Opvoeding
Sovjet-staat
De avonturen vaneen verkeersagentje
oanckn daj
deur, wellt ze met een weidsch gebaar opende
en hard achter zich dicht sloeg.
leer
F 750.-
SHEA
Natuur en
in
Engelsche films
/9
van de lersche Brigade
ZATERDAG 5 FEBRUARI 1938
v-
RANDALL PARRISH
DOOR
n
\De boekenschat
üfesr «s
I
5
■-
I
*1
Officieele documentaires
en
was een kwestie van oefening, maar
fii'vvC 47
c
C. B.
1
Je
tot het stelsel van Voor den oorlog,
bijzonder goed genoemd mocht wor-
i
I
1
i
1
vo
ke
Uit een documentaire film van de lucht verbinding LondenAustralië: The future
is in the air
I
nii
Al<
de
de
V*
Kt
te
on<
det
coll
wa
geil
zan
zen
mu
ken
uur
6 u
par
keil
twe
een
gro<
zevt
ven
reg«
nen
D
met
men
lerk
na
Alle
hoe<
VI
Onz
1
1
1
1
I
1
J
I
zijn,
en
Zoi
uur i
Jonp
nen.
derdi
nov<
tned
OM
Mon
mun
BI
avor
onze
Z/
ter
Marl
van
legei
Va
tang
insta
Jeug<
delijl
Mi
van
«l
hu
ZO
kamp
arbei
haar
Bram
Boert
Welz|j
Ma
Groei
tam.;
Louw
burg;
DQ
—De*
heid:
voor
WC
Buisk
voor
DO!
Groot
voor
VR]
en o
Vrou»
v
naar-
t-'X aZk zij de activiteit van diverse Neder-
1 landmihe verhuurkantoren is men hier
zoo langzamerhand op de hoogte kunnen
komen van de prestaties der Engelsche film
industrie.
^/Tot ongeveer 1933 scheen deze industrie
slechts voor eigen land te produceeren; daar
na gaven buitenlanders, waaronder vooral Alex-
verwijderd, en toch heeft besnoeiing bij
een groei die uit den aard der plant voort
komt slechts ten gevolge dat In het vol
gend jaar de groei des te sterker door
gaat. Het stelsel wordt gehandhaafd te
gen de natuur van zijn onderdanen In, en
bij zulk een conflict leert de geschiedenis,
zelfs in haar Marxlstischen uitleg, dat het
stelsel en niet de natuur van zijn slacht
offers ten slotte gedoemd Is om te ver
dwijnen.
r hing een angstige, spannende stilte in
het studievertrek van wijlen den heer
George Dufranger, toen de notaris na her-
delijk en langdurig gekucht te hebben, aan-
en maakte om de zegels van wijlen Du-
jer’s testament te verbreken.
i verzamelde familieleden, een heterogeen
Schap, dat elkaar nauwelijks van aanzien
le, volgden zijn bewegingen met de nauw
ste interesse, waarmee kleine kinderen naar
groote soortgenooten staren, als die. voor
een langbegeerden schat te voorschijn zul-
bij verlies van een hand,
een voet of oen oog.
„Ik wacht tot u op zij gaat, mijnheer de kapi
tein," zei ze, zonder in het minst te beven. „Ik
ga liever zonder hulp naar beneden.”
HU ultte een half onderdrukten vloek, maar
ging toch naar de tafel terug. Zij drukte mij
veelbeteekenend de hand en fluisterde heel
zacht: „Vaarwel, Monsieur, maak u niet onge
rust over mij, zorg goed voor het document.”
Daarop begon zy langzaam het krakende lad
dertje af te dalen tot zjj veilig op den grond
stond, en keek den kapitein recht in de oogen.
Ik bukte mij een weinig, zoodat ik alles goed
zou kunnen opnemen en rekende er op, dat de
man niet meer naar boven zou kijken. Als het
meisje misschien bang was. dan toonde zjj dit
nóch in haar manieren nóch- in haar uiteriyk.
Zjj stond rechtop en keek hem open aan, met
de eene hand had zij nog de ladder vast, en
het licht van de kaars viel op haar. Haar hou
ding gaf blijk van een zekere onverschillige
minachting, maar ook van groote vastberaden
heid. Met den mond half open scheen de kapi
tein te aarzelen om de woorden van scherts,
dis hsm al op de lippen lagen, uit te spreken.
Toen slopen en kropen ze door bet struikgewas naar het
huisje, waar de heks woonde. Het was een vervallen huisje met
een groote deur in het midden, die scheef stond. Uit den schoor
steen steeg rook op, een bewijs, dat de heks thuis was. „Nu, dat
is me ook een. heksentoer,” zuchtte het varkeersagentje, toen
hy eindelijk rustig op zijn bulk kon liggen.
Plotseling zagen ze een vos op ben afkanen en door den
glanzenden steen. Idle aan den knop van den tooverstok was
aangebraclrt, kimden ze aten, dat düe Vos een spion van de
heks was, die eens kwam kijken, wie daar zoo op de loer lagen.
„We zijn hem te glad af,” zet Keesle, toen hij wist wat de vos
kwam. doen. „Met vossen n.oet men vossen vangen, jongens.”
van het Fransche hof. Als gU mij zoudt durven
beleedlgen, dan zijn er verschillenden, die hun
zwaard in uw lichaam zouden steken, al zou
dit hun dan ook het leven kosten. Dit is de
waarheid.”
Ais de man nuchter was «geweest, dan zou
hij haar zeker geloofd hebben, zij had met zulk
een overtuiging gesproken, dat er geen plaats
voor twijfel overbleef. Zelfs zooals de zaken
nu stonden, aarzelde hjj. hjj wist niet recht,
wat h}j hierop moest zeggen. Toen drong de
gedachte, dat dit maar een truc was, een
staaltje van vrouwe! (jk verhuft, zijn versufte
hersens binnen. Het deed hem wat opleven en
hy zei, half lachend, half boos: „Een aardig
verhaaltje, moet ik zeggen, maar niet erg ge
loofwaardig. Ik ben ook in- het minst niet bang
voor al die Fransche zwaarden, die voor u ge
trokken zouden worden, mjjn liefje. Phoe! ik
heb er twintig jaar mee omgegaan. We zullen
dan ook maar eens een eind aan deze praatjes
maken.... Ojj zyt dus niet Henriette Valois?
Nu, ik heb dat ook geen oogenblik geloofd.
Misschien wilt gj] wel zoo goed zijn uw werke-
lljken naam te noemen?”
,Jk ben Camille d’Enville."
,Ho! hol Gy noemt daar nog al zoo ietal Een
heele sprong van uw eerste verklaring! Waarom
u zelf maar niet meteen tot koningin gepro
moveerd? Gy zyt dus de schoonheid van Louis’
hof, niet waar? Nu, ik moet zeggen, dat uw
uiterlljk uw woorden bevestigt Op mjjn woord,
het zal een echte grap zijn om dit te kunnen
vertellen. En wat is de reden. Mademoiselle
bestaan en werd zjj gebracht op meer Interna
tionale basis, waardoor de verkoopbaarheid van
haar producten steeg. Sinds dien tijd kwamen
vrjj geregeld de resultaten der Engelsche film
activiteit in de Nederlandache bioscopen en zijn
ze even geregeld la deze kolommen op hun
juiste, dat was in de meeste gevallen niet zeer
hooge, waarde geapprecieerd.
Maar naast het industrle-product ontstond in
Engeland een contingent films, dat minder ge
schikt bleek voor export, films, ontstaan in
opdracht van particuliere ondernemingen of
staatsbedrijven: reclamefilms, documentaires,
I leerfilms, die toch alle zeer de moeite van het
zien waard waren, maar die slechts door par
ticulier initiatief hier tot vertooning konden
komen. Dank zjj het genootschap Nederland-
Engeland, in samenwerking met de Nieuwe
Filmliga, die een Engelschen filmavond in het
A M.VJ.-gebouw organiseerde, heeft een derge
lijke vertooning plaats gehad en heeft men een
vrij uitvoerig overzicht kunnen krijgen van de
prestaties der zg. Engelsche avant-garde, al
thans van de bui^n de industrie werkende
Engelsche filmers.
Het woord avant-garde werkt in dit verband
misschien misleidend. Wel zijn aan de mees
te van deze korte propaganda-films de namen
verbonden van hen, die vroeger door dasui of
door geschrift gemakshalve tot de fllm-avant-
garde gerekend werden, maar de vertooning
van JJ. Woensdagavond bevestigde het oordeel,
dat men zich in het vorig seizoen had kunnen
vormen, toen de Nieuwe Filmliga eveneens een
Engelsch programma had samengesteld voor
haar leden en men tot de conclusie kwam, dat
namen als Rótha, Grierson en Cavalcanti toch
wel grootere verwachtingen opriepen dan in
deze opdrachtfllms werden ingelost. Hier moet
onmlddeliyk aan toegevoegd worden, dat niet
temin in de minste van deze prestaties nog
genoeg te waardeeren viel aan goeden smaak,
intelligent scenario, vaardig camera-werk en
niet opdringerige reclametendenzen en men zal
ook na dit nieuwe programma moeten toegeven,
dat in Engeland een ideale toestand gescha
pen is door deze samenwerking van opdracht
gevers, die de waarde van gped-gemaakte pro
paganda-films beseffen en hun opdrachten ge
ven aan hen, waarvan redelijkerwijs verwacht
mag worden, dat zij de primaire wetten van
het materiaal respecteeren. Een situatie dus,
waarop de Nederlandsche filmers met recht ja-
loersch kunnen zijn.
Het nieuwe programma bevatte, althans voor
de Llga-leden, eenige reprises: Nightmall van
een scherp mesje, dat een verveeld toe-
klerk hem precies op tijd overreikte, ver-
de notaris de lakstempels, welke eerst
ildlg terzijde werden gelegd, voor hjj het
tent ontvouwde. Eerst nog een droog, -Irti-
d kuchje, dat uit ongedachte diepten
i te komen, dan las de notaris scherp ar-
■rend George Dufranger’s laatste wils-
„Dan hebt u er I
zorg voor te dra-
gen, dat het u toekomende erfdeel voor de vol
gende week Donderdag uit deze woning ja
weggehaald," bitste de advocaat.
„Ik zal het u gemakkelijk maken, mynheer,
was het self-veraekerde antwoord. „Ik zal nu
enkele exemplaren, welke me het meest inte-
resseeren, meenemen. De overige laat ik mor
genochtend om, laten we zeggen, 11 uur weg
halen. Dan is het meteen maar achter den rug.”
De notaris knikte en de klerk noteerde: .Don
derdagmorgen 11 uur.”
In een gehavend stuk grauw papier wikkelde
Leon Gasper enkele boeken, die hem het meest
belangwekkend voorkwamen en verliet dan ook
spoedig de ongezellige woning.
Dat geen enkel deel van den boekenschat van
wyien George Dufranger by den boekhandelaar
kwam, eer Leon Gasper het van voor tot ach
ter heel precies had nagesnuffeld en dat alle
erfgenamen van George Dufranger s.g„ uitge
zonderd Leon Gasper, tot razemy kwamen, toen
ze hoorden, hoe „oomlief” zyn contanten had
vermaakt, vindt zyn simpele verklaring hierin,
dat een bedrag van circa tachtig-dulzend francs,
verdeeld In lapjes van fr. 100, in den boeken
schat was verborgen. (Nadruk verboden)
Dit heldhaftig voorbeeld werkte dermate n-
stekeiyk op de overige aanwezigen, dat binnen
enkele oogenblikken zich nog maar drie per
sonen in de studeerkamer bevonden. Dit trio
bestond uit den onverstoorbaren notaris, zyn
melancholieke» klerk en Leon Gasper, student
in de rechtswetenschappen, dus berooid.
Met kennersblik had hy den boekenschat op
genomen, de Inhoud er van interesseerde hem
maar matig, maar als man van de wereld had
hy vlug getaxeerd, dat de een of andere
derde rangs boekhandelaar er tenminste nog
wel een slordige paar honderd francs voor zou
bieden.
Toen de notaris hem dan °°k vroeg, of hy, de
eenig overgebleven erfgenaam, wellicht het
voorbeeld van
zijn familie-le-
den wenschte te
volgen, ant
woordde hy re
soluut „Neen.”
Basil Wright en Alberto Cavalcanti en The
Birth of the Robot, een poppenfilm van PAI
voor Shell. Vooral de eerste heeft by herzien
uitmuntende kwaliteiten; zy is, ondanks haar
lengte, voortdurend boeiend, goed van compo
sitie, vol afwisseling gemonteerd en voorzien
van een prachtig slot met het suggestieve
spreekkoor op het rhythme van den voortsnel
lenden posttrein. Nieuw was The Future is in
the Air van Paul Rotha, een documentaire van
de luchtverbinding Londen-Australië.
In tegenstelling met Nlghtmall is de lengte
van Rotha’s film opvallend, een fout, die in
de kwaliteit van de film gezocht moet worden.
Rotha valt te veel in herhalingen en weet aan
dit toch boeiende onderwerp weinig relief te
geven. Er zyn moois opnamen te bewonderen
en het materiaal is dankbaar genoeg om hier
en daar te boeien, maar het geheel is zeker
geen prestatie te noemen, die overeenkomt met
de theoretische beschouwingen van den publi
cist, die Rotha toch ook is. Opvallender was
We Live in two Worlds van Grierson en Ca
valcanti. Hierin worden twee werelden naast
elkaar geplaatst, de wereld van het enge na
tionalisme, van grenzen, tolmuren, douane en
uiteinde!yk het leger ter bescherming van dit
alles, en de wereld van het internationalisme,
van de techniek, die dienstbaar gemaakt wordt
aan het tot elkaar brengen der volkeren, van
telefoon, telegraaf, radio, vllegwezen enz.
Vooral de Inzet, wairln Zwitserland als voor
beeld van deze twee werelden genomen wordt,
is zeer suggestief en treffend van montage.
Jammer, dat tegen het einde zoowel de
grondgedachte als de pregnante filmstyi ver
watert en de ulteindeiyke bedoeling van dit
werkje niet zeer duidelijk wordt.
For all Eternity van Marion Grierson is een
rondgang door de Engelsche kerken en kathe
dralen. Ook hier missen wy tempo. Er valt
mooi camerawerk, mooie muziek, Intelligente
tekst te apprecieeren, maar na Ruttmann
weten wy, dat er van dit oogenschyniyk doode
materiaal meer te maken is.
En dan was er Len Lye, die ook in het vo
rige Llga-programma tusschen de ietwat con-
ventioneele en statige producten van zyn col
lega’s luidruchtig, brutaal, maar vooral vol
originaliteit opviel. Len Lye werkte ook nu
weer voor de GP.O., de Engelsche Posteryen,
en zyn twee filmpjes N. of N.W. en Trade
Tattoo hadden ook nu weer dat meesleepende,
dat verbysterend jongleeren met allerlei vond
sten op het gebied van camera-instelllng. van
kleurentoepasalng, van montage, waardoor men
na eerste vertooning dit werk byna crltlekloo*
accepteert, omdat het nieuw 1^-omdat het weer
problemen opwerpt en niet gedachte moge-
lykheden toont, omdat het alle accenten van
de ware film bezit, misschien wat bandeloos
en Ongemotiveerd toegepast, maar aldus meer
bezittend dan zooveel pompeus uitgedoste film
werken met wereidreputatle. Het feit, dat men
de kennismaking met den virtuozen en origl-
neelen Len Lye kon hernieuwen, zou op zich
zelf al het organiseeren van dezen avond kun
nen motiveeren; al het overige, dat nog te
apprecieeren viel in het omvangrijke program
ma, was dan te beschouwen als een welkom en
ten zeerste gewaardeerd surplus.
den in de individualistische doeleinden
waarop de klasse der uitbuiters zijn macht
heeft dcen verrijzen.”
De een of ander heeft aan den politle-
zwaarden. Nadat men enkele jaren deze hond moeten leeren om nijdig te worden
proef had genomen keerde men tot vroe- bij den klank van het woord Bolshewiek
gere opvoedingsmethoden terug en zoch- Dat
géén oefening zou ooit in staat geweest
zijn om hem eei* geweten te doen ver
krijgen, en géén training zal ooit een
menschelljk wezen er toe brengen dit te
verliezen. Menschen en honden kunnen
nu eenmaal nipt bevrijd worden van de
banden die hun bijzondere natuur met zich
meebrengt.
Het is moeilijk te zeggen hoeveel van die
kussen-schuddende houding er thans in
Rusland te vinden is. Niet veel daarvan
zou naar buiten kunnen blijken, in ver
band met de zuiveringsactie der Regeering 1
die zich uitstrekt tot in eiken tak van het
Sowjetleven. De noodzakelijkheid van
periodieke zuiveringen schijnt aan te dul-
den dat er iets Is in de natuur van den 1
Sow jetburger waaraan hij uitdrukking 1
moet geven ondanks de krachtige training i
in tegengestelde richting. Niet alle hon- I
den zullen kwaad worden als het woord
Bolshewiek wordt uitgesproken, maar dej«
Rus heeft zooals leder ander mensch een
zeker rechtvaardigheidsgevoel en komt In
opstand tegen de schending daarvan juist
zooals dit gebeurde voordat het Sowjetbe-
wlnd hem onder zich bracht.
De slachtoffers van de thans alom ver
breide zuiveringsactie zijn de eerste vruch
ten van het opvoedingsstelsel der Sowjet?»
Vermoedelijk zullen deze, als zij zich niet
behoorlijk laten opvoeden, moéten worden I anCjer_ Korda, grootere ruchtbaarheid aan haar
Camille d’Enville, dat gy hier zyt? Ik meen
toch, dat het hof nog steeds In Parijs is.”
„Louis is in Charleroi,” gaf zy kalm ten ant
woord, „ten minste, daar was hy twee dagen
geleden. Er zyn dames van het hof mee naar
het kamp gegaan, en er steekt niet vreemds in,
dat ik my by haar zou voegen."
„Alleen? door de linie van den vyand heen?”
„Niet alleen, Monsieur, ik reisde onder ge
lelde, maar een ongeluk had ons van elkaar
gescheiden. En ik zou ook niet alleen in het
Fransche kamp zyn geweest, want myn broe
der behoort tot Sake’s staf.”
„De Jonge Chevalier d’Enville?”
Het meisje boog.
,De naam is u dus niet onbekend?”
„Ik heb eerder over hem hooren praten, wy
hebben elkaar eens In Ostende ontmoet; toen was
hy een wildejonge kerel, maar na dien tyd
heeft hy zich van den ernstigen kant doen ken
nen. Ik zou hem my misschien niet eens her
innerd hebben, als het niet was, dat ik nog
dezen avond over hem had hooren praten.”
„Over hem? Op welke manier?”
„Wel, laat ik eens zien, ’t Kan een uur vóór
wy op u en uw vriend stuitten, geweest syn.
dat wy schoten wisselden met een Franschen
verkennerstroep. t Had natuuriyk niets te be-
teekenen, een beetje vuren in het donker, en
de partyen kenden eikaars sterkte niet. Noch
tans, de Franschen vluchtten en lieten één man
voor dood achter. Onze sergeant trof hem nog
levend aan; het was een recruut van het Nor-
mandische Regiment, en vóór hy stierf, vertelde
hy dat de sectie op soek «as naar oen vluch
teling, die een officier van het Regiment des
Konings gedood had.”
Alle kleur trok uit haar gezicht weg en de
voorgewende onverschilligheid van zoo even had
haar geheel In den steek gelaten.
„Het Regiment van den Koning, Monsieur?
En de naam van den officier?"
„Kapitein d’Enville.”
Er volgde nu sóó’n diepe stilte, dat ik de
twee beneden kon hooren ademhalen. Haar
hoofd zonk neer op haar handen, die nog altyd
steun aan de ladder hadden. Een minuut lang
had het meisje vergeten waar zy was, zelfs het
byzyn van den man. Ik beefde verschrlkkeiyk,
al myn zenuwen waren in actie, maar Ik ver
loor Awlright’s gezicht geen seconde uit het oog.
Het stond duldelyk In zyn oogen te lezen, dat
hy dacht, dat het meisje slechts de eempaal op
zich genomen rol verder speelde.
„U weet dus heel zeker. Monsieur, dat hij
gedood werd?” vroeg zy ten laatste.
,D«t heeft de sergeant my ten minste gerap
porteerd. Ik zelf heb den man niet gezien. Het
was een strijd by het kaartspel en d’Enville
kwam te vallen door het zwaard van zyn tegen
stander. Men hoort dikwyis genoeg over der-
geiyke dingen praten en ik heb er dan ook
niet byzonder naar geluisterd.”
„En de man, die hem doodde? Hebt gil <Un
num misschien ook gehoord?"
Awlright dacht even na.
(Wordt vervolgdJ
Zyn stemming ging langzamerhand van onbe
schaamdheid tot boosheid over. En toen zy daar
zonder een woord te zeggen, hem bleef aan
staren, verloor hy alle beheersching over zich
zelf.
,4e hoeft je fyne manieren niet op my te
probeeren. sluwe heks," bromde hy dreigend,
„of Ik zal je wel eens een lesje leeren. Je
bent niet de eerste vrouw, die ik getemd heb.
en je zult ook niet de laatste zyn. Maar kom
toch een beetje dichter by.”
„Ik biyf liever hier,” gaf zy koel ten ant
woord, en haar vingers hielden het hout
steviger vast, maar overigens gaf zy geen teeken
van zenuwachtigheid. „En ik raad u aan het-
zelfdb te dóen.”
„Ha! ha! Dus zooveel als een bedreiging, als
ik het goed begryp!” lachte hy, „en ik ben
natuuriyk verschrlkkeiyk bang. Wel, jy kleine
dwaas, ik zou Je met één hand kunnen verplet-,
teren.... kyk maar eens hier,” en hy stak een
reuzenvuist vooruit en deed de Vingers veelbe
teekenend open en dicht. „Stel je eens even
voor, dat ik zoo je hals er tusschen nam? Ba!
wie zou daar naar kraaien?"
Zy maakte niet de geringste beweging, haar
oogen bleven recht In de ?yne staren en ver
anderden in het minst niet van uitdrukking.
„Kapitein Awlright," zei ze flink, „u behoeft
geen moeite te doen om my bang te maken.
Wel ben Ik een vrouw, maar niet een van die
soort. U heeft natuuriyk uw lichaamskracht
mee, maar in myn geval zal het u niet baten.”
,JSn waarom niet?” vroeg hy onbeschaamd.
.Omdat.” en da rust vaamaa zy sprak.
werkte overtuigend, „als gy probeert de hand
op my te leggen zal Ik u doodenverstaat
gy my?”
,4y kleine heks! Verbeeld je je soms, dat je
my met je oogen kunt dooden? Ik ben een veel
te oude vogel om my zoo maar te laten pak
ken.” Hy zweeg even. „En bovendien, Je werd
onderzocht!”
,Dat is niet wur.” rf
,Dan heeft Dom gelogen! Ik ben er van
overtuigd, dat Je een bepaald doel hebt met je
reis. Ik zal daar wel achterkomen!"
„Gy hebt niets anders te doen, Monsieur, dan
my op de proef te stellen en af te wachten.
Nog één stap en ik zal het u toonen. Wat? Uw
mannen? Ik zou liever met hen te doen hebben
dan met u alleen, en wat dien glulperigen vos
van een luitenant betreft, hy kan blaffen maar
niet byten. Luister nu eens, Monsieur ik heb
eenmaal onwaarheid tegen u gesproken, maar
op dit oogenblik niet. Als gy my aanraakt, zult
gy sterven, dat zweer ik. Hoor naar wat ik u
ga zeggen. Gy zyt in den waan, dat Ik een
vrouw ben, die zichzelf niet verdedigen kan,
de dochter van een onbekend commissaris, met
wie gy kunt doen zooals gy wilt. Ik heb u dat
verteld, toen gy nuchter waart en in het
byzyn van uw mannen.”
„Ik ben op het oogenblik nuchter.”
.Ja, gy kunt staan en loopen, maar uw ge
dachten zyn door het vele drinken vertroebeld.
Ik zag en ik hoorde en ik wist, wat gy van
plan waart. En ik overlegde by mijzelf wat ik
zou doen. Ik vertelde u een valsch verhaaltje;
ik ben niet Henriette Valeis, maar een dame
of
ren
dat
den. Met andere woordett: naarmate het
eene onderdeel- na het andere van het
systeem faalde werd het door een reeds
beproefde maar verworpen gewoonte ver
vangen.
Toch heeft tot nu toe niemand eenige
verandering kunnen bemerken In den fun-
damenteelen opzet van hét stelsel. De al-
gemeene beginselen die in het begin wer
den opgesteld worden nog voor juist ge
houden en gehandhaafd omdat zij er be
rekend zijn hoogere denkbeelden uit te
roeien en materialisten te vormen. Vol
gens een vooraanstaand voorstander van
dit stelsel is de bedoeling daarvan „dat de
toekomstige Sowjetburger dien wij oplel
den een flinke en gezonde proletariër mag
een strijder voor klasse en revolutie
een wetenschappelijk bewust bouwer
aan den Staat. Hij moet dialectisch mate
rialist zijn, gewapend met de kennis welke
noodlg is om uitbuiting en mysticisme
(dat is: godsdienst» te kunnen bestrijden
in al hun vormen. Hij moet collectivist zijn,
vermaak aan al myn wettige erfgenamen
;eiyk gedeelte van myn boekenschat, welke
bevindt in de achterste geiykvloersche ka-
Indien een week, na het bekend zijn van
deze, myn wilsbeschikking, een erfgenaam zyn
toekomend deel niet in ontvangst heeft geno
men, zal dit onder de andere rechthebbenden
worden verdeeld. Indien ook dezen geen prys
stellen op het bezit ervan, zullen de boeken aan
het tehuis voor ouden van dagen in de Rue
Lervier ten deel vallen. Aan genoemd tehuis
vermaak ik bovendien den geheelen Inventaris
van het door my bewoonde huls.”
De notaris legde ’t document voor zich op
tafel en ging weer zitten.
Zes paar oogen dwaalden naar de enkele
planken in den hoek, waarop In ongeiyke ryen
een boeken-allegaartje byeen stond, in het
testament met den weldschen naam van „boe
kenschat” aangeduld; maar spoedig hadden ze
daar genoeg van en zochten den notaris weer
op, die mymerde en mét zyn ringen speelde.
Nog even duurde de benauwende stilte, dan
gaf een lyvlg heertje, dat vlak by de deur zat,
zyn eega kordaat een elleboog-stoot en maakte
met zyn glimmend hoofd de veelzeggende be
weging van ,ga Je mee.” Als had ze er op ge
wacht, veerde zy van haar stoel, snibde tegen
den notaris „myn portie mag u genist ver-
deelen” en was nog voor haar echtgenoot by de
ATT C* A op <ut blad zijn Ingevolge de verzekerlngsvoorwaarden tegen 17 7^0 a levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door 17 7^0 b*J ®«n ongeval met Ï7 7^0
,rl, I vi Fs O ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeerlngen a^Kze verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen wVJo" doodelijken afloop msOVe
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RfECHTEN, GESCHIEDEN UITERUJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
ten de kinderen de schoolbanken weer op
Sir Bernard Pares vermeldt in zijn
„Moskou aanvaardt kritiek” een Sowjet-
besluit van April 1934 betreffende het
overladen worden van schoolkinderen en
Pioniers met training op staatkundig en
politiek gebied.’’ Hij merkt op dat het op-
voedingsbesluit van Mei 1934 niets meer
minder beteekende danken terugkee-
-|-V e Jezuïetenpater Louis Gallagher
M I Iwas zeventien jaar geleden assls-
tent-directeur der Pauselijke Hulp-
actie in Rusland, toen dit door hongers-
B nood werd geteisterd. Hij reisde toen vele
steden in Rusland en Siberië af. Sindsdien
heeft de ontwikkeling der verhoudingen
in den Sowjetstaat steeds zijn aandacht
gaande gehouden; daarvan getuigt ook
een artikel van zijn hand in het weekblad
America, dat een beknopt maar helde.
K beeld van de Sovjetopvoeding ontwerpt.
„Toen eenige jaren geleden een schrljf-
machine en een kleine Bokhara-relsdeken
gestolen waren op mijn kantoor, dat gele-.
gen was op de Sadovia in Moskou, ging ik
naar de hondenmarkt en kocht een Do
rn berman-plncher om mijzelf tegen verdere
onwettige indringing te beschermen. Toen
ik aan den koopman der hondenrassen
vroeg of Iwan geheel geóefend was, ant-
woordde hij eenigszlns verbaasd: „ge
B oefend? Hij is opgevoed!” En zoo bleek het
B te zijn, naar de Sowjet-beteekenis van het
woord. Voor een hond was Iwan goed op-
B gevoed voor huiselijke doeleinden en po-
11 tie-methoden, en zeer gehoorzaam aan
des meesters stem, maar er was één woord
K dat hij niet hooren kon zonder zich zeer
nijdig te maken. Je behoefde maar het
woord „Bolshewiek" te zeggen om hem
I een krant te doen beetpakken of een di-
I van-kussen of wat er maar bij de' hand
I was en bewogen kon worden, en hem dit
I te doen rondslingeren met alle kracht die
I in hem was. Hij moet dezen anti-Bolshe-
I wistischen trek in zijn opvoeding gekregen
I hebben door een of anderen vroegeren
I eigenaar, die ongetwijfeld bij een of andere
I partijzuivering zou zijn verdwenen als mei.
I ontdekt had dat hjj Iwan zulke opvattin
gen had bijgebracht.
I Hondenhandelaars zijn niet de eenige
I vaklui in Sowjet-Rusland die het onder-
scheid tusschen opvoeding en oefening oi
I training niet blijken te begrijpen. Zooveel
I wordt hier in Amerika gezegd en geschre-
I ven over den wonderbaarlljken vooruitgang
I in de Sowjet-opvoeding of training, als
I men dat liever wil, dat wij geneigd zijn
I om den opzet en de beweegredenen van dit
I alles te vergeten, of misschien ons laten
I stemmen tot sympathie tegenover de me-
I thoden en handelwijzen die hier worden
I gebezigd
I Van het begin van het Bolshewistischc
I bewind af bestond de communistische op
voeding in Rusland uit een reeks
proefnemingen die parallel liepen met
I economische en industrieele experimenten.
Een uiting van Russische plan-vorming
I die even veelomvattend is als het Vijfjaren
plan op Industrieel gebied kan men zien
I in het systematisch streven om de werk
zaamheid der leerlingen voor en na school
en buiten de klas met elkaar te doen sa-
menhangen, als een zekere en betrouwbare
methode om een volledige en blijvend»,
contröle door de regeering te verkrijgen.
Musea, boekerijen, schouwburgen, films
en radio-uitzendingen, de uitgave van
boeken en tijdschriften en de algemeene
beoefening van kunst, muziek, beeldhouw
kunst en bouwkunst, en van alles wat
eenigszlns met de opvoeding in verband
staat, wordt onderworpen aan hét kriti
sche oordeel, zoo niet aan de volkomen
contróle van het Comité voor Opvoeding
der Centrale Regeering.
De communistische tralnings-organisatte
voor alle Russische kinderen is natuuriyk
een weloverwogen ontwerp om het voort
bestaan en de kracht der Party te verze
keren, en het uitgewerkte organisatie-stel
sel is goed voor het doel berekend. De
Kleine Octobristen tellen van acht tot elf
Jaar, de Pioniers van tien tot zestien en
de leeftijd der Komsomols is van veer
tien tot drieëntwintig. Op achttlenjarlgen
leeftyd kan men lid der Party worden.
Aangezien de leeftydsgrenzen elkaar over
dekken en de leden van een bepaalde or
ganisatie daarin blijven, tot zij deze om
hun leeftyd moeten verlaten, is hei duide-
Ujk dat, als de Russische jeugd ook al niet
In haar geheel tot de Party kan worden
toegelaten, zy tenminste toch geheel en al
doordrongen zal zyn door communistische
idealen als zy den volwassen leeftyd
heeft bereikt. Deze organisaties vindt men
in alle scholen. Onderwyzers, leerplannen,
lessen, boeken, ontspanning en alles wat
op opvoeding betrekking heeft komt onder
het toezicht van Regeeringsdlrecteuren
die tot deze drie organisaties behooren.
Deze werkwijze is als de sphering en de
Inslag in den opzet en de inrichting van
geheel de tegenwoordige opvoeding in Rus
land.”
Verder moet worden gewezen op het
systeem der zelfopvoeding dat in alle
klassen behalve de laagste werd ingevoerd
Dit bracht een geslacht voort van voor
uitstrevende en agressieve jonge men
schen die den eerbied voor ouders en on
derwyzers verloren hadden. Dat kon ook
niet anders, aangezien de Regeering hun
verzet tegen dit gezag steunde en hen
aanspoorde om hun ongeletterde ouders op
te voeden. Een bUzonder karakter verkreeg
deze opvoeding ook, doordat examens op
den achtergrond raakten en aanschouwe-
Ujk onderwys zooveel mogehjk werd be
vorderd. Spellen, rekenen en lezen werden
terloops bygebracnt. Aardrijkskunde en
geschiedenis werden beperkt tot Rusland
en den Sowjet-staat terwyi het letter
kundig onderwys op dezelfde beperkte
leest werd geschoeid En in speeltuinen en
bewaarscholen werden platen zoo geko
zen dat de Communistische mentaliteit
daardoor zou worden bevorderd
,De kinderen van hoogere standen wer
den van de scholen uitgesloten, maar alle
schooldeuren, die van de Universiteiten
Inbegrepen, werden opengesteld voor ar
beiderskinderen zoodra deze den geschik-
ten leeftyd hadden bereikt, ofschoon zy
daartoe niet zelden maar weinig waren
voorbereid. Ongeveer tachtig procent van
het algemeene leerplan was, zelfs waar
het Jonge ’kinderen betrof, ingenomen
door de uitwerking en toepassing van een
communistische politiek.
Deze methoden werden ongeveer tien
jaar lang toegepast, en toen het duldelyk
werd hoe ongerijmd deze werkwijze was
ontstond allerwegen het streven om terug
te keeren tot de oude, beproefde wegen uit
de dagen vóór de Revolutie. Dit zou het
oogenblik hebben moeten zyn waarop
men kon bepalen of er vooruitgang was
en vergeiyklngen kon opstellen.
Op de fabrieksscholen, die in of by een
fabriek geopend waren, waar de leerlin
gen met de arbeiders omgingen en naast
het volgen van onderwys een ambacht
leerden, klaagden de leerlingen er over, om ^en persooniyken eigendom te bestrij-
dat zy weinig of niets leerden, en de
directies der fabrieken betoogden dat
deze een beletsel voor de productie
vormden en de geldeUJke lasten ver-
1
