ONS BLAD
Chautemps heeft goede hoop
te zullen slagen
I
Het nieuws van heden
Rijksmiddelen
Een nieuwe nacht
van wachten
Chineezen in den
aanval
BTACK's
i
DE BAROMETER
Gevangenisstraf
voor P. Mayer
Als de storm is
uitgewoed
WEER EEN VOLKSFRONT-
REGEERING?
Ruime gave van
den H. Vader
Volksstemming in
Dui tschland
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Z1EKENBFONI^EV^NC1ER
OOK SPOORFONDS
A
„Wü dulden dit
niet langer”
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Juli
De „Time»” in beslag
genomen
Ford doet een vredes
aanbod
Wie zullen bij aangifte
als getuigen fungeeren?
Duitsche oorlogsschepen arri-
voeren te Algeciras
Prins Bernhard maakt een
autotochtje
Meer dan dertig dooden
in Engeland
Hij wil niet overijld
handelen
Voor het herstel van de verwoeste
kerken in Spanje
Fabrieksverkiezingen worden
toegestaan
Japanners maken melding van een
geconcentreerd offensief
op Hangtsjaa
Het Fransch-Russisch
verdrag
Dodds opmerkingen te Berlijn
onwelkom
Dieven sloegen een
goeden slag
DIT NUMMER BESTAAT UIT
8 BLADZIJDEN
u
u
t
k
r
Rechtsch offensief bij
Teruel hervat
Met vele lichten brandende, staat
het paleis onder den klaren,
maanhelderen hemel
Tenuitvoerlegging van het in
j.l. uitgesproken vonnis
Geestelijke verwarring
te Tokio?
Over het geheele jaar 1937 was
de opbrengst ruim f 63 mil-
lioen hooger dan
de raming
Voor Hitler naar. Rome gaat, zal
het volk zich uitspreken over
het nazi-beleid
Dertig jaar geleden maakte Fatman de eerste vlucht van 1 KM. lengte. Dit feil is
in Frankrijk in 'njeestpergadering herdacht
Een buit van 600.000 francs
in zilver
Tokio wil definitief met
Tsjang Kai Sjek breken
Prinses Juliana maakt
een rijtoer
DINSDAG 18 JANUARI 1938
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No. 91
DE PRIJS RER ADVERTENTIEN bedraagt 20 et p.
r«gM; lng«zond«n Mwdedaellngwn 40 ct. pt A
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaarne door onze
Administratie verstrekt.
Protesten der Vlamingen eischen
vrijlating van Grammens en
toepassing der taalwetten
s
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
I
aanval
06
r
BS
l
vormen.
De eerste foto
i
I
van Bultenlandsche
van
uit
van
»elï
X
c
w
Q
a
a
a
c.
r
I
i
B
I
l
I
Te Gibraltar wordt vernomen, dat de Duit
sche oorlogsschepen Deutschland, Grelf en Fal-
ke, komende uit het Westen, vanmiddag te Al
geciras zijn aangekomen. Een Dultsch ravitall-
leeringsschip, dat des morgens voor anker was
gegaan voorzag deze schepen van brandstof.
geheel van weerstandspunten van den eer*
sten rang vormen.
Den geheelen dan »taan voor het paleis te Soestdük belangstellenden, om een glimp
op te vangen van hetgeen in en om het paleis gebeurt. Prins Bernhard, die Zon
dag uitreed, werd met gejuich begroet
een stevig gebouw oprichten tegen alle mo-
gelijke stormen.”
i
1
i
9
1
i
Een heldere nacht met maan en sterren
en nauwelijks een zuchtje wind. Het prin
selijk paleis brandt tusschen de duistere
boomen met tot zeer laat vele lichten achter
de deuren, in de gaanderijen en achter tal
van vensters. Wederom een nacht van wach
ten. Een andere morgen van spanning. Wat
ial de nieuwe dag brengen?
Wanneer zullen de kanonschoten het blijde
nieuws verkondigen, uitweg geven aller
wegen aan de lang ingehouden vreugde?
Het Britsche sa. „Cragpool", metende 5133
ton, heeft, midden op den Atlantischen Oceaan,
S.O.8.-seinen uitgezonden, die door de marine
radio zijn opgevangen. Het schip heeft ernstige
lekken in de machinekamer en verzoekt onmid
dellijke assistentie.
LONDEN, 18 Jan. (Reuter.) Het aan
tal dooden, dat de storm £n het afgeloopen
weekeinde heeft geêischt, wordt thans op
meer dan dertig geschat.
Na een bespreking met president Lebrun
heeft Chautemps zich Maandag In prin
cipe bereid verklaard een ministerie te
vermen.
Deze kerken, die men aan *t restaureeren is,
zullen in het voorjaar heropend worden.
Voorts heeft de H. Vader aan Mgr. Anto-
niuttl, apostolisch legaat te Burgos, 150.000 Lire
gezonden voor den heropbouw van het Semi
narie van Canollas.
De nobele fÜften van den H. Vader hebben
groot enthousiasme verwekt bij hen, aan wie
ze ten deel vielen.
Onze Romelnsche correspondent meldt ons:
Dezer dagen is te San Sebastlano een
groot aantal kisten gearriveerd. Inhoudende
kelken, kruisbeelden, ampullen en andere
benoodlgdheden voor het H. Misoffer. Het
zijn geschenken van den H. Vader aan de
kerken in Spanje, die door de communis
ten In de eerste oorlogsmaanden verwoest
zijn.
PARIJS, 17 Jan. (Havas) Het schijnt soo
goed als zeker, dat Chautemps niet zal mo
gen rekenen op deelneming der socialisten
aan een door hem te vormen Fransche re
geering. Meer waarschijnlijk is het, dat hij
den steun deaer partij zal krijgen.
heeft
van de
radicaal-socialisten
TOKIO, 17 Jan. (Domei). Volgens berichten
uit Sjanghai heeft de Japansche amhassadtar
in China, Kawagoe, aan de pers medegedeeld,
dat hij door zijn regeering telegrafisch is terug
geroepen, aangezien de regeering te Tokio wil
breken met maarschalk Tsjang Kal Sjek.
Van welingelichte zijde wordt verder verno
men, dat hü vervangen zal worden door een
plaatsvervangend ambassadeur, die de betrek
kingen van Japan met de .verschillende mach
ten in China” zal onderhouden.
MÜNCHEN, 17 Jan. Het DK3. deelt
mede, dat pater Ruppert Mayer 8J. zich
in hechtenis bevindt omdat hü een gevan
genisstraf van zes maanden moest onder
gaan, waartoe hij op 23 Juli 1937 werd ver
oordeeld, wegens overtreding van de kan-
selparagraaf.
Uitgebreide voorbereidselen voor de volksstem
ming worden thans getroffen. In de groote ste
den worden vergaderingen gehouden, waarin na-
tionaal-soclalistlschc sprekers een uiteenzetting
geven van den arbeid der regeering gedurende
de laatste jaren en van de doeleinden op het
gebied van blnnenlandsche en bultenlandsche
politiek der regeering.
n
e
ver
bet
Men zet uiteen, dat het verbreken der
diplomatieke betrekkingen geen oorlogsver
klaring Insluit, zoodat de mededeellng, naar
men van meening is, geen groote wijziging
brengt in den tegenwoordigen toestand in
China.
Stand op Dia stag eer wm 788.7
Vertgs stead; 758
5LAOLIL
MOSTERD
EN AZ.IJN
„Zooveel mogelijk goeden wil
groepeeren om de belang
rijkste goedgekeurde
beginselen”
PABUS. 18 Jan. (Havas). De Jeer publi
ceert t volgende bericht van haar Bi rips
achen eorreependent;
Met gerucht doet de ronde, dat in April
aanstaande In Duitachland een vnlbestsm
ming aeu worden gehouden ever vraagstuk
ken van Mnnenlandaehe en buitenlandache
politiek.
BERLIJN. 17 Jan. (Havas). Het nummer van
de .Times’* van heden is bij zijn aankomst té
Berlijn in beslag genomen. Men vermoedt, dat
deze maatregel genomen is, omdat bet blad een
bericht uit Washington bevatte, waarin mel
ding werd gemaakt van de opmerkingen van
den vroegeren Amerikaanschen ambassadeur
Dodd, over het nationaal-soclalistlsche regime
en Hitler.
TOULON. 17 Jan. (Havas) Inbrekers hebben
te Toulon 600.000 francs in zilverstukken van
30 en 10 franc ontvreemd. De munten waren ge
borgen in twaalf zakken en bestemd voor de
Bank van Frankrijk.
PARIJS, 17 Jan. (Havas) Het Fransche mi
nisterie van Bultenlandsche Zaken heeft het
gerucht, dat in de pers is verschenen inzake
het feit, dat op den Franschen ambassadeur
bü de regeering van de Sovjet-Unie druk sou
zijn uitgeoefend tot uitbreiding van het
Fraosch-Russische verdrag, tegengesproken.
F
Prins Bernhard reed Maandagmorgen half elf
rit, om, zooals hjj ook op vorige dagen op dit
lur placht te doen, in zijn open grijzen sport-
•uto een ritje te maken in de omgeving. Ook
hans weer werd de auto door een chauffeur
bestuurd.
Met den steun zijner politieks vrienden denkt
Chautemps wel een kabinet te kunnen samen
stellen, zelfs zonder de deelneming der socia
listen. Slechts indien hij van de zijde der socia
listen uitgesproken tegenkanting zou ondervin
den, zou hjj zijn taak niet voortzetten.
Mocht hij niet slagen, dan sou president
Lebrun twee oplossingen onder oogen kunnen
zien. Hij sou als formateur opnieuw Blum
kunnen aanwijzen, wiens partij achtereenvol
gens den val van het kablnet-Chautemps be
werkstelligd en de reconstructie ervan verhin
derd zou hebben, of wel een beroep kunnen
doen op Sarraut, om een volksfront-mlnisterie
te vormen met deelneming, of op zijn minst
steun, der socialisten.
Ondanks het feit, dat de regeerlngsvormlng
van Blum thans van de baan is, is de natio
nale raad der socialistische partij hedenavond
bijeengekomen. Toen Blum binnentrad werd hü
begroet met den kreet: „Blum aan de macht I”
BRUSSEL, 18 Jan. (A.NF.) De arres
tatie van den bekenden strijder voor de na
leving der taalwetten. Grammens, die,
waar hjj kan. de Fransche naamborden in
Vlaanderen overschildert, hetgeen kort ge
leden weer tot zijn aanhouding te Tonge
ren heeft geleid, heeft in Vlaamsche krin
gen tot talrijke protesten aanleiding gege
ven.
Hjj verklaarde, dat hjj zijn ministerie wil
baseeren op het volksfront; hjj wü den so
cialisten dezelfde voorwaarden stellen om
deel te nemen, als bjj sjjn vorige kabinet.
Tenslotte bevestigde hü, dat hü het denk
beeld van Léon Blum, een regeering op
breedere basis te vormen, goedkeurt en ten
uitvoer wil pogen te brengen.
Elders schrijft het Mad: WU.bebben den
indruk, dat wü in het Vlaamsche land be
weren dagen tegemoet gaan. De tijd der
duldsaamheid blijkt voorbij. Veer de Vla
mingen gaat het om een greets snak, een
geweldige zaak. Er aal n et nooit worden
Uitgevochten of de taalwetten in BelgH
doode letter blijven, en of de Vlamingen dat
blijven dulden.
Naar mfjn meening moeten we echter
vasthouden aan een opvatting, die ook de
vorming van mjjn vorig kabinet had ge
ïnspireerd: de groepeering van zooveel mo-
gdük goeden wS rondom de belangrijkste
beginselen, die door het algemeen kies
recht rijn goedgekeurd. Aan die gedachte
sal ik mijn pogingen wjjden.
SJANGHAI. 17 Jan. (DNB) Van Japan-
aehe zijde wordt de geconcentreerde Chl-
neesehe aanval ep Hangtsjan bevestigd.
Acht Chineesche divisies bobben Joeyang,
18 K.M. ten Westen van Hangtsjaa, be
reikt. Vijf divisies sjjn in Foeyang, 18 KM.
ten Zaid-Westen van Hangtojau. aange
komen. De Japanners hebben versterkingen
laten aanrukken.
Naar wü vernemen, zal de eerste foto
de(n) jonggeborene door Prins Bernhard
worden vervaardigd.
Ook deze eerste foto zal voor het publiek ver
krijgbaar worden gesteld.
Vanzelfsprekend is dat ook het geval met de
Mficleele foto, welke de boffotograaf daarna
■U vervaardigen.
8T. LOUIS, (Missouri) 18 Jan. (Reuter).
De Ford Motor Company heeft den bond
van arbeiders in de automobielindustrie
Uawa het eerste vredesaanbod gedaan se
dert deze bond in November j.l. de staking
heeft afgekondigd in de montagefabriek al
hier.
Na een onderhoud met Herriot
Chautemps zich naar de vergadering
parlementsfractles van de
begeven.
Men zegt, dat deze raadpleging van het volk
ten doel zou hebben het gezag van Hitler nog
te versterken, vóór deae zijn reis naar ItalM
onderneemt, en meer nadruk te leggen op zekere
eischen van bultenlandsche politiek, speciaal de
koloniale eischen.
H. K. H. Prinses Juliana heeft Maandag te
ongeveer drie uur een rijtoer gemaakt in haar
Packard, waarvan de kap was geopend. In het
Park achter het paleis Soestdijk, waar de auto
op verschillende plaatsen stopte en de Prinses
van het fraaie winterweer en van de rust van
het oude park genoot
BUREAUX:
'ALKMAAR, Hof 6, Telefoon 4530 en 4220
PEN HELDER, Stationsstraat 5, Telefoon 771
HOORN, Koepoortsweg 94, Telefoon 412
SCHAGEN, Molenstraat 52, Telefoon 81.
ABONNEMENTSPRIJS:
Met Inbegrip van gratis ongevallenverzeke
ring: voor Alkmaar ƒ2.per kwartaal of
15 cents per week, voor bulten Alkmaar
2.50 per kwartaal of 20 cents per week.
Uiig- N. V. Drukk. De Spaamestad - Haarlem.
Bü het verlaten van het Elysée beeft
Chautemps de journalisten te woord gestaan.
Hü zeide: „Zooals ge ziet, Is de ring gesloten.
De president der republiek brengt mü terug
naar mün uitgangspunt. Met het oog op aan
dringen van den President en het voortduren
van de crisis, heb ik het mün plicht geacht in
beginsel de opdracht tot het vormen eener re
geering te aanvaarden. In leder geval zal ik
trachten te slagen.
Bü zün pogingen heeft Léon Blum het denk
beeld van een verbreeding van het volksfront
op natlonalen grondslag naar voren gebracht.
Hü kon dat niet verwezenlüken in den door hem
gewenschten vorm.
Aan de kust van Wales zün een aantal lijken
aangespoeld, waaruit is gebleken, dat het schip
„Glanrhyd” uit Swansea is vergaan met zeven
tien man aan boord. Aan de Schotsche kust is
een kustvaartuig^-vergaan met rijf man aan
boord.
Tengevolge van het stormachtige weer en het
daarmede gepaard gaande hooge getij is de
Theems gisteren op verscheidene plaatsen bui
ten haar oevers getreden, met het gevolg dat
groote stukken land onder water staan.
DiENST-AANBIEDINGEN. Gevraagd of Aan
geboden. geplaatst onder de Otnroeper-
rubrlek 10 ct. per regel.
Of ja dan neen de officieele eentaligheid en
taaleenheid van Vlaanderen de grondslag is
van de taalwet in bestuurszaken in 1933 aan
genomen. Ja of neen wü sullen ditmaai
zien, wie er het machtigst is: de vereenigde.
eensgezinde Vlamingen, of de onwillige over
heid.
Het Britsche ministerie
Zaken bestudeert thans de mededeellng
Japan, dat de Japanache ambassadeur
Hankau zal worden teruggeroepen.
Van Japansche zijde wordt nog verklaard,
dat in het district tusschen' den Jangtse en de
Wangpoe, ongeveer 3000 man Chlneesche vrü-
scharen de Japansche troepen hinderen. Het
Japansche hoofdkwartier heeft een zuiverings
actie gelast.
PJJ zün terugkomst uit Amsterdam heeft de
Chlneesche ambassadeur te Londen den ver
tegenwoordiger van Reuter in een interview
medegedeeld, dat hü van Boen Fo het laatste
nieuws uit zün land wilde vernemen, en hem
rapport wilde uitbrengen over den toestand in
de verschillende Europeesche landen.
In zün antwoord op een vraag aangaande
de Japansche verklaring, aeide de Chlnee
sche ambassadeur, dat hü bet niet noodig
achtte iets te zeggen, behalve dan dat de
verklaring duidelük de geestelüke verwar
ring bewees, welke thans te Tokio heerscht.
De rechtskundige raadsman van >ord heeft
medegedeeld, dat zijn maatschappij «en lijst
zal opstellen van de arbeiders, die in dienst
zijn geweest, waaronder ook de leden van de
Uawa, doch met uitzondering van hen, die ver
dacht worden van gewelddadigheden, en tevens
zal toestemmen in fabrleksverkleringen voor 1
aanwüaen van een vertegenwoordiger der ar
beiders. Hiertegenover is aan den bond ver
zocht, de stakingen te herroepen en alle be
schuldigingen van onbillijke arbeidspraktijken
In te trekken.
.De hoornblazers der veldartillerie hebben
Maandagavond wederom voor het Badhotel
een taptoe geblazen, welke door zeer veel be
langstellenden werd bügewoond.
In het hotel speelt thans een strijkje in de
middag- en avonduren, ter verstrooiing van de
wachtende gasten. Vooral voor de Engelschen.
die *s avonds en *s nachts In afwachting van het
groote nieuws, dat rij in hun ochtendbladen
hopen te publlceerep, in toenemende spanning
verkeeren en daarvan duidelük büjk geven, is
het een afleiding.
In het Badhotel is thans een groot aantal
bultenlandsche journalisten büeen. In de eerste
plaats Engelschen, verder Zweden, Italianen en
Belgen, terwül de Duitsche journalisten enkele
malen per auto óverkwamen. Ook zün er de
«orrespondenten van de groote internationale
penbureaux.
SEVILLA. 18 Jan. (Havas). Radio 8e-
rilla meldt, dat de rechtsche troepen gis
teren een schitterend succés hebben be
haald door de besetting van de geheele ver
sterkte linie van regeeringsstellingen bü
Alto de Celadas op 10 K.M. ten Noorden
Teruel en de zeven hoogten, die een
Verscheidene vüandelüke brigades werden
gedecimeerd. Belangrijk materiaal, waaronder
batterijen artillerie, viel in rechtsche handen.
Rechtsche jachtvliegtuigen hebben vijf regee-
ringstoestellen neergeschoten.
Ook het officieele communiqué van het mi
nisterie van Defensie geeft den aanval toe.
Vanmorgen heeft de vijand een krachtigen aan
val gedaan in de richting van.de hoogten van
Celadas. Onze linies ondergingen een lichte wü-
ziglng ten Zuiden van Petron. Wü haalden vüf
vüandelüke vliegtuigen neer en verloren er zelf
twee. -
De Chineesen Boen een gae
ep Hangtajan
Chautempa selde goede heep te hebben am
nfeawe Fransche regeering samen te stelten.
De H. Vader deed eest rijke gift veer bat herteel
van de In Spanje verwoeste kerken.
Kalinin te gek asm tet voorzitter van den heng
sten sovjet in Roeland; Motetef, dte la afgetre
den, werd belast met de vorming van een nieuwe
regeering.
Pater Rapport Mayor KJ. sal soa maanden go-
rangenisstraf moeten ondergaan, waartoe hü In
Juli JX was veroordeeld.
Da RüksmiddeL n hebben over 1937 ruim f 88
mUlioe» meer opgebracht dan de raming.
Wetsontwerp ingediend tet goedkeuring van het
met Denemarken gestoten iariefverdrag.
Bü verkeersongeluk tuaachen Zwolle en Da
Lichtmto te het bekende Staphorster boert*
levensgevaarlijk gewond.
Mr. dr. A. Baron Rtell la af getreden ala voor
zitter van den Raad van Beheer van het Halo
niaal Instituut; end-mintoter Van Udth de
Jende volgt hem op.
Maandagmiddag heeft de V.V.V. „Baams
Bloei” aan de binnen- en bultenlandsche jour
nalisten, die op het oogenbllk in verband met
de as. biüde gebeurtenis te Baarn en Soest-
dük vertoeven, een thé aangeboden. Deze thé
werd on. bügewoond door burgemeester jhr.
mr. O. C. J. van Reenen, burgemeester van
Baarn, wethouder Ir. F. s’Jaceb en den heer
P. de Die, secretaris der gemeente en verder
door de heeren P. E. Tegelberg, president-com-
missarls van de Stoomvaart Mü- Nederland, mr.
A. baron Schlmmelpenninck van der Oye, voor
zitter van het N O C. Exc. H. A. O. Fabius, lui-
tenant-generaal der cavalerie b.d. en A. W.
Bodenhausen, oud-rice-president van den Raad
van Indiè.
De gasten werden welkom geheeten door den
heer N. Broekhuysen, voorzitter van „Baams
Bloei” en verder namens het gemeentebestuur
door burgemeester Van Reenen. Nadat een film
van Baarn was vertoond, werd nog een kort
dankwoord gesproken door den heer D. Kouwe-
naar, voorzitter v£n de Amsterdamsche Pen en
een vertegenwoordiger van de bultenlandsche
pen.
Aan het slot van de thé verscheen ook baron
Baud, kamerheer van H. K. H. Prinses Juliana.
Zeer uiteenloopende geruchten gaan om
trent de aangifte van de(n) jonggeborene
door Z. K. H. Prins Bernhard. Een der
dagbladen noemde als getuigen den minis
ter-president en den minister van Blnnen
landsche Zaken. Dit is vrij zeker onjuist.
Protoeelair fungeeren deae hoogwaardlg-
heldsbekleedérs alleen dan als getuigen,
wanneer het een kind betreft van een
regeerend vorst of vorstin. Zün onze in
formaties goed, dan zullen als getuigen
fungeeren Jhr. Mr. R. Feith, voorzitter van
den Hoogen Raad en mr. Besler, pro-
cureur-generaal.
Dit neemt niet weg, dat hooge gasten na
de biüde gebeurtenis op Soestdük worden
verwacht. Op last der regeering zün daartoe
vier van de mooiste kamers in het Bad
hotel gereserveerd.
PARIJS, 17 Jan. (Havaa). Toen
Chautemps om vijf minuten voor
vier de woning van Léon Blum
liet om zich rechtstreeks naar
parlementsgebouw te begeven, ver
klaarde hjj goede hoop te hebben een
nieuw Franach kabinet te kunnen
fete
Eenige dagen geleden had ik het wetboek
van den socialen vrede opgesteld. Ik zal thans
beproeven het parlement een wetboek van den
socialen polltleken vrede voor te leggen. Ik
acht het noodzakelük dat onverwüld een einde
komt aan een crisis, die reeds zoo lang duurt.
Maar daar ikzelf de regeeringszaken
waarneem met mün collega’s, van wie
eenigen kans hebben in mün kabinet te
blüven, is er minder haast. Ik wil niet den
indruk wekken van een duizelingwekkende
snelheid op een bochtlgen weg. Wü moeten
Aan den koning en aan den eersten minister
zün tal van telegrammen gezonden, waarin de
violating van Grammens wordt geëlscht, als
mede toepassing der taalwetten. O.a. heeft het
Vlaamsch Nationaal Verbond een beroep op den
koning gedaan.
Verder heeft de katholieke Vlaamsche sena
tor De Boodt het voornemen te kennen gege
ven. de regeering over deze aangelegenheid te
interpelleeren.
Het geval Grammens heeft volgens De
Standaard een symbolische beteekenis, hetgeen
de gevoels-atmosfeer rond deze zaak verklaart
Alle Vlamingen vragen dan ook, aldus het blad,
dat het geval-Grammens onder dit perspectief
beschouwd wordt
De Rijksmiddelen hebben over de
maand December f37.6O5.231 op
gebracht. hetgeen f3.920.310 meer
is dan over December 1936 en
f6.461.481 meer dan de raming.
Over bet geheele jeer 1937
was de opbrengst f 436.835.901
of f65.910.514 meer dan over het
geheele jaar 1936 en f63.11 mil-
lioen meer dan de raming.
