Jeugdig oplichter in arrest
Le Sage’s wijsheid
De nieuwe leening
De ontploffing te
Rembang
FANTASTISCH VERHAAL
VERZONNEN
3
Kerkelijk leven
pootaardAppélén naAr
JOEGOSLAVIË
RestaurantDORRIUS
N. Z. Veerburgwal b.‘ h. Spu(, Amsterdam.
^LAT> OU JOU» IJt LA CAMTI
ZATERDAG 29 JANUARI 1938
r
VAN WEEK TOT WEEK
Stille Omgang
Zyn kameraad gearresteerd
B,
T
Het kostte hem f 1200
VIER JAAR ACHTER SLOT
DOOR DE TRAM GEGREPEN
JONGEMAN VERMIST
PAARDENFOKKERIJ
IN NEDERLAND
Lenige Pool wrong zich
door tuimelraam
Bij relletjes doodelijk
gewond
-
Thans alles achter slot*en' grendel
in het vliegtuig
-»
Op de vrye inschrijvingen kan
slechts 2*/t pCt. worden
toegewezen
Wegena brandstichting in slaapcel
te Veenhuizen
Wielrijder spoedig daarna
overleden
»-
Onwillige* krijgt boete
Bodemgesteldheid in ’t kustgebied
geschikt voor teelt
Krantenbezorger
doodgereden
Het vuur woedde in dichtbevolkte
buurt van Harderwyk\
POSTDIEFSTALLEN TE
PALEMBANG
De groote bijeenkomst van Zon
dag a.s. voor alle bestuurderen
bujbpr\ Amsterdam
By het oversteken was zyn
uitzicht belemmerd
Geen medewerking verleentf by
luchtbeschermingsoefeningen
te Assen
Eenvoudig kruidenier verkocht
zyn zaak, omdat „Jopie” een
geheim had, dat veertig
millioen waard was
HET ONGELUK MET DE
OOIEVAAR”
Nabestaanden van journalist^ stel
den dttie tegen de gemeente
Den Haag in
Mond- en klauwzeer
Aan onvoorzichtigheid van de
inheimsChe arbeidsters
te wijten
D« kwéktie van de tchade-
vergoeding
Twee boerderijen
af gebrand
-r
den godde-
Sage
to-
Ito
n
I
een
B
ver-
omtrent den ver-
I
I
Ie,
daar hU pas eenlge maanden weer in vrUheid la
i de
'n«-
neer v
rug*
■en*
ir
naar onze warmbloedpaarden, zoodat mogelijk in
1938 een kleine kans op verbetering bestaat.
De rechtbank te Assen veroordeelde heden
Chr. J„ verpleegde te Veenhuizen, thans gede
tineerd. wegens opzettelijke brandstichting in
zijn slaapcel in. de rtjkswerkinrichting te Veen
huizen, tot een gevangenisstraf van vier jaren.
De eisch luidde eveneens vier Jaar.
r
i
Idbestuur van den secre-
Bemhard bericht had
BQ
iet
«r
d-
o-
en toch ge
nen afzien-
td-
rby
•M
ub
x
ib
ie
n
n
Ie
It.
te
i-
r ee/i
Vul-
!t vele
morun te 10 uur
10 uur zal
tfMsin Krasna-
geven en
en ^én ll<
week wilde de hoteldirectle wel'eens geld zien;
het kruldeniersgezin moest eenlge honderden
guldens betalen. Jopie gaf den raad aan zijn
vrienden om maar te verhuizen naar een an
der en even goed hotel in de binnenstad.
Het aantal sterfgevallen tengevolge van het
mond- ep klauwzeer bedroeg in de „week
e. *-
Naaf wU vernemen, zal In dé volgende
Staatscourant worden opgenomen de be
kendmaking van den minister van Finan
ciën betreffende den uitslag van de inschrij
ving op de 33H pet. Staatsleening 1938,
blijkens welke op de vrije inschrijvingen ad
ruim 1700 millioen slechts 3% pet. kan wor
den toegewezeq.
dg be-
JBvoei
or« den
len. De
Sk vatt
Het is een raadsel, dat de man op de voor
stellen van dezen niet volkomen toerekenbaren
Jongen man Inging, maar het gebeurde inder
daad. Op voorstel van L. verkocht hij zijn aar
dig beklante zaak en gaf het geld voor het
overgroote deel aan Jopie, die er uitstekend
weg mee wist. Herhaaldelijk belde hij den krui
denier op, gaf zich dan uit voor een van de
advocaten en deelde mede, hoe de „zaken”
stonden. Zijn fantasie was grenzenlooe, doch
de kruidenier had een rotsvast vertrouwen in
den Jeugdigen oplichter, die de zatyfen zóó voor
stelde, dat hij niets strafbaars d
weldlge sommen zou verdienen
Aren tijd.
y •*---=
de piloten van de KIM. verantwoordelijk te
stellen. Van de zijde der KLM wo?dt medege
deeld, dat de maatregelen tot beveiliging in-
tusgehen verscherpt zjjn. Alles wordt thans
achter slot en grendel verborgen onder beheer
van den tweeden piloot.
9 4
De rechtbank te Assen deed hedenmorg
Uitspraak in de zaak tegen dr. O. J. V., leeraa.
én reserve-offlcier, vroeger te Assen, thans te
's Gravenhage. die terecht had gestaan, omdat
hij niet had voldaan aan de voorschriften,-die
- gegeven VQOr
de- verduisteringsproeven bij de luchtbeschér-
mingsoefenlngen op 26 October J.l.
Met name zou uit de door hem bewoonde
kamer naar drie zijden een'duidelijk zfchtbaar
licht hebben gestraald.
Op de terechtzitting was bovendien geble
ken. dat de verdachte een onaangename hou-
bdlng hpd aangenomen tegenover de politie.
De officier van Justitie had een gevangenis
straf van één maand geëischt.
De rechtbank veroordeelde hem tot een geld
boete van tweehonderd gulden, subsidiair hon
derd dagen hechtenis.
Over den uit- en invoer werd oa. opgemerkt
dat het handelsverkeer met het buitenland in
vergelijking iftet het vorige Jaar iets is toege
nomen, maar nog slechts in zeer bescheiden
Op den Veldenschen weg te Venlo werd Vrfj-
dag een wielrijder, die uit een zijweg kwam, d<xw
een juist passeerende tram van den Maasbuurt-
Spoorweg gegrepen. De ongelukkige, de 51-ja-
rige L. Verhaegh, uit Blerick, werd met een
ernstige schedelbasis-fractuur naar het zieken
huis overgebracht, waar Jtjj zonder tot bewust
zijn té zijn gekomen, is overleden. De man was
«heeft dus
dat de ka-
)4en cultureel mondig
le theoretische waarde,
de heerschende leuzen
Hiertoonde Le Sage
Het kruideniertje dreef een zaak in dezelfde
straat waarin Jopie L. en zijn jonge vrouw een
woning hadden gevonden. Weldra maakte de
man kennis met L. Deze speelde zijn oude
spelletje met succes voor de tweede maal; hU
deed zich weer voor als een man met uitste
kende zakelijke relaties. Ditmaal schermde hjj
met de namen van zeer bekende Amsterdam-
sche advocaten.
Van andere zijde wordt Wemovnen, dat .de
onmiddellijke oorzaak zeer waarschijnlijk
gezocl^ moet gorden in de onvoorzichtig
heid van inheemache vrouwen, die in de
fabéiek werkten, voor zoover het het-in-
acht-nemen van de veiligheidsvoorschriften
betreft. Thans zijn in totaal 15 menschen
gedood. De behandelende geneesheer ver
wacht, dht nol vijf van de gewonden het
leven zullen laten.
Die advocaten, zoo fantaseerde de jeug
dige oplichter tegenover den kruidenier,
wisten een geheim, dat tonnen waard was.
Bij een groote bank waren fraudes ten be
drage van millloenen gepleegd en daarvan
.waren hij Jopie L. en ook de drie ad
vocaten op de hoogte. Het was de bank
natuurlijk tonnen waard, wanneer er ge
zwegen werd. De kruidenier zou van de ge
schiedenis, die Jopie fantaseerde, mee kun
nen profiteeren, wanneer hU voor wat be
drijfskapitaal zorgde.
De jongeman had aan zijn slachtoffer den
kruidenier, een bedrag beloofd van niet minder
dan f 17.000.000. Het kon er best af had hij
gezegd want het bankconcern, dat het
.groote geheim" tot lederen prijs bewaard
wenschte te zien, zou veertig millioen ultkeeren.
De kruidenier gaf de^Apngen f 1200, in de vaste
overtuiging, dat dit geBr zjjn rente wel op zou
brengen. Aan zijn familieleden beloofde hjj
ieder f 1000 te betalen en zij mochten allemaal
nieuwe kleeren bestellen en op zijn rekening
koopen om Woensdag as. het huwelijksfeest
van zijn dochter waardigste kunnen medevie
ren.
Maar nu moest tegenover de buitenwereld
nog aannemelijk worden gemaakt, hoe hij er
toe kwam zijn taak te verkoopen en zijn intrek
te nemen in een groot, deftig hotel. Daarvoor
verspreidde hij het bericht, dat hjj een hoofd
prijs uit de Fransche staatsloterij had getrok
ken. Heel Uilenburg was diep onder den in
druk van het geluk van den fortuinlijken krui
denier.
Na zijn uitvoerige verklaringen is hjj Vrijdag
middag in vrijheid gesteld.
De kruidenier, die zjjn zaak had verkocht,
moest z|jn wpnlng verlaten» doch Jopie wist
raad.'De kruidenier, die-weldra een man in bo
nus zou zijn, moest maar zoolang zijn Intrek
in een der grootste en meest gerenommeerde
hotels van Amsterdam nemen. Dat kwam bo
vendien mooi uit, want de dochter van den
kruidenier zou binnenkort in het huwelijk tre
den en dan zou het feest in een der zalen van
tot het nat lyruden der omliggende huizen. Te
gen half zeven was het ultbreidingsgevaar ge
weken.
den commissaris van politie te Leeuwarden in
verbinding te stellen, of met de ouders van den
Jongeman. Kleine Hoogstraat 10 te Leeuwarden,
telefoon 3078, die alle eventueel te maken koeten
gaarne vergoeden.^
goddelijke gave is, maar bok dat de mensch
deze gave niet in onbeperkte mate-'en niet in
elk opzicht heeft ontvangen. De mensch is
gebonden. Alleen reeds door gjjn geboortedag
en door zjjn sterfdag is buiten ’s menschen
eigen wil het menscheljjke leven vastgescha.
keld in een onvrije reeled van lotgevallen. Wjj
kiezen niet onzen eigen tjjd, noch onte eigen
tjjdgenooten. Wjj -waren het ook niet, die deze
aarde tot onze tjjdeljjke verblijfplaats kozen.
Wjj zjjn aan de aarde gebonden buiten onzen
vrijen wil om.
Het bestuur van het Gezelschap van den Stil
len Omgang te Amsterdam verzoekt ons alle be
sturen van zusterorganisaties te herinneren aan
de jaarvergadering a.s. Zondag in ..Krasnapols-
ky" te' Amsterdam. De huishoudelijke vergade
ring vangt te 11 uur aan. de algemeene verga
dering waar prt>f. dr. B. H. Molkenboer OF.
spreekt, te 2 uur. Het bekende zangkoor van het
S Ignatiuscollege Vnder leiding van pater Joa
Smits van Waesberghe S.J. Verleent zjjn mede
werking.
Ten einde aan veler verzoek te voldoen heeft
*t bestuur besloten voor hen die zich nader op
de hoogte wenschen te stellen omtrent de ge
schiedenis van het Mirakel en den Stillen Om
gang en de Juiste ligging van de H. Stede, den
Heiligen Hoek enz., Zondagmt
daarvoor gelegenheid te schep]
de heer L. A. P. M. van den T
polskyv een heel kortjL ulteei
daarna met de belangstellenden een rleine rond- f
wandeling door de binnenstad maken. Gezorgd
zal worden dat men te' H uur ter vergadering is.
Bestuurderen van elders gelieven hiermee Re
kening te houden.
De openbare middagbjjeenkomst is voor all«
katholieken toegankelijk.
Vrijdagmiddag-half vjjf is op'den rjjksstraat-
weg te Hillegom dê 26-jarigg krantenbezorger
W. van die op zijn' fjeta wilde -oversteken,
doch wiens uitzicht belemmerd werd door een
stllstaanden auto, aangereden door een per
sonenauto, die uit de richting Hagrlem kwam.
De man was op slag dood.
De politie heeft den auto In beslag genomen.
Het stoffelijk overschot <^s napr het SJ. Jozef
gesticht overgebracht.
Het slachtoffer was gehuwd en vader van
drie kinderen. d
Reeds geruimen tjjd geleden had de Cen
trale Recherche dezen jongeman gearresteerd,
toen hjj op twintig Jarigen leeftijd erin was
geslaagd een Joodschen godsdienstleeraar, dr
D., op te lichten voor een bedrag van ruim
f 30.000. Hjj werd toen gezien ook zjjn ge
ringe geestelijke capaciteiten door de recht
bank zeer clement behandeld. Gezien ook zjjn
Jeugd en het feit, dat hjj voor de eerste maal
in het verdachtenbankje plaats nam, werd hjj
veroordeeld tot een Jaar gevangenisstraf met
aftrek van den langen tjjd in voorloopige hech
tenis doorgebracht. Zes maanden van de straf
werden voorwaardeljjk opgelegd. De proeftijd
werd bepaald op drie Jaar.
Deze -proeftijd is nog lang niet ten
Den laatsten tjjd heeft een Nederlander in
Joego-Slavië groote belangstelling weten te
wekken voor den invoer en het verbouwen van
Nedèrlandsche poota>u-dappelen. Hjj heeft hier
voor in het Joego-Slavlsche kustgebied een
bijzonder goede bodemgesteldheid gevonden,
waar men Juist de niet meer rendabele druiven
cultuur had opgegeven "^oor een andere Aü-
tuur en wel Voornamelijk voor het verbouwen
vat pootaardappelen.
De Netherlander heeft in het begin eerst alle
boerenbedrijven opgezocht en de boeren ge-
woonljjk ’s Zondagsmorgens na den kerkgang
zjjn denkbeelden laten vertolken, zoodat zjjn
■bptreden al spoedig de Joego-Slavlsche regee- ---
----ring ter oore kwam. Het gevblg hiervan was, de burgemeester van Aksen hrfa
het hotel kunnen worden gegeven. Na ruim een dat de regeerln? besloot het totale - - -
wppk wildf» de hnteldirectie cold «lAn-
Thans Js hjj wederom gearresteerd, want
weer heeft^Jopiê L. zich aan een even bru
tale als geraffineerde oplichting schuldig
gemaakt. Ditmaal is niet een academisch
ontwikkeld man het slachtoffer geworden,
doch een eenvoudig minnetje, een klein
kruideniertje, die als zoete koek de verha
len van dezen psychopathischen jongeman
heeft geslikt.
Hét terrein van de fabriek is verdeeld in een
ongevaarljjke en een ggvaarljjke zóne. De onge-
vaarljjke zóne wordt ingenomen door de kan
tstenen woningen; in de gevaarlijke zóne staan
op eenigen afstatfd van elkaar, eenvoudig ge
bouwde huisjes, van boven .open, waarin vrou-
wen werken, die ter verwerking niet meer
dan tien kilo kruit bjj zich mogen hebben. Eerst
wanneer deze hoeveelheid bjj de vulling is op
gebruikt, mogen zjj een nieuwen voorraad
halen, zulks in verband met dp veiligheid en ter
voorkoming van groote ongelukken. Aangeno
men mag dus worden, dat J»jj een eventueele
explosie slechts één vrouw hét slachtoffer wordt.
Gezien den zeer grooten omvang v^n de ont
ploffing kan dus met Waarschijnlijkheid worden
aangenomen dat dingeif zjjn gebeurd, welke
tegqn de voorschriften indrulschen. Het laatst
is de fabriek geïnspecteerd in ^November J.l.,
waarbjj bleek, dat alle voorschriften zjjn nage
leefd.
De ontploffing in de fabriek, welke staat op
de grens van de plaats Rembang, bracht een
geweldige consternatie. De brandweer blusohte
het begin van brand, dat na de explosie ont
stond en *de politie en andere autoritet.tep
namén krachtdadige maatregelen om de gevol
gen van het ongeluk zooveel mogelUk te be-
lArken.
i op
grooting uitgetrokken bedrag voor d»
van pootaardappelen te bestemmen W
invoer van Nederlandsche„ pootaardappe
moeilijkheden, verbonden aan het invoei
aardappelen uit Nederland, werden overltbgK
nen door* d« bepaling, dat de invoer van Neder-
landsche pootaardappelen In Joego-Slavlë
slechts werd toegestaan* Indien zjj kwamen uit
een streek, welke op minsten* 100 kilometer
afstand lag van de streek, waarin de Colorado
kever voorkomt en minstens 10 kilometer ver
wijderd* was van de streek, waarin de aard
appelziekte voorkomt.
Verder^ moest nog een groote moeilijkheid
overwonnen worden. nJ. het hooge Invoerrecht
op aardappelen, indien zjj itiet in de periode
AprilJuni worden ingevoerd. Men trachtte
gedaan te krijgen, dezen datum vervroegd te
krjjgen tot 1 December, hetgeen na moeizame
onderhandellngen en met medewerking van
Nederland gunstig gezinde Joego-Slavlsche
kringen gelukte.
Zoodoende zal Dalmatië en het overige Joe-
go-Slavische kustgebied de mogelijkheid tot' het
verbouwen van Nederlandsche pootaardappelen
geheel ten nutte kunnen maken en even vroeg
als Malta en Egypte met nieuwe aardappelen
op de Midden- en Noord-Europeesche markten
kunnen verschijnen.
BATAVIA, 28 Januarj. (Aneta). Naar Aneta
verneemt, is de explosie in de Chineesche vuur
werkfabriek te Rembang vermoedeljjk te wijten
aan het feit, dat de vulling voor vburwerk van
andere samenstelling was dan hiervoor is voor
geschreven. Met de toelaatbare samenstelling
zou een -adergeljjke explosie niet mogeljjk zijn
geweest. Ook schijnt de hoeveelheid explosief-
materiaal grooter geweest te zjjn dan bjj de
voorschriften, is toegestaan. De explosie had
plaats op de plek waar de vulling geschiedt,
j
Van de zwaar gewonden zjjn nog verschel-
'denen overleden. Het getuigenverhoor leverde
tot nog toe geen bijzonderheden op. Deskun
digen stellen thans een onderzoek in naar de
oorzaak.
mond- ep klauwzeer bedroeg in de „week van
16 tot en met 22 Januari (daarachter tusschen
haakjes geplaatst het totaal sinds 19 Septem
ber J.l.) als volgt: Runderen: 66 (2953), kalve
ren: 158 3488), varkens en biggen: 56 (2766),
schapen: 4 (197, geiten: 2 (48).
BATAVIA, 28 Jan. (Aneta) Naar aanleiding
van de berichten omtrent de postdiefstallen op
de KXM.-route te Palembang, kin worden ge
zegd, dat deze diefstallen geen geldzendingen
of postzakken met waardevo^n inhoud be
treffen, zoodét de gemelde activiteit van een
internationale bende hierdoor wel onwaar
schijnlijk wordt. Tevens is bjj deie diefstallen
ten onrechte voortdurend gesproken van mail-
zakjes. In werkelijkheid verdwenen vijfmaal
achtereen in papier gewikkelde postzendingfch
De P.T.T., die ons ook het bovenstaande me
dedeelde, schrjjft deze verdwijningen toe aan
slordigheid, zoodat* voorgesteld is om voortaan
Hoe zal men dan van algeheéle vrijheid spre
ken, wanneer onze allereerste bestaansvoor
waarden ontglippen aan de belïeersching door
onzen wil? Het menscheljjke vrjjheidsverlan-
gen kan nooit anders dan op-hefrbetrekkeljjke
gericht zjjn. Tegenover het volstrekte is de
mensch afhankelijk. Wanneer God beslist, is het
met ons leven en dftv ook met onzen vrijheids
strijd gedaan. Wjj zjjn^jngeschakeld in de wet
ten, waaraan dé1' geheele zichtbare schepping
An nature gehoorzamen most. Wjj beantwoor-
dU> aan* de wet der zwaartekracht. Hiervan
kunnen wij on» niet bevrijden.
Zoo Is het ook met de geestelijke vrijheid. Le
Sage *gt het: „waar de Geest Gods woont,
daar is de vrijheid." OiA geest beantwoordt
immers ook aan wetten? Alleen reeds het feit,
dat het verstand van den een buiten diens
wil veel meer omvattend is dan het ver
stand van den ander, maakt algeheele vrijheid
van geest ónmogelijk. De geest is gebonden
aan de grenzen van het bevattingsvermogen.
Zlinpvjj dan slaven van God?
Als God *wllde, tazouden wij slaven zjjn van
het volstrekte, maar God heeft dit niet gewild.
„Wij zjjn bevrjjd uit de knechtschap der vreeze
en hebben den geest van het kindschap God/1
ontvangen, waarin wjj mogen zeggen: Abba”
dit^ieteekentVader zoo schrijft de Heilige
Paulysr*.
Er is wel degeljjjc éen vrijheid van den chris
ten, er is wel degelijk een recht van den katho
liek tegenover de betrekkelijke dingen, zooals
de Staat er een
"Wanneer dé Staat zich vergoddelijkt en zich
tegenover het geweten plaatst in de rechten van
God, den Volstrekte, zooals dat thans overal
het geval is, waar kerkvervolging heerscht, dan
treedt1 die toestand lp, door Le Sage geken
schetst als een weerstreven van
lljkfcn wil.
De vrijheidsstrijd van
niet alleen de ^Tactische/waarde,
tholiekéh -werden veris
gemaakt, hjj heeft ook
dat onze verhouding tc
duidelijk werd bepaald
<ljn wijsheid, die '?voor \ons nog vol Jteteekenis
In dqp laten middag is Vrijdag hetXstadJe
Harderwijk !u opcctoudding gebracht doe
grooten brand ir> de Hamerstraat bij ded
dersbrir^k. In deze dichtbevolkte buurt nf
nauwe straatjA bevindt zich een aantal
derijtjes, welke tegen den ouden stadsmuur zbo
gebouwd. In een dezer perceelen, bewoond door
het gezin Bunschoten, is door oflbekende oor
zaak brand ontstaan.
In korten tijd stond het geheele pand, waarin
veel hooi en stroo aanwezig was^-ln vlammen
en weldra sloeg het vuur, aangewaklierd door
den sterken wind, over naar de aangrenzende
boerderij van het gezin Walters. Beide pahden
zjjn totaal uitgebrand. Het vee kon in veilig
heid worden gebracht, doch de Inboedels gin
gen verloren.
Ook een derde boerderij, van het gezin Van
Ark. werd door het vuur aangetast, doch hier
konden de vlammen gestuit worden, dank zij
de aanwezigheid van een zwaren brandmuur.
Twee voorbijgangers hadden den brand ont
dekt. Zjj alarmeerden onmiddelljjk de bewo
ners. die nog niets van het vuur hadden be
merkt en waarschuwden de vrijwillige brand
weer. Deze kon eerst na een half uur met de
blussching beginnen, aangezien het verzamelen
der brandweerlieden geruimen tijd in beslag
nam. Met Volledig materiaal, namelijk twee
motorspulten, waarop zeven stralen werden ge
koppeld, werd de strijd tegen het vuur begon
nen. waarbij men zich hoofdzakeljjk bepaalde
1.
Bjj de opening van de Jaarljjksche i
tyergadering van de „Nationale vereenlging tot
bevordering der paardenfokkerij In Nederland”,
deelde de voorzitter, de heer H. A. van Beunin-
gen mede, dat het hopldl
teris van Z. K. H. Prins
ontvangen, dat Z. K. H. het beschermheerschap
van de vereenlging heeft aanvaard.
In het jaarverslag werd o.a. opgemerkt, dat
1937 voor de vereenlging een goed Jaar is ge
weest.
De Centrale Recherche te Amster
dam heeft Donderdag een jeugdig
recidivist gearresteeerd, een zekeren
Jopie L., die met een fantastisch
haal f 1200 had losgekregen van een
kruidenier, die om hem zelfs' zijn
zaak verkocht had. Jopie L. zou op
de hoogte zjjn van een geheim, dat
veertig millioen waard was.
De procureur-geaeraal bjj den Hoogen Raad,
mr. Besler, heeft conclusie genomen in de "zaak
..van mevrouw D. Young, weduwe van Ir. Ch.
’"A. A. Baudart, tegen de KXM.
Zooals men zich herinnert is bij de rajnpmet
de „Ooievaar” op 6 December 1931 te Bangkok
Ir/ Baudart om het leven gekomen. Zijn nabe
staanden (weduwe Baudart en de Jwee zoons)
spraken de K.L1J in rechte aan ter verkrij
ging van schadevergoeding, doch rechtbank en
hof te 's Gravenhage wezen deze actie af voor
namelijk op grond, dat Ir. Baudart bjj het^joo-
pen van zjjnz passagebiljet vart elke actie tot
schadevergoeding had afgezien. De nabestaan
den 'snelden daarop cassatieberoep-in.
Mr. Besler concludeerde tot vernietiging van
het‘Interlocutoir arrest en van het daaróp steu
nende elndarrest en tot terugverwijzing van het
gading naar het gerechtshof.
De Hooge Raad zal 18' Maart arrest wijzen
In alle vroegte werd Donderdag b(j de politie
te ^Haarlem aangifte gedaan van inbraak in een
kruidenierswinkel aan de Jansstraat. De winkel
was geheel* doorzocht, er waren Iaden openge
broken en de rommel werd over den vloer ver
spreid. doch de^winkelier meende, dat er niets
onWreemd was.
Het eigenaardige feit; dat de politie bjj het
onderzoek opviel, was, dat noch de winkeldeur
verbroken, noch een ruit ingedrukt, noch andere
gewelddadige pogingen waren aangewend om in
te breken. De ongewenschte bezoekers moesten
over een fenomenale lenigheid hebben'beschikt,
om via een regenpijp en een bovenlicht van de
buitendeur, die in het portiek uitkomt de
eenlge mogelijkheid binnen te kunnen komen.
Het bleek, dat er wel degelijk iets buit ge
maakt was. Een doublé-horloge, een gouden
ketting en eenlge ponden worst. De onderzoe
kende rechercheur kwam tot de conclusie, dat
hier geen Haarlemsche zware Jongen arbeid had
verricht.
En omdat de bloem der onderwereld het
operatie-terrein altijd zeer spoedig verlaat, ver
voegde hjj zich aan het station, en vroeg een
beambte of er met Ben eersten trein, naar Am
sterdam misschien een of meer personen waren
meegereisd, die hem verdacht waren voorgeko
men. V {i
En hjj had succel. Met den eersten trein, die
on} ,,5 minuten vpor 6 naar Amsterdam ver
trekt, was een man meegereisd, die gebrekkig
Hollandsch sprak en zijn retourkaartje, dat hij
den vorigen dag te Amsterdam had gekocht,
inrullde. Daarvoor had hjj een formulier moeten
teekenen. En met deze handteekening ging de
rechercheur naar de politie van den Vreemde
lingendienst te Amsterdam, waar bleek dat de
handteekening afkomstig wjls fan een Pdbl met
een minder gunstige reputatie.
Toen was het spoedig bekeken. Weldra kon de
man gearresteerd worden an men vpnd op hem
de vétmiste voorwerpen, ook het eind worst.
De man bekende en «teelde nog mede, dat niet
hjj door het tuimelraampje was geklommen
hetgeen in verband met zjjn omvang ook on
begrijpelijk zou zjjn geweest, doch een hand
langer van hem. eveneens Sen Pool, die naar
België of Rotterdam véas uitgeweken.
De man is in bewaring gesteld.
Een pracditig staaltje recl^rchewerk!
e
Intusschen kreeg de politie de lucht van
het geval. Ook de instantie, die belast is
met het toezidht op den Jongen man, be
greep, dat er iets niet in den haak was.
Jopie immers beschikte over veel meer
geld, dan hij redelijkerwijze kon hebben
verdiend met zjjn handel in scheermesjes.
De recherche voelde den jongeman eens
aan den tand en weldra viel hij door den
mand. HU werd opgesloten in een der cel
len van het hoofdburqau. Ook de kruide
nier werd aan een uitvoerig verhoor onder
worpen, maar hU zal Weer op vrije voeten
worden gesteld.
op 500 mark per paard blijft, kan van een be
langrijken vooruitgang in den uitvoer moejlUk
sprake zUn. Bovendien bestaat voortdurend het
feit, dat in 1925 geen enkel warmbloedpaard naar
Dultschland werd uitgevoerd en Juist dat jaar
voor de contingenteering van'zoo n grooten in
vloed is, terwijl Dultschland geen extra deviezen
voor den aankoop van warmbloedpaarden in
Nederland beschikbaar kan of wil stellen. Toch
of „nationaal-sociaiisme is vrUheid”.
De „bevrUder” der Nederlandsche katholieken,
Joachim Le Sage ten Broek, heed zich met
dit vraagstuk uiteraard zeer levendig bezig ge
houden. Ook hU streed voor „vrUheid”, maar
hU wachtte zich wel, zUn werk te verslaven
aan een leuze. HU bleef er voor waken, dat de
waarheid van hooger waarde is dan de leuze, bestaat er in Dultschland een groot verlangen
HU zet uiteen, hoe hU dezen katholieken strUd
tiet;
„De Catholyken beroepen zich niet op die
vrijheid als op een door de wapenen veroverd
regt, zooals de protestanten de hunne oor
spronkelijk verkregen hebben. ZU weten, dat
God hun die vrUheid geschonken heeft, dat zU
een Goddeljk regt is, waarvan de menschen
hun wel *berooven kunnen, maar nooit zonder
aich schuldig te maken aan het weerstreven
van den Goddeljjken wil en ZUne bedoelingen
net het menschdom. Inderdaad, de Catholyke
Apostolische Kerk behoeft, om hare goddelUke
taak te volbrengen en hafen hemelschen last
te velvoeren, noch de onderdrukking dergenen,
die bulten haten schoot ^n, noch aardsche
bescherming, zU heeft niets noodig dan de
vrUheid.”
Een' artikel over Godsdienstvtjjheid besluit
hU met de woorden: „Waar de Geest Gods
woont, daar is de vrUheid.”
HU gaat zelfs verder en zegt in een studie
over Protestantisme en Liberalisme:
„Als men nu-'floor Liberalismus den overal
woelenden revolutiegeest verstaat, dan is de
MntUglng, als zou het Catholicismus met het
Liberalismus samenwerken, valsch, ongerUmd
en verfoeilUke laster. Maar verstaat men door
Liberalismus afkeer van allen onwettigen
dwang, van willekeurig gezag, van onregtvaar-
dige onderdrukking, dan voorzeker was de Ca
tholyke kerk ten allen tUde zeer liberaal.”
Zoo heeft hu zich met het vrUheidsvraagstuk
Wel gedurig en hartstochtelUk bezig gehouden
HU heeft den moed gehad, dit vraagstuk te be
handelen, afgescheiden ,y«n de schittering der
leuze, die uit het woordje „vrUheid” met par-
Midig oogmerk gemaakt werd. Met den revo
lutiegeest wilde hU die toch zoo vurig recht
vaardigheid elschte, ja, die in zUn sociale
eischen soms verbazend „modern” is niets te
«naken hebben, maar voor de vrUheid vocht hU
levenslang. En toch gaf hU toe, dat binnen de
Katholieke Kerk niet die vrUheid mogelUk is,
waarover de wereld zich druk maakt. HU windt
er geen doekjes om, maar zegt:
■■Ho* kan men het der Catholyke Kerk ten
kwade dulden, dat zU dezulken, die vrUheid
godsdienst begeeren. bulten haren schoot
•luit en er het banvonnis over uitspreekt?"
Voor hem staat het vast, dat de vrUheid een
oachim Le Sage ten Broek leefde en streed
I in een bijzonder moellUken tUd, die" met
U onzen tUd merkwaardige punten van over
eenkomst vertoant. De partUdighéld der men
schen had het objectieve oordeel vervaagd.
Sommige woorden kregen onder iévloed hier
van een klank als van strUdklaroenen. Men
achtte de menschen eerlijk, talentvol, betrouw
baar, edelmoedig, naargelang zU'bU^hg booren
van die wónden reageerden. WU kennen van
daag precies dezelfde omstandigheden. Le
Sage schildert ze duidelUk" en neemt ata voor-
beeld een Woord, dat vandaag weer op dezelfde
wijze in het middelpunt van de belangstelling
staat, -namelijk het w«x>rd: vrUheAd:
„Wü leven in eene eeuw, waarin men aan de
woorden zeer verschillende beteekenissen geeft,
al naar men die noodig heeft, om zUn doel te
bereiken; zoodat het schier naar een Babelsche
spraakverwarring gelUkt, en het bU iedere ern
stige- discussie wgl noodig ware te voren onder
ling den zin te bepalen, die de discussielende
partijen aan de woorden hechten. Zoo ging
het met het woord vrUheid vroeger door de
Protestanten, vervolgens door de JacobUnen en
tegenwoordig door zoogenaamde Liberalen, als
leus gebezigd: zoo ging het met het woord ver
draagzaamheid, t welk niet zelden de onver
draagzaamste" het meest in den' mond heb
ben.”
Vandaag is het jiog juist zoo. Hoeveel wordt
er niet gedebatteerd door menschen, die el
kaar eenvoudig niet verstaan! Hoeveel woor.
den worden in het gesprek niet eenvoudig als
dooddoeners gebruikt. Hoeveel begrippen zjjn
niet verbasterd tot partljleuten. Denk eens aan
hetzelfde woord vrUheid. De communisten ge
bruiken het geregeld, hoewel zu er heel iets
anders mee bedoelen dan b.v. de leden-van •te
Vrijheidsbond, die strijden voor eAi vrUheid,
voor dewelke in den Sovjet-st^at niet de min-
'ste plaats is. Zelfs de nationaal-socialisten hul
digen altUd den vrUen Germaanschen man.
Toch onderdrukken zU de vrUheid van» ieder
een, die niet door dik en dun met hen mee
gaat. ZU spreken van Duitschlands bevrUding
en bedoelen* dan, dat <?e helft der Dultschers
e moet Wbrden onderdrukt, -opgesloten, gemuit
korfd of verbannen, zulks als uporwaarde tot
de vrUheid van de andere helft, of althgns
van hetgeen deze onder vt^jheld verstaat. De
propagandaleuze van de fascisten luidde: „Een
vrij Italië in een vrUe wereld" en ook de fas-
eisten gebruiken het woord grüheid, maar deze
vrijhei^ verdraagt niet, «tat de democraten zul
len vrij zUn. Zoo kan men verder gaan met het
opsommen van voorbeelden; overal 'wordt het
woord vrUheid gebruikt, omdat het een aan-
trekkehjk woord is voor den Thensch, maar
overal wordt het gebruikt met een andere 6e-
teekenis en elke groep, elke partij beweert, dat
aan haar zUde de ware vrUheid wordt gevon
den en dat hate beginselen de menschheid
zullen bevrUden.
Het euvel, dat Le Sage waarnam, is in ver
hevigde mate weergekeerd en de Babelsche
spraakverwarring verduistert het oordeel. De
menschen. die het luidst om vrUhfld roepen,
zjjn vaak de meest vastgeklonken slaven van
hun eigen vrUheidsbegrip. Ze hebberf geen oog
voor de vrUheid der anderen. Ze weten niet
meer, wat vrUheid elgenlUk wel is. Ze vereen
zelvigen dit woord eenvoudig met den naam
van hun partU en denken: „liberalisme is vrU
heid" of „socialisme is vrUheid" of „protes*
tantieme is vrUheid”, of „fascisme is vrUheid”, mate. Zoolang het invoerrecht in Dultschland
i i
Voor de civile kamer van de, Haagschc
rechtbank werd VrUdag gepleit in de procedure
van de nabestaanden van den journalist J.
Bosch te 's-Gravenhage tegen de gemeente
's-Gravenhage.
Bosch stond als verslaggever van de „Haag-
tahe Courant" op 20 Maart 1936 in den in
gang” van de Passage met eenlge andere jour
nalisten om de ongeregeld^den gade te slaan,
welke daar in verband met «le vertoonlng van
- de film „Heldenkermis" in het Passage-theater
geschiedden Op een gegeven moment moesten
eenlge arrestanten in* den politiewagen worden
geborgen en daar net publiek de politieman
nen daarbü nogal hinderde, kwamen twee agen
ten met motor en zUspan hun collega's te hulp.
ZU reden het trSttoir op om de Passage in te
gaan en hebben Bosch daarbU geraakt. Deze
viel en liep een knieschUfkneuzlng op, welke
zich aanvankelijk niet ernstig liet aanzien. Er
trad evenwel trombose op en op 1 April stierf
Bosch aan embolie.
ZUn nabestaanden stelden hierop een actie
tegen de gemeente in. Voor hen trad op mr.
Albert B. Gomperts. - tÊ Amsterdam, die de
actie thans toelichtte.
Allereerst betoogde pleiter het verband tus
schen ae verwonding en den dood van het
slachtoffer en besprak voorts de kwestie van
de onrechtmatige overheidsdaad. Gaat de over
heid zich te buiten aan „misbruik van gezag",
dan IsuzU ook voor haar daden aansprakelUk.
Pleiter meende, dat dit hier het geval wa«, daar
de agentep zeet onvoorzichtig en* op het trot
toir hebben gereden.
<Jhr. mr. J. H. de Brauw, v«x>r de gemeente
optredend, bestreed het causaal verband tus
schen verwonding en dood van het ala«mt-
offer. Door van bulten komende oorzaken is
Bosch ten slotte overleden. V«»rts achtte plei-
ter «ie motor-agenten volkomen in de Recht
matige uitoefening van hun functie.
Na re-* en dupliek werd de uitspraak be pas
op 1 Maart.
Sedert Zondag 16 Januari JJ. wordt vermist
de achttienjarige Marinus F. J. Adema, knecht
bh den slager Sluiter, Heereweg 94 te Groningen,
die 's middags om drie uur te voet de woning
van zUn patroon heeft verlaten. Van den Jonge
man heeft men sedert dien niets meer vernomen.
ZUn signalement is: groot ongeveer 1.80 M..
donker haar, grUze oog en, gelaatsvorm ovaal.
HU -Jgas gekleed in een grjjs colbert-costuum,
lichtgroen overhemd, bruine overjas, zwarte lage
schoenen, grUze fantasiesokken, terwUl zUn das
grUs en rood gekleurd VermoedelUk was de
jongeman blootshoofds.
Een ieder, die inlicht
