IJ HET VERSCHEIDEN VAN HET JAAR 1937
Schoone beloften bleken ijdel
DRIE „WILDEN” KWAMEN IN DE
POLITIEKE RIMBOE
mi
tl
voor
Y. Jl
4*
Gebrek aan industrie deed de voordeelen der
conjunctuurverbetering
Alkmaar voorbijgaan
BH
f
utw
f --/m
MUZE DER MUZIEK IS
IN TREURNIS
B 1
Ons dagblad aan de spits
Waar bleef de opleving?
4'
-
11
VRIJDAG 31 DECEMBER 1937
fa
d
k
d
S’
IIIIIM
maar
Groote politiek
en
zyn
hebben.
laatste
geschapen
trd gewerkt om
in
mr.
Ml
cultuur
Een lichtpuntje
By aüe DariBbeid, welke het jaar 1937 te
■S
it*
*0»
Slechte in den tuin der cultuur
kunst is nog eenige bloei
Het echte Wildemanshofje, waar geen
politiek bedreven wordt
Wethouder T. Bonsema, voor wien
zoowel door zijn ijveren voor de licht'
drijven als zijn royement uit de S.DAP.,
een veelbewogen jaar was
Wel
op
der
Se
van
successen
waar
laatste
baar manifesteert.
Over het algemeen
1937 in cultureel en
heeft
Ja.
1
Of de crisis voorbij is, vraag dat óók maar
eens aan den middenstand, t Is waar, deze
menschen. veelal van goed burgerlijken huize,
loopen met hun misère niet te koop. Liever
yerbergen zy die achter een moeien schijn en
Voor Katholiek Alkmaar was het een
grootsch moment, toen op den toren van
de St. Dominïcuskerk het lichtend kruis
werd ontstoken
opzichten
we het
zijnde
Kunnen de veehouders dus al niet op een
goed- jaar roemen, veel slechter is de tuin
bouwer er aan toe. vooral hy, die, zooals de
meesten in ons gewest, zich toelegt op de teelt
van grove tuinbouwproducten. Het jaarverslag
van de Provinciale Commissie uit de Veilingen
vertelt er een en ander van. Uit de vergelijken
de omzetcijfers der N.-Holl. veilingen over het
tijdvak 1 Jan 1 Aug. van 1936 en 1937 blijkt
wel, dat de omzet over die maanden dit jaar
met bijna een half mlllioen is toegenomen,
doch het laat zich aanzien, dat deze toename
aan het einde van het jaar weer voor een be
langrijk gedeelte door verminderde omzetten
in de laatste maanden zal zijn te niet gegaan.
Wanneer men zich even wil herinneren, dat
bjjv. in 1928 de totale omzet op Noordholland-
sche veilingen ruim 25 mlllioen gulden jjgëfroeg
en in 1936 nog geen 10*4 mlllioen, dan zegt
uit meer dan voldoende voor de situatie in
onze tuinbouwstreken.
Zoo is dus de omgeving, die onzen winkel
zaken de noodige levenssappen moet toevoe
ren, nog steeds in ernstige mate ziek. Doch
dat is niet de eenige kwaal, waaraan de win
kelstand laboreert. Als een kanker woekert hier
de ongebreidelde concurrentie, t Is allemaal
zoo logisch en verklaarbaar. Hoevelen, geheel
of gedeeltelijk uit hun betrekking gestooten,
richten als laatste toevluchtsoord een „zaakje”
op. Er is een teveel op leder gebied, vooral
in de branche consumptle-artikelen. Die vele
monden aan den toch al zoo slecht gevulden
etensbak maken de spoeling waterig dun, waar
bij nog komt, dat velen, om toch nog iets om
te zetten, de prijzen op de meest funeste wijze
verknoeien. Tot schade van zich zelf, maar
ook van anderen, die noodgedwongen mee om
laag móeten. Voeg hierbij, dat de kleine man
naast dit alles nog de concurrentie van het
grootbedrijf te ondergaan heeft, dan is het
beeld van den ontredderden middenstand vol
ledig.
i geen
dat op
overzichten geeft. Is het toch nog mogelijk om
óók iets verheugends te vermelden.
De kaasmarkt bleef behouden! De waarde
van dit nuchtere feit kan niet hoog genoeg
aangeslagen worden. Natuurlijk, iedere markt
heeft voor Alkmaar haar beteekenls en het is
ongetwijfeld een aantoonbare schade, dat de
Zaterdagsche veemarkt zoo goed als verloopen
is. Doch liever zagen wij geen koe en
varken meer op onze markten, dan i
Vrijdag het Waagplein lesg zou zijn.
lijden eerder gebrek in den meest volstrekten
zin van het woord, dan dat hun toAstand naar
buiten komt.
Er wordt achter glanzende spiegelruiten dik
wijls nog méér ellende doorgemaakt dan in de
armoebuurten der stad.
Ook velen van deze, eens fiere en zelfstandi
ge burgers hebben den moeilijken weg naar
Maatschappelijk Hulpbetoon ten einde raad wel
moeten Inslaan. Wanneer wij hoeren, dat
op 27 November aan 842 personen totaal f 4405
ondersteuning werd uitgekeerd, tegen 781 on
dersteunden met f 4123 op denzelfden datum
van 1936. dan is het duidelijk, dat dit niet
enkel ouden van dagen, weduwen e.d. zijn,
maar dat in dit getal ook tientallen personen
zullen begrepen zijn, die behooren tot de va
lide zelfstandige werkers.
Maar dan rijst bij tilt alles de klemmende
vraag: hoe komt het. dat onze stad, zoo ze
al niet nóg dieper in het moeras is geraakt
zoo weinig van de algemeene opleving heeft
geprofiteerd?
Nog afgezien van het feit, of die opleving
niet een lijdelijke is geweest, mede veroorzaakt
door de bewapening in het buitenland, is het
antwoord heel eenvoudig: Alkmaar heeft geen
noemenswaardige Industrie, die had kunnen
profijt trekken van de eerste gunstige devalua-
tie-gevolgen. Wjj zijn een marktstad, ’n koop
stad dus, wier economisch wel en wee afhan
kelijk is van den toestand op het platteland.
Gaat het den boer en den tuinder goed, dan
wordt er ook hier verdiend. Zoo is het duide
lijk, dat wij, speurende naar de oorzaken van
Alkmaars malaise, ons oog naar de wijde om
geving moeten richten. Hoe is het in het voor
bije jaar den boer, den veehouder vergaan?
Oogenschijnlijk niet zoo heel slecht, in ieder
geval iets beter dan de voorafgaande jaren.
De vetweider heeft voor zijn koeien behoor
lijke prijzen kunnen maken; de schapenhou
der eveneens, terwijl de varkens gedurende het
grootste gedeelte van het jaar 20 cent een
kwartje per kg. meer golden dan bijv, in 1934.
Kaas- en boterpryzen bewogen zich op een
niveau, dat enkele tientallen procenten hoo-
ger lag dan tijdens het dieptepunt van de
crisis, maar waren toch nog niet zoodanig,
dat de melk zonder extra-steun een toonen
den prijs opbracht. Maar daartegenover staat,
dat het geïmporteerde veevoer veel duurder is
geworden en dat door de teeltbepalingen het
aantal stuks vee per boerderij vooral jong
vee leeljjk gedaald is. Om over de schade,
door het mond- en klauwzeer geleden, nog
maar niet eens te spreken.
hebben,
heet gegeten
i in sommige
Beschouwen
en valkuilen
Politiek in *t „Wildemanshofje”
Het zou van weinig eerbied voor het demo
cratisch stelsel getuigen, en onbillijk zijn, wan
neer wij hier enkel maar de minder mooie
zijde der politiek in het zonnetje zetten. Nog
steeds zijn wij het eens met den oud-wethou-
der Westerhof. die altijd beweerde: „de poli
tiek is niet slecht, maar er is slechte politiek”.
Zoo is het. Men behoeft geen malschen veulen-
biefstuk te versmaden, omdat er in Haren
karspel wel eens een minder frisch beestje
is geconsumeerd:
Laten wjj dan allereerst hulde brengen aan
het geheele stadsbestuur, het college van B.
en W. in het bijzonder, voor de wijze waarop
het onze gemeente door deze moeilijke tijden
weet heen te loodsen.
Wie wel eens wat verder kan kijken dan de
leeuwen en de trappen van het stadshuis, weet
hoe moeilijk het in deze dagen is een stad te
besturen, die financieel niet meer onafhanke
lijk is van het rjjk. Een legertje ambtenaren
controleert en bevoogdt dezen stedelijken ma
gistraat en wanneer er op groote posten niet
meer te beknibbelen valt, wordt zelfs een on-
noozel kopje thee ih het geding gebracht. Hoe
gemakkeiyk is het bij zooveel ambtenarij er
het bijltje bij neer te leggen. Onze menschen
bleven echter op hun post, incasseerden veel
crltiek en hoon van stoep- en blttertafelpoli-
tiekers en oogstten weinig eer van de onwetende
massa. Doch wanneer in later tijd de histo
rie van deze jaren wordt geschreven, zal de
objectieve geschiedvorscher met lof gewag ma
ken van deze eenvoudige mannen, die in bui
tengewoon moeilijke tijden de stad zeker niet
slechter geregeerd hebben dan hun meer ,Jn-
tellectueele" voorgangers uit de vorige eeuw.
Na deze algemeene opmerking volgen hier in
vogelvlucht nog eenige regels over afzonderiy-
m jaar, nog ke Punten van het stadsbeleid.
De dreigende instorting van
het Zuidelijk gedeelte der
Groote Kerk heeft heel wat A
pennen en monden in beroe- ra
ring gebracht
van i
krijgt!
Wanneer in 1938 dezelfde lijdensweg wacht,
is dit niet de schuld der gemeente. Immers,
reeds op 5 October j.l. heeft de raad z’n sanc
tie aan de begrooting over 1938 gegeven en het
is misschien niet te optimistisch wanneer wij
de verwachting uitspreken, dat ze omstreeks
Paschen wel weer eens uit een departementale
lade te voorschijn zal zijn gekomen.
Een bijzonder jaar was 1937 voor de stads
politiek. doordat de pogingen om tot grens
correctie met Heiloo en Oudorp te komen op
wettelijk voorgeschreven wijze werden voortge
zet en.... mislukten. Er moest eerst een z.g.
bijraad gekozen worden. De politieke partijen
Ja, gelukkig, ze zijn er. óók in onze stad, die
een stukje van den devaluatiebuit hebben bin-
nengehaald; die een graantje hebben meege
pikt van den dlsch, welke in het voorjaar en
den zomer door de Amsterdamsche beurs zoo
feestelijk was aangericht. Maar wat beteekent
dit voor het welzijn van het geheel der bur
gerij en wat bleef er van over, toen diezelfde
beurs in den herfst tientallen .zwarte dagen”
bracht?
Bekijken wij de zaak te somber? Stel dan
dezelfde vraag aan de honderden stakkerds,
die nu, even goed als vorige Jaren. hun eenige
bezigheid vinden in het .stempelen”; die hoog
stens enkele weken van dit jaar hebben mo
gen werken en toen iets meer naar huis brach
ten, dan voor de meest onontbeerlijke voeding
noodig was. Vraag het aan die moderne mar
telaressen, de huisvrouwen der werkloozen, die
het wonder verrichten om met een handvol
steungeld het gezin in stand te houden en te
behoeden voor een totaleruïne.
Hecht men meer aan cijfers, ook goed. Weet
dan, dat op den 27sten November j.l. Alkmaar
1411 Ingeschreven werkloozen telde; dat op dien
datum 932 werkloozen ondersteuning ontvin-
gen van de overheid en samen f 10.428 voor
het levensonderhoud van een week kregen.
Waarbij nog komen de 81 „gelukkigen” die in
werkverschaffing voor hun uitermate zwaren
arbeid toch nog zooveel minder verdienden
dan in het vrije bedrijf.
Het is toch ook niet, omdat de toestanden
nu zooveel beter zijn, dat de Vereeniglng .Kin
dervoeding” bij het begin van het seizoen een
kleine 50 kinderen méér te verzorgen kreeg
dan vorig jaar?
evenredig naar het aantal raadsleden. Waar
niemand roet in het eten gooide, werd hier
door een stemming voorkomen. Op Maandag
avond 15 Februari kwamen deze 21 in eerste
en eenige zitting bijeen en besloten na hoog
staande besprekingen de grenswijzigingen te
steunen. Ook in de betrokken dorpen geschied
de hetzelfde, met dit verschil, dat daar het
afwijzende standpunt algemeen overwon. Toen
werd gewacht op de Koninklijke beslissing,
welke eind Juli verscheen en voor Alkmaar on
gunstig was. Van Z. Excellentie de Wilde
toen nog minister van Binnenlandsche Zaken
een bekend tegenstander van annexatie
behalve voor Den Haag was moeilijk een an
der advies aan de Kroon te verwachten. Mis
schien is over eenigen tijd bij minister Van
Boeijen méér succes te behalen.
Tweemaal is onze veste er pijnlijk aan her
innerd. dat ze een oudé stad is en dat zelfs
haar degelijkste bouwwerken het tegen de
beruchte „tanden des tyds” moeten afleggen.
Op 21 April stortte een gedeelte van de
Steenenbrug in, gelukkig zonder persoonlijke
ongelukken te veroorzaken. Men was toen be
zig de wal muren van de Mient te vernieuwen
en had het water tot aan de Vischmarkt weg
gepompt. Een damwand bezweek en binnen en
kele minuten was de ruïne daar, terwijl ook de
Vischmarkt bedenkelijk begon te scheuren.
Toen kwamen de pro-dempers weer in actie.
en die, wanneer zekere personen hun zin had
den gekregen, den armen schrijver eenige we
ken extra vacantie op de Krocht had bezorgd.
Op 5 October werd wethouder Bonsema ver
zocht zijn groenen zetel te verlaten, maar op
den Oudejaarsavond zit hij er nog even rus
tig als voorheen en wanneer hij den zin van
vele burgers doet, ruimt hij ook in het komen
de jaar zijn plaats nog .niet voor een ander.
Om het loslaten van zijn partij door den
heer Appel is minder gerucht geweest, ten
minste in den raad. Wél is hij in de pers en
per strooibiljet door zijn ex-partygenooten fel
aangevallen. Ons komt het voor, dat de heer
Appel, die zijn besluit nam om alleszins te
respecteeren persoonlijke redenen, in de moti-
veering daarvan weinig gelukkig is geweest.
Onvermeld mag hier niet blijven, dat zoover
onze herinnering reikt, de raad nog nooit zoo
getroffen is door ziekte zijner leden. De heer
Vogelaar, het toonbeeld van een degelijk raads
lid. heeft bijna het geheele jaar wegens ern
stige ongesteldheid zijn plaats niet ingenomen.
Begin December waren twee andere leden, on
ze pittige fractie-Vborzitter Venneker en de
strijdbare aanvoerder der A. R. eenmansfrac
tie. Hoytink, patiënt in het St. Elisabeth-zie-
kenhuis.
Terwijl den dag voor Kerstmis burgemeester
van Kinschot wegens een blindedarm-operatie
voor eenigen tijd uit zijn gezin en het stadhuis
werd weggerukt.
Moge 1938 hun allen een spoedige genezing
brengen.
Bij de Mient-vemieuwing was men wat te laat
geweest, maar nu begon het pas goed. 3 Mei
kwamen 150 voorstanders van demping in ver
gadering bijeen, een actie-comité wérd geko
zen. dat zijn taak echter aan de middenstands
organisaties overdroeg.
Natuurlijk kwam er ook tegenactie van de
anti-dempers. Zoo heftig zelfs, dat van een
der gemeente-autoriteiten het historische woord
geboekstaafd werd: „Dempen? Over mijn lijk!"
De man leeft nog, waaruit kan worden af
geleid. dat het Verdronkenwater nog rustig te
gen zijn wrakke walmuren kabbelt. Niet vóór
de gemeente weer eens zwemt in het geld, zal
de verkeerspuzzle achter de Vischmarkt haar
oplossing vinden.
Nog heftiger schok ging door Alkmaar, toen
op Vrijdag 9 Juli de eerste berichten versche
nen over de gevaarlijke situatie van de Groo
te Kerk. Heel Nederland schrok er van: wereld
pers. radio en film kwamen in actie met het
gevolg, dat Den Haag zich plotseling herinner
de een goed jaar geleden beloofd te hebben
over de Alkmaarsche kerkrestauratie een be
slissing te zullen nemen. Een noodvoorziening
werd getroffen, om althans het ergste te voor-
-omen en tegelijk het onmogelijke postkantoor
-oor ondergang te behoeden. Op den 2en Au
gustus kwam de opper-hoeder der Nederland-
sche kunstwerken en monumenten. Z. Exc.
Slotemaker de Bruine, den toestand in oogen-
schouw nemen en onderhandelen met het ge
meentebestuur. Veel kwam het publiek over die
besprekingen niet te weten, maar toch genoeg
om te ervaren, dat deze minister wel "n mooien
baard heeft, maar in Alkmaar toch niet voor
St. Nicolaas wilde spelen.
Nu wjj het hier toch over bouwen
kan daar de opmerking aan vastgeknoopt, dat
dit jaar voor onze stad al heel arm is geweest
aan groote werken.
Gelukkig staat nu de bouw van een nieuw
gymnasium op het programma en belooft ook
het z.g. boschplan het veranderde en ver
kleinde wat meer werkgelegenheid. In dit
verband mag dankbaar gememoreerd, dat tus
schen de gemeente en „Nooit Gedacht” na bij
na elndelooze onderhandellngen overeenstem
ming is bereikt. Ook dit werk zal, naar wjj
hopen, spoedig aan tientallen werklooze han
den arbeid verschaffen.
Of er evenwel op dit gebied nog niet veel
te wenschen overblijft? Helaas nog heel wat.
Waar blijven de industrieën, die wjj hier zoo
gaarne gevestigd zagen? Wanneer komt de
tunnel by den Berger overweg om Alkmaar-
West uit z’n isolement te verlossen? En in het
algemeen, zou in Alkmaar een door de over
heid geleide meer-werk-adtle niet op zijn plaats
zjjn?
We mogen niet vergeten te memoreeren de
van onze lichtbedrtjven.
is waar heeft Warmenhuizen zich
het laatste oogenblik verzet tegen overna
me van z’n gasbedrijf (hoe dit varkentje ten
slotte gewasschen zal worden is enkel Den Haag
maar bekend), doch met Winkel, Nieuwe Nle-
dorp en Heer-Hugowaan* werd een belde par
tyen bevredigende overeenkomst bereikt.
Helaas kan ditzelfde niet gezegd worden van
de overeenkomst tusschen het P. E. N. en de
gemeente. Klokslag 12 hedenavond eindigt het
contract en we vreezen, dat daarna een perio
de komt van veel wrijving tusschen beide
machten met als noodlottig gevolg een ""*«*-
rekenbare schade voor de kas van wethouder
Van Slingerland.
Het politieke gedeelte van dit overzicht zou
niet volledig zijn, wanneer wij geen gewag
maakten van het schitterend resultaat onzer
R. K. Staatsparty bij de Kamerverkiezingen op
26 Mel j.l. Met 5100 stemmen kwam onze lyst
uit de bus, het hoogste aantal óóit in Alk
maar behaald. Er is nard gewerkt om dit
te bereiken.
Pater mr. dr. Beaufort en mr. Bomans spra-
kèh in goed bezochte vergaderingen, terwyi
vooral de rede van den party-voorzitter
Geseling het enthousiasme lossloeg. Vóór dien
had de plaatseiyke afdeeling na een goed ge
leide actie het ledental der party aanmerke-
iyk opgevoerd.
oor de groote massa wordt de jaarbalans
I J eerst opgemaakt op den 31sten Decem
ber, wanneer in een rustig uurtje na de
Oudejaarspreek het wel en wee van het afge
loopen jaar nog eens vóór den geest gehaald
wordt.
Het is in andere gemeenten vaker voorge
komen. maar voor Alkmaar is het toch nog
niet „dagewesen”. dat een heel jaar geregeerd
Is zonder goedgekeurde begrooting. Dit Jaar
heeft het belangrijke document voortdurend
heen en weer gereisd tusschen Alkmaar-Haar-
lem-Den Haag. Telkens moest er opnieuw aan
gedokterd worden; de raad slikte iets, maar
niet alles, en wat tenslotte het lot zal zyn, is
ons nog niet Ifekend. Eén troost is er: de uit
gaven zyn gedaan en een knap man, die ze
onze kaalgeplukte gemeente nog terug-
Joumalisten echter kunnen zoolang niet
wachten. Terwyi het niet-by-de-courant be
trokken gedeelte der menschheld met meer of
minder goed gevolg nog tracht in de ware
Kerststemming te komen, hebben zy zich reeds
geworpen op de kleine 50 kilo papier, waarop
hun arbeid van het afgeloopen jaar is ver
eeuwigd.
Dat „vereeuwigd” is intusschen maar héél
betrekke!Ok. want nooit beter dan by 't door
bladeren van zyn „leggers” beseft de kran-
tenschryver, dat zyn arbeid die is van één dag.
Zyn puntigste artikel waarin hy al zyn kun
nen en kennen meende gelegd te hebben, de
fynste „primeur” voor het verkrygen waarvan
hy hemel en aarde heeft moeten bewegen en
terwllle waarvan hy zelfs de gyzeling durfde
trotseeren, ze komen hem in die vergeelde bla
den zoo hopeloos onbelangryk voor. Hebben zy
den lezer iets gezegd, iets geleerd, hebben zy
hem béter gemaakt?
En zoo zy by het verschynen al eenigen in
druk gemaakt hebben, wat is er dan nu nog
van overgebleven?
Al te maal vragen, waarop hy het antwoord
zelfs niet vermagvte raden Nooit zal men ne
deriger Journalist' vinden, dan den man. die
zich voor het Oudéjaarsoverzicht eenige dagen
begraven heeft in zyn archief.
Genoeg echter hierover. Het is niet de be
doeling op dezen avond vol stemming den lezer
lastig te vallen met de zielsproblemen van den
journalist, hy heeft recht op beter en dege-
lyker kost: een recapitulatie zy het heel
in het kort van de voornaamste gebeurte
nissen uit het nu byna afgeloopen jaar. Waar
bij wy dan de beperking moeten maken, dat
die terugblik slechts zal betreffen onze goede
vader-, in ieder geval woonstad, Alkmaar.
Toen met de ongeduldig verbeide 12 klokke-
slagen en het noodige sirenen- en stoomfluit-
geloei het jaar 1936 afscheid had genomen,
zal zeker de geheele Alkmaarsche burgery ge
hoopt hebben, dat de tyd van zwarte ma
laise nu achter den rug was en dat het pas
begonnen jaar éen oplossing zou brengen van
de talryke economische moellykheden.
Inderdaad, alles wees er op. dat dit geen
vermetel vertrouwen was. Sedert de even plot
selinge als lang verhoopte verandering
muntpolitlek door onze regeering in die
denkwaardige laatste Septemberdagen
1936, was nieuwe hoop gekomen in de harten,
die reeds twyfelden of het ooit nog beter zou
worden. De export zóu opleven, nieuwe koop
kracht geschapen worden; de ryksflnanciën
zouden ruimer vloeien, waardoor salarissen ver
beterd konden worden^ en de ondersteuning
van wie nog slachtoffer der tydsomstandighe-
den zou biyven, verhoogd. Over het tempo,
waarin dit alles tot stand zou komen, dacht
men verschillend: optimisten voorspelden, dat
1937 alle leed zou doen vergeten, tefwyi de
meer nuchteren enkel nog maar den dageraad
sagen gloren van een betere toekomst.
Wat is er van deze Oudejaarsavond-verwach-
Ongen terecht gekomen?
Ons antwoord moet helaas zyn: wei
nig. neen sterker nog zoo goed als niets!
Hier zal misschien een enkele bevoorrechte
mompelen: „Kom, kom. zóó erg is het niet, het
gaat my toch al veel beter.”
We meenen goed te doen in deze tyden van
neergang op het gebied des geestes en van ver-
stoffeiyking. meer aandacht dan gewoonlyk te
schenken aan de geestelijke waarden welke
kunst en cultuur ons verschaffen, in de over
tuiging, dat weinig zaken meer evident zyn
dan deze en dat een volk, zoo het niet staat
Schattingen zyn moeiiyk. te maken,
dat in het hoogseizoen de gezamenlyke vreem
delingen hier eenige tienduizenden guldens
achterlaten, zal niemand betwisten. Wy waren
begin van dit Jaar. eeriyk gezegd, nog niet
heelemaal gerust op het welslagen der pro-
kaasmarkt-actie. omdat wy maar al te goed
wisten, dat by de tegenwoordige constellatie
der zuivelnyverheid ook zelfs de fractie van een
cent per kg. op de onkostenrekening een be-
langryke rol speelt. Toen dit in het voorjaar
goed tot de Alkmaarders doordrong, werden zy
wakker uit den dommel. Met een verheugend
élan schaarde men zich rond de V. V. V., die
het initiatief nam. om de door den minister
geëischte bydrage byeeu te brengen. Op één
vergadering. 11 Februari, werd reeds f 1150.
geteekend en dank zy het' hier gevormde‘‘co
mité. dat in den letteriykén zin een comité
van actie was. kwam het bedrag er glans
rijk. Toen kwam op 27 Februari ook de regee
ring met f 3000.subsidie over de brug. zoo-
dat op 18 Maart de wik- en weegloonen op
nieuw verlaagd konden worden. Dit was in
dezen kaasoorlog een soort Mameslag. die aan
den heer Hendrikus Koster en zyn adjudant,
ir Krane, een onverbiddeiyk .halt" toeriep.
Eenige, even uit den koers geraakte fabrie
ken keerden weer, al dan niet berouwvol, naar
de markt terug. Men beweert maar zeker
weten doen wy het niet dat het beursje
nog bestaat en dat daar iedere week de heer
Koster, de eenzame, laatste Mohicaan,
kaas aan den man tracht te brengen.
Intusschen zou het onverstandig zyn. zich
door deze gebeurtenissen weer in slaap te la
ten wiegen.
De aanval is af geslagen, maar kan herhaald
worden. Daarom is het comité van actie omge
zet in een stichting, die waken zal voor de
belangen der kaasmarkt. Zoo is dezen zomer
reeds geyverd voor het geolied aanvoeren van
de kaas. Het succes was nog zeer bescheiden,
maar wie weet, wat het, komende jaar ook op
dit gebied voor victories zal te zien geven.
Kunst en
of valt met zijn cultuur, dan toch naar den
omvang zyner geesteiyke bagage wordt geme
ten. Zoo dit geldt voor een volk, voor een land,
dan geldt het ook voor z’n onderdeelen, dus
ook voor een stad als Alkmaar, waar in het
verleden op dit gebied belangryke dingen ge
presteerd zyn.
Deze inleiding tot deze afdeeling van ons
jaaroverzicht bedoelt echter niet uit te groeien
tot een gedegen onderzoek naar de waarde van
onze goede oude stad op het genoemde ge
bied. maar meer een voorbereiding tot een min
of meer oppervlakkige peiling naar de diepte,
waartoe de cultuur in het dageiyksche stads
leven in het afgeloopen jaar heeft weten door
te dringen. We hebben daarby In het byzon-
der op het oog’ datgene, wat zich in het open
kan worden gezegd, dat
kunstzinnig oogpunt niet
achter gestaan by het voorgaande jaar,
zelfs
geweest,
graven
beter is
vol loop
gebied van
61<»V» w..- -- -- c»
het tooneel, dan mag allereerst worden vastge
steld. dat het leekentooneel eenige keeren
voortreffeiyk voor den dag is gekomen. Een
kloeke daad werd gesteld .door de Katholieke
Tooneelvereeniging Alberdingk Thljm, die in
het voorjaar ..De Opgaande Zon” van Herman
Heyermans opvoerde, waardoor eenige misver
standen omtrent dezen socialistischen schrijver
waarvan men. omdat hy socialist was,
dacht, dat geen zyner stukken deugde wer-
den weggenomen en waardoor werd aange- I
toond, dat ook door leeken, mits onder be- 1
kwame en kunstzinnige leiding, op de planken 1
schoonheid kan worden gegeven. w
Dezelfde vereeniglng voerde in den zomer
in het Openlucht Theater te Bergen „De Kring
loop der Belangen” op en, evenals „de Opgaan
de Zon”, w?l verschillende keeren. Ook deze
voorstelling Was een daad van beteekenls. B«~
de stukken werden geregisseerd door Jan Bee-
rends.
De jongeren bleven niet achter en zoo ge-
t'eurde het, dat vanwege de K. J. C. dit jaar
.Kot en Radijs” van Anton v. d. Velde ten too-
neele werd gevoerd. Dit voortreffeiyk fantas
tisch en ontroerend spel werd onder leiding
van Anton Sweers door de jongelui opgevoerd
op een manier waarvoor men niets dan lof kon
hebben. Het is ons bekend, dat niet allen „Bot
en Radys” hebben begrepen of hebben kunnen
waardeeren, maar de schuld lag niet bl) I
den schryver daarvan of by de uitvoeren- I
den; dezen hebben een der voornaamste wegen
aangewezen, welke de leeken op tooneelgebied
hebben te gaan j
Dat ’t beroepstooneel geen gouden tyd door-
maakt is wel gebleken uit de weinige beroeps- 1
voorstellingen van werkeiyk belang. Vermel
denswaard is echter de opvoering van SLJo-
anne door de Amsterdamsche Tooneelvereeni
ging voor de abonné s van het Comité v°or j
Tooneelvoorstellingen. Hoewel de onkatholie
ke en wat wrange visie van Bernard Shaw op
de Heilige van Orleans ons van een volledige
instemming met dit stuk weerhoudt, moet s
Joanne een der beste comedies van de
logsche Jaren genoemd worden, terwyi de Alk
maarsche opvoering voortreffeiyk was.
(Zie vervolg ete«>.
In den tuin der politiek zoo schreven wy
in ons vorig Oudéjaarsoverzicht bloeien heel
wat giftplanten, die men maar liever met af
gewend gelaat voorby gaat, wy bedoelden hier
de politiek met een heel kleine p. het misselyk
geïntrigeer om persoonlyke kwesties en be
langetjes.
’t Spyt ons te moeten verklaren, dat ook in
1937 de schoffel nog niet behooriyk ter hand
is genomen om dit onkruid te verdelgen. Er
zyn zelfs uit den ouden wortel nieuwe, onwel
riekende planten omhooggeschoten. Die oude
wortel is de beruchte kwestie in de Alkmaar
sche S. D. A. P„ die nu, na 1
verder van haar oplossing af schynt dan óóit
te voren.
Op 9 Januari bereikte de heer Bulens door
middel van invloedryke vrienden, dat de Party-
raad zyn royement verwierp. Groote ontstelte
nis by de officieele roode heeren. Eenige frac
tieleden verklaarden met het op deze wijze te
ruggekeerde schaap niets meer van doen te
Doch ook hier was de pap minder
dan opgediend, en na eenige
maanden echter uiterlyk althans werd de
berst geiymd.
Zóózeer was de heer Bulens weer In
genade aangenomen, dat hy het kleine en
vuile werk by den begrootingsaanval tegen
wethouder Bonsema op te knappen kreeg. Door
dezen gang van zaken hadden zyn beide mede
slachtoffers der royementsziekte. mevr. Helle
man en de heer A. Bakker, weer moed gekr^
gen, en vol vertrouwen op rehabilitatie dienden
zy een verzoek in om opnieuw lid te mogen
worden.
Toen dit werd af gestemd, had ook de heer
Bulens er genoeg van en keerde hy party en
raad den rug toe. Met het gevolg, dat in de
vroedschap de heer Bakker, die vorig jaar wel --- -
bedankt had, maar op de lyst was biyven staan, elkaar en stelden 21 candidaten,
zyn wettige opvolger werd. Mocht deze zyn be
noeming aannemen wat intusschen geschied
is dan zou onze raad drie „wilden"
tellen, wat iemand de opmerking ontlokte, dat
onze schoone raadzaal veel gaat lyken op het
„Wildemanshofje."
Over de beide ^ndere partyioozen, de heeren
Bonsema en Appel, is natuuriyk ook heel wat
te doen geweest. Eigenlyk kunnen wy wel
zeggen, dat vrywel alle politieke beroering van
dit jaar tot den jongsten onzer wethouders is
terug te voeren. Daar is de verwarmingskwes-
tie van het nieuwe politiebureau, met de be
kende „nepkraan". Leek het eerst niet, alsof
de gemeente aan een stelletje knoeiers was
Overgeleverd? Het serieuze onderzoek der com-
missie-Leesberg toonde wel aan, dat er hëele-
maal niet geknoeid was, maar eindigde toch
met een veroordeeling van den wethouder der
bedryven wegens aantasting van de hoogheid
van den raad. By de begrooting moesten direc-
teuriyke auto's, muurtjes om het slachthuis en
zelfs gaslantaarns als struikelblok dienen, om
dezen man te doen vallen.
Dat er achter dit alles duistere bedoelingen
verscholen waren, hebben wy in ons raadsover-
zicht van 9 October J.l. voldoende aangetoond,
welke beschouwing we mogen toch óók wel
eens een keer onbescheiden zyn door vele
Alkmaarders nog niet vergeten biykt te zyn,
1 -
o
B
a
a
B
t
k
J
a
k
d
5
