ucïfiaal aan den dag
i
alleabonnê’s
DE ZEVEN
I
F 250.-
Het aambeeld
Moderne Icarus
Het erfstuk
Gerard Dou
Suriname ontdekt
DONDERDAG 14 APRIL 1938
Nader initiatief mogelyk
a
De beangstigende werkloozen-
cyfere
NA HET ONGEVAL
AANGIFTE MOET, OPJ
a. m
si
reinigt
ijX alles!
Een „epierkracht-vliegtuig”
W.
integriteit
rechtstreeks
voort-
thana in de Ermitage te
De begaafde fyntchilder
(Nadruk verboden)
13)
ag en
VS2-O3I1-
met
nfl vernet van een haat
ll
it hi
straf.
•n Kenton
v HNM,
el werd
Schel-
toor
"awruw
«4BG»
OP ELKE BUS EEN BON
VOOR GESCHENKEN
Icarus’ val.jiaar een grav
Vondels Ovidius-vertq^nd
nd te zijn,
loetten, was
ontroerd. .M’n
anderen
haast
voor de
dat be-
v angsten
eens
■de In
•r ook
com-
pezende oude vrouw” (ca. 1660) van Gerard Dou,
Leningrad
die zeer populair waren en het langen tijd
bleven, zoo lang nJ. als de smaak van het
publiek gesteld bleef op een zeer natuurge
trouwe, naturalistische uitbeelding. Het is dus
te begrijpen, dat de stukken van Dou nog In
het midden der vorige eeuw tot de duurstbetaal-
de van de schilderijen der zeventiende-eeuw-
sche Hollandsche schilders behoorden.
Later heeft men ingezien, dat het talent van
Gerard Dou, hoe groot zijn technische kunde ook
was, niet tot de hooge toppen der kunst reikte.
Rembrandt en Seghers, die de precieze werke-
Ijjkheidsuitbeeldlng loslieten, stegen veel hoo-
ger, Vermeer doorzlelde de beeldlng der werke
lijkheid op een veel fijner en feestelijker ma
nier. Wat niet wegneemt, dat Dou een zeer
j^^ctabel meester blijft, wiens kunde en werk-
j^^mlgeen ten voorbeeld mogen wezen.
fU^^^^werken Is de beroemde
en in d(
reinig fo.
•eilljk zal
?ens met
voor te
nctle In
nag be-
meenin;
lege kan
Hsschlen
r.yn linker-
gK had dien vast
de herinnering
Mé twee schoten
■d. Doch slechts
■bm zat. deed hem
Run strekte hjj zjln
iEn met tranen in
rekeljjk geluk en
hem aan.
fluisterde hij, ,Jk
ar vast tegen zich
Bat hij nu gevom-
n, en kuste haar,
1de voor
eren ter-
velllngs-
ie jong-
be taling
ring ver-
eel goeds
rdhollana
Uk spoea
s werken,
d na de
gebracht.
voor de
prjjs on
weer m
et laat-
ner was
eid van
est. Het
er-voor-
waar-
veillng-
tel ten
an zal
et niet
i-stnur.
-. zelf,
i heer
„en nu wil
■uur, die tus-
schaduwen
■lukklg, Dick.
toelich
ting van
ie, dat
net de
Dezer dagen hield mr. dr. Van Haaien, bur
gemeester van Schiedam, een lezing over Suri
name, waardoor nieuwe belangstelling voor dit
gebiedsdeel gewekt schijnt te zijn. Zoo wijdt bet
veertiendaagsche blad „Onze Mail** een uit
voerige beschouwing aan deze lezing en ver
volgt dan:
Maar men dient hier niet bij te blijven stil-
staan.
Suriname vri-dlent belangstelling. Niet alleen
om de liefde, waarmede er op verschillend ge
bied gewerkt wordt, niet alleen cm zijn ver
knochtheid aan het Vorstenhuis, niet alleen
om zijn natuurlijke schoonheid. Suriname heeft
recht op belangstelling, heeft een goed recht
in de eerste plaats op een Juiste en wars op
vatting van het land.
Het is merkwaardig, maar ongetwijfeld waar,
dat Juist „offlcleele stukken’", later gepubliceerd
In courant en tijdschrift, waarin slechts de
moeilijkheden breed werden uitgemeten, er toe
hebbep bijgedragen om een verkeerde meenlng
omtrent Suriname te doen postvatten.
Het is bjjna iets onrechtvaardigs.
Daarom dient er ook met alle kracht aan te
worden gewerkt om dat verkeerde oordeel te
doen plaat* maken voor een dat Juist to en voor
een dat de mogelijkheid laat om een beter in
zicht te krijgen en om belangstelling te kweeken,
toch het eerste noodige voor een betera toe
komst
Het is dienstig, dat meer van dergelijke lo
zingen worden gehouden, ook in breeder kring.
WU hopen, dat hiertoe het initiatief niet aal
ontbreken.
V ver-
soon in
e func-
ig leider,
■n heden
uur tot
de ver-
secre-
esroeid
eg het
wijden.
Want
e heer
tfonale
vloeit?
En de voorzitter onzer partij zegt: ge
hamerd worde zoo noodig op dit aambeeld,
denkt aan de zenuwen van ons volk, welke
alleen bij arbeid gezond kunnen MU ven I
Het is alles zoo volkomen juist gezegd
Alleen vreezen wij, dat op de departemen
ten „de economie van de huismoeder” be
gin en einde is van de staatkunde en dat
men de zorg van'wat onafwendbaar komen
gaat afleidt met eenige geleerde beschou
wingen over het dogma van het sluitende
budget.
or het
d, dat
an om
rorden. 1
groote reputatie
dankt Edy emaille aan
ijn, kleur en kwaliteit
Staal en emaille een
Dezer dagen was het 325 Jaar geleden, dat
Gerard Dou te Leiden werd geboren.
Reeds vroeg openbaarde zich de gave van
Dou en toen hij pas 15 Jaar was kwam hij in de
leer bij Rembrandt, die toen 22 Jaar was en
In de eerste periode van zijn scheppen ver
keerde. Hij bleef drie Jaar bij den grootmeester
van het clair-obacur; toen vertrok deze naar
Amsterdam. Die drie Jaren w^ren echter vol
doende, om Gerard Dou
te beïnvloeden
et was waarlijk geen wonder, dat m’n
vader, die s’n heele huls vol klokken had
hangen, een man van de klok was. Hij
verlangde beslist, dat we prompt op tijd naar
beneden kwamen voor t ontbijt Maar m’n
broers en ik waren dikwijls te laat, behalve
Sam. Sam, zoo prees m’n vader hem, kwam zóó
vroeg naar beneden, dat hjj zelfs nog tijd had,
een paar minuten zich op de piano te oefenen.
Maar m’n broer Sam was een sllmmellng. De
reden waarom hij zoo vlug beneden was, was
deze: hij wilde graag de sport-paglna zien vóór
vader de krant in handen kreeg. HU speelde dan
piano, om ons, onder t aankleeden, te laten
weten wie den vorigen dag met voetballen ge
wonnen had. Wij hadden een stel seinen afge
sproken, en terwijl we onze kousen en schoenen
aantrokken, hingen we over de leuning van de
trap, om op de plano den uitslag te hooren af
kondigen. Een vroolijk wijsje beteekende, dat
de ..Rowdy-Dowdy boys” gewonnen hadden,
maar als er een kermend of Jankend geluid uit
de plano opsteeg, dan had Bully onzen Andy
verslagen.
Dus, Sam muntte zóó uit door stiptheid en
vader was dasu- zóó over in s’n schik, dat hij
een horloge voor hem kocht met er achterop
gegraveerd: „Sam Dijt, altijd op tijd.” Bij die
gelegenheid vertelde vader me dat hij mij eerst
een horloge had willen geven, omdat Ik de oud
ste was, en hij Het het me zien, "t Was er net
zoo een als dat van Sam. maar er stond niets
op gegraveerd. Vader zei dat hij t zou op
bergen, tot Ik t verdiend had door op tijd aan
t ontbijt te komen.
Er viel niet veel beterschap van mijn kant te
bespeuren. Treuzelen was een gewoonte bij me
geworden. M’n goede moeder zei, dat t wel beter
zou gaan, als vader mij *t horloge al vast gaf.
Maar vader zei en ik kon hem geen ongelijk
geven dat dit de verkeerde manier zou wezen
om een Jongen op te voeden. Maar moeder nam
haar juweelenkistje en gaf me daaruit een hor
loge. ‘t Was oud en ik was Jong. We pasten niet
bij elkaar, t had een voor- en een achterdeksel
van dun goud en t deksel paste zóó krap, dat
er bijna geen plaats was voor een glas over de
wijzerplaat. Het glas moest heel dun zijn, waar
door het door den minsten druk op t deksel
brak.
Toen dit nu eenmaal geschied was, drukte ik
natuurlijk niet meer op ’t deksel, en alles zou
goed gegaan zijn, als andere jongens even voor
zichtig geweest waren als ik. Maar ik kon ze
niet voorzichtig genoeg krijgen. Als ik aan t
vechten ging, vriendschappelijk of niet, ver
zocht ik m’n tegenstander, niet tegen den lin
kerkant van m’n maag te stompen, waar m’n
horloge zat Maar of hjj er zich aan stoorde of
niet, als hij en Ik wat opgewonden waren, en
van geen uitschelden wisten, dan brak het glas
altijd.
Ik had nooit tijd, om m’n horloge eerst af te
leggen; ik zou ook niet weten, waar ik het had
moeten laten. Enfin, een horloge, dat In den
zak van een jongen, overal wordt meegedragen,
moet t leven maar nemen, zooals het Is. Het
lastige van de zaak was echter, dat mijn
horloge zich niet aan s’n lot kon aanpassen.
De eerste twee glazen, die ik brak en dat
gebeurde al heel gauw betaalde m’n goede
moeder, want vader wou met de heele onder
neming niets te maken hebben en keurde die
af. Maar moeder kwam altijd klein jgeld te kort;
ik viel haar dus niet graag lastig en.... sfj
wilde ook niet graag lastig gevallen worden.
„O Bram, Ueve jongen, t glas is toch niet
wéér kapot?” riep ze, toen ik het deksel den
tweeden keer opende om haar de glassplinters
^^3ten zien.
glas dat aan gruizelementen was er dan uit en
hield het horloge zoo, tot ik weer 25 centen bij
elkaar had. Dan Het ik er weer een nieuw glas
inzetten.
Ik trachtte de glazen goedkooper te krijgen,
omdat ik een vaste klant was, maar de horloge
maker legde me uit, dat dit niet kon. omdat er
aan die ouderwetache, dunne glasen haast geen
aankomen wm
Eindelijk gaf ik 1 op, ik sei tegen moeder, dat
ik 1 horloge niet meer dragen wou. Toon werd
moeder boos.
„t Horloge to een erfstuk,” zei ze met nadruk,
,jen een erfstuk moet men op prijs stellen en
waarderen en Je moet blij «Un, dat je zoo rijk
bent een gouden
horloge te bezit-
ten Je broer Sam
Het was merk-
waardig om te
hooren, met hoe- 11111
veel minachting m’n moeder dat woord „nik
kel” uitsprak
Nu werd de vloek van den rijkdom een leven
dige gedachte voor mij en werd ik voortdurend
gekweld door de etachen die rijkdommen aan
den eigenaar stellen. Weken lang had ik geen
geld voor knikkers en stuiters. Zelfs een nieuwen
tol kon ik niet betalen. Ik was gekoppeld aan
een horloge dat Ik nu hardgrondig haatte, om
dat ik er mee moest leven en omgaan als een
huisvrouw met kraakporcelein.
Eindelijk vond ik een uitweg. Door mijn tot
een gewoonte geworden treuzelen, was ik al dien
tijd, minstens drie keer in de week te laat aan
t ontbijt gekomen, maar nu flitste de gedachte
in me op.
„Wanneer ik m’n leven beter, dan geeft vader
mij misschien dat nikkelen, betrouwbare hor
loge. met dat dikke, onbreekbare glas, dat in
de kast ligt."
En ik beterde m’n leven. Wel niet in eens,
maar telkens als ik een glas brak, gevoelde ik
me gedrongen tot nieuwe inspanning. Toen ik
eindelijk, naar de meenlng van m’n vader, tot
voldoende stiptheid gekomen was. Het hij m’n
naam op t nikkelen horloge graveeren en gaf
het mij.
Hij keek me een .beetje verwonderd aan om
de uitbundige blijdschap, die ik aan don dag
legde, en toen ik uitgelaten in de kamer rond
sprong, vermaande hij:
„Nou, nou Bram.... kalmpjes aan, jongen;
straks gooi je nog een vaas om.”
Maar moeder was niet tevreden.
„Ik begrijp niet, zei ze tegen vader, „waarom
Je hem een nikkelen horloge geeft, als hij al
een gouden heeft."
,D*t ouwe ding to niets voor oen fllnken jon
gen,” lachte m’n vader.
Ontstemd legde moeder het erfstuk weer ter
ruste in haar juweelenkistje.
M’n vader was een knap en pienter zakenman
en de baas In huis. Maar nooit heeft hij t
met al s’n knap- en pienterheid zóóver kunnen
arengen, dat hij t laatste woord had. Dat had
Steeds m’n goede moeder. Ook nu.
,Jk heb het toch goed gehad,” zei se, Jk heb
altijd wel gessgd, dat Bram een horloge moest
hebben om 'te leeren op tijd aan t ontbijt te
komen.”
naam en
oordeeld. Het
zijn als het mdM
den Hertog vanHfJjMXF
leden uit een
dat hü wegens
jaar dwangarbeid
alle omstandlghedei^H
daarom geef ik er de^Bg
van de politie in te roè^^M
wij ons zelf wreken.”
„Gelooft u dan, dat h^H
draagt?’’ W
„Neen, dat to niet waar J
wel ergens verborgen hebbel
„Misschien by zich thuis.”
.Weet u, waar hij woont?"
„Neen, maar daarom)
dere inlichtingen te hel
telde hem vjn de slgaretten-e^B
Granger s kamer gevonden hadH
een detective aan het werk hsM
„Het is zoo goed als zeker, dm
lang in Londen is”, ging hij verdd
hij reeds een aanslag op Kenton i
Het beangstigende in deze cijfers ligt niet
dmrto zooals nog al te vaak wordt voor-
festeld om tot een sterk lUustratief cijfer te
Hwrwm dat bijv, bet werkloozencijfer In
juni 1SJ7 bedroeg 310.000 en in Januari 19?8
(leeg tot 439.000, maar hierin, dat in de
Manden Juni en volgende de afstand met
de maandcijfers van het vorig jaar (1937
vergeleken met 1935) ruim 60.000 beliep en
thans deze afstand (Februari 1938 vergele
ken met Februari 1937) tot 20.000 inkromp.
Inderdaad is dit beangstigend. Sinds Oc-
I trber 1037 Is de geleidelijke inkrimping van
I bet werkloosencUfer niet doorgezet. Wij
I (tsan thans zegt mr. Teulings onge
veer gelijk met de maandcijfers van 1935.
I In 1935 daalden de cijfers óók wel In de
I volgende maahden (de gewone seizoenda-
I Ung), maar vergeleken met 1934 stegen zij
I maand voor maand.; En nu is de groote
vrees, dat wij in 1939 niet onder de her
.«tel aangevende maandcijfers voor 1937
rallen blijven, maar daar geleidelijk weer
boven uit zullen komen. Dèt is de groote
«erg.
Inderdaad, maar helaas Is t niet de
eenige zorg. Er komt nog een andere zorg
I bij, nl dat hoe langer de werkloosheid op
ralk een hoog niveau blijft einde Fe
bruari 1938; 370.000 des te zekerder is,
dat het aantal werkloozen, dat nooit meer
„aan den slag” zal komen zal toenemen.
Dese zijde van het werkloosheidsprobleem
mag hoe dreigend ze ook is niet uit
bet oog worden verloren, het Is plicht om
aanhoudend op te wijzen. Van deskun-
d’gt zijde vernamen wij, dat alleen al In
Amsterdam dit’ aantal blijvend-werkloozen
geschat wordt op niet minder dan 25 h
399001
Het to vooral met het oog op de toe
komst, dat wij aandringen op werkloos
heidsbestrijding In groeten stijl! De heer
Teulings spreekt van „een zorg, die onge
twijfeld ook de verantwoordelijke regee-
ring ten diepste zal gevoelen en die ons
«Hen doet vragen naar een krachtig ge
leide politiek van stlmuleerlng tot werk
verruiming en arbeid voor ons volk”, doch
wij vreezep, dat de budgetaire elschen van
rlnister De Wilde, welke vermoedelijk niet
«Heen door hem doch ook door eenige an
der» ambtgenooten worden gesteld, daar
tegen een beletsel vormen.
Voor de defensle-kosten moet het geld er
fijn, en het komt er ook! Maar in
Maandblad onzer partij wordt de vraag er)
gesteld zou het ook mogelijk kunnen
Mjn, dat de volkswelvaart, de volkskracht
ook op andere wijze zóódanig worden aan-
WMst, dat daaruit bedreiging van deze na-
en oeroude droom der menschheld: op
H eigen kracht zich verheffen in de lucht,
opstijgen naar den blauwen hemel, in het
stralende Ucht, de zon tegemoet.
Rusteloos to zij nagestreefd in den loop der
eeuwen door de koenste onder de menschen-
geesten. Is het omdat de mensch er in voelde
een symbool, los te zijn van alle aardebanden
en zoo te stijgen naar het Ucht? Tallooaen
moesten hun proefnemingen met den dood
bekoopen.
De eerste vlieger was de legendarische Ica
rus, die zijn zoon zag vallen als slachtoffer
van zijn stoutmoedige poging. Na hem volgden
er velen.
Lang niet altijd werden hun daden gewaar
deerd door hun tijdgenooten. Laat mij er een
markant voorbeeld van verhalen:
Onder tsaar Iwan den Verschrlkkelijken (1533-
1584) vond een Russische boer, Nikitka ge
naamd, een vUegmachine met houten vleugels
uit. Hij bouwde het toestel en vloog er mede
rond om het ganache dorp Alexandrowsky, in
de nabijheid van Moskou nu een stad, tot
groote verbazing van de talrijke toeschouwers.
Ondanks zijn succes liep de zaak leelijk voor
hem af. Zijn tijdgenooten waren over den uit
vinder al zeer slecht te spreken. ,De mensch
is geen vogel”, zoo verklaarden zij, „en heeft
geen vleugels. Wanneer hij zich desalniettemin
zulk een soort houten vleugels verschaft, dan
handelt hij tegen de natuur. Zijn wérk to geen
werk Gods, maat werk des duivels.”
Gij voelt al, waarde lezer, waar dat heen
moet. Hjj werd gevonnist. „Om zijn vriend
schap met den duivel zal de uitvinder ont
hoofd worden, en zijn afschuwelijk, stinkend
Uchaam den zwijnen tot voedsel worden voor
geworpen. De uitvinder zelf zal als duivels
werk na een plechtige Mis verbrand worden.”
Aldus luidde in lang niet malsche termen
’t vonnis. Een suggestieve Russische film heeft
zóó van streek, dat ik *t haar den
besloot de
1 ander artikel, dat gewijd is aan
«erklooiheidMtatlBtiek, ia een overzicht
den stand der werkloosheid verwerkt
1935 tot de eerste maanden van 1938
^’schrijver, mr. Teulings, merkt terecht op,
dst het werkloosheidsprobleem sterk in
centrum der staatkundige belangstel-
ling js geplaatst en na de cijfers vergeleken
te hebben komt hij tot dé slotsom, welke
,11 hij alle bezorgdheid voor de militaire
(ertedlging niet mogen vergeten:
-er niet vertelde, en
j^a-alen.
M^^er zakgeld van vader dan
en leder nieuw glas
vond Wanneer ik
rolde en tolde
*^0 schoudera to‘"’ l4*d Pe”T ha*1'
'WeUen aan «taUons wachten
tentet?,,hï._ergens »n de val loopen.”
i ™twoordde Lord Percy, „of mis-
M beat» ia VU het no® nle* dat deze schurk in
We comPromltte«rende paple-
Zeer voorzichtig te werk
AWk* toefde ik onder een anderen
zich op hun huwelijksreis in het aonnige ItalML
m’n anderen zoon in t verderf gestort, m’n
Ster S het «rf»*
dochter bijna verwoest, landelijk s’n verdiend.
“n in
o*n>vor-
fnten- m
ermijn fa
e termen
an 2 cent
D betaald
'ale. ,jiu.
n door te
dit verhaal in beeld
„Slaven hebben geen
‘Na deze „aanm<J
dwenen dat hoeA
in Rusland alle gfl
tegen het eind van®
een Móezjlk met M
gen. Z|jn plannei^
haal, met name bH
dat blijkbaar al
militaire mogeliji^B
hem 18 roebel
Deze bleken ech^H
vaardigde nieuw^K|
boer niet. S
Toen daalde d^H
schieters over zfl®
schouwde hem
bestrafte hem
werd afgeramme^B
had uitgetrokker^B)
;even geld teru^B
koopen. W
Het einde van el
Het denkbeeld val
en op de wijze val
weegbare vleugels, I
eigenlijk nooit losgB
is de vUegtuigconsB
Frankfort a/d M:fl
op de toenmaals gS
vaarttentoonstelllnB
tuigmodel aanwez^H
Nu heeft (hij
ontworpen, dat^B$
voortbewogen. H^K|
dan het bekén^B
constructeurs
hetwelk door
in beweging
ven wordt. Ui^HH
borden voor z^m
slaagd, door
der instrument^]
dend te verlai^^^®
Eerlang zull^HH
kunnen inr-;:’^l-"
tuigt Het zij
lijn zal ten
n de afleveringen van „de R.K. Staats-
purtjj” wordt, gelukkig, geregeld de
gsndacht gevestigd op het probleem
werkloosheid. Ook in de jongste afle-
rtng ts dit het geval.
De partij-voorzitter, mr. T. Verschuur,
-hrijft over de noodzakelijkheid van be
pening maar laat toch niet na in dit
«band er op te wijzen „dat de zenuwen
ons volk een groote rol spelen voor de
^jjrtandlgheld en dat zij gezond blijven
(je ons volk, met name de Jonge generatie,
erbeldt.”
tn een ander artikel, dat gewijd is aan
aa. az a - a a.
det
isa
ran
17 met a»
Het rim
het vom.
z’n piaau
