ONS BLAD
van
Japanners uit de concessie te
Sjanghai teruggetrokken
Nachtelijke vuurzee te
Winterswijk
Verkorting van diensttijd
onmogelijk, zegt Daladier
I
11
i
L
Hoofdwond bijna
genezen
is
Het nieuws van heden
BONTWEVERIJ DOOR
BRAND VERWOEST
DE BAROMETER
De H. Vader en de
vrede
Goering neemt de
leiding over
JOH. LAUWERS
FATGtOP 3
ALKMAAR
RECHTHOUDERS
ZIEKFNF0NDSLEVERANC1ER
OOK SPOORFONDS
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No. 55
Geen parade in het'
Fransche gedeelte
Van het front
Tekort op 15 millioen frs. geschat
ie
Een kwart millioen
schade
Graaf Prosper Poullet •f*
Fransche Kamer keurt
legerbegrooting goed
in
Perswetten
R
De reis van Trautmann
M.
Zijn tulband redde hem
ZATERDAG 4 DECEMBER 1937
Ambtenaarssalarissen
door Senaat aanvaard
De Passiespelen te
Oberammergau
Fraude bij een bekende
Antwerpsche firma?
Zoolang de stand van zaken
Europa niet veranderd is, is
inkrimping gevaarlijk
Over het ministerie van
Economische Zaken
Ongeveer 350 arbeiders van „De
Batavier” zijn werkloos
geworden
Belangrijke bescheiden in
veiligheid
DIT NUMMER BESTAAT UIT
14 BLADZIJDEN
advertentieprijzen.
Per lossen regel 20 a, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op pag. èén 55c p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
f2.—
f2.50
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
De Japanners zullen geen voordeel
trachten te zoeken uit den
bomaanslag
Mogelijk zal de H. Vader een
Kerstboodschap tot de ge-
heele wereld richten
Do oogen van Prins Bernhard
hebben hiet geleden
NUTRICIA’S „CHOCOMEL”
DE FIJNSTE CHOCOLADEDRANK
NUTRICIA - ZOETERMEER
Toch bemiddeling van
Duitschland
„Osservatore Romano” wijst
Duitsche beschuldiging af
-
F
Ie,
Chtneesche soldaten brengen zich over den muur der Fransche concessie in veiligheid
o o
L
el-
BBS-
De toestand van den hof jager Spek ia even
eens gunstig. Diens knieschijf zal hedenoch
tend operatief worden behandeld.
BRUSSEL, 3 Dec. (Belga) Graaf Prosper
Poujlet, oud-mlnister-president van België,
is heden overleden.
panache troepen ia geworpen,
penners bewaakt, terwijl offici
De moderne wapenen maken verder een
plotselingen overval mogelijk; Frankrijk zou
hierdoor nog wel niet overwonnen zijn, doch
er bestaat een minimum aantal militairen,
dat onder de wapenen moet zijn. Zoolang
de stand van zaken in Europa niet is ge-
De Fransche minister van Landsverde
diging, Daladier.
Knoeierijen met suikerbieten te Barendreeht;
vier personen in arrest.
Vrijdagmiddag te 15.15 uur heelt de particu
liere secretaris van Z. K. H. Prins Bernhard.
Jhr. mr. C. Dedel, het volgende communiqué
verstrekt:
aC
O
oe
ek
Op Ndnkingroad werd een handgranaat naar
de paradeerende troepen geworpen uit een Chl-
neeschen winkel. De Japansche soldaten verbra
ken onmiddellijk de gelederen en verspreidden
zich in aDe richtingen. De man. die de granaat
geworpen had, werd onmiddellijk door een Chl-
neesch politieman doodgeschoten.
Ben Britsen en een ühineesch politieman, als
mede een Japansch soldaat werden licht ge
kwetst, terwijl twee Japansche soldaten ernstig
gewond werden.
BOMBAY, 3 Dec. Aangevallen door een
leeuw in de oerwouden by Jhansl, heeft een
jonge koeherder er het leven afgebracht, door
dat hij zijn tulband in den bek van het dier
wist te duwen.
Toen hij zijn koeien in een welde had tos-
Franschen bodem, terwijl Dultschland een mil
lioen man onder de wapenen heeft en Italië,
niettegenstaande zijn troepen In Llbye. Abes-
slnië en Spanje, in het land zelf nog driehon
derdduizend man heeft.
BERLIJN, 2 Dec. (DNB) Mpjlster-presl-
dent Goering heeft vandaag de leiding van
het ministerie van Economische Zaken over-
genomen.
De credieten voor de landsverdediging bedra
gen 5.073.426.201 francs. De begrooting voor de
verdediging van de overzeesche gebieden, groot
1356.515384 francs, werd eveneens goedgekeurd.
Ook keurde de Kamer goed de begrooting voor
het nationaliseeren van de buskruitfabrieken,
ten bedrage van 1.121.936.140 francs.
De minister vestigde er evenwel de aan
dacht op, dat wanneer wederom een oorlog
zou uitbreken, deze niet op dezelfde plaat
sen en met dezelfde middelen sou worden
gevoerd als twintig jaar geleden. Het is
noodzakeljjk in de streek tusschen den El
sas en de Jura versterkingen aan te leggen.
Met man en macht werd gewerkt om het
vuur te stuiten aan den eenen kant, om te
redden wat er te redden viel aan den anderen
kant.
De Fransche Kamer keurde de defensie-begroo-
ting goed; de Senaat aanvaardde de wet op
de ambtenaren-salarissen.
Goering neemt de leiding over het ministerie
van Economische Zaken over.
Onze Romeinsche correspondent seint ons
d.d. 3 December:
Stand op Zaterdag M uur vaa.: 7533
Vorige stand: 7473
;en
Ito»
>e-
ia-
se-
ia
og
et
W
Nader wordt gemeld, dat de Kamer bij hand
opsteken ook de begrooting van onderwijs heeft
a angftrypnw>n
he
Ide
fi-
als
>ok
wijzlgd, zal de minister zich verzetten tegen
een verkorten van den diensttijd.
Verder deelde minister Daladier mede, dat
de versterkingen in de Jura en aan de.Noord
grens in aanbouw zijn. Gebleken is, dat de
moderne oorlogsmachines dergelijke hindernis
sen niet kunnen overwinnen. Voor deze ver
sterkingen zijn aanzienlijke credieten gevraagd.
Het is mogelijk den Elzas en de Jura te verde
digen.
ijk
die
is.
let
X)F
en,
bü
er
in
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
n-
is.
pel
len
ir-
let
n-
n-
rs,
n-
en
sr-
len
iet
jjn
>P-
A.
H.
te
er-
de
de
len
>r-
ler
E'
en
an
sr-
an
ar
en
te
id-
te
te-
sc-
en
je-
;e-
In
dit
>e-
aor
en
it-
lar
U-
ort
V.
te
ht
m
in
en
ht
en
ng
n-
Mogelijk sal Z.H. de Paus op den vooravond
va» Kerstmis een vredesboodschap tot de ge-
bede wereld richten.
De Japanners rijn uit de Internationale con
cessie te Sjanghai teruggetrokkende parade
in de Fransche concessie gsat niet door.. Du
geruchten over een Duitsche bemiddeling in hët
conflict houden aan.
gelaten, stond de jongen plotseling ongewapend
tegenover een hongerigen leeuw. Hij wist ech
ter zijn zwaren tulband af te rukken en wrong
dezen in den muil van het dier, waarna hij over
haast de vlucht nam, terwijl de konlng der wil
dernis verwoede pogingen in het werk stelde
de zware lappen kwijt te raken.
Alhoewel ernstig gewond, waarschuwde de
koeherder de inwoners van het naburige dorp,
en dezen konden de plaats des onheils tijdig be
reiken en doodden den leeuw, vóór deae tijd
gezien had de wjjk te nemen.
In gezaghebbende kringen verwacht men
dat. Indien Z. H. de Paus een rede zal hou
den, op den vooravond vSn Kerstmis, by de
aanbieding der Kerstwenschen van de
Kardinalen, de H. Vader zal spreken over den
vrede in het algemeen, en misschien ook
speciaal over den vrede in verband met de
conflicten in het Verre Oosten, Spanje.
Palestina en over den toestand in Duitsch-
land
De „Osservatore Romano" protesteert ener
giek tegen het feit, dat haar o.a. door den pers
dienst van de vertegenwoordiging der Duitsche
spoorwegen te Parijs het bericht wordt toe
geschreven, volgens hetwelk de Passiespelen van
Oberammergau in 1940 verboden zullen worden
en vervangen door .Arische spelen", zy kan zich
voorstellen, met welke bedoeling haar deze
berichten In de schoenen worden geschoven.
Daarom drukt zy nogmaals de door haar op
20 October en 19 November gegeven berichten
af, waarin van het verbod der spelen slechts
Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d.
3 December:
In de Tweede Kamer zjjn de besprekingen ever
het Defensie-vraagstuk voortgezet.
De wijziging der Dienstplichtwet; amendement-
IJsseimuiden ingetrokken; nieuw amendement
bevat niet meer een voorstel betreffende den
oefenlnrstydcontingent van 32.000 man tot en
met 1943.
PARIJS, 3 Dec. (Havas). De Fransche
Kamer heeft met algemeene stemmen de
credieten van het ministerie van Lands
verdediging goedgekeurd.
HM wees er verder op, dat de Japansche
autoriteiten niet voornemens waren, het in
cident te gebruiken als voorwendsel om
•peciale voordeelen te elschen.
Op bet oogenblik, dat de Japansche troepen
Mj hun parade voorbjj het Grand Moode-thea-
ter trokken, wierp een Chinees zich van de
derde verdieping op straat met den kreet JLeve
(Mm*.
By deze gelegenheid hield hy een toespraak
tot het gezameniyk personeel, waarin hy ver
klaarde in de komende zes weken de samen
werking van alle Instanties te willen bereiken,
welke noodig zyn voor de ten uitvoer legging
van het vierjaren-plan. Hy herdacht met har
telijke en waardeerende woorden den opofferen-
den arbeid van den president der ryksbank dr.
Schacht in het ministerie van Economische
Zaken en legde er den nadruk op, dat er geen
wyziging in den koers is gekomen.
BRUSSEL. 3 Dec. (Belga.) Uit Antwerpen
wordt aan de ,Boir” gemeld, dat het parket een
onderzoek heeft doen instellen by een onder
neming, welke door twee Antwerpsche zaken
lieden werd gedreven. De directeur, Becker, werd
gearresteerd.
De zaken, welke gedaan werden, hebben in
sterke mate den invloed ondervonden van de
jongste schommelingen van de beurs en zonder
overdrijving schat men het tekort op 15 mil
lioen francs. Bovendien zou valschheid in ge
schrifte geconstateerd zyn.
Het betreft hier een der bekendste firma’s te
Antwerpen.
Het was omstreeks half twee vannacht, toen
eenlge commiezen, die op nachtpatrouille wa
ren, in het achtergebouw van de bontwevery
..de Batavier” voorheen firma J. Willink en
Paschen een hevlgen vuurgloed ontdekten. Ook
eenlge bewoners uit de omgeving, die wat laat
naar bed gingen, bemerkten ongeveer geiykty-
dig, dat er brand in de fabriek was uitgebro-
In den afgeloopen nacht heeft te Win
terswijk een greote fabrieksbrand gewoed.
Hoewel het vuur de fabriek, waarin de
brand Is uitgebroken, totaal heeft ver
woest. mag geconstateerd worden, dat de
brandweer erin geslaagd is, een ramp,
welke op zeker oogenblik dreigde, te voor
komen. ZQ is erin geslaagd den hevigen
vuurgloed, die dreigde over te slaan naar
een aantal aan de overzijde van de straat
gelegen gebouwen, waar eenlge perceelen
reeds vlam hadden gevat, tijdig te stuiten.
8MNGHAI, 3 Dec. (Reuter.) De Japnn-
■e»» »Un thans geheel uit het gedeelte der
internationale nederzetting te Sjanghai, dat
«tl bezet hielden, teruggetrokken. Het terug
trekken is geschied op grond van een rege-
Mng, die de Briteehe eominimari» van politie
met oen vertegenwoordiger van Matoori
betel getroffen.
Onmiddeliyk werden de brandweer en de
laatseiyke autoriteiten gewaarschuwd, terwyi
>k de in de nabijheid wonende machinist werd
?roepen. Hy was een der eersten, die met
mige personen, die het vuur ontdekt hadden,
r plaatse kwamen. Deze laatsten gingen de
ibriekspoort binnen en begaven zich naar de
:hter het voorgebouw gelegen binnenplaats.
Hier sloegen de loeiende en brullende vlam-
q»en, die gretig voedsel vonden in het laag op
getrokken oude deel van de fabriek, hun tege
moet.
Daar Wlnterswyk over slechts een motor-
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
fplefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS!
par Icwerteal voor Alkmaar
^ocr buiten Akmaar Z
Dagblad uitgegeven door de
H.V. Drukkerij De Spaamestad Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Tengevolge van dezen brand kan ook de
tweede fabriek J)e Pol" van dezelfde on
derneming niet werken, daar (te tranafor-
mator-inrfchUng in de afgebrande fabriek
waz gevestigd en de tweede fabriek derhalve
nu zonder stroom zit. In totaal zjjn daar
door voorioopig ongeveer driehonderd vüfUg
arbeiders werkloos.
Bovendien zullen de weverijen van Pop
pers en de stoomweverij van Megerink van
daag moéten stilstaan, daar het provinciaal
electriciteitabedrjjf in verband met mogeUjk
groot gevaar ook den stroom naar deae
fabrieken heeft afgesneden.
Hoe groot de schade zal zyn, kon hedennacht
nog niet worden vastgesteld. Deze zal zeker
ongeveer een kwart millioen gulden bedragen.
De oorzaak van den brand kon nog niet wor
den vastgesteld. Er is Vrydag op de gewone
wijze in de fabriek gewerkt en toen *t personeel
de fabriekslokalen verliet, was er niets byzon-
ders «an de hand. Voor zoover bekend, zyn de
gewone controlemaatregelen genomen.
Tydens de debatten zelda de minister van
Landsverdediging, Daladier, te betreuren, dat
de lasten van de landsverdediging zoo op het
land drukken, doch de ontwapenlngs-pogingen
zyn niet geslaagd. Het is op het oogenblik ón
mogelijk het leger in te krimpen. De minister
is overtuigd dat hy, wanneer hy na een jaar
dienst de deuren van de kazerne voor den sol
daat zou openen, hy de meest gevierde man in
Frankryk zou zyn; doch hy kan dit niet met
zyn geweten overeenbrengen.
Het Prorwbc leger telt 387 duizend man op
Uit het directlekantoor dat door een brand
muur van de eigenlijke fabriek is gescheiden,
werden de boeken en belangrijke bescheiden
gehaald en voorioopig ondergebracht in de in de
nabijheid gélegen rijks hoogere burgerschool. Ook
uit de gebouwen aan de overzijde van de straat,
welke door de bewoners moesten worden ont
ruimd werd zooveel mogeiyk gered.
Hedenmorgen tegen zes uur stond wel vast,
dat verdere uitbreiding van den brand niet te
vreezen is. Van toen af kon aan de nablussching,
welke met acht stralen hedenmorgen om negen
uur nog voortduurde, worden begonnen.
Van de fabriek Is niet veel meer over dan
eenlge stukken muur. Het gedeelte van de
Wllinkstraat naby de fabriek toont een beeld,
als na een bombardement. Het geheel Is een
groote ruïne en het verkeer door de straat is
ónmogelijk geworden. Dit moest worden om-
gelegd.
Later deed zich nog een Incident voor. Een
Vreemdeling rukte het papieren vlaggetje uit de
hand van een Japanschen toeschouwer en ver
scheurde het. De man werd door Japansche
burgers achtervolgd en werd door de politie van
de nederzetting in een Chlneeschen winkel waar
heen hy de vlucht had genomen, bewaakt. Tien
tallen woedende Japansche burgers trokken
daarop naar het hoofdbureau van politie er.
zëlden den naam van den man weten. Uit vrees
dat de man gelyncht zou worden, heeft de po
litie hem door een achterdeur uit den winkel
Weggeleid.
Ds plek, waar da handgranaat naar de Ja-
dt door Ja-
van het Ja-
pansche leger en ambtenaren van de ambas
sade een onderzoek Instellen. Van Japansche
Zijde wordt verklaard, dat de granaat door een
CMneesch student werd geworpen, doch de po
litie, die het lichaam heeft onderzocht, is van
oordeel, dat de man meer op een Koreaan lUkt
De Japansche Infanterie trok door de stra
ten als een overwinnend leger. Velen zijn van
meenlng, dat het doel van de parade niet alleer.
was de Chineezen te overtuigen van de Japan
sche macht, doch ook van het terugtrekken van
Engeland en Amerika uit het Verre Oosten en
het prestige van deze mogendheden te schaden.
De Japansche woordvoerder verklaarde evenwel,
dat het doel was de troepen van Jessfléld naar
Hongkioe te brengen.
De parade eindigde te tteee uur in den mld-
SJANGHAI, 3 Dec. (Reuter) Vanoch
tend elf uur begon de „overwinnings-para-
de" van bet Japansche leger in de interna
tionale nederzetting. De troepen werden
voorafgegaan door een Britschen bereden
politie-sergeant en vier sikhs.
De Kamercommissie voor burgeriyke en straf-
rechteriyke wetgeving heeft In tweede lezing
met negen tegen acht stemmen eiFRwee stem
men blanco het wetsontwerp aangenomen be
treffende den uitvoer uit Frankrijk van in
Frankryk gepubliceerde dagbladen. Tevoren had
de commissie de door Vincent Auriol aanvaar
de amendementen aangenomen. Het eerste be
perkt een verbod tot uitvoer tot den tyd van
aes maanden, wanneer het verbod niet op één
enkel nummer betrekking heeft; het tweede
verplicht de regeering een verbod te motl-
veeren.
zien de Japansche militaire successen. Naar de
meenlng van welingelichte kringen wenscht
dultschland, dat Japan niet dieper in China
doordringt, en daarby krachtsinspanning en
materiaal verbruikt, die anders tegen Sovjet-
Rualand beschikbaar zouden zyn. Ook zouden
sommige Japansche kringen Tsjang Kal Sjek
willen handhaven als den eenigen man, die het
gezag kan handhaven en het ontstaan van een
chaos In de Jangtse-vallei kan voorkomen.
De verzetactie der inwoners van Kamarian op de Zuidkust van West-Ceram, naar
aanleiding van de beslissing van den bestuursambtenaar inzake de rechten op
bepaalde vischgronden. eindigde met de arrestatie van 34 personen. De arres
tanten worden onder militair geleide weggevoerd
Heden zyn de hechtingen uit de
hoofdwond van Prins Bernhard ver
wijderd. De wond is zonder compli
catie en bijna genezen. De zwelling
van het ooglid neemt af. De oogen
hebben niet geleden.
Mahaaneehe en Duitsche ambassade-
I kringen te Sjanghai wordt bevestigd, dat
Traatamnn, de Duitsche ambassadeur, op
hei oogenbHk besprekingen met Tsjang Kal
8Jek voert. In diplomatieke kringen kent
men overigens geen bijzonderheden, hoewel
•M gelooft, dat het initiatief niet van Ja-
*he ztjde h gekenten.
^In leder geval wordt de meenlng geuit, dat
•«*teeto bamrektogon M laat toornen, ge-
Drinkt het thuis en vraagt het m café s en sportge'egenheden
IN ALLE PLAATSEN VERTEGENWOORDIG
Daarin is de brandweer zooals gezegd, ge
slaagd. Wel hebben al deze gebouwen aan de
bultenzyde brandschade gekregen en enkele
particuliere huizen zooveel waterschade opge-
loopen dat zy op het oogenblik onbewoonbaar
zyn, doch het vuur is gestuit.
Fel woedde het vuur den geheelen nacht
in de fabriek. Nu en dan stortte een ge
deelte van dé gebouwen in of vielen machi
nes van de hoogste verdieping door de ver
nielde vloeren naar beneden daarby steeds
het vuur opnieuw doen oplaaiend.
De woordvoerder der Japansche ambassade
heelt aan de pers verklaard, dat het onderzoek
heeft uitgewezen, dat de terrorist, die een hand
granaat heeft geworpen naar de paradeerende
Japansche soldaten, geen Koreaan was, doch
Chinees. Hy deelde verder mede, dat de
Japansche autoriteiten, In samenwerking met
de politie der internationale concessie, het on
derzoek ter plaatse hebben voortgezet en ieder
verkeer In het centrale gedeelte van de neder
zetting hadden verboden. De buitenlanders, die
hch in de verboden zone bevonden, konden
deze evenwel verlaten zonder gefouilleerd te
woeden.
Dsbewoners der internationale nederzetting
hebben met een zucht van verlichting lie radlo-
mededeeling aangehoord, dat het Japansche
cordon in het centrum der nederzetting was
teruggetrokken.
De Engelsche advocaat Maitland, die de Ja-
P*nsche vlag verscheurde, Is daartoe gekomen,
omdat, naar gezegd wordt, een japansch toe
schouwer de vlag In zyn gezicht duwde. Na een
Pditie-onderzoek kon Maitland naar huis te-
riigkeeren.
Wet minder dan 2500 politiemannen hebben
dienst gedaan langs den weg, dien de Japan-
tebe paradestoet volgde.
De held van den dag is de Schotsche onder-
mspecteur van polltie McPhee, die, toen hy
te bom zag voortrollen In de richting van een
"ZPansch toeschouwer, den man ter zyde duw-
i® en zich voor hem opstelde. Zelf kreeg hy
™“te verwondingen door bomspllnters.
Volgens Chineesche berichten van het
front is de Japansche voorhoede reeds
twintig K.M. voorby Tsjinkiang opgerukt,
en heeft sfj Kintang bereikt. Volgens dezelf
de berichten row de Zuidelijke oever van den
Jhngtse, ondanks de hevige Japanache aan
vallen, nog steeds in handen der Chineezen
zyn.
De Senaat heeft met algemeene stem
men het ontwerp betreffende de verhoo-
glng der ambtenaarssalarissen aangenomen.
spuit naast de handspuiten, welke op de wa
terleiding werken beschikt, achtte de bur
gemeester, de heer J. A. R. Bosma, die spoedig
na het ontdekken van den brand ter plaatse
verscheen, het wenschoiyk de hulp in te roepen
van de motorspuiten van ’Aalten. Groenlo en
Liriitenvoorde. Van deze heeft echter alleen de
motorspuit uit Aalten medewerking behoeven
te ver 1 eenen, daar, toen de andere motorspui
ten op de plaats van den brand kwamen, men
het vuur zoover meester was. dat voor verdere
uitbreiding niet behoefde te worden gevreesd.
De brand is optstaan in de eigenlijke
bontweverfj. Door den tellen wind sloeg het
vuur over naar de spoelery, de pretteerderjj
en de ververij, welke afdeelingen In het drie
verdiepingen hooge voorgebouw waren ge
legen. Als een brandende fakkel, die tot ver
in den mtrek zichtbaar was, stond de fa
briek in den donkeren winternacht, de
directe omgeving hel verlichtend.
Op zeker oogenbiik sloeg het vaar over
naar de gebouwen write aan de andere zjjde
van de WiUinkstraat zjjn gelegen en vat
ten de gereformeerde kerk, de sociëteit
„De Eendracht" en een zestal particuliere
woningen vlam.
Het was toen dat vaststoud, dat er van
de fabriek zelf niets meer te redden viel
en dat de brandweer, werkende met
tien stralen, zich er in hoofdzaak toe be
perkte, de reeds aangetaste gebouwen te
behouden en verdere uitbreiding te voor
komen.
XCA- ft