«axu ji o
De „dag van den
Argentinië
I
weg” in
PEKING, DE STAD DER
VIER STEDEN
de
Parijs
Verblind het
publiek
29.000 KILOMETER IN
AANBOUW
kkkk
Verhalen uit het
Noorden
den
Sigarettenkaarten
Stukje» oud leven, die verdwijnen
Een „markt* in opkomst
I
Excentriek restaurant
Een geweldig plan, dat millioenen
pesos aan het land kost
Een wervelstorm van attracties
overvalt den hooper in een
Amerikaansch warenhuis
Prestatie, die eerbied
af dwingt
sfct
•h-
er
lar
st-
len
De
de
is
iet
ten
ie-
w
er-
tn-
er-
Onbeleétde en onhebbelijke
behandeling der gasten
De ontheiliging der heilige stad
is de tragedie van dese veel
besproken staat
Honden met hun eigenaressen op een hondententoonstelling
psst
l«Jt
(Van onsen Parjjschen correspondent)
gen reclame voor Montmartre
N*
od beproeft M zwaarst dtea BB|
bet aseevt bemint
men
ken-
t op
voor
1 op
,wlt-
pre-
den
nds-
tot een bijzonder volk. Houding, mond en oogen
zijn het vooral, waarop het Noorden zün stem
pel drukt. Deze mannen vreezen niets, want
z(j bewijzen het dagelijks, dat de menach ster
ker vermag te HJn dan de natuur.
dan verplicht
>n luiermand-
giste-
BChter
Itelt
eten
ing-
zljn
adig
Ing.
iem
iaar
xxlza-
it ge-
e vei-
svik
igea
an-
end,
dag.
Ier
e/t
te
en,
ïront-
■Gra-
r tot
hoek
arden
ebou-
rjtO.
i tan
groote
i weer
den
an nu
én te
t be-
eerde,
I zijn,
tradt-
lands.
na
treedt,
m hij
es te-
ilagen.
i 1*3«
s een
nneu
?atie-
tud».
die
reed»
n be*
Ren fraai plekje in de reusachtige tui
nen, welke het voormalige keizerlijk
paleis te Peking omringen
i
geen
-Brit-
hech-
vooral
idlna-
e an-
alken-
>nver-
i van
r, zün
strek
en van de velen die In de eerste maanden
na de groote beursdéb&cle van 1929 hun
geld verloren, was een scheepsbouwkundig
Ingenieur, kolonel Charles L. Bagnall. Op zeke
ren avond ontmoette hij een man, dien Ches
terton het lidmaatschap van de „Club of Queer
Trades” had kunnen verleenen. 1 Was een han
delaar In sigarettenkaarten.
nuwd.
welke
twen-
voor
I
rktng
I stu-
offeren. Het altaar is een marmeren rotonde
met drie terrassen. Alleen de kelaer mocht de
terrassen betreden, en in de hal der onthou
ding komen, waar hü den nacht vóór het offer
in vasten en gebed moest doorbrengen.
Nu kunnen ook wij, eenvoudige stervelingen,
door al deze gebouwen loopen en de heilige
trappen betreden, al doen we het ook met de
noodige eerbiedige huivering.
De ontheiliging van de heilige stad en der
heilige plaatsen is de tragedie van Peking, dat
weer van zich doet spreken nu de Japanners
het oude cultuurland binnendringen.
en
restau-
srg ta
s ■fl-
n New York, Chicago, Philadelphia
San Francisco worden eerstdaags
rants van de gebroeders Eugens en Glenn
Fowhler geopend. De noodige ervaring voor
deze nieuwe zaken heeft men In Ohio opgedaan
in het malste restaurant ter wereld, waar de
gast een grove behandeling ondergaat.
Isdera wl» wghMal k—q dadqMt
vaHslsa tswwi iiMMiarqqr
<aw zga wqgsa haalt. maar slachts
'"Vin. haavaal avatar
-al moA, tabbm «m
De groote beteekenls ran een goed wegen
net wordt in Argentinië onderstreept door een
soort jaarlljkschen feestdag, den zoogenaamden
„dis del camino”, den „dag van den weg' Na
dat men tientallen jaren lang over de nood
zakelijkheid van een behoorlijk wegennet In dit
Uitgestrekte land had gediscussieerd, werd op
5 October 1932 de ..Dtreccion Nacional de vta-
lidad" (Directie van den Wegenbouw) in het
leven geroepen. Het bouwprogramma van deze
autoriteit voorzag in den aanleg van wegen
met een totale lengte van 29.000 kilometer in
den loop van 19 jaren. De kosten werden op
ongeveer 600 millioen pesos begroot en zouden
door middel van een benzlnebelasting worden
verkregen. Dat was, zooals gezegd, het plan
van 1932. Maar het snel In omvang toenemen
de verkeer ging steeds dringender elschen stel
ten. zoodat men tot een spoediger afwikkeling
van het plan moest overgaan. Oorspronkelijk
waren er voor de eerste drie jaren honderd mil
lioen pesos uitgetrokken. In 1936 werd deze som
Biet In de laatste plaats tengevolge van de
onverwacht hooge inkomsten uit de benzlne
belasting reeds tot 315 millioen pesos verhoogd,
dus een som, welke eigenlijk in den loop van
tien Jaren zou worden uitgegeven. Dit maakte
het mogelijk, het geheele project in den tijd van
Zeven jaren tot stand te brengen.
Nu heeft men bij het Argentjjnsche plan niet
slechts met autowegen” volgens onze begrip
pen, maar in het algemeen met verkeerswegen
van allerlei aard te doen. Wanneer mep op het
•ogenblik hoort, dat er van de 29.000 kilometer,
welke aangelegd moeten worden, reeds 26.220
kilometer gereed gekomen zijn, moet men be
denken, dat deze totale afstand verdeeld is in
6411 KM. nationaal wegennet (dus eerste-klas-
wegen) 3925 KM zoogenaamde toevoerwegen en
15.884 KM. provinciale wegen, welke door de
verschillende provincies met subsidies van de
regeering gebouwd zijn. Bovendien zijn er nog
talrijke bruggen gebouwd.
De kwaliteit der verschillende wegen blijkt het
best uit een vergelijking der bouwkosten. De
6411 KM. nationaal wegennet kostten meer
dan 115 millioen pesos, de 3925 KM. toe-
De kinderen, die bij de uitgangen van onder-
grondsche stations ta de voorsteden den passa
giers vragen of zij ook sigarettenkaarten heb
ben, zijn meestal zelf verzamelaars, maar velen
hunner weten ook waar zij de kaarten, als zij
er honderd bij elkaar hebben, van de hand
kunnen doen voor een bedrag, dat In elk geval
groot genoeg is om er een extra voorraad snoep
goed van te koopen. De man, dien kol. Bagnall
ontmoette, was een dier .adressen”. HU toonde
zijn bezoeker een voorraad morsige en havelooze
kaarten, en zeide hem dat zijn handel een
onzeker bedrijf was, dat hem nog geen £200 per
jaar opbracht.
Kol. Bagnall evenwel zag in. dat zulk een zaak,
met vernuft geleid, veel meer kon opleveren dan
dat, maar hiertoe waren twee dingen noodlg.
Ten eerste moesten alleen kaarten verhandeld
worden die er volkomen gaaf en nieuw uitzagen,
en ten tweede moest een overeenkomst aange
gaan worden met sigarettenfabrikanten, krach
tens welke hü de ongebruikte vooiraden mocht
opkoopen en in series weder verkoopen.
De kolonel had, behalve commercieel inzicht,
één eigenschap die noodzakelijk Was voor het
welslagen zijner onderneming HIJ was van zijn
jeugd af postzegelverzamelaar geweest, en kende
dus de mentaliteit van verzamelaars. Het was
deze mentaliteit die hjj op gepaste wijze explol-
teeren zou.
In 1931 stichtte hjj de London Cigarette Card
Company. In die zes jaren moest de firma tot
tweemaal toe wegens uitbreiding der zaken ver
huizen. ZU beschikt thans over een vrij talrijk
personeel van sorteerders, verpakkers en typis
ten, en haar oogenbllkkelljke .stock” bedraagt
ongeveer 60.000.000 kaarten. ZIJ kan 3000 ver
schillende series leveren; deze series varleeren
tusschen 6 en 4000 kaarten, maar het gemid
delde aantal bedraagt 50. Bovendien maken
ontelbaar duizenden kaarten van onvolledige
series of dupllcaat-series deel uit van den voor
raad.
De prijs van een reeks hangt niet zoozeer van
haar uitgebreidheid als wel van haar zeldzaam
heid af, en ofschoon de bedragen in de verste
verte niet vergeleken kunnen worden by die
welke voor postzegels betaald worden, zijn zekere
series toch veel duurder dan buitenstaanders
vermoeden. Zoo kosten reeksen, welke tusschen
1890 en 1900 uitgegeven werden, en meestal uit
niet meer dan zes, twaalf of vijf en twintig
kaarten bestaan, wel 20. Deze prijzen worden
betaald voor „Soldatentypes" van Duncan en
Gabriel; .Jtookerstypes” van Huddon; .Beroem
de actrices" van Goodbody. Hiertegenover staan
reeksen, die |n den Jongsten tjjd uitgegeven zün,
en waarvoor men 6 pence per vijftig kaarten
betaalt.
De kolonel geeft jaarlijks een catalogus van
72 bladzijden uit, welke 1 shilling kost, en als
een standaardwerk op dit gebied beschouwd
wordt. Ook eenige honderden door bultenland-
sche firma's uitgegeven kaarten zijn ta den
catalogus opgenomen. Siameesche kaarten kos
ten van 7 s. 6 d. tot 1 10 s. per serie; Chinee-
sche van 5 s. tot 15 s.
Het aantal Britsche verzamelaars schat kol.
Bagnall op minstens 120.000. Verder gelooft hjj
dat 99 procent van de sigarettenkaarten „ver
knoeid” worden (weggeworpen, beschadigd, enz.)
maar het resteerende procent schijnt voldoende
te zijn voor een bloeiend bedrijf. Er komen on
geveer 140 nieuwe series van kaarten per jaar
uit. Eén firma heeft vin een enkele serie niet
minder dan 450.000.000 kaarten gedrukt; zij
geeft ongeveer elke drie maanden een nieuwe
serie uit. Verscheidene andere firma’s brengen
het tot 280.000.000 kaarten per jaar.
De kolonel te ervan overtuigd, dat deze
„markt” nog pas in haar opkomst te en dat de
zaken ta sigarettenkaarten een nog veel grooter
omvang zullen aan nemen dan zü thans hebben.
Verstokte Montmartregangers zullen zich de
ler dagen mlsschen hebben afgevraagd of het
-misschien waar te, wat zij steeds herhaaldelijk
hebben hooren beweren, dat er in hun geliefde
buurt de mot begint te komen. Een van de
eigenaardigste cabarets aan den boulevard Cli-
ehv heeft namelijk zijn deuren moeten sluiten,
het cabinet, dat den slnisteren naam droeg van
»Le Néant”. Is de naam misschien niet veelbe
lovend genoeg geweest voor onzen veeletachen-
den tljdj, In vroeger Jaren heeft het evenwel
aardige recettes gemaakt. Zijn zwarte gevel
Intrigeerde ook nu nog menigen voorbijganger,
maar blijkbaar niet voldoende om hem naar
binnen te lokken. Het was daar een soort
„Grand Gulgnol" In het klein, en wie van ma
cabere vrooljjkheid hield, was er goed terecht.
Het was er bovendien veel gemoedelljker dan
het in den Grand Guignol te, want de Grand
Gulgnol is "n groot theater en ,JLe Néant" was
een „botte”. De bezoeker werd er ontvangen in
een zwart behangen zaal, spookachtig vellicht
met kaarsen en graflampen. Kellners, die uit
gedost waren als doodbidders, vroegen hem met
doodsche stem, wat hij wenschte te gebruiken.
Meestal was dat goed bier, zooals het ook in
de zeer positieve wereld der levenden gaarne
Wordt gedronken.
Wanneer men zich achter zijn glas „blonde”
of „brune” op zjjn gemak had gebracht, wacht
te men op de dingen, die gingen komen. Het
spektakel was vrjj eenvoudig. Alle lichten wer
den gedoofd, en een kroon, samengesteld uit
doodskoppen en knekels spreidde een groenen
glans door de zaal, waarin gezichten en ban
den der bezoekers werden overtogen met een
akelige lijkkleur, terwijl sombere stemmen een
doode rilled aanhieven.
Provincialen en vreemdelingen, die, als in de
•verige Parijsche cabarets, het meerendeel van
1 publiek opleverden, zullen wel eens gedacht
hebben, dat de Parijsche „esprit” hier van een
nogal eigenaardig soort was. Op zijn manier
zette het cabaret echter eenlgszins de middel-
eeuwsche traditie van de doodendansen voort.
,Le Néant" te thans zelf in het niet verdwe
nen. Aan de overzijde van den boulevard heeft
men nu nog .JTEnfer” en ,Je Clel”, die aan de
nieuwsgierigheid der „boeren en buitenlui” een
boterham probeeren te verdienen. Zullen deze
cabarets, van minder allooi den wijlen ,.Le Né
ant", hun bestaan nu zien vergemakkelijkt? Of
zijn het de laatste ten doode opgeschreven ver
tegenwoordigers van een genre cabarets, dat
onze tjjd niet meer lust? Tegelijk met ,De Né
ant" verdwijnt op den anderen Seine-oever een
der bekendste Parijsche restaurants, Foyot, dat,
♦lak by het Luxembourg gelegen, zoo’n beetje
«en annex van den Senaat was. In de salons
01 de „cabinets particullers" van dit oude en
beroemde eethuis te misschien evenveel politiek
gepleegd als In het .Balata”, beslist lang niet
altijd van een waardige soort of onder waar
dige omstandigheden. Foyot was ook het res
taurant, waar de salon-anarchist Laurent Tail-
hade gaarne kwam. Het was daar, zooals wü
onlangs schreven, dat hij zelf bij den bomaan-
•!ag van een practiseerend anarchist een oog
verloor, enkele dagen nadat hij, naar aanleiding
♦*n een aanslag in de Karper, zijn befaamde
Woorden had gesproken: „Wit komt er de daad
op aan, wanneer de geste maar schoon Is!”
Het oude Foyot valt als slachtoffer van eed
♦erbreedtag, die ter plaatse de Hue de Vaugl-
rard met haar bijna vier en een halven kilo
meter de langste straat van Parijs en reeds ge
noemd In de kronieken van de veertiende eeuw
moet ondergaan, om aan de elschen van het
hoort ta dat restaurant, dat de keliners opeens
ta een kring om een nieuwen gast heen gaan
dansen. Dikwijls vindt de hoogst verwonderde
nieuweling in de zakken van zijn Jas allerlei
zilveren voorwerpen uit het restaurant, lepels,
vorken, messen, zoutvaatjes, peperbakjes enz.
Voordat hU gelegenheid heeft gehad om weg
te gaan, houdt de .rechercheur” van ,Bud and
Lukes" hem aan en haalt de merkwaardigste
dingen uit zijn zakken, terwijl om hem heen
het lulde gelach der andere gasten opstijgt.
Hoe is het mogelljk. dat zoon restaurant be
staat en ook nog goede zaken doet? Nu 11 Jaar
geleden handelden Eugene en Glenn Fowhler
nog in auto's. Maar de zaken wilden niet erg
loopen in Ohio. Ze besloten toen In het hotel-
bedrljf te gaan. Maar dan moesten ze iets kun
nen aanbieden, wat geen ander restaurant in
heel Amerika zijn gasten gaf. Zoo kwamen ze
er toe om alle beleefdheid in het restaurant
opzij te zetten en de gasten zóó onhebbelijk te
behandelen, dat het een sensatie werd.
De profeten, die voorspelden, dat zoo'n restau
rant binnen enkele weken wel kon gaan sluiten
hebben het mis gehad. Tegenwoordig is Bud
and. Lukes een ware goudmijn in Toledo. Iedere
kellner is een humorist, die ook in een cabaret
zou kunnen optreden en hU verdient dan ook
50 dollar per week.
Uit de ervaring in Toledo heeft men zóó veel
geleerd, dat men nu in Amerika meerdere
restaurants gaat openen, waar de gasten zoo
behandeld worden als ze het allerminst ver
wachten grof en onbeleefd, onhebbelijk en,
voor alles, abnormaal Maar daarin ligt nu
Juist de bekoring van het nieuwe, althans voor
Amerika.
In Europa houden we van minder orlgineele
en rustiger eetgelegenheden.
ttt at is het lot van steden, die naar glorie
VA/ ten onder zagen gaan? Een vast om-
Hjnd antwoord te niet te geven. zijn
steden uit de oudheid overgebleven, wier glorie
nog steeds voortduurt, hoewel dynastieën en rij
ken geschokt werden. Andere steden verdwenen,
of werden „doode" steden, die alleen leven ta
geschiedenisboeken en in steenbrokken, die ta
musea worden ondergebracht.
Peking is geen kelzersstad meer; bet nieuwe
revolutlonnaire China beschouwt de stad zelfs
met een zekere minachting, maar het zal moei
lijk zijn om de kelzersstad haar kroon van adel
dom te ontnemen.
Het eerste contact van den reiziger met Pe
king de aankomst op het station van Cien-
Men is misschien een ontgoocheling, maar
als men eenmaal in een riksha (er zijn er nog
drieduizend in Peking) door de straten rijdt,
dan krijgt men toch wel het idee dat Peking
een fantastische stad is.
Peking te de stad der vier steden: men kent
er de Tartarenstad, waar de gezantschappen en
Industrieën gevestigd zijn, de Keizerlijke Stad,
in wier muren ook de „Verboden Stad” ligt, en
tenslotte is buiten de stadspoorten nog de Chl-
neesche stad gelegen.
„Konlngen, Vorsten, Mandarijnen, Generaals,
Ambassadeurs: allen moesten van hun paard
stijgen en te voet verder gaan.” In zes talen:
Chlneesch, Tartaarsch, Mongoolsch, in de
Mandschoe-taal en het Tibetaansch en Turksch.
staat dit bevel te lezen boven de groote eere-
poort der keizerlijke paleizen. Monumentale
poorten, in breede muren, geven toegang tot
de keizerlijke stad, en herinneren aan de glorie
van dit Rome van het Verre Oosten.
Nog enkele honderden meters en wij zijn in
de „Verboden Stad", de mysterieuze keizerlijke
paleizen, het toevluchtsoord van den Zoon des
Hemels, die van hieruit over vlerhonderd-eft-
zestig millioen onderdanen regeerde, over een
rijk zoo groot als geheel Europa. Iedereen kan
de Verboden Stad nu betreden door de oude en
eerbiedwaardige Thlen-An-Men-poort.
De Verboden Stad is nu een mengsel gewor
den van antieke en moderne cultuur. Sommige
gebouwen zijn In beslag genomen om er volks-
restaurants en vermakelijkheden in te richten,
en het is afstootelljk dat te moeten zien, als
men juist onder den indruk gekomen is van
gebouwen, die in een diepen slaap verzonken
schijnen en die de pracht en praal uit het kei
zerlijke tijdperk ten toon blijven stellen.
Op sensatie beluste reizigers -gaan dmeeren in
de vroegere vertrekken der hofhouding, maar
wie naar Peking gekomen is oen van de schoon
heid der stad te genieten, gaat de afgelegen
tuinen door, waar statige afgodsbeelden den be
zoeker mysterieus aanstaren. Wij verlaten de
Verboden Stad door de poort, die naar de Tar
tarenstad leidt en door de handelswijken graat
onze weg naar de Chlneezenstad bulten de ko
lossale stadsmuren.
In het Zuiden ligt de Yun-Ting-Men, de Poort
der veroordeelden.
Hier was het executieterrein van de ter-dood-
veroordeelden, die eerst een langen tocht door
de stad moesten maken alvorens aan de Poort
te komen, waar een nieuwsgierige menigte te
wachten stond om van de terechtstelling getuige
te kunnen zijn.
Fr is met de tempels niet al te eerbiedig om
gesprongen; dat blijkt wel uit den landbouw-
tempel, die dicht t>u de Poort der Terechtstel
lingen staat, en om in den stijl te blijven
aan een landbouwer ten gebrulke werd gegeven.
De ChlneezenwUk is het stadsgedeelte, waar
men nog avonturen beleven kan, waar de ge
heimen der Chlneesche keuken bewaard zijn
gebleven, maar waar ook nog andere geheimen
zijn, die het verblijf van Europeanen, als de
duisternis Invalt, hier min of meer gevaarlijk
maken.
Hier leven nog de Chtaeeeche vrouwen met
haar zijden kleederen en kleine schoenen; maar
ook zij zijn gemoderniseerd en verzot gemaakt
op sigaretten en negerdansen.
Een van de grootste merkwaardigheden van
Peking is de Tempel des Hemels, die met een
muur van zes kilometer lengte omgeven ta.
Ieder jaar kwam de keizer driemaal naar de
witte terrassen om daar neer te knielen en te
moderne verkeer te voldoen.
Over de verdwijning van Foyot zal wellicht
menig senator het grijze hoofd schudden, mls-
•chlen zal hjj er zelfs een boos omen in zien
♦oor de toekomst van de eerbiedwaardige As-
•emblée, waarvan hij deel uitmaakt.
In Oslo. Hammerfest, Bergen, Trondheim,
Kopenhagen en Göteborg vullen zich de havens
Voorbij ta de tijd der toeristen, nu keeren de
vtsschers uit de Noordelijke IJssee huiswaarts.
Zij komen van Spitsbergen en Groenland, van
Ijsland en Labrador.*
Vele eigenaardige gestalten treft men nu in
deze havenplaatsen aan. zoo schrijft men ons
uit Oslo. Duizenden zeelieden en vlsschers met
baardige gezichten Eenige maanden lang heb
ben zij aan zee en Ijs ontworsteld, wat het
Noorden schenkt, maar nu roept de komende
winter hun een gebiedend halt toe.
Doch in hun midden vindt men toch weer
een aantal lieden, dat ook ta den winter geen
rust kent. Spoedig zullen deze menschen ver
der trekken, naar Londen of Parijs, naar New
York of Buenos Aires om daar in hun labo
ratoria de wetenschappelijke kostbaarheden,
welke zij uit de wereld van het eeuwige Ijs me
denamen. nader te onderzoeken. Anderen weer
zullen in hun ateliers de werken, waartoe het
Noorden hen inspireerde, uitvoeren.
Kunstenaars, geleerden, vlsschers. matrozen
uit alle deelen van de wereld komen zjj. Mor
gen zullen zij weer uit elkaar gaan sn ulter-
lljk zal niets meer er aan herinneren, dat zl)
tezamen maandenlang ander een gemeenschap-
pelljken geweldigen Indruk stonden. Maar op
het oogenblik spreekt nog uit hun baardige ge
zichten, uit hun rauwe stemmen, uit hun aan
het grenzenloooe gewende oogen deze belevenis.
In de hotels en havenkroegen viert men nu
den terugkeer uit de eenzaamheid naar de
menschelljke maatschappij. En van vele avon
tuurlijke gebeurtenissen en heldendaden kan
men dan hooren vertellen. Reeds een paar
weken geleden zijn de vlsschers. die de flesch
met Andrée's brief vonden, teruggekeerd. Op 1
oogenblik wemelt het in Oslo van vertellers
van geschiedenissen, welke niet minder inte
ressant zijn dan de hunne. Daar is kapitein
Gottwaldt, commandant van de ..Fridtjof Nan
sen". Geen visscher in de Noordelijke IJszee.
die dit schip niet kent en het lief heeft. De
..Fridtjof Nansen” is het Noorsche hulpschlp
voor de IJsaeevisschershet ta Ijsbreker, sleep
boot, quarantaine boot, drijvende apotheek en
berglngsschip tegelijk.
„In Maart en April", aldus vertelt kapitein
Gottwaldt, ..hebben wij tweemaal ongeveer 20
Noorsche vlsschersschepen naar de Noordelijke
Ijszee begeleid. De eerste reis gold hoofdzake-
lljk de redding van 16 zeelieden van het schip
Vesterta. ZU waren op 10 Maart bij stormach
tig weer afgedreven en hun kleine boot, waar
mede zij van de Vesterta uit op de vtachvangst
waren gegaan, werd door het Ijs geblokkeerd.
Een geheelen nacht lang waren zU onvoldoende
gekleed in de buitenlucht, terwijl de sneeuw
storm woedde.
In April zochten wü naar de schepen Nordta
en Hanseat, welke verdwenen waren; toen wij
deze vonden, lagen zü reeds ta de haven. Het
ta ergerlük, dat deze schuiten nog geen radlo-
installatle bezitten kris en kras moeten wü
over de IJszee vanen en slechts zelden vindt
men een boot, die over de. verblüfplaats der
verdwenenen Inlichtingen kam verschaffen. De
uitrusting van alle op de Noordelijke IJszee
kruisende zeilschepen met een zenderinstallatie
schünt mü het betangrükst voor het welslagen
vam ons werk."
Met de „Nanaen” ta ook Ingvald Svendsen
teruggekeerd; den winter aal hü ta zün geboor
teplaats Tromso doorbrengen. Maar Februari
ziet hem weer te Oslo, vanwaar hü naar de
Noordelijke Ijszee ultvamrt. .De oude Ingvald”,
zooals hü hier en ta alle havens van Noorwe
gen heet, ta een van de personen, die elke
IJszeevisscher kent. Hü ta op het oogenblik 71
jaam oud; zwaar gerimpeld is zün gezicht, maar
zün houding is nog kaarsrecht en niemand
heeft een scherper oog dan hü. Hü is wel de
meest bekende loods van het hooge Noorden.
Zün leven tang heeft hü dit beroep uitgeoefend;
er is wel geen plekje In dit weinig toegamkelüke
gebied, dat hü niet kent. Zün woord en zün
raad hebben meer menschen van een wissen
dood gered, dan men zich in West-Europa kan
voorstellen.
Een klein feest was ook de terugkeer van
mevrouw Bogard. Zü kwam uit Ny-Alesund op
Spitsbergen, waar zü ta den zomer van 1936 het
Noordelükste hotel ter wereld heeft geopend.
Mevrouw Bogard vertelde, dat de zeven bed
den, welke zü haar gasten ter beschikking kon
stellen, reeds het volgend jaar te weinig in aan
tal zouden zün; zü aal er nu 30 plaatsen. Een
Nederlandsche particulier, een Engelsch officier,
een Dultsche scheikundige, een Finsche geoloog,
menschen uit alle deelen vam de wereld waren
haar gasten.
Wellicht interessanter dan de vertellingen vam
de .Noordpoolhotelhoudster" zün de verhalen
van de jonge vlsschers, die voor het eerst den
tocht naar het Noorden hebben gemaakt. Steeds
weer klinkt uit hun onbeholpen zinnen het
woord eindeloos. Eindeloos de zee, eindeloos het
üs, eindeloos het licht van den zomer en de
eeuwige nacht van den winter.
De mannen van het hooge Noorden hebben
een gezicht, dat men uit duizend andere kam
herkennen. Vanwaar zü ook mogen komen
en büna iedere natie ta hier vertegenwoordigd
en welke taal zü ook mogen spreken: naar
w -w v- anneer de wereld met dezelfde geraffi-
neerdheld, doelmatigheid en kennis vam
zaken was georganiseerd als een Ame
rikaansch warenhuis, dan was er waaurschünlük
geen ontevredenheid, geen crisis en geen oorlog.
Het doel waaraan alles, tot zelfs het kleinste
onderdeeltje van dit oneindig gecompliceerd or
ganisme ondergeschikt wordt gemaakt, ta niet
ander» dan: precies functlonneeren. En dit be-
teekent tevens: zooveel mogelük verkoopen.
Hiervoor zün natuurlük veel scherpzinnigheid en
overredingskracht noodlg. Op de eerste plaats
komt het er op aan. om den afkeer van het
publiek om iets te koopen. te overwinnen. De
menschen worden bewerkt met een schitterend
vuurwerk van reclames, die zoo psychologisch
juist gekozen zün. dat men er zich ta Europa
geen voorstelling van kan vormen. Wanneer de
kooper eenmaal in huis ta gelokt, dan wordt hü
door een wervelstorm van bekoorlüke attracties
overvallen. Men vindt daar KHZ mogelüke com
fort, muziek, versnaperingen, een service die
buitengewoon attent ta. zonder toch opdringerig
te zün.
De voorkomendheid, waarmee de kooper in
Amerika door den verkooper behandeld wordt,
zal men zelfs niet aantreffen in Europeesche
landen, die om hun hoffelükheld overigens bé
kend staan. Dat vindt op de eerste plaats zün
oorzaak in het feit, dat de Amerikanen van
huls uit buitengewoon hoffelük zün. Op de
tweede plaats wordt er in Amerika veel meer
werk gemaakt om het personeel ta te prenten,
hoe zün omgangsvormen en manieren tep op
zichte van de klanten moeten zün. Tenslotte be
staat er een contróle-systeem, waardoor het be
dienend personeel voortdurend op de proef
gesteld wordt. Nu en dan n.L worden er door
de directie, zonder dat de verkoopsters iets be
merken. personen naar het desbetreffende wa
renhuis gestuurd, die wel het type schünen van
den laatsten klant, die maar geen keus kan
maken en die maar niet kan besluiten. De con
troleur soms ta het ook een dame ziet
nauwlettend toe. hoe de verkooper of verkoop
ster overal op reageert. Er wordt gelet op be
kwaamheid. beleefdheid onder alle omstandig
heden. ook al wordt men „doorgezaagd”. Den
smaak van den kooper moet men zien te raden,
men moet een groote tegenwoordigheid van
geest aan den dag leggen, om te pellen wat de
klant precies noodlg heeft, enzoovoorts.
De controleur geeft voor al die eigenschap
pen punten en stelt daarover een rapport op.
Tal van verkoopers leggen dergelüke goedge
slaagde proeven van bekwaamheid af. dat zü
zelfs den controleur dwingen om iets te koopen,
hetgeen deze natuurlük bü zün vetarek aan de
directie van het warenhuis kan teruggeven.
Behalve de eigenlüke verkoopsorganisatie
hebben vele warenhuizen speciale afdeelingen in
het leven geroepen, om het contact met de klan
ten zoo levendig mogelük te houden. Daartoe
behoort b.v. ook dat de klanten herinnerd wor
den aan die mogelüke dagen, waarop zü ge
schenken plegen te geven.
In een register worden b.v. de verjaardagen
opgeteekend, waarbü de klant belang heeft.
Enkele dagen vóór den oewusten datum rinkelt
de telefoon en de afdeellng geschenken van het
warenhuis deelt u mede: „De vrouw van uw
compagnon is over vier dagen jarig Doch daar
blijft het niet bü Door een uitgebrelden detec-
tivendienst ta het warenhuis reeds te weten
gekomen, wat de Jarige graag ten geschenke
zou willen hebben. De mededeeling luidt b.v.
als volgt: haar maat ta 42, zü heeft voorkeur
voor Lavendel-parfum. speelt tennis en chauf
feert ta den laatsten tüd. Zoo heeft men zelfs
een speciaal huwelüksregtater aangelegd, dat
ten doel heeft om het koopen van onpracttachs
en overbodige geschenken te voorkomen. Het
bruidspaar lut zün namen ta het warenhuls-
regtater inschrüven met vermelding van alls
mogelüke büsonderheden. Familie en kennissen,
die een huwelüksgeschenk willen geven, behoe
ven slechte even het register na te slaan, waar
in de reeds gekochte geschenken worden door
gehaald.
Er zün zelfs warenhuizen, die een „tweeling-
verzekerlng’’ hebben Wanneer men lulermand-
artlkelen koopt, met het oog op een te verwach
ten blüde gebeurtenis, ontvangt men tevens
een ..verzekeringsbon Wordt de desbetreffends
familie met een tweeling verrast-
het warenhuis zich om den tweede:
uitzet gratis te leveren.
Een der moellükste problemen in de Ameri-
kaansche groote steden ta het parkeeren van
auto's. Het is vrüwel hopeloos, om in de straat,
waar het warenhuis staat, een open plekje langs
de trottoirs te vinden. Gewoonlfjk ta alles reeds
bezet met auto's van menschen, die in de buurt
werkzaam zün. en die hun wagen overdag op
straat laten staan. Daarom hebben verschil
lende Amerlkaansche warenhuizen reeds af
zonderlijke parkeerplaatsen voor hun klanten;
vaak vindt men midden in de stad een open
terrein, dat daartoe speciaal ta Ingericht. De
moetlükheid ta dan natuurlük, dat de klant
weer xoo ver” moet loopen. In Chicago hebben
de warenhuizen de volgende regeling getroffen:
Men rüdt met zün wagen tot bü den ingang
van het warenhuis, stapt uit, en er staat een
kundig chauffeur gereed, die den wagen naar
het parkeerterrein brengt. Wanneer men met
zün boodschappen klaar ta. even *n telefoontje:
„Breng wagen nummer zooveel" en als men
aan den uitgang komt, staat de wagen „voor".
Een groot warenhuis In Los Angelos heeft
weer een andere methode toegepast. Heeft men
b v. sen ochtendjapon gekocht en bemerkt men
thuis, dat men er iets aan veranderd wil heb
ben. dan behoeft men niet meer naar het wa
renhuis te gaan. Op de parkeerplaats staat een
piccolo, wten men het kleedtagstuk met den
reparatiebon overhandigt en ata men goed en
wel zün wagen gekeerd heeft, ta uw kleedlng-
stuk reeds „vermaakt."
Amerika ta, ondanks de geweldig ontwikkelde
techniek, of misschien Juist daarom, een land
waarin de meest ultzonderlüke dingen en oui-
tenntaslgheden niet zün uitgesloten. Zoo be
staat er ta een stad in Texas reeds 33 jaar een
warenhuis, dat .Xtank jegens God" tot parool
gekozen heeft. Hier wordt alles voor den kost-
prijs van het product verkocht en desondanks
floreert de zaak uitstekend. Bü den ingang
staat een bord, waarop vermeld wordt: .Allo
artikelen worden tegen den kostprüs verkocht,
het warenhuis trekt self geen voordeel uit den
verkoop. Het aanvaardt echter wel vrüwilUg
giften. Ieder bedrag, dat u boven den kostprijs
wilt besteden, wordt In dank aanvaard.” Bü
den Ingang hangt een offerblok, zooals In een
kerk, en de klanten kunnen hier Inwerpen, wat
ze zelf verkiezen. Sommige klanten geven 10 tot
20 procent, andere heelemaal niets. De meeste
klanten begrüpen echter, dat niets voor niets
kan gegeven worden, en ze betalen vrijwillig.
Dit warenhuis schünt toch nog zaken te ma
ken. anders sou het niet zoolang zün blijven
bestaan, en de klanten komen ook goed weg.
want aa koopen veel goedkooper hier dan In
andere zaken!
Wanneer e«n vreemdeling in Toledo, in den
staat Ohio, komt en aan een „inboorling"
vraagt, waar hü hier goed kan eten, dan zegt
deze met een ernstig gezicht: „Gaat U dan
naar Bud and Lukes!" De nietsvermoedende
vreemdeling begeeft zich daar dus heen en
komt ta een keurig ingericht restaurant.
Hü ta werkelük blü. dat hü den raad heeft
opgevolgd.
Maar een oogenblik later botst een kellner
met een serveerblad tegen zün rug en brult
hem toe; „Kunt U dan niet uitküken waar U
loopt? Ga toch een eindje opzü, als ik er aan
kom!” Terwül de gast bekomt van zün schrik
en verbazing, strükt een andere kellner met zün
hand over zün kalen schedel en zegt bemlnne-
lük lachend: „Wat een büzonder gladde huid
heeft U, meneer.” Tegelükertüd wordt de gast
naar een tafeltje geduwd en met mln of meer
zacht geweld op een stoel neergezet.
De vreemdeling kükt In opperste verbazing
het restaurant rond, maar ziet op het eerste
gezicht niets anders dan rustig etende men
schen. Hü ta er vast van overtuigd, dat hü in
e-n krankzinnigeninrichting ta beland, maar
hü heeft het hart niet er vandoor te gaan,
zonder Iets besteld te hebben. De ober geeft
hem de spüskaart, die ta spiegelschrift is ge
schreven. Als de gast iets heeft besteld brengt
men hem niet het gewenschte gerecht, maar
iets totaal anders. Doch dit gerecht ta dan ook
een „Specialité de la maison" en werkelük voor-
treffelük, en zonder grappen klaargemaakt.
In zün hart ta de gast dankbaar als eindelük
de koffie wordt geserveerd en hü naar de re
kening kan vragen. De rekening heeft natuur
lük twee kanten. Eerst wordt de voorzüde aan
geboden, die minstens 125 dollar bedraagt. Aan
de achterzüde staat het normale bedrag van
125 dollar. Wanneer de gast die hooge rekening
voor ernst opneemt en protesteert, dan ver
schijnen er op een wenk van den ober zes ste
vige kerels en pakken den zoogenaamden „op
lichter”, die zün maaltüd niet eens wil betalen,
bü den kraag en zetten hem kalm de deur uit.
Tot de meest allettaegache gebeurtenissen be-
voerwegen ongeveer 8 millioen pesos en de
15884 KM. provinciale wegen ongeveer 33 mil
lioen pesos, terwül voor den bouw van bruggen
ongeveer 19 millioen pesos is uitgegeven. In
ieder geval heeft men thans reeds bereikt, dat
de belangrijkste steden van het tand nl. Rosario,
Santa Fé en Cordoba door eerste-ktas-wegen
direct met de hoofdstad Buenos Aires verbon
den zün.
Hoewel de kwaliteit van de wegen zich niet
altüd met de Europeesche laat vergelüken,
moet men toch allen eerbied hebben voor het
geen Argentinië op dit gebied heeft gepres
teerd. Men begon met den aanleg van wegen ta
den regeeringstüd van den energleken presl-
kent Justo en er bestaat geen twüfel aan. dat
het Werk door zün reeds gekozen opvolger Dr.
Ortlz. op dezelfde wü«e zal worden voortgezet.
Vergelükt men de stoffige, leemen wegen, welke
vroeger aan de reizigers en voor het transport
van den oogst ter beschikking stonden met de
tegenwoordige, goede rüwegen van het moderne
Argentinië, dan wordt het duldelük. welk een
ontwikkeling zich tusschen de oude .galera'
(postkoets) en het moderne motorvoertuig vol
trokken heeft. Waar vroeger piepende houten
karren met drie meter hooge wielen, door 15
muildieren getrokken, zich wekenlang moei
zaam een weg baanden, loopt op het oogen-
bllk een kaarsrechte weg, welke aan alle
elschen van het moderne snelverkeer voldoet.
Büzonder Interessant in Argentinië ta, dat het
op grond van de betere autowegen snel groeien
de autoverkeer in geen enkel ->p*lcht aan het
spoorwegverkeer afbreuk doet en als aanvullend
verkeersmiddel door een ieder welkom wordt
geheeten Ook voor het Argentünsche toeristen
verkeer openen zich nu ta den laatsten tüd
nieuwe wegen Irr-den letterlijken zin van het
woord! vooral ta de richting van Cordoba
dat reeds een groote „vreemdelinoen-tadustrie”
bezit, en in de richting van den Andes, waar
men sinds tang van een Argentünsch en een
Chileensch „Zwitserland spreekt.
Een nog veel grooter beteekenls krügt het Ar
gentünsche plan, dat overigens voor het groot
ste deel reeds uitgevoerd ta. door het voor
nemen, dit wegennet op den langen duur on
der te brengen ta het systeem van de groote
pan-Amerikaansche wegen, welke Canada en
de Vereenlgde Staten via Mldden-Amerika met
Argentinië en Chili zullen verbinden. Gedeelte^
van dezen enormen weg tusschen Noord- en
Zuld-Amerika zün ondanks de technische, po
litieke en financieels moellükheden reeds ge
reed gekomen. Men moet toegeven, dat het deel,
hetwelk Argentinië reeds aan het plan heeft
bügedragen, er zün mag Want terwijl de weg
van Buenos Aires naar de grens van Para
guay reeds gereed gekomen is, ta men thans
ook begonnen met den aanleg van den weg,
welke van Buenos Aires via Bahia Blanca, tot
aan de zuidpunt van Vuurland zal loopen. Dat
zal dan het laatste deel van den grooten weg
Canada-Vuurland, welken men nog tien Jaren
geleden voor een utopie hield, zün.
A
