FOTOREPORTAGE
HSssr
t-
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel
Gla
m
I
voor 80.000 gezinnen
ZATERDAG 11
DECEMBER 1937
SCHAKEN
BOEK EN BLAD
Sneeuwpret
v
f
u
n
ve
hi
to
H
„Euwe heeft de kans
laten voorbijgaan”
o
gedefileerd
te
htf
reeds
naar
HERDRUKKEN
imunniiiiiniiiiiiiuniiiiiiiiiMiHHiniititiiHnmiHmnHHiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiii^
Leerboek der vlakke meetkunde met opgaven
door dr. A. van Thljn, met medewerking van M.
L Kobus. Uitgave J. B. Wolters Gronin
gen (tweede druk).
<U
di
lo
iiiiiiiuiiiiiuiiiiiiniiniiiiniitiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiniiiiiniiiiiiiiiiiiiniiiininiiiiiiiiiiiitiiiii?
van een aard zijn dat Aljechln ze hoog genoeg
kan aanslaan, zal hij vermoedelyk toch van,
een match tegen hem afzien. En wie in een
nieuwen tweekamp AljechlnCapablanca. als
het daartoe ooit wel komt, overwinnaar zal zijn,
is een open vraag. Beiden presteeren niet niter
hetzelfde van vroeger.
Flohr’s bewering, dat Aljechln de grootste
speler van alle schakers, die er nog zjjn of die
er ooit geweest zjjn, zou wezen, acht ik ten
stelligste onjuist. Pillsbury was ten minste even
begaafd en naar mijn meening was Lasker in
de jaren« waarin zijn zon schitterde, grooter.
Ten slotte geloof ik, aldus besloot Gruenfeld,
dat Euwe over eenige jaren een goede kans zal
hebben om zijn troon te heroveren.
Practiseh boekhouden voor den middenstand.
de Jonge boekhouder door K. K. Rovers.
Uitgave P. Noordhoff NV. Groningen.
Deeltje I (tweede druk).
getwijfeld in breeden kring belangstelling wek
ken.
ht
■I
Vr
wi
be
ge
Wl
ve
P
scl
lu
or
AI
vo
Vo
ia
hi
m
de
te
te
u
ore
dig
dei
dal
wel
Ch
fee
hel
ere
Nt
gie
Kt
001
d«
k«
Algemeene handelskennis, grondslag voor dB
studie der handelsvakken door L. F. van Meeu
wen, herzien door mr. dr. H. Fortuin en mr. A.
A. Bouman. Uitgave N.V. Uitgeversmy. voor
heen G. Delwel, Wassenaar.
hei
all,
ge<
wa
dw
Ho
de
onl
mi
ia
No
de
Ju
kil
n
scl
nu
ws
PU
ge
Ki
Sfi
hl
ge
m
ve
tri
he
on
ku
de
he
be
bei
Nc
ah
ku
La
kr
st<
de
ve
mi
*1
al
hli
ro
te
bei
kei
Zij
ha:
aai
hei
Üji
n-.a
boi
dig
rei
H)<
kei
hai
hei
Ui»
wa
me
rel
cp
Voor do eenden in hot pork b snoouw on ijs geen pretje. Dos to dankbaarder
zijn zij voor oon toegeworpen broodkorst
„Euwe’s nederlaag was voor al zijn vrienden
een bittere teleurstelling", aldus verklaarde de
Oostenryksche meester Gruenfeld in een inter
view, dat hij vlak voor zijn terugkeer naar zijn
vaderland aan een medewerker van de „Nw.
Rott. Crt.’’ toestond. ..En slechts een klein aan
tal van de aanhangers van Aljechln kan de
gedachte hebben gevoed, dat deze den palm
der overwinning zou wegdragen’’. Algemeen ge
loofde men zoo zeer in een zege voor Euwe,
dat de F. I. D. E. in haar bekende vergadering
te Stockholm niet eens de moeite genomen
heeft, vooraf ook Aljechin’s standpunt, te loe
ren kennen ten aanzien van de kwestie der in
aanmerking komende pretendenten voor den
schaaktroon én van de bepalingen, waaraan
men zich in den nieuwen wedstrijd om den
titel zou hebben te onderwerpen. Dit verzuim
wreekt zich thans, want Aljechln behoeft zich
nu aan geen enkel genomen besluit gebonden
te achten en terecht is hij geenszins van plan
In samenwerking met het gemeentebestuur
van Dordrecht verscheen bij Strengholts Uitge
vers Mij. een klein, fraai en handig boekje dat
beoogt grootere bekendheid te geven aan de
oudste stad van Holland. De burgemeester, Jac.
Bleeker. geeft “n kleine inleiding. De oud-burge-
meester P. L. de Gaay-Fortman vertelt over het
bjjna duizendjarige Dordt. Voorts behandelen
diverse schrijvers: Het kunstleven. De groote
Kerk. De Blesbosch. Handel en Nijverheid
Gemeentewerken, enz. Tal van foto’s zijn In
het werkje opgenomen.
Dit boekje over de aloude Merwestad zal on-
Griinfeld over den strijd om het
wereld kampioenschap
glaucoom van zelf teruggaat; maar de bescha
digingen aan het netvlies, die eenmaal bestaan,
worden niet meer hersteld. Dit is ook bij ope
ratie niet het geval. Het groote voordeel van
de operatie, of liever van de behandeling in t
algemeen is, dat men daardoor in verreweg de
meeste gevallen het proces kan stuiten, een
verdere beschadiging van het gezichtsvermogen
kan voorkomen.
DR. TH. H. SCHLICHTING
atholleken. God heeft alleen aan
onze Kerk de eenige eeuwige waarheid
gegeven om haar te dienen, te bescher
men en te verspreiden. Waakt en bidt
In het vertrouwen op Christus* woord,
dat de poorten der hel, ondanks alles,
haar nimmer zullen overweldigen.
zich daaraan te storen,
kennen heeft gegeven.
Waaraan Euwe’s tegenslag is te wijten?
Niemand kan hiervoor een bevredigende ver
klaring vinden. Cuwe’s vorm stond ten eenen-
male niet op het hooge peil, dat men op grond
van zijn resultaten in den Duitschen vierkamp
en in den landenwedstryd te Stockholm mocht
verwachten. Misschien heeft hij wel te veel ge
speeld voor den aanvang van de match en zou
het verstandiger geweest zijn, wanneer hij zich,
zooals Aljechln, althans van den landenwed
stryd te Stockholm verre had gehouden. Want
als gunstige practische voorbereiding kan men
zulk een landentournool, waarbij men aan het
te snelle speeltempo van 20 zetten per uur is
gehouden, moeilijk beschouwen. Wel mag men
aan een tournooi als een goede training voor
de tactische afwikkeling van een partij, waarde
toekennen, maar dan dienen minder zetten per
uur voorschrift te zjjn.
In de eerste twintig partijen heeft, naar mijn
oprechte overtuiging, aldus Gruenfeld, Euwe de
kans laten voorbijgaan om zich als wereldkam
pioen te handhaven. Aljechin toonde in de
meeste dier partijen een leemte in de Juiste
behandeling van de openingsstadia. Dr. Euwe
trok daarvan in bijkans elke partij prachtig
profijt, maar wanneer het er op aankwam het
verkregen stellingsvoordeel door technische slag
vaardigheid tot beslissend overwicht uit te brei
den, faalde hij doorgaans jammerlijk. En nadat
hij de* 21ste partij had verloren, was de match
niet alleen theoretisch doch ook practisch als
geëindigd te beschouwen ten gunste van den
uitdager. Want de bovenmenschelyke taak die
Euwe toen nog restte: uit 0 partijen 3 punten
in te loopen op een Aljechln, herboren als deze
zich in dezen wedstrijd had geopenbaard, kon
noch Euwe noch wie anders in de wereld vol
brengen.
Dat Flohr tegen Aljechln opgewassen zal zijn,
gelooft Gruenfeld niet. Hij wil zich daarover
trouwens het hoofd niet breken, want, zoo be
toogt hijvooraleer het tijdstip genaderd is
waarop deze tweekamp zou moeten plaats vin
den, zijn we weer een paar jaar verder en wan
neer Flohr’s prestaties in dien tusschentijd niet
DE SCHOONHEID VAN ONS LAND.
Deel IV. „Rondom de Zuiderzee". Fo
tografie Karei Kleyn en anderen.
Uitgeverij Contact Amsterdam.
Amsterdam In da sneeuw. De grachten boden met haar
typische gevels en hooge boogbruggen een bijzondere
bekoring
Algebra voor voorbereidend hooger- en mid
delbaar onderwijs, door dr. L. Yntema, A. J. Dre-
wes B. Fzn. en Th. B. Blonet. Uitgave J. B.
Wolters Groningen Derde deel (vierde
druk)
Boekhouden door A. A. D. Bouwhof. J. O. La
gerwerf f en J. H. A. Krediet. Uitgave P.
Noordhoff N.V. Groningen. Deel I (vierde
druk).
Leerboek der vlakke meetkunde door dr. B.
P. Haalmeyer. Uitgave P. Noordhoff N.V.
Groningen. Deel II supplement (tweede druk).
DE BELASTINGWETGEVING door
P. Karmelk. Uitgave: J. Noorduyn en
Zn. N.V., Gorkum.
Het vierde deel van de reeds zoo bekende
serie „De schoonheid van ons land", geeft tach
tig afbeeldingen van kleine steden, dorpen en
landschappen rondom de Zuiderzee. Ook dit
deel munt weer uit door meesterlijk verzorgde
foto’s. Het wijde landschep onder zware wolken:
de menschen in hun oude kleederdracht en in
hun dagelijksche bezigheid, netten knoopen
touwslager!), enz. Ook de Hollandsche proper
heid, waschdag en waschdrogen, wordt niet ver
geten. Maar tevens, groot en suggestief daarnaast
de geboorte van Nederlands twaalfde provin
cie. De afsluitdijk, sluizen en de maai- en
dorschmachines gaande over de korenvelden. Ds
tekst is verzorgd door dr. P. H. Ritter Jr., die
over verdwijnende schoonheid, steden en volken
der Zuiderzee schrijft en prof. dr. H. N. ter Veen
die de algemeene beteekenis van de afsluiting
en gedeeltelijke drooglegging der Zuiderzee be
handelt. Ten slotte is een fragment uit het ge
dicht ,JDe Dijk" van Jan Engelman opgenomen.
Beknopte statistiek, vooral ten dienste van
hen, die zich voorbereiden voor de practtfk-
examens in het boekhouden, door dr. P. G. van
de Vliet. Uitgave P. Noordhoff N.V. Gro
ningen. (Tweede herziene druk).
Gids voor het examen wiskunde L.O. door H.
G. A. Verkaart. Uitgave P. Noordhoff N.V.
Groningen. (Vierde geheel herziene druk).
„DORDRECHT ZOOALS HET IS". Jac.
Bleeker. P. L. de Gaay-Fortman en
anderen. Uitg.: A. J. G. Streng
holts Uitgevers Mij. N. V. A’dam.
A primrose path, being an easy introduc
tion to English poetry by Willem van Doom.
Uitgave P. Noordhoff N.V. Groningen’
(Derde herziene uitgave).
Aardrijkskunde, leer- en repetitieboek voor
het MULO en ander voortgezet onderwijs, door
J. Marwitz en I. Nauta met teekeningen van A.
Luinge. Uitgave P. Noordhoff N.V. Gronin
gen. Tweede deeltje, Europa en de wereld-
deelen (zevende druk).
De gulden kern door A. Berendsen, met U-
lustraties van R Graafland. Uitgave G
van Goor Zonen Den Haag. (8e druk).
laat is; maar het acute glaucoom wordt door
den patiënt wel eens voor een heftlgen aanval
van migraine gehouden: hy gaat te laat naar
den dokter en daardoor wordt zeer kostbare tijd
verloren.
Het voornaamste wat de patiënt bij het acute
glaucoom ondervindt, is -een heftige eenzijdige
hoofdpijn, die zoowel in het voorhoofd als in de
tanden kan uitstralen. Vaak komt er ook nog
braken by. zoodat de patiënt allicht denkt aan
een aanval van migraine. Let de patiënt echter
goed op, dan bemerkt hy, dat het, gezichtsveld
beperkt is. en wel aan de eene zyde van den
neus; m.a w. de lyder ziet met het rechter oog
aan de llnkerzyde minder, of met het linkeroog
aan de rechterzyde minder. Ook de algemeene
scherpte van het gezicht wordt minder, en
wanneer er niet spoedig hulp geboden wordt,
kan het oog blind worden.
Ook kan de patiënt zelf zien, dat zyn oog
rood is, en dat ook de bindvllezen en zelfs de
oogleden dik. rood en gezwollen zyn: de iris,
d wz. het gekleurde gedeelte, is eveneens rood,
wat men by een gewone ontsteking van oog
leden en bindvllezen nooit ziet.
Belangryk is ook nog dit verschynsel. Reeds
in het begin van de aandoening ziet de patiënt
gekleurd; d.w.z. hy ziet kringen van kleuren,
die ongeveer volgens den regenboog gerangschikt
zyn; juist alsof men door een beslagen glas
plaat heen kykt, die vlak voor het oog tegen
het licht in gehouden wordt. Of ook: de patiënt
ziet alles door een nevel.
Hoe nu de oogarts uitmaakt, of er een glau
coom of wel een andere oogziekte is, zullen wy
hier niet nagaan. Het is myn bedoeling slechts,
deze ziekte bekend te maken, hopelyk niemand
onnoodig ongerust te maken, ofschoon dat na-
tuuriyk nooit heelemaal te vermyden is; want
ook menig student in de geneeskunde iydt in
zyn verbeelding aan tallooze ziekten, waarmee
hy voor de eerste maal kennis maakt. Doch
wanneer door dit artikel één persoon op tyd
den arts opzoekt, heeft het zyn doel reeds be
reikt. Ik moet er aan toevoegen, dat het acute
glaucoom een zeldzame aandoening is. die even
wel wegens haar ernst wel waard is, dat er voor
gewurschuwd wordt. De ziekte is in groote
mafw erfeiyk. Ongeveer 1 pCt. der ooglyders
wordt door glaucoom getroffen, waarby men
dan nog bedenken moet, dat het acute glau
coom weer vee! zeldzamer Is dan het chroni
sche. De ziekte is dus zeldzaam.
Het glaucoom werd in 1830 door Wm. Macken
zie als een gevolg van de drukvermeerdering
erkend. In 185« werd door Albert van Graefe,
den vriend van onzen grooten Donders, een be-
langryke behandeling aan de hand gedaan. nJ.
het wegnemen van iris en regenboogvlies.
Soms is een eenvoudige punctie, waardoor men
eenig vocht verwydert. voldoende; in enkele
gevallen Is het zonder operatie te genezen.
In de laatste tyden zyn verschillende andere
operatie-methoden geprobeerd en aanbevolen.
Zeker is het, dat somtyds een aanval van acuut
t-s en van de merkwaardigste, maar ook ge-
FC vaariykste oogziekten is het glaucoom. Het
is wel bekend, waarin deze’ziekte eigen
lijk bestaat: het is een vermeerdering van den
druk binnen in het oog, maar waardoor deze
drukverhooglng ontstaat, is nog maar zeer
Biecht bekend. Deze druk oefent een kwaad-
aardlgen invloed uit op verschillende gewichtige
dealen van het oog, en wel in de eerste plaats
op de oogzenuw, die van uit de hersenen ach
ter in het oog komt en met den oogspiegel waar
te nemen is: althans de plaats, waar deze ze
nuw het oog binnentreedt, is met den oogspiegel
zichtbaar. De drukvermeerdering nu maakt, dat
dit gedeelte naar achteren gedrukt wordt, het
geen voor den oogarts den indruk maakt dat
de zenuw daar uitgehold is.
De oogzenuw bestaat zooals alle zenuwen uit
een bundel vezels; deze vezels spreiden zich in
het oog uit over het netvlies, dat het eigenlyke
gezichtsorgaan is. Door den druk nu worden vele
van deze vezels zoo zeer beschadigd, dat op
bepaalde gedeelten van 1 netvlies de gezichts
zin niet meer functlonneert. Dit laat zich by
het onderzoek vaststellen door de z.g. beoer-
king van het gezichtsveld, in normale omstan
digheden ontwaren wy, ook met één oog, niet
alleen wat recht voor ons ligt, maar ook wat
links en rechts, boven en beneden gelegen is.
En dit, ook al zien wy recht vooruit. By beper
king van het gezichtsveld nemen wy, récht voor
uitziende, een gedeelte daarvan niet meer waar;
b v. wanneer wy met het rechteroog recht voor
uitzien, U dan de uiterste rechterzyde van het
gezichtsveld voor onze oogen zwart.
Ook hét centrale zien is vaak gestoord, d.w.s.
die plek in het netvlies, waarmede wy de voor
werpen waarnemen, waarop wy onze aandacht
gevestigd hebben, is ook aangetast, en ons ge
zichtsvermogen wordt minder scherp. Dit wordt
eveneens door de drukvermeerdering veroor
zaakt. Een tweede gevolg hiervan doet zich ge
voelen op dé bloedvaten, en natuuriyk het eerst
op de aderen. In de slagaderen is n.l. een veel
hoogere bloedsdruk dan in de aderen. Wanneer
men van iemand den arm of een vinger met
zekere kracht omsnoert, wordt de arm of vin
ger blauw. Het bloed uit de aderen kan
dan niet meer ongehinderd naar het hart
stroomen, maar wordt gestuwd. Dit aderiyk
bloed, dat arm aan zuurstof is, schynt blauw
door; de arm of vinger wordt dus blauw. Om
snoert men echter het lichaamsdeel met een
kracht, die ongeveer tweemaal zoo groot is, dan
wordt het lichaamsdeel wit; omdat dan de slag
aderen dlchtgedrukt worden, en dus het bloed
van het hart niet meer in het lichaamsdeel kan
vloeien. Het slagaderiyk bloed, dat helrood van
kleur Is, en ook rood doorschynt, komt dan
niet meer in het lichaamsdeel, dat tengevolge
daarvan wit wordt. By de drukvermeerdering
in X oog nu worden de achterste aderen dlcht
gedrukt, en het gevolg is, dat het bloed, dat
door de slagaderen in het oog gevoerd wordt,
slechts nog door de voorste aderen kan weg-
stroomen Deze aderen zwellen daardoor ge
weldig op: ,het oog ziet er bloedryk. gezwollen
en ontstoken uit. Dit is echter slechts het ge
val by snel opkomende gevallen, het xg acute
glaucoom.
Wat bemerktnu de patiënt van dit alles?
Voor ons doel is bet van het meeste belang,
om over het acute glaucoom te spreken, want
een langzaam verloopende oogziekte brengt den
patiënt, wel voor den oogarts, voordat het te
De kern, leesboek voor de hoogste klassen
van inrichtingen van voorbereidend hooger en
middelbaar onderwys en kweekscholen, door dr.
W. van den Ent en dr. W. H. Staverman.
Uitgave P. Noordhoff N.V. Groningen.
(Tweede druk).
Myn kleine natuurkunde door L Nauta.
Uitgave P. Noordhoff N.V. Groningen.
Eerste deeltje (derde druk).
Leerboek der planimetrie door dr. A. van
Thyn met medewerking van M. L. Kobus.
Uitgave J. B. Wolters Groningen (achtste
druk).
met
voor vice-admiraal T. L. Kruys, waarna een marsch door de stad werd gemaakt
De bedoeling van dit werk is een Inzicht te
geven in de bepalingen der Wet op de Inkom
stenbelasting 1814 en in de daartoe betrekking
hebbende belangryke jurisprudentie. Het is een
overzlchteiyk boekje en van groot nut voor
hen, die zich met het geven van advies in be
lastingzaken bezig houden. Van denzelfden
schryver en uitgever ontvingen wy eenzelfde
werkje over de Couponbelastlng.
Het kadaster, de hypothecairs boekhouding
en het scheepsregister door C. J. Kluvers.
Uitgave P. Noordhoff N.V. Groningen.
(Tweede druk).
Prinses Her-
nslne, gemalin
van dan Duit-
zer tijdens een
wandeling in
Doorn in ge
zelschap van
ex - kroonprins
Wilhelm
X t^*6--
ia
ȕ.x:
