I
r
Le Sage ten Broek
Studenten trekken
naar Tongeren
Nieuwe arbeid te
Beek (L)
Steun aan kleine
boeren j
HET VISSCHERIJBEDRIJF
TE IJMUIDEN
5
RMtwrant DORMUS
N. Z. Vserburpwul b. h. Spui, Amuterdam»
PLATS BW IN U CAATN
ZATERDAG 15 JANUARI 1938
VAN WEEK TOT WEEK
van
BILJARTEN
<4
et Nieuw-
H
land
Sweering wint
WONING IN VLAMMEN
De a.», blijde gebeurtenis
Gift van de Koningin
AT H LET I EK
n
ut
Jd
Aan bestaande achten
een einde 'geksd.
Een onderafdeeling van de Bilt
naar het Noorden
Magnetisch station te
Westerbork
1Pleidooien in schadevergoedings-
kwestie voor den Hoogen Raad
NIEUW RIJNVAARTPOLIT1E-
REGLEMENT
VREUGDEVUUR KWAM
TE VROEG
Stichting van een contact-
zwavelzuur fabriek
Radio-toespraak
minister Colyn
Recordverbetering van
Van Vliet
Betooging u«n Vlamingen om
Grammens uit de gevan
genis te bevrijden
Het slachtoffer aan zijn ■ver
wondingen bezweken
felling is
ten
Gelukwenschtelegrammen
Sigen prestatie van het vorig jaar
verbeter d
Strijd tegen de twee
taligheid
l E.
den
i. is
>md
nld-
De meerderheid der havenar bei-
ders heeft het nieuwe
contract verworpen
Geboorte-aangifte en doop
plechtigheid
Ook in Zuid-Afrika levendige
belangstelling
Na de ramp met de
„Ooievaar”
DE AANRIJDING TE OEGST-
GEEST
Nieuwe bedrijfjes vallen ais rage
er niet onder
Overeenstemming ten aanzien van
alle technische vraagstukken
Voor de steunverleening aan
miliciens
UIT HET BOUWBEDRIJF
i
Werkgevers en werknemers in de bouwbe
drijven zijn tot nu toe nog niet tot volledige
overeenstemming gekomen. Inzake het collectieve
arbeidscontract.
Bewoners in hun slaap gestoord
Amerikaanache tegen Europeesche
athleten
Avondretoars vervroegd
weer
Nederlandsch student
gearresteerd
- 1
vr
fen
By de
plaats,
a
<s<*h vestigde zich reeds in 1777 ais dominee te
I, heeft
857
#.71
De as. blijde gebeurtenis aan het N<
sche hof, zoo wordt uit Pretoria gemi
Een dieseltrein komende uit Utrecht, is Vrijdagavond t>ij Culemborg ontspoord,
waardoor het verkeer ontwricht werd. Een kijkje op de plaats van het déraillement
7. J. Wiemers
8. J. O. Beumlng
3
3
3
2
1
6, J. Dommerlng 1
- - i
0
300
163
33
33
35
35
13
13
96
38
45
53
6#
35
64
35
33.07
13.61
iden
nag
De Staatsmijnen in Limburg hebben beslo
ten tot het stichten vaq een contactzwavel-
zuurfabriek op het stikstofbindingsbedryf van
de staatsmijn „Maurits” op het grondgebied
van de gemeente Beek.
De vereischte bouwvergunning hebben B. en
W. van Beek Vrijdag verleend.
De fabriek, welke in 1938 moet worden op
geleverd, vordert een bedrag van 134.100 aan
bouwkosten.
Is eenmaal de installatie gereed, dan Is er
voor vele handen nieuwe arbeid.
Het resultaat was:
Van Vliet
Gehrels
Bos
Dommevtatg
Wiemers
De Leeuw
Indien de verwachte blijde gebeurtenis In de
Koninklijke Familie op Zondag geschiedt, zul
len de P.T.T.-kantoren dien dag geopend zijn
als op andere Zondagen.
Gelukwenschtelegrammen voor het Koninklijk
Huis, op dien Zondag aangeboden, zullen den
daarop volgenden Maandagmorgen worden be
steld.
TONGEREN, 14 Jan. (Belg*). Gisteravond
hebben zich te Tongeren hevige incidenten
voorgedaan.
Kalm 14 studenten van de Universiteit
van Leuven waren per vrachtauto naar Ton
geren gekomen met de bedoeling Grammena
idt de gevangenis te bevrijden.
900
853'
780
800
633
667
658
348
1. J. H. Sweering
2. A. Bos
3. C. van Vliet
4. P. de Leeuw
5. L. Gehrels
«J
we
tten
ubs
5 is
da-
Hii
Grave?
9.27
13.73
11.14
7.20
833
8.13
7.1#
3.70
88
39
de
bet
ïde
•te
st*
in
te
mt
de
b
rie
ic-
log
t r
Baldadige hand «tak den brand
in een atapel
Grammens is opgesloten, omdat hij Fransche
opschriften had verwijderd.
Na zijn aanhouding verklaarde Grammens, dat
by op de vragen van den rechter-commissaris
niet wenschte te antwoorden zoolang de taalwet
in het Paleis van Justitie niet werd nageleefd.
HU werd daarom in het Huis van Bewaring op
gesloten. Gisternacht hebben zijn aanhangers
alle tweetalige straatnamen in Tongeren dik
onder de verf gezet en hedenmorgen bleek dit,
tot groote verbazing van den Procureur des
Konings en van de akdere hooge ambtenaren,
ook met de tweetalige opschriften in het Paleis
van Justitie het geval te zijn.
De motorrijder, die het ongeval veroorzaak
te, was verblind geraakt door een tegenligger
en daardoor op het voetpad terecht gekomen,
waar de heer Hoonaard, vergezeld van zijn
vrouw, wandelde. De heer V. d. H. werd tegen
den grond gesmakt en zeer ernstig gewond.
97 64
67
70
111
77
83
93
94
In verband met eventueel aan te brengen
veranderingen in den toestand der kleine
boerenbedrijven, deelt men ons mede, dat,
indien voor liet jaar 19381939 en volgende
jaren behoefte zou blijken te bestaan aan
hulp aan kleine boerenbedrijven, zal worden
uitgegaan va^i dea toestand, zooals deze Is
vastgesteld op 1 November 1937. Nieuwe
bedrijfjes zullen dus niet tot de steunrege
ling worden toegelaten.
De uitslag van de stemming over het nieuwe
contract in het visscherij-bedrijf te IJmulden
is, voor zoover betreft de haven-arbeiders be
kend geworden.
De havenarbeiders, georganiseerd in den
Centralen Bond en den Christelijken Bond,
hebben de nieuwe voerspaarden verworpen
terwijl de georganiseerden In den Oud-Ka-
tholieken Bond de voorwaanden hebben
aanvaard.
Het aanbrengen van wijzigingen in de sa
menstelling van de bedrijfjes, ten einde daar
door te komen tot verhoogd* steunbedragen,
of het splitsen van bestaande bedrijven, om in
het bezit te komen van steun, zal derhalve
niet tot 't gewenschte resultaat kunnen leiden.
In zeer bijzondere gevallen kan de minister
op voorstel der plaatseiyke commissie van deze
algemeene regeling afwijken.
Het bovenstaande beteekent uiteraard niet,
dat geen veranderingen in de kleine bedrijven
mogen worden aangebracht of geen nieuwe be
drijven mogen worden gesticht. Deze mededee-
ling heeft uitsluitend ten doel aan belangheb
benden te doen weten, dat als regel in deze
gevallen geen steun zal worden verleend.
hetgeen niet behoeft te verwonderen gezien de
afstamming der bewoner/ en de hechte betrek
kingen, die zij nog met het oude moederland
onderhouden.
De blijde gebeurtenis zal daar te lande met
eenige plechtigheid worden gevierd. Er zal een
groot vreugdevuur worden ontstoken, zoodra
het heuglijke nieuws bekend zal zijn. Professor
Gerrit Bon, de bekende Zuld-Afrikaansche
componist, heeft ter eere van Prinses Juliana
een fraai orgelmuzlekstuk vervaardigd.
Dit beteekent dat de meerderheid der ha
venarbeiders zich tegen het nieuwe contract
heeft uitgesproken.
De uitslag van de stemming onder de zee
lieden was Vrijdagmiddag nog niet bekend.
Krachtens deze regeling heeft Nederland
meest-begunstiging verkregen voor de arti- -
kelen vallende onder de posten 76, 131 (1),
338 (1) tot en met (8) en (10), 353 en 397
(6) van bet tarief van Invoerrechten van
Nieuw-Zeeland (sigaren, pharmaceutische
artikelen; draad en kabel,, electrotechnlsche
artikelen, machinerieën en verfwaren).
Hierdoor Is aan de tot nu toe bestaande
achterstelling bij België en Duitschland een
einde gekomen.
Naar wij vernemen, heeft de directie van
het Koninklijk Nederlandsch Meteorologisch
Instituut te De Bilt aan B. en W. van Wester
bork (D.) vergunning gevraagd voor het bou
wen van een waarnemingsgebouw met dienst
woning voor een wetenschappelijk assistent op
een boschryk terrein bü het nieuwe dorp Wlt-
teveen. -
mingen door de magnetische Instrumenten niet
meer mogelijk zal zijn.
Daar de Ned. Spoorwegen om bepaalde tech
nische redenen, inplaats van aan wisselstroom,
de voorkeur hebbengegeven aan gelijkstroom,
kunnen zeer hinderlijke storingen binnen een
straal van 15 K.M* niet uitblijven.
De regeeringspersdienst meldt:
Als gevolg van de in het najaar van 1937 ge
houden bijeenkomsten van vertegenwoordigers
van de Rijnoeverstaten en België, betreffende
en nieuwen tekst voor het Rijnvaartpolitie-
reglement, is dezer dagen te Keulen overeen
stemming bereikt ten aahzlen van alle aan
hangige technische vraagstukken.
Onder deze omstandigheden mag verwacht
worden dat, nadat de centrale commissie voor
dé® Rijnvaart zich hierover zal hebben uitge
sproken. gelijkluidende voorschriften op den
geheelen Rijn zullen kunnen worden toegepast.
De nieuwe tekst zou dan in den loop van het
jaar bekend gemaakt kunnen worden, zoodat
het reglement op 1 Januari 1939 in werking
zou kunnen treden.* c.
Om de toepassing van dit reglement op deh
geljeelen loop van den Rijn te verzekeren, zul
len' dan echter nog bijzondere overeenkomsten
tusschen de betrokken regeeringen moeten wer
dén gesloten. o
Wel Is men het dezer dagen eens geworden over
de indeeling van het land, zoodat de nieuwe over
eenkomst voortaan voor het geheele land van
Woensdagavond om 10 uur werd de brandweer
gewaarschuwd, dat brand was uitgebroken 'ie
Overleek in de woning van den heer G. Visser
aan het Oudelandsdijkje. De brandspuit van
Monnikendam vertrok onmiddellijk derwaarts,
doch zag zich door het drassige terrein voor
groote moeilijkheden geplaatst. Vele maters
slang moesten worden uitgelegd om den vuur
haard te bereiken. De woning brandde geheel
af, doch den stal met vee wist men te behou
den. De bewoners, die zich reeds ter ruste had
den begeven, moesten zich in allerijl redden en
konden slechts eenig geld en kleedingstukken
bij hun vlucht medenemen.
Verzekering dekt de schade. De vermoedelijke
oorzaak is het te hard stoken van de kachel.
Het betreft hier de verplaatsing van het
magnetisch station, welke noodlg was geworden
wegens de electrificatle van de spoorlijn
UtrechtArnhem. De storende werking van de
motoren der op korten afstand voorbijsnellende
electrische treinen zal zoodanig en van dien
4-
De groote verrassing van- de avondwedstrijden
was de prachtige prestatie, welke Van Vliet
leverde in zijn partij tegen Gehrels.
Met series van 65 en 93 resp. in de 5e en P*
beurt en een slotserie van 96 maakte de Hage
naar de 300 in 12 beurten vol. waarmede hij het
Nederlandsche record-gemiddelde van eeh party
van 31.43, staande op zijn eigen naam en ge
vestigd op 10 December van het vorig jaar te
Rotterdam in zijn partij tegen Van Belle om
de Coupe Glorleux, bracht op 25.De cijfers
der recordparty waren: 3, 0, 3. 5. 65, 9, 0, 0,
93, 28, 0, 96.
Het spel van Van Vliet was zeer zuiver. Zoo
dra by de ballen goed in positiA kreeg, kwamen
de punten vlot bijeen, prachtig buitte hy de L
cheval-positie uit. Slechts zelden kwamen de
ballen minder goed te liggen, maar dan bracht
zijn techniek de goede oplossing. Zoo ging het
in de 9e beurt op de 100 af, toen hy by de 94e
carambole strandde. De slotserie werd in record-
tempo gescoord en 'toen hy de 96 bij elkaar had
en dq,300 vol waren, lagen de ballen zoo gunstig,
dat hy er zeker nog wel een tiental punten zou
hebben by gemaakt, waardoor het Nederlandsch
serierecord van Sweering met 105' eveneens zou
zyn verbeterd.
Dat Gehrels tegen dit spel niet opgewassen
bleek, behoeft niet te verwonderen.
Op den natkmalen feestdag zal de minister
president, ZExc. dr. H. Colyn, een korte toe
spraak houden tot het Nederlandsche volk
over de beide zenders avonds van 8 uur
tot 8.15 uur.
Naar wy vernemen, hebben de Nederlandsche
Spoorwegen besloten op den as. natlonalen
feestdag de byzondere retourkaarten, de ag.
avondretours, welke normaal geldig zyn
in de treinen, welke n a 18 uur vertrekken (vol
gens de dienstregeling), reeds geldig te doen zyn
in de treinen, welke volgens de dienstregeling
om 16 uur of later vertrekken.
Op den hoogsten neuvel van de Waranda-
bergen op de Erfgooiersmeent te Huizen was
een huizenhooge stapel brandbaar' materiaal
opgetast. Inwoners van de gemeente Huizen
hadden op verzoek van de Oranje-vereeniglng
het materiaal byeengebracht en enkele fabrie
ken stonden haar brandbaren afval af. Deze
stapel was bestemd op-den nationalerwfeest-
6Uag tot vreugdevuur te worden gepromdb>eera
Een baldadige jongenshand stak er echter Vry-
dagavopd om negen uur al den brand ln. Dc
geweldige vuurgloed trok heinde en ver de
aandacht. De brandweer was spoedig ter plaat
se en wist met twee stralen het fantastisch
schouwspel tot een spoedig einde te brengen
De politie heeft in verband met het ontydlg
oplaaien van het vreugdevuur den jeugdigen
bet Jaar 1910 werd te Amsterdanj een na
tionale tentoonstelling gehouden betreffen
de het Boek. Uiteraard moesten hier ook
portere katholieke uitgaven vertegenwoordigd
zjjn, en wie had deze beter kunnen byeenbren-
de man met de fabelachtige boeken-
pater dr. Honaventura Kruitwagen
OFM. Deze geleerde is Immers de vraagbaak
voor allen, die met oude boeken te maken heb
ben; hy kent alle uitgaven, aUe byzonderheden,
alle merkwaardigheden, die men maar ver
langt. Goed, pater Kruitwagen gaat dus aan
het werk, gewapend met veel kennis, veel on
dernemingslust en veel optimisme. Hy heeft
zelf, later, in het maandblad ,De Katholiek”,
verslag uitgebracht van dien arbeid en wat
bleek nu? Deze geleerde kloosterling, aan
wiens aandacht zoo weinig belangryks ont-
anapt, had na voltooiden arbeid één groote
aanwinst voor zyn eigen wetenschap te boe
ken. Hy had kennis gemaakt met reeds lang
bestaande katholieke boekwerken, die zelfs voor
hem, den boekenkenner by uitstek, Jn menig
opzicht een openbaring" brachten. Hy zegt het
in syn verslag:
„Op de eerste plaats kreeg ik een onbegrens
der! eerbied voor den durf en de ontzettende
werkkracht van den bekeerling Joachim Le
gage ten Broek, dien ik tot myn schande tot
dan toe slechts zoo wat by name kende.”
Welnu, wanneer pater Bonaventura Kruit
wagen moet bekennen, dat hy iets op het ge
bied van boeken en uitgaven niet yeet, dan
kan men veilig aannemen, dat het betreffende
onderwerp slechts door zeer weinigen, om niet
te zeggen door niemand, bestudeerd is. Van
daag, nu er over Le Sage heel wat meer ge>-
schreven is dan In 1910, zal menig katholiek,
zelfs onder de best bestudeerden, nog eeftyk
moeten toegeven, dat hy over Joachim L^Sage
ten Broek heel weinig weet te vertellen. Zeker,
dien naam heeft iedereen wel eens terloops ge
boord.'Immers Le Sage was de voorlooper van
onze groote emancipatoren der vorige eeuw. Hy
bereidde door zyn geschriften den weg. dien
Broere, Thym en Schaepman zouden inslaan.
Maar wafer in die geschriften te lezen staat,
weet nauwelijks iemand. Ook' het feit, dat Le
Sage als katholiek dichter nog niet zoo'n slecht
figuur maakte onder zyn tydgenooten èl
onze katholieke emancipatoren waren dichters
weet byna niemand en het is heusch niet
makkeiyk, de poëzie van dezen pionier op te
sporen. Maar het belangrykst is zyn
vooral zyn strydproza, waarmede de vryvech-
ting der Nederlandsche katholieken begint als
met een stoutmoedigen oorlogskreet.
Mag ik het ronduit zeggen, hoewel het niet
mooi staat, dat iemand in de krant over zich
zelf spreekt? Het is altyd een wensch van my
geweest, het beste proza te verzamelen uit on
sen emancipatle-stryd, want 'onze geloofsge-
nooten weten zoo min als onze tegenstanders,
welke edele gevoelens, welke vurige geloofs
kracht, welke dappere overtuiging en welk een
schoone ontroering uit dit proza spreken.
Wanneer iemand zulk een plan heeft, en een
ander is hem vöór, dan kan dat een oogenblik
kwaad bloed zetten en zoo was Ik ronduit
bekend niet aangenaam verbaasd, toen ik
een taak, die ik myzelven voorbehield, ineens
zag uitgevoerd door iemand anders. Laat ik er
direct aan toevoegen, dat dit onaangename ge
voel de plaats ruimde voor een blyde verbazing
over de uitstekende wijze, waarop F. de Kok
die taak opvatte en uitvoerde iy zyn serie
.Katholieke Herdrukken", een uitgave van de
ondernemende Klnheim-Uitgevery te Helloo.
Ziehier 'wat F. de Kok van plan is pn de
hemel geve, dat dit plan volledig tot uitvoering
komt! Hy wil in een reeks eenvoudige, niet te
dure boekjes, datgene by elkaar brengen, waar
door de stryd van de Nederlandsche katholie-
Rotterdam. Dominee Le Sage was een
strevend man en hartstochteiyk patriot, het
geen beteekent, dat hy democratische neigin
gen had. Tijdens de Fransche revolutie kwam
hem dit duur te staan: hy moest in balling
schap en vertrok naar het Roomsche Antwer-
pen, waar de jonge Joachim voor het eerst de
katholieke kerkgebouwen en den katholieken
eeredienst leerde kennen. Kerst in 1795, toen
de Bataafsche Republiek was uitgeroepen,
keerde dominee Le Sage terug naar zyn vader
land. De zoon was toen al niet protestant meer.
Hy was op gematigde wyze de leer van de En
cyclopedisten toegedaan, dweepte met „de rech-
ten van den mensch”, doch ontdekte geleide-
UJk aan, dat deze rechten nergens een vaster
beslag hebben dan In bet Evangelie van Jezus
Christus. Dit bracht hem tot de Katholieke
Kerk, waartoe hy overging in het Jaar 1806.
Wat hem vooral tot dezen stap bewogen had,
was de bestudeering van het boek van Bossuet
over de Veranderingen der protestantsche
kerke^.
Hoewel de bekeering van Le Sage zich in alle
stilte voltrok, wekte de bekendwording van dit
feit groote beroering in het land, en de Rotter-
damsche rechtsgeleerde moest tydelyk de wyk
nemen naar het Franciscanenklooster te Me-
gen. In 1808, toen Lodewyk Napoleon aan het
bewind kwam, kon Le Sage zich weer vry te
Rotterdam vestigen als notaris. Maar nog werd
hy zoo lastig gevaUen, dat hy in 1813 moest
verhuizen naar Loosduinen.
Nu volgen de jaren van zyn onvermoeibare
werkdadigheld als apologeet en emancipator. Hy
stichtte tydschriften, schreef en vertaalde vlug
schriften, redigeerde, las, trad op als secre
taris van de R.K. Maatschappy ter bevordering
van godsdienstige wetenschap en goede zeden,
leidde een reeks uitgaven onder den titel:
Roomsch-Catholyke Bibliotheek, kortom; deed
beelemaal alleen het werk van drie volwassen
mannen.
Zyn gezondheid was zwak, zyn oogen waren
slecht hy werd weldra geheel blind hy
was doodarm, maar hy vocht voor een zaak,
hem dierbaarder dan het leven. Ze bracht hem
in de gevangenis. Op 23 Augustus 1827 werd
Joachim Le Sage ten Broek gearresteerd wegens
het publiceeren van artikelen, die men staats-
gevaariyk achtte. De oude democraat in hem,
die hem tot een vurigen bewonderaar van den
ongelukkigen, maar genlalen Lamenair maakte,
versterkte den strydbaren toon van den nieu
wen emancipator en zoo kwam het, dat hy in
de „Protestantsche Natie” voor een gevaarlyk
man werd gehouden. Hy was ook gevaarlyk
voor degenen, die het staatsbelang vereenzel
vigen met het onrecht en de vaderlandsliefde
met de onderdrukking. Ze brachten hem daar
proza, de beruchte gevangenpoort in Den Haag, waar
hy eenvoudig tusschen de boeven werd -geset,
terwyi het gerechteiyk onderzoek naar zyn
schuld werd uitgesteld van dag tot dag. Deze
toestand heette,, voor-arrest”. Inmiddels kwflp- omvan« vdjrrdat het doen van zuivere waarïlé-
de het licht zyner oogen, verzwakte zyn gestel.
Hy moest wel smeeken om gratie, die hem op
19 November verleend, werd.
Doch toen was hy een gebroken man, wat
niet beteekent, dat hy ophield te werken. In
1829 kreeg hy wegens blindhéld zyn ontslag als
notaris. Hy was 54 jaar. Hy zou er 70 worden.
Blind, woonde hy te Grave, waar later het
voortreffelijke katholieke blindeninstituut ver
rees. zyn pleegkind Josué Witz schreef nu, wat
Le Sage dicteerde, en werkte zich goed in den
arbeid van zyn pleegvader in, zoodat ook na
Le Sage’s dood vele van diens stichtingen kon
den voortbestaan. Hiertoe behoorde zelfs een
eigen katholieke drukkery.
Le Sage heeft nog beleefd, dat het katholieke
dagblad „De Tijd” werd gesticht een voort
zetting van zyn journailstieken arbeid, doch
toen was hy werkeiyk uitgeput. In Juli 1847,
op een Zondagavond, maakte een liersen-
beroerte onverwacht een eind aan zyn leven,
begraven In het Brabantsche stadje
Naar we vernemen, zal de aangifte van d*
geboorte van een Prins of Prinses ten gemeen-
tchuize Baarn persoonlyk door Z. K. H. Prins
Bernhard geschieden.
Uit kerkeiyke kringen’ vernemen wy nog, dat
de doop van een Oranje-telg te Baarn in de
Nederlandsch Hervormde Kerk -? in een spe-
clalen dienst, op Zaterdag te houden zal
geschieden. Deze dienst zal worden geleid door
ds. E. H. Blaauwendraad, terwyi ds. Welter
de doopplechtigheid zal verrichten.
De Dultsche athletiek-leidrr. graaf von Halt,
heeft op een desbetreffende vraag aan
dén Amerikaanschen athletiekbond meegedeeld,
dat hy nog steeds van plan is den wedstryd
Amerika—Europa in het Berlynsche Stadion
te organiseren, indien Amerika zyn medewer
king wil verleenen. Naar Verluidt staat de
Ameflkaansche athletiekbond welwillend tegen
over het plan van den heer von Halt. De ont
moeting zou plaatsvinden na de Europeesche
athletiekkampioenschappen, dl* dit jaar in
Op de andere tafel ging het aanvankeiyk zeer
Vlot. In zeer korten tyd had Sweering 100
caramboles te pakken, dank zy series van 64.
'SI en 28. resp. in de 4e, 5e en 7e beurt.
Na 7 beurten was de stand 143—19 voor Swee
ring. Daarna vlotte het b# den Insulindeman
niet zoo goed meer, zoodat hy 33 beurten noodig
had om de party te beëindigen.
Beumlng bleef op 163 staan. De uitslag was:
9.09
4S3
By de studenten, dié leen aanval op de gevan
genis te Tongeren, waar Grammens zit opgeslo
ten, ondernamen, bevond zich ook de 26-jarige
Nederlander A. S. uit het Westland, student in
de sociale en economische wetenschappen te
Leuven. Hy werd door de rykswacht gearres
teerd en bleek niet in het bezit van een Bel
gische verbiyfsvergunnlng.
In den afgeloopen nacht nu kwamen de Leu-
vensche studenten in Tongeren demonstreeren.
Gedurende meer dan twee uur trokken zy luid
ruchtig door de straten van de stad en brachten
voor het gevangenisgebouw een langdurige ovatie
aan Grammens.
Het ging er tameiyk stormachtig toe. Op een
gegeven oogenblik werd er een schot gelost,
waarby een der studenten werd gewond. Degene,
die geschoten heeft, een koopman uit Tongeren,"
heeft verklaard uit vrees te hebben geschoten,
omdat hy zich bedreigd achtte.
Hy 1* In bewaring gesteld.
Sweering
Beumlng
Jttë verdere uitslagen waren:
300
164
Voor den Hoogen Raad zyn Vrydag de plei
dooien gehouden in de zaak van mevrouw D.
Young, weduwe van Ir. Ch. A. A. Baudart, te
gen de K. L. M.
Ir. Baudart was by de ramp met de „Ooie
vaar' "bp 6 December 1931 om het leven ge
komen en zyn nagelaten betrekkingen spraken
de K.L. M. In rechte aan. Deze actie hebben
rechtbank en hof afgewezen, voomameiyk óp
grond, dat het slachtoffer by het koopen van
zyn passage-blljet van elke actie tot schade
loosstelling afstand deed.
De nabestaanden zyn vaBSAet arrest In cas
satie gekomen. Voor hen trad op mr. D. J.
Veegens.
Mr. Veegens schetste allereerst in korte trek
ken het verloop van het ongeval en betoogde,
dat den bestuurder van het toestel grove
schuld te wyten was, daar deze een te langen
aanloop had genomen en een noodluik had
opengezet, waardoor het toestel niet vlug ge
noeg van den grond heeft kunnen komen.
Pleiter meende, dat hoewel iemand afstand
kan doen van een hem door de wet toegekend
recht, hy dit niet kan doen ten nadeete van
zyn nabestaanden.
De nabestaanden hebben hier een actie uit
eigen hoofde. Juist geldt dit volgens het 81a-
meesche recht, dat gerecipieerd is naar het
Zwitsersche.
Met aanhaling van zeer veel buitenlandsche
rechtspraak en literatuur verdedigde pleiter
deze stelling. Wel komt men dan tot een ze
kere inconsequentie, n.l. het slachtoffer kan
zélf wel afstand doen, doch zyn nabestaanden
verliezen dat recht niet, fioch men prefereert
deze Inconsequente billykheid tegenover een
consequente onbiliykheid.
Mr, Bodenhausen, voor de K. L. M. optre
dend, bestreed de aangevoerde cassatlemidde-
len. Het hof heeft in principe aangenomen, dat
nabestaanden inderdaad een zelfstandige actie
kunnen hebben.
Door het accepteeren ?ali de bewuste af-
stands-clausule van het passage-blljet heeft
het slachtoffer evenwel géén afstand gedaan
van eventueele vorderingen van zyn na-be-
staanden op de K.L.M., doch de voorwaarden
opgeheven, wefke noodzakeiyk zyn voor het
ontstaan van deze actie.
Dit nu is niet in stryd met d* Nederland
sche openbare orde.
De nieuwe wet van 1936, uitvloeisel van het
Internationaal verdrag te Warschau, tot re
geling van de schade, ontstaan door lucht-
vaartulgongevallen, bepaalt, dat men zyn aan-
sprakeiykheld kan beperken tot een bedrag van
f 12500. Voor dien tyd zou men dus de aan
sprakelijkheid by contract geheel kunnen uit
sluiten.
De procureur-generaad zal 38 Januari ooa-
clusie nemen.
300
235
De stand na den tweeden c&g alle spelers
hebben 3 partyen gespeeld luidt:
gew. caramb. brt.,h_s. tpg. gem.
orwi on aA non'
De 56-jarige heer J. van den Hoonaard, uit
Rynsburg, die Donderdag op den Rynsburger-
weg onder Oegstgeest door een motorrijtuig
werd aangereden, is thans in het acade
misch ziekenhuis te Leiden aan a/jn verwon
dingen overleden.
De regeeringspersdienst meldt:
In Juli van het vorige jaar zyn met den
Nieuw-Zeelandschen minister Nash, ter gelegen
heid van zyn bezoek aan Nederland, besprekin
gen gevoerd, ten einde te geraken tot een rege
ling van de handelsbetrekkingen tusschen bei
de landen. Deze besprekingen konden niet aan
stonds ten einde worden gevoerd en zyn der
halve tusschen beide regeeringen voortgezet, zy
hebben thans tot een resultaat geleld, hetwelk
is neergelegd in een nota-wisseling. De hierby
getroffen regeling der handelsbetrekkingen is op
14 Januari van kracht geworden.
hen om culturcele geiykwaardigheid geken
schetst wordt: het beste dus, dat er van ka
tholieke zyde geschreven Werd door vooraan
staande mannen tusschen de jaren 1816 en
1903, of, zooals de ondertitel van d« serie luidt:
„Vanaf J. G. Le Sage ten Broek tot dr. H. J.
A- M. Schaepman”. (De jaartallen maken dul-
«eiyk. dat hy bedoelt „tot en mét” Ör.
Schaepman, en dit is maar gelukkig ook, al
zouden wy zoo gaarnd een verzamelde uitgave
zien van 81 Sch^epmaos gedichten, redevoerin
gen, boeken, vlugschrifteh en brieven. Daar is
helaas geen geld en geen belangstelling genoeg
voor! Het Is toch doodjammer!)
Dat alles kan niet in één boek, zoodat De
Kok telkens een deeltje In het licht zal geven.
Hy is nu begonnen met het eerste deeltje nader
betiteld: „De gevangenschap van Le Sage en
zijn stryd voor de Kerk”.
Wat is bet toch te hopen, dat men dit boekje
zal koopen en aldus de noodzakeiyke ja de
onmisbare verzameling van De Kok zal moge-
Ujk maken. De katholieken doen soms zoo wei
nig aan cultureele liefdadigheid, terwyi ze toch
voor elk liefdewerk te vinden zyn. Begrypen ze
het belang niet van ’n sterk cultureel apparaat?
Dit is niet altyd rechtstreeksche geloofs-propa-
ganda, maar het Is vaak van grooter invloed te
laten zien, wie wy ^yn, dan te herhalen, wat
*tj willen!
En als wy moeten laten zien, wie wy zyn,
dan kunnen wy met Le Sage om te beginnen
uitstekend voor den dag komenl Welk een dap-
per stryder en welk een vurig schrijver. Uit zyn
W hy leefde van 1775 tot 1847 bleven wel-
cig Nederlandsche proza-schrjjvers beroemd,
®eestwjdjn het dichters, wier naam de ge-
schied^njJ! uit qie dagen heeft onthouden. Het
Proza rond 1800 doet ons zoo ouderwetsch
aan- I&sKjiier brandt ineens d» gloed door
oudbakkeï?>a^ivonnen heen, hier stuwt de
geestdrift de vaart van den volzin
Alvorens ons echter met den Inhoud van dit
*yke deeltje bezig té houden, past het wel, iets
vertellen over den man. Hy is zoo weinig be
kend, zelfs by wie hem zoo goed kennen
•hoesten.
Joachim Le Sage ten Broek dan werd te
Groningen geboren op 27 November 1775. zyn
ondergeschikte;
gedurende den nacht, terwyi
zoowel te Witteveen als te De
Bilt parallelle proefnemingen zullen geschieden
om een geleidelyke voortzetting der werkzaam
heden te verzekeren.
Tot de verdere plannen van het Koninklyk
Nederlandsch Meteorologisch Instituut behoort
de aanstelling van een doctor in de wis- en
natuurkunde, die zich aan de opmetingen en
de proeven te Witteveen zal wyden.
De Koninkiyke Nationale vereeniging tot
steun aan miliciens werd verbiyd met een ruime
bijdrage van haar beschermvrouwe, H. M. de
Koningin, als blijk van» belangstelling in den
zoo nuttigen arbeid dezer vereeniging.
Met het oog op de komende uitbreiding van
den dienstplicht, welke zsgare eischen aan haar
middelen zal stellen, voert de vereeniging thans
een propaganda-actie, zoodat bovenbedoelde
nder was daar professor in de wysbegeerte 81,t zeer welkom is. Het bestuur hoopt, dat dit
”oeh vestigde zich reedk in 1777 als dominee te voorbeeld allerwegen navolging moge
viuuen*
Het gevolg van de electrificatle der spoor-
van De Bilt niet meer ter plaatse kan worden
wegen is derhalve, dat het magnetische station
gehandhaafd.,
Men heeft toen uitgezien naar een
ver verwyderd van het electrisch verkeer en ge
meend, deze gevonden te hebben midden in
Drente, ver van de bewoondFwereld, op een
rustige plek, waar geen storingen zyn te ver
wachten.
Na verleening van de verwachte toestemming
zal spoedig met het bouwen van het station
worden begonnen. De verhuizing van De Bilt
naar Witteveen moet 15 Mei in kannen en
kruiken zyn, daar op dien datum de electrifi
catle haar beslag krijgt.
De Bilt biyft bestaan voor
proefnemlnge;
vanaf 15 Mat
an.
oor
zoo
d*
r-
in
o-
d-
le
r-
<1
n