Het complot der cagoulards
Noodslachter hoort acht maanden
tegen zich eischen
VLEESCHVERGIFTIGING
TE HARENKARSPEL
EEN WEINIG ZEGGEND
COMMUNIQUÉ
4
WOENSDAG 24 NOVEMBER 1937
Ter dood veroordeeld
r.
m
Requisitoir
,i
bevoegdheid
Het pleidooi
De keurmeester getuigt
r
Ruïne te Monnikendam
BU1TENLANDSCH OVERZICHT
Verlies van het Neder
landerschap
LEENING ZEELAND
l
de Venlo naar Cammans Neder
lander of Duitscher?
Verdediger beschuldigt
den keurmeester
Chautemps en Delbos
naar Londen
De werkloosheid op
het platteland
Obllgatiehouders Mathiaaapital
Rheine
;t
n
i
n-
ur
>8
Zestig ernstige zieken tengevolge
van het eten van door para-
typhusbacillen besmet
vleesch
PROV. STATEN VAN NOORD-
HOLLAND
Toewijzing op vrij inschrijvingen
uiterst gering
Gevaarlijke getuige
„Mirakel gezond!”
In den kop van Noord-Holland
was de werkgelegenheid
beter
Zee*ers’ de eerste getuige van de
ddagzltting, zegt, dat het veulen in kwestie
bevuild was met eigen faeces. Toen het
naar de noodslachtlng werd vervoerd, had
Schoolkinderen tn de Japansche hoofd stad spreken een dankgebed uit naar
aanleiding van de overwinningen der Japansche troepen tn Noord-Chtna
s—
•30
De vi
in
st
Het
et
p
1937
r
.Jiattlg-
luidt
veradelen. Dc republiek heeft
vreezen van opstandspogingen.
tatuur te vervangen en dan tot het herstel der
monarchie over te gaan.
Het geval van den In Duitschland wegens-
landverraad ter dood veroordeelden Canunans
heeft de pennen in ons land in beweging ge
bracht. Van het grootste belang is de vraag of
de veroordeelde Duitscher of Nederlander is. In
dit verbond halen W|j enkele desbetreffende be
palingen aan omtrent het Nederlanderschap,
zooals de wet die heeft vastgesteld
Het bekende vleeschverglftigingsgevai te Ha
renkarspel in den afgeloopen zomer, dat vooral
door zijn grooten omvang heel wat opschud
ding veroorzaakte en.waarbij een zestigtal men-
schen zwaar ziek is geworden, heeft Dinsdag
morgen zijn nasleep gehad voor de Alkmaarsche
Rechtbank. De noodslachter J. van D. te Kerke -
buurt, Harenkarspel, moest terecht staan.
et
1-
Spr. requireerde tenslotte tegen verdachte
8 maanden gevangenisstraf.
De uitspraak werd bepaald op Dinsdag 30
November.
Naar wij van bevoegde zijde vernemen, is
op het platteland in den kop van Noord-
Holland den geheelen zomer de werkgelegen
heid beter geweest dan in jaren het geval
was.
Tenslotte werd besloten de vervolg vergade
ring op 30 November te houden.
UI
Ie
•e
t
I.
1
7
1
Het is uit verschillende omstandigheden
duidelijk, dat verdachte schuldig is aan het
misdrijf, omschreven in artikel 174, waarop
een maximum straf van 15 jaar staat.
Nu rust een deel van de moreele schuld
voorzeker op den keurmeester, die door een
nauwlettender keuring zeker alles had kun
nen voorkomen, maar er was bij verdachte
veel kwade trouw.
Gaspsdslsa dj* gswMgl Maar
ais aw awtoanalhald vardubbak
wordt w ram wag (otaand. noodlg
aas sa Koppen) 2 X 3 4
atasi aoa graat*
f-
•n
■d
,n
rs
is
n
n
1938
37
18
14
34
13
37
tte
üd
or
18
1-
:h
te
•n
n
1,
n
e
!1
n-
11-
N-
tot
Pleiter concludeerde tenslotte tot ontslag
van rechtsvervolging; althans vrijspraak.
De Officier sag van repliek af.
Getuige: Het beest zag er mirakel gezond
uit. (Hilariteit.)
D. Baars, tuinbouwer te Kalverdjjk (k dé
charge) zegt ook, dat het dier er nog vrij goed
uit zag. Getuige heeft van diarrhee niets ge
merkt.
Joh. Stoop, chauffeur te Harenkarspel, heeft
den auto bestuurd en verklaart, dat hij er niet
naar heeft gekeken of het dier diarrhee had.
De auto was in ieder geval niet bevuild.
G. Smit, slagersknecht te Winkel en in dienst
geweest zijnde bij verdachte, heeft vleesch van
het veulen als veulenvleesch verkocht. Het was
vrU goed vleesch. Op last van verdachte trachtte
hij den klanten dit vleesch het eerste aan te
praten.
Getuige had, evenals de familie van D.,
ook van het veulenvleesch gegeten,
smaakte goed.
Gemeente
Anna Paulowna
Barsingerhom
Callan tsoog
Nieuwe Niedorp
Oude Niedorp
Behagen
Winkel
Zijpe
ander met het
silent antwoordt
gewone wijze was
geschied. De keurmeester had alles nagezien en
goed bevonden.
Naar wjj vernemen, zijn de inschrijvingen met
recht van voorkeur op de 3 procent obligatie-
leentng provincie Zeeland groot f3.335.000 zeer
aanzienlijk geweest, waardoor de toewijzing op
de vrije inschrijvingen uitent gering zal zijn.
D. Stallenberg, timmerman en aannemer tc
Monnikendam, heeft zich 'tot Ged. Staten ge
wend met het verzoek, te bevorderen, dat hem
uit de provinciale fondsen eene bijdrage van
Voor deze zaak bestond van de zijde van het
publiek een groote belangstelling.
De officier mr. v. d. Feen de Lflle had dertien
getuigen gedagvaard, waaronder drie getuigen
deskundigen, terwijl de verdediging, die berustte
bij mr. ir. N. van Leeuwen, zeven getuigen a
décharge had opgeroepen.
De rechtbank werd gepresideerd door mr. Le-
deboer, terwijl de bijzittende rechters waren: mr.
Cbbens en mr. Fruin. Griffier waa mr. Couvée.
Nadat verdachte is binnengeleid en de ge
bruikelijke vragen heeft beantwoord, leest de of
ficier de dagvaarding voor. Hieruit bleek, dat
het vleesch, dat verdachte verkocht had, af-
komstig was van een in zijn slachtplaats uit nood
geslacht veulen, dat lijdende was aan darm
ontsteking. Verdachte wist dit of had het moe
ten begrijpen. Voorts had verd. voor keurings-
veearts de reden der noodslachtlng verzwegen,
wel wetende, dat het vleesch dan zou worden
afgekeurd. Tengevolge van deze opeettelijke na
latigheid werd het vleesch door een oppervlak
kige keuring goedgekeurd, een en
bekende droevige gevolg.
Op een vraag van den pres!
verdachte, dat de keuring op de L-
Getulge O. Bouma te Ursem is bij het op
laden van het veulen tegenwoordig geweest.
Het was zeer vuil. 1
irts D. Rempt doet verslag van zijn
onderzoek van het veulen, dat vermoedelijk aan
darmontsteking leed, zware koorts had en den
dood nabij was.
De Officier: Is het de practjjk dat het vleesch
van dergelijke dieren na het slachten bacterio
logisch onderzocht wordt?
Getuige: Ja, dat is de gewoonte.
Getuige k décharge J. Glas te Kalverdijk ver
klaart dat het veulen niet vuil was, ook niet,
toen het opgeladen werd.
De President tot verdachte: Wat een pracht
van een getuige, niet?
De Officier: Gevaarlijk werk zool
De President waarschuwt de verdediger niet
te veel gebruik te maken van dezen getuige.
De verdediger: Ik zie niet in. dat deze getuige
melneedig is. Er zijn er nog twee die zoo zullen
verklaren.
De Officier: Ik houdt mij de
voor er op terug te komen.
De verdediger. Mr. Ir. N. van Leeuwen be
strijdt de opvatting, dat verdachte geweten zou
hebben, dat het vleesch voor het leven of de ge
zondheid schadelijk was, want verdachte heeft
met zjjn gezin er ook van gegeten, wat toch
voor het tegendeel pleit.
Diarrhee bij het veulen wil volgens deskundi
gen nog niet zeggen, dat het darmonsteking
heeft en darmontsteking wil nog niet zeggen,
dat er van para typhus kan worden gesproken.
Wanneer iemand schuldig is, dan is het de
keurmeester en niet verdachte, waarop men te
zeerste gebeten is. hetgeen o.a. blijkt uit het in
meer dan een opzicht onwettig optreden der
autoriteiten tegenover van D. Pleiter haalt ver
schillende omstandigheden aan. waaruit z.1.
blijkt, dat van D. te goeder trouw is geweest, al
heeft hij één oogénbllk aan darmontsteking ge
dacht.
Uit de verklaringen van de getuigen k dé
charge, die zich zeer positief weten uit te druk
ken, blijkt dat het veulen lang niet zoo vuil was
als door anderen wordt voorgegeven.
Diarrhee, voor zoover het veulen er aan leed,
kan tal van andere oorzaken hebben dan de
aanwezigheid van paratyphusbaclllen en het is
zelfs een zeldzaamheid, dat darmontsteking
paratyphus veroorzaakt. Het is dus heel goed
mogelijk, dat vleesch van een aan darmontste
king lijdend dier wordt goed gekeurd en het is
dus onmogelijk, dat men met reden kan zeggen,
dat het vleesch van het veulen in kwestie per
sé schadelijk moest zjjn voor de gezondheid,
wanneer een zorgvuldige keuring dit nog niet
heeft uitgemaakt.
Pleiter oefent crltlek uit op de keuring en
haalt verschillende schrijvers aan. die hebben
verklaard, dat de slager vrijuit gaat, maarftkt
de keurmeester de ware schuldige Is.
Verdachte geeft toe, wel eens meer bij gptui-
Re een paard te hebben weggehaald, dat aan
darmontsteking leed. Toen tegen hem gezegd
*erd, dat het „weer het oude liedje” was, ver
moedde hij even, dat het darmontsteking was.
Hij heeft echter later niet gezegd tegen v. d.
Burg, dat het beest er inderdaad aan leed.
Dr. D. Groenhart, arts te Dirksbom (Haren -
karspel) eveneens als getuige-deskundlge ge
hoord, verklaart, dat de talrijke patiënten (een
■0-tal) leden aan een hevige darmontsteking,
gepaard met hooge koortsen en heftige diar
rhee. Dank zjj de snelle hulp is geen dezer pa
tiënten ovetleden. De par*-typhus-bacil, waar
mee de slachtoffers besmet waren, is zeer ge
vaarlijk
De heer H. Wester, keurmeester te Behagen,
heeft het veulen gekeurd, maar kan niet met
zekerheid zeggen, dat HU ook de organen ge
keurd heeft.
Getuige Is zeer nerveus en in het begin ge
deeltelijk onverstaanbaar. HU is zeer geïrri
teerd geweest door het brutale optreden van
verdachte bU de keuring. Toen getuige het veu
len wilde afkeuren, omdat de omstandigheden
hem niet aanstonden, had verdachte gevloekt
en gezegd: Dat gaat zoo maar niet; er is niets
aan de handl
Wanneer de president hem zegt, dat dit op
treden voor hem Juist aanleiding had moeten
zjjn tot een zeer nauwkeurig onderzoek, geeft
getuige dit toe.
President: U hebt schromelUk uw plicht ver
zaakt.
-w—w e Fransche premier Chautemps en de
I 1 minister van Bultenlandsche Zaken Del-
bos zijn door de Engelsche regeering uit-
genoodigd, om naar Londen te komen, ten
n<* 8terke diarrhee. Het dier was
A»*.! bjjna niemand het van achteren
v v“5 te pakken om op den auto te laden,
verdachte bestrijdt dit.
einde persoonlUke besprekingen te houden en
hebben de Invitatie aangenomen. Het ligt voor
de hand, dat het thema dezer besprekingen zal
zUn het rapport An Lord Halifax over zUn reis
naar Duitschland. De Manchester Guardian zegt
in staat te zijn gesteld de verlanglUst van
Duitschland te publlceeren. Het genoemde blad
heeft in den loop der jaren reeds vele publica
ties gebracht, die achteraf juist bleken te zUn
WU vinden daarin genoegzaam reden de nauw
keurige uiteenzetting van de verlangens van
Duitschland, zooals deze aan Lord Halifax zijn
uiteengezet, hier over te nemen:
Ten eerste: Duitschland is bereid in den Vol
kenbond terug te keeren op voorwaarde dal
het handvest zal worden herzien, dwz. dat oe
clausules inzake de sancties zullen worden ge
wijzigd.'dat elite betrekking tusschen den Bond
en de opgezegde verdragen zal worden beëin
digd. dat de clausules over de schuld van deu
oorlog zullen worden geschrapt en dat de ver
dragen der minderheden zullen worden gewij
zigd. Ook wordt geëlscht, dat Engeland de
souverelniteit van Italië in Ethiopië zal erken
nen.
Ten tweedeEngeland moet toestemmen in
een reorganisatie van den Tsjechischen staats
vorm naar het model van den Zwitserschen
bondsstaat.
Ten derde: Engeland moet zich verbinden de
Oostenrijksche regeering geen dtplomatieken,
politieken of miltairen steun te verleenen.
Ten vierde: Duitschland verbindt zich in zes
jaar het koloniale vraagstuk niet ter sprake te
zullen brengen, indien Engeland belooft na dien
tijd Duitschland te helpen by het verkrijgen van
koloniën. Duitschland zal dan geen militaire
of vlootbasls ainleggen in zijn oude koloniën.
Ten vijfde: Duitschland belooft zjjn best te
rullen doen om den vrede in Spanje te herstel
len, wanneer Londen Salamanca zal erkennen.
Ten zesde: Duitschland belooft tevens z(jn
best te zullen doen den vrede in het Verre
Oosten te herstellen.
De Manchester Guardian voegt hieraan toe.
dat de Britsche regeering zich tot niets heelt
verbonden Dit spreekt wel van zelf. Ook spreekt
wel van zelf, dat de Britoche^regeering be
hoefte gevoelt, om met de Fransche persoonlijs
van gedachten te wis&len. Want één ding is
in dit stadium zeker: mocht Engeland op deze
Duitache verlangens willen Ingaan, dan is de
breuk met Frankrijk onvermijdelijk. Mochten de
Duitache verlangens, zooals boven geschetst,
juist zUn. dan zijn er verschillende voor Frank
rijk onder alle omstandigheden volstrekt on
aanvaardbaar.
ouden wfl waardige zonen en doch-
I tera zQn van dq martelaren, de
verdrukten, de njders en strijden.
als wij te kort schoten ta bet laatste en
toch waarlijk niet bet zwaarste werk van
onze emancipatie: instandhouding en alt-
bosrw enter eigen Universlteit?
-m w- en zal er goed aan doen eerst de pu-
l\/| blicatie der gevonden documenten af
te wachten. Die publicatie zou wel
licht belangrijk zijn, maar véél, véél belang-
rjjker zou zijn, wanneer men een lijst publi
ceerde der samenzweerders en bekend maakte,
hoe deze van plan waren geweest, de lichtin
gen te vinden, om de „divisies, brigades, regi
menten. bataljons etc.” van soldaten te voor
zien. De Fransche journalisten vonden, toen zij
het communiqué kregen, natuurlijk eveneens,
dat de kwestie der namen de meest easentieele
was. Zjj kregen echter op hun vragen nul op
request. De directeur van het kabinet van den
minister van Binnelandsche Zaken verschool
zich achter de directeuren der Süreté en der
justitioneele politie, meldt Havas zelf. H(j zei-
de slechts; „De minister heeft er zich toe be
paald een kijk te geven op het geheel en op
de politieke zijde van de zaak. De nationale
veiligheidspolitie en de Justitioneele politie ne
men een groote geheimhouding in acht.’ Havas
voegt hier nog aan toe; „De komende dag zal
ongetwijfeld interessante en nauwkeuriger ont
hullingen brengen.” Het kan zijn, maar af
wachten blijft de boodschap. Tot nu toe voe
len we mee met de Fransche Journalisten, die
zich gëdupeerd voelden, althans het gevoel
hadden, met een kluitje In het riet te zijn ge
stuurd.
In dat gevoel worden we versterkt door de
„Vorzugslorbeere”, Waarmede de regeering zich
al reeds versiert: „Dank zij de waakzaamheid
der regeering heeft men de plannen kunnen
niets meer te
De schuldigen
zullen streng worden bestraft." En weer rijst de
vraag, de eenlg wezenlijke: welke schuldigen?
Komen er geen namen, natuurlijk geen obscure,
dan zakt de heele zaak als een kaartenhuis In
elkaar.
Getuige Wester heeft van van D. vernomen,
dat het dier een beroerte heeft gehad, hetgeen
getuige niet onmogelijk toe schijnt. Wanneer hij
weet, dat een dier aan darmontsteking lijdt,
keurt hjj het af.
Officier: Die regel was verdachte dus be
kend?
Getuige: Ja.
Mr. Ubbens tot dr. Odé: Kan de keurmeester
ook zonder bacteriologisch onderzoek aan de
darmen zien, dat ze ontstoken zijn?
Dr. Odé: Meestal wel.
Mr. Ubbens tot Wester: Daaruit zou af te
Mej. Antje Wekker, wed. van J. Spaans, auto-
busoniKrneemster, vertelt, dat zij een pond
runder-biefstuk door haar zoon had laten be
stellen. Van dit vleesch was zij en haar gezin
ziek geworden.
De heer A. Duyvis, landbouwer te Haren
karspel, heeft ook vleesch van van D. gekocht.
Hij bestelde het bij getuige Smit, terwijl het
door een loopjongen werd bezorgd. Getuige is
van het vleesch zeer ziek geweest.
De Grondwet dan maakt onderscheid tusschen
Nederlanders en Nederlandsche onderdanen
eenerzijds en vreemdelingen anderzijds. Wie
Nederlander is. ziedaar een kwestie die in de
eerste plaats door zijn afstamming wordt be
paald en in de tweede plaats door zijn verblijf
op Nederlandsch grondgebied. Daarentegen is
het voor het Nederlandsche onderdaansebap
juist andersom bepaald.
Voorts worden de Inwoners In hun geheel,
naar den duur van hun verblijf, onderscheiden
in Ingezetenen en nlet-lngezetenen.
Nederlanders nu zijn:
le. Allen die binnen de grenzen van bet Ko
ninkrijk Of onze kolpnlën geboren »Un uit ouders,
aldaar gevestigd. (Men noen* dit het „terrltori-
teltsbeginsel”).
3e. Kinderen, buiten het land uit Nederland
sche ouders geboren. (Dit is het zgn. „afstam-
miugsbeglnser' en onder deze categorie valt dc
bewuste veroordeelde Canunans. die In Hinst bij
Crefeld uit zuiver Nederlandsche ouders werd
geboren.)
3e. Allen die geboren zjjn uit ouders binnen
het Rijk in Europa gevestigd.
4e. Allen die van de hierboven genoemden af
stemmen.
Voorts kwam in 1892 de wet op hét Neder
landerschap en ingezetenschap tot stand, waar
in het atstemmtngsbeglnsel een eerste plaats
inneemt en waarin verschillende bepalingen
werden opgenomen met betrekking tot gewet
tigde en door den vader erkende natuurlijke
kinderen, die wij echter in dit verband bulten
beschouwing willen laten.
Het artikel 12 van de wet varj 1892
voorts:
„Allen die den staat van Nederlander niet be
zitten. of niet uit anderen hoofde Nederland
sche onderdanen zijn, zijn vreemdelingen."
Mr. G. v. d. Feen de Lille, de Officier, neemt
hierna zijn requisitoir en begint met een schets
te geven van de gebeurtenissen te Harenkarspel.
Uit de woorden: „het is weer het oude liedje"
kan worden afgeleid, dat verdachte met vrij
groote zekerheid wist, dat het veulen aan darm
ontsteking leed. Ook uit andere feiten kon dit
door verdachte worden opgemaakt en wanneer
h(j zegt niet te hebben gezien, dat het veulen
erbarmelijk vuil was, dan is dat een bewering
tegen beter weten in. Ook het feit, dat ver
dachte later tegen v. d. Burg heeft geaegd, dat
het veulen inderdaad aan darmontsteking leed.
Ls veelzeggend. De gedeeltelijke ontkentenis van
verdachte acht spr. niet.
Welk belang kan verdachte gehad hebben om
den keurmeester te misleiden? Het blijkt, dat in
de practijk fleren, lijdende aan darmontste
king, worden afgekeurd. Afkeuring van het
veulen beteekende voor verdachte, die vooruit
wist, dat het veulen zou worden afgekeurd, wan
neer hij zou zeggen dat het aan darmontsteking
leed, een schadepost.
Ten kantore van de N V. De Spaarnebank te
Haarlem werd onder voorzitterschap van Mr.
Th. Westerwoudt een vergadering genouden van
obllgatiehouders der obllgatieleenlng. groot
f500.000, oorspronkelijk 7 pCt. ten laste van
het Mathlasspltal te Rheine (trustee NV. De
Spaarnebank). Vertegenwoordigd was een be
drag van f18.000, totaal^ stemmen, hetgeen
te weinig was om rechtsgeldige besluiten te ne
men, zoodat op Dinsdag 30 November as. ten
kantor^ van de Spaarnebank een vervolgver-
gadering wordt gehouden.
De voorzitter deelde mede dat het bestuur
vïn het Mathlasspltal een schikkingsvoorstel
had Ingediend, hierop neerkomend, dat de lee-
ning gehalveerd en over het restant 3 pCt.
rente zal betaald worden met een amortisatie
van 1 pCt en garantie van het gemeentebe
stuur van Rheine. Het aanbod geldt slechts
tot 1 December De trustee heeft op een infor
matieve vergadering de obllgatiehouders ge-
jxilst over dit voorstel Het bleek dat zij wel
bereid waren het voorst* 1 aan te nemen, doch
aan den trustee werd verzocht te trachten iets
meer t> "Verkrijgen. Spr. heeft toen persoonlijk
onderhandeld met het Mathlasspltal en de ge
meente Rheine en voorgesteld de leenlng ge
heel tegen een vast, nader overeen te komen
percentage, af te lossen. Dit zou meer een sa-
neering betêekenen dan het voorstel van het
Mathlasspltal zelf Voor de regeling ls echter
toestemming van de regeering te Berlijn noodlg.
•Eén der gem -bestuursleden zou probeeren deze
goedkeuring te verkrijgen, maar de onderhan-
dellngen zijn nog niet gereed en Inmiddels na
dert de eerste December, de termijn, tot welken
het voorstel van het Mathlasspltal geldig ls.
Wel heeft men beloofd dezen termijn uit te stel
len, maar spr. had daarvan geen schrlftelijke
bevestiging gekregen en daaiom was deze ver
gadering zekerheidshalve uitgeschreven. De
trustee stelt voor om maar geen antwoord te
geven op het voorstel van het Mathlasspltal.
zoodat dit vervalt. Men loopt dan het risico
dat ook het voorstel van den trustee niet geac
cepteerd wordt, maar spr. achtte dit risico
aanvaardbaar. Spr. wees er desgevraagd nog op,
dat ook de obllgatiehouders van dc andere, hy
pothecaire obllgatieleenlng ten laste van het
Mathlasspltal een eventueele regeling moeten
goedkeuren. Spr. heeft aan den trustee van de
andere obligatieleening gevraagd het voorstel
aan de obllgatiehouders voor te leggen en de
trustee heeft hierop bevestigend geantwoord.
Afkoop van de leening zou het beste zijn.
Een der obllgatiehouders merkte op. dat het
met deze leening hoe langer hoe slechter is ge
gaan. Daarop werd geantwoord dat de leening
eerst zeer goed was omdat Ze gegarandeerd
werd door de kerkbesturen en de gemeente
Rheine. Maar het nieuwe regime heeft deze ga
rantie ongeldig verklaard en zoo verloor ook
deze leening haar hooge waarde.
Uit de vergadering werd geadviseerd om den
termijn van 1 December maar te laten verloo-
pen en werd dank gebracht'aan de persoonlijke
bemoeiingen van den heer Westerwoudt om
voor de obllgatiehouders het beste dat mogelijk
is, te bereiken. Wij kunnen de onderhandelin-
gen rustig aan den trustee overlaten, aldus deze
«preker.
f 450 worde verleend in de kosten van verbou
wing van het hem toebehoorende perceel Kerk-
straat, wijk 4, no. 21, aldaar.
Teneinde dit perceel meer geschikt te maken
voor de uitoefening van zijn bedrijf, was de
eigenaar aanvankelijk van plan dit zoo te ver-
bouwen, dat hij daarin beneden zijne werkplaats
en boven zijne woning kon vestigen. Hiertoe had
de fraaie zeventlende-eeuwsche trapgevel, welke
het huis thans siert, moeten worden afgebrok-n
en vervangen door een gevel, welke het aspect
van de achllderachtlge hoofdstraat van het
plaatsje ernstig zou hebben geschaad.
In de hoop te kunnen verhinderen, dat het
daartoe komen zou. heeft de directeur van het
RUksbureau voor de Monumentenzorg te *s Gra-
venhage zich met den eigenaar van het perceel
in verbinding gesteld en met hem overleg ge-
pleegd over de vraag of de gevel, welke de mooi
ste in de straat is en een domineerend accent
in zijn onmiddellijke omgeving vormt. oU de
verbouwing niet gespaard kon worden.
Blijkens het door dien directeur aan den mi
nister van Qpderwijs, Kunsten en Wetenschap-
jjen uitgebrachte rapport, zal dit slechts mo-
gelijk zijn, indien het huls In zijn geheel tot
woning bestemd wordt en eene nieuwe werk
plaats op een daartoe aan te koopen, achter het
huis gelegen, terrein gebouwd wordt. De in een
bedenkelijken staat verkeerende voorgevel zou
dan tevens gerestaureerd kunnen worden.
De eigenaar van het perceel, die de kosten van
verbouwing, volgens zijn eigen plan, op f 3.000
en die, volgens het door den directeur van de
Rijkscommissle voor de Monumentenzorg aan
bevolen plan, op f 5.500 raamde, is na langdu
rige onderhandeling bereid gevonden de ver
bouwing overeenkomstig laatst bedoeld plan te
verrichten. Indien hem de helft der op f 3.500
geschatte hoogere koeten, dus een bedrag van
f 1.350. van overheidswege vergoed wordt. Om
dat bedrag te verkrijgen heeft hij ook op de
medewerking van de Provincie een beroep ge-
dA&n.
Ged. Staten zijn van oordeel, dat de gevel,
in verband met de karakteristieke schoonheid
van Monnikendam, behouden dient te blijven en
dat daarvoor een provinciaal subsidie alleszins
gerechtvaardigd is. Een subsidie ten bedrage
van de helft van het Rükssubsldie. derhalve tot
een bedrag van ten hoogste f 400, achten zij
in de gegeven omstandigheden voldoende.
Intusschen is het Nederlanderschap en aBes
wat daaraan vastzit voor velen nog een duis
tere kwestie en het la daarom wel interessant
eens na te gaan, wat er omtrent dit belang
rijke onderwerp der Nederlandsche staatein-
richtlng werd vastgesteld en wat de Nederland
sche Grondwet ons hieromtrent vertelt.
Toen dezer dagen de Nederlandsche pers aan
dacht wijdde aan het feit van de ter dood ver-
oordeeling door de Berlijnsche rechtbank van
den 43-jarigen Cammans uit Venlo, beschul
digd van landverraad, zijn er uitvoerige com
mentaren gevolgd m-er het vraagstuk of de Ne-
derlandsche regeering iets zou kunnen doen
voor dezen veroordeelde, i.c. of zij het gratie
verzoek zou kunnen ondersteunen. Deze vraag
was gewettigd omdat er onzekerheid bestond
omtrent Camman’s nationaliteit, ook al was
daar voor Duitschland geen twijfel meer aan
en werd de veroordeelde zonder meer als Duit
scher beschouwd. Het essentleele verschil in
nationaliteit zou van groote beteekenls voor
den ter dood veroordeelde zijn, omdat hjj. in
dien kon worden vastgesteld dat hij Nederlan-_
der was. hoogstens voor hoogverraad zou kun
nen worden gestraft, waardoor de kans groot
zou zijn dat hij in léven bleef. De doodstraf in
Duitschland wordt Immers slechts bij hooge
uitzondering op buitenlanders toegepast. De
belangstelling van de Nederlandsche autoritei
ten in deze kwestie ls dus alleszins begrijpelijk.
Zoon van Nederlandsche ouders is Cammans
van geboorte Nederlander en dat hij in 1914 in
dienst trad in het puitsche leger, bracht daar
om zijp Nederlanderschap niet In gevaar, om
dat hij toen nog minderjarig was. In 1915 ech
ter. meerderjarig geworden, streed hij nog in t
'buitenland en ondanks het feit dat hjj later
volkomen als Nederlander werd beschouwd, een
Nederlandsch paspoort kreeg en stemrecht in
ons land genoot, waarvan hij meermalen ge
bruik maakte, blijft dat Jaar 1915 het zwakke
punt en dat is dan ook voor de Hollandsche
autoriteiten op het oogenblik het punt van on
derzoek.
Naast het verkrijgen van onze nationaliteit
(mede door de naturalisatie-bepalingen) staat
de mogelijkheid van uittreding uit de Neder
landsche volksgemeenschap en bet is in dit ver
band Interessant eens na te gaan, op welke
wijze en door welke oorzaken men bet Neder
landerschap verliest. De wet bepaalt dat zulks
het geval ls:
le. Door naturalisatie In een ander land;
2e. Door het huwelijk van een Nederlandsche
vrouw met een man dié den staat van Neder
lander niet bezit. (Een vreemdeling dus of een
Nederlandsch onderdaan) -
3e. Door het verkrijgen van een vreemde na
tionaliteit door den wil van den verkrijger. (Men
doelt hier niet in de eerste plaats op natura
lisatie, maar b v. op het geval dat een Neder
lander een vreemde nationaliteit verkrijgt, door
enkel een verklaring ..als uiting van zijn wil
daartoe" af te geven.
4e. (En dit is dan de bepaling die op bet
geval-Cammans van toepassing ls)Door zonder
verlof des Konings zich te begeven in vreem
den krUgs- of staatsdienst. (In den Boeren- en
in den Wereld-ocrlog verloren tal van Neder
landers door deze bepaling hufl nationaliteit.)
5e. Door behalve ter zake van 's lands
dienst voor zoover het betreft .Nederlanders
buiten bet Rijk en zijn Koloniën geboren, ge
durende 10 achtereenvolgende jaren woonplaats
te hebben buiten het Rijk en de Koloniën, ten
zij de afwezige, vóór het verstrijken van den
gestelden termijn te kennen /eeft, dat hij Ne
derlander wenscht te blijven.
Ziethier een greep in onze Nederlandsche
staatsinrichting en in die bepalingen daarvan,
door de wet vastgesteld, die verband houden
met de huidige kwestie van nationaliteit in bet
geval-Cammans. Hot is immers van het groot
ste belang of de Nederlandsche autoriteiten aan
de hand van hun conclusies, het door den
verdediger van den veroordeelde ingediende
gratle-verzoek zullen ondersteunen.
Dr. Odé zegt, dat het geen plicht is van den
slager om alle omstandigheden van de slach
ting mede te deelen. al is het wel de gewoonte.
De president: Kan het veulen, zooals ver
dachte tegen den keurmeester gezegd heeft, een
beroerte gehad hebben?
Dr. Odé: Dat ls op dien leeftijd haast onmo
gelijk.
Verdachte beweert, dat hy bij het slachten
niets bijzonders gemerkt heeft en dat hjj tegen
den keurmeester, toen die vroeg of het een be
roerte was geweest, had gezegd: „het zal wel
zoo zijn”.
De president: Wanneer het dier van achtaten
door diarttne nat gewFMt ftT kan verdachte
dat dan over het hoofd .hebben gezien?
Getuige gelooft van niet.
Verdachte brengt iri het midden, dat hij ner
gens erg In heeft gehad; lamme beesten als dit
veulen heeft hjj wel meer geslacht.
Op een desbetreffende vraag van den verde
diger zegt getuige, dat. wanneer bet dier een
zeer natte diarrhee heeft gehad, van darmont-
steking sprake ls; darmontsteking is echter
geen zeker bewijs voor de aanwezigheid van
para-typhus. Ook is darmontsteking geen nood
zaak tot afkeuring van het vleesch.
Verdachte houdt vol, dat hij geen .nattig
heid” achter bU het beest gezien heeft, in leder
geval geen opvallende nattigheid.
President: Dus toch nattigheid?
Verdachte mompelt wat.
Dr. Odé verklaart nog, dat bij keuringen als
de onderhavige een bacteriologisch onderzoek
noodlg ls, ook al wordt beroerte of rotkreupe!
als de reden van de noodslachtlng aangegeven
De president: Wanneer dat niet gebeurt, heeft
de slachter dan geen taak te vervullen?
Dr. Odé: Neen, hjj ls niet verplicht een bac
teriologisch onderzoek te bevorderen.
G. Visser, brigadier-tltulair der RiJksveld-
wacht te Burgerbrug, heeft vleesch bU Van D
in beslag genomen, waarvan hij mededeellng
doet.
Th. Kempers, gemeente-veldwachter te Ha
renkarspel, heeft vleesch in beslag genomen by
een der klanten van v. D., hetgeen hij, te zamen
met het door Visser In beslag genomen vleesch.
beeft opgezonden naar het Rijks-instltuut voor
Volksgezondheid te Utrecht.
Dr. A. Pot, bacterioloog van genoemd insti
tuut, heeft het vleesch onderzocht, waarbij hl)
tot de conclusie was gekomen, dat het vleesch
para-typhus-baclllen bevatte, welke zeer scha
delijk voor de gezondheid zijn.
Op een vraag van den verdediger antwoordt
Dr. Pot, dat deze bacillen bij een dier darmont
steking kunnen veroorzaken.
Dr. Odé (die ook veeazts ls) bevestigt dit en
zegt, dat groote hoeveelheden bacillen zeker
ontsteking geven.
P. Verburg, landbouwer te Noord-Scharwoude
vertelt, dat J. Zeegers, bedrijfsleider van de
boerderij van getulge s moeder in de Schiemeer
was komen waarschuwen, dat in de wel een
veulen stong, .dat er zeer slecht aan toe was et
een zeer dunne en veelvuldige ontlasting had.
Met den veearts D. Rempt was een onderzoek
mgesteld, waarbij werd vastgesteid, dat het dier
hooge koorts had. Aan v. D. was toen last ge
keven het veulen w*g te halen, omdat die wel
eens meer een veulen, dat aan darmontsteking
wed. heeft weggehaald. Van D. had later op
de Purmerender-markt gezegd, dat het dier
had geleden aan darmontsteking
Fransche minister van Binnen land-
I 1 sche Zaken, monsieur Dormoy heeft
een communiqué uitgegeven in zake
de wapenvondsten. Dit was noodlg. Verleden
week heeft namelijk de minister-president Ca
mille Chautemps de Kamer in beroering ge
bracht, toen hij verklaarde, dat de zaak der
wapenvondsten en der kapdragers (cagoulards)
van bijzonder ernstig karakter was. Tót het
tijdstip dezer mlnisterieele verklaring was het
geval door de ernstige pers beelemaal niet tra
gisch genomen en selfs als „quantité négligea-
ble” beschouwd. De officieuze Temps wijdde
aan de geheele affaire zes regels. Alleen de
Itnk.sche pers, vooral de uiterst llnkache, blies
en sloeg groot alarm, wat begrijpelijk was, daar,
wanneer het lukte van het geval een „cause
célèbre” te maken, er gouden politieke munt
tegen al wat rechtsch Is was uit te slaan. Toen
kwam de verdaring van Chautemps. HU staaf
de het zoogenaamde ernstige karakter der aan
gelegenheid niet met nieuwe feiten en met be
wijzen. De conclusie lag toen voor de hand
óf Chautemps was door «Un lagere regeerings-
organen op overdreven wijze Ingelicht, óf er
moest „nachtrkgUch’’ een communiqué of do
cument met bewijzen worden gepubliceerd. Gis
terenavond nu is t verwachte men kon toch
Chautemps niet in een onmisbaar kleedlngstuk
laten staan communiqué dan verschenen. Is
de zaak er door in lichter licht gekomen? WU
zouden het niet durven beweren. In het com
muniqué staan niets dan beweringen, waarvan
de ernstigste zyn, dat er plannen ontdekt zUn
van een semi-mllltalre organisatie en dat er
documenten gevonden zijn, waaruit zou blijken,
dat de samenzweerders van plan waren, det.
republikeinschen regeeringavorm door de dic-
De oorzaak hiervan moet in hoofdzaak war
den gevonden In een kleine verbetering In het
boerenbedrUf en de vele werkzaamheden, door
de KultuurmaatechappU in den Wleringermeer-
polder uitgevoerd. In dezen polder hebben zeer
vele arbeiders, afkomstig uit 'de grensgemeen
ten, tot half October werk gevonden, het laatst
met het bietenroolen enz. Nu deze campagne
geëindigd is, zUn er echter een aantal arbeiders
ontslagen, die ten laste van de verachlllende
gemeenten komen.
Ook ls gebleken dat veel minder arbeiders
uit andere streken door de werkgevers in den
kop van Noord-Holland zUn aangenomen, het
geen niet alleen een gelukkig verschUnsel is voor
de arbeiders uit onzen omtrek, maar ook van be
lang is te achten voor dén middenstand.
Om eenlg idee te geven van dezen kleinen voor
uitgang op het platteland in den kop van
Noord-Holland geven wij hieronder een over
zicht van het aantal werklooae landarbeiders*
uit enkele gemeenten, zcoals de toestand begin
October 1936 en begin October 1937 was.
leiden zijn, dat u de organen niet nagekeken
hebt?
Getuige W. haalt de schouders op.
Na het hooren van een paar getuigen
décharge, die weinig positiefs weten te verkla
ren, wordt de vrouw van den verdachte als ge
tuige k décharge gehoord. ZU verklaart, dat zU
en haar gezin van het veulenvleesch zonder
schade hebben gegeten.
