Nieuwe Gysbreght-uitgave
H
p
Euwe staat op winst in de
dertiende partij
1
IR R «Egj
t 8
1
i lil
1 R M fc
a l
i I
B K B
W ra 9R
ElHl E E
STRIJD NA 40 ZETTEN
AFGEBROKEN
DONDERDAG 4 NOVEMBER 1937
Ouders, opgelet!
WEREL DKAMPIOENSCHAP SCHAKEN
Aljechin stortte zich in
avonturen
Een K.D.P.-zetel ter
beschikking
VEIUNGOVERZICHT
RIJKSVISCHAFSLAG
Verdediging van den
dramaturg
Gaat het U niet aan, wat men met
onze kinderen doet?
De Katholieke Reisvereeniging
in actie!
STAAT VAN BESOMMINGEN
8
7
6
5
4
3
2
1
Zwart: dr. Aljechin
b
d
h
o
Wit: dr. Eu we
8
In
7
Pb3.
6
S
4
3
2
1
Wit: dr. Eu we
TM—«6
40 leerlingen
Wat een verslechtering!
I
Men schryft ons:
LM:
Pc5—b3
c8 X d5
Langendijk
Db5 X b7
er
TgO—
!S
loo-
f
1
I
Dc6 x C5 Pd7 X c5
Stelling na 18. Pd7xc5
Zwart: dr. Aljechin
Hoe het noodweer huig hield in het Fransche Pyreneeèngebied. waar talrijke dor
pen overstroomden, kan men zien aan de ze foto van het stadje Coufleus, welks in
woners overhaast hun door het water ond er graven en Instortende huizen moesten
verlaten
nu
.Joost
vorm
het
2
3
4
5
6
80
130
186
235
335
I
1
I
1
I
1
van de week kon men al niet meer maken dan
1.60 4 1.70; ook bleven nog weer eenlge par
tijen onverkocht, welke voor de distributie wer
den bestemd.
De wlttekoolaanvoeren zijn gering. De grootste
hoeveelheden heeft men hiervan gehad. Er ko
men nu wel dagen voor, dat er niet meer dan
vier tuinders mee aan de veiling zijn. De prijzen
niets te beteekenen. Er was 300 K.O. De A's en
B’s gingen van de hand voor 15.50 en 15.90.
C voor 9.4010.10, terwijl CC zoowaar niet
eens doordraalde en werd verkocht voor ƒ4.10.
Spercleboonen blijven goede prijzen opbrengen.
Voor de mooiste kwaliteit, desnoods met een
vlekje, werd van 12 tot 18 betaald. Mindere
kwaliteit noteerde van 5 af
80
90
134
179
289
I
1
1
I
I
Lf8 b4
Lb4xc3
dT—dS
c7c8
Pk»
d5xc4
Lc8—f5
e7—e6
Pb» <17
DOD. PRINS
Stelling na 40Kb7—a7
J
groote 8chel viseh
3100. ki
Schelvlsch
per 125 kg.
5665 cent
Koolvisch 20
12 per 50 kg.
96
Tong
schol
Schar
Gericht tegen Pe2t. De zwakke pionnen
pen niet weg.
33
34. Pa3 bl
Hedenavond wordt de partij in Krasnapolsky
voortgezet.
cent per
1 10—1 36
22—22.50,
En voor ULO is het nog erger.
Maar.... maar waar niet is, daar ver
liest de keizer zijn recht.
De onderwijzer, die bij verbetering van den
economlschen toestand steeds achteraan komt
met loonsverbetering, maar bij verslechtering
onmlddellijk flink moet meehelpen tot stopping
van budgetgaten, is te veel gewend, om te gauw
alarm te roepen. Met 7H mlllloen kan de schaal
van 1920 weer Ingevoerd worden, wat tevens 7500
werklooeen uit de misère helpt.
Is dat onmogelijk?
Ons dunkt, dat aan een machtig voiksver-
langen, dat om zulk een bedrag roept in een,
ja, moeilijken tijd, maar dan toch een tijd,
waarin nog ettelijke en ettelijke mlllioenen be
schikbaar blijken te zijn, bezwaarlijk weerstand
geboden kan worden.
Uw onderwijzers willen dat verlangen wak
ker roepen.
Zij luiden de noodklok. „Kr dreigt gevaar!"
Neemt en leest!!!
Met Tf5:> De3:, Te5t, Te8 zou wit niets be
reiken.
31Pb3xd4
32. Tfl—elt Ke8—d7
Op Ts8 volgt Te8t, fe8:, Th7, enz.
33. Kgl—fl
zijn hierdoor iets omhoog geloopen, zij het wei
nig. De hoogste prijs was 1.20 per 100 K.O.
De Deensche wlttekool, z.g. herfst witten, welke
ook voor zuurkool worden gebruikt, noteerden
tot maximum 1 50 1.80 per 100 KG. Minder
goede kwaliteit bracht van af ƒ0.80 op. Enkele
partijen gewone witten van afwijkende kwali
teit draalden door en werden verkocht voor vee
voer.
De groenekool, welke in het begin van de week
nogal vlug van de hand ging, voor 220 6 2.30
per 100 K.O., is vrij Bnel gekelderd. De laatste
dagen kon men hiervoor slechts lage prijzen
noteeren. Voor de allermooiste tot 1.70, doch
de meeste gingen voor 1.10 L40. Ook hier
van bleef een gedeelte onverkocht.
De bloemkool Is van de hand gegaan voor
prijzen van ƒ4 tot ƒ6.90 per 100 stuks. Meestal
werd voor de beste echter ƒ5 per 100 betaald.
Andijvie gaat nog maar zeer slecht van de
hand. Soms wordt eens een partijtje door den
handel afgenomen, doch de meeste draaien door.
De prijzen, welke besteed werden, varieerden
van 0.60—1.10 per 100 krop.
Voor peen bestond deze week vrij veel vraag.
De prijzen liepen op tot ƒ2 per 100 K.O. voor
de mooiste kwaliteit. De noteeringen waren
meestal niet beneden 1.40 per 100 K.O. Bieten-
prjjzen bleven in het begin van de week vrij
goed staan. Van 1.90 tot 3.30 en 3.60 be
taalde men hiervoor. Zaterdag was het echter
minder. De hoogste prijs was ƒ2.50.
Hoewel de aanvoeren klein zjjn, komen dage-
ijks nog aardappelen aan de markt. Voor blau
we eigenheimers wordt van ƒ2.20 tot f2M per
100 K.O. betaald. Bevelanders gaan weg voor
1.70 tot 2.20; blauwe aardappelen 1.70
2.40. Enkele partijen Schotsche muizen werden
van de hand gedaan voor 1.402.10.
De druiven blijven vrijwel prijs houden. Voor
de mooiste kwaliteit wordt zoo van 18 tot 22
per 100 K.G. besteed. Frankenthalers, waarvan
slechts kleine hoeveelheden worden aangevoerd,
noteerden tot 26. Kassnijboonen waren iets
hooger in prijs, n.1. van 16 tot 23 per 100 K.O.
Ook tomaten konden een iets behooriyker prijs
til 350.—. VI. 143
2060.—. 186 750
260 1380.—.
godsdienst, toch
Gysbreghtprobleem
Roomsch
Het koolhalen vraagt vele arbeidskrachten en
het is dan ook niet te verwonderen, dat nu de
aanvoeren aan de veiling minder worden. Vooral
by de verschillende koolsoorten kan men een
vermindering van het aanbod bemerken. De
uienkweekers blijven nog voortdurend in vrij be
langrijk aantal acte de présence geven. Bij de
prijzen, welke voor dit artikel betaald worden,
een logisch verschijnsel. Het ging in het begin
van de week nog steeds omhoog. Toen 8.80 ft
9.20 per 100 K g. was bereikt, was men meteen
op het maximum. Al spoedig konden deze prij
zen geen stand houden. De volgende dagen daal
den de prijzen aanmerkelijk, zoodat op het ein
de van de week ongeveer ƒ2 4 ƒ2.50 van de
uienprijzen af was. De slotnoteerlngen waren
van 6.20720 per 100 K.O. voor de middel
soort. Voor de groven was dit ƒ4.80/6.80 te
Broek op Langendijk, terwijl te Noordscharwoude
nog tot boven 6 werd besteed. Drielingen van
uien, welke langzamerhand waren opgeloopen
tot maximum 6 ft 7. moesten ook een veertje
laten en werden Zaterdag verkocht voor ƒ5.30—
5.80. Nep komt er nog maar weinig ter markt.
De prijzen waren meestal van 7 tot ƒ7.70 per
100 K G.
Roodekool verheugde zich bij kleine aanvoeren
in een vrij goede belangstelling. Voor zoo goed
als alle noteeringen werd in de buurt van ƒ3
per 100 K G besteed. Sommige dagen werd voor
groote roodekool meer besteed dan voor de
kleinere sorteerlngen. De hoogste prijs van de
goede roodekool was te Broek pp Langendijk
meestal niet hooger dan ƒ3.20 ft ƒ3.30. Te
Noordscharwoude werden nog eenlge hoogere
noteeringen gedaan, doch dit was geen kool voor
den handel. Deze waren gekocht voor het koel
huis, dat in deze gemeente is gevestigd.
Gelekool beleefde in het begin van de week
eenlge hoogtijdagen, waarop tot ƒ2 en ƒ2.30
voor de mooiste partijen werd besteed. Dit was
van vroomheid echter be-
geheel: de liefde tot zijn
De bekende zwemster Jopie Waalberg
heeft Dinsdagavond te Amsterdam het
wereldrecord 200 yards schoolslag met
IJ sec. verbeterd en gebracht op 2 min.
41.4 sec. Na haar fraaie prestatie wordt
tij door haar moeder en haar tratnster,
mevr. Den Dood (links) gelukgewenscht
Tc6 c3
Tc3 C2
Beide tegenstanders kregen de
eene complicatie na de andere
te verwerken
WS/mC' WWSSiv T,_ z '-Z<z
Th 5 h6t
Th6 hft
Kd7 c6
Tg8 g6
Kc6 b7
Tg6 - g7
Pd4 13
blUkt spoedig, geen
Naar wjj vernemen hepft de heer A. van
Miert, lid van den gemeenteraad van Roosen
daal. tevens lid van de Provinciale Staten van
Noord Brabant, als afgevaardigde van de can-
didnteniyst der Kath. Dem. Partij, die met de
opheffing van de afdeeling Roosendaal van de
K. D. P. mede uit die partij is getreden en
sedert dien zich heeft aangesloten bij de R. K
Staatspartij, thans met ingang van de nieuwe
sitting der Prov. Staten zyn zetel in dit
college ter beschikking gesteld.
van de Donderdag aan den Ryksvlachafelag aan
gekomen
RTOOMTRAWI.EBS
Cornells 80o manden 1800Bloemendaal 425
manden 2940.Holland 3 105 manden 2300.
Johanna 70 manden 1630 -, Erin 1550 manden
3670.Ommerlng 870 manden 2000Beatrice
110 manden 1870.Oerberdlna Johanna 130Ó
manden 3120.Zeeleeuw 110 manden 1540
I.OOGKHS
R- O. 9 1080.—. IJm 204 760.—.
LOGGERS! MET VEK8CHE HARING
K.W.: 31 530.—, 173 390—, 1S1 1160—, 4
600.8 530.55 1100.1
290 VI. 208 610.—. Sch 130
133 1930.—, 399 510—35 1150.
Het reisseizoen is voorby en het Wkt ten
contradictie! onze Katholieke Reisvereeni
ging begint haar winteractie. Nog niet in den
vorm van „winterreizen" (dat komt tegen Kerst
mis óók nog!) maar vooreerst om den band,
die dezen zomer is gelegd, te versterken, en
vervolgens nog méér: om doel en werk, beter
en in wyder kring bekend te maken, propagan
da te voeren naar buiten.
Die actie wordt te Amsterdam ingeluid door
een groeten feestavond, waar de bekende re
denaar Rector Drost, de Praeses der St. Joseplis-
gezellen, zyn welsprekend woord zal doen noo-
ren in, hopen we. zeer breeden kring; waar
vervolgens het beroemde Haagsche Knapenkoor
van Theo van Elferen, het „Matrozenkoor”, zich
zal doen hooren, en nog meer aantrekkclyk-
heden het bezoek zullen stlmuleeren, gedachtig
aan het „utlle duld”: een propaganda-avond
met „attracties" ligt Immers in den aard des
tydsl
Een onzer advertenties geeft in dit nummer
bizonderheden; wy verwyzen daarnaar gaarne
en weken op, om deze byeenkomst, die Woens
dag 10 dezer, des avonds in de groote zaal van
Krasnapolsky zal gehouden worden, by te wo
nen.
Niet alleen, dat de avond-zelf het waard is,
maar bovendien: oude, op reis aangeknooptc
banden zullen daar versterkt worden, nieuwe
banden kunnen er worden gelegd, kennismaking
met een onzer meest nuttige en tevens aange
name katholieke organisaties sal er worden
gemaakt, en het geestige woord van Restor
Drost zal er ongetwyfeld toe bydragen om in
Amsterdam den kring van hen, die de „Ned
Reisvereeniging voor Katholieken” kennen en
waardeeren in haar werk en streven, grooter
en invloedryker te maken dan die nu reeds is!
De dertiende party van de match om het
wereldkampioenM'hap schaken, welke
Woensdagavond In Krasnapolsky te Am
sterdam werd aangevangen, Is na veertig
setten afgebroken In een zeef moeiiyk te
beoordeelen stelling. f
De party had het volgende verloop:
Wit: dr. M EU we Zwart: dr. A. Aljechin
Slavische verdediging
1. d3—d4
2. c3c4
3. Pgl—f3
4. Pbl—c3
9. a2 «4
8. e2—e3
7. Lflxc4
Toen Capabianca. kort nadat hy den titel aan
Aljechin had moeten afstaan, als zyn meenlng
bekend maakte, dat de mogelijkheden van het
schaakspel uitgeput begonnen te raken en dat
het tyd was, naar nieuwe regels of nieuw ma
teriaal te aoèken. waren velen van oordeel, dat
de Cubaan den spijker op den kop had geslagen,
zulks op grond van het zeer hooge remlse-per-
centage in mrester-tournoolen. Sindsdien zyn
de gelederen van aanhangers dier richting der
mate gedund, da{ er rxog lutuweiyks eenlge be-
teekenis aan kan worden toegekend. En terecht:
in deze match is het meer daji eens duidciyk
geworden, (nog afgezien van het betrekkeiyk
geringe aantal remlse-partyen), dat de strategie
er. tactiek van het schaakspel nog altyd onder
den Invloed van de meest uiteenloopcnde In
zichten staan. By voorbeeld: Aljechin houdt de
voortsettlng 6. Pe5 voor correct (vierde partij),
Euwe daarentegen heeft haar sinds de eerste
party niet meer aangewend. Bovendien laat
geen der beide spelen zich door minder gun
stige ervaringen met door hen geprefereerde
varianten afschrikken. Waarmede maar gezegd
moge zyn. dat de waarde van het schaakspel
niet afhankeiyk is van de uitslagen der par
tyen, maar uitsluitend door den strydiust zyner
beoefenaren wordt bepaald.
8. Ddl—e2 Pf8—e4
Men vraagt zich overigens af, waarom de uit
dager steeds weer syn toevlucht neemt tot deze
dubieuze manoeuvre, ofschoon in de zevende
party is gebleken, dat aan het centrum, dat wit
met e3e4 dreigt te vormen, evenveel gevaren
als voordeelen verbonden syn. Eenvoudig 8.
Lb4, gevolgd door 9—9, verdient o. 1. stel
lig overweging.
9. 0—0
10. Lc4—dj
11. Ld3xe4f
En ook Euwe geeft er de voorkeur aan, nieu
we wegen te betreden, zoo noodig te banen, in
stede van on vroegere successen voort te bou
wen (negende party: 11. bc3:. Pc3;, 12. Dc2,
Ld3:, Dd3:, Pd5, La3, waarmede wit een voor-
treffeiyke stelling verkreeg). Overigens onder
schatte men niet de psychologische beteekenlz
van beider tactiek. Het biykt immers, dat Al-
jechln’s ondernemingslust door den veiligen
voorsprong evenmin heeft geleden els die ven
Euwe door de bittere ervaringen. Niet zonder
reden behooren de matches Euwe—Aljechin tot
de belangrykste evenementen der laatste jaren
De tekstzet stelt een probleem van geheel
nieuwe orde. Indten nu n.l. Le4; Pc3; (dreigt
L<3>. 0—0. Pd2. Lg6. dan is het witte centrum
goad gedekt (c3l) en is de actie f2f4. gevolgd
door g4. veel onrustbarender dan in party no. 7.
Vandaar dat Aljechin er de voorkeur aan geeft,
zich In avonturen te storten, nu 11.
faalt wegens Lb3:, Le4:, Lal, enz.
11Lc3—b4
12. Le4xf5 e8xf5
13. d4—d5!
Een ultimatum en wat voor een. Vastbesloten
ditmaal een loopgravenoorlog (Ld2, gevolgd door
Tel, Pf3 d2 b3 c5, enz.) te vermyden,
dwingt de wereldkampioen zyn tegenstander
resoluut tot den stryd in het open veld.
„Dwingt”, want in verband met 0 0. Dc6:>
bc8i. Tdl. waarop zwart wegens de dubbele
dreiging Pe5 en Dd3 een pion zou verliezen,
blijft nauweiyks iets anders over dan wit’s
plonoffer aan te nemen.
13
14. De2 bó
Het „familleschaak” (b4. b7. d5). de pointe
▼an wit’s vorigen zet. Zwarts antwoord is na
genoeg gedwongen, want hy moet in leder ge
val den looper en pion dS dekken.
14. Dd8 a5
15. Db5 X b7 Ta8 b8
IJMUIDEN. 4 Nov. Rijksvlscharslag. Tzrbot 80
kg. Griet 13.0014 per 50 kg.
pvr kg. Middel Schol 19 00. Zet-
akleine Schol 9.0020. Bot 16.50,
1.4010 per 50 kg. Vleet 1.50 per stuk.
Pieterman en Poon 1 704.60, --
31 0032, midd'l Schelvlsch 3100, kl mldd.
Schelvlsch 160025, kleine Schelvlsch 320
11.50 per 50 kg. Kabeljauw 38 0066
Gullen 220 17.50 per 5o kg Heilbot
per kg Wijting 0.204 per 50 kg r
63 cent per stuk. Makreel 135
Versche Haring 24 40 per kist.
35. T» 1 - dl
Dreigt Tf5:,
35.
36.
37.
Dreigt Tc8t
37.
38.
39.
Slechts een klein, een zeer klein resultaat
heeft wit ten slotte vla al deze fantastische
schermutselingen bereikt: na het terugwinnen
van den mlnus-pion (dat is nu slechts een
kwestie van tyd, daar d- en f-pion belde niet
kunnen worden verdedigd), blyft een nog al
tijd mln of meer verzwakte pionnentormat'e by
den tegenstander over. De uitdager streeft
natuuriyk naar, de zwakten Zooveel mogeiyk op
te lossen.
27h7—h5!
Met zyn gewone élan byt Aljechin van zich
af en besluit, den plua-pion zoo duur mogeiyk
te verkoopen.
28. Tf4— h4 a7—a5
Schitterend uitgebalanceerd is Aljechin s ver-
dedigingsactie zonder twyfel. Den tyd, dien
Euwe noodig heeft om den pion terug te win
nen, maakt hy zich zooveel mogelyk ten nutte
Natuuriyk zou op Th6 of Th8 Tdl zyn ge
volgd.
29. Th4xh5
30. Pc2 a3
Men ziet nu. dat zwart’s laatste zet diende
om hier de mogeiykheld van Pb4 uit te scha
kelen. waardoor d&—d4 zou zyn vertraagd.
30d5—d4l
31. e3xd4
Ook de uitdager heeft fraaie ressources
petto. Wit kan nu n.l. geen pion winnen (19.
Pf5:> wegens 19.
Er kan nu volgen:
le 20 Ta2, Tc6, Pd4, Pel:, Pc6 Pa2:. Tal.
0—0!! en swart blyft een stuk voor: Ts2:, Tc8.
enz.
2e 20 Tbl, Ld2!, Pd4!, Lel:. Pb3:. LeS:. fe3:.
Tb3:. enz.
Doch de wereldkampioen verstoort wreedeiyk
dit net van combinaties-
19. a4—a5!
Immers: nu zou na Tb7, Pc6! hoogst onver-
kwlkkeiyk a5a6! dreigen, terwyi dan na a7
a6 Tdl onaangenaam werkt. Doch Aljechin
vermijdt principieel alle defensieve voortzettin
gen. Boven uitputting door belegering verkiest
hy een heldhaftig tweegevecht van man tegen
man. Intusschen reallseere men goed het beeld-
van den stryd: tegenover de zwakte van Alje-
chln’s pionnen staat de omstandigheid, dat de
wereldkampioen moeilijkheden heeft met de
ontwikkeling van zyn damevleugel.
19
20. Pd4—C2
Met den tekstzet beoogt Euwe het offer van
liefst twee pionnen, alleen om de laatste
schakel in zwarts ontwikkeling, de rochade, te
ellmlneeren. Vandaar niet 20. Tdl, 00. 21.
Ld2, Tb8, noch 20. Pf5:, gó, gevolgd door Ta5:.
20 LMxaó
21. b2—M La8 Xb4
22. Lel—b2 Lb4—aó
Het beste! Men verge!yke byv. 22TM,
23. Ld4, PbJ. Lb6:, Pal:. Pb4:, enz. of 22
Tal:, Tal:, Pd3, Lg7: (daarin culmineert de ge-
heele opzet: het verhinderen der rochade), Tg8,
Ld4 met overwegend spel voor wit.
23. Lb2xg7 Th8—g8
24. Lg7—e5
Op het voor de hand liggende 24. Ld4 volgt
Tsg6, Ta5:, Tg2:t, Khl. Pe4, of 24. Ld4, Tag«.
Lc5:, Tg2:», Khl, Lc7!, echter niet (24. Ld4>,
Pb3, Ta3, Pd4:, Pd4:, gevolgd door Tfal. Ook
niet (24. Ld4), LM. 25 Ta6:, Pa6:, 26. LM:,
sM:, 27. Tal, Pc7, 28. Ta7, Pe6, 29. Ta8t, Pd8,
30. Pd4, enz.
Op deze laatste variant had zwart zich echter
w e 1 kunnen inlaten, Indien wit reeds op den
23sten set Ld4 had gespeeld (dus zonder op
g7 te slaan, zulks ten einde zwarts actie langs
de g-iyn uit te schakelen),. Men zie: 23. Ld4
(dus Inplaats van 23. Lg7:), Lb6 en zwart volgt
de geheele hierboven genoemde variant met dit
verschil, dat hy op den 30sten zet kan ro-
cheeren.
Met den tekstset wordt Tag6 verhinderd
(Tag6, Ta5:, Tg2:t, Kill, Pe4, Lg3), terwyi Pd4
dreigt. De zwakte van zwarts pionnen treedt nu
duldeiyk aan het licht.
24
25 Tal—a4
Consequent stevent Euwe af op wat thans
kennel yk het middelpunt van de aandacht
vormt: de zwakke pionnen. En passant behoudt
hy zich op 25Pd2 de ressources Tfal.
Pf3f, Kfl, Pe5:, Ta5 met gunstig spq) voor wit.
25Tak—g«
26. Le5—g3 La5 b6
27. Ta4—f4
man, die zijn verantwoordelijkheid draagt
als een door hooger orde opgelegden last, en
die in de uitoefening van zijn ambt altijd
die hooge orde inziet. Cede Deo, Wijk voor
de Godheid is de wapenspreuk van den
VergHiaanschen held, ook door Gysbreght
Th8 f8
Lg3 e5
Dit nieuwe hoogtepunt
hoogtepunt te zyn. Euws heeft syn voordeel op
weergalooze wijze uitgebuit.
40. Tf8 b8t Kb7 a7
De party werd hier afgebroken en Euwe deel
de zyn tegenstander mede, dat Iiy 41. Tdl d7(
in couvert had gestoken.
De wereldkampioen zelf was van oordeel, dat
hy de party zou winnen Aljechin was hiervan
evenwel nog niet overtuigd.
Het is zonneklaar, dat deze party een hoogte
punt in de match beteekent. Het is practisch
ondenkbaar, dat twee spelers zonder intermezzo
party na party complicaties zouden kunnen
verwerken, zooals dat Woensdagavond is ge
beurd.
En op welke wyze werden de complicaties ver
werkt I
De een. in het krachtgevende besef syn ze
kerheid terug te hebben gevonden, tot het uiter
ste besloten zyn achterstand te verkleinen, de
andere, geen duimbreed wykende en iedere
gelegenheid benuttende om uit de Impasse te
geraken. Twee grootmeesters, veertig zetten lang
onafgebroken „in de clinch”!
De wereldkampioen verbeterde dezelfde va
riant van de Slavische party, wélke ook in de
negende party was toegepast, met een actie, die
Aljechin aanleiding gaf. zich in avonturen te
storten. Deze avonturen duurden vrijwel onaf
gebroken tot den veertlgsten zet en bleken ten
slotte maar na hoeveel stryd in het na
deel van Aljechin te zyn uitgevallen.
Euwes plonoffer op den 20sten zet en de
wyze, waarop hy zyn felteiyk gering voordeel
benutte, dwingen de grootste bewondering af
Met den terugkeer van Euwe’s goede conditie is
ook de spanning van de match, alsmede de on
zekerheid van den uitslag, in hooge mate te
ruggekeerd.
-j--^lt Vondel-eeuwjaar is allereerst het
I 1 eeuwgetij van zijn drama „Gysbreght
van Aemstel", dat de dichter 300 jaar
geleden schreef in opdracht van Amster
dams bestuurderen. Een eigene nieu
we uitgave van dit drama is volko
men verantwoord vooral nu de N.V.
Uitgeversmaatschappij .Joost van den
Vondel" er zulk een bijzondere zorg aan
besteedde en het tegen geringen prijs als
een prachtig feestgeschenk deed uitkomen.
Professor dr. N. A. Donkersloot verzorgde
den tekst, Anton van Duinkerken schreef
de belangrijke inleiding, Anton Pieck ont
wierp „romantische” illustraties, terwijl de
typografie van Ch. Nypels is.
Aan den banneling „den Heert Huigh de
Groot" is het werk van Vondel opgedragen
met dezen zin die het treurspel bepaalt:
lek offer dan uwe Exc. in zijne balling
schap mijne Gysbreght van Aemstel, den
godvruchtigen en dapperen balling”.
Godvruchtig en dapper! Zoo heeft Von
del hem gewild. Zoo heeft eens Royaards
hem doen leven. En alle andere regle-
voorwendseJs die van Gysbreght alleen een
braven huisvader maken en den climax
niet aan het slot, maar in het midden leg
gen, doen slechts onrecht aan den drama
turg.
Het is daarom goed, dat na allerlei Gys-
breght-vertooningen der latere tijden An
ton van Duinkerken zfjn richtinggevende
inleiding schreef.
Allereerst is Vondel’s drama een Amster
damsen drama het was juist de ernstig
ste crltlek op de eerste Verkade-opvoerin-
gen dat het Amsterdamsche element te
zeer werd gemist: Het treurspel is niet
alleen, zoo schrijft Anton van Duinkerken,
„de tragedie van den man, die Gysbreght
heet, het is ook, en het is op de voornaam
ste plaats de tragedie van de stad Amster
dam.... Vondel’s doel bleef „aan de inge
zetenen hun eigen Amsterdam te toonen
en met dit doel geschreven, wil het stuk
ook met deze bedoeling worden opgevoerd,
gelezen en genoten”.
„Het lot van Gysbreght is aangrijpend,
omdat het méér vertegenwoordigt dan een
persoonlijk incident. Aan dezen vorst
genus a quo principe nostrum dien alle
Amsterdammers hebben te beschouwen als
hun stamvader en als een Abraham hun
ner gezamenlijke begenadiging, voltrekt
zich de souvereine Wil van Gods Voorzie
nigheid, Zijn lotsbestemming is boven-per-
soonlijk, ze is historisch.... Wil men dit
drama voljedig genieten dan is het noodig
te beseffen hoe Vondel in den hoofdper
soon van de stadstragedie het mensche-
lijke lot zoekt te verheffen boven de be
staansvoorwaarden van den vereenzaam
den enkeling, om het te beschouwen in zijn
verband met de geschiedenis der samenle
ving. Aan de historie voltrekt zich Gods
Wil; den mensch past onderwerping in dit
breeder geziene bestel. Gysbreght is 'dan
ook volstrekt onafscheidelijk van de stad,
wier ondergang zijn tragisch noodlot is.
Moet hij haar op het einde tóch verlaten,
dan Is dit de delging der tragische schuld,
het menschenoffer aan den hoogeren wil
van de Godheid, dat van elk treurspel het
wezenlijk bestanddeel is.”
De geweldige innerlijke tragiek en de
spannende dramatische kracht worden
door Anton van Duinkerken prachtig ver
dedigd: „Slechts een oppervlakkig toe
schouwer of iemand, die behept is met een
vooroordeel tegen de dramatiek van Von
del, kan er de spanning van ontgaan, in
het gebruikelijke voorwendsel dat Gys
breght, voor den held van een treurspel,
weinig heldhaftigs betoont en zich bepaalt
tot het klimmen in boomen en op torens
om toe te zien hoe de anderen vechten, na
dat hij zich heeft laten verschalken door
het geenszins ondoorzichtige bedrog van
een evidenten schurk. Vindt dit oude mis
verstand zijn oorzaak in het voorbijzien
van Amsterdams hoofdrol, het wordt on
dersteund door een wanbegrip omtrent
Vondel’s opvatting van den hefdenmoed.
Gysbreght moet men beoordeelen „als een
aoedet g h
Deze vraag, eenmaal gesteld, zal door ieder
Ouder dadeiyk met: „Naturiyk, seker!” wor
den beantwoord. De crisis heeft ons echter zóó
aan de bezulnlglngsspheer gewend, dat het ge
vaar niet denkbeldlg is, dat menigeen zich deze
vraag vergeet te stellen. Daarom hebben de
mannen en vrouwen aan wier zorg de Neder-
landsche Jeugd een groot deel van den dag la
toevertrouwd, gemeend ons volk op een drei
gend gevaar te moeten wijzen, waarvan onze
kinderen de dupe worden.
De zes organisaties van Katholieke, Christe-
lyke en Openbare Onderwyzers hier te lande
doen dit in een brochure met den sprekenden
titel „Er dreigt gevaar”.
Wat houdt deze alarmkreet in?
Ja. dat kunt U het beste te weten komen
door de brochure zelf te lezen. Elke onderwy-
zer(es) zal er U gaarne voor weinige centen asm
helpen.
Maar laat ons er hier slechts enkele dingen
uit aanstippen, die uw aandacht vragen.
Wist U, dat alleen door „Onderwijs” maar
eventjes 28 pct. van de totale bezuiniging is
gedragen?
U hebt misschien wel eens gelezen, dat er
toch gemiddeld voor niet meer dan 48 leerlin
gen een nieuwe onderwijzer wordt aangesteld.
Maar hebt u zich wei eens ingedacht, dat de
leerlingen niet zoo netjes afgepast over de klas
sen verdeeld zyn? B.v. een school met 330 leer
lingen heeft recht op 7 leerkrachten. Dat is per
onderwyzer pl.m. 47. Maar als er nu eens een
klas van 50 en een van 60 of een ander buitel»
sporig getal by is, terwyi daarnaast klassex
staan met niet meer dan 30 35 leerlingen, dan
voelt U wel, dat dit een moeliyke verdeellng
wordt onder die zeven leerkrachten. Het kan
soms voorkomen, dat zelfs een klas in drleén
moet geknipt worden om verdeeld te worden
over alle hoekjes en gaatjes, die nog open syn.
In acht Inspecties telde men in 1935 niet min
der dan 300 overbevolkte klassen wat naar
schatting over het heele land 5000 beteekent.
Men klaagt over tuchteloosheid der Jeugd.
Meer en meer wordt zoowel door Overheid als
Oudèrs van de Onderwyzers verwacht, dat zy
niet alleen den kinderen kennis bybrengen, doch
ook orde en manieren, wanneer ze buiten de
school zyn. Is dat redeiyk, als men hen voor
klassen plaatst, waar slechts een soort kazerne-
discipllne kan toegepast worden, omdat het
groote aantal leerlingen persoon!yk contact
tusschen onderwyzer en leerling steeds ónmo
gelijker maakt?
En voelt U niet, dat uw kind, als het in een
glas van 60 zit, tweemaal zoo weinig een beurt
kan krygen als in een klas van 30?
En wee uw kinderen, als de onderwyzer over
werkt raakt! En dat is geen zeldzaamheid meer.
Het derde deel van alle personen, aan wie In
validiteitspensioen verleend wordt, is werk
zaam by het Onderwys. En toch vormen de
onderwyzers nauweiyks 12 pet. der pensioen
gerechtigde ambtenaren, d.1. nog geen achtste
deel. En dat in een vak, waarin voor llchame-
lyke invaliditeit wel de minste gevaren be
staan!
Men poogt den toestand nog iets te redden
door een 3700 werkloozen de z.g. kweekelln-
gen met akte in de scholen te voeren. De
kweekellng is taal en zoet en niet duur, zooals
een dezer crisisslachtoffers onlangs schreef. Hy
werkt voor niets of een beetje. Verwacht U
veel heil voor uw kinderen van het werk van
gedesillusionneerden, menschen zonder uitzicht
op eenlge toekomst?
Is het niet beneden de standing van ons volk,
party te trekken van de werkloosheid?
En nu moet U eens de leerllngeRsehaal ver
gelijken van 1920 en 1936;
1 leerkracht tjn. 25 leerlingen
gevoerd”.Het is de tragiek van de
vroomheid en de heldenmoed van den
vrome, die ons in Gysbreght worden ver
toond. Dacht de dichter, toen hij dezen
vromen held en bajUnS* Gysbreght schiep
naar het voorbeeld van den vromen
Aeneas, wellicht ook aan zijn verren vriend,
den vromen held en balling Huig de
Groot?”
Al is het mlddeleeuwsch Amsterdam
vol kloosters, al toornden de predikanten
tegen de z.g. verdediging van den Roorn-
schen godsdienst, toch is „het eigen
lijke Gysbreghtprobleem geen specifiek
probleem” schrijft v. Duinker
ken: het drama „schildert den christellj-
ken held en het schildert hem in zijn hui
selijk bestaan als afzonderlijk mensch.
Want waar vertoont zich Gysbreght vro
mer dan in den oprechten trouw die in ver
wantschap aan de Goddelijke Liefde, geen
vergelijking verdraagt? Geen liefde komt
Gods liefde nader, noch schijnt zoo groot.”
Even vroeger heeft v. Duinkerken nader
de schoonheid van den zang der huwelijks
liefde uitgewerkt: „De Kerstnacht ligt aan
stukkenEr is geen redding meer. Ba-
deloch rekent Gysbreght mi al dood en de
rel van burghzaten heft den zang aan van
de huwelijksliefde, dje in deze ontzettende
beproeving plotseling oplaalt als een eeu-
wlgbrandend vuur, hoog uitslaand boven
alle tljdelljk verderf. Dit lied op deze plaats
te hebben geschreven is het grootste mees
terschap geweest van Vondel in zijn mees
terlijke compositie van de Gysbreght...."
Gysbreght en Badeloch „Deze twee
menschen dragen het drama, dragers ge
worden van bet noodlot eener stad. Het is
of Vondel hun heeft toevertrouwd het hei
ligste dat hij verloor en het heiligste dat
hij won: zijn liefde en zijn geloof. Die beide
diepste krachten van zijn wezen vloeien
samen in dit spel, dat de herinnering
draagt aan zijn vrouw en de verwachting
voert vah zijn bekeering. Hij schreef het,
toen hij zich aan den wil* van God bij een
sterfbed onderworpen had en toen hij zocht
den wil van God te kennen. Het spel door
de droefheid van *t schelden omfloerst, is
helder van mannelijke bereidheid tot nieuw
leven.
,^en
heerscht
land.”
Deze prachtuitgave, welke de Uitgevers-
mjj. .Joost van den Vondel” aan haar
naam meende verplicht te zijn te verzor
gen, Is door de inleiding van Ant. van
Duinkerken tot een apologie geworden van
Vondel als tooneeldlchter. L. v. d. B.
Beter dan Td8. Pd4, met de dubbele dreiging
Pf5: en Pc6.
16. Db7 08 Da5 CÖ
Opnieuw vrywcl gedwongen wegens de drei
ging Tdl en ook Pe5. en daar thans de ver-
leldeiyke zet. 17. Pe5 zou worden beantwoord met
Dd6. zoo noodig gevolgd door f6. speelt Euwe
het paard naar hét strategische veld van deze
stelling, waarop het een onaantastbaren poet
inneemt.
17. Pfl d4 TM b6
Zwart heeft niet bijster veel goede zetten tot
zyn beschikking. Byv. Dc6:, Pc6:, Tb7. Tdl.
Pre. Ld2, Ld2:, Td2:, Kd7, Tel, zoo noodig ge
volgd door Pe5+, anders door b2 b4 b5.
Ook na 17g6 volgt sterk Tdl. De
tekstzet dwingt damerull af.
18.
