POPPENWERELD
H. BOSSERT ZOON
v.d.LIJN's
in'(IAMI>\VXBIEhlV(,l
DOET NU UW VOORDEEL
ORME SORTEERING
ODERNE KLEUREN
PHILIPS
KLOOSTER KIEBERT
HET GEREEDSCHAPHUIS
HEEGER
ST. NICOLA AS-ETALAGE
CENTRALE VERWARMING
MEYER’S VISCHHANDEL
APONNEN 3.95
4.75
16.75 enz
ANTEES 9.75
13.75
11.75
KOOPT UW UNICUM-OBLIGATIE
IH HET OUDSTE EN SOLIEDSTE
OBLIGATIE-KAHTOOR VAN
Wed. P. N. BRUIN v.d. IDSERT
BREEDSTRAAT 51 - ALKMAAR
HOHNER mondharmonica’s
vertegenwoordigers voor Alkmaar en omstreken
IROOD VAN BERTUS GOES
J. CHATILLON
SINT NICOLAAS-SURPRISES
I. KOENOT
SINT NICOLAAS CADEAUX
D
E
R
SINT NICOLAAS-NUMMER
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
WARENHUIS VOOR ELECTRICITEIT
LAMPEN
KRONEN
ISCH
OOR UW ST. NICOLAAS-
EN KERSTGESCHENKEN
EEN NUTTIG ST. NICOLAAS-CADEAU
,HET HANDWERK-HUIS”
ludegracht 243 bij de Zilverstraat Telef. 3837
EEN TIP VAN ST. NICOLAAS
VERRAST UW SPORTVRIEND MET ’N CADEAU UIT HET
SPORTMAGAZIJN
II. BOSSERT A ZOON
nOICBRODWEBSTH. II - ALKMAAR
lil.' 5orte“1™
hekelstraat alkmaar
IK ZEG MAAR ZOO GA NAAR
versch ijningsvormen
van
het aanschaffen van
KO BOTTEMANNE - MAGDALENENSTR. 17
ONZE
HEERENMODEHUIS
IS GEREED!
n
LANGESTRAAT 7
TELEFOON 2113
ALKMAAR
IS
STIK
GEREEDSCHAP
HOOGSTRAAT 3
ALKMAAR
Beleefd aanbevelend.
A. C. MEYER, Langestr. 50, Alkniaar
Teler*.. 27H
EEIT GOED
LEES
PIANO
BUREAU
SCHEMER
SPEC4ALE)
AANBIEDING f
j
BANKETBAKKERIJ
Ontwikkelingsgeschiedenis
en haar tallooze
12.75
uxe*Bakkerij - Huigbrouwerstraat 14
TECHH. BUREAU
DE Vries
ZOO’N KEUS ALS BIJ KOH
VINDT U NERGENS
Kunstnijverheid
En bij aankoop v.a. f 1.- een waardevol geschenk
De St. Nicolaas-etalage
is achter den winkel
IIET BENTE AOK ES VOOH
BIJ
KOH
KOOPT ZE BIJ
huigbrocwerstraat 11
IS
AAR
KAETHE KRUSE
voor
en
WIJ
ZINNEBEELDIGE BETEEKENIS
f
VERVOLMAKING
I
ALKMAAR
Tel. 2197-3897
ROTTERDAM
44504
-i’-
ALS RECLAME SC HITTERENDE CHINTZ ROKKAP
geheel compleet met lm. eiken standaard
kwam er niet zoo zeer op aan. Zoo is het ook
waarschijnlijk, dat kinderen uit voorhistorischen
Beleefd aanbevelend,
TELEFOON 2416
en BUJFT KWALITEIT AAN V om dit te beoordelen
SCHOUTENSTRAAT 10 - TELEF. 3987 - ALKMAAR
Groote keuze, lage prijken en prima kwaliteit in
SPORTARTIKELEN EN LEDERWAREN
- ALKMAAR.
He dit vertrouwen reeds jarenlang van stad en omgeving mochten genieten
iTAALWAREN van de beproefde merken HERDER en VON BROSY.
laa^baan toegevoegd het thans in den handel gebrachte GERO-STAAL
Zooals de fabrieken in de laatste tientallen
jaren onze geheele kunstnijverheid hebben in
geslikt, zoo kwamen ook de lieve Krusepoppen
onder de handen der machines. Maar dit was
voor mevrouw Kruse een zeer groote teleur
stelling. De poppen bleken op geen stukken na
zoo mooi en fijngesneden te zijn, als wanneer
zU met de hand werden vervaardigd en dit zag
mevrouw Kruse dan ook snel in. Zij dankte
de machinale fabricage af en thans werkt zij
weer met haar dochters op het groote hoeren
huis te Bad Kösen aan de Saaie, van waaruit
reeds een onnoemelijk aantal poppen de wereld
Huishoudelijke- en Weelde-artikelen
Sieraden - Kunstaardewerk - Kristalwerk
Onbreekbaar Cit - Lederwarert - Koper
Tin - Matnikkel - Keurzilver - Verzilverd-
en vlekvrijmetaal.
Met de jaren werden de vorm, de gelaats
uitdrukking enz. aan de Kathe-Kruse-poppen
verbeterd. De poppen ondergingen elk jaar op
nieuw een verandering, welke een stap verder
was op den weg der vervolmaking. Het was in
1910, dat de firma Tletz te Berlijn een tentoon
stelling opende onder den naam „Spielzeug-
aus eigener Hand" en aangemoedtgd door het
succes dat Kathe met haar poppen mocht on
dervinden. exposeerde ook zij haar kunstwer
ken. En déze tentoonstelling was het. die haar
naam heeft beroemd gemaakt. Van vele kanten
kreeg Kathe aanvragen voor net leveren van
poppen, maar haar plan was niet geweest er
eenlg materieel voordeel van te hebben. Zij
maakte haar poppen uit liefde voor haar kin
deren en die van anderen, doch toen zij op
een goeden dag plotseling een telegram uit
Amerika kreeg, waarop kort maar krachtig
stond: ..Zend 150 poppen op kortst mogelijken
termijn", toen zag mevrouw Kruse in, dat zij
haar talent wel kon en mocht gebruiken om
er ook financieel voordeel van te hebben.
Zij begon met vier fabrieksmeisjes in dienst
te stellen en dezen de kunst van het poppen
maken te leeren. De fabricage werd zoo uitge
breid, dat zij zich genoodzaakt zag, steeds meer
meisjes in haar dienst te nemén en eenige
jaren later werkte zij met' tientallen meisjes.
Beleefd aanbevelend,
De poppenkast, welke bij de jeugd zoo popu
lair is. zou men een meer primitieven voim
van het marionettentheater kunnen noemen.
De belangstelling voor de poppenkast op den
Dam te Amsterdam toont, dat ook de ouderen
hiervoor nog interesse hebben, hetgeen niet
weinig zijn oorzaak vindt in het feit, dat pop
penkasten meermalen een rol speelden in de
politieke gezindheid der massa.
Om nu te terug te komen op de eenvoudige
kinderpoppen. het valt aanstonds op. hoezeer
deze zich langzaam ook hebben ontwikkeld tot
z.g. salonpoppen, welke als sieraad op stoelen,
divans of kussens plegen te worden gelegd.
Veelal zijn dergelijke poppen stupiede fabrleks-
producten met een geesteloos uiterlijk. Ech
ter is hierin de latere jaren een merkwaardige
ommekeer gekomen. In Nederland maakte in
dit opzicht vooral naam Rie Spittel, die den
poppen een zeer natuurgetrouw en kunstzinnig
uiterlijk weet te geven en tallooze nabootsingen
tot stand bracht.
Esterhazy te Eisenstadt had laten bouwen. In
denzelfden tijd had een zekere Gelselbrecht uit
1 Weenen poppen gemaakt, die niet alleen de
kunst om met haar oogen te draaien verston
den, maar ook een bijzondere vaardigheid be
zaten in het hoesten en niezen.
Zoo kreeg het spelen met poppen langzaam
een zii^pebeeldige beteekenis. en werd het ter
voorbereiding voor het huwelijk als een gewijd
spel beschouwd. Het was daarom niets vreemd.
wanneer zoo’n jong bruidje haar speelpoppen
aan een beschermgodin toewijdde. En van een
ontroerenden ernst zijn de woorden, waarmee
zooals Atheneus bericht, de jonge Sappho dit
speelgoed aan Aphrodite toewijdde: „O Aphro
dite. veracht niet de purperen hoofddoekjes
van mijn pop. Ik, Sappho, wijd u dit kostbaar
geschenk." Het moederlijk bewustzijn was ook
den kleinen meisjes der oudste tijden aangebo
ren én het is vanzelfsprekend, dat zij namaak-
menschjes wilden bezitten, om er Juist zoo mee
te wiegen als zU het hun moeder zagen doen.
Of de pop er dan minder of mooier eruit zag.
Groote sorteering in alle le klas BOUWVAKGEREEDSCHAPPEN
ZIET DE ETALAGE!
Tevens het adres voor de grootste sorteering SCHAATSEN
„Fabr. Nooitgedagt”
Voorzien van een prachtcollectie donzen
BONBONS. BORSTPLAAT- en CHOCO-
LADEFIGL'REN. Zeer fijne CHOCOLADE
LETTERS. Groote sorteering MARSEPEIN-
ARTIKELEN van ons bekend eigen fabrikaat.
Verder dagelijks versch BOTERBANKET,
BOTERLETTERS. BOTERSPECULAAS,
HONING- EN GEMBERTAAI
Naast t Victoria-Thcater
/LANGESTR. 82 - ALKMAAR
Wij zijn goedkoop en
brengen steeds het nieuwste
ZIET ETALAGE
BELEEFD TOT EEN BEZOEK UITNOODIGEND:
tijd zich uit een houtje of een wilde vrucht
een pop vormden, door daar ledematen aan te
bevestigen en het is zeer natuurlijk, dat deze
fragiele popjes niet meer ongeschonden de dui
zenden jaren, voor zij werden gevonden, door
kwamen.
Men kan hierdoor tot de slotsom komen, dat
uit het gebrek aan de oudste poppen uit
voorhistorischen tijd niet de conclusie moet
worden getrokken, dat zij er niet geweest zijn.
Men zou naar den drang van ieder kind om
met een pop in de handen de moeder na te
doen eerder zeggen, dat de pop zou oud is als
de menschheid zelf en dat het eerste kleine
meisje de pop uitvond. Tot ca. 1850 moesten de
kinderen zich tevreden stellen met poppen, wel
ke waren aangekleed zooals hun mama’s en
tantes. Daarna begon men. eerst in Engeland,
babies te fabriceeren. In het begin deeer eeuw
meende men aan de speelgoedpoppen kunst
waarde te kunnen verleenen, door hun vooral
..karakter" te geven. Deze z.g. „karakters" wa
ren echter te opdringerig dan dat zU zich eep
plaats konden veroveren in de harten der
kinderen. Veel liever hebben zij een eenvoudi
ge, nietszeggende pop dan „karakters”, die hen
terugstooten. Het kind wil geen „opgedlrkte",
maar eenvoudige poppen, welke direct tot hem
spreken.
Het zijn evenwel niet alleen de kinderen, die
zich met poppen vermaken: zij deden ook
dienst voor schilders en beeldhouwers en het
schijnt, dat Michel Angelo voor de Sixtijnsche
kapel gebruik maakte van lede poppen, evenals
Correggio en El Greco; en dan de modepoppen,
welke men in dien tijd, ongeveer 1700, te Parijs
maakte, van kostbare kleeren voorzag en als
geschenk naar buitenlandsche hoven zond. Op
de jaarmarkt te Venetië, de Sensa, kwam ge-
Alle materialen voor de- vrouwelijke handwerken
Agentschap van „Hella'-malerialen voor leerarbeid
YariieiGbe werking
Een zekere wereldvermaardheid bezit Kathe
Kruse. Reeds op jeugdigen leeftijd trad zij in
het huwelijk met den beeldhouwer Max Kruse,
die vooral bekendheid verwierf op het ge
bied van het Duitsche toonepl. Ook Kathe wijd
de zich aan deze kunst. Zij kreeg aanvankelijk
den grooten Reinhardt tot leermeester en la
ter vertolkte zij belangrijke rollen te Breslau en
vervolgens aan de Lesslngbühne te Berlijn. Het
is in dezen tijd geweest, dat Kathe Kruse haar
echtgenoot leerde kennen en toen zij in het
huwelijk trad, zegde zij het tooneel vaarwel,
om zich te Ascona te vestigen. Max Kruse ge-'
noot toentertijd reeds bekendheid als beeldhou
wer. Hij vervaardigde een groot aantal fraaie
houtplastieken. vooral door zijn „Marathonloo-
per” verkreeg hij in Duitschland vermaardheid.
Men noemde hem den uitvinder van de „plas
tische Bühne”, omdat hij de decoraties maakte
voor de eerste opvoeringen van Liet Deutsche
Theater.
Uit het huwelijk van Max Kruse en Kathe
werden acht kinderen geboren. Hoe mevrouw
Kruse feitelijk aan het fabriceeren van poppen
is gekomen, daarvan vertelt zij zelf het vol
gende:
„Op een goeden dag ging ik naar Locarno en
de kleine Mlmerle, mijn tweede dochtertje,
had zoo graag een poppekind, zoodat ik be
sloot voor haar een pop mee te brengen. En
toen ik in een der speelgoedwinkels een aller
liefste pop zag staan, ging ik den winkel bin
nen om haar te koopen. Maar ik was teleur
gesteld, toen mij werd gezegd, dat de pop niet
eens kon staan. Zulk een pop, dacht ik, kan
mijn kind toch niet de illusie van een echte
baby geven. Ik verliet onverrlchterzake den
winkel en besloot nog dienzelfden avond zelf
een pop te maken. Met behulp van een stokje,
een pak watten en een gaven aardappel, maak
te ik een pop. die mijn kind gelukkiger heeft
gemaakt dan alle poppen, welke zij tot dan toe
had gekregen.” Dèt was de eerste pop, welke
Kathe Kruse vervaardigde; de eerste van de
reeks poppen, welke zij nog zou fabriceeren.
POP heeft in alle tijden een rol gespeeld,
I 1 niet alleen in het leven der kinderen,
maar ook in dat der groote menschen.
De ontwikkelingsgang der pop als voorwerp
van de meeste toewijding bij het kinderspel,
maar ook als nar of mascotte in de moderne
huiskamer, is wel een zeer bijzondere geweest.
De voorouders van onze pop waren allerminst
speelgoed, maar afgodsbeelden van de natuur
volken. Oorspronkelijk waren deze afgodsbeel
den toevallige vormen van boomwortel of steen;
allengs echter gaf men er een ruw-menschelijke
gestalte aan.
Evenals ohze kinderen htm poppen als be
zield beschouwen, deden het de primitieve vol
ken. Vrijwel overal kent men talismans en
amuletten. Die der Indianen zijn ons door de
boeken van Karl May e.a. reeds bekend; de
Eskimo's o.m. hangen beenen poppetjes aan de
kleeren om tegen schipbreuk beveiligd te zijn.
De vraag, wanneer de pop voor het eerst de
rol van kinderspeelgoed werd bedeeld, heeft men
op verschillende wijzen trachten te beantwoor
den. De Dultscher Max von Böhn heeft er zich
ernstig mee bezig gehouden en materiaal ver
zameld uit alle mogelfjke oorden De vruchten
van zijn studie legde hij neer in zjjn werk
Puppen und Puppenspiele". De historicus stelt
In dit werk vast, dat in de oudste tijden de
pop alleen daar bestond, waar de bevolking
reeds een zekere cultuur bezat. Wel hebben
de primitieve volken, zooals wjj reeds zeiden,
poppenfiguren en afgodsbeelden, maar de
Mystieke beteekenis, welke de oermensch hier
aan toekende, belette, dat de kinderen zich er
mee zouden gaan vermaken.
Als bewijs hiervoor mag gelden, dat in geen
enkel voorhistorisch klndergraf ooit een pop is
aangetroffen. De scherpzinnige vorscher geeft
echter dadelijk toe. dat zijn conclusie enkel
hierop niet kan steunen, daar de poppen in die
tijden allicht niet van een materiaal werden
gemaakt, dat duizenden jaren stand kon hou
den.
In Egyptische graven heeft men evenwel tal
rijke poppen aangetroffen, welke deels uit hout
waren gesneden, maar vaak ook gemaakt van
geweven stoffen en met papyrus-snlppers opge
vuld. Ook van andere oude volken bleven ver
schillende popjes bewaard, welke zonder twij
fel niet tot afgodjes hebben gediend, maar
enkel tot vermaak. Veel dier exemplaren dra
gen wollen kleeren en breede sjerpen en zij
kunnen zelfs, de armen en beenen bewegen.
De Egyptertaren. bij wie de was toch reeds
zulk een groote rol speelde, namen ook bij het
vervaardigen van poppen hun toevlucht tot dit
geschikt materiaal.
Zelfs een soort pias kenden zfj en dit grap
pig uitziend mannetje werjf met een touwtje
in beweging gebracht.
In het Berlijnsch Egyptisch Museum is een
gekleede pop te zien, welke men, te oordeelen
naar haar stijl en vindingsplaats, verklaard
heeft uit 1900 vóór Christus te dateeren.
Dit museum bezit meer dergelijke kostbaar
heden. Zoo ook een popje uit albast, waar de
armen aan ontbreken; er is evenwel op die
plaats een ingeboord gaatje te zien, waar de
armen klaarblijkelijk in vastzaten, die dus be
wegen konden. Dit popje bleek afkomstig uit
Babylon. In de Grieksche oudheid was de pop
al niets vreemds meer. De nauwkeurige op
gravingen. door Heinrich Schliemann op de
plaats van het oude Troje gedaan, brachten
uit een der onderste lagen een pop aan het
licht, waar echter het hoofd aan ontbrak.
De Grieksche kleine meisjes waren met de
poppen heel vertrouwd en daar het vaak voor
kwam, dat zij reeds op hun 12e jaar werden
uitgehuwelijkt, gebeurde het meermalen, dat zij
een levenlooze pop uit de hand legden om een
levendé pop ervoor in da plaats te nemen.
DAGELIJKS VERKRIJGB.
VERSCHE ZEEVISCH
SPECIALITEIT IN GEBAK
KEN VISCH - VISCH- EN
G A R N ALENCROQUETTEN
GEROOKTE HOLL. PALING
BOSJES SPROT PALING
IN GELEI - MOSSELEN
EN ANDERE VISCHCON-
SERVEN.
TRACHTEN
STEEDS D HET
BESTE TE BIEDEN
LEPELS, VORKEN EN MESSEN IS EEN
ZAAK VAN VERTROUWEN
Poppen, weelde voor het kinderoog
WASSEN BEELDEN
regeld zoo’n pop en diende dan als kleerma^
kersvoorbeeld. In de laatste decennia vAeSl
heeft ook de modepop voor de étalagekastgn
zich sterk ontwikkeld en hebben bekende kun
stenaars zich ervoor geïnteresseerd. Dit heeft
ertoe gediend, dat mén vla allerlei bizarre va
riaties tot ware kunstproducten is gekomen.
Een ander poppensoort, dat speciaal tot amu
sement voor volwassenen dient, zijn de was
senbeelden en de marionetten. Reeds de Grie
ken kenden marionetten eh ook bij Aristotelee
vindt men hen genoemd. In de Middeleeuwen
hooren wy weinig van deze kunst, alhoewel zij
toch werd beoefend. Vooral na den 30-Jarigen
oorlog gingen de rondreizende tooneelspelers
zich toeleggen op het marionettentheater.
Het is algemeen bekend, dat Goethe door een
dergeljjke vertooning tot zijn Faust werd ge
ïnspireerd. waardoor hij tevens de grondlegger
werd van het lltterair-satlrisch poppenspel.
Haydn heeft vijf kleine opera’s geschreven voor
het poppentheater, dat Prins Nico laas Joseph
Vaardige handen maken kufutige poppen