FOTOREPORTAGE
NIEUWJAARSWENSCHEN VOOR DE
«MAAS»
Spaansch Marokko
Tanger
en
I
Programma
Zondag
voor
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel
voor 80.000 gezinnen
I Plaats dan een „Omroeper” I
K.N. V.B.
'1
WOENSDAG 29 DECEMBER 1937
Bet
R
te trekken, is te Wildhaus in Zwitserland geopend
Neutraliteit der stad vaak
moeilijk te handhaven
Mooren hebben andere
idealen dan Franco
giiniiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiuniiiinuiuiiiiimiiniimiimmniniiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiii^
Zoekt gij betrouwbaar I
Personeel
aiiitinmHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiviniiiiiiiiiniiiHnmiiinitHmimnnuunniiiiiiiiiirF
Vroeger vochten de Mooren tegen
de JChriatenhonden”thana
laat men hen tegen de
rooden vechten
V
om
^mmnnnmiimmfimiimimimininifiitnimmnniniiifiiimiinmnnnnimitmnintfflmfflmmg
ereeniging voor Schoolschaken in Nederland»
afdeellng Utrecht der
(Bijzondere correspondentie).
t
Ihe
8DW-SD8
4e klane D
L8V—IFC
4e klaeae F
2e klaeoe B
2e klasse B
als directeur van den Gemeentelijken
Geneeskundigen- en Gezondheidsdienst
te Amsterdam. Dr. Heljermans met zijn
t echtgenoote tijdens de huldiging
O
C
t<
Afdeellng I
le klasse
RFC—DW8
V8V—DFC
ADO—Sparta
KFCExcelsior
HVCDOS
BFCZeeburg!»
4e klasse A
BKC MFC
Alkmaar
Strandvogels
AndUk_ Behagen
Nieuwe-Niedorp
Wieringerw.
DTB—Water
vogels
Haarlem
Hermes-DVS
ONA—ABC
TONEGIDO-
Celeritaa
VIJDO—
Plattenb. Boys
4e klasse B
De Gazelle
fili
prot
waa
▼Olg
In 1
bl
dat
2e klasse A
ZW—WFC
De Kennemers
O6V
3e klasse A
Purmers teU n
Zaandijk
Alkm. Boys
Holland!»
Assendelft
Texel
APOS—Helder
2e klasse B
H FC—RCH
VeloxHilver
sum
4e klasse B
Zaan la nd iaZil
vermeeuwen
Westzaan
Meervogels
Monnikendam
Verkade
KWBergen
Q8C—Uitgeest
4e klasse C
Swift A van tl
ODE—EVC
ivvAVOG
Fred. Hendrik
8CA
4e klasse D
THB—Halfweg
Ripperda
Bpaarnevogels
DIO— VVB
AED EHS
Bloterdtlk
Gold Star
4e klasse E
Neerland la
Heemskerck
AalsmeerLOC
4e klasse H
J8V—JSoest
EACTrlcht
Brederodes
Woerden
Utrecht—
Voorwaarts
Afdeellng III
le klasse
NECHeracles
ZACHengelo
3e klasse C
Steeds Hooger
VOO
Martlnlt—
Bodegraven
De Musschen
Olympia
DHS—VFC
Steeds Volhar
denLaakkw.
3e klasse B
ActlviaDOTO
Labor—RODA
Hattem
Daventria
3e klasse D
FALTOArnh.
Boys
OABSil volde
Eendracht
Terborg
4e klasse A
De Tu banters
Wier den
2e klasse A
BredaHero
De Baronie
Zeeland!»
Middelburg—
■De Zeeuwen
RBCGoes
VlisslngenRC8
Achilles—
Velocltas
HSC—Sneek
Veendam
Leeuwarden
Be Quick
Heerenveen
2e klasse B
WWEmmen
n het militair casino te Tetoean heeft men
om te vermijden dat Arabieren en Span
jaarden elkaar over geloofskwesties in de
haren vliegen, vriéndelijk aan de heeren ver
zocht dit thans niet aan te raken. Het is de
inheemsche bevolking dan ook buitengewoon
aangenaam, dat Franco zich streng houdt aan
de belofte in de Spaansche zone geen missio
narissen te zenden. Missioneeren in den gewo
nen zin zou dan ook absoluut onmogelijk zijn.
Het eenige wat mogelbk is en door den ois-
schop van Tanger wordt toegepast, is vriend
schappelijk verkeer met strenge inachtneming
van de inheemsche gebruiken. Arabieren vertel
len ons, dat de Foucauld, die bemind was, nooit
vermoord zou zyn geworden, wanneer hij zich
volkomen op het inheemsche standpunt gesteld
had.
opei
gen
ei
üw
3e klasse O
DJK—Jan Han
zenkwartier
Rapid ItasiO WO
TIW—Water
graafsmeer
TOO—Schin
kel ha wen
De Germaan
3e klasse B
De Zeemeeuwen
Beverwijk
DEC—Bloe-
mendaal
Ahrends—
Schoten
SDZZand voort
ADW—Wllh.
Vooruit
ZSOOOn t waak t
4e klasse F
SNA—Rivalen
RODI 'TOO
AmstelSLTO
Oosterp.JOB
4e klasse G
Amsvorde
HHDW
BPCVictoria
FokkeSopla
2e klasse A
Ensch. Boys—
Sallandia
R1 gters bleek—
Borne
3e klasse B
VIO6—Ter laak
DDC—Coal
RDM—OVV
8VCHet
Noorden
DelftFortuna
Unltas—UW
Overmaas
Vriendenach.
8VV—OD8
Slledrechtz
Alphen
Afdeellng V
le klasse
GVAV—Hooge-
zand
zen
het
aan
van
ders
D
r«og
ken
dooi
van
Bi
deel
Ron
kinc
D
Hot
om
den
van
trek
T
geri
*eii
Ii
de
ders
best
H
H
in f
3e klasse D
ZeistAllen
Weerbaar
BVC—Baarn
Ellnckwijk—
Donar
Holland—ZNC
Laren
Amersf. Boys
2e klasse A
Frisla___Rood-
Geel
BAW—
Oosterbeek
8]
kinj
sigii
de 1
gezi
de
vrai
fich;
S
H
In
zal
3e klasse A
Schevenlngen
BMT
Lugdunum
RVC
2e klasse C
Kolonla
Waubach
Maurlta—
Palemlg
Heerlen
Miranda
Sportcl. Emma
Limburg!»
Bittard—
Groene Ster
wen
ncel
krir
M
■eer
waa
Epü
adv
wat
reik
V
offi
Lou
van
reis
al i
T
terv
wer
E
ken
H
Rei
Org
von
De
vak
be*
H
beh
Her
gek
wet
der
Ver
I
hei<
©ve
der;
etei
3e klasse O
WAVV—Ede
GelriaApeld.
Boys
Apeldoorn
Veenendaal
Afdeellng IV
le klasse
Bleljerhelde
Juliana
Eindhoven
BW
RoermondNAC
LONGA—NOAD
MVV—P8V
Afdeellng H
le klasse
HB8-DHC
t Gooi—
Fellenoord
OWStorm
vogels
XerxesBlau w
Wit
Reserve le Ir losse
ZFC 2—
Haarlem 2
Stormvogels 2
Ajax 2
EBON— REWIOD
Sportclub
WWV
Vlasser Boys
Eper Boys
2e klasse A
EmmaHoek
van Holland
HW^pCL
De Hollandlaan
Neptunus
UV8Quick
BEO—VDL
RCH 2
Blauw-Wit 2
Hilversum 2
EDO 2
AFC 2—De
Spartaan 2
3e klasse X
Ellermark
Neede
NUverdal—
La Première
Geel-Zwart
GOLTO
Wilhachool
Oldenzaal
Alcldee—
Friesland
FVO—MSC
Black Boy»—
tao
Steen Wijk—
De Koot
Terwijl In Spanje zelf tienduizenden Mooren
tegen 4 pesetas 60 et.) per dag als vrijwil
ligers in de eerste linie staan, merkt met* tot
nu toe In Marokko weinig van den strijd.
Zelfs werd de Spaansche zone door den Kha-
llf van Tetoean met Oostersche beleefdheid de
gelukkige zone genoemd. Hadden kort na hel
uitbreken van den oorlog de kustplaatsen Ceuta
en Melilla nqg al wat van tie projectielen der
roode oorlogsschepen te lijden, spoedig bleven
de aanvallen der tegenpartij hier tot verdwaal
de pogingen van in Almeria opgestegen Valen-
cla-vliegers beperkt, die probeerden deze twee
havenplaatsen, waarvan vooral Melilla belang
rijk is vanwege den nabijgelegen ertsberg, die
15.000 ton erts per zes uur aflevert, te ver
nielen. Door de vooral in Melilla goed afge
richte luchtafweer is zulk een poging nooit ge
lukt, al is men er dan ook niet, heelemaal bul
ten angst voor gevaar, hetgeen blijkt uit de
kruiselings met papieren strooken beplakte ra
men en het strenge bevel van den burgemees
ter na elf uur 's avonds geen van bulten af
zichtbaar licht meer te branden. Het is merk
waardig, dat de hoofdplaats van Spaansch-
Reeerve la kiese»
Hengelo 3
Vlteeee 3
AOOW 3
per dag, die ze verdienen, de helft over en
sturen dat geld aan hun familie. Zoo hoorden
we in het kleine Kaapsche stadje Alcazarqulvir,
dat het postkantoor dagelijks tusschen twee en
drieduizend pesetas aan Arabische families uit
keert.
Wel eischt de Arabische soldaat een bijzon
dere verzorginghij verdraagt slecht kou en
geen Europeeschen kost, zoodat aan de fronten,
waar Arabieren zijn, altijd Arabische koks en
speciale spijzen, b.v. schapenvleesch voorhan
den moeten zijn. Daartegenover staat de on
overtroffen krijgshaftigheid der Berbervolken,
die, zooals bekend, nog versterkt wordt door het
vaste geloof, dat een Mohammedaan, die in
den heiligen oorlog tegen de godloozen sterft,
direct naar den hemel gaat.
Daar in den Islamietischen gdsdienst de
liturgie een groote rol 'gpeelt, kan men uit een
renaissance in het beleven van godsdienstige
gebruiken een vernieuwde activiteit van het
geloof afleld.en en dit is weer eng verbonden
met de politieke wederopstanding. De Islam is
nog steeds meer dan een religieuze beweging,
het is tegelijkertijd een niet te onderschatten
3e klasse D
DCVLeerdam
Papendrecht
EDS
Fluks—8 VW
DHZTile Rising
Hope
Wat het meeste opvalt is niet zoozeer do
antipathie tegen de katholieke missie qua mis
sie, dan wel tegen een missie als voorpost van
Frankrijk, dat. in zijn protectoraat de missio-
neering bevorderde en daarmee tevens de Pran-
sche koloniale politiek heeft gediend. Deze af
keer zit bij veel Marokkanen zoo diep, dat ze
soms weigeren Fransch te spreken, hoewel ze
die taal volkomen beheerschen en ze ons ver
plichten een met accent gesproken Spaansch
te volgen.
Zoo ook een vriend van Ab del Krim, wiens
goederen in Fransch-Marokko verbeurd zijn
verklaard en die in Tetoean leeft. Hij is daar
een der nationalistische leiders en heeft sinds
Februari voor de Arabieren met hulp van
eenige vrienden een eigen jeugdorganisatie in
het leven geroepen, de zg.n. groenhemden, die,
evenals de Falanglsten, den fascistlschen groet
brengen, maar daarbij aan een einddoel den
ken, dat ongetwijfeld verder gaat dan de Idea
len van Franco-Spanje. Maar deze dingen lig
gen nog in een verre toekomst en zoo laat do
hooge commissaris deze jongens maar rustig
vergaderen en met jong Turkije en de unlver-
11
inzi
w spri
Ma
te,
dig
»rb
Hie
Vro
Na
bel
streven naar hernieuwde machtsontplooiing op
de basis van den in het Arabisch geschreven en
door de geheele Mohammedaansche wereld
verbreiden koran.
2e klMM B
Helmond ia
Tivoli
WV HelAiond
De ValkTegelen
E8V—TBC
Wilhelmina
Picus
Weet-Frlala—
Alcm. Victrix
HRC—ZFC
De Spartaan
DWV
aan ae journalisten omtrent zijn conferentie met oe oeiegauv oer
arbeiders in de levensmiddelen bedrijven inzake de huidige sociale
conflicten
den opgeschrikt door groepen jonge menschen,
die met gebalde vuist voorbijtrekken langs de
nationaal-Spaansche gebouwen, luide de Inter
nationale zingend.
Naar men zegt, zou de Mendoub, de verte
genwoordiger van den Sheriff in Fransch-Ma
rokko, die sterk onder Franschen invloed staat,
deze anti-Francobetooglngen niet ongaarne
zien en oogluikend toelaten. De Mendoub, die
in Tanger een sterke positie heeft, spreekt recht
over Mohammedanen en deze Berbers zijn het
juist, die aan het protectoraat van Franco de
voorkeur geven boven dat van Frankrijk. Daar
om Zijn in Fransch Marokko de moeilijkheden
met de inheemsche bevolking grooter, omdat
Frankrijk getracht heeft van dit protectoraat
over een herontwakend volk ’n kolonie te maken.
Sinds in 1930 de Fransche Berberpolitlek be
gon, een poging om Berbers en Arabieren tegen
elkaar uit te spelen, werd de nationalistische
Pan-IslamleUsche beweging ook in Marokko po
pulair. Daar de Spanjaard door de bloed
verwantschap den Arabier meer acht en meer
begrijpt, heeft de nationalistische Arabische be
weging in de Spaansche zone niet zulk een
hooge vlucht geiiomen en staat ze niet zoo
scherp tegenover den beschermheer. Waar ech
ter In een stad als Tetoean, die 60.000 inwoners
heeft, alleen reeds 13.000 Ingeschreven leden
van de nationalistisch^.beweging leven, die zich
o.a. door het draden van grijze tarboeschen on
derscheiden, zal het beleid over het Spaansche
protectoraat toch zeer tactvol moeten zijn, wil
len zich de vrienden vaji thans niet heelemaal
In tegenstanders veranderen.
Hoewel het nog geen twaalf Jaar geleden is,
dat met de overgave van Ab del 4Crlm de Riff-
oorlog een einde nam, heeft Franco de kunst
verstaan de vijandige activiteit van de Mooren
een ander object te geven: den communistl-
schen tegenstander.
Sinds Juli 1936, toen Tanger, door het pas-
seeren van de roode Spaansche regeeringsvloot
een oogenblik dreigde zijn neutraliteit te ver
liezen, wordt de haven beschermd door vier
kruisers, respectievelijk van Engelsche, Fran-
ache, Itallaansche en Portugeesche nationali
teit. Niet slechts in de haven, ook in de^ftkd
poogt men zoo goed het gaat de neutraliteit te
bandhaven. Het eerste, wat in Tanger opvalt
wanneer men deze half-Arabische stad binnen
komt, is de kleine Zocco, een pleintje in de
Spaansche wijk, niet veel grooter dan de eet
zaal in een Amsterdamsen patriciërshuis.
Omzoomd door café's, vormt het een verza
melpunt voor allerlei agitatoren van klein ka
liber. Eén kant wordt bijna heelemaal in be
slag genomen door het café Espana, het ver
zamelpunt van de aanhangers der Valencla-
regeerlng, die er demonstratief hun geel-rood-
paarse vlag laten wapperen. Vis-è-vis zitten, in
café Central de Falanglsten en Arabieren on
der de roodgele vaan. Tegen het mlddemachte-
HJk uur dreigt de gewapende vrede tusschen
deze twee groepen nog aleens verbroken te wor
den. De neutraliteit van dit kostbare plekje
wordt dan ook steeds door een half dozijn le
den der Tangersche politie bewaakt, waarvan
de Mohammedanen met hun witomwikkelde
roode Tarboesch en hun witte knuppels de de
coratieve élite vormen.
Behalve eigen café's, hebben de beide Spaan
sche groepen ook hun eigen postkantoor en
eigen consulairen dienst ingericht. Wie zijn
hotel in de binnenstad heeft, kan 's nachts wor-
Tr
ten,
te 3
oewel de invloed van Franco, vooral
onder de Arabieren, het laatste jaar
zeer is toegenomen, is Tanger nog al
tijd een internationale, door Fransche in
teressen beheerschte stad.
Ook de Spaansche minderheid, die hoofd-
zakelijk uit kleine winkeliers en havenwer
kers bestaat, is sterk antl-fascistlsch ge
oriënteerd, zoodat men in Tanger op min
stens 10.000 Valencla-Spanjaarden moet
rekenen.
Marokko, Tetoean, die van de kust uit voor
oorlogsschepen zoo gemakkelijk onder vuur te
nemen is, nog nooit een projectiel heeft gezien.
Op het groote plein van de stad, waarop het
paleis van den Khalif en het commissariaat-
gebouw van den Spaanschen gouverneur Beig
Beder uitkomen, monden ook de hoofdstraten
uit van de Arabische en van de Joodsche wijk,
die streng van elkaar gescheiden zijn en waar
van de Inwoners elkaar over en weer verachten.
Midden op dit plein, dat rijk met Moorsche
tegels en palmen versierd is en door Arabische
en Europeesche café's omringd, klinkt bijna
het geheele jaar door uit een luidspreker An-
dalusische en Arabische muziek. Verschillende
gewonden brengen in de café's hun vacantie
door, voordat ze geheel hersteld terug-
keeren naar het front. Spreekt men met deze
menschen, dan blijkt dat de haat tegen het
communisme bij hen nog veel dieper zit
dan bij de Spanjaarden, die zich achter
Franco schaarden. Met, trots vertellen ze, dat
ze voor de moeilijkste offensieven gebruikt
worden en een zeer groot uithoudingsvermogen
hebben. De meesten sparen van de vier pesetas
t t t u het tegen de „christenhonden", dat
V'Y' in 712 Tarik met zijn manschappen over
de Straat van Gibraltar voer en achter
zich de schepen liet verbranden, zoodat zijn
soldaten de keus hadden tusschen den dood of
de overwinning, in Juli 1936 was het onder den
kreet: „Hoog, Spanje, levé het Spaansch-Ma-
rokkaansche imperium," dat de eerste booten
met de soldaten van het vreemdelingenlegioen
en de Moorsche Regulares van Ceuta naar Al
geciras overstaken, slechts beschut door het
blinde geloof in de overwinning, dat Franco
hun had bijgebracht.
4e klasse O
BICMSteenderen
ColumbiaDe
Hoven
Zutphen
Brumm. Boy»
j
Adelborsten uK Den Helder re-
peteeren het geweer-schermen
voor den Marine-feestavond, het
«Assaut», welke Dinsdagavond In
den Dierentuin te Den Haag
plaats vond
Tijdens de proefvaart van het bij .De Noord' te Alblasserdam voor
rekening van de Brazillaansche regeer ing gebouwde motorvrachtschlp
.Garioca' op de Noordzee, werden Dinsdag aan de bemanning van
het lichtschip .Maas' Nieuwjaarswenschen overgebracht, welke wen-
schen van versnaperingen vergezeld gingen. De sloep onderweg naar
het lichtschip
NoordsterBa to
FW—Nleuw-
Bulaan
Btneee meter voe een brae
dende ttroatloMoorn staande be
hoeft ew evto binnen bebouwde
kommen geen eigen verachting te
voeren I