Indië
Economisch herstel in
gedurende 1937
De Zwaluwen met
2-0 geklopt
E
1
t
VERTROUWEN IN DE
TOEKOMST
<8^
DONDERDAG 10 FEBRUARI 1938
Onderwijs
-A
Financieel beleid
Economische Zaken
Departement van Oorlog
Twentsch krentenbrood
Vlootkosten
R.K. Staatspartij
Geen vliegtuigindustrie
De
Economisch beleid
Inwendige politieke toestand
Vrijheid wu ▼an korten duur
Geen verbod van N.S.B.
FIETSER ERNSTIG GEWOND
Zaak-Margadant
Samenwerking met Nederland
naar
Cleinf abrikanten tegen het rapport
-*
Financiën, onderwijs,
defensie
Beide doelpunten in het
laatste kwartier
Uitvoerige beschouwingen van
minister Welter in de Mem.
van Antwoord op de In
dische begrooting
Internationale politieke
toestand
Geen emigratie
Nieuw-Guinea
bestuurder van aanrij denden auto
reed door
Na de geboorte van
Prinses Beatrix
Comité opgericht, om te komen tot
stichting van een graf
monument
UIT EEN OBSERVATIEHUIS
ONTSNAPT
ORDENING IN SIGAREN
INDUSTRIE
Aardige ontmoeting tegen de
Roode Duivels in het
Olympisch Stadion
Mgr.prof.dr. J. Schrijnen
herdacht
VOETBAL
Prinselijke boom in Keizer
lijk park
GMfpUtdensch van de Intern. Aca
demie voor vergelijkend recht
Algemeene toestand
Geslaagd week-end van
de „Graal”
De Kruiskinderen-methode
op school
Bloemen voor Prinses Juliana
4
te z2
aer set
IMt l
•chen
der V-
Prae-adviezen van het Partij
bestuur op voorstellen
van afdeelingen
bevredigende
van
plaats vervangen door Maertens van Gantoisa,
van
van
en
aangehouden.
Vollaerte
plaats.
aan
BOS
Jaar
■ÜH dermate teleurstellend, dat zeker voor de
eenlge aanwezigen in praktijk gebracht.
I
No<
M
st
de raming, waaraan de groep belastingen met
niet mtnder dan ƒ68 millioen heeft bijgedragen
Daartegenover vertoonen de uitgaven een ac
cres van ƒ43 millioen.
Aan de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer over de Indische begrooting
is het volgende ontleend:
De minister deelt mede, dat MJ voor bet
oogenblik niet de wenschelükheid en veel
minder de noodzakelijkheid inziet tot wij
ziging van de bestaande verhouding tus-
achen Nederland en Indië.
Met zijn ambtsvoorganger is de minister van
meenlng, dat, wanneer het vlootplan-1930 vol
ledig zal zijn uitgevoerd en de reorganisatie
van het leger voltooid zal zijn, gezegd mag wor
den, dat tegen aanranding van ons grondgebied
met alle verelschte kracht zal kunnen worden
.opgetreden.
süp zonder een beleidvol optreden
gouvemeur-generaal.
Uitbreiding van de bevoegdheden
college van gedelegeerden van den
te
de
De secretaris-generaal van de Internationale
Academie voor vergelijkend recht, prof. E. Ba
logh te Johannesburg, heeft naar aanleiding van
de geboorte van Prinses Beatrix een telegram
van gelukwensen aan H. M. de Koningin ge
zonden.
Ten
lende
teand
•n eei
20
ben
tuigt
Di
prof
de 1
werk
Na
*ege
«ewe
men.
De
▼oor
tjssd
den
▼en
1
▼ei
kal
koi
dai
cor
kei
reg
koi
I
get
sch
Ho
M
bi
w<
Of
ril
ni
ge
1
P«
■ie
tei
bk
0
Eer
•On
Santa
Alli
Het
•orde
geraa
Ook
te li)<
Oée
■Ware
om h
rijn h
▼oor
een
Se
van
in
con-
De hoofdbesturen van den Eersten Neder-
landschen bond van klelnfabrikanten in de
sigarenindustrie te Amsterdam en den Zuidelij
ken bond van kleinfabrikanten te Tilburg heb
ben dezer dagen vergaderd. Zü kantten zich te
gen aanneming van ’t rapport van de R K. ver-
eeniging van sigarenfabrikanten. Aan de regee-
Het nader onderzoek in de strafzaak-Marga-
dant heeft er toe geleid, de stukken opnieuw
in handen van den procureur-generaal bij het
hooggerechtshof van Nederlandsch-Indlë te
stellen, ten einde de mogelijkheid van verdere
vervolgingen te overwegen.
steuning van een voorstel-Tilburg, om gedaan
te krijgen, dat de 3-jarige onderwijzersopleiding
vervangen wordt door een vierjarige.
In verband met een voorstel van den Kring
Den Haag deelt het P. B. mede, dat het het
vraagstuk van het royementsrecht andermaal
to ernstige overweging wil nemen, indien de
behoefte aan een waarlijk onvermijdelijke par
tieel® herziening der Partij-reglementen zich
zou openbaren. Een onderzoek daartoe is bij
het P. B. reeds aanhangig.
Een zeer geschikt middel daartoe lijken
hem regelmatige dienstreizen van eenlge
deskundige Indische en Nederlandsche
hoofdambtenaren in commissie, onderschei
denlijk naar Nederland en naar Neder-
landsch-lndie. Daaraan zullen, voor zoover
I
Blijkens de nieuwste gegevens had de
uitvoer van geheel Nederlandsch-Indlë in
de eerste 10 maanden van 1937 een waar
de van ruim ƒ828 millioen, terwijl de in
voer een waarde van ruim ƒ411 millioen
had (over de eerste 10 maanden van 1936
waren deze cijfers reap. ruim ƒ473 millioen
en ruim ƒ223 millioen). Zonder twijfel kan
men hier spreken van een duidelijk teeken
van een krachtig economisch herstel.
Nu in de eerste behoeften U voorzien, heeft
de regeering ten principale beslist, voor geza
menlijke rekening van Nederland en Indië bij
de Nederlandsche Industrie een order te plaat
sen voor den bouw van een prototype voor een
metalen bommenwerper, welke eventueel den
grondslag zal kunnen vormen voor latere leve-
ringen.
In een aardige en aantrekkelijke ontmoe
ting, welke tot een kwartier voor het einde
een volkomen open strijd was, hebben de
Zwaluwen gisteravond in het Olympic
Stadion te Amsterdam tegen de Roode Dui
vels een 20-nederlaag geleden.
van decentralisatie en bestuurshervormlng, dus
▼an de fundeertng van autonomie In lagere
sfeer, waaruit te zijner tijd de mogelijkheid zal
kunnen groeien van de vorming van overkap
pende autonome gemeenschappen, ten slotte
leidende tot grootere autonomie in het cen
trum.
Hij vertrouwt, dat de resultaten der in te
stellen onderzoekingen den weg zullen aan
geven, langs welken de verwezenlijking van het
beoogde doel het best kan worden bereikt en
met name of, en zoo ja op welke wijze, van re-
geeringswege kan worden bevorderd de deel
neming van Nederlandsch kapitaal en Intellect
in de industrialisatie van Indië.
rHet behoeft nauwelijks vermelding, dat die
deelneming ook nu reeds kan rekenen op voor
lichting, hulp en steun der regeering.
Als criterium zal ook in de toekomst moeten
gelden, dat met de belangen van Nederland en
van Indië gelijkelijk wordt rekening gehouden,
zoodat de samenwerking op een voor beide
deelen billijke en voordeellge wijze geschiedt.
De minister merkt op, dat hij over den meest
geschikten vorm, om in de toekomst de econo
mische samenwerking tusschen belde gebieds-
deelen te bevorderen, overleg pleegt met de
Indische regeering en met zijn ambtgenoot
van Economische Zaken.
Wat de kolonisatie In Nieuw-Guinea betreft
moge het volgende worden medegedeeld: In de
gewesten bulten Java en Madoera zijn beter
en dichter bij die eilanden gelegen streken be
schikbaar voor kolonisatie door inheemschen
zoodat emigratie naar Nieuw-Guinea voors
hands nog niet aan de orde behoeft te worden
gesteld. De rapporten, welke den minister met
betrekking tot den stand der kolonisaties van
Europeanen op dat eiland regelmatig bereiken spontaan na enkele minuten voorbereiding door
Nopens de plannen der regeering voor ver
dere uitbreiding van de landmacht bepaalt de
minister zich voor het oogenblik tot de mede-
deellng, dat die uitbreiding vooralsnog niet
zoozeer op de basis staat van jerbreeding, doch
van verdieping, met uitzondering nochtans voot
wat de luchtmacht en de luchtdoelbestrüdlngs-
mlddelen betreft, welke een aanmerkelijke uit
breiding ondergaan.
Zich ook overigens geheel aansluitend bij het
inzicht van de andere leden, die met kracht op
kwamen tegen een geringschattend oordeel
over de Indische legermacht, is de minister van
meening, dat met twee goed uitgeruste divisies
op Java geen reden tot ongerustheid behoeft
te bestaan.
Zaterdag en Zondag is in het Centraal Graal-
huis voor Katholieke Actie te Schevenlngen een
pacdagogisch week-end gehouden voor de
Kruiskinderenleidsters-onderwijaeressen.
De belangstelling voor dit week-end was zeer
groot. Er waren In het geheel 65 deelneemsters
waaronder vele hoofden van scholen.
Het week-end werd geopend met een wel
komstwoord van directeur A. M. A. Vollaerts
Wat de verdediging van de vlootbasls Soera-
baja betreft, zij medegedeeld, dat de voor dit
marinesteunpunt ontworpen defensiemaatrege-
len pagenoeg zijn voltooid en dat, in verband
met de thans reeds voorhanden middelen, een
aanval op deze versterkte basis op zéér krach-
tlgen tegenstand zal stuiten.
Dat de oefentjjd van de Europeesche militie
totaal onvoldoende zou zijn, kan de minister
allerminst toegeven.
Woensdagavond is te Apeldoorn op den Zut-
fenscheweg de 28-j. wielrijder C. H., aldaar,
door een hem tegemoetkomenden zeswlell-
gen vrachtauto aangereden. Hl) is van zijn fiets
geworpen en daarbij ernstig aan het hoofd ge
wond. Per ziekenauto is hij naar het Jullana-
ziekenhuls overgebracht. Zijn toestand is zorg
wekkend; de patiënt had veel bloed verloren.
De bestuurder van den vrachtauto is onbe
kend, doordat hij zonder zich om het slacht
offer te bekommeren is doorgereden.
Een deputatie van den Twentscben kloot-
schietersbond, waarvan afdeellngen in geheel
Twente zijn gevestigd, heeft Woensdagmiddag
ten palelze té SoestdUk een krentenbrood aan
geboden, dat niet minder dan zeventig pond
woog.
Het geschenk was vergezeld van een oor
konde, gesteld in Twentsch dialect, welke oor
konde ten palelze vertaald werd door den
bondsvoorzitter, den heer J. B. Zwaferink.
De secretaris van Prins Bernhard, jhr. De-
del. nam het cadeau onder dankbetuiging in
ontvangst.
Na uitschakeling van de
defensie-ultgaven, welke uiteindelijk
Nederland zullen worden vergoed, vermin
dert het tekort op den buitengewonen
dienst tot 12,7 millioen, waarna een te
kort op den geheelen dftmst overbluft van
rond ƒ4 millioen.
VJSoöe Duivels: Braet (Brugge), doel; Hey
man (M. Charleroi) en Seys (Beerschot), ach
ter; van Alphen (Beerschot), Maertens (Gan-
tolse) en v. d. Kerkhove (White Star), midden;
Vlaemynck (Union 8t. Gilloise), Ceuieers (Beer
schot), Mondelé (Daring), Isenborghs (Beer
schot) en Demulder (White Star), voor.
Een vrachtauto, beladen met bloemen, Is
Woensdagochtend uit Den Haag naar het paleis
SoestdUk vertrokken. Er waren oa. bloemen bü
van gouverneur en ingezetenen vaiahet eiland
Curasao.
Het verloop van ontvangsten en uitgaven
blUkt nog gunstiger te zün geweest dan in Oc
tober werd verwacht en de gewone dienst 1937
zal waarschUnlUk een overschot opleveren van
ten naastenbU ƒ9 millioen. Dit gunstig resul
taat is geheel te danken aan de middelen, die
Als de elftallen zich na het spelen der volks
liederen opstellen, bUjkt. dat Van Dijk (NJLOJ
bU de Zwaluwen in plaats van Vente midden
voor speelt, terwUl Van Beek (B.V.V.) als links-
bulten fungeert.
BU de Roode Duivels is Commers op de spil-
De minister zal thans niet ingaan op de op
merkingen met betrekking tot de verdeellng
van de vlootkosten tusschen Nederland pn In
dië, aangezien deze aangelegenheid eerlang af-
zonderlUk aan het oordeel van de Kamer zal
worden onderworpen, nadat de Volksraad zich
ter zake zal hebben uitgesproken. Voor het
oogenblik moge worden volstaan met de mede-
deeling, dat blUkens de thans bU dat college
in behandeling zUnde voorstellen Nederland in
1938 nog een bedrag van ƒ5 millioen in de be
drijfskosten der marine zal büdragen. Tegen
over de uit de vermindering tot dit bedrag van
de aanvankelUk verwachte Nederlandsche bU-
drage voortvloeiende verlaging van inkomsten
met ƒ8,9 millioen, staat echter een verlichting
van uitgaven vBbr aanbouw enz. met ƒ7,4 mil
lioen (waarvan ƒ6,2 millioen op den buiten
gewonen dienst).
Van Inheemsche krachten wordt reeds in
steeds toenemende mate voor 's Lands dienst
gebruik gemaakt.
De minister betwijfelt, of losmaking van de
Indische monetaire politiek van de Nederland
sche technisch en economisch uitvoerbaar zou
zün.
De door de Indische regeering in overweging
genomen belastingverlaging betreft verminde
ring of afschaffing van de crlsisopcenten op
den benzine-accUns. Of daartoe zal kunnen
worden 'overgegaan, zal echter eerst bü de op
stelling van de ontwerp-begrootlng voor 1939
onder de oogen worden gezien.
In prettige en enthousiaste stemming ging
men 's avonds uiteen.
Den volgenden dag was de H. Mis in de ka
pel van het Graalhuls.
Om kwart voor tien hield Pater H. Helmer
Cas.R. een zeer interessante lezing o vel: „Na-
tuurlUke middelen in de opvoeding en opvoe
ding tot zelfstandigheid”.
Spreker begon te zeggen, dat er vaak niet
genoeg waardeering bestaat voor de natuur-
>Uke middelen; de bovennatuur bouwt op de
natuur; hoe beter het kind onder de juiste en
goede leiding de natuurlUke vermogens leert
gebruiken, hoe beter de bovennatuur ‘zich zal
kunnen ontwikkelen. Juiste maat en harmoni
sche ontwikkeling is buitengewoon belangrUk.
Irf'het tweede deel van zUn lezing wees Pater
Helmer op de waarde van de opvoeding tot
zelfstandigheid; de wil van het kind moet ver
sterkt worden door goede gezonde motieven en
positieve training. Het kind moet leyren zün
wil, als deze op het goede is gericht, door te
zetten.
Woensdagmiddag arriveerden voor het paleis
SoestdUk twee autobussen uit Hulst, waarin een
deputatie van de kinderen uit Hulst, bestaande
uit 14 meisjes en 1 jongen, gezeten was, ver
gezeld van ouders en andere belangstellenden,
tezamen ongeveer zestig personen.
De kleine meisjes waren in oranje-jurken ge
kleed, terwUl de grootere witte japonnetjes droe
gen, gesierd met roode en blauwe strikken.
De kinderen, die een bloemstuk mee hadden
gebracht, waarop een lint met de woorden:
Hulde aan het PrinselUk Gezin, werden op het
paleis ontvangen door den kamerheer van de
Prinses, mr. J. C. Baron Baud, die het geschenk
namens het PrinselUk Paar aanvaardde.
OngetwUfeld kan de ontwikkeling van dert
Internationalen polltieken toestand rondom den
Pacific gevaren medebrengen voor de veilig
heid van land en volk van Nederlandsch-Indlë
Dat onder deze ernstige omstandigheden zelfs
extremistisch gezinde leiders der nationalisti
sche beweging op Java tot meer waardeering
van het Nederlandsche bewind zün gekomen
dan zU tot nog toe aan den dag hadden ge
legd, acht ook de minister van groote betee-
kenis.
Als de tweede helft een aanvang neemt, Is het
Inmiddels droog geworden. Mten krügt denzelf-
den op-en-neergaanden strUd van voor de rust
te zien met de Belgische aanvallen aanvankelUk
talrUker en ook gevaarlUker. Michel lost even
wel eenlge malen moeilijkheden voor zijn doel
resoluut op. Ben schot van Ceuieers bezorgt hem
meer moeite, maar ten koste van een hoekschop
weet hU ook nu bet gevaar te bezweren. BU eeD
aanval der Zwaluwen-voorhoede, dezen keer
goed door Pienter opgestuwd, lost Timmermans
een schot, dat rakelings over Braet's heiligdom
gaat. De geblesseerde Van der Linden maakt
dan, als de tweede helft een kwartier oud ia
plaats voor den Blauw-Wltter Wilden.
Na een half uur levert een onverwachte Bel
gische aanval succes op. Demulder drijft den
bal op tot bU de hoekvlag, doet eenlge passen
naar voren en geeft dan van de outlUn af een
voorzet, waaruit Isenborghs den bal langs Mi
chel kopt (0—1).
Benige verwoede Hollandsche aanvallen vol
gen zonder succes. Dft komt weer aan de an
dere zUde. Drie minuten "later komen de Belgen
weer voor Michel, die nu -jgnoet zwichten voor
een schot van Mondelé, dat via de lat doel treft
(02). De Belgische middenvoor kreeg het leder
toegespeeld van den linkshalf, v. d. Kerkhove.
De Zwaluwen geven den strijd nog niet op.
ZU opereeren eenlge malen in het Belgisch doel
gebied, waar de Roode Duivels met vee! geluk
een tegenpunt kunnen voorkomen Succes voor
de Hollanders bluft evenwel uit. Er gebeurt ver
der niets bUzonders meer. Als scheidsrechter
Israëls het einde aankondigt, hebben de Zwa
luwen met 20 verloren.
Hunting was in de laatste minuten nog ver
vangen door den D.W.V.-er Ooms.
deelte van het werk van de Graal.
De dag werd besloten met een lof
Graalkapel.
Dit paedagogisch week-end. dat zich
merkte door een zeer vlotte geanimeerde stem
ming, mag in alle opzichten geslaagd heeten.
De minister schaart zich aan de zUde van
de leden, die van oordeel waren, dat voor het
behoud van den band tusschen Nederland en
Indië de geestelUke en politieke weerbaarheid
van het Indische volk doelbewust versterkt
moet worden tegenover anti-democratische en
anti-Nederlandsche propaganda. Vooralsnog
acht de Indigfhe regeering het niet noodzake-
lUk om aan ambtenaren het lidmaatschap der
NS B. te verbieden.
Vooralsnog verwacht de minister, dat een
harmonische ontwikkeling van het staatkundig
leven in Nederlandsch-Indlë beter dan met een
dadelUke hervorming in den top gediend zal
Het ligt in de bedoeling om, nadat de des
betreffende besluiten van den gouvemeur-
generaal bU de wet zullen zUn goedgekeurd, een
eerste storting ten bedrage van 14.716.110 te
doen in het bU de wet van 2 April 1937 inge
stelde Rubberfonds.
welvaarts- en
door
naaste toekomst daarvan geen
resultaten zün te verwachten.
Verschenen zün de prae-adviezen van het
Partübestuur der R. K. Staatspartü over door
de afdeelingen ingediende voorstellen.
De Kring ArnhemNümegen stelt voor, er
bü de RK Kamerfractie op aan te dringen,
dat de regeering spoedig besluite tot inkrim
ping van de leerlingenschaal per klasse in de
scholen.
Het P B. heeft hiertegen geen bezwaar-
Dezelfde Kring wenscht ook, dat de Kamer
fractie haar invloed aanwendt tot herziening
der salarissen van het overheidspersoneel.
Het P. B. wil slechts de büzondere aandacht
vestigen op dit vraagstuk.
Dezelfde bijzondere aandacht wenscht het
P. B. te vragen voor een voorstel van voor
noemden Kring, om vla de Kamerfractie aan
de regeering te vragen verstrekking van goed-
koope margarine en vet aan bepaalde gezinnen.
Een verzoek van denzelfden Kring tot be
vordering van gezinspolitiek acht het P. B.
niet op zün plaats.
Het P- B. acht ondoelmatig en overbodig
nieuw commissoriaal onderzoek inzake het
oorloofde (van katholiek standpunt bezien)
korting op reeds toegekende pensioenen, zooals
de Kring Tilburg wenscht.
De beginopstelling der elftallen was:
Zwal»wen: Michel (VB.VJ, doel; Caldenhovt
(D.WX) en van der Linden (N-A.C.), achter:
Paauwe (Peüenoord), Pienter (Be Quick), Pa
ters (PB.V.), midden; Draeger (D.WB.), Hun
ting (PB.V.), van Dük (NAC.), Timmermans
(EDO), van Beek (B.V.V.), voor.
Het P- B ontraadt in behandeling te ne
men de uitermate technische problemen vbn de
afschaffing van de wachtweken in de werkver
schaffing en de invoering van het wekelüksche
partleele werk, hetgeen eer/ voorstel-Tilburg be
oogde.
Het P. B. ontraadt ook aanneming of onder-
De verbetering in de staatkimdlge verhou- rond 91 millioen meer hebben opgebracht dan
dingen in Nederlandsch-Indlë hier dan op-
geyat in den zin van verzachting van tegen
stellingen had zeker niet bereikt, kunnen
den
noodlg, ook personen uit het economisch
leven in beide gebiedsdeelen kunnen deel
nemen. In beginsel heeft de minister hier
over reeds overeenstemming verkregen met
zün ambtgenoot van Economische Zaken
en met den gouverneur-generaal, zoodat
een begin van uitvoering Van dit denkbeeld
spoedig mag worden tegemoet gezien.
Dinsdagmorgen hebben twee 16-jarige jon
gens kans gezien uit het observatiehuis aan
de Lüsterbesstraat te Den Haag, waar door de
regeering ter beschikking gestelde kinderen
zün ondergebracht, te ontsnappen.
Nadat de beide knapen hun vrüheid hadden
veroverd, was hun eerste daad het stelen van
twee damesrüwlelen in de omgeving van het
huls. Ze hebben daarop koers gezet naar Vlaar-
dlngen, waar zü de fietsen trachtten te ver-
koopen. Hun houding wekte argwaan op,
het gevolg was, dat sü door de politie werden
aangehouden.
De jongens bekenden te zün gevlucht en zün
naar het observatiehuis teruggebracht.
De gestolen fietsen zün later aan de eige
naars teruggegeven.
Na de lezing volgde een levendig debat, waar
in nog enkel moeilükheden uit den weg werden
geruimd. Hieraan werden practische besprekin
gen overi de Kruiskinderen-methode vastge
knoopt.
Gedurende de maaltüden en in den korten
tUd tusschen de lezingen was al gauw een ge
animeerd contact gegroeid tusschen de scholen
onderling. Er werd verteld over de resultaten
over den Invloed van de Kruiskinderen-metho
de op school en klas, er werd belangstellend
gevraagd naar de manier van werken in groote
en kleine plaatsen.
■s Middags sprak mej. Dra. v. d. Lugt over
„Het moeilUke Kind”. Zü begon een uiteen
zetting te geven over den groei en ontwikkeling
van de Consultatiebureaus voor moeilUke kin
deren. Op Interessante wüze werd de werkwüze
van het Consultatiebureau uiteengezet. De tal
rijke voorbeelden uit de praktük gaven een
Juist inzicht in de moeilükheden, waarmee men
te kampen hóeft en de resultaten, die dooi
tuschenkomst van het bureau, met moeilUke
kinderen bereikt kunnen Worden.
Na de laatste lezing heeft de Fllmraad van
de Graal een zeer gevarieerd programma van
zelf ojogenomen films gedraaid, waardoor de
aanwezigen een goeden kük kregen op dit ge-
het
volksraad
▼ormt reeds een punt van overleg met de Ii>
dische regeering.
Direct trekken de Belgen ten aanval en reeds
in de eerste minuten ontstaan gevaarlüke mo
menten voor het Zwaluwendoel, waar Michel
geducht op de proef wordt gesteld. Vlot comM-
neerend breken de Belgen geregeld door de
Zwaluwen-verdediging, die haar handen voi
heeft aan de vlugge tegenstanders. De spora
dische aanvallen der Zwaluwen hebben voor-
looplg nog niet veel om het lüf. Er is tien mi-«
nu ten gespeeld als de lange Bruggenaar Braet
den eersten bal krügt te verwerken. Even later
bezorgt een goed door Draeger genomen corner
den Belgen even moeilükheden, die echter wor
den opgelost. Ben nieuwe hoekschop, ontstaan
na uitstekend spel tusschen Draeger en V. Dük,
wordt eveneens weggewerkt. Intusschen is het
spel meer verdeeld geworden en niettegenstaan
de de slechte weersomstandigheden de regen
plenst onophoudelUk neer is het een aardige
strüd, welke het aanzien volkomen waard is.
Ben vlugge Hollandsche aanval, waarvoor
Timmermans den grondslag legt, wordt beslo
ten met een verraderlük vleugelschot van Drae
ger, vlak onder de lat. dat Braet slechts met
groote moeite corner kan werken. Benige oogen-
blikken later bemachtigt -de Belgische doelman
het leder op sublieme wüze, na een door Pienter
genomen vrüen schop. Intusschen zitten de Bel
gen niet stil. Van der Linden werkt in de ver
dediging niet altüd even safe, waardoor Michel
nog al eens moet ingrijpen. Caldenhove la
evenwel goed op dreef en de duels met den Bel
gischen linksbuiten Demulder eindigen vrijwel
steeds in bet voordeel van den Amsterdammer.
De strijd blüft een aantrekkelük en wisselend
karakter dragen. De Hollandsche aanvallen zün
lang niet ongevaarlük en tot tweemaal toe zien
wü goede schoten van linksbuiten van Beek. Als
Braet zün doel bü een Hollandschen aanval ver
laten heeft, kan een der Belgische verdedigers
ternauwernood een doelpunt voorkomen door
den bal corner té trappen. Michel mag aan de
overzUde van geluk spreken als Ceuieers alleen
voor hem komt en tegen den paal schiet. Even
later ziet Mondelé geen kans voor het Zwalu-
wen-doel een goede kans te benutten. Tegen het
einde der eerste helft komt het Zwaluwen-doel
nog eenlge malen geducht in gevaar als Mondelé
tot tweemaal toe inschiet, maar de bal toch
wordt weggewerkt. Dan krügt de Hollandsche
aanval nog eenlge goede kansen en daarna
breekt de rust aan met blanken stand.
Het in het leven roepen van een vliegtuig
industrie in Nederlandsch-Indlë, met mede
werking van de KN.I.L.M., heeft inderdaad
veel aantrekkelüks. De omstandigheid echter
dat aanzienlUke bedragen geïnvesteerd zouden
moeten worden in een industrie, welke van den
grond af moet worden opgebouwd en ook het
feit, dat het hierdoor tal van Jaren zou duren
voor en aleer het eerste vliegtuig zou kunnen
worden afgeleverd, maken voor het tegenwoor
dige verwezenlüking van dit denkbeeld onuit
voerbaar.
Wat de voor de inheemsche bevolking
voeren welvaartspalitiek aangaat, zal in
eerstvolgende jaren worden gestreefd naar ver-
breeding en versterking van de economische
basis, ten einde deze voor de toekomst beter
bestand te doen zjjn tegen schokken, als welke
in de laatste jaren werden ondervonden.
De aan de Westersche bedrijven verleende
steun heeft zich in hoofdzaak kunnen bepalen
tot crisismaatregelen. De inheemsche bedrijven
daarentegen verelschen dikwerf een meer dl-
recten bijstand, zoodat de Indische regeering
dan ook reeds gedurende vele jaren doende is
op velschillende wUzen in die behoefte te voor
zien.
De welvaartsmaatregelen zullen in de naaste
'toekomst op breedere schaal moeten worden
voortgezet. Naar het inzicht van den minister
verdient het vooral aanbeveling om met kracht
te streven naar alles, wat er toe kan lei
den, op economisch gebied het hoofd te bieden
aan den snellen bevolkingsaanwas van Java
zoomede om verbetering te brengen in de eco
nomische structuur van Nedcrlandsch-Indië,
ten einde dat gebiedsdeel minder afhankelük te
doen worden van den uitvoer van een aantal
producten van land- en münbouw. In verband
met deze belde desiderata is het noodzakelük
de beschikbare middelen zooveel doenlük aan
te wenden ten behoeve van een krachtige
voortzetting van de bevordering van den ft-
heemschen landbouw en de inheemsche nijver
heid, voor zoover deze beide voorname bedrijfs
takken dienen voor de voorziening in de eigen
behoeften der bevolking. Als derde gewichtig
middel tot verbetering van den eeonomlachen
toestand zal daarbü de bevordering van de
emigratie van Java met de daaraan verbonden
kolonisatie in de buitengewesten in toenéinende
mate moeten worden nagestreefd.
Een regionale welvaartsbevordering in be
paalde streken zal de aandacht moeten heb-
ben.
De minister zal binnenkort ter zake van de
verdere ontwikkeling der nüverheldsbevordering
uitgewerkte voorstellen van de Indische regee
ring ontvangen.
in de
ken- rtn< worden verzocht de verbindendverkla
ring, indien deze wordt aangevraagd, niet te
verleenen.
Inderdaad is de economische toestand
Indië in sterke mate afhankelük van de
junctuur op de wereldmarkt. In verband daar
mede wordt dan ook sedert jaren met succes
gestreefd naar versterking van niet voor den
eXQprt werkende bedrijven, met name van de
kleine nüverheid.
Ook de minister is van inzicht, dat men zich
dient te hoeden tegen overschatting van de snel
ingetreden opleving. Zün standpunt is, dat er
aanleiding bestaat om voorzichtigheid te be
trachten, want na elk vrü plotseling optredend
hërstel volgt gewoonlUk weder eenlge terug
gang. Dit doet echter niets af aan 't feit, dat
Indië een land blüft met een voorbeeldige eco
nomische uitrusting en dat het concurrentie
vermogen van Indië door de rationalisatie der
bedrijven in de afgeloopen Jaren nog aanzienlUk
is versterkt.
.Hartelijk dank
„uk naam van alle
„leden der groote
„hondenfamllle
.voor het trapje op
.uw voetrem, xoodat
.het leven van een
.mijner, som» «*9
nOVOS
Met het oog op de büzondere omstandighe
den en verhoudingen in de heterogene Indische
samenleving, acht de minister het in het alge
meen belang noodzakelük, dat het centraal en
locaal gezag krachtig gehandhaafd blUft, op
dat de ontwikkeling der nationalistische be
weging worde gehouden binnen de door wet en
orde gestelde grenzen.
Vooralsnog zouden geen termen kunnen
worden gevonden om het intemeeringsoord
Boven-Digoel als zoodanig op te heffen.
dfe tevens wees op het groote belang van de
opvoeding tot zelfstandigheid, die het doel is
van de Kruiskinderenmethode, ’s Avonds volg-
de de lezing van directeur Vollaerts over
zün door voort te gaan op den Ingeslagen weg „School en Katholieke Actie”.
Duidelük zette hu uiteen de befeekenis van
de Katholieke Actie, wees op de plaats, die
eerst de apostelen en na hen de priesters in
nemen in de Kerk en hoe daarnaast ook de
leeken een speciale functie hebben. Hoe ook zü
„gezonden” zün en hun eigen apostolaat heb
ben uit te oefenen. Dit leekenapostolaat in de
Katholieke Actie is de deelneming aan het
hiërarchisch apostolaat. Daarom zal men zich
ook op de eerste plaats aan de hiërarchie moe
ten onderwerpen en zün werk daarnaar vor
men.
De scholen kunnen een belangrijk werk voor
de Katholieke Actie verrichten, door de kin
deren op de eerste plaats op te voeden tot zelf
standig beleven van de katholieke beginselen
Door het contact van jeugdbeweging eq school
worden de kinderen in de richting van de Ka
tholieke Actie geleid en wordt de overgang naar
de jeugdbeweging bevorderd. Directeur Vol
laerts wees daarna op de groote waarde van
het spel in verband met de Kruiskinderen-
methode. Het spel brengt de kinderen tot zelf
werkzaamheid en initiatief; het spel kan hun
ook begrip van bet bovennatuurlüke bübren-
gen, door in het spel het bovennatuurlüke te
laten beleven. Vooral in aansluiting op dit laat
ste werd na de lezing, die de aanwezigen met
groote belangstelling hadden gevolgd, het spel
,JJe groote tocht” uit de clubhandleidlng,J4ct
het Kruis aan mogen wü spelen” besproken en
Woensdagmiddag om drie uur is in het
Keizer Karelpark te Amstelveèn een Prinses
Beatrix-boom geplant.
Om twee uur is van de Kalfjeslaan, vla den
Amsterdamschen weg, door de leerlingen van
de verschillende langs dezen weg gelegen scho
len, In estafette-loop, het boompje op een fraai
versierden wagen, voorafgegaan door het
plaatselük muziekcorps en herauten, naar de
plaats van bestemming gebracht.
Op het terreln^waren het college van B. en
W., de raadsleden, hoofden van diensten
andere autoriteiten, aanwezig.
Voordat de burgemeester, mr. G. P. Haspels,
tot het planten van het- boompje overging,
heeft hü een rede gehouden, waarin hü er op
wees, dat op de geslechte bolwerken, waarop
In 1780 de Prutsen werden verslagen, thans
in 1938, de Beatrix-boom wordt geplant, ter
wijl dit geschiedt in een park genoemd naar
den grooten vorst Keizer Karei. Herinnerende
aan de blüde gebeurtenis zeide spr., dat wü de
kleine Prinses op de handen dragen en in al
onze gedachten en daden willen hooghouden
Nadat het Wilhelmus was gezongen, ging
de burgemeester, geholpen door eenlge school
kinderen, over tot het planten van t boompje
Van vele' woningen had men ter gelegenheid
van deze plechtigheid de driekleur uitgestoken
Deze eeenemteebe kracht, alsmede de on
misbaarheid van de meeste Indische pro-
dacten, welke wereldmarktproducten zün,
zoomede de omstandigheid, dat voor de be
langrijkste dier producten op internatio
nalen voet regeHngen zün tot stand ge
bracht, welke do productie zoo goed moge-
l(|i aangassen aan de consumptie, vormen
seodanige gewichtige 'Tactoren, dat de toe
komst van Indië met rustig vertrouwen
mag worden tegemoet geaten,
Dat het onderwüs gedurende de crisis ern
stige schade zou hebben geleden, waarbü voor
al zou te denken zün aan de hoedanigheid van
het onderwüs, h^n de minister niet onder
schrijven.-",
Herstel, op onderwijsgebied van den toe
stand van voor de crisis acht de minister uit
gesloten, wül zulks zou beteekenen een terug
vallen In TIÊ'fouten, welke reeds eerder waren
onderkend en welke, ook afgezien van de cri
sis, een gezonden, met de behoeften der maat-
schappü correspondeerenden groei van de
onderwijsvoorziening in den weg stonden.
De meest dringende pllch( van Nederland ten
aanzien van het onderwijs in Indië is: bestrij
ding van het analphabetisme.
Indien ernstige pogingen, van particulier
initiatief uitgaand, worden ondernomen tot be-
strüding van het analphabetisme onder vol
wassenen, zal de regeering daaraan zeker gaar
ne zooveel mogelUk steun verleenen, al mag
men zich niet ontveinzen, dat zulke pogingen
niet licht tot blievend succes voeren.
Een groote dwaling, die in de laatste jaren
meer en meer de aandacht heeft getrokken,
is deze, dat in den opzet van het onderwüs niet
voldoende is gezorgd" voor aansluiting van de
school aait het volksleven.
Met het streven om de eigen taal der bevol
king zooveel mogelük te bezigen als voertaal
bü het onderwüs op de volks- en vervolg-
scholen, stemt de minister in; de Indische re
geering is in die richting werkzaam.
Dezer dagen hield het Sodalicium Classicum,
de vereenlging van studenten in de klassieke
letteren aan de R. K Universiteit, een zitting,
gewüd aan de nagedachtenis van Mgr. Prof. Dr.
Jos. Schrünen.
Aanwezig waren Prof. Dr. K. Bellon,
Rector magnificus der R. K. Universiteit, Prof.
Dr. F. J. de Waele, Prof. Dr. B. Weerenbeek,
mej. Dr. Chr. Mohrmann, Dr. W. Roukens, de
heer J. van Schalk, praeses van den Senaat van
het Nümeegsch Studentencorps en vele studen
ten en oud-studenten.
P. Lucas Hoogveld O.E.8A, praeses 'van hrt
Sodalicium Classicum, sprak over Prof. Schrij
nen als priester. Zün priesterschap verklaart
zün geheele werken, speciaal ook zün doelbe
wust streven naar het hoogleeraarsambt, dal
hü beschouwde als een apostolaat. Zün ideaal
was de emancipatie der katholieken op weten-
schappelük terrein. De vopning -van zün stu
denten was daarom niet zoozeer op het individu
gericht, als op dit algemeene doel; daarom
ook eischte hü zün leerlingen volledig op.
De heer J. Tans, voorzitter van de Cercle
Francais, verklaarde niet de verdiensten van
Prof. Schrünen te willen gaan verheerlüken.
daar deze voor zichzelf spreken, maar stelde
vooral zün voorliefde voor de Fransche taal,
draagster van de „culture latlne” en zün
vriendschap met Fransche geleerden als Maillet
in het licht.
De heer A. van Gooi verklaarde te spreken
als iemand, die Prof. Schrünen niet nader ge
staan heeft dan zün vele andere leerlingen;
daarom zou zün woord niet persoonlük zün. Hü
beschreef de gevoelens van alle studenten, toen
ze net plotseling overlüden vernamen. Een ge
voelen van spüt overheerschte in zoover ze den
hoogleeraar niet de hartelükheid en openheid
geschonken hadden, waarop hü zoozeer prijs
stelde.
Dr. Brinkhoff wees op de twee polen: Rome
en Nümegen, waartusschen zich het leven van
Prof. Schrünen bewogen heeft: Rome inspi
reerde hem, Nümegen zag zün activiteit Zün
priesterschap was de drijfveer van zün weten
schapsbeoefening. Spr. beschreef verder zün
houding tegenover zün studenten, die van
strengheid langzamerhand in vriendschap over
ging. en zün verlan/en om jong te blüven
waarvoor hü twee middelen gebruikte: reizen
en beoefening der volkskunde.
Nadat mej. Dr. Chr. Mohrmann medegedeeld
had, dat er een comité was opgericht om op
het graf van Prof. Schrünen een monument te
plaatsen, sloot de voorzitter de vergadering mef
een gebed voor de zlelerust van den overledene.
