J
Jeugdig oplichter
in arrest
r
De irieuwe leening
Le Sage’s wijsheid
r
De ontploffing te
Rembang
FANTASTISCH VERHAAL
VERZONNEN
Restaurant DORRIUS
N. X. Veerbzrgwal b. h. Spai, Amsterdam.
FLATS BU JOUR IN t LA CARTS
f.
-
VAN WEEK TOT WEEK
Kerkelijk leven
Stille Omgang
Zjjn kameraad gearresteerd
a
grendel
B.
Onwillige krijgt boete
Het kostte hem f 1200
VIER JAAR ACHTER SLOT
DOOR DE TRAM GEGREPEN
JONGEMAN VERMIST
5
-x
PAARDENFOKKERIJ
IN NEDERLAND
STDIEFSTALLEN TE
PALEMBANG
De kwestie van de schade
vergoeding
Bodemgesteldheid in *t kustgebied
geschikt voor teelt
POOTAARDAPPELEN NAAR
JOEGO-SLAVIÊ
By het oversteken was zyn
uitzfcht belemmerd
Twee boerderijen
afgebrand
Krantenbezorger
doodgereden
Nabestaanden van journalist stel
den actie tegen de gemeente
Den Haag in
Wegens brandstichting in slaapcel
te Veenhuizen
De groote byeenkomst van Zon
dag a.s. voor alle bestuurderen
buiten Amsterdam
Geen medewerking verleend by
luchtbeschermingsoefeningen
te Assen
Bij relletjes doodelijk
gewond
Ito
Aart onvoorzichtigheid van de
inheemsche arbeidsters
te wyten
Op de vrije inschrijvingen kan
slechts 2l/2 pCt. worden
toegewezen
HET ONGELUK MET DE
„OOIEVAAR”
Thans alles achter slot en
in het vliegtuig
Lenige Pool wrong zich
door tuimelraam
Het vuur woedde in dichtbevolkte
buurt van Harderwijk
Wielrijder spoedig daarna
overleden
Eenvoudig kruidenier verkocht
zyn zaak, omdat „Jopie” een
geheim had, dat veertig
millioen waard was
f
ZATERDAG 29 JANUARI 1938
Mond- en klauwzeer
J
beeft
D.
be-
01
=9
fd-
In-
ge-
een
ver-
g
n
ir
van
t Is
iaar
vg-
«n-
ub
te
et
n.
ib
K
te
sn
in
le
te
Intusschen kreeg de politie de 1
het geval. Ook de Instantie, die
met het toezicht op den jongen man, be
greep. dat er iets niet in den haak was.
Jopie immers beschikte over veel meer
geld, dan hij redelijkerwijze kon hebben
verdiend met zijn habdel in scheermesjes.
De recherche voelde den jongeman eens
aan den tand en weldra viel hij dBor den
mand. HU werd opgesloten in een der cel
len van het hoofdbureau. Ook de kruide
nier werd aan een uitvoerig verhoor onder
worpen. maar hü zal weer op vrije voeten
worden gesteld.
de verduisteringsproeven bü de luchtbescher
mingsoefeningen op 26 October jl
Met name zou uit de door hem bewoonde
kamer naar drie zijden een duidelük zichtbaar
licht.hebben gestraald.
Op de terechtzitting was bovendien geble
ken. dat de verdachte een onaangename hou
ding had aangenomen tegenover de politie.
De officier van justitie had een gevangenis
straf van één maand geëischt.
De rechtbank veroordeelde hem tot een geld
boete van tweehonderd gulden, subsidiair hon
derd dagen hechtenis.
i>e-
rby
sns
lub
■n
an
iet
■er
d-
o-
ga
t-
lomen.
W M.,
ig in
Veen-
Itgebrand. Het vee kon in veilig-
gebracht, doch de Inboedels gln-
Het is een raadsel, dat de man op de voor
stellen van dezen niet volkomen toerekenbaren
jongen man ringing, maar het gebeurde inder
daad. Op voorstel van L. verkocht hU zUn aar
dig beklantezaak en gaf het geld voor het
overgroots deel aan Jopie, die er uitstekend
weg mee wist. Herhaaldelük belde hü den krui
denier op, gaf zich dan uit voor een van de
advocaten en deelde mede, hoe de „zaken"
stonden. ZUn fantasie was grenzenloos, dpch
de kruidenier had een rotsvast vertrouwen in
den jeugdigen oplichter, die de zaken zóó voor
stelde, dat hU niets strafbaars deed en toch ge
weldige sommen zou verdienen binnen effen
baren tüd. r
De rechtbank te Assen veroordeelde heden
Chr. J„ verpleegde te Veenhuizen, thans gede
tineerd. wegens opzettelUke brandstichtin
ztjn slaapcel In de rükswerkinrichting te V
huizen, tot een gevangenisstraf van vier jarer
De elsch luidde eveneens vier jaar.
Van de zwaar gewonden zUn nog verschei-
denen overleden. Het getuigenverhoor leverde
tot nog toe geen bUzonderheden op. Deskun
digen stellen thans een onderzoek in naar de
oorzaak.
Het aantal sterfgevallen tengevolge van het
mond- en klauwzeer bedroeg in de week van
16 tot en met 22 Januari (daarachter tusschen
haakjes geplaatst het totaal sinds 19 Septem
ber JJ.) als volgt: Runderen: 66 (2953), kalve
ren: 158 (3488), varkens en biggen: 56 (2766),
schapen: 4 (197, geiten: 2 (48).
De kruidenier, die zün zaak had verkocht,
moest zün woning verlaten, doch Jopie wist
raad. De kruidenier, die weldra een man in bo
nus zou zün, moest maar zoolang zün Intrek
In een der grootste en meest gerenommeerde
hotels van Amsterdam nemen. Dat kwam bo
vendien mooi uit! want de dochter van den
kruidenier zou binnenkort in het huwelUk tre
den en dan zou het feest in een der zalen van
het hotel kunnen worden gegeven. Na ruim een
week wilde de hoteldlrectle wel eens geld zien;
het kruidenlersgezin moest eenige honderden
guldens betalen. Jopie gaf den raad aan zün
vrienden om maar te verhuizen naar een an
der en even goed hotel in de binnenstad.
Op den Veldenschen weg te Venlo werd Vrij-
I. dag een wielrUder, die uit een zijweg kwam, door
een juist passeerende tram van den Maasbuurt-
Spoorweg gegrepen. De ongelukkige, de 51-ja-
rlge L. Verhaegh. uit Blerick, werd met een
ernstige schedelbasls-fractuur naar het zieken-
huis overgebracht, waar hü zonder tot bewust
zijn te zün gekomen, is overleden. De man was
gehuwd en vader van twee kinderen.
leelde de voorzitter, de heer H. A. van Beunin-
len mede, dat het hoofdbestuur van den secre-
wis van Z. K. H. Prins Bemhard bericht had
invangen, dat Z. K. H. het beschermheerschap
■tm de vereeniging heeft aanvaard.
Jn het jaarverslag werd o.a, opgemerkt, dat
S37 voor de vereeniging een goed jaar is ge
weest.
Vrijdagmiddag half vUf is op den rUksstraat-
weg te Hlllegom de 26-jarige krantenbezorger
W. van L., die op zün flets wilde oversteken,
doch wiens uitzicht belemmerd werd door een
stilstaanden auto, aangereden door een per
sonenauto, die uit de richting Haarlem kwam.
De man was op slag dood.
De politie heeft den auto in beslag genomen.
Het stoffelUk overschot is naar het St. Jozef
gesticht overgebracht.
Het slachtoffer was gehuwd en vader van
drie kinderen.
M vciiNwcuu „iiivucm v” w *-*•> op ve iiuiiven vwr
■naken hebben, maar voor de vrijheid>6cKf hU t 30.000. Hjj werd toen
levenslang. En toch gaf hü toe, dat binnen de
Katholieke Kerk niet die vrUheid mogehjk is,
•aarover de wereld zich druk maakt. HU windt
seen doekjes om, maar zegt:
-Hoe kan men het der Catholyke Kerk ten
kwade duiden, dat zü dezulken, die vrijheid
*»n godsdienst begeeren, bulten haren schoot
•lult en er het banvonnis over uitspreekt?"
Voor hem staat het vast, dat de vrUheid een
de
ir. H
staande»—(weduwe Baudart en de twee zoons)
spraken de KLK in rechte aan ter verkrij
ging van schadevergoeding, doch rechtbank en
hof te ’sGravenhage wezen deze actie af voor
namelijk op grond, dat Ir. Baudart bü het koo-
pen van zün passageblljet van elke actie tot
schadevergoeding had afgezien. De nabestaan
den stelden daarop cassatieberoep in.
Mr. Besier concludeerde tot vernietiging ♦an
het interlocutoir arrest en van het daarop steu
nende etndarrest en tot terugverwüzing van het
geding naar het gerechtshof.
De Hooge Raad zal 18 Maart arrest wUzen.
Naar wü vernemen, zal in de volgende
Staatscourant worden opgenomejj de be
kendmaking van den-minister van Finan
ciën betreffende den uitslag van de inschrij-
vlng op de 3—3H pet. Staatsleening 1938,
blUkens welke op de vrüërinschrijvingen ad
ruim 1700 millioen slechte 2J4 P^t. kan wor
den toegewezen.
de piloten van de KLM. verantwoordelUk te
stellen. Van de züde der KXJA. wordt medege
deeld, dat de maatregelen tot beveiliging In
tusschen verscherpt zün. Alles wordt thans
achter slot en grendel verborgen onder beheer
van den tweeden piloot.
=7 -
I
Sedert Zondag 16 Januari JJ. wordt vermist
de achttienjarige Marinas F. J. Adema, knecht
bU den slager Sluiter, Heereweg 94 te Groningen,
die 's middags om drie uur te voet de woning
van zUn patroon heeft verlaten. Van den Jonge
man heeft men sedertdien niets meer v<
Zijn signalement is: groot ongeveer
donker haar, grijze oogen, gelaatsvori
HU was gekleed in een grUs colbert-costufin,
lichtgroen overhemd, bruine overjas, zwarte lage
schoenen, grUze fantaslesokken, terwUl zUn das
grijs en rood gekleurd is. VermoedelUk was de
jongeman blootshoofds.
JCen leder, die Inlichtingen omtrent den ver
miste kan verstrekken, wordt verzocht, zich met
Over den uit- en Invoer werd o.a. opgemerkt,
dat het handelsverkeer met het buitenland in
vergelUking met het vorige jaar Iets is toege
nomen, maar nog slechts In zeer bescheiden
mate. Zoolang het Invoerrecht in Duitschland
op 500 mark per paard blUft, kan van een be
langrijken vooruitgang in den uitvoer moellUk
sprake zUn. Bovendien bestaat voortdurend het
feit, dat in 1925 geen enkel warmbloedpaard naar
Duitschland werd uitgevoerd en juist dat jaar
voor de contlngenteering van zoo'n grooten In
vloed Is, terwijl Duitschland geen extra deviezen
voor den aankoop van warmbloedpaarden In
Nederland beschikbaar kan of wil stellen. Toch
bestaat er in Duitschland een groot verlangen
naar onze warmbloedpaarden, zoodat mogelUk in
1938 een kleine kans op verbetering bestaat.
Hoe zal men dan van ajgeheele vrUheid spre
ken, wanneer onze allereerste bestaansvoor
waarden ontglippen aan de beheersching door
onzen wil? Het. menschelUke vrUheidsverlan-
gen kan nooit anders dan op het betrekkelUke
gericht zUn. Tegenover het volstrekte is de
mensch afhankelijk. Wanneer God beslist, is het
met ons leven en dus ook met onzen vrUhelds-
strUd gedaan. WU zUn ingeschakeld in de wet
ten, waaraan de geheele zichtbare schepping
van nature gehoorzamen moet. WU beantwoor
den aan de wet der zwaartekracht. Hiervan
kunnen wU ons niet bevrUden.
Zoo is het ook met de geesteUJke vrUheid. Le
Sage zegt het: „waar de Geest Gods woqpt,
daar is de vrUheid." Onze geest beantwoordt
Immers ook aan wetten? Alleen reeds het telt,
dat het verstand van den een bulten diens
wil veel meer omvattend is dan het ver
stand van den ander, maakt algeheele vrUheid
van geest onmogelUk. De geest is gebonden
aan de grenzen van het bevattingsvermogen.
ZUn wU dan slaven van God?
Als God wilde, zouden wU slaven zUn van
het volstrekte, maar God heeft dit niet gewild.
„WU zUn bevrUd uit de knechtschap der vreeze
en hebben den geest van het kindschap Gods
ontvangen, waarin wU mogen zeggen: Abba"
dit be teek ent: Vader zoo schrUft de Heilige
Paulus.
•Er is wel degelUk een vrUheid van den chris
ten, er is wel degelUk een recht van den katho
liek tegenover de betrekkelUke dingen, zooals
de Staat er een is.
Het terrein van de fabriek is verdeeld in een
jngevaarlUke en een gevaarlUke zóne. De onge-
vaarlUke zóne wordt Ingenomen door de kan
toren en woningen; in de gevaarlUke zóne staan,
op eenlgen afstand van elkaar, eenvoudig ge
bouwde huisjes, van boven open, waarin vrou
wen werken, die ter verwerking niet meer
dan tien kilo kruit bU zich mogen hebben. Eerst
wanneer deze hoeveelheid bU de vulling is op
gebruikt, mogen zU een nieuwen voorraad
halen, zulks in verband met de veiligheid en ter
voorkoming van groote ongelukken. Aangeno
men mag dus worden, dat bU een eventueele
explosie slechts één vrouw het slachtoffer wordt.
Gezien den zeer grooten omvang van de ont
ploffing kan dus met waarschUnlUkheid worden
aangenomen dat dingen zUn gebeurd, welke
tegen de—voorschriften indruischen. Het laatst
is de fabriek geïnspecteerd in November j.l.,
waarbU bleek, dat alle voorschriften zUn nage
leefd.
De ontploffing In de fabriek, welke staat op
de grens van de plaats Rembang, bracht een
geweldige consternatie. De brandweer bluschte
het begin van brand, dat na de explosie ont
stond en de politie en andere autoritei!
namen krachtdadige maatregelen om de gpr
gen van het ongeluk zooveel
perken.
De rechtbank te Assen deed hedenmon. n
uitspraak in de zaak £gen dr. G. J. V.. leerar
en reserve-offlder, vroeger te Assen, thans te
's Gravenhage, die terecht had gestaan, omdat
hU hlet had voldaan aan de voorschriften, die
Thans is hU wederom gearresteerd, want
weer heeft Jopie L. zich aan een even bru
tale als geraffineerde oplichting schuldig
gemaakt. Ditmaal is niet een academisch
ontwikkeld man het slachtoffer geworden,
doch een eenvoudig mannetje, een klein
kruideniertje, die als zoete koek de verha
len van dezen psychopathischen jongeman
heeft geslikt
den commissaris van politie te Leeuwarden in
verbinding te stellen, of met de ouders van den
jongeman. Kleine Hoogstraat 10 te Leeuwarden,
telefoon 3678, die alle eventueel te maken kosten
gaarne vergoeden.
Voor de civiele kamer van de Haagst lie
rechtbank werd VrUdag gepleit in de procedi.rv
van de nabestaanden van den journalist J
Bosch te 's-Gravenhage tegen de gemeei
's-Gravenhage.
Bosch stond als verslaggever van de .Haa -
sche Courant" op 20 Maart 1936 In den Ir.
gang van de Passage met eenige andere jour
nalisten om de ongeregeldheden gade te slaan,
welke daar In verband met de vertooning van
de film .Jleldenkerads” In het Passage-theater
geschiedden. Op een gegeven moment moesten
eenige arrestanten In den politiewagen worden
geborgen en daar het publiek de politieman
nen daarbU nogal hinderde, kwamen twee agen
ten met motor en züspan hun collega's te hulp,
ZU reden het trottoir op om de Passage In te
gaan en hebben Bosch daarbU. geraakt. Deze
viel en liep een knieschüfkneuzing op, welk<
zich aanvankelijk niet ernstig liet aanzien. Er
trad evenwel trombose op en op 1 April stierf
Bosch t aan embolie.
ZUn nabestaanden stelden hierop een actie
tegen de gemeente in. Voor ben tr*d-op mr
Albert B. Gomperts, te Amsterdam, die de
actie thans toelichtte.
Allereerst betoogde pleiter het verband tus
schen de verwonding en den dood van het
slachtoffer en besprak voorts de kwestie van
de onrechtmatige overheidsdaad. Gaat de over
heid zich te buiten aan .misbruik van gezag”,
dan Is zU ook voor haar daden aansprakelUk
Pleiter meende, dat dit hier het geval was, daal
de agenten zeer onvoorzichtig en op het trot
toir hebben gereden.
Jhr. mr. J. H. de Brauw, voor de gemeente
optredend, bestreed het causaal verband tus
schen verwonding en dood van het slacht
offer. Door van buiten komende oorzaken if
Bosch ten slotte overleden. Voorts achtte plei
ter de motor-agenten volkomen in de recht
matige uitoefenli^ van hun functie.
Na re- en dupliek werd.de uitspraak bepaa'd
op 1 Maart.
In den laten middag is VrUdag het stadje
HarderwUk lu opschudding gebracht door een
grooten brand in de Haverstraat bü den Vul-
dersbrlnk. In deze dichtbevolkte buurt met vele
nauwe straatjes bevindt zich een aantal boer
derijtjes. welke tegen den ouden stadsmuur zUn
gebouwd. In een dezer perceelen, bewoond door
het gezin Bunschoten, is door onbekende oor
zaak brand ontstaan.
In korten tUd stond het geheele pand, waarin
veel hooi en stroo aanwezig was. in vlammen
en weldra sloeg het vuur, aangewakkerd door
den sterken wind, over naar de aangrenzende
boerderU van het gezin Walters. Beide panden
zUn totaal uif
heid worden i
gen verloren.
Ook een derde boerderU, van het gezin Van
Ark, werd door het vuur aangetast, doch hier
konden de vlammen gestuit worden, dank zU
de aanwezigheid van een zwaren brandmuur.
Twee voorbUgangers hadden den brand ont
dekt. ZU alarmeerden onmiddellUk de bewo
ners. die nog niets van het vuur hadden be
merkt en waarschuwden de vrijwillige brand
weer. Deze kon eerst na een half uur met de
blussching beginnen, aangezien het verzamelen
der brandweerlieden geruimen tUd in beslag
nam. Met volledig materiaal, namelUk twee
motorspuiten, waarop zeven stralen werden ge
koppeld, werd de strijd tegen het vuur tygoh-
nen, waarbU men zich hoofdzakelUk bepaalde
tot het nat houden der omliggende hulzen. Te
gen half zeven was het uitbreidlngsgevaar ge
weken.
BATAVIA^ 26 Jan. (Aneta) Naar aanleiding
van de berichten omtrent de postdiefstallen op
de KX.M.-route te Palembang, kan worden ge
zegd, dat deze diefstallen geen geldzendingen
of postzakken met waardevollen inhoud be
treffen, zoodat de gemelde activiteit van een
internationale bende hierdoor wel onwaar-
schUnlUk wordt. Tevens is bU deze diefstallen
ten onrechte voortdurend gesproken van mall-
zakjes. In werkelUkheid verdwenen vUfmaal
achtereen in papier gewikkelde postzendingen
De P.T.T„ die ons ook het bovenstaande me
dedeelde, schrUft deze verdwUningen toe aan
slordigheid, zoodat voorgesteld is om voortaan
I
In alle vroegte werd Donderdag bU de politie
te Haarlem'aangifte gedaan van inbraak in een
kruidenierswinkel aan de Jansstraat. De winkel
was geheel doorzocht, er waren laden openge
broken en de rommel werd over den vloer ver
spreid, doch de winkelier meende, dat er niets
ontvreemd was.
Het eigenaardige feit, dat de politie bU het
onderzoek opviel, was, dat noch de winkeldeur
verbroken, noch een ruit ingedrukt, noch andere
gewelddadige pogingen waren aangewend om in
te breken. De ongewenschte bezoekers moesten
over een fenomenale lenigheid hebben beschikt,
om via een regenpUP en een bovenlicht van de
buitendeur, die in het portiek uitkomt de
eenige mogelUkheld binnen te kunnen komeni
Het bleek, dat er wel degelUk iets bult ge
maakt was. Een doublé-horloge, een gouden
ketting en eenige ponden worst. De onderzoe
kende rechercheur kwam tot 'de conclusie, dat
hier geen Haarlemsche zware jongen arbeid had
verricht
En omdat de bloem der onderwereld het
operatie-terreln altUd zeer spoedig verlaat, ver
voegde hU zich aan het station, en vroeg een
beambte of er met den eersten trein naar Am
sterdam misschien een of meer personen waren
meegereisd, die hem verdacht waren voorgeko
men. w
En hU had succes. Met den eersten trein, die
om 5 minuten voor 6 naar Amsterdam ver
trekt, was een man meegereisd, die gebrekkig
Hollandsch sprak en zUn retourkaartje, dat hü
den vorigen dag te Amsterdam had gekocht,
Inruilde. Daarvoor had hu een formulier moeten
teekenen. En met deze handteekening ging de
rechercheur naar de politie van den Vreemde
lingendienst te Amsterdam, waar bleek dat de
handteekening afkomstig was van een Pool met
een minder gunstige reputatie.
Toen was het spoedig bekeken. Weldra kon de
man gearresteerd worden en men vond op hem
De jongeman had aan zUn slachtoffer den
kruidenier, een bedrag beloofd van niet minder
dan f 17.000.000. Het kon er test af had hU
gezegd want het bankconcern, dat het
.groote geheim" tot ^.lederen prijs bewaard
wenschte te zien, zou veertig millioen ultkeeren.
De kruidenier gaf den jongen f 1200, in de vaste
overtuiging, dat dit geld zUn rente we» op zou
brengen. Aan zUn familieleden beloofde hU
ieder f 1000 te betalen en zU mochten allen^aal
nieuwe kleeren bestellen en op zUn rekening
koopen om Woensdag as. het huwelUksfeest
van zUn dochter waardig te kunnen medevie
ren.
Maar nu moest tegenover de buitenwereld
nog aannemelUk worden gemaakt, hoe hU er
toe kwam zUn zaak te verkoopen en zün intrek
te nemen in een groot, deftig hotel. Daarvoor
verspreidde hü het bericht, dat hU een hoofd
prijs uit de Fransche staatsloterU had getrok
ken. Heel Uilenburg was diep onder den in
druk van het geluk van den fortuinlüken krui
denier.
Na zün uitvoerige verklaringen is hü VrUdag-
middag in vrUboM gesteld.
Het kruideniertje dreef een zaak in dezelfde
straat waarin Jopie L. en zUn jonge vrouw een
woning hadden gevonden. Weldra maakte de
man kennis met L. Deze speelde zün oude
spelletje met succes voor de tweede maal; hü
deed zich weer voor als een man met uitste
kende zakelüke relaties. Ditmaal schermde hü
met de namen van zeer bekende Amsterdam-
sche advocaten.
Reeds geruimen tüd geleden had de Cen
trale Recherche dezen jongeman gearresteerd,
toen hü op twintig jarigen leeftüd erin was
geslaagd een Joodschen godsdlenstleeraar, dr.
ti., op te lichten voor een bedrag van ruim
i gezien ook zün ge
ringe geestelüke capaciteiten door de recht
bank zeer clement behandeld. Gezien ook zün
jeugd en het feit, dat hü voor de eerste maal
in het verdachtenbankje plaats nam, werd hü
veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf met
aftrek van den langen tüd In voorlooplge hech
tenis doorgebracht. Zes maanden van de straf
werden voorwaardelük opgelegd. De proeftUd
werd bepaald op drie jaar.
Deze proeftUd Is nog lang niet ten einde,
daar hü PM senige maanden weer in vrUheid ia.
Die advocaten, zoo fantaseerde de jeug
dige oplichter tegenover den kruidenier,
wisten een geheim, dat tonnen waard was.
Bü een groote bank waren fraudes ten be
drage van millioenen gepleegd en daarvan
waren hü Jopie L. en ook de drie ad
vocaten op de hoogte. Het was de bank
natuurlük tonnen waard, wanneer er ge
zwegen werd. De kruidenier zou van de ge
schiedenis, die Jopie fantaseerde, mee kun
nen profiteeren, wanneer hü voor wat be
drijfskapitaal zorgde.
De procureur-generaal bü den Hoogen Raad,
mr. Besier, heeft conclusie genomen in de zaak
van mevrouw D. Young, weduwe van ir. Ch.
A* A Baudart, tegen de KLM r
tM men zich herinnert is bU de ramp met
luevaar” op 6 December 1931 te Bangkok
.udart om het leven gekomen. ZUn nabe-
De man bekende en deelde nog mede, dat niet
hü door het tuimelraampje was geklommen
hetgeen In verband met zün omvang ook on-
begrijpelük zou ZUn geweest, doch een hand
langer van hem. eveneens een Pool, die naar
België of Rotterdam was uitgeweken.
De man is in bewaring gesteld.
Ben prachtig staaltje recherchewerk!
BATAVIA, 28 Januari. (Aneta). Naar Aneta
verneemt, is de explosie in de Chlneesche vuur
werkfabriek te Rembang vermoedelUk te wUten
aan het feit, dat de vulling voor vuurwerk van
andere samenstelling was dan hiervoor is voor
geschreven. Met de toelaatbare samenstelling
zou een dergelUke explosie niet mogelUk zün
geweest Ook schUnt de hoeveelheid exploslef-
materlaal grooter geweest te zün dan bü de
voorschriften is toegestaan. De explosie had
plaats op de plek waar de vulling geschiedt
Wanneer de Staat zich vergoddelükt en zich
tegenover het geweten plaatst in de rechten van
God, den Volstrekte, zooals dat thans overal
het geval Is, waar kerkvervolging heerscht dan
treedt die toestand in, door Le Sage geken
schetst als een weerstreven van den godde-
lüken wil
De vrüheidsstrUd van Le Sage heeft dus
niet alleen de practische waarde, dat de ka
tholieken werden verlost en cultureel mondig
gemaakt, hü heeft ook de theoretische waarde,
dat onze verhouding tot de heerschende leuzen
duidelük werd bepaald. Hier topnde Le Sage
zün wUsheid, die voor ons nog vol beteekenls
is.
Het bestuur van het Gezelschap van den Stil
len Omgang te Amsterdam verzoekt ons alle be
sturen van zusterorganisaties te herinneren aan
de Jaarvergadering as. Zondag in „Krasnapols-
ky" te Amsterdam. De hulshoudelüke vergade
ring vangt te 11 uur aan, de algemeen^ verga
dering waar prof. dr. B. H. Molk^nboer OJ.
spreekt, te 2 uur. Het bekende zangkoor van het
S. Ignatiuscollege onder leiding van pater Joa.
Smits van Waesberghe S.J. Verleent zün mede
werking.
Ten einde aan veler verzoek te voldoen heeft
t bestuur besloten voor hen die zich nader op
de hoogte wenschen te stellen omtrent -de-ge
schiedenis van het Mirakel en den Stillen Om
gang en de juiste ligging van de H. Stede, den
Heiligen Hoek enz.. Zondagmorgen te 10 uur
daarvoor gelegenheid te scheppen. Te 10 uur zal
de heer L. A. P. M. van den Broeke In Krasna-
polsky een heel korte uiteenzetting geven en
daarna met de belangstellenden een kleine rond
wandeling door de binnenstad maken. Gezorgd
zal worden dat men te 11 uur ter vergadering is. v
Bestuurderen van elders gelieven hiermee re
kening te houden.
De openbare middagbüeenkomst is voor alle
katholieken toegankelijk.
De Centrale Recherche te Amster
dam heeft Donderdag een jeugdig
recidivist gearresteeerd, een zekeren
Jopie L., die met een fantastisch
haal f 1200 had losgekregen van een
kruidenier, die om hem zelfs zün
zaak verkocht had. Jopie L. zou op
de hoogte zyn van een geheim, dat
veertig millioeh waard was.
- BU de opening van de Jaarlüksche algemeene
vergadering van de „Nationale vereeniging tot
Van andere süde wordt vernomen, dat de
onmiddeUUke oorzaak seer waarechünlük
gezocht moet worden in de onvoorzichtig
heid van Inheemsche vrouwen, die in de
fabriek werkten, voor zoover het het-ln-
acht-nemen van de veiligheidsvoorschriften
betreft. Thans zün in totaal 15 menschen
gedood. De behandelende geneesheer ver
wacht, dat nog vüf van de gewonden het
leven zullen laten.
ring ter oore kwam. Het gevolg hiervan was, de burgemeester van Assen had gegeven voor
dat de regeerlng besloot het totale op de be
groeting uitgetrokken bedrag voor den invoer
van pootasrdappelen te bestemmen voor den
invoer van Nederlandsehe pootasrdappelen. De
moeilükheden, verbonden aan het invoeren van
aardappelen uit Nederland, werden overwon
nen door de bepaling, dat de invoer van Neder-
landsche pootaardappelen in Joego-Slavlë
slechtsAwerd toegestaan, indien zü kwamen uit
een streek, welke op minstens 100 krffometer
afstand lag van de streek, waarin de Colorado
kever voorkomt en minstens 10 kilometer ver-
wüderd was van de streek, waarin de aard
appelziekte voorkomt.
Verder moest nog een groote moellükheid
overwonnen worden. nJ. het hooge invoerrecht
op aardappelen, indien zü niet in de periode
AprilJuni worden ingevoerd. Men trachtte
gedaan te krügen, dezen datum vervroegd te
krUgen tot 1 December, hetgeen na moeizame
onderhandelingen en met medewerking van
Nederland gunstig gezinde Joego-Slavischs
kringen gelukte.
Zoodoende zal Dalmatië en het overige Joe-
go-Slavische kustgebied de mogelUkheld tot het
verbouwen van Nederlandsehe pootaardappelen
geheel ten nutte kunnen maken en even vroeg
als Malta en Egypte met nieuwe aardappelen
op de Midden- eh Noord-Europeesche markten
kunnen verschünen.
Den laats ten tüd heeft een Nederlander in
Joego-Slavlë groote belangstelling weten te
wekken voor den invoer en het verbouwen van
Nederlandsehe pootaardappelen. HU heeft hier
voor in het Joego-Slavische kustgebied een
büaonder goede bodemgesteldheid* gevonden,
waar nteh juist de niet meer rendabele druiven-
cultuur had opgegeven voor een andere cul
tuur en wel voomamelUk voor het verbouwen
van pootaardappelen.
De Nederlander heeft in het begin eerst alle
boerenbedrijven opgezocht en de boeren
wooniük 's Zondagsmorgens na den kerkgang
zün denkbeelden laten vertolken, zoodat zün
optreden al spoedig de Joego-Slavische regee-
goddelüke gave is, maar ook dat de mensch
deze gave niet in onbeperkte mate en niet in
elk opzicht heeft ontvangen. De mensch is
gebonden. Alleen reeds door zün geboortedag
en door zün sterfdag is buiten 's menschen
eigen wil het menschelUke leven vastgescha-
keld’in een onvrüe reeks van lotgevallen. WU
kiezen niet onzen eigen tüd. noch onze eigen
tüdgenooten. WU wargn het ook niet, die deze
aarde tot onze tüdelüke verblUfplaats kozen.
Wü zün aan de aarde gebonden bulten onzen
vrüen wil om.
oachim Le Sage ten Broek leefde en streed
in een bUzonder moeilüken tüd, die met
onzen tüd merkwaardige punten van over
eenkomst vertoont. De partUdigheid der men-
schen had het objectieve oordeel vervaagd.
Sommige woorden kregen onder Invloed hier
van een klank als van strüdklaroenen. Men
achtte.de menschen eerlük, talentvol, betrouw
baar, edelmoedig, naargelang zü bü het hooren
•van die woorden reageerden. Wü kennen van
daag precies dezelfde .omstandigheden. Le
Sage schildert ze duidelük en neemt als voor
beeld een woord, dat vandaag weer op dezelfde
wüze in het middelpunt van de belangstelling
staat, namelUk het woord: vrUheid:
„Wü leven in eene eeuw, waarin men pan de
woorden zeer verschillende beteekenissen geeft,
al naar men die noodig heeft, om zün doel te
bereiken; zoodat het schier naar een Babelsche
spraakverwarring gelükt, en het bü iedere ern
stige discussie wel noodig Ware te voren onder
ling den zin te bepalen, die de discussieerende
partüen aan de woorden hechten. Zoo ging
het met het woord vrUheid vroeger door de
Protestanten, vervolgens door de Jacobünen en
tegenwoordig door zoogenaamde Liberalen, als
leus gebezigd: zoo ging het met het woord ver
draagzaamheid, 1 welk niet zelden de onver-
draagzaamsten het meest in den mond heb
ben.”
Vandaag is het nog juist zoo. Hoeveel wordt
er niet gedebatteerd door menschen, die el
kaar eenvoudig niet verstaan! Hoeveel woor
den worden in het gesprek niet eenvoudig als
dooddoeners gebruikt. Hoeveel begrippen' zün
niet verbasterd tot partyleuzen. De* eens aan
hetzelfde woord vrUheid. De communisten ge
bruiken het geregeld, hoewel zu er heel iets
anders mee bedoelen dan b.v. de leden van den
Vrüheidsbond, die strüden voor een vrUheid,
voor dewelke in den Sovjet-staat niet de min
ste plaats is. Zelfs de nationaal-soclalisten hul
digen altüd den vrijen Germaanschen man.
Toch onderdrukken zü de vrUheid van ieder
een, die niet door dik en dun met hen mee
gaat. Zü spreken van Duitschlands bevrüdlng
en bedoelen dan, dat de helft der Duitschers
moet worden onderdrukt, opgesloten, gemuil
korfd of verbannen, zulks als voorwaarde tot
de vrUheid van de andere helft, of althans
van hetgeen deze onder vrijheid verstaat. De
propagandaleuze van de fascisten luidde: „Een
vrü Italië in een vrüe wereld" en ook de fas
cisten gebruiken het woord vrijheid, maar deze
vrijheid verdraagt niet, dat de democraten zul
len vrü rijn- Zoo kan men verder gaan met het
opsommen van voorbeelden; overal wordt het
woord vrUheid gebruikt, omdat het een aan-
trekkelük woord is voor den mensch, maar
overal wordt het gebruikt met een andere be-
teekenls en elke groep, elke partü bewëert, dat
aan haar süde de ware vrijheid wordt gevon
den en dat haar beginselen de menschheid
sullen bevrijden.
Het euvel, dat Le Sage waarnam, is in very "bevordering der paardenfokkerij in Nederland”,
hevlgde mate weergekeerd en de Babelsche
spraakverwarring verduistert het oordeel. De
menschen. die het luidst om vrijheid roepen,
zün vaak de meest vastgeklonken slaven van
hun eigen vrüheidsbegrlp. Ze hebben geen oog
voor de vrUheid der anderen. Ze weten niet
meer, wat vrijheid eigenlük wel is. Ze vereen
zelvigen dit woord eenvoudig met den naam
van hun partü en denken: „liberalisme is vrij
heid" of .socialisme is vrijheid” of „protes
tantisme is vrijheid”, of „fascisme is vrijheid”,
Cf .jiationaal-socialisme is vrijheid”,
De „bevrüder" der Nederlandsehe katholieken,
Joachim Le Sage ten Broek, heeft zich met
dit vraagstuk uiteraard seer levendig bezig ge
houden. Ook hü streed voor „vrUheid”, maar
hü wachtte zich wel, zün werk te verslaven
aan een leuze. Hü bleef er voor waken, dat de
waarheid van hooger waarde is dan de leuze.
Hü zet uiteen, hoe hü dezen^katholieken strijd
ziet;
J)e Catholyken beroepen zich niet op die
vrijheid als op een door de wapenen veroverd
regt, zooals Ale protestanten de hunne oor-
spronkelük verkregen hebben. Zü weten, dat
God hun die vrijheid geschonken heeft, dat zü
een Goddeiyk regt is, waarvan de menschen
hun wel berooven kunnen, maar nooit zonder
zich schuldig te maken aan het weerstreven
van den Ooddelüken wil en Züne bedoelingen
met bet menschdorfl. Inderdaad, de Catholyke
Apostolische Kerk behoeft, om hare goddelüke
taak te volbrengen en haren hemelschen last
te volvoeren, noch de onderdrukking dergenen,
die buiten haren schoot zün, noch aardsche
bescherming, zü beeft niets noodig dan de
vrijheid.”
Een artikel over Godsdienstvrijheid besluit
hü met de woorden: .Waar de Geest Gods
woont, daar is de vrUheid.”
Hü gaat zelfs'verder en zegt in een studie
over Protestantisme en Liberalisme:
.Als men nu door Liberalismus den overal
woelenden revolutiegeest verstaat, dan is de
aantüglng, als zou het Catholiclsmus met het
Liberalismus samenwerken, valsch,- ongerijmd
x «en verfoeilüke laster. Maar verstaat men door
Liberalismus afkeer van allen onwettigen
dwang, van willekeurig gezag, van onregtvaar-
dige onderdrukking, dan voorzeker was de Ca
tholyke kerk ten allen tüde zeer liberaal.”
Zoo heeft hü zich met het vrüheldsvraagstuk
*el gedurig en hartstochtelük bezig gehouden
Hl^keft den moed gehad, dit vraagstuk te be- -
handelen, afgescheiden van de schittering der
leuse, die uit het woordje „vrijheid” met par-
UJdlg oogmerk gemaakt werd. Met den revo
lutiegeest wilde hü die toch zoo vurig recht
vaardigheid elschte, ja, die in zün sociale
«lachen soms verbazend „modem” i*v— niets te
