de
De groote beteekenis
I N
Wieringermeer
s
T
Burgemeester D.F.C.F. van den Heuvel
haalt herinneringen op
i van
I
RAAD GEÏNSTALLEERD
nog betreurde, dat ie werd opge-
1914 EN
Goede mentaliteit
Geen water
Varia
Rustenburger sluis
Een sprookje
van
KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
Woningbouw
Egyptische duisternis
wi
ROO»
gemeente
Fouten van het verleden
of
Het isolement geheel
opgeheven
Minister v. Buuren heeft de pro
blemen geschetst, die zich
thans al bij den eersten
polder voordoen
De heer D. F. C. F. van den Heuvel,
burgemeester van Ursem
De nieuwe R K kerk te Ursem, welke de burgemeester zoo gaarne in den polder
gebouwd had gezien als centrum van een nieuwe dorpskom
afwezigheid
Louwes.
-rth
Ervaringen nuttig voor
de toekomst
URSEMfN
THANS
VEILINGSOVERZICHT
Van haast voor-historische
toestanden tot een dorp,
dat atte moderne ge
makken bezit
van den weg staande onto 's
mogen wanneer licht op ver
plicht Is géén andere ver
lichting voeren dan «n reeifci
geplaatst lampje, dat no^r
voren rood en naar acht os A
wit licht geeft.
72e jaargang no. 14
WOENSDAG 5 JANUARI 1938
SM**'
de fioo/dwe^ in dc gemeente Ursem
-SF
De
>Una een ton gelds ver-
kan
in-
L
der
In
t
De Minister van Waterstaat, mr. dr. ir.
J. A. M. van Buuren heeft hedenmiddag op
lijn departement den raad van het openbaar
lichaam De Wieringermeer geïnstalleerd.
in
de
de
- „.;i,
het Raadhuis werd deswege een zeer diepe put
geslagen, waar het geheele dorp zich van het
noodige water kon voorzien. Dit bevatte echter
zooveel ijzerhoudende deelen. dat het wasch-
goed erdoor verkleurde.
V
T'xaar kwam nog bij, dat alle inwoners in
I l hun kamers petroleumlampen brandden,
slechts één hunner, de oud-secretarls. de
heer Hille, was in t bezit van ’n carbid-instal-
tle. Diens woning was dan ook zoodanig ver-
Bij Kon. besluit zyn met Ingang van l Januari
*1938 benoemd tot leden van den raad, bedoeld
in artikel 4 van de wet van 31 Mei 1937 tot In
stelling van een openbaar lichaam voor de inge-
tolderde Wieringermeer en nader aén te wijzen
ingepolderde of in te polderen gedeelten van het
IJselmeer:
Ir. V. J. F. de Blocq van Kuffeler. hoofdinge
nieur, directeur van den Rijkswaterstaat, toege
voegd aan den directeur-generaal van den
Rijkswaterstaat te Den Haag;
Mr. H. F. de Boer, administrateur, hoofd van
de afdeeling domeinen van het departement van
Financiën te Den Haag;
C. Dane Ozn., wethouder der gemeente Wil
lemstad;
J. Haverkamp, rentmeester
Kampen te Kampen;
Jhr. ir. O. O. A. van Lldth de Jeude, oud-ml-
nister van Waterstaat te Den Haag;
A J. Loerakker, voorzitter van den Ned. R.K.
Landarbeidersbond St Deus Dedlt, lid van de
1 Januari 1914 aanvaardde de heer Van den
Heuvel zijn betrekking te Ursem, dat vrijwel
van alles ontbeerde: er was geen electriciteit,
geen waterleiding, geen behoorlijke arbeiders
woningen, kortom, er was niets. In de straat
verlichting werd voorzien door drie benzine-
lampen, welke respectievelijk geplaatst waren
bij de kerk, de boerenleenbank en de woning
van het hoofd der school. Bjj stevigen wind
waaiden de lampen herhaaldelijk uit en het
dorp was dan gehuld in een
ting van christelijke verdraagzaamheid,
hem zelfs tegenover zijn belagers
Aangewezen is:
a. als voorzitter van den raad jhr. ir. O. C.
A. van Lldth de Jeude;
b. als Ud, dat den voorzitter bij ongesteldheid,
of ontstentenis vervangt, H, D.
bekwame landbouwkundigen omtrent het cul-
tuurrijp worden van de" gronden eertijds geult,
dan blijkt wel. dat hier een groot succes is be
reikt, waarvoor de regeerlng dezer dagen van
haar waardeering deed blijken.
i
Dat de samenwerking van den Raad
met de regeerlng ter eenre, met de direc
tie ter andere zijde, een vruchtdragende
moge zijn, in het belang van onzen eersten
Zuiderzeepolder, welke, wij mogen dit dank
baar constateeren. het centrum is gewor
den van een nieuw leven en van een jon
gen frisschen ondernemingsgeest.
Hiermede verklaarde de minister mede
uit naam van zijn ambtgenoot van Finan
ciën den raad van het openbaar lichaam
„De Wieringermeer" geïnstalleerd.
Thans zeven jaar na het droogvallen van den
polder, is deze reeds vrijwel geheel in cultuur
gelegd. Immers, in het afgeloopen jaar zijn de
laatste gronden, die in noodmengsel hebben ge
legen. in gebruik genomen. Wanneer gedacht
bk ten opzichte van de waterleiding des-
I tijds 'n veel omstreden kwestie in Noord-
Holland betoonde de Raad van Ursem
zich vooruitstrevend. Ursem was één der eerste
gemeenten, welke zich Heten aansluiten. Dat was
hier trouwens wel noodig ook, want de burge
meester herinnerde zich een zoo drogen zomer.
Is een sprookje lijkt ons het verhaal, dat
Wij van den burgemeester te genieten
kregen. Na aanvankelijk een posiUe be
kleed te hebben te Zutphen, ontving hjj een
tijdelijke aanstelling ter secretarie van Water
graafsmeer, dat toen. 24 jaar geleden nog
niet door Amsterdam geannexeerd was. Het
bleek den heer Van den Heuvel maar al te
duidelijk, dat hij er nooit in zou slagen, daar
in vasten gemeentedienst te komen. En in een
onbewaakt oogenblik Het de gemeentesecretaris
zich ontglippen, dat de heer Van den Heuval
er verstandig aan zou doen, met te trachten in
het Zuiden benoemd te worden.
„Omdat ik van het houtje ben?" vroeg de
ambtenaar.
.Juist”, bevestigde de secretaris, die overigens
wel zoo vriendelijk was, zijn ondergeschikte at
tent te maken op de vacante betrekking van
secretaris-ontvanger te Ursem. Hjj kwam verder
te weten, dat dit plaatsje ergens bjj Alkmaar
lag, en hij besloot te solliciteeren. Eind Decem
ber 1913 werd hjj door den gemeenteraad be
noemd. Dienzelfden dag verbleef de heer Van
den Heuvel te Ursem, dat hjj vanaf Alkmaar
per fiets bereikt had. Des avonds zou hjj per
tram terugkeeren. Daartoe ging bü ie voet naar
Schermerhorn en moest door het zwaaien van
een zaklantaarn den machinist beduiden, dat
een passagier wachtte, om meegenomen te wor-
Rechts van den weg staande, moagt-w
in zoo n geval kiezen tusschen de nor
male autoverllchting óf één bnlis-
zittend lampje, dat naar voren vett
en naar achteren rood licht geeft
-j-s venzeer bevorderde en bevordert de burge-
H meester den bouw van nieuwe woningen,
waaraan z.i. nog groote behoefte bestaat.
Er zijn nog hulzen, welke naar zijn oordeel de
benaming van krotten verdienen en daarom
moeten verdwijnen. Zoo heeft de heer Van den
Heuvel er zijn hoop op gevestigd, dat er aan
den Noorddjjk nieuwbouw zal verrijzen, waar
door dit dorpsdeel eenmaal een aaneengesloten
geheel zal vormen. Geschikt terrein is hier ge
noeg aanwezig.
Intusschen heeft de plaatselijke woningbouw-
vereenlging al mooi werk op het gebied der
volkshuisvesting verricht. Het oorspronkelijke
plan, om 18 woningen te stichten, moest men
laten varren: er werd teveel tegen geageerd.
Daarom -begon men met den bouw van zes hui
zen, twee in ieder onderdeel der gemeente. Later
zijn hier nog drie blokken, elk van drie wonin
gen, bijgekomen.
Daarnaast verleende de gemeente steun voor
de stichting van landarbeidersplaatsjes. Deze,
vijf In getal, liggen naast elkaar, met in de
nabijheid een prachtig sportterrein, dat voor
zien is van een kleedkamer met waterleiding.
Hier speelde ook de R. K. voetbalvereeniglng
,jSt. Bavo”, die een goeden naam had In de
Roomsche voetbalwereld, en waarvan de burge
meester
heven.
Jammed- ook vond Ursem's eerste magistraat
het. dat de nieuwe R. K. Kerk niet in den
polder was gebouwd, waar men dan zeker een
tweede dorps-kom had gekregen.
Met trots gewaagde de heer Van den Heuvel
echter over de twee prachtige scholen, welke
zijn gemeente rijk Is en tot welker stichting hy
zooveel had bijgedragen, zooals wjj van andere
zijde vernamen.
Plannen voor de uitbreiding van de R. K.
school liggen alweer gereed, plannen, die er
op berekend zijn, de school eventueel te kunnen
splitsen in eene voor meisjes en eene voor jon
gens.
M---■>-
wat oeiren ae grcjve
kennen door een williger handel. Hét leek wei.
of er heel wat meer vraag naar onze artikelen
bestond dan wy in langen tijd hebben meege
maakt. Dit wil natuurlijk niet zeggen, dat er
hooge prijzen werden besteed, doch wel kan
worden gezegd, dat er een belangrijk kwantum
is verladen, ook aan de laadplaatsen van de
Spoorwegen, de omstandigheden in aanmerking
genomen Het is te hopen, dat op deze wijze
wordt doorgegaan, en dat de prijzen van de
minder gevraagde producten nog wat aantrek
ken. opdat de Langendijker tuinders weer eens
wat gekt voor hun producten kunnen beuren.
Zy hebben het dringend noodig.
Vooral de gele kool heeft behoefte aan een
beetje meer vraag en een hoogeren prijs 1 Gaas
met dit artikel nog steeds zeer slecht. De mi
nimumprijs is meestentijds aan bod. Het moet
al heel goede kwaliteit zijn, wil men eens tot
ƒ150 of 100 per 100 KG maken. Oudejaars
dag noteerden wjj te Broek op Langendijk nog
lot l.w per 100 K G Zal dit een treken zyn,
dat ook deze koolsoort beter verkocht zal kun
nen worden! wij hopen het van harte. Ben
groot gedeelte van den aanvoer van gele kool
bleef in de afgeloopen week nog weer onver
kocht en werd verkocht als veevoeder.
De roode kool is de laatste dagen van het
ot slot nog eenlge varia.
Ursem bestaat reeds zeer lang. Voor de
dertiende eeuw is er een Munt gevestigd
geweest, welke in het begin van 1300 naar Me-
dembllk is overgeplaatst.
Jammer, dat er hieromtrent zoo goed ate geen
archief bewaard is gebleven.
Pogingen, om Ursem weer een eigen dokter
te bezorgen, zijn helaas niet met succes be
kroond.
Na afloop van het onderhoud hebben we met
den burgemeester het Raadhuis bezichtigd, dat
in den loop der jaren menige verandering en
verbetering heeft ondergaan. De laatste Is de
nieuwe, intieme Raadzaal, aan welker wanden
foto's hangen van Koningin Wilhelmina, Ko
ningin Emma, Prins Hendrik, het Prinselijk
Paar en een jeugdportret van Prinses Juliana.
Keurige meubelen stoffeeren het knusse .zaaltje
en hebben de gemeenteniets gekost. Het
was een verrassing, waarvan het geheim bij
den burgemeester berust.
Maar al zijn de gronden door oordeelkundige
behandeling voor de cultuur geschikt gemaakt,
voorzichtigheid blijft nog geboden. Dank zij mo
dern wetenschappelijk onderzoek en de thanq,by
de ontginning reeds gedurende een reeks van
jaren verkregen ervaringen, kan aan' de eerste
grondgebruikers een goede voorlichting worden
verstrekt. Met voldoening kan worden gecon
stateerd, dat de met zorg gekozen pachters
hiervan een dankbaar gebruik weten te maken.
Het ligt voor de hand, dat ook de kolonisatie
vele en moeilijke vraagstukken met zich heeft
meegebracht en dat de zich ontwikkelende sa
menleving in verschillende richtingen haar ei-
schen blijft stellen. Ook in dit opzicht valt In
de naaste toekomst nog belangrijk werk te ver
richten. Bij vroegere landaanwinning werden
als regel de drooggelegde gronden direct in han
den van de gebruikers gesteld. Thans is wel ge
bleken. hoe gelukkig het Is, dat met dit systeem
is gebroken. Talrijk zijn toch de voorbeelden,
waarbij In jonge polders de eerste landgebrui-
kers, door gebrek aan kennis van de abnormale
gronden. In gebreke bleven deze een goede be
handeling te geven en daardoor financieel te
gronde gingen.
■\TTU. moderne menschen. proflteeren van
Vy de nieuwigheden, welke de techniek ons
verschaft heeft, alsof 't de meest ge
wone zaken ter wereld zijn. We draaien aan *n
knop en we kunnen muziek hooren uit alle dee
len der aarde. Een anderen knop geven we een
kwart-draai naar rechts en het heldere licht
omstraalt ons. Op een bepaald oogenblik zien
we de lampjes in de straatlantaarns alle tegelijk
gloeien en we schenken er niet de minste aan
dacht aan. Het behoort immers zoo!?
We kunnen ons niet voorsteden, dat er een
tijd geweest is, waarin niet alle plaatsen en
gehuchten geregelde communicatie door middel
van trein of autobus met elkaar onderhielden.
Waterleiding en gas ja, wie denkt er
eigenlijk nog wel eens aan, dat deze ooit niet
bestaan hebben?
En toch, hoe betrekkelijk kort is het nog
geleden, dat de menschheid het bulten al deze
gemakken heeft moeten stellen.
Het lijken eeuwen.... - -
-En het zijn slechts enkele tientallen jarendatr niemand meer water in den put had. Achter
TAe algemeene toestand in de gemeente
[1 Ursem laat zich het best taxeeren, Indien
men weet, dat het Armbestuur, beschik-
k kend over 31 H A. land, hiervoor tien Jaar gele-
den ruim 8000 aan pacht ontving tegen thans
3880. Een groot verschil dus. Maar ondanks
den slechten tijd heeft men nog niet één cent
te kort ontvangen van de huurders. Dat ge
tuigt, aldus de burgemeester, van een goede
mentaliteit der ingezetenen. Zooals hiervoor
ook spreekt het feit, dat tijdens zjjn. ambts
periode dus 24 jaar slechts drie Ursem-
mers in staat van faillissement moesten worden
verklaard.
En dat in een dorp, welks ingezetenen prak
tisch allen leven van - veeteelt en landbouw,
twee takken van bestaan, die zulke ontzaglijk
moeilijke jaren doormaken.
„Van veeteelt gesproken,” merkte de burge
meester op, „weet U. dat Ik Ud ben geweest
van den Bond van Melkveehouders?” We moe
ten wel heel verbaasd gekeken hebben, want de
heer Van den Heuvel deelde ter toelichting
mede, dat hij hiertoe had besloten, toen er In
den mobilisatietijd stemmen opgingen, om te
Ursem een Coöperatieve zuivelfabriek te stich
ten. De burgemeester zag hier terecht een be-
lang in voor zijn gemeente en om de plannen
beter te kunnen steunen, werd hij lid van even-
genoemden bond. De fabriek ,.De Prinses” is
er gekomen en werkt zeer bevredigend. Een
wintigtal gezinshoofden voor wien de on
derneming zelf woningen gebouwd heeft ver
dienen er een behoorlijk inkomen. Dat de zaken
goed marcheeren, blijkt os. hieruit, dat in een
paar jaar tijds voor
bouwd werd.
licht, dat de duisternis buiten haast ondoor
dringbaar leek. En het is den heer Van den
Heuvel herhaaldelijk overkomen, dat hjj, na
een bezoek aanden heer Hille, den weg naar
zijn eigen woning op den tast moest vinden. Nu
en dan was hij n.l. gedwongen een lucifer te
ontsteken, terwijl overigens zijn wandelstok
diende als gelelde, dm hem het paardenpad te
doen houden.
Geen wonder dus, dat bij een dergeiyken
toestand de aanleg der electrlsche geleiding
met vreugde door de dorpelingen werd begroet
en een gebeurtenis van den eersten rang was.
Eind 1915 kwam Rustenburg onder stroom en
Januari d. a. v. Ursem. De toenmaHge Raad
verdient nog alle hulde voor zijn doorzettings
vermogen: ondanks de mobilisatie werd de ge
meente van electriciteit voorzien. Achteraf is
dit besluit tevens van groot voordeel voor de
gemeente gebleken. Het Ursemsche bedrijf,
heeft geen cent schuld: alles is afb.-taa'H. het
net verkeert in prima-staat en levert de ge
meente ieder jaar ruim 3000 winst op.
straatverlichting kost jaarlijks slechts 250 Dit
bedrag zou tot f 1400 oploopen, wanneer het
eigen bedrijf thans reeds aan het P.E.N. zou
zijn overgegaan, want de Provincie berekent
praktisch 0.35 per KW.U. voor straatverlich
ting.
Tot 1940 blijft het bedrijf nog zelfstandig.
Dan echter moet het aan de Provincie worden
overgedragen.
En wat dit beteekent, ondervinden verschei
dene gemeenten thans reeds aan den lijve.
Burgemeester D. F. C. F. van den Heuvel,
hoofd der gemeente Ursem. heeft er ons dezer
dagen van verteld in een onderhoud, dat wij
met hem mochten hebben in zijn vriendelijke
woning aan den Walingsdjjk, zjjn woning,
waarvan de bovenverdieping is ingericht als
Raadhuis. Reeds 24 jaar is hjj werkzaam te
Ursem, aanvankelijk als secretaris-ontvanger en
later als burgemeester-secretaris. Die 24 jaar
hebben hem, den geboren Brabanter, gevormd
tot een ras-Noord-Holiander. die is gaan hou
den van zijn nieuwe woonstreek en haar vele
goede’ bewoners.
Ook al is zijn pad niet uitsluitend over rozen
gegaarv Doornen, de scherpe, pijnlijke doornen
van laster en achterklap, hebben hem niet ge
spaard, doch ze vermochten hem niet ernstig te
treffen, omdat zooals altijd en overal ook
hier de waarheid de leugen snel achterhaalde.
Frank en fier kan hy een ieder tegemoet tre
den. zyn blazggn is door de jaren héén onbe
smet gebleven. Voeg daarby zyn hooge opvat-
v-die
hem zelfs tegenover zyn belagers welwillend
heid deed betrachten, dan valt het niet te
verwonderen, dat onze brave Noord-Hollandsche
bevolking tenslotte is gaan inzien, den burge
meester groot onrecht te hebben aangedaan. En
op alle mogeiyke wijzen heeft men getracht,
dit te hersteUen en goed te maken.
De burgemeesterswonlng bevat stoffeiyke blij
ken van medeleven en sympathie te over, welke
het hoofd der gemeente by feestelijke gelegen
heden door de inwoners zyn aangeboden. Al
die zaken o.a. een prachtig dressoir leggen
getuigenis af vóór den burgemeester en tégen
degenen, die zich Jegens hem misdragen heb
ben.
Burgemeester Van den Heuvel, die thans ge-
eerd wordt door verreweg het grootste deel van
zyn gemeentenaren.
T Tan zeer groot belang voor de gemeente is
y de bouw van de sluis te Rustenburg ge
bleken. Op advies van Ged. Staten is
deze grooter gemaakt dan aanvankelyk in de
bedoeling heeft gelegen. De sluis beteekent een
groote verbetering voor de scheepvaart, want er
varen betrekkeiyk veel schepen voorby en er
zullen er nog meerdere gebruik van maken,
wanneer het water by de brug. welke Heer-
Hugowaard met Rustenburg verbindt, zal komen
te vervallen. Dan zal n.l. eveneens bet verkeer
uit Opmeer en Hensbroek via Rustenburg ge
leid wórden, terwyi er vroeger geen schip kon
passeeren.
Jammer noemde burgemeester Van den Heu
vel het overigens, dat door de kanalisatie veel
van het intieme karakter van Rustenburg teloor
is gegaan. Het kon er zoo gezellig zyn, met de
eigen feesteiykheden, als de kermis b.v.. en
Ursem kent wel driemaal kermis, n.l. in het
dorp zelf, verder te Noorddyk en te Rustenburg.
Maar het rustieke heeft men moeten opoffe
ren voor het groote belang, waarvoor de ge
meente gedurende tien jaar zich een subsidle-
uitgave van f 500 per jaar getroostte. Het be
heer over de sluis berust thans by het Geest-
merambacht.
Natuuriyk heeft ook de sluis het hare er
toe bygedragen. om Ursem uit zyn isolement
te verlossen. Daartoe waren al eenige malen
pogingen in het werk gesteld. Het allereerst by
den aanleg van den spoorweg AlkmaarHeer-
HugowaardHoorn. Door eenige aaYideelen te
koopen, hoopte de gemeenteraad te bereiken,
dat de lyn zou loopen over Ursem. De Spoor
wegautoriteiten gaven echter de voorkeur aan
Obdam.
Evenmin is er iets gekomen van een aftak
king der tramiyn AlkmaarAmsterdam, welke
aanvankelyk ook een verbinding over Ursem
naar Hoorn tot stand zou brengen. De tijdsom
standigheden haalden hier een streep door de
rekening en zoo bleef Ursem even afgelegen als
tot dusver. Wie geen fiets of wagen had. was
aangewezen op de trekschuit, welke Jan Won
der ook nog tydens het regiem van burge
meester Van den Heuvel Het varen op
Purmerend en Op Alkmaar.
Eindeiyk, dank zy den autobussen, verkreeg
Ursem een behooriyke verbinding met de naby
gelegen plaatsen Alkmaar en Hoorn. We be
weren niets te veel, wanneer we zeggen, dat
burgemeester Van den Heuvel daartoe den
krachtigsten stoot heeft gegeven.
lossing gevonden, welke voor de volgende
poldering richtinggevend kan zyn.
Met de bedyking van de Wieringermeer werd
begonnen in 1927. Op 21 Augustus 1930 viel de
polder droog. Na het droogvallen was het in
cultuur leggen van den nieuwen grond een
landbouw-technisch vraagstuk van zeer moel-
lyken aard.
Tweede Kamer der Staten-Generaal, te Haar
lem;
H. D. Louwes. voorzitter van de Groninger
Maatschappy van Landbouw, te Ulrum;
L. H. Mansholt, Ud van Ged. Staten van Gro
ningen te Glimmen;
O. Moors, voorzitter van den Noord-Brabant-
schen Christeiyken Boerenbond te Nieuw-
Vossemeer.
Byzonder aardige dingen staan er in dit num-
w^ro^PrirSs11 JuUana“wert IgeborM\8?n wand dlg “u enz Op al de“ punten een op'
en beeld door G. P. Bon en Frans Lammers ge-
teekend, vormt het begin. Hoe blinden lezen en
hoe blinden boetseeren is interessant om te
zien. Het verschil tusschen rijp en ruigvorst
Wordt door den weerkundige by mooie foto's
tfcuideiyk gemaakt. H. de Greeve preekt over
4.Belangryke gezichtspunten", de H.H. Drieko
ningen worden geëerd en Sint Balthazar als
heilige van de week gevierd. Sapiens heeft een
boeiende beschryving van de Laplandsche scho
lieren, naar de wys van de K.I., die altyd rijk
is aan foto-materiaal, fraai verlucht. Over de
verandering van een Anglicaansche in een ka
tholieke abdy in Gloucestershire verhaalt P. I.
M De middelpagina’s zyn vol leven door de
dansende zwarte mynwerkers van Johannesburg, wordt aan de sombere voorspellingen, ook door
Tooneel en film krygen weer leder een fleurige
bladzyde, aan de binnen- en buitenlandsche
actualiteiten wordt zorg besteed en een bijzon
dere actualiteit: de sluisbouw by Wyk by
Duurstede zien we in den breede behandeld.
Een geheel ander, ook naar eigen aard, maar
zooveel kunstzinniger beeld dan de Zoeloes le
vert het Ballneesche volk, dat door Jan D. Vos
kuil by de meesfbriyke teekeningen van R. Bon
net wordt geschetst.
Nu zyn we in de vrouwenwereld aangeland,
waar niet alleen gesproken wordt over de rui-
tenmode en een jurkje voor kleine zus. maar
ook over dysenterie, door den huisdokter en over
het véél eten van kinderen, door den opvoed
kundige.
Naast de mooie platen zooals de welgeslaag
de pastelteekenlng van W. van Duyll: Het dank
gebed brengen de verhalen afwisseling. De
geschiedenis van Pater Damiaan Veusters krygt
een byzondere noot door het optreden van den
merkwaardigen helper Dutton. Van De Brom
pot vertelt Bennett Foster op pakkenden toon.
In de memoires van een advocaat neemt „Zy, die
erop sloeg” een leuke plaats in, en Rolf Bormani
heeft een historische schets: Schaakmat, Sire!
Een nieuwe roman van Frederick C. Palnton
De man zonder beenen, zet aanstonds spannend
in, te meer omdat hy door de troebelen in Pa
lestina actueel is.
Dan Is er nog weer De Narrenkap, een blad
van zestien pagina's, gevuld met prettige lectuur,
fyne moppen en grappige teekeningen. Jan Ver-
heyen vertelt van Een opstandig Peeken, en
Guus Betlem Jr. van De Recalcitrante. In Okki
is Piet Broos nu de verteller en verder worden
de kinderen op allerlei voor hoofd en hand ont
haald. Wat van details geldt, is ook waar voor I in herinnering moge worden gebracht de
deze heele KI: een byzonder aardige aflevering! I kernachtige uitspraak, dat „het eerste geslacht
Het ligt in den aard van ons volk by ver
reikende maatregelen als deze vastberaden,
maar toch voorzichtig stap voor stap voort te
gaan.
De eerste etappe in de uitvoering der werken
heeft bestaan in 't maken van de afsluitingen
van de Wieringermeer. De tweede etappe,
waarmede in 1936 werd begonnen, omvat het
maken van den N. O. polder, zoodat wy ons
thans bevinden temidden van de vraagstukken,
welke de inpoldering met zich brengt.
Deze vraagstukken elschen thans oplossing
voor de Wieringermeer. welke niet slechts cul
tuurtechnisch, doch eveneens uit het oogpunt
van den sociaal-economischen opbouw als een
proefobject voor de volgende inpoldering
worden beschouwd.
Wat de inrichting van de Wieringermeer be
treft, by het ontwerpen daarvan was het nog
een vraag, in hoeverre het verkeer van de boer-
dery te land dan wel te water zou geschieden,
welke kavelgrootte de meest gewenschte was,
welke indeeling van de polderafdeellngen noo-
in een jongen poldér gedoemd is straatarm te
worden”. Het mag als een zegen worden be
schouwd. dat de ontwikkeling der landbouw
wetenschap het mogeiyk heeft gemaakt thans
in veel sneller tempo dan vroeger mogeiyk was
geacht, goede cultuurresultaten te bereiken,
waarbij de vele teleurstellende ervaringen van
vroeger even zoovele aanwuzlngeh hebben ver
strekt den gronden een doelmatige behandeling
tc geven. Dat de regeerlng het risico gedurende
de, eerste jaren op zich heeft genomen en de
gronden eerst ter beschikking van de pachters
stelt als de cultuurresultaten dit wettigen, is
als een belangryke verbetering te beschouwen,
waarvoor van de zyde der landbouwpractyk by
.herhaling groote erkentelijkheid is betuigd.
Dat van de zyde der practici zooveel belang
stelling wordt betuigd voor de jonge Zuiderzee-
gronden. kan niet anders dan groote voldoening
schenken.
De aanleg van de waterbouwkundige werken
in de Wieringermeer kon op 1 Januari 1936 als
geëindigd worden beschouwd. Thans echter
ontwikkelt de polder zich, zoodat met betrek
king tot de waterbouwkundige werken meer
dan alleen onderhoud en beheer aan de orde is.
De werken zullen aangepast moeten worden
aan het toenemend verkeer en gezorgd moet
worden, dat het meest geschikte polderpell zal
heerschen. Hier ligt de eerste jaren nog een
taak, waarvan de vervulling voor een gezonde
ontwikkeling van den nieuwen polder van be
teekenis is.
Naar gelang de nieuwe polder zich ontwik
kelt. zyn ook voorzieningen in de gemeentelykc
belangen urgent geworden. Er kon niet wor
den verwacht, dat de omliggende gemeenten,
waarby de Wieringermeer tydeiyk was inge
deeld. in deze belangen naar behooren zouden
vporzlen en ook hier werden dus nieuwe re
gelingen vereischt.
^.Vervolgens besprak de minister het rapport
eter commlssle-Vissering. genaamd naar haar
Mans overleden voorzitter.
FOp de verdiensten van de verschillende vow-
«ellen dezer commissie wilde de minister thans
niet ingaan, doch er slechts op wyzen, dat na
rijpe overweging der verschillende mogeiykhe-
den by de wet van 31 Mei 1937 een rechts-
persooniykheld bezittend openbaar lichaam ,De
Wieringermeer” is ingesteld, waarvan de taak
eenerzijds ruimer is gesteld dan de commisaie-
Vissering zich voorstelde, anderzyds meer is
beperkt
De minister zette uiteen, welke taak dit nieu
we openbare lichaam heeft op het gebied
staatsexploitatie en gemeentelyke zorg.
De minister wees er op, dat deze taak
tweeërlei opzicht geheel nieuw is. Voor
eerste maal toch vindt artikel 194 van
Grondwet toepassing en in de tweede plaats is
dit de eerste publlekrechtelyke regeling van
speclalen aard voor een deel van de Zulder-
zeegronden. Veel overleg is dus geëischt om
deze regeling tot stand te brengen. Op dien
grondslag is er thans veel en belangrijk werk
te verrichten en de ervaring, welke hierby zal
worden opgedaan, zal van veel gewicht zyn
by de beslissingen, hoe in overeenkomstige
gevallen in de toekomst het best zal kunnen
worden gehandeld.
Zoo zal de regeling voor den N.-O. polder
wel eerder tot stand moeten komen dan by de
Wieringermeer het geval is geweest. De erva
ring, welke gy by het vervullen van uw taak
gaat opdoen, zal dan van maatgevende betee
kenis zyn.
Er zullen Intusschen In de toekomst nog
meer problemen zyn op te lossen. e8pr. wilde
hier slechts aanstippen, dat de Staat geleide
lik aan het eigendomsbeheer zal gaan voeren
over een zoo groote oppervlakte cultuurgrond,
hetgeen uiteraard van Invloed zal zyn op onze
nationale economie.
De regeerlng stelt het dan ook op hoogen
Prijs, dat alle leden zich bereid hebben ver
klaard het lidmaatschap van dezen raad te
aanvaarden.
Een woord van byzonderen dank richtte spr
tot den voorzitter, die zich bereid heeft ver
klaard de leiding van den raad op zich te ne
men. omdat hy als minister zooveel heeft by
gedragen tot de totstandkoming van de wet
en dus beter dan iemand anders in staat zal
zyn de leiding van de werkzaamheden van den
raad op zich te nemen.
By het in werking treden van het openbaar
lichaam „De Wieringermeer" op 1 Januari 1938,
aldus de Minister, te een myipaal bereikt op den
weg. welke moet worden afgelegd by het tot
standbrengen van de afsluiting en de gedeelte-
lyke droogmaking van de Zuiderzee. Op zulk
een tydstlp is het gewenscht een terugbllk te
werpen op den afgelegden weg en zich reken
schap te geven van hetgeen nog te doen staat.
Hoe belangryk uit technisch oogpunt de af
sluiting ook moge zyn, deze brengt in hoofd
zaak slechts verbetering in bestaande toestan
den. De droogmaking stelt ons daarentegen naast
de technische problemen van den bouw van den
polder voor het vraagstuk hoe van een zouten,
slappen zeebodem goeden cultuurgrond te ma
ken hoe van een schier efndelooze, kale vlakte
een bewoonbare en normaal beheerde land
streek te vormen. Door de gedeeltelyke droog
making van de Zuiderzee zal de oppervlakte
van ons cultuurland met ongeveer 10 pet. ver
meerderen en dit enkele cyfer doet reeds in
zien. van hoe gfoote beteekenis dit zal zyn voor
de economische gesteldheid van ons land.
jaar nog weer iets duurder geworden. Het ging
in den beginne meestal om prijzen van 3 per
100 K G voor de mooiste sorteering. Dit werd
tegen het einde van de week iets meer, zoodat
wy de laatste dagen voor het mooiste goedje
tot ƒ8 en 6 20 per 100 K G konden noteeren.
Dit was evenwel het neusje van den zalm. Niet
temin ging er tweede kwaliteit van ongeveer
vier pond voor pl.m. /5 per 100 K G. van de
hand. Voor een paar dubbeltjes minder kocht
men echter ook behooriyke tweede kwaliteit
-van dat gewicht. De afwykende kwaliteit werd
weer voor naar verhouding goede prijzen ver
handeld Wy noteerden de laatste dagen van
ƒ3.30 per 100 K G.
De Deensche witte kool is deze week nog weer
een ietsje omhoog geloopen. Werd in het begin
van deze week tot ƒ2 a 2J0 per 100 K.G. be
steed. al spoedig liepen ze op tot 2.70 per 100
K0. en Donderdag zelfs tot ƒ3 a 3.30 per 100
K.G. De Slotnoteerlng was vota* de mooiste kwa
liteit tot /2.90 a 3, terwyi voor de allerminst
gevraagde sorteering. de kleinste, vanaf ƒ0.80
werd besteed. De meeste partyen gaan echter
voor f 1 en niets hooger.
De groenekoolpryzëh blijven nog vrijwel on
veranderd. De hoogste noteerlngen waren in de
afgeloopen week tot ƒ2 a 2.20 per 100 K.G. De
minder mooie kooltjes gingen van de hand
voor /le niets hooger.
De ulenpryzen zyn in de afgeloopen week
iets gestegen, nadat in het midden van de week
een kleine daling werd geconstateerd. De laatste
dagen kwam hierin echter een verandering ten
goede, zoodat wy Vrijdag voor de middelsoort
uien ruim ƒ9 per 100 K.G. konden noteeren.
De hoogste prys was 950. De beginnoteerin-
gen waren van 8 tot 8.80. De grove uien liepen
eveneens een weinig omhoog Hiervoor betaalde
men Oudejaarsdag van 8.60 tot 8.90. Drie
lingen zyn voor het grootste gedeelte van de
hand gedaan voor 7.750 per 100 Kg.
Stek-ulen is wederom voor behooriyke pryzen
van de hand gedaan. Meestal noteerden wy
hiervoor van f 5.tot 5.50.
De peenpryzen houden flink stand. De ge
heele aanvoer heeft in de afgeloopen week bo
ven 2.per 100 Kg. gebracht, tot maximum
350 en 2.80 per 100 Kg. Da meest voorkomen
de pryzen lagen tusschen X10 en 3.40. De
kleine peen is te Broek op Langendyk verkocht
voor 11.10. T« Noord-Scharwoude ston
den deze iets lager. Vanaf f 0.80 werd daar be-
taald. Er kwamen weer heel weinig kroten ter
veiling. De noteerlngen liepen ver uiteen. Voor
de mooisten werd tot 4.en 4.60 per 100
Kg. gemaakt. De minst gevraagde sorteering
ging weg voor 0.70.
Rammenas verhandelde men voor 1.10 a
1.20. Benige partyen boerenkool werden afge
nomen voor 1.50 k 2.per 100 Kg. Knolsel-
derle, welke tot nu toe steeds doordraaide of
den minimumprys van 2.noteerde, bracht
bet zelfs tot 2.80.
Voor andyvie werden zeer uiteenloopende
pryzen gemaakt. De aanvoer heeft niet veel
meer te beteekenen. De mooisten maakten tot
1.90, terwyi de minder goede kwaliteit met
0.60 werd betaald.
Bloemkool komt slechts in zeer bescheiden
hoeveelheden ter markt. Eerste soort verkocht
men voor 3.60 5.60 per 100 stuks. Tweede
soort 1.50—2.10.
Aardappelen gingen van de hand voor iets
betere pryzen. Voor blauwe eigenheimers werd
van f 2.803 per 100 Kg. besteed. Bevelan
ders betaalde men met 250—250. Blanke
eigenheimers 2.40.
'ij
