieuwenhuls
van de K. N. I. L. M de chef van den vlleg-
dienst der K. L. M de heer I. Aler, de haven
meester van Schiphol, de heer Dellaert en de
stationschef de heer Tomson. Groeneveld on
derhield zich gerulmen Hjd met den heer Ples
man, nadat het blijde weerzien met zijn familie
achter den rug was.
Bovendien kwamen vele
functionarissen en collega's Groeneveld be
groeten, die, hoewel men kon merken, dat hij
den Indruk, dien de door hem beleefde gebeur
tenis op hem heeft gemaakt, nog niet geheel
Voor de eerste maal vergadert Vrijdag de
nieuw gevormde Katholieke partijraad. Het is
opk de eerste maal, dat de onderhandelingen
met den kabinetsformateur van katholieke zijde
niet door het bureau van de rechterzijde van
Kamer en Senaat zullen worden gevoerd, maar
wel door de heeren Verbiest en Hoyois, voor
zitters van het Directorium van het blok der
Katholieken van België. Hieruit blijkt dus, dat
een nieuwe discipline is vastgesteld in dé Ka
tholieke partij.
Het heeft eenige sensatie gewekt, dat de
eerste politieke persoonlijkheid, die Donder
dagmorgen bij den Koning geroepen werd,
de katholieke oud-minister van Financiën
Sap was, die, zooals men weet, nog steeds
van de rechterzijde uitgesloten is, wegens
zijn geruchtmakende interpellatie inzake
de Nationale Bank. In het land zelf echter
geniet Sap een vrij groote populariteit.
Daarenboven werd opgemerkt, dat het on
derhoud van den Koning met Sap ongeveer een
uur duurde. Er werd geen enkele andere Vla
ming bU den Koning ontboden. Van den uiterst
rechtschen vleugel der Katholieken werd graaf
d'Aspremont Lynden, de voorzitter t. d. conser
vatieven vleugel ten palelze ontboden en ver
volgens de voorzitter der katholieke kamer
fractie, minister van Staat Carton de Wiart.
Vroeger dan verwacht werd was hiermede de
beraadslaging van den koning afgeloopen.
In den vooravond werd Vandervelde, voor-
zltter van de socialistische partij bü den Koning
geroepen. Het bleek dat de Koning Vandervelde
heeft aangeboden de nieuwe regeerlng te vor
men. maar dat Vandervelde het aanbod beleefd
heeft afgewezen. I
N V R-QAi
Melden eenige plaatsen reeds, dat het
mond- en klauwzeer aan het afnemen la, op
de Veluwe Is dat nog lang niet het geval en
breidt deze gevreesde veeziekte zich nog
steeds angstwekkend uit.
In de gemeente Ede zijn thans 518 veestapels
aangetast, een aantal, dat veel grooter Is dai.
eenige jaren geleden, toen een record-cljfer van
driehonderd genoteerd werd.
Ook In de gemeente Barneveld Is het ergste
leed nog niet geleden. Dagelijks worden bijna
vijftig aangiften gedaan. Op 350 boerderijen
zijn besmettlngsblljetten aangebracht welk
aantal tijdens de vorige epidemie echter ruim
vijfhonderd was. Daar het aantal aangiften
echter met den dag toeneemt, zal dit cijfer
spoedig bereikt worden. 1
ALEXANDRIE, 28 Oct. (A.N.P.) Het hu
welijk van koning Faroek met mej. Farida Zul-
flcar is thans definitief vastgesteld. Het aal op
6 Januari as. in het Abdin-palets te Cairo
worden voltrokken. Voor het oogenbllk zijn
nog geen verdere schikkingen getroffen Het is
met bekend of buitenlandsche vorstelijke per
sonen en vooraanstaande figuren zullen worden
ultgenoodigd.
dracht aan een personaliteit uit de sterkste
fractie. Vandervelde zelf verklaarde over zijn
weigering: .De Koning heeft mij voorgesteld
dat Ik zou trachten een poging te doen om de
nieuwe regeerlng samen te stellen. Ik heb hem
mijn dank betuigd om de groote eer en om
de hulde die hij aldus brengt aan de partjj
waarvan Ik een der stichters ben en waarvan
Ik de aanvoerder ben gebleven.^Na den Koning
bedankt te hebben heb Ik de opdracht afgewe
zen. omdat Ik niet geloofde dat mijn persoon
de oplossing der crisis zou vergemakkelijken,
wegens de houding welke Ik heb aangenomen
ten opzichte van de Belgische internationale
politiek en ook omdat ik mijn vrijheid van
handelen wenschte te behouden.”
De admiraal is vanmiddag te Pollensa aange
komen. HU begaf zich onmlddellijk naar Palma,
waar hU het bevel op zich heeft genomen over
de strijdkrachten ter zee, te land en in de lucht,
die tot dusverre door den schout-bij-nacht
Bastarreche, door generaal Enrique Canovas en
door kolonel Ramon Franco gecommandeerd
werden. De oorlogsschepen, die zich lp den
Atlantlschen Oceaan bevonden, zjjn ter beschik
king gekomen door de verdwijning van het
Noordelijk front en begeven zich naar de nieuwe
basis. Admiraal Fernandez zal In het geheel be
schikken over 35 eenheden, waaronder vier krul-
sers, de Canarias, de Almlrante Cervera, de Ba-
leares en de Navarra, en twee kanonneerbooten.
De vloot zal trachten den toevoer van levens
middelen en materiaal voor de regeerlng van
Valencia te verhinderen.
Fernandez heeft verder de beschikking over
talrijke escadrilles vliegtuigen en watervliegtui
gen en over een sterk garnizoen, dat, naar men
in gezaghebbende kringen verzekert, uitsluitend
bestaat uit Spaansche Infanterie-, artillerie-,
genie- en marinetroepen. De vliegtuigen hebben
reeds vele verkenningsvluchten tusschen Barce
lona en Ce r be re gemaakt. De troepen zijn goed
geoefend en goed uitgerust, zoowel voor het ver
ijdelen van een mogelijke landingspoging der
regeeringstroepen als voor andere doeleinden.
In dezelfde gezaghebbende kringen is men van
meening, dat het optreden van alle strijdkrach
ten op Majorca beslissend kan zjjn, wanneer
Franco het sein tot het verwachte krachtigé
offensief op het schiereiland zal geven.
WARSCHAU. 28 October (Havas) Ds
Poolsche minister van buitenlandsche zaken.
Beek, heeft een langdurig onderhoud gehad met
den Oostenrijkschen staatssecretaris voor Bul-
tenlandache Zaken. Guido Schmidt.
In een officieel communiqué wordt medege
deeld. dat de belde ministers alle kwesties,
waarbU beide landen belang hebben. onder
oogen hebben gezien en alle vraagstukken der
Internationale politiek in een geest van volko
men vriendschap
hebben behandeld.
Tokio verwacht nog geen spoedig einde dar
vijandelijkhedeneen autopome regeerlng van
Finnen-Mongolië gevormi^
Het Briteche Kabinet acht het noodzakelUk,
dat de Londenache commissie Vrijdag een over
eenkomst inzake het vrUwililgersvraagstak be
reikt.
HAIFA, 28 Oct. (Reuter) Drie Arabische
dorpen nabij Safad, waar de telegraafdraden
herhaaldelUk zjjn doorgesneden, zijn met een
collectieve boete gestraft. Nabij Acre Is een
Arabisch dorp beboet, terwijl in een ander dorp
..- -V J