O
wiïtfdcn dag
f 250.-
Co-educatie
H
Werk, werk, werk!
r 99
ALLE ABONNÉ’S
ZATERDAG 16 APRIL 1938
Bennie
De parapluie
Maria aan Den Oever
5
AANGIFTE MOET, OP STR.
iMt
9
verdrongen. ^B
Gedicht van
UR NA HET ONGEVAL
n
0»
wikt
jongens en
ZA
ook
Jong gewend is oud gedaan, Zakelijkheid in Amerika
if
leden
sa:
(Nadruk verboden)
dun;
Dai
een—
DIN!
t
'n tel
r
3
zon
o
’V
reiken
i gelei
Hoogm
van
den
De
tot
4
De
half
Vin
Di h
Commi
Half 7
kwart
„O schoonste der schoenen, Selina,
.Door X noodlot mij wreed ontrukt,
„Wist gü slechts hoe Ik moet lijden,
„Mijn ziel Is ten doode bedrukt!’’
Het
be-
WOE
aid. St
Dese
de H. 1
abeth
ZAT!
genade
vooral
ZATi
held. t]
da VeJ
avond
half
digti
7 uu:
telt1
Dl
tentie
P»roch
van 1
Graaf:
tot rel
MAA
St. De
jarig
ter N<
DON
Klaver
Msstw
vereen
IlXnk-
VRI
ouders
gezin;
zat
'oL-.i
mins
ZON
MA.<
DIN
VRI
ZON
Mis N
Paasei
M.
Prefec
oontn
Prl*ca
«ün tt
Admin
DIN!
Krsaki
en ove
verniet
H. Ibi
WOI
kwart
oaarbe
Een mensch ken evenmin een prl-
I vaten godsdienst hebben, alsdat
hij een private zon of een private
maan heeft
„Neen," antwoordde kortaf het andere jonge
meisje, ,Jk geloof je niet Het geluk dat is
rijkdom, kennis, eer en aanzien.... het geluk,
dat is omringd te zijn door alle gemakken van
het leven, overladen te worden door eerbewijzen,
bemind te worden boven alles."
huiskamer uit en liep naar
meubeld kamertje, waar zü
Ft zij als twaalfjarig kind in
ter Mac-Rae was gekomen.
•n daar in dat vertrek ge
weren getuigen geweest van
L. doorstaan door dat arme
"en te midden van protestan-
kathollek was, want Marian
P een kostschool.
xaar geloof weten te bewaren
richtingen van haar moeder
i Goddelijke vonk had haar
I die koude en onaangename
Lldra had zü een troost ge-
I der kinderen en vooral in
een eigen rijtuig bezat, te voet naar zijn stam-
kofflehuis ging, om het genoegen te smaken
met het nieuwe mode-artikel naar huis te kun
nen gaan!
In Parijs, daarentegen, leidde het regenscherm
een meer burgerlijk bestaan. Reeds honderd jaar
voor hl) in de hand des „Burgerkonlngs" den
schepter verving, gold hij In Frankrijk als een
familiestuk, en In oude famllie-kronleken wordt
regelmatig onder de andere waardevolle voor
werpen ook de parapluie genoemd die van
vader op zoon als erfstuk overging en derhalve
ook slechts tot een buitengewoon hoogen prijs
te koop was.
Eerst in de 10e eeuw vond de parapluie toeB
gang tot alle kringen van het volk, vooral o®
toen vooral In Duitschland de indust^B
het, tengevolge van matige prijzen, voor iedi^H
verkrijgbaar maakte. Eigenaardig mag he^B
noemd worden, dat in den loop van
de parapluie niet vervolmaakt maar
eenvoudigd werd en altijd meer tot ha^B'
lijke bestemming gebracht dan tot ee®
de luxe" gemaakt werd. In het ^B
vorige eeuw waren nog wel allerlei ^BHR®
pluies in de winkels verkrijgbaar.^H
met blauw-zijden en andere geklei^HM|||||H
zoodat het practised nut gepaard ^B
bekoring voor het oog, waardoor® 7
wel over het onaangename we,
zal zijn, als hij met opgestokei^B&jsJ.:
buien moest trotseeren. <V>k opx^K&£^£-'£Sjw
pluies. die men in zijn retskoff®
of in den zak steken, heeft men
andere hadden het voordeel
opengingen als men op een V^B Wti*
drukte. J®
En dan had men nog een z
pluies vooral voor dame ^B
Mimttmg tegen den ,-^B S’t*'
boden Men noemde ze -^B
in den volksmond tot
Tegenwoordig wordt 'JH
voor zo.,ver liet te-
Excellenties, maar wat baten ons 4e mlllioenen
om onze onafhankelijkheid te verdedigen, in
dien ons volk afhankelijk wordt van den duivel
der werkloosheid? Heel bijzonder hebben wij
vertrouwen in u. Excellentie Romme: wij we
ten, dat gij het roer aan sociale zaken hebt om
gegooid: wU weten ook, dat de kwestie van de
werkloosheid geen specifiek Maastrichtsch pro
bleem Is, maar een nationaal en internationaal,
zij t dan dat Maastricht méér dan elders bet
slachtoffer Werd. Maar bereidt dan ook die af
doende maatregelen vocv die uiteindelijk de
plaag op de vlucht jagen, zooals werktijdver
korting en werkssprelding. Durf ook gerust een
plan van schijnbaar onproductieve groote wer
ken aan, want de mensch is de maat van de
economie en er bestaat ook een sociale ren
tabiliteit. Maar in afwachting help Maastricht
met de middelen, die gij thans voorhanden hebt.
In den geest defileere-
rings-gebouwen, spr^dl
Mortltura te salutaij^B
zonder uw ingrljnju^B
de stad zonder ^^B
u. Wij zljn_^vv
^F, iy. Je hebt mijn
®-bt je gehaast om
K doen."
V zjj uit, terwijl iij
van haar nicht liet
willen helpen, maar
"ereikend. Mijn goede
lende," voegde zjj er
y onden en Parijs zijn het op het oogenblik
net elkaar niet eens, wie van beide steden 't
’■serst *t regenscherm gekend heeft. De Engel-
schen, die dit Jaar het tweehonderdjarig be
staan van dit nuttige voorwerp herdenken, be
weren dat het in het jaar 1738 door den Lon-
denaar Jonas Hanway uit China naar Londen
werd gebracht.
In het Rijk van het Midden diende het als
regen-, zoowel als zonnescherm. Als speciaal
regenscherm kwam het echter in Londen tot
zijn bestemming, zoodat Jonas Hanway eigen
lijk wel als de uitvinder mag worden be
schouwd.
Maar daarmee waren de Parljaenaars het
niet eens en nu hebben zij in oude kronieken
ontdekt, dat men in Frankrijk reeds honderd
jaar vóór Jonas Banway het regen-, zonne
scherm gekend heeft. Slechts op één punt zijn
de Engelschen en de Franschen het met elkaar
eens, nl dat het regenscherm oorspronkelijk
tut China gekomen is, zoodat wij den Chfneezen,
halve menige andere uitvinding, ook die
van het zoo nuttige voorwerp, de parapluie
(en de parasol) te danken hebben.
Interessanter echter dan al dat gekibbel om
het vaderschap is de «itwikkeling, die de para
pluie in den loop van twee eeuwen heeft onder
gaan. In Engeland werd het gebruik ervan tot
een soort monopolie, want gedurende de geheele
I8de eeuw vond men de parapluies uitsluitend
in de „pubs", de betere soort der toenmalige
herbergen in de Theemsstad, waar bU slecht
weer den gasten, die geen koets wilden nemen,
een „umbrella" geleend werd. Men zegt, dat het
gebruik van een regenscherm destijds zeer in
R.K. Militairen-ver eenijjing
te Grave
In verband met de vestiging van het garni
zoen te Grave is aldaar een RK. Militalren-
vtreeniglng geopend. Het gebouw is geMga>
ojn. Majoor-aalmoezenier G. Huijs, uit Breda,
Deken Goossens, Burgemeester Ficq. SA.
piteln De Ruyter vaa Steveninck vertegen-
woordigde den garnizoenscommandant.
iet lieve gelaat. „Waar
Je hebt ook je bezig-
noeg, je moet je krach-
naar de keuken. Het
Fm ik geloof, dat dokter
fniet waar. Marian?"
f ilnste van plan, toen ik
te,” antwoordde miss Mac-
zorg een penhouder ult-
Deze woorden zijn niet allen uit ons
hart, doch uit onze kolommen gegrepen!
De aandrang der Maastrichtsche arbei
ders moge de regeering een nieuwen spoor
slag romen om ten koste van welk offer
ook werk, werk te verschaffen aan hen, die
In het vrije bedrijfsleven geen plaats kun
nen vinden.
(Word tvervolgd)
w r en heeft in de Oostenrljksche hoofdstad
1 V I vele kerkeD Cebouwd, die gewijd zijn aan
"^de Moeder Gods; men kent er de kerk
van Maria Hemelvaart, Mkria Boodschap, Ma
ria, Koningin der Martelaren, Maria Geboorte,
Marie aan den Oever. Het zijn als t wan
steengeworden Marlallederen. die verhalen van
oude, heilige tijden.
Tot de schoonste behoort „Maria aan den
Oever". Schippers en vlsschers hadden in de
13e eeuw aan den toenmallgen Donau-oevw
een houten kerkje gebouwd; tegenwoordig la
daar niets meer van den Donau te zien, al
leen de vroegere, steile oever, welke nog her
kenbaar is aan de trappen, die voeren naar da
kerk, die nu op de plaats van het vroegere
kerkje staat.
Dese trappen werden onlangs zorgvuldig ge
restaureerd. De oorspronkelijke oude Jjappen
hebben het veld moeten ruimen voor een bree-
de trap, welke van een met graniet geplaveid
voorplein naar de kerk leidt. Het smalle acbip,
waarvan de daklijn een kleine kromming heeft,
als poogde zij te paaeen in deze oeroude Ween-
sche omgeving, kijkt thans vrij uit over de mld-
■deleeuwsche, door elkaar staande huizen, aan
den vroegeren Waterweg, de wijk „Aan <ten
Oever".
De hooge slanke toren met zijn rijken, sierlij
ken laatgothlschen bouw in den koepel stijgt uit
boven de wereld van kleine vreugden en stil lij
den, die hem in eeuwige wisseling omspoelt,
Aan het einde van de l«e eeuw scheen bet
einde van „Maria aan den Oever" te zijn ge
komen. De kerk wgs. zonder veel schade te
hebben ondervonden, door de Turksche oorlo
gen gekomen, maar zij verviel door verwaarioo*
zing. In 17M werd besloten de kerk te sluiten,
doch toen kwam er een gunstige wending In
het lot van het oude kerkje. Het bestuur van
de stad Weenen, waaraan bet kerkje was aan
geboden, wilde niet op het aanbod ingaan, om
dat men terugschrok voor de koeten van ver
voer van bouwmaterialen. „Maria aan den
Oever” werd In den Franschen tijd, in IX». ge
bruikt voor vruchtenpakhuis. Dit was voor de gr
loovlgen van Weenen te bar; men besloot gei-
den in te zamelen en vroeg het stadsbestaar
permissie het kerkje te laten restaureeren. In
de jaren 1817-1818 ging men aan het werk. Van
binnen werd de kerk geheel vernieuwd en ge
durende de geheele vorige eeuw wentzlj gron
dig onderhouden. Slechte aan het ulterlljk van
het kerkje veranderde men zoo min mogelijk,
omdat het mlddeleeuwsche exterieur veie
vreemdelingen trok, en dit ook thans nog doet
r
W!
Marien zei die woorden op gedempten toon,
heel kalm, maar in haar stem trilde een onder
drukte hartstocht. Julia kreeg opeens den in
druk. dat er een tip van den sluier werd op
gelicht. de geheimen van dat karakter even
onthulde.
Het ongeluk," ging zij voort, „dat is arm
te zijn, gedwongen om te werken voor het
dageljjksch brood, de krachten van een ont
wikkelden geest, die zich wil baan breken, te
onderdrukken en dat. omdat men geen geld ge
noeg heeft.... Het ongeluk, Julia, dat is een
oprechte en vurige liefde niet te kunnen beant-
x 7 eet je 1 al. Bennie?"
\A/ „Wat bedoel je?”
v v „Wel, tis af met Selina en je buur
man Joost Punt.”
„Wat zeg je daar? Dat meen je toch niet?”
„Zoo waar als ik hier sta.”
Geheel in de war door dit nieuws, doopte
Bennie, die zat te schrijven, z’n pen in den
aschbak. Daarna trachtte hjj weer geregeld te
denken. Zou z’n liefde voor Selina niet tever-
geefsch geweest zijn? vroeg hij zich af. Haar
verloving met Joost Punt was verbroken. Om
dat ze hem, Bennie, lief had. misschien? Waar
schijnlijk wel, dacht Bennie, en hjj vond dat
z’n kansen bij Selina goed stonden.
Den daarop volgenden nacht deed hij geen
oog dicht; zoozeer had het onverwachte en wel
kome nieuws hem aangegrepen. Slapeloos lag
hij het geval te overdenken. De man scheen
heldet en haar zilveren licht scheen het crayon-
i. portret van z’n overleden grootmoeder, dat aan
den wand hing, te metamorfoseeren in de zon
nige beeltenis van haar, die hjj al zoo lang vu
rig had bemind. Alles wat hjj zag, was Selina
en in het suizen vsh den wind meende hjj haar
stem te herkennen.
Maar de dagen, de weken vlogen om en on
danks het Ijverig zoeken en speuren van den
verliefden jongeling, was de aangebedene zijns
harten nergens te vinden. Ze scheen eensklaps
spoorloos verdwenen. HU had de lunchrooms
bezocht, waar ze dlkwUIs kwam; hU had wan
delingen door het bosch gemaakt, hU had de
heele stad in alle richtingen doorkruist, maar.,
zonder egnlg resultaat.
Op zekeren dag Was hU naar het park ge
wandeld. een klein kwartier vap de stadsdrukte
verwijderd, om daar door niemand gestoord, te
kunnen mijmeren. En al mijmerend was Ben
nie In een dlchterlUke stemming geraakt en
had, zonder dat hij t eigenlijk zelf goed wist,
de volgende versregels op een leege bladzUde
van z’n notitieboekje gekrabbeld:
woorden, zich veroord
het leven te gaan, I
legenheden te on
vrouwen voor den tljj
kwijnen, die den w|
stand verlagen tot I
zich alleen bezig hol
gen.”
Julia legde zachtjJ
der en antwoorddeB
daar zegt?.... Je
van het Evangelie®
moede, dat hartsto®
dom en eer. O,®
deeld In de H. Scl®
„O, neen,” zei zlj^B
kend geheugen.I^H
onderrichtingen
ton, die ons op sc^H
Maar om dat ail^H
neen, mijn godsda^®
En wat jou betr^B»
ml) je dat zegge^®
breng Ik de plic^HB
stiptheid, ik verw®l|
betreft, koester
Wat is er dan n^B®
„Ja. Marian. j^BB|
ten, maar dat i®gS
leer het Evange^B|H|
zult worden H||^
zetel in het har^BS
Je komt in op^B
werkzaam besta^B-,,-
Dat verbittert
Uk
van
mijn ervaringen In Amerika, die heel aardig
zijn, maar toch haar keerzijde hebben."
Hoe de verhoudingen In andere landen
zUn mogen. In Engeland zün zjj ongetwijfeld
gelük Dr. Barker ze aangaf, en wU kunnen
slechts hopen, dat zU zoo blUven zullen. Een
der gevolgen Is, dat tegen den tijd dat jongens
en meisjes wel belang in elkaar gaan stellen,
de verhoudingen zich veel zuiverder gaan ont
wikkelen dan In landen of landstreken, waar
die belangstelling reeds jaren van tevoren door
leke tintje. Een der sprekers beval de organi
satie aan van gsnftenschappelUke werksaam-
heden voor jongelieden van belde seksen, volgens
bet Amerikaansche plan. GewoonlUk durft men
tegen dergelUke voorstellen weinig in te bren
gen; dat staat immers zoo bekrompen! De
voorzitter verzekert dan in den regel, dat het
bestuur de zaak overwegen zal. en dan is een
leder tevreden, ofschoon een leder weet, dat
men er In geen jaren lets van höoren zal.
Maar ditmaal had de voorzitter. Dr. Ernest
Barker, den moed te antwoorden met een van
die eenvoudige waarheden, die zooveel indruk
wekkender zUn dan lange betoogen vol paeda-
goglsche en psychologische diepzinnigheden.
„In ons land." zelde hU, ,31Jn jongens, zoo
lang zU jongens zijn, monniken van natuur,
en meisjes, zoolang zjj meisjes zUn, nonnen. Ik
geloof dan ook niet dat het Amerikaansche voor
beeld bU ons navolging verdient. Onze jonge
vrienden willen onder elkaar spelen, en zoeken
hun vrienden onder hun eigen sekse. Er komt
een tijd dat zjj belang In elkaar gaan stellen
en eikaars gezelschap gaan zoeken, maar al
vorens het zoo ver is, behooren
meisjes afzonderlük te spelen."
En veelzeggend Voegde hU eraan toe:
maak deze opmerkingen als resultaat
zUn? NatuurlUk.het kon niet andere
briefje was voor hem. Maar lieve hemel! Z»
hem toch niet vragen? Wie weet, of ook e!
niet al lang verliefd op hem waal
Als hU haar nu maar iets mocht zeggen Daar
schoot hem z’n .gedicht” te binnen. Ja
tuurlljk, dat zou hU haar geven. HU tastte bi
z’n zak en een oogenblik later had hu h*
meisje naast hem het velletje papier op deeriT
de sllnksche manier in handen gespeeld.
Op haar beurt zichtbaar verbaasd, frémma
de Selina het papiertje in haar mantelmk
t Was juist op tUd, want op *t zelfde oovZnwtv
stopte de bus. Ze moesten belden hier iitreta»*
pen. Het meisje vertrok aan den arm van
vader en ook Bennie verliet het voertuig huw.
dolzinnig van blUdschap.
Voor de deur zUner woning gekomen, ken s.
jonge man z’n
nieuwsgierigheid
niet langer be- i
dwingen en bU
het licht eener
straatlantaarn
verscheurde hU i
de enveloppe. Er
kwam een tweede enveloppe te voonchba,
maar ook een briefje, kort en zakelUk.
Bennie las:
„U kent zeker wel Joost Punt DGéma tet
genoegen en overhandig hem persoonlUk Ine»,
sloten brief. BU voorbaat vriendelUk dank.
Selina Bossen.*
Tegen den avond van den volgenden dag
kreeg Bennie Oorvers bezoek van Joost Punt
,Jk moet je hartelUk danken, Bennie," m
Joost, „ook namens Selina, voor *t prompt be
zorgen van haar brief aan mU; tis nu allemaal
weer in orde tusschen ons. Maar,” ging hfj
glimlachend yoort, terwUl hU den beteuterdeh
Bennie een verfrommeld blaadje uit een notl-
tleboekK overhandigde, „dat moest ik jt
namens Selina teruggeven, t SpUt haar wel....
‘t is een erg mooi gedicht, maar.... *t beeft nu
geen zin meer.”
De arbeiden van Maastricht
demonstreeren
veral groeit du snel het besef, dat wij
een werkloosheid als de thans be
staande zij moge dan in de afge-
loopen maand door voorloopig nog moeilijk
naspeurbare oorzaken, waaronder de uit
breiding van het leger-contlngent een aan
zienlijke rol speelt een onverwachte afname
vertoonen niet kunnen houden, het be
sef, dat er ieta, en véél gedaan moet worden
om de menschen aan werk te helpen,
vóórdat een nieuwe crisis opdaagt.
Thans hebben de arbeiders van Maas
tricht gesproken. In een demonstratieve
vergadering kwamen zij bijeen om een be
roep te doen op de hulp der regeering.
Terecht! Maastricht telt 5000 werklooeen,
dat is een derde van de werkende be
volking.
Terwijl nu in de provincies Groningen en
Overijsel de helft van alle werklooeen is
(^genomen in werkverschaffing of werk
verruiming, terwijl in Drènte, Friesland,
Gelderland en Zeeland een derde van over
heidswege werk krijgt, heeft de provincie
Limburg niet meer dan 15 a 16 pCt.
haar werkloozen op die manier aan
arbeid kunnen zetten en de stad Maastricht
slechts.... drie pCt.
Maastricht deed daarom een beroep op
de regeering.
de vriendschap van Lily, de oudste dochter “it
het tweede huwelUk van den dokter. Dat meisje,
dat een zeer zacht en liefderijk gemoed be**>»
zocht bU Julia, wat zU niet had kunnen vloten
bU haar vader noch bU Marian.
Julia zette gauw haar hoed af en deed beer
mantel uit Snel streek zU met de kam
haar haar, dat door den wind in de warws*
gekomen en na een eenvoudig huishoudicnon
te hebben aangedaan, ging zU naar de
waar Lily bezig was de boterhammen v<x*
theeuurtje te anUden. Het water was bijna aan
de kook en een meisje zat daar naait op
bankje om er op te letten. Een jongen bw
haar bU haar gemakkelUke taak.
.Ambrooe, je hoort hier niet, ga heen,”
Julia op strengen toon.
,Hn JU. Cecile, ga de theetafel klaarzetten
Leg ook de pumcake op de schaal, want Je nz»
James komt theedrinken en hU behoort
stevigs te krijgen na zün tochten in weer w*
wind.”
De twee kinderen gingen de keuken
Julia nam den waterketel op om thee te
toen Lily, die werkeloos aan de tafel zat,
hand op het brood, opeens op droon'I«ef,„r<,n
zei: „Wat is het toch eigenaardig, dat Ms™
zoo hartetochtelUk naar rUkdommen verians»
K*n zU anders niet gelukkig zUn?"
In dien trant krabbelde hU nog 3 14 strofen
rijmelarij, waarmee hij ten zeerste was Inge
nomen. waArop hU trotech was. Ja. dacht hU,
de liefde heeft mij, den drogen cijferaar, die
voor de acte wiskunde studeerde, tot een dich
ter gemaakt. Dat moest Selina nu eens lezen.
Maar ach, ze is weg en bluft weg.
Toen het donker werd, stond Bennie moei
zaam van de bank op, om huiswaarts te keeren.
Juist kwam er een bus aan. waarin hU plaats
nam, nog geheel onder den Indruk zijner neer
slachtige overpeinzingen.
HU keek eens rond naar z’n medepassagiers
en.... wat zag hU daar? Was hu wei klaar
wakker? Neen. zU was het, en nog wel vlak
naast hem.
Zenuwachtig glimlachend knikte hU Selina
toe en zocht naar woorden, zonder die te vin
den, zóó overstuur was hU door die ongedachte,
verrassende ontmoeting.
Daar voelde hU eensklaps een zacht duwtje
van haar arm tegen den zUnen. Wat beteekende
dat? Meer dan verbaasd keek hU het meisje
aan.
„Mijnheer Carvers,” fluisterde Selina bUna
onhoorbaar, terwijl haar blik waarschuwend
richting van den man, die aan haar
M n vader.hier!" En voor-
^L^MI^^bazing bekomen was.
hand
Bawarkt naar haf Fransch
een door CHRISTINE KAMP
hoogstaande vrouw
et vergt vaak den grootsten sedeUJken
moed, voor de eenvoudigste waarheden
“it ta komen. Men is zoo bang voor „be
krompen" te worden aangezien I
Dit geldt zeker ook voor al wat betrekking
de'fjeugd wereldB*H1< tlmchen de sekgcn ln
niet blUk geven van monumentale verlichtheid
en ruimheid van opvatting, wanneer men zich
maar met hautaine minachting afwendt van
diegenen die meenen dat een jonnen nu een
maal een jongen, en een meisje een meisje is,
en bovendien dat kinderen kinderen ZUn Welk
een vernietigend schoulerophalen over de
idiote ouders, die een tienjarig kind nog niet
„Ingelichthebben Aan dat niet-„inlichten
zUn alle rampen toe te schrijven. die het
menschdom geteisterd hebben! Kinderen moe
ten van hun prilste jeugd af op elk gebied de
waarheid leeren kennen! Helaas zUn er al te
veel ouders, die slechts op één speciaal gebied
in staat zün zich een voorstelling te vormen
van de waarheid, of althans van de realiteit,
en dit is dan vaak hun heele inventaris.
Ook in ander opvoedkundig opzicht zün zü
warme voorstanders van de „verlichting", en
in het büzonder dwepen zü met datgene wat
men „co-educatie" noemt. Lange theorieën zün
opgebouwd omtrent de onvergelükelüke voor-
deelen, welke dit systeem heeft, én voor de
kinderen, én voor de maatschappü. Maar het
voornaamste nut schünt toch geformuleerd te
moeten worden in de leus: „Weg met de dwaze
oude vooroordeelen!”
Dat nieuwe vooroordeelen vaak nog dwazer P^^^n georganiseerd is.
kunnen zün, wordt zelden in aanmerking ge
nomen.
In Engeland heeft „co-educatie" maar zeer
weinig ingang gevonden. Het Engelsche school
systeem. dat in ieder geval het voordeel heeft
zich zulver-naüonaal ontwikkeld te hebben, en
niet door alle mogelüke buitenlandsche stel
sels. theorieën en opvattingen beïnvloed te zün.
leent zich niet tot gezamenlüke opvoeding van
jongens en meisjes. De grondslag van dit sys
teem is de public school, welke in hoofdzaak
kostschool is (het woord „public” heeft hier
een geheel andere beteekenls dan „openbaar")
en waarvan men de elementen zelfs terugvindt
in de kostelooze „council schools”, de eigen-
UJke openbare scholen, en in de particuliere
scholen, welke hier helaas nog altijd welig
bloeien. Niet alleen zal in een land met een
zoo sterk ontwikkeld kostschoolwezen gemeen-
schappelüke opvoeding van jongens- en meisjes
steeds praktisch ónmogelijk blüven, maar heel
het Engelsche schoolleven is hiermede onver-
eenigbaar. Zoo moet men rekening houden
met de zeer groote rol, welke sport op de En
gelsche scholen speelt. Op elke public school en
op de meeste andere scholen zün minstens twee
sporten verplichtend gesteld, op dezelfde ma
nier als aan de Nederlandsche scholen gym
nastiek, maar met dit verschil dat rugger en
cricket geen „büvakken" zün, doch minstens
op voet van gelükheid 'staan met de voornaam
ste studievakken. Op haar sportieve successen
laat een school zich in haar prospect! meer
voorstaan dan op examen-successen.
Verder is een Engelsche school in veel ge
ringer mate uitsluitend onderwüs-, en in veel
hooger mate tevens opvoedlngs-instelling.
leerlingen worden er vóór alles opgeleid
burgers en menschen. Vandaar dat Katholieke
public schools, die onder leiding der Jezuïeten
staan, zoo voortreffelük in het Engelsche ka-
dei passen. Terwül het precies hetzelfde is of
men een jongen dan wel een meisje de gehei
men van het LatUn, de wiskunde of de aard
rijkskunde bUbrengt, is het heel iets anders of
men een Jongen opvoedt tot man en burger, de mode was; dat menige cavalier, ofschoon hU
dan wel een meisje tot vrouw en burgeres.
De Engelsche jongen verkeert dus in een zui
vere jengensomgeving, en een meisje in een om
geving van uitsluitend meisjes afgezien na-
tuurlük van het contact met huisgenooten en
kennissen buiten de school. Wanneer men in
aanmerking neemt, hoe buitengewoon gunstig
de positie is van de Engelsche vrouw; hoe
groot de vrijheid is, die zü zich, dank zü het
fatsoen van den gemiddelden Engelschen man,
veroorloven kan, dan zal men ook erkennen,
dat strenge scheiding der seksen bü de op
voeding volstrekt geen mannelUke rauwheid en
gebrek aan eerbied voor het andere geslacht
ten gevolge behoeft te hebben. Integendeel:
naar de verhoudingen in Engeland te oordee-
len, zou men veeleer tot een tegenovergestelde
conclusie komen.
Co-educatie evenwel is een van die „stok
paardjes”, waarvoor veel propaganda gevoerd
wordt, ofschoon wü ons met den besten wil ter
wereld niet kunnen voorstellen wat Duitachers,
Italianen of Amerikanen zich erom bekomme
ren, hoe Engelschen hun kinderen opvoeden.
En velen gaan zich dan afvragen of Engeland
eigenlük niet heel achterlük. conservatief en
bekrompen is, omdat het zoo halsstarrig wei
gert zekere van verlichting en „moderniteit”
getuigende buitenlandsche methodes en stelsels
over te nemen.
Te Londen werd Zaterdag een conferentie
gehouden van den Nationalen Bond van „Com
munity Centres", een organisatie, welke voor-
namelük beoogt jongelieden gedurende vacan-
ties in kampen of buitenhuizen bUeen te bren
gen en hen daar een soort gemeenschapsleven
te doen leiden. Een der vele variaties dus op
de pad vinder maar zonder het kwasi-hero-
