Koningen
het Oranjehuis
van
D
Toen Onze Prinses geboren
werd
L
I
rc
HERINNERINGEN AAN
APRIL 1909
WILLEM I EN H NOG
IN EIGEN LAND GEBORER
x
-
■F/'
Het werd eenzaam om
de kroon
Willem 11
Voorbarige geruchten
Wilhelmina
Willem Hl
Juliana
De vader van Koning Willem lil
aanschouwt het levens- 1
licht te Brussel
- JHÏ
I
c
T
gevn
plm.
Met ipanning wachtte niet alleen
Nederland, maar, geheel
Europa de blijde- ge
beurtenis af
De titel van het koningskind
Herinneringen aan Aprtt 1909, waaruit blijkt het lang en spannend wachten en de
stellige verwachting dat het een kroonprins mocht zijn
-
--
onze Vorstin,
De doopplechtigheid van H. K. g. Prinses Juliana op Zaterdag 5 Juni 1909 in de Willemskerk
te ’s Gravenhage k
i
s,
B
m
of
Flii
Ifel
WILLEM".
w.
lotto
l
d
t<
1 B
■o
1
I
andere titels der kinderen geplaatst en ge
voerd zal worden.
„Mijne Heeren!
Het is voor ons een groots vreugde de
blijde tijding te kunnen meedeelen, dat Hare
Majesteit de Koningin, onze bepilnde gemalin,
beden-namlddag is bevallen van eene Prinses
WIJ zijn overtuigd, dat de Eerste en Tweede
Kamer der Staten-Generaal van harte deelt in
de gevoelens, welke deze heuglijke gebeurtenis
by ons opwekt en met ons dankbaar den ze
gen erkennen, die door den Allerhoogste aan
ons Huls en aan het Vaderland is geschonken.
En hiermede, mijne Heeren, bevelen w(j D
lp Gods Heilige Bescherming I
In het daaropvolgende jaar^verd te Soestdtjk
geboren de tweede zoon van de Prinses van
Oranje, Prins Alexander.
■Zie ons, God! bij ’t wiegjen zijgen.
Zie het aan met Vadermin,
Neêrlands hope rust er in.
Laat er Neérlands Heil uit stijgen!
Neêrland roept U knielend aan,
God! Verhoor een stillen traan!
voor
een
W1
Au
BS
Pri
vei
ste
bu
U/
lett
van
me<
sail
in
Gr
Po
ov.
r«
1
I
v
Lief Spruit jen, Neêrlands hoop en bloed van
zooveel helden!
Wel hem, wiens Heldentoon uw Deugden eens
zal melden.
Uw deugden, door God selv* Uw stamhuis
ingeplant.
Ir
1
I
t
I
en
bij
>HJke bijeenkomst,
i, met oranje ge-
eerste huwelijk van Koning
Qeea
vorsten-
En voorverordend tot Jiet Heil van *t Vaderland!
Zekere Schreurs teekende bij -- gelegenheid
van de geboorte van Prins Willem een geestige
prent, voorstellend den grooten kinderheilige.
Sint Nlcolaas (6 December!), de Nederland-
sche Maagd een zuigeling overhandigend. Op
den achtergrond vlucht de Tweedracht, een
slang in de linkerhand houdend. Naast deze
Incarnatie van den haat, de afgunst en den
nijd buldert een kanon. Onder de prent, welke
indertijd veler belangstelling trok, stond het
volgende te lezen:
Al buld’ren ook de *htaatsorkanen,
Al wapp’ren bloedig* oorlogsvanen,
St. Nlcolaas vergeet ons’ Willem niet
Wlen hij zijn eersten kleinzoon biedt.
De luister van d’Orttnjezon mag tanen,
Zij rijst weer schooner in t Verschiet I
i
veer
in BI
Br. k
(Niet
Voor
tend
derlai
neme
■anvi
BI) m
onder
QBV1
goedheid
een Prin-
Z.K.H. Prins Hendrik verscheen met tra
nen in oogen en galmde
trappenhuis: „Een Prinsesr* Een
in elegant tollet snelde oVr de
plaats, een lakei tegemoet, uEen
In Den Haag w^s de blijde tijding In
middels als een loopend vuur door de stad
gegaan. Melkboeren en bakkersloopers ver
spreidden op Hun morgenronde het bericht
huis aan huls en wie het nog niet wist,
hoorde aan het feestelijk beleren der klok
ken, dat het hoog tijd werd zich op straat
te begeven. Om acht uur reden de herauten
uit en van dat oogenblik was de stad in
feestroes. Sommige twijfelaars verkeerden
door slechte ervaringen gewaarschuwd
nog steeds in het onzekere en daarom be
gaf geheel Den Haag zich naar het Malie
veld, waar de vreugdeschoten gelost zouden
worden. Om negen uur verschenen de be-»
reden kanonniers, toegejuicht als een over
winnend eskadron, en om precies 8 uur 1
viel het eerste schot, dat door daverende
hoera's werd begroet. Natuurlijk had in ge
heel Nederland de schooljeugd dien, dag
vrij-af.
In alle kerken van Brussel en natuurlijk ook
te Den Haag en Amsterdam werden in de da
gen na de geboorte plechtige dank- én bede-
dlensten gehouden.
Op den 23en April van hetzelfde jaar vond
in het Paleis van den Prins van Oranje te
Brussel een festijn plaats, zooals de Zuidelijke
Nederlanden nog nimmer hadden meegemaakt.
Dansen werden uitgevoerd door Russische adel
lijke vrouwen In nationaal costuum en voor die
gelegenheid had men tevens *n aantal danseres
sen laten komen, verbonden aan het Keizerlijk
Ballet te St. Petersburg.
in geen verhouding
het gevolg was en
gegaan.
En natuurlijk moest het vorstenkind door een
ieder worden bewonderd.
gebeurte-
de geneesheeren het
volgende bulletin uitgegeven:
’s Gravenhage, 30 April 1909
Hare Majesteit de Koningin, die
heden morgen om 6 uur 50 minuten
van eene dochter beviel, is naar om
standigheden zeer goed. Ook de
jonggeboren Prinses is welvarend.
(w.g.) Prof. Dr. B. J. Kouwer
'Dr. Roessingh.
Thans breekt voor ons land een somber
tijdperk aan, waarin de vreemde overheer-
sching ons eigen vorstenhuis verdringt.
Prins'Willem I en geheel zijn faipllle en
hofhouding moest de vlucht nemen, omdat
Nederland was verduisterd door onheilspel
lende onweerswolken, welke reeds boven
een groot deel van Europa hingen.
Willem II werd vóór dit tragisch tijdperk
in de Nederlandsche geschiedenis geboren.
Eindelijk werd op 30 April 1808 wederom
een koningskind geboren. In een bulletin
van prof. Kouwer en dr. Roessingh werd
melding gemaakt van het heuglijk feit
dat Hr. Ma Koningin Wilhelmina, om ruim
zes uur en vijftig minuten was bevallen
van een dochter.
hete door het
Een hofdame
de blnnen-
i Prinses”,
stentorde de mannelijke stem over de dood
stille binnenplaats en daar werd de deur
van de antl-chambre, waar verscheidene
journalisten vijftig uren zonder slaap had
den doorgebracht, opengerukt door Jhr. van
Geen, particulier secretaris van H.M. de
Koningin. Hij trachtte een keurigen zin te
formeeren, om het blijde gebeuren kenbaar
te maken, doch de ontroering van het
oogenblik was hem te machtig: „Een Prin
ses!” riep hjj verheugd en na het daarop
volgende gerucht met een handgebaar te
hebben doen bedaren, vervolgde hij zijn
mededeeling: „Moeder en Kind.... zoowel
Hare Majesteit de Koningin als de Prinses
maken het uitstekend.”
ia
Bmlg,
Br. m
87484
Oevra
te B
ook i
latera
Ja, door voorbarige geruchten misleid,
gingen verscheidene burgers van de resi
dentie al voortijdig tot vreugdebetoon over.
Het rood-wit-blauw verscheen aan de ge
vels, de voorbijgangers tooiden zich met het
in den zak gereedgehouden oranje, doch
oontraberlchten waren er aldra oorzaak
van dat dit spontane vreugdebetoon snel
en discreet verdween. De oorzaak van deze
geruchten was gelegen In het feit, dat de
militaire gouverneur der residentie zijn
ondergeschikten had voorgeschreven, dien
avond om op alles voorbereid te zijn
in groot tenue te verschijnen. Later op den
avond werd deze order, met het oog op het
ontstane misverstand weer Ingetrokken,
doch inmiddels had de telefoon reeds de
mare verspreid.
De correspondent van een Groningsch blad
had, in een overmaat van ijver, het gerucht als
officieel bericht getefconeerd en zoodoende had
Groningen de primeur van de feestviering. Van
alle hulzen wapperden de vlaggen, leder Gro
ninger togide zich met oranje en vele gebou
wen en hulzen, wx>. dat van het lid der Eerste
Kamer, Scholten, werden geïllumineerd. Des
avonds, gedurende het Oranjefeest op de Groote
Markt, verscheen echter een tegenbulletin. De
vlaggen verdwenen, het oranje werd weer op
geborgen en de illuminatie gedoofd, doch de
Groningers waren nu eenmaal in de stemming.
Ondanks de vervallen aanleiding werd het feest
vroolljk voortgezet. Overigens strikt de eerste
was Groningen niet. Op talrijke stadhuizen had
reeds de vaderlandsche vlag voortijdig gewap
perd, doch zoo ver als te Groningen was het
nog nergens gekomen.
Deze kleine en groote voorbarigheden waren
echter te vergeven, om de groote spanning,
waarin niet alleen ons vaderland, doch geheel
Europa op de blijde tijding'wachtte. Behalve
dat ieder Néderlandsch blad dat zlchzelve res
pecteerde, zijn verslaggever naar Den Haag had
gestuurd wat den heeren tallooze slapelooze
nachten bezorgde waren er ook talrijke bui
tenlandsche verslaggevers neergestreken en het
optreden van deze heeren was vaak minder
stichtelijk. Prof. Kouwer, een der behandelende
geneesheeren, moest zich gedurende de laatste
dagen zelfs door een rechercheur laten verge
zellen, om al te nieuwsgierigen te verwijderen.
De buitenlanders wedijverden in het publlcee-
ren van allerlei verzonnen berichten, waarin de
kleechhetd pel eens wat in de knel raakte en
t ergste geschiedde dat door den man van 'n
Parijsch blad. Deze had *n uiterst scherp foto
toestel gekocht en vervolgens tegen horribe-
len prijsl een kamer gehuurd die ultaicht
Aldus, in alle soberheid, die staatsstukken
pleegt te kenmerken, het bericht, dat welhaast
negen-en-twintlg jaar geleden evenals thans
het hopende en wachtende Nederlandsche
volk tot ongekende geestdrift opzwiepte. Dat
was het feit, tout court, doch het bericht stond
tot de emotie, die daarvan
welke daaraan gps vooral-
Het vorstelijk borelingske werd op den 1»
Mei 1808 ingeschreven in de registers van den
Burgerlijken Stand van ’s-Gravenhage. »ev
kreeg den naam „Juliana” en verder „Louw.
Emma, Marie, Wilhelmina". De Prinses ure*
den roepnaam „Juliana”, ter eere van de
gedachtenis van de moeder der stamvade”„„
beide takken van het Huls van Ovanje-Nassa
gravin Juliana van Stolberg.
bood op de Koninklijke Tuinen. Het was zjjn
bedoeling, om Hare Majesteit gedurende de
wandeling te kieken, doch de politie wist daar
een stokje voor te steken. Met de mededeeling
dat de grens dichtbij was en de marechaussees
om hem derwaarts te geleiden klaar stonden,
bracht zij hem van de dwalingen zijn weegs
terug.
Zoo naderde de nacht van den 29sten op den
30sten April 1909. Buiten het paleis een afzet
ting van agenten, daarvoor een haag van toe
schouwers, die in de diepste uren van den nacht
wel wat dunner werd doch nooit geheel ver
dween en in de Koninklijke woon allerwege
waakzaamheid. Z. K. H. Prins Hendrik, die
zich om vijf uur op een veldbed ter ruste
had begeven, werd om zes uur gewekt, H.M. deJ
Koningin Moeder was in de kraamkamer aan
wezig en eindelijk, om zeven uur, na elndelooze
uren van afwachting.... groote vreugde in het
Ouderlijke Huis.
Toen was het oogenblik, dat de berichtgeving
met alle middelen wat zijn zij sedert dien
verbeterd! in beweging kwam. Om 7.10 werd
het telegram verzonden naar Amsterdam, waar
het reeds om 7.15 aankwam en om 7.20 ver
schenen de eerste bulletins van „De Tijd” voor
de ramen van de winkeliers in het centrum. Om
acht uur kon gezegd worden, dat geheel Neder
land met de blijde tijding op de hoogte was en
een woord van waardeering komt daarvoor toe
aan den toenmaligen directeur van de P.T.T.,
den heer Pop. Alle telegraafkantoren waren na
melijk gedurende de laatste dagen permanent
bezet geweest, op de hoofdkantoren lagen de
telegrammen gereed voor de ondergeschikte
kantoren en daar lagen weer de telegrammen
voor de nog kleinere bureaux, zoodat het nieuws
zich als een snel vertakkende boom over het
Koninkrijk verspreidde. Een bijzonder woord
van hulde past zelfs nu nog aan de dames tele
fonisten uit die dagen, dié, na langdurige slape
loosheid, op dien dertlgsten April een topdag
kregen, die, dank zij haar kunde en toewijding,
vrijwel zonder stagnatie verliep.
Tenslotte vtflge hier dan nog de geboorteacte
van H. K. H. Prinses Juliana, die de namen
en voornamen van de naast betrokkenen voluit
onthult;
„Heden, den eersten Mei negentien honderd
en negen heeft Zijne Koninklijke Hoogheid
Hendrik Wladimir Albrecht Ernst, Prins der
Nederlanden, Hertog van Mecklenburg, Vorst
van Wenden, Schwerin en Ratzeburg, Graaf
van Schwerin, Heer van de Landen Rostock en
Stargard, enzoovoorts, enzoovoorts, oud drie
en dertig jaren, aan mij, Hubertus de Wilde,
Ridder in de Orde van Oranje Nassau, Wet
houder, Ambtenaar van den Burgerlijken Stand
van de gemeente ’s Gravenhage, te kennen ge
geven en verklaard in tegenwoordigheid van:
Meester Antonlus Petrus Laurentius Nelissen,
oud zeven en vijftig Jaren, Ridder in de Orde
van den Nederlandschen Leeuw, Minister van
Justitie en van Jonkheer Meester Reneke de
Marees van 8 wind eren, oud acht en veertig
jaren, Ridder in de Orde van den Nederland
schen Leeuw, Minister van Buitenlandsche
Zaken, belden wonende alhier, dat <et klhd
aan ons voorgesteld wordende en hetwelk is
van het vrouwelijk geslacht, geboren is aan
het Koninklijk Paleis, gelegen in het Noord-
elnde, nummer acht en zestig, binnen deze ge
meente, op Vrijdag den dertlgsten April des
Jaars negentien honderd en negen des morgens
ten zes uren en vijftig minuten mitsgaders, dat
hetzelve kind, genaamd:
Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina,
Prinses van Oranje-Nassau, Hertogin van
Mecklenburg, eene dochter is van Hem, Hen
drik, Wladimir Albrecht Ernst, Prins der Ne
derlanden, Hertog van Mecklenburg, Vorst van
Wenden; Schwerin en Ratzeburg, Graaf van
Schwerin, Heer van de Landen Rostock, Star
gard enzoovoorts, enzoovoorts en van Zijne
Koninklijke Gemallnne Hare Majesteit Wilhel
mina Helena Paulina Maria, Koningin der Ne
derlanden, Prinses van Oranje Nassau, Her
togin van Mecklenburg enzoovoorts, enzoovoorts.
Ik, ambtenaar van den Burgerlijken Stand
der gemeente *s Gravenhage, heb daarvan ten
Paleize bovenbedoeld deze akte opgemaakt, die
door Zijne Koninklijke Hoogheid, de beide ge
tuigen en mij, na voorlezing is onderteekend
met goedkeuring van de doorhaling van twee
honderd vijftien woorden."
Tot zoover het document en als men nu
mocht meenen, dat zoovele doorhalingen in een
zoo plechtig document misstaan, zij medege
deeld, dat daarvqpr gebruik moest worden ge
maakt van het wettelijk voorgeschreven for
mulier van den burgerlijken stand, dat slechts
op deze wijze voor de plechtige gelegenheid
dienstbaar kon worden gemaakt.
Nauwelijks waren de echo’s van die schoten
weggestorven, of men heesch vlaggen en va
nen aan de huizep en het lulden van de kerk
klokken bracht de stjyj in een ontroerende
vreugdestemmlng. -
Het volk wilde niets liever, dan zijn blijdschap
uiten in het houden van feestelijke samen
komsten, het afsteken van vuürwerken, het
aanbrengen van vlaggen, wimpels en lichten,
maar het was de Prins, die zulks afraadde, om
dat de politieke toestand in den lande van
dien aard was, dat hij niet veel plaats voor
uitbundige feestvredgde overllet. Toch kon bet
blijde volk zijn vreugde niet yoor zich houden
en talrijk waren de door vereenlgingen
particulieren georganiseerde feestelijkheden
de geboorte van Koning Willem I.
De Prins zelf hield zijn1 zoon ten doop.
’s-Gravenhage, 31 Aug. 1880.
De, Koning deed op den len September
persoonlijk aangifte van de geboorte van
zijn dochter bij den Burgerlijken Stand.
Als getuigen traden op de toenrtlallge
minister van buitenlandsche zaken, graaf
Van Lynden van Sandenburg en de toen
malige minister van justitie. Modderman.
Fungeerend ambtenaar van den Burger
lijken Stand was F. M. baron van der Duyn
van Maesdam. Op verlangen van ZM.
moest het koningskind worden gezien door
de heeren van het Stadhuis, „opdat", zoo-
als de gelukkige vader schertsend ver
klaarde, ,4e heeren zich- konden overtui
gen van da waarheid der verklaring”
Twintig jaar later zou het Nederlandsche
volk opnieuw aanleiding vinden tot feestvreug
de, want in 1792’ was het vijf en twintig jaar
geleden, dat Prins Willem V, de vader van den
lateren Koning Willem II. met Prinses Frede
rika Sophia Wilhelmina van Pruisen in het
huwelijk trad. Ook thans ontbrak het niet aan
-vreugdecouranten, vreugdegedlchten en vreug-
debijeenkomsten.
Maar nog meer aanleiding tot blijdschap was
TTi Keg in hettelfde jaar, namelijk op den «en
December, werd, volgens een Hofbericht; „Haare
KonlngUjke Hoogheid, Mevrouw de Erfprin-
cesse, omtrend agt uuren, voorspoedig verlost
van eenen welgeschaepen en alle teekenen van
gezondheid medebrengenden Prins”. 7.
Ook ditmaal salvo’s, klokkengelui en vreug
dekreten van het blijde volk, dat daarmede zijn
lateren koning Willem II begroette.
Een van de dichters, die uitblonk in bet ma
ken van welkomstliederen was ditmaal de
groote Willem Bilderdjjk, die een lang en ont
roerend schoon vers op den kleinen Oranjetelg
maakte. Van dit gedicht citeeren wjy het laat
ste couplet:
hage onthaalden de heer en mevr. Tjaden—
Modders de arme kinderen van de gemeente op
10.000 beschuitjes met oranje-mulsjes, welk
feest, onmiddellijk na het eerste schot, begon
in de Oranjezaal van Metropool aan de Pavll-
joensgracht. Te Amsterdam verscheen een
distilleerderij met een specialen gelegenhelds-
drank en verder in den lande kwamen van alle
kanten allerlei firma’s met toepasselijke uitga
ven en feestartikelen. De meeste tooneelgroepen
arrangeerden feestvoorstelllngen, waarvan som
mige zelfs gratis toegankelijk waren en wat
de versiering van straten en gebouwen betreft:
sinds dat Jaar is een dusdanige algemeene ver
siering en illuminatie niet bereikt geworden!
Wat de offlcieele feestvreugde aangaat, noe
men we eerst de felicltatieregisten, die ten pa
leize waren neergelegd, en die zeer druk wer
den geteekend. -De allereerste onderteekenaar
was de gezant van België aan het Nederland
sche hof. Baron Guillaume. De Tweede Kamer
hield dien morgen een f<
waar vrijwel alle Kamerli
tooid, aanwezig waren en waarin de Voorzitter
van den ministerraad, mr. Heemskerk, de vol
gende rede hield:
Mijne Heeren! Namens de Koningin heb ik
de eer aan de Kamer mede te deelen, dat H M.
de Koningin heden om 6 uur 50 minuten voor
spoedig bevallen is éan eene Prinses.
Dat het mij vergund is, dit heuglijke feit, voor
ons vaderland van onberekenbaar gewicht, aan
de Kamer mede te deelen, is mij en de gansche
regeering, een oorzaak van innige blijdschapWn
ootmoedlgen dank. Moge het tot heil van het
Vaderland strekken! God ^gene Hage Majes-
teit de Koningin, Me Jbnggeborene Prinses, Hare
Majesteit de Koningln-Moeder en Zijne Ko
ninklijke 'Hoogheid den Prins der Nederlanden.”
Deze korte rede werd mef gejuich ,ieve de
Koningin” en driewerf hoera ontvangen. Daar
op hield de Voorzitter der Tweede Kamer, Jhr.
mr. Röell, een rede om de regeering Je beant-
woorden.
Dergeljjke bijeenkomsten vonden hetzij op
dien dag 'ot wat later plaats bij vrijwel alle
publieke colleges. De Eerste Kamer, de Hooge
Raad der Nederlanden, de Raad van State, de
gemeenteraden, met die van Amsterdam en Den
Haag voorop, de rechtbanken, de provinciale
raden, de universiteiten, kortom alle lichamen
hielden feestelijke bijeenkomsten om Se blijde
gebeurtenis te herdenken en van alle zijden
stroomden de adressen van hulde toe.
t
De minister van Buitenlandsche Zaken
hield in den namiddag een receptie, die
door alle leden van het corps diplomatique
werd' bezocht, alle staatshoofden der wereld,
die telegrafisch op de hoogte waren ge
bracht, zonden hunne gelukwenschen en
van de meest uiteenloopende Instanties
kwamen de felicitaties. W« noemen den Lord
Mayor te Londen en de Internationale Ver-
eeniglng voor Vrouwenkiesrecht, die toen
Juist te Londen bijeen was. Met recht: het
Koningskind van 1808, dat thans zelf de
Prinselijke Moeder is geworden, zag heel
Europa, ja, heel de wereld aan haar wieg.
En heden, nu de instandhouding van het
aloud en bemind Oranjehuis weer eoor-
loopig verzekerd is, zullen de nationale
bodschap en het internationale medeleven
niet minder zijn.
Onze Koningin was door geboorte Prinses
van Oranje-Nassau. Door Haar huwelijk met
Hertog Hendrik van Mecklenburg zouden de-
kinderen, uit dezen echt geboren, den naam en
den titel Mecklenburg dragen. Doch dank in
het bijzonder aan het optreden van Koningin
- Emma, bleef de titel Oranje-Nassau voor de
telgen van Hare Majesteit behouden. Een bij
zonder voordeel was het daarbij, dat Koningin
Emma zoowel door haar huwelijk met Koning
Willem in als door haar afstamming van moe
derszijde Hare Moeder toch was Helena.
Prinses van Nassau met de Ottosche en
Walramsche lijnen van het Huis Nassau eng
verwant was.
Bij het aanstaand huwelijk van Hare Majes
teit de Koningin en Hertog Hendrik van
Mecklenburg kende de Nederlandsche wet wel,
een Prins, doch geen Prinses van Oranje. Op
2 December 1800 verstrekte fl. M. de Koningln-
Moeder aan den gépensionneerden Kolonel der
Huzaren F. de Bas, werkzaam aan het Ko-
Te Amsterdam kwamen de saluutschoten pas
omstreeks elf uur. De artilleristen, die na dagen
lang vruchteloos wachten waren ingerukt,
moesten overhaast gewekt worden, de kanon
nen, die zoolang achter het polltleposthuls wa
ren opgeborgen, werden door agenten en H B -
schoileren voor den dag gehaald en zoo
als gezegd om elf uur daverde het eerste
schot over de open doch sedert reeds lang be
bouwde vlakte achter de Job. Verhulststraat.
Het werd af gevuurd door de batterij, die onder
bevel stond van den kapitein O. F. Gey van
Plttius. Om twaalf uur hielden de troepen van
het Amsterdamsche garnizoen revue op de
Stadhouderskade, waarna 'zjj door de Jan
Luykenstraat defileerden, waar de garnizoens
commandant, Lt. Gen. van Nooten, zich voor
zjjn woning te paard had opgesteld. Vervolgens
marcheerden zjj, met de kapel van den beken
den kapelmeester Zaagmans voorop, door de
stad, waarna zjj door de Utrechtachestraat naar
de kazernes terugkeerden.
Om elf uur des ochtends was er toen reeds
een parade uweest op het Malieveld in Den
Haag, waarb" behalve. ZJLH. Prins Hendrik,
ook vrijwel alle officieren van het Militaire
Huls van HM. de Koningin aanwezig waren.
Als we nu alle vreugdebetoon*van het volk zou
den beschrijven, zpu dit ons te ver voeren. Laai
ons volstaan met enkele feiten: te ’«Graven-
Uit het
Willem III ontsproten drié zonen,
dezer prinsen zou evenwel de
kroon dragen; het was dus begrijpelijk, dat
Nederland zijn hoop vestigde op de vrou
welijke telg uit bet Huis Nassau, over wie
geruchten gingen omtrent een as. huwelijk
met Koning Willem Hl. De uitverkorene
was Prinses Adelheid Emma van Waldeck
Pyrmont, die op 7 Januari 1879 met den
toen 69-jarigen koning Willem m in het
huwelijk trad.
Nederland ha<T weer reden tot vreugde,
toen op 31 Augustus 1880 Koningin Emma,
de populaire vorstin, het leven schonk aan
een dochter, die den naam kreeg van Wil-
helmina.
Koning Willem III deelde den Staten-Ge
neraal het blijde nieuws als volgt izede:
Op Vrijdag den dertigsten April
1909 verscheen de Buitengewone
Staatscourant No. 100, waarvan de
tekst aldus luidde:
*s Gravenhage, den 30sten April
,909^
Hare Majesteit de Konihgin is he
den morgen door Gods
voorspoedig bevallen van
ses.
Omtrent deze heuglijke
nis is dóór
- Was officieel geschied wat er moest ge
schieden, onder het volk waren de voorbe
reidingen niet minder. Oranje-comlté's ver
rezen als paddenstoelen in een herfstnacht
en een levendige handel ontstond in aller
ijl prentbriefkaarten, die betrekking hadden
op de te verwachten blijde gebeurtenis,
.welke door de volksverwachting stoutweg
op elf, twaalf of vijftien April werd ge
steld. Sommige uitgevers publiceerden kaar
ten, waarin de geboorte van een Kroon
prins werd aangenomen, anderen lieteh wij
selijk het geslacht in het midden, terwijl
nog weer anderen kaarten met verschillen
den tekst publiceerden. De geboorte mocht
dan uitwijzen welke kaart verder ih den
handel sou worden gebracht. De herinnering
van een bekend Amsterdamsch boekhande
laar wist ons echter nog mede te deelen,
dat het volk algemeen een Kroonprins
verwachtte. Kaarten van een Kroonprin
ses werden bijna niet gevraagd.
Op den gezetten tijd verschenen zooals
ook nu heeft plaats gehad de offlcieele me-
dedeellngen betreffende openbare hulde en
feestbetoon; kanonnen voor de saluutschoten
werden in de diverse steden opgesteld en on-
dertusscheh geschiedde er niets. Daar de ge
boorte {cbter algemeen halverwege April tege
moet was gezien, .geraakte het- "ttederlandsche
volk natuurlijk iri uiterste sP^ÉMLg en deze
werd pas gedeeltelijk opgelostMfirii in den
morgen van den 29sten April hetOfflcieele be
richt bekend werd gemaakt, dat dien dag de
geboorte van de Koninklijke telg kon worden
verwacht. Verdere mededeelingen bleven ech
ter uit,rmet het-gevolg, dat op den avond van
den 29sten April voor het paleis aan het Noord-
elnde, een groote menigte samendromde. Een
aantal van de aanwezigen had zelfs postdul-'
ven bjj zich om, zoodra de heuglijke tijding
daar was, de vrienden en magen in de meest
afgelegen dorpen op de hoogte te stellen.
Willem m, de vader van
daarna!
Het zou evenwel niet op vaderlandschen
bodem zijn, waar onze latere Vors; Wil
lem lil ter wereld kwam. Brussel was zijn
geboortestad.* Op 19 Februari 1817, des
avonds te half elf, zag een zoon van den
kroonprins, Willem II, het levenslicht. Eerst
den volgenden morgen kon de blijde mare
worden verkondigd en onmiddelljjk maakte
de stad zich op, om op kinderlijke wijze
deze heuglijke gebeurtenis te gaan vieren.
Brussel werd versierd en des avonds bo
den de duizenden lichtjes, aan de gevels
der voorname huizen aangebracht, een
sprookjesachtigen aanbllk.
Direct na de geboorte begaven zich eenige
heeren naar ’s Gravenhage, om er kond’ te
doen van de blijde gebeurtenis. De vreugde
in Den Haag was eenvoudig onbeschrijfelijk!
Ónder het zingen van Oranjellederen trok bet
blije volk, gearmd en lange rijen vormend, door
de straten en iedereen was uitgelaten en vroo
lijk.
Evenals in Brussel liet men ook te *s Gra
venhage 101 kanonschoten hooren en opnieuw
luidden de klokken en wapperden de vlaggen.
De Kroonprins, de vader van den vorstelljken
zuigeling, den lateren Koning Willem HL die
immers gehuwd was met een zuster van den
Russlschen Tsaar, Alexander, zond zoo spoe
dig mogelijk een koerier naar St. Petersburg,
om den Keizer het blijde nieuws te melden.
Hierbij zU nog terloops vermeld, dat zich
onder de talrijke geschenken van het Hol-
laftdsche en Belgische volk voor de jonge
moeder en het kind een kostbare luier
mand bevond, een geschenk van Rusland.
Hierin lagen stukken, door Russische vrou
wen geborduurd. De gelden voor -de aan
schaffing en de verzending hadden eenvou
dige Russische boerenvrouwen bijeenge
bracht. Hieruit blijkt wel, hoe bemind Anna
Paulowna, de zuster van deir Russlschen
Keizer, in Rusland was.
Tollens, de schepper van ons „Wien Neêr-
landsch Bloed”, maakte een fraaf gedicht op het
jonge vorstenkind, dat besluit met de volgende
woorden:
nlnkHJk Huisarchief, de even eervolle als las
tige opdracht, om Adolf, Groothertog van
Luxemburg te bewegen, aan de kinderen die
eventueel uit het voorgenomen huwelijk aou-
den worden geboren, den titel van Prins van
Nassau te waarborgen. Het recht daarover be
rustte namelijk bij den genoemden Groothertog
Adolf, omdat hij. als oudste agnaat zoowel van
de Ottosche al«JWalramsche huizen van Nassau,
volgens de tractaten van 1732. 1738 en 1783
daarover kon beschikken.
In opdracht van H. M. de Koningin Moeder
en onder het mom van een „rustkuur” te gaan
doen, begaf kolonel de Bas zich naar Luxem
burg, waar hU zich in verbinding steldtf met
den minister-president van dat Hertogdom,
Jhr. Ejjsschen. Na lange dagen nerveus te heb
ben „geruBtkuurd” kreeg kolonel de Bas een
seintje, dat de oude en nukkige Groothertog
bereid scheen. HIJ verkreeg een onderhoud, be
reikte het gewenschte resultaat en enkele da
gen later werd de' broodnoodlge schrifteljjke
toestemming, als een „krabbeltje” van den
Groothertog persoonlijk, nagezonden. Zoo werd
aan H. K. H. Prinses Jyltena en al Hare na
komelingen het recht op den titel Oranje-Nas-
De latere koning Willem I zag het
levenslicht te *s Gravenhage op den
24en Augustus van het jaar 1772.
Des morgens om Omstreeks vijf uur
werd deze spruit uit het Huis van
Oranje ter wereld gebracht In de
lente van dat jaar bracht de Prins
de Hooge Vergaderingen van Ne
derland in keftnis vin de aanstaande
geboorte van een vorstenkind.
In alle' kerken van ons land werd
gebeden voor een gelukkig verloop t
vatL.de geboorte en op den blijden»'''
dag zelf, op dien 24en Augustus,
weerklonk een drievoudig salvo op
het Malieveld, waarmee het- Oranje
huis het volk kond* deed var* de
geboorte van een Vorstenkind, dat
de eerste koning. zou worden in het
Huis van Oranje. f
Het geheele land was In een vreugderoes.
Ditmaal was het de groote „Hildebrand", die
met zijn „Blijde Tijding” aller aandacht trok:
„Laat Oost en West de blljmaar hoore.
Die kroon en volk vervult met vreugd
Den Koning is een kind geboren.
Een jiochter, die zjjn hart verheugt
Wees welkom, welkom Koningskind,
Vóór uw geboorte reeds bemind!"
Op den 12en October 1880 werd de Prinses
in de Willemskerk te Den Haag ten doop ge-
houden.