ONS BLAD
Panay-incident
over
van
Japan verontwaardigd
den brand van Tsingtau
Jf
I
h
I
I'
li
O
Onderzoek naar het Het nieuw» van heden
om
Bloedige strijd
Teruel
A
Het rapport van
Van Zeeland
I’
w
DE BAROMETER
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
ENKELSTUKKEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
in vlammen
VEREENIGDE katholieke pers
„Het Rijk staat
boven alle Kerken”
ur
Geen reclame in den
aether
Studiecentrum voor
economische kwesties
r en
Ook de arbeiderswijk
Portbou gebombardeerd
Het. onderzoek naar de
ramp te Ostende
Nieuwe ambassadeur
in China
Treinbotsing in België
•Jedere macht behoort
De violist Huberman
te Milaan
3
1
Rotenberg over het onderwys in
het Derde Ryk
Radio-omroep-controleur breekt
Vara-programma af
De voorloopige regee-
ring te Peiping
De verkiezingen in
Roemenië -
„Spreken ze wel over
eenzelfde feit?**
KROONPRINS PAUL NAAR
DUITSCHLAND
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
Jongen door wolven
verscheurd
Franco’s groote offen
sief gaat door
In de provincie kwam het tot
eenige bloedige incidenten
DINSDAG 21 DECEMBER 1937
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No. 69
Directe onderhandelingen zouden
zyn voorgesteld tusschen Lon
den, Parys, Berlyn, Rome
en Washington
Geen erkenning van het
nieuwe bestuur
De kapitein van het vliegveld
gearresteerd
De lezing der Japanners en die
der overlevenden munten uit
door tegenstrijdigheid
De stad zal uitsluitend door troe
pen uit dezen sector ver
dedigd worden
aan de H. Kroon”
HOTEL - CAFE - RESTAURANT
DIJJERS
Telefoon 117378
over onze keuken
s*. nets dan goeds
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40a
p. regel; idem op peg. één 55a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Horthy spreekt zich uit over de
kwestie der Hongaarsche
monarchie
mayonnaise
2' TACK i jnSaladesaus
Sir Hugessen keert niet meer
naar China terug
De mogendheden dringen ten
sterkste aan op de instelling
van een veiligheidszone
te Hankau
F
00K SPOORFONDS
Den Haa«
MAGER menu
■J
ter
deelt
van Reuter
het
je
twintigtal
naar
ld.
1
Panay-
LONDEN, 20 Dec. (Havas) Volgens poli
tieke kringen zou het rapport van Van
Zeeland over de resultaten van het onder
zoek, dat hjj heeft Ingesteld naar den In
ternationalen economlschen toestand, eer
lang te Parijs en Londen worden gepubli
ceerd.
Ik richt derhalve tot de geheele groote open
bare meenkag het veraoek het oeroude insti
tuut van de monarchie niet tot den speelbal
na politieke tweedracht te maken.**
BOEKAREST, 20 Dec. (Havas). De heden
gehouden algemeene verkiezingen voor de
Kamer hebben aanleiding gegeven tot eenlge
bloedige Incidenten in de provincie.
Zooals reeds gemeld, ontkende Harada, dat
Japansche gewapende sloepen het vuur op het
schip hebben geopend en verder verklaarde hij.
dat het schip zich in beweging bevond tijdens
het bombardement, terwijl de officieren van de
Panay hebben verklaard, dat het schip reeds
twee uur voor anker lag, voor het bombardement
begon.
SJANGHAI. 20 Dec. (Havas). De Over
levende journalisten van de kanonneerboot
Panay, die aanwezig waren op de perscon
ferentie, in den loop waarvan generaal Ha
rada mededeeling deed van de resultaten
van het door de Japanneezen ingestelde on
derzoek, hebben verklaard, dat de mond
deksels nooit van de kanonnen van de Pa
nay zijn afgenomen tot het oogenbllk waarop
het schip zonk.
WARSCHAU, 20 Dec. (D N B.) In de nabij
heid van het dorp Kiwance in het gebied van
Wilna Is een tienjarige jongen door een bende
wolven aangevallen en verscheurd.
Het kind had dien dag school moeten blijven
om strafwerk te maken, zoodat bet tot zeven
uur op school was geweest. Op den weg naar
huls gebeurde toen het vreeselijke ongeluk.
Het resultaat van het Japansche onder
soek naar het Panay-incident, zooals dit
heden door generaal Harada in een pers
conferentie uiteen werd gezet, verschilt soo
seer van de mededeelingen van de opvaren
den, dat een der dagblad-correspondenten,
die zich aan boord van de Panay bevonden,
vroeg of Harada en de overlevenden het
zelfde incident bespraken.
Stand op Dinsdag uur v*: 768
Vorige stand: 764
naar
•ring
van
Kipte
t
frika
1 tot
van
tsche
hinee-
üe op-
r voor
Ie z|jn
f vfcrk
a
ien.
Mitenbof -
feu sfrtekt
erband
rt>« de
dschen
strekte
in den
Er zijn twee dooden en verscheidene gewon
den gevallen. Ook zijn verscheidene arrestaties
verricht. In de steden heeft een betrekkelijk
hoog percentage kiezers zijn stem uitgebracht.
Op het land echter hebben talrijke kiezers zich
van stemmen onthouden, om. in de Boekowlna
en in BessarablB, waar de wegen door sneeuw
val moeilijk begaanbaar waren. Vanavond om
acht uur is men met de telling begonnen. De
eerste gedeeltelijke uitslagen zijn gunstig voor
de regeerlng.
e Bloe-
t. oud-
nk.
1 im-
tanoe
üten-
teljjke
ionu-
eco-
:omst
idum,
ieruit
ie en
jaren
en tie
-pre-
in de
van
erden
moet
laam-
>ezen
inan-
ie hg
er-
be
ien
heer
n te
:hen
Hing
met
rzee.
van
zich
ding
en
1 de
>nds
der-
ers-
In
w,
iu
st
ir
t-
n
ie
urde
olg-
Ne-
N.
de
sse-
zjjn
aak
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Leiden
happen
in 189C
l: „per
en cri-
raat en
hij se-
fecten-
=ün be-
sveree-
verd in
welke
ui pre-
'ia. De
s geen
an zijn
lest de
banen
Het standpunt van den Haagsdhen
inzake het gUzelingsgevaL
Voortgesette vergadering van de Alg. Vereeniging
voor Bloembollencultuur.
O O
Naar *t blad „Sautangpau” meldt, brandt
Tsingtau op veertien piastern. Het vuur
sloeg als gevolg van den horigen wind ook
naar de arbeMerswoonwijk over.
GENT, 20 Dec. (Belga). Hedenochtend is op
het station Langerbrugge de personentrein
EeclooGent op een stllstaanden goederentrein
geloopen. De locomotief en twee wagons van den
personentrein sprongen uit de rails.
Een persoon werd gedood en
menschen werd gewond.
In een verklaring van het Departement van
Bultenlandsche Zaken betreffende de opvolging
van Knatchbull Hugessen wordt uiteengezet,
dat de recente gebeurtenissen, gepaard gaande
met de onzekerheid omtrent den datum, waarop
Hugessen weer in staat zou zijn om metterdaad
zijn functies te hervatten, het noodzakelijk heb
ben gemaakt de zaak opnieuw te bestudeeren.
Men acht het thans van essentieel belang voor
Groot Brlttannië in China vertegenwoordigd te
worden door een diplomaat van den rang van
ambassadeur. De nieuw benoemde ambassadeur
zal zoo spoedig mogelijk naar China vertrek
ken.
Men vreest, dat de Britsche kruiser Capetown,
welke op zijn tocht stroomafwaarts op de
Jangtse Woehoe is gepasseerd. Ingesloten is tus
schen de versperringen bij Kiangjin en Koekl-
ang. Hierdoor zou het schip zoowel van Hankau
als van Sjanghai afgesloten zijn.
De Chlneesche regeerlng heeft bjj de bekend
making van haar houding ten opzichte van de
te Peiping ingestelde „voorloopige regeerlng der
Republiek China” den jcrUgsraad bevel gegeven
over te gaan tot arrestatie en bestraffing als
verraders van alle personen, die aan deze re-
geering deelnemen.
In antwoord op de vraag, of Eden de verze
kering kon geven, dat de Britsche regeerlng niet
de te Peiping gevormde zg. regeerlng der Repu
bliek China zou erkennen, heeft de minister van
Bultenlandsche Zaken geantwoord: „De Brit
sche regeerlng erkent de centrale regeerlng als
de regeering van geheel China. Bijgevolg is er
geen sprake van, dat het nieuwe bestuur erkend
zal worden.” Ten aanzien van Hongkong deelde
de minister voorts nog mede, dat de regeerlng op
de hoogte was van den toestand aldaar en dat
maatregelen genomen werden om het hoofd te
bieden aan de moeilijkheden die een eventueele
stroom van Chlneesche vluchtelingen
Britsch gebied zou kunnen opwekken.
De effectieven, die aan den aanval op Teruel
deelnemen, schijnen ongeveer 30.000 man sterk
te zijn. Zij beschikken over overvloedig ma
teriaal.
In Italië worden proeven genomen met een weg van beton, die in het midden een
geleidebaan heeft. Het ligt in de bedoeling bij het welslagen der proeven deze we
gen in de Italtaantche koloniën aan te leggen. Voldoen de proeven, dan zullen
meerdere aanhangwagens achter vrfichtautQ's hunnen worden gekoppeld
MILAAN, 20 Dec. (ANP) De beroemde
violist Bronslaw Huberman, die bij het vlieg
ongeluk van de Specht Is gewond, heeft eenlge
weken in een sanatorium te Weenen verteld,
en is thans te Milaan aangekomen, waar hij
zich onder behandeling heeft gesteld van een
specialist. Deze neeft een nieuw chirurgisch In
grijpen niet noodlg geoordeeld, doch acht een
electro-therapeutische behandeling voldoende.
Huberman voelt zich vrij goed en is voorne
mens binnenkort zijn werk te hervatten.
De wieg, welke indertijd bij de geboorte van H.K.H. Prinses
Juliana door de Zuid-Hollandsche vrouwen aan HM de Ko
ningin ten geschenke werd gegeven, is te Baarn gerestau
reerd en zal ook voor het te verwachten prinsenkind gebruikt
- worden
Desgevraagd verklaarde de woordvoerder van
het Japansche leger dat een Japansche infan-
terle-offlcier „maatregelen genomen had” toen
het nog onmogelijk was, de natlevlag van het
schip te onderscheiden.
Toen den woordvoerder gevraagd werd of de
Japansche commissie van onderzoek bultenland
sche getuigen zou hooren, verklaarde deze: „Het
Is niet de gewoonte der Japansche marine bul
tenlandsche getuigen te hooren." HU voegde
hieraan toe, dat dit zou geschieden indien Tokio
het noodlg mocht oordeelen.
De positie der stad schijnt niettemin moeilijk
te zijn en veel overeenkomst te toonen met die
van Oviedo en Huesca. Het algemeen bevel
over den sector schUnt In handen te zijn van
generaal Aranda, den verdediger van Ovledo.
ATHENE, 20 Dec. (DNB) Kroonprins Paul
vertrekt vandaag naar Duitschland om de
Kerstdagen door te brengen op het^ kasteel
Blankenburg bU de familie van zijn verloofde,
prinses Frlederike van Brunswijk.
Na Nieuwjaar zal hij naar Griekenland te-
rugkeeren.
EERLIJN, 20 Dec. (ANP) Tijdens een
massa- bijeenkomst van natlonaal-soclalls-
ten te Berlijn heeft Alfred Rosenberg, de
RUkslelder van cultuur, oa. het vol
gende verklaard:
Het Japansche publiek is verontwaardigd over
het vernielen van Japanschen eigendom te
Tsingtau. De correspondent van Havas heeft
vernomen, dat binnenkort een Japansche mlll-
Japansche verkenningsvliegtuigen hebben gis
teren den geheelen dag boven de havenstad
gevlogen. Bommen zijn echter niet geworpen.
In de nabUheid van het eiland Takoeng kruis
ten verschillende Japansche oorlogsschepen. Het
militaire commando van het schiereiland Sjan-
toeng en de derde Chlneesche vloot treffen ge
zamenlijk toebereidselen voor de verdediging
van Tsingtau. Het „Central News" bericht, dat
van de 400.000 zielen tellende bevolking van
Tsingtau in de afgeloopen week ongeveer 250.000
vertrokken zUn.
In den afgeloopen nacht heeft een groep
rechtsche vliegtuigen Portbou gebombardeerd,
De matprieele schade is zeer aanzienlijk. De
machinehal van het spoorwegstation werd ge
heel vernield. De batterijen luchtdoel-artillerie
trachtten de vliegtuigen te verdrUven, doch deze
vlogen te hoog en konden niet geraakt worden.
De grens bij La Llnea, welke sedert ver
scheidene dagen gesloten was, is heropend.
FRONT BIJ TERUEL, 20 Dec. (Havas).
Na de verovering van de poort aan de Oost
zijde van Teruel hebben de regeerlngs-
troepen hun optnarsch voortgezet.
Omtrent de vraag, of in dit geval de ver
breking van de uitzending
was, wordt een onderzoek 1
de voorhanden gegevens was
alle waarschijnlijkheid niet 'het gevat
Uiteraard zal te dezen eerst het volledig
rapport van den betrokken radio-omroep-
controleur afgewacht dienen te worden.
De Algemeen Programma-commissie
ons het volgende mede:
Bij het bombardement van Barcelona in den
afgeloopen nacht door de vliegtuigen van
Franco werden acht personen gedood en een
dertigtal gewond. Twee bommen, welke niet
ontploften, vielen in de nabUheid van
Fransche en Amerikaansche consulaat.
TOKIO, 20 Dec. (Domei) De chef van
het secretariaat van den Japanschen
minister-president, Akira, heeft den ge
heelen dag zijn ondersoek naar de Inci
denten van Tsjingtau, waarbU Japansche
industrieele ondernemingen in brand ge
stoken zUn, voortgezet.
De tekst beslaat ongeveer 35 bladzijden, Hj|
zou niet officieel to Brussel worden bekend ge
maakt, daar de opdracht aan Van Zeelapjf
sulver persoonlijk was verleend. HU zou slechts
in het kort de stappen schetsen, welke Van
Zeeland en zijn gemachtigde, Frère, hebben ge
daan. Het rapport zou concrete en gepreci
seerde conclusies, die reeds door Londen, Pa
rijs en Washington zUn goedgekeurd, brengen.
Het rapport zal te Rome en Berlijn worden
medegedeeld.
De artillerie heeft de eerste groepen huizen
en de gebouwen in de binnenstad aan een
hevige beschieting onderworpen. Reeds in den
vroegen namiddag was de weg tusschen Teruel
en Saragossa afgesneden. Mitrailleurkogels
kwamen in de binnenstad terecht. De strijd
wordt thans voortgezet in de voorsteden.
De aangevallenen hebben verscheidene wan
hopige tegenaanvallen ondernomen om te
trachten den kring der aanvallers te door
breken, doch al hun pogingen waren vergeefsch.
Vanavond hebben de machtige zoeklichten
het tooneel van den strUd beschenen.
In de Zuidelijke voorsteden is het kanonvuur
buitengewoon hevig.
Luisterposten hebben vanmiddag een door de
rechtschen draadloos uitgezonden oproep opge-
vangen, bestemd voor Teruel. De belegerde stad
antwoordde echter niet.
OP VASTENDAGEN
gpECIALE SCHOTELS
Maandagavond is de uitzending, welke de
Vara binnen het kader van het Algemeen Pro
gramma verzorgde, door den radio-omróep-
controieur verbroken.
Op dat oogenbllk werden onder den titel
„Kris kras door Nederland” amusementeflltsen
uit de groote steden uitgezonden. Tegen uit
zending van eenige woorden van een der lied
jes had de Algemeen-Programma-commlssie
bezwaar gemaakt, daar deze als reclame voor
bepaalde producten opgevat zouden kunnan
worden.
De bedoeling van de Vara was, één der ver
boden woorden „uit te faden”, om daarna de
coupletten van het betrokken liedje zoo om te
wisselen, dat de verdere woorden, tegen uit
zending waarvan bezwaar was gemaakt, zon
der afbreuk te doen aan het geheel, zouden
kunnen vervallen. Hierdoor werd bU den radlo-
omroep-controleur de indruk gewekt als zou
van den ingezonden tekst afgeweken worden.
terwUl bovendien door een fout van den Vara-
technicus de beoogde „ultfadlng” niet plaats
vond.
BRUGGE, 20 Dec. (Belga). De rechter van
Instructie, belast met het onderzoek naar de
vliegramp te Ostende, heeft vandaag de ge
tuigenverklaringen van bestuurders, radiotele-
graflsten en den directeur der burgerUjke lucht
vaart aangehoord. Na afloop daarvan heeft de
procureur tien kapitein van het vliegveld te
Ostende wegens dood door schuld in verzekerde
bewaring doen stellen.
HU zou de stichting van een gemeenschap
pelijk egalisatiefonds voor de wisselkoersen
voorstellen, een denkbeeld, waartegen Roose-
«velt niet gekant zou zUn, en de mobilisatie der
bevroren credieten. De bank voor Internatio
nale betalingen zou intervenieeren met een
reeks maatregelen, die bestemd zUn *t systeem
der clearing te verbeteren.
Het verslag zou tenslotte de instelling voor
stellen van een studiecentrum voor interna
tionale economische kwesties, zooals koning
.Leopold heeft voorgesteld in een tot Van Zee
land gericht schrijven, toen Van Zeeland nog
minister-president was.
8T. JEAN DE LUZ, 20 Dec. (Havasj.
Uit inlichtingen, afkomstig uit het recht
sche Spanje, blUkt, dat hét offensief tegen
Teruel het best georganiseerde b geweest,
gat de linkschen tot nu toe hebben onder
nomen. Het vormde dan ook een volkomen
verrassing.
LONDEN. 20 Dec. (Reuter). Officieel
wordt bekend gemaakt, dat Sir Knatchbull
Hugessen niet als ambassadeur naar China
zal terugkeeren. Sir Archibald Kerr, thans
ambassadeur te Bagdad, is in zijn plaats
benoemd.
taire actie te verwachten is, welke de geheele
provincie Sjantoeng in Japansche handen zal
brengen.
„Het eeuwige Rijk Duitschland staat boven
alle kerken, godsdiensten en secten. Wij moe
ten hieruit de gevolgtrekking maken, dat in
stellingen van lederen aard, die met de heilig
ste nationale waarden, breken of *t Ingang doen
vinden daarvan tegen gaan, onze Jeugd met lan
ger mogen opvoeden. De Duitsche jeugd kan
slechts opgevoed worden door degenen, die
Duitschland gered hebben en niet door hen,
die het aan zijn lot hebben overgelaten.”
gerechtvaardigd
infcesteld. Naar
ras zulks naar
Dit was voor den betrokken radlo-omroep-
controleur aanleiding de uitzending te verbre
ken.
Door een samenloop van omstandigheden
duurde het geruimen tUd voordat de uitzending
hervat kon worden.
Na bezetting van de heuvels en de dorpen
Concud en Villastar was de omsingeling der
stad een feit. Er bestaat evenwel- toch nog een
kleine verbinding met de rechtsche achter
hoede. Op het oogenbllk spelen de gevechten
zich af in de onmiddellijke nabUheid der stad,
welker verdediging vergemakkelUkt wordt door
het feit, dat Teruel op een hoogte gelegen Is.
De troepen van Franco verdedigen zich met
behulp van talrijke automatische wapens, als
gevolg waarvan de gevechten buitengewoon
bloedig zUn.
Naar het rechtsche opperbevel verklaart, is
hier sprake van een operatie, welke beoogt,
den grooten algemcenen aanval, dien generaal
Franco heeft voorbereid, to verijdelen. Men
voegt er evenwel aan toe, dat dit doel niet be
reikt zal worden, daar de plannen van den
rechtschen generalen staf tot op de letter en
zonder de minste wijziging gevolgd zullen wor
den, Teruel zal uitsluitend met troepen uit de
zen sector verdedigd worden.
De lezing der Japanners inzake het
incident te volledig met die der ova
van het schip in strijd.
In Japan is men ten zeerste verontwaardigd «ver
de brandstichtingen ta Japansche fabrieken to
Tsingtau.
Bloedig wordt gevochten om *t bezit van Teruel;
bet door Franco aangekohdigde groote offensief
gaat door. i?
De verkiezingen in Roemenië gaven in de pro
vincie aanleiding tot eenlge bloedige incidenten.
Mjjn naam is tweemaal met de oplossing
van het konlngsprobleem in verband gebracht
Zeventien jaar geleden, naar aanleiding van
de onthulling van het gedenkteeken ter ver
eeuwiging van het nationale leger in Szekes-
fehervar, heb ik reeds gezegd, dat ik niet kar»
toelaten, dat de persoon van den Rijksbestuur-
der in verband gebracht wordt met den ko-
ninklüken troon; Die overtuiging sprak ik toen
uit en in dien zin vat Ik mijn plicht ook
thans op.
i I'S
HU heeft overlegd met de ministers van
Bultenlandsche Zaken, van Oorlog en van
Marine over de verwoesting van de spinnerijen
en van katoenvoorraden, welker waarde men
raamt op 200 millloen yen.
BOEDAPEST, 20 Dec. (D.NJB.) Naar
aanleiding van een onthulling van een
Portret van den overleden generaal der
cavalerie, Stephan Horthy, een broer van
den Rijksbestuurder, heeft deze een rede
uitgesproken.
Hierin zeide hU om.: „Wij moeten meer
dan ooit te voren er naar streven alles te ver-
®Uden, wat kan leiden tot tweedracht onder
de Hongaren. Ik acht het mjjn plicht de in de
voorbUe, schitterende eeuwen met het leven
der natie saamgesmede oeroude instellingen
T»n de monarchie te behouden.
Een Republikeinsche staatsvorm Is bU ons
haar mijn meenlng ondenkbaar. Ik wil echter
thans wederom in het licht stellen, dat alleen
diet de grondwet in overeenstemming zUnde
factoren bevoegd zijn de actualiteit der rege-
van de op dit gebied nog hangende kwes
ties vast te stellen op een tUdstip, jvaarop de
natie het Juist zal achten haar wil tot uiting
t* brengen door de daartoe bevoegde organen
Iedere macht behoort aan de Heilige Kroon
O>t haar ontspringt leder recht. Er bestaat
geen reden tot ongerustheid.
De diplomatieke correspondent
deelt mede, dat door Engeland en andere mo
gendheden (naar men meent te weten de Ver-
eenigde Staten en Frankrijk) afzonderlUk te
Tokio stappen zün gedaan, teneinde te wUzen
op de wenschelUkheld, te Hankau *n veiligheids
zone te vormen. Dit wordt van groot belang ge
acht, in verband met de sterke concentratie der
de
te
m Japacscha kringen neemt men thans alle
mogelUke maatregelen om de belangen van het
buitenland te beschermen en leder mtsrnatlo-
naal Incident te voorkomen. Men verwacht, dat
tiet incident van Tsingtau veel Invloed zal heb
ben op de keizerlUke conferentie inzake de
operaties van leger en vloot in China.
De Amerikaansche oorlogsbodems Marble
head en Pope zffn hedenochtend te Tsing
tau aangekomen.
internationale scheepvaart op den Jangtse,
aanzienlUke internationale eigendommen
Hankau zelf en de aanwezigheid van eenige
honderden buitenlanders.
Van Zeeland zou in rijn verslag de di
recte opening van onderhandelingen voor
stellen tusschen Londen. Parijs» Berlijn,
Rome en Washington.
«i
1
t
t
