ONS BLAD
Hitler over verleden
Minister Eden afgetreden
en heden
ii
Franco s troepen in Teruel
binnengedrongen
1
Éb
1
opge-
Maria-altaar
vernield
Betoogingen in
Oostenrijk
Corporativisme in
Roemenië
Balans over de machtsovername"
maakt en de buitenlandsche betrek
kingen besproken
Het nieuws van lieden
OOK LORD CRANBORNE
GAAT HEEN
NA OMSINGELING VAN
DE STAD
DE BAROMETER
Vele arrestaties te
Jeruzalem
De erkenning van
Mandsjoekwo
Papanin heeft de
schots verlaten
JOH. LAUWERS
TAYGLOP 3
ALKMAAR
PLATVOETZOLEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
OOK SPOORFONDS
I
I
I
jjwxvwwwuiii in/if////////zzx
Officieele kringen
toonen reserve
De nieuwe Roemeensche grondwet
wordt heden gepubliceerd
DR. COLIJN DEZE WEEK
WEER THUIS
Brutale inbraak in de katholieke
kerk te Vaten
De verdediger» lieten zich in een
verbitterd gevecht ter
plaatse dooden
De linkschen vluchten
in wanorde
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
SPORTVLUCHT IND1E—
NEDERLAND
Te Weenen moesten betoogende
studenten door charges uiteen
gejaagd worden
Officieel mededeeling gedaan
te Tokio.
Zal Lord Halifax Eden
opvolgen?
NTIE
1938
I. 1123
:ent
.-Motor
GD
Afscheidsbrief van Eden
aan Chamberlain
Diepgaande meeningsverschillen
met minister-president Cham
berlain noodzaakten Eden
ontslag te nemen
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS MAANDAG 21 FEBRUARI 1938
Verschillende personen nadr
het concentratiekamp
Nog meer veranderingen?
LONDEN, 21 Febr. De Briteche minister van Buitenland*
sche Zaken, Anthony Eden, is af getreden. Ook de Onder*
staatssecretaris van hetzelfde ministerie, Lord Cranborne,
heeft zijn ontslag ingediend. Minister-president Chamberlain
heeft beide ontslagen aanvaard. Eden is af getreden naar aan
leiding van diepgaande meeningsverschillen met den premier
inzake de politiek ten opzichte van Duitachland en Italië.
i
n- Norfolk.
I
Eden
Oostenrijk.
▼an
(Vervolg elders in dit blad)
>pUi,
voorge-
reeds
Van
«•-
Maria-
m, kun-
IJZEN.
1 voer
Winter in Oost-Pruisen. Kruiend ijs aan de oevers van den Memel bü Tilsit
F
I
op Maandag M >w vj*.: 7743
Vorige .tand: 7713
Dr. H. Colljn wordt in het begin van deze
week van zijn verblijf in bat buitenland terug
verwacht.
Eden zal vandaag in het Lagerhuis een ver
klaring afleggen, welke gevolgd zal worden door
een verklaring van Chamberlain, die een verda
ging van het Huis zal voorstellen. Waarschijnlijk
zullen hierop debatten volgen.
BALANS
JAAR
elawan.
rg. U Fel*.
e. Point ds
Is of aan
178.
raagd.
1—87848
BATAVIA (Aneta) De bekende sportvlie
ger Roua is heden om 6.40 uur van het vlieg
veld te Batavia vertrekken ten einde in sport-
vliegtempc een reis naar Nederland te maken.
r va.fl.-
tebdam
4—89292
SARAGOSSA, 20 Febr. (Havas).
Naar vernomen wordt zjjn de troepen
▼en Franco er Zondagmorgen in ge
slaagd Teruel te omsingelen, waarop
zij erin slaagden de buitenwijken der
stad binnen te dringen.
DROP.
-89204
en
1938.
Igdheden
LEUKS
>0 jaar).
en brld-
n dit bL
NO. Bol-
tboomen.
1—89170
Ie
GLAS,
Men heeft in een brief aan Chamberlain
van den volgen Sm inbond mededeelh*
gedaan van zijn aftreden als Briteeh mi
nister van Buftenlandache Znkem.
TOKIO, 21 Febr. (Reuter). De Duitsche
zaakgelastigde te Tokio heeft het gezant
schap van Mandsjoekwo aldaar officieel
mededeeling gedaan van bet Duitsche be
sluit tot erkenning van Mandsjoekwo.
Vijf minuten na t einde van de tweede bij
eenkomst bracht men van *t Foreign Office naar
Downingstreet een dier roode dooaen, waar
in belangrijke officieele documenten vervoerd
worden. De menigte vroeg zich toen reeds af
of dese doos de ontslagaanvrage van Eden be
vatte. Inderdaad had Eden, na van Downlng-
street vertrokken te zijn, een uur in zijn bu
reau doorgebracht. Hij vertrok van daar, voor
afgegaan door den detective, die hem gewoon
st vergezelt. Deze droeg een pak documenten
jr
Hitler spreekt
- am
Eden woonde deze tweede zitting slechts vier
minuten bij. Toen kwam hij naar buiten en
begaf zich naar het tegenover liggende ministe
rie van Buitenlandache Zaken. Eden werd door
de menigte lulde toegejuicht en begroet met den
kreet: „Wij willen Eden en geen pact met Italië.'"
De laatste sprong der rechtschen naar Teruel
heeft tot verbitterde gevechten met de blanke
wapens aanleiding gegeven. De verdedigers van
Teruel lieten zich ter plaatse dooden.
MOSKOU, 1» Febr. (Boeder.). De vier
Baseierhe peeionderaeeken Fepatrfh, Kron
kel. Chirkot en Fedorof hebben anet hun
geheele uitrusting de Ussehoto vertalen en
hebben zich aan boord van de Ijsbrekers
„Meerman" en ..Taimyr” begeren.
BOEKAREST. 21 Febr. (Havas). Heden
sal de Roemeensche staatscourant de nieuwe
grondwet publiceeren. 1
Er wordt daarbij een einde gemaakt aan
het optreden der politieke partijen; het par
lementarisme in zijn huldigen vorm wordt i
op.eheven en een corporatieve vertegen
woordiging georganiseerd.
dustiieel.
1- RX,
K gefor-
Strengsto
gsbrleven
■am door
gezonden.
I b.vd.U.
Walaum te Zwolle
Ingeval het aftreden 'van Eden geen
kabinetscrisis tengevolge heeft on dus al
leen de kwestie van zijn vervanging ge
steld wordt, acht men het zeker, dat Lord
Halifax zijn intrede zal doen in het fo
reign office. Aangezien lord Halifax geen
zitting heeft in het Lagerhuis, sou dan
Chamberlain de Buitenlandache politiek
i in dit huis verdedigen.
Voor de Roemenen van ras worden de staats
betrekkingen gereserveerd. De persoonlijke in
vloed van den konlng wordt versterkt. De natio
nale partijen worden tevreden gesteld en de
opheffing der assizen-hoven sal in staat stellen
misdaden strenger te vervolgen. Deze actie heeft
in het bijzonder ten doel op te treden tegen de
illegale „IJzerin Garde",, Wat de minderheden
betreft, worden gelijke rechten verzekerd .aan
personen van andere rassen, welke sinds eeuwen
op Roemeensch grondgebied wonen.
Uit een persoonlijke proclamatie aan het volk
van konlng Carol over de nieuwe bepalingen
van de grondwet meent men te mogen besluiten,
dat het de bedoeling der regeering Is de grond
wet te onderwerpen aan een binnenkort te
houden plebisciet. In officieele kringen wordt
dit echter niet bevestigd.
UN
*8chta 1»
alddag,
ssfi®' NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
Met Inbegrip van gratis ongevallenverzeke-
ring; voor Alkmaar f2.— per kwartaal of
IS cents per week, voor buiten Alkmaar
1.50 per kwartaal of 20 cents per week.
Ultg. N. V. Drukk. De Spaarnestad - Haarlem.
In Duitachland werd een herderlijk schrijven van
Mgv. ven Galen en een van Mgr. Freyzing voor
gelezen.
Te Jerusalem sjjn een aantal personen, die
verdacht worden van met terroristen te heu
len, gearresteerd.
In Roemenië wordt, naar uit de nieuwe
grondwet blijkt, het corporativism* ingesteld.
Naar aanleiding van de rede van Hitler
kwam het tot betoogingen in Oostenrijk.
Do naHoaalisten zRd Teruel binnengerukt.
Het Vaticaan is ernstig bezorgd ever den toe
stand. ontstaan door de gebeurtenissen in
Oostenrijk.
De Chineeaen vernielden een Jananseben tor
pedojager. De regeering te Tokio diende een
wetsontwerp op de nationale mobilisatie bü den
Landdag in.
Papenin en de sfjnen hebben hun ijsschots ver
laten en sjjn aan boord van de ijsbrekers
„Moernmn" en „Taimyr” gegaan.
B(j sneeuwstormen op Sachalin vonden 51 per
sonen den deed.
In de kerk van den H. Ignatius te Rome B da
plechtige uitvaart gehouden van Kardinaal
CapotoetL
Memorie van antwoord aan de Tweede Kamer
betreffende de vestigingswet voor industrieeio
waryTen.
Reorganisatie dor onderwijl
steld.
Drie Duitsche legervliegtuigen maken een nood
landing in Friesland.
Het 75-jarig bestaan van Jdriabllh- to Arnhem
gevierd.
installeerd?**
Inbraak In katholieke kerk te Vaaen.
altaar en -beeld geheel vernield.
De tweede geheime sender „De Nachtegaal" te
Hengelee (O.) in heelsg genomen.
Staking te Iambm* hedenmorgen begonnen.
Brand te Leaner.
DIENSTAANBIEDINGEN. Gevraagd oi Non-
geboden, geplaatst onder de Omroeper-
rubriek 10 ct per regel.
WEENEN, M Fabr. (Havas.) Te Weenen
i In de Oostenrijksche provincieplaatsen
hebben zich Zondag wanordelijkheden voor-
gedaan.
Tegen half tien des avonds trok een stoet van
ongeveer duizend studenten langs den Ring naar
de unlversltelt te Weenen, schreeuwende: „Heil
Hitler, Sieg Heil”, en betoogende ten gunste
van den .Anschluss". De stoet begaf zich daarop
naar het gebouw van het Vaderlandsche Front.
Op enkele passen afstand van dit gebouw, op
het Freyungplein, stieten de betoogers op een
politieafzetting. Spoedig arriveerde uit de na
burige straat een honderdtal milltlemanschap-
pen in uniform van het Sturmkorps, de kort
geleden door Schuschnigg in het leven geroepen
burgerwacht.
De rechtsche troepen, die Zondagmorgen Te
ruel geheel omsingeld hadden, zetten des mid
dags hun opmarsch in Oosteüjke en Zuidooste
lijke richting voort. Een legerafdeellng daalde
af naar het dorp Puebla de Val Verde door de
Stem de Camperena, met als aa van den op
marsch den weg van Teruel naar Valencia.
Deae weg. evenals de spoorweg van Saragossa
naar Valencia, die parallel daarmede loopt, is
over verscheidene kilometers afgesneden. Een
andere legerafdeellng, die meer Noordelijk ope
reerde, is opgerukt naar de Sierra de Guba en
naar Castlllar. De troepen, die zich ten Zuid
oosten van Teruel bevonden, kregen tenslotte
contact met die, welke voorbij Teruel getrokken
zijn, langs het Noorden; Teruel bleef daarbij in
de achterhoede.
De militlemanschappen, gesteund door de
politie, voerden een krachtige charge uit
met den gummistok en verspreidden de be
toogers. Het publiek juichte hen toe, terwijl
ook afkeurende kreten gehoord werden.
Verder hebben eenige honderden nationaal-
locialisten bij het Westerstation betoogd.
Te Innsbruck is een belangrijke betooging ge
houden door eenige duizenden nationaal-socla-
listen, die uit verschillende plaatsen in Tirol
gekomen waren. De politie bleef hier lijdelijk
toezien.
In officieele Oostenrijksche kringen onthoudt
men zich nog van commentaar op de redevoe
ring. Deze reserve toont wel, dat men niet in
de rede alles gevonden heeft wat men verwacht
had. In nlet-nationaal-socialistische Weensche
kringen was de eerste Indruk zelfs ongunstig,
aangezien het aan Oostenrijk gewijde deel hun
den indruk gaf, dat hierin niet de bevestiging
van de Oostenrijksche onafhankelijkheid voor
kwam. Eerst bjj nader bestudeeren merkte men
formules, die het bestaan van een onafhankelijk
Oostenrijk en van de Oostenrijksche grondwet in
«ich opsluiten.
De troepen van Franco sjjn vomit het
Noorden en Noordoosten meer dan tien Mle-
meter de stad binnetigedrongea.
Volgens een mededeeling uit Sarageem
zouden de nationalisten b(j de gevechten,
welke Zaterdag in de baart van Teruel zQn
geleverd, verschelden duizenden gevange
nen hebben gemaakt.
De verliezen der linkschen aan menschep
pen en materiaal zfjn volger» deae mede-
deeling zeer belangrijk.
De regeeringstroepen zouden zich in wan
orde terugtrekken.
De weg naar Valencia wordt beheerscht door
de rechtschen, daar zij Mansueto hebben be
set.
Het ministerie van Landsverdediging te Bar
celona deelt mede, dat de rechtschen Zaterdag
alle offensieve middelen aanwendden bU hun
pogingen zich meester te maken van het bi)
Teruel gelegen Mansueto. Z|j konden tenslotte
optrekken in de richting, waarin zij den aanval
hadden ontketend en de helling van de Banta
Barbu bezetten. Zij leden daarbij evenwel zware
vorlleaen.
r
naar MUk*
Manilla
JJN
Bantoe
’•ah.-Ate,
B-Aires.
4
njn. Scliiv
•t. 18 PebT:
F*br. u
tad.
JERUZALEM. 21 Febr. (Havas). De póUtle
te Jeruzalem heeft verscheidene personen ge
arresteerd, die er van verdacht worden als ver-
Mndingslleden te zijn opgetreden tusschen ge-
sapende benden en de leiders der terroristische
beweging In Palestina.
Tot de gearresteerde personen behooren sjeik
«toesm. sjeik Hazarai, een Mohammedaansche
geestelijke der gevangenis van Jeruzalem en
tvee leden van de vroegere lijfwacht van moefti
Hoessetnl. Zij zijn naar het concentratiekamp
te Akkro gezonden.
ïn de bergen van Samaria hebben politie en
militairen, daarbij gesteund door vliegtuigen,
gezocht naar de moordenaars van majoor Al-
derson, op wien Zaterdag jj. een aanslag werd
•epleëgd. Als strafmaatregel zijn 3000 stuks
*®e verbeurd verklaard. Verscheidene personen
*0” gearresteerd en naar Haifa gezonden,
*U met de weduwe van den majoor zullen
J^en geconfronteerd. Mevrouw Alderson had
“J het gebeurde grooten moed betoond.
Toen ay zag, dat haar man ineenzeeg, ging zjj
hft stuur van den auto zitten en reed
door de versperring heen.
Omtrent de redding van Papanin en zijn met
gezellen wordt nog vernomen, dat te half zes
begonnen werd met het materiaal aan boord
van de ijsbrekers te brengen. Te zeven uur was
men hiermede gereed. De beide schepen ztfn ver
volgens onmiddellijk naar Moermansk terug
gekeerd.
Door het lot werd beslist, dat Papsmln en
Kronkel zich aan boord van den ijsbreker
„Moerman" zouden begeven, terwijl de beide
andere leden van de expeditie zich op de „Tai
myr” inscheepten. Men weet niet op welk schip
zich de hond van de expeditie, Vessely, bevindt.
Het geheele materieel Is aan boord van de „Tai
myr" gebracht.
Office, waar hij van gedachten wisselde met
eenige zijner rochtstreeksche medewerken.
Iets meer dan een uur later keerde hy terug
naar zijn collega's die om half acht weer
bijeen gekomen waren en deelde mede, dat
zijn besluit onherroepelijk was.
Dé vraag doet zich thans voor, of de mi
nisters, ole ten aanzien van de Buitenlandache
politiek de opvattingen van Eden deelen. zijn
voorbeeld zullen volgen. Eden zelf heeft, naar
men meent te weten, alle moeite gedaan om
te voorkomen, dat een kabinetscrisis uit zUn
aftreden zou voortvloeien.
Omtrent het verloop van de gisteren gehouden
kabinetszlttlng, waarin Eden besloot af te tre
den, vernemen wij nog het volgende:
Nadat Zaterdag het Brltsche kabinet
langdurig had vergaderd, kwamen Zondagmid
dag te omstreeks drie uur de ministers wederom
bijeen. Het publiek begreep, dat er wel een zeer
belangrijke reden moest zijn, dat het kabinet
op Zondag vergaderde. Reeds In de ochtend
bladen werd melding gemaakt van geruchten,
dat Eden zou aftreden.
Tijdens deze kabinetszlttlng hebben de pre
mier en verscheidene ministers getracht. Eden
over te halen, op zijn besluit om af te treden,
dat hij des morgens medegedeeld had, terug te
komen. Aan het einde van de vergadering was
r Eden niet overtuigd. Maar hij gaf toe nog eenige
haald. De offerblokken hebben zij dezen keer oogenbllkken te zullen nadenken.
Eden begaf zich to3n naar het Foreign
Minister-president Chamberlain heeft tn zijn
antwoord uiting gegeven aan zijn diep leed
wezen en dat van zijn collega’s over Edens
ontslag. De premier betreurt dit des te meer,
omdat meeningsverschillen, als die welke zijn
ontstaan, in geenerlei wijze betrekking hebben
op de ultelndelijke doelstellingen of beginneten
van de politiek. De premier eindigt met een
warme dankbetuiging voor Eden's loyale en
vriendschappelijke medewerking en met de
verzekering, dat niets van hetgeen gebeurd is
zijn bewondering voor Eden's gaven of zUn
genegenheid voor Eden beeft aangetast.
In de rode, die Hitler Zondag voor den Rijksdag gehouden heeft, maakt» hg
allereerst de balans op over de afgeloopen jaren, en beschouwde vervolgens
de verhouding van Duitschland tot het buitenland. b
Hij kondigde allereerst een versterking der militaire machtsmiddelen aan;
vervolgens herhaalde hij nadrukkelijk de koloniale eischen. In het conflict in
het Verre Oosten koot hij de zijde van Japan en besloot tot erkenning van
Mandsjoekwo. Geschilpunten met Frankrijk zijn er niet meer; met Engeland
blijft slechts de koloniale kwestie hangende. Gezamenlijke besprekingen acht
Hitler nutteloos. Ten aanzien van de minderhedenkwestie meent hü, dat ge
weld onvermijdelijk zal blijken, wanneer ontspanning op den duur uitblijft.
Hü verkbmrde den oorlog aan de internationale pers, en noemde o-a. het ge
rucht over een verdeelingsplan der Nederlandsche koloniën een misdadige
vervalsching.
Een uitdrukkelijke verklaring over de onafhankelijkheid
die algemeen verwacht werd, bleef uit.
regel; Ingezonden Mededeolingen 40 ct
BU CONTRACT AANMHtKEUJKi REDUCTH
Uitvoerig tarief voor advefteeren bl| abon
nement wordt op aanvrage gaarne doof onto
AdminHtrade verstrekt.
Hét kan niet in "s lands belang zf’n, dat die
genen, die geroepen zijn om zijn zaken te lei
den, niet vlot samenwerken; dat sfj ten volle
Inzien, verschillende opvattingen te koeste
ren en toch hopen, dat de geschillen zich
niet zullen herhalen. Dit geldt zeer speciaal
voor de betrekkingen tusschen den eersten
minirter en het ministerie van Buitenland
sche Zaken.
Nader wordt gemeld, dat de tekst der
nieuwe grondwet 24 Februari aan de goed
keuring van het volk zal worden onderwor
pen, De stemming zal openbaar en verplicht
zijn.
De nieuwe grondwet zal de regeering" de be
voegdheid geven te- beslissen, dat de doodstraf,
die in Roemenië is afgeschaft, zal worden toe
gepast voor aanslagen en politieke misdrijven.
„De gebeurtenissen der afgeloopen dagen
hebben een diepgaand meenlngsverschll tus
schen ons doen ontstaan over een besluit, dat
van groot belang Is op zichzelf en ver-gaand
wat de gevolgen er van betreft. Ik kan het
parlement geen politiek aanbevelen waarmede
Ik het niet eens ben. Afgezien daarvan zie ik
steeds meer in, evenals gl), dat er ook verschil
van opvatting tusschen ons bewtaat betref
fende de actueele internationale problemen,
alsmede over de methode, volgens welke wjj
moeten trachten die op te lossen.
DE BRIT6CHE MINISTER VAN BUITEN
LANDSCHE ZAKEN, ANTHONY EDEN. EN
DE ONDERSTAATSSECRETARIS CRAN
BORNE ZIJN AFGETREDEN.
HITLER MAAKTE IN ZUN RUKSDAGREDE
DB BALANS OF OVER DE AFGELOOPEN
VIJF JAAR KN BESPRAK DE BUITEN
LANDSCHE BETREKKINGEN VAN HET
DERDE RUK.
Het is om die redenen, dat ik met groot
leedwezen heb besloten, n en uw collega’s te
verlaten, nut wie ik gedurende Jaren van
groote moeilijkheden en spanning heb samen
gewerkt.
Laat mU eindigen met een persoonlijke op
merking. Ik sal nooit de hulp en den raad
kunnen vergeten, die gij my steeds zoo be
reidwillig hebt gegeven, zoowel vóór als tij
dens uw premierschap. Onze meeningsver
schillen, welke z 1) ook mogen zijn, kunnen
die herinneringen niet doen verdwijnen en
evenmin onze vriendschap beïnvloeden." i
Zondagnacht is ingebroken in de R. K.
kerk te Vasen. Door het uitsnijden van
een raam boven het Maria-altaar zijn de
inbrekers of inbreker de kerk binnengedron
gen en hebben daarbij het nieuwe Maria-
altaar totaal vernield en het kostbare Ma
riabeeld geheel verbrijzeld.
Dit is reeds de derde keer binnen enkele Jaren
dat op dezelfde plaats in dese kerk is ingebroken.
Ondanks de zware ijzeren tralies, die verleden
Jaar voor bijna alle ramen zijn aangebracht, is
het den inbrekers toch nog gelukt de kerk bin
nen te dringen. - -
De daders hebben eenige collectezakjes stuk
gesneden.
In de sacristie hebben zl) alles overhoop ge
niet opengebroken. De rjjks- en gemeente-politie
doen Ijverige pogingen de daden dp te ’spbm.
I
l
1
dl
l J
KW; J
ié»
Lord Halifax
.-t
- -■ '-e -v-z