I-
Shakespeare
leger
Vloot
en
een
Maatregel te Oss
niet overbodig
f1
k A
Het sexen der kuikens
bespoedigd
ZATERDAG 30 APRIL 1938
VAN WEEK TOT WEEK
I
j»
i.
200 man naar Den
Helder
FIRMA TONNEMA ClE. FABRIKANTEN VAN KING PEPERMUNT
De voordeelen
SNEEK
Na 34 dienstjaren
De spellingkwestie
Gevaarlijke brand het gevolg
Bezwaren tegen het
sexen
Berijder
van
VOLENDAM TE NEW-YORK
Een omwenteling in het
pluimvee bedrijf
Prof. Woltjer zal Dinsdag zyn
interpellatie houden
driewieler op slag
gedood
ZIJN PIJP UITGEKLOPT
IN DE HEI
Vrijdagmiddag bevonden zich
op den Heescheweg 500
N.S.B.-ers, die te Oss
wilden colporteeren
Behooving in Haagsche
Bosch
VRACHTAUTO RI.JDT EEN
BAKFIETS AAN
„4
1
f
K
Demonstratie van saamhoorigheid
by vertrek van de „Java”
naar Indië
Ontslagaanvrage burgemeester
van Bunschoten
-
I
De „Hertog Hendrik”
op non-actief
It-
een wold»ad
voor Uw hu
die kenmerkei
geur en smaak.
1
I
i
In
n.
den
Doos 204
te
R.
e-
eel
ng
naast
naast
men
opdracht zorg te dragen, dat deze maatregelen
zouden worden uitgevoerd.
Het was, volgen* mededeellngen van den be
roofde, omstreeks half drie, toen hl) zich door
Jd
at
se
en
tel
srs
rt-
•ar
te-
Vermoedelük ten gevolge van het onvoor
zichtig uitkloppen van een ptfp ontstond Vrij
dagmiddag brand in eenige perceelen helde te
Fluitenberg^ onder de gemeente Ruinen.
Onder leiding van den burgemeester en de
beide gemeente-veldurachter», geassisteerd door
een tiental mannen, werd de brand gebluscht.
Acht HA. heide en een halve HA dennen-
bosch, toebehoorende aan verschillende eige
naren, gingen verloren. In verband hiermede
is tegen M. D. te Fluitenberg proces-verbaal
opgemaakt.
De burgemeester, onmlddellljk gewaarschuwd,
heeft niet gedraald met doeltreffende middelen
te nemen. HU bepaalde daarom dat de ontzeg
ging van den toegang tot Oss reeds Vrijdag van
kracht zou zl)n en hü gaf de politie terstond
or
Ier
lie
n-
In,
ht
en
n.
at
wf
nst
woorden,
omtrent
digheden
zoo
la
DU
n-
n
or
n.
•1
n-
m.
de
en
en
en
o-
■n.
de
m
on
tijd zl) praktisch niets opbrengen. Daartegen
over staan bj) gesexte kuikens de kosten van
het sexen, doch deze zijn zóó gering, dat zl)
belangrijk lager komen te liggen dan de voe-
derkosten van de haantjes, wanneer men niet
sext. Door verwijdering van de haantjes vanal
den eersten dag spaan men dus belangrijk op
de voederkosten.
Een ander voordeel is, dat bjj gesexte kuikens
de groei-omstandigheden veel gunstiger zün;
de koppels worden minder groot en het is be
kend, dat de kuikens dan veel sneller groeien.
Zoowel op het bedrijf van den heer Lafëre
als op dat van zün afnemers van gesexte kui
kens is geconstateerd, dat de 3-weken-oude
hennetjes van de gesexte kuikens veel meer uit
gegroeid waren dan de drte-weeksche henne
tjes, die mét de haantjes waren dpgefokt.
Ook is er meer uniformiteit van groei, daar
bjj gesexte kuikens niet in die mate als bij
ongesexte kuikens het gevaar bestaat van ver
dringen van de hennetjes door de haantjes,
die veelal in de meerderheid zijn.
Nóg een voordeel is de besparing aan ruimte
(minder hokken) dus ook aan brandstof en
ander materiaal.
-
In de Nederlandsche, doch vooral in de bul-
tenlandache vakpers voor het Plulmveebedrüf
wordt reeds eenige jaren druk geschreven over
het onderwerp ..sexen".
Voordat het sexen ingang vond in het pluim-
veebedrüf in Holland zijn we op dit gebied
nog lang niet waar we wezen moeten werden
de kuikens tot den leeftijd van circa drie weken
bij elkaar opgefokt, waarna de haantjes eruit
worden geselecteerd.
Engelsche en Amerikaansche en later ook
Belgische en Hollandsche sexers hebben gepro
beerd de Japanners te evenaren, doch zij ver
mochten hun gele collega’s met de fijne vin
gers en het geoefend oog niet te benaderen.
Door de hooge elschen, die aan de candldaat-
sexen gesteld worden, hebben dezen, als zl) bet
diploma van de Japan Chick Sexing Associa
tion behaald hebben, en dit zijn er betrek
kelijk maar weinigen een phenomenale rou
tine in hun vak gekregen, zoodat zij circa 1000
kuikens per uur kunnen sexen.
Het sexen is oogenschl)nll)k een simpele han
deling, waarbij de Japansche sexer met een be-
wonderenswaardige vlugheid onder het licht
van een sterke lamp de organen van het een-
dagskuiken inspecteert, om vervolgens de haan
tjes van de hennetjes te separeeren.
Het sexen beteekent een belangrijke evo
lutie In het plulmveebedrljf, die niet Is tegen
te houden; In andere landen, zooals België,
Engeland en Amerika, ia het reeds alge
meen van toepassing, In Nederland is men
er nog niet lang mee bezig, hoewel de Ja
pansche sexer Seltaro Isa reeds op tal van
bedrijven van vooruitstrevende pluimvee
houders in Noordholland en op de Veluwe
werkzaam is geweest en tot het einde van
dit broedselsoen nog werkzaam zal zün.
Het laat zich echter aanzien, dat het sexen
volgens deze Japansche methode ook in ons
land algemeen Ingang zal vinden, al zal dit
voorlooplg nog wel uitsluitend door Japanners
geschieden.
Omdat de praktijk ultwUst, dat de flnancleele
en economische voordeelen van het opfokken
van gesexte kuikens grooter zijn dan van on
gesexte kuikens en den met-zün-tüd-meegaan-
den broeder, die laat sexen, dus een voor
sprong heeft op zijn collega, die nog steeds be
zig is de kat uit den boom te kijken, sullen
steeds meer pluimveehouders hun oezwaren
tegen het sexen laten varen en bet regelmatig
Door verschillende niet-aan-de-praktljk ge
toetste crltische beschouwingen rezen btj vele
pluimveehouders beswaren tegen het sexen vol
gens deze methode en velen schromen nog hun
eendagskulkens aan de handen van de Japan
sche aekërs toe te vertrouwen.
De praktijk heeft uitgewezen, dat deze be
zwaren ongegrond zijn gebleken, terwijl er daar-
1 tegenover verschillende economische voordeelen
aan dit systeem van sexen verbonden zijn.
De bezwaren waren óf van flnancieelen aard,
óf men vreesde sterfte of besmetting van de
gesexte kuikens; bezwaren maken ook zl), die
financieel voordeel hebben M) het verkoopee toepassen op hun bedrijf.
Vrijdagmiddag is de IB-jarlge bakkersknecht
Van Sprang, uit Haren, die op den Bosscheweg
te Tilburg met een driewlellge bakfiets reed,
door een hem achterop rijdenden vrachtauto
aangereden. De ongelukkige werd tegen
grond gesmakt en was op slag dood.
Het stoffelijk overschot is naar het lijken
huisje te Tilburg overgebracht.
De politie stelt een onderzoek in.
Een spontane uiting van sympathie van
bekend en warmvoelend vaderlander, die
middelen daartoe verschafte, heeft tot deze daad
geleid. Een daad die niet alleen de inwoners van
Den Helder, maar leder die voor onze weermacht
voelt, naar waarde zal weten te schatten. Het
sympathieke van dezen, men zou het kunnen
noemen eenvoudigen weermachtedag schuilt
wel hierin, dat ditmaal eens niet van hooger
hand daartoe aangespoord is. maar dat het
particulier initiatief hiertoe den stoot gegeven
heeft.
Door bemiddeling van den Nederlandschen
vertegenwoordiger, den heer G. Igesz te Heiloo, tijd van drie weken, verwijderd, op welken leef-
waren wij In de gelegenheid op het bedrijf van
den heer P. Lafère te Den Helder nader met
dit systeem kennis te maken, toen daar de
Japanner Seltaro Isa, geassisteerd door den
heer J. Best uit Koog aan de Zaan, die als
manager fungeert, enkele duizenden kuikens
kwam sexen.
Wj) vernamen dat deze Japanners, het
zijn tot dusver alleen Japanners, die deze
kunst verstaan, vóór dat zl) het vaardig-
heldsdlploma ontvangen, niet minder dan
200 k 300.000 kuikens gesext moeten heb
ben, waarbij dan minstens 97 pct. van
het materiaal goed moeten hebben gesext.
Maar dan zijn zij ook specialisten in hun
vak, zoodat zl) een „capaciteit’* van 1000
(duizend) kuikens per uur hebben, zooals
wij dan ook van nabij konden constateeren.
Het blijkt, dat het bevel van den burge
meester van Oss niet overbodig is geweest.
Beads in de morgenuren had de politie van
Oss Vrijdag vernomen, dat de N.SJL-ers
voornemens waren in groeten getale naar
Om te komen, teneinde daar met het
nieuwe nummer van Volk en Vaderland te
colporteeren.
Vloot «I leger sullen elkaar op den éden
Mei te Nieuwediep ontmoeten. De leger-
autoritelten hebben hun volle medewerking
toegezegd en aoo sullen circa 300 man van
verschillende wapens van ons leger een
groet brengen aan de vertrekkende Jantjes.
Infanterie, artillerie, genie en cavalerie
en het stafmuziekcorpe van het 5e Regi
ment Infanterie zullen daartoe twee dagen
tevoren reeds in Den Helder aankomen en
in Fort „Erfprins” ondergebracht worden.
Hr. Ms. „Hertog Hendrik” is Vrijdag van een
zware convoolreis thuisgekomen. Deze oorlogs
bodem, die gedurende 34 jaren een belangrijke
rol heeft gespeeld in het leven van onze ma
rble, wordt op 5 Mei officieel uit den dienst
genomen en aal te zijner tijd aan den slooper
worden verkocht.
De flottleljeleider „Tromp” neemt de taak
van de „Hertog Hendrik” over en zal thans
dienen voor de opleiding van het marine
personeel.
Boven: de eieren worden tn dg broed
machine geschoven. Hidden: de één-
dagskuikens in de lade van de broed
machine; op den achtergrond de scha
len, waar de kuikens uit zijn gekropen.
Onder: de Japanner, Seltaro Isa aan
den arbeid
JKb HANEN
of
Het is ongetwijfeld een aardige gedachte,
juist in dessn ttyd na zooveel onzer land-
genooten vrijwillig offeren voor het Defensie-
fonds, In broeden kring eens de saam
hoorigheid van vloot en leger te demsw-
streeren. Bjj hst vertrok van Hr. Ms. Ja
va" op Woensdag 4 Mei, des middag» onge
veer half drie van Den Helder, sal dit denk
beeld worden uitgevoerd. Op ztehzelf biedt
het vertrek van een oorlogsbodem naar onze
overzeesehe besittingen^eds een indruk
wekkend schouwspel, K«r ditmaal sal op
de éénheid van zee- en landmacht bijzonder
de nadmk werden geleyd»
De Eerste Kamer is bijeengeroepen te-’
gen Dinsdag 3 Mei des namiddags te half
twee ter behandeling van de interpellatie
van den heer Woltjer omtrent het door de
Regeertng gevoerde beleid inzake de
schrijfwijze der Nederlandsche taal.
Houdt of kweekt men on-gesexte kuikens, dan
worden de haantjes geleidelijk, vanaf den leef-
Een afscheidsgroet van het Nederlandsche
Leger aan de Zeemacht, die onze belangen
Jn onze koloniën zal behartigen. Een teeken
tevens van groote eenheid in onze weer
macht. Het is een nieuw denkbeeld om dit
op deze wijze te uiten. Maar uit de belang
stelling zal blijken, dat deze geste op hoogen
prijs woedt gesteld.
De burgemeester van Bunschoten, de heer J.
de Vries Sr., heeft H. M. de Koningin eervol
ontslag uit slln functie verzocht.
Het onderwerp lijkt ons daarom van een
dusdanig groot belang, dat het ook voor be-
B>reklng in aanmerking komt in de niet-vak-
Óen.
Het is de Japan Chick Sexing Association,
die werkt onder auspiciën van de Japansche
Regeering, die het sexen der eendagskulkens in
Europa heeft ingevoerd; enkele Jaren geleden
voor het eerst in Belgié. waar G. Stepman te
Ansechem de hoofdvertegenwoordiger is voor
Het uit Japan afkomstige syteeem van
mxen heeft het echter mogeltjk gemaakt,
dat reeds den dag na het uitkomen der
eieren het uMeehieten der haantjes kan
plaats vinden, hetgeen voor ds ptafanvee-
hoaders een groote besparing van geld est
werk beteekent.
van on-gesexte kuikens, alsook diegenen, die
bij voorbaat bezwaren maken, zonder tn de
praktijk ooit iet* met gesexte kuikens te ma
ken hebben gehad.
Wie den Japanschen sexer aan den arbeid
ziet met een regelmaat als van de klok en
hem met behendige routine en zekerheid de
kuikens det behandelen, moet vertrouwen in
zijn werk krijgen. In één uur tijd had de Ja
panner Seltaro Isa. dien wij aan den arbeid
zagen, er precies 1100 in handen gehad; d. w.z.
voor het sexen van één kuiken had hl) slechts
3.3 seconde noodig. Trekt men hiervan af den
tijd, benoodlgd voor het uit de doos nemen van
het kuiken en het weer elders deponeeren na
de behandeling, dan duurt de eigenlijke han
deling van het sexen-aelf hoogstens 1M h 3
seconden. Met deze bewonderenswaardlge vin
gervlugheid kan er dus van gevaar voor het
kuiken moeilijk sprake zijn.
Dit werd dan ook ditmaal bewezen, toen na
drie weken het sterftecijfer der gesexte kuikens
niet meer bedroeg dan 1 pet.
Opgemerkt dient echter, dat in dit geval de
kuikens gezond en sterk waren; zooals echter
de Japanner ons mededeelde, komen er in Ne
derland ook veel minderwaardige kuikens voor,
met welke diertjes htf dikwijls niet hooger kwam
dan 500 kuikens per uur.
Dat bij minderwaardige kuikens na net sexen
het sterftecijfer misschien grooter is, ligt niet
aan den sexer, doch aan de kwaliteit der kui
kens. Immers, deze kuikens hebben indien
niet gesext ook reeds een grooter sterfte
cijfer dan haar meerwaardige zusters.
Dit is dan ook een der beweegredenen, waar
om broeders, die gewoonljjk minderwaardige
kuikens leveren, niet vlug tot het laten sexen
zullen overgaan en het ook anderen afraden
De afmeting van bet terrein, waarop ter ge
legenheid van de wereldtentoonstelling 1939 te
New-York het dorp Volendam wordt nage
bouwd. is abusievelijk vermeld als 35.000 vier
kante voet. Dit moet echter atin 350000 vier
kante voet.
verkoopcontracten en een hoeveelheid spaarze-
gels onder zijn arm, toen hjj werd verrast door
een manspersoon, die onverhoeds uit de duis
ternis op hem af sprong en hem zijn tasch
ontrukte. Nog voor de aangevallene zich had
kunnen verweren, was de beroover in bet
struikgewas verdwenen.
Het was den aangever niet mogelijk een
signalement van zijn belager te geven; even
min gaf hj) Inlichtingen omtrent de reden van
zijn verblijf in het Haagsche Bosch op zulk een
ongewoon uur.
De politie onderzoekt de zaak nauwkeurig.
Versterkt door de brigade der Koninklijke
Marechaussee spoedde de politie zich naar de
toegangswegen tot de gemeente bij de grenzen
en posteerde daar haar wacht
Tegen, een uur in den namiddag verschenen
Inderdaad de N.8.B.-ers met auto's en fietsen,
teneinde het dorp binnen te trekken en daar
de colportage te beginnen. Maar zij vonden de
toegangen versperd en hun werd duidelijk ge
maakt, dat zij ook geen toegang zouden krijgen.
Zü waren ten getale van 500 opgekomen.
Toen hun niet anders overbleef dan te
wachten of terug te keeren, besloten zij maar
te blijven wachten.
Ondanks de strenge afzetting gelukte het
één auto, waarin een vijftal N.S.B.-ers was
gezeten, binnen de gemeente Oss te komen. Zij
werden echter onmlddellljk uit de gemeente
verwijderd.
Een bewoner van de Van Wijngaarden
straat, te ’s-Oravenhage, heeft btf de politie
aangiljf gedaan, ‘dat hij Vrijdagnacht
door een onbekend gebleven individu
in het Haagsche Bosch is aangevallen en
van een actentasch «net Inhoud beroofd.
man, afkeerig van alle ruzie en krakeel, bereid
'tot het bieden van hulp, van hui* uit welgesteld
en met een zekere liefde voor comfort en ge-
agUigheid. Een man „die daarbij ook een ruste
loos zelfonderzoeker aWs, een hevig getourmen
teerde geest, een mensch, dien het kwaad en
het lijden niet met rust lieten, die ook het erg
ste onder oogen heeft durven zien; een peinzer,
verwonderd over het leven, sterk bewust van
het raadsel van het bestaan.” Zijn werk was,
zoo besluit dezelfde schrijver: „doortrokken van
het besef van het levensmysterie, van de tegen
strijdige krachten, die er wonen in den mensch
eij van zijn ondanks alles onuitroeibaar ver
langen en zoeken naar het hoogere. naar God"
Ontzettende verschrikkingen heeft Shake
speare geschilderd, maa - hl) heeft ook in het
uiterste van den afschuw een zekere mildheid
bewaard. Hij schrok niet terug voor het weer
geven van eenige ondeugd of van eenige wer
kelijkheid. De huichelachtige miskenning var.
dc realiteit, zoowel van de lagere als van de
hoogere realiteit, was volgens hem de zwaarste
zonde, maar als de schitterendste deugden ver
heerlijkt hij bl) herhaling, de naastenliefde en
vooral de vergevensgezfndheld. HU schijnt, even
als Dante, door de hei-te zijn gegaan. Geen zede
lijke ellende bestaat er, of zijn rustelooze on-
derzoeklngsdrift heeft haar doorpeild: de wroe
ging van den moordenaar en den brand der be
geerte naar goud of roem, de aarzelingen van
den wllszwakke en den ten top steigerenden trots
van dep heerschzuchtlge, de afgrondeUjke diep
te van den kleinaardigen nijd en den knagenden
waanzin van den totaal vernederende heeft hij
gekend met een scherper en objectiever kennis
dan de slachtoffers van de zonde zelf haar ken
nen. Hl) heeft den duivel betrapt in al zijn wer
kingen en den Schepper bewonderd in al Zijn
werken.
Maar het mysterie van zijn leven heeft hl)
niet uitgeleverd. Het boek van prof, van Kra
nendonk, dat een inleiding tot Shakespeare
voor leeken, en dat dus bij den lezer geen bij
zondere vakkennis veronderstelt, bevat echter
een volzin, die ons bijzonder trof, en die on.-,
door zijn simpele doch rake menschelljkheid
nader tot het begrip van Shakespeare brengt
dan vele ingewikkelde twistgedingen. Deze vol
zin luidt: „De charltas van den kunstenaar
houdt niet plotseling op bjj slechte menschen".
Zeker, hetzelfde wat hier van den kunstenaar
wordt gezegd, geldt in volmaakter zin voor den
heilige, maar het kenmerkt, dunkt ons, een on
derscheid, dat men moet aanvaarden om het
genie te kunnen benaderen. De charltas van
den burgerman eindigt bij „slechte menschen”.
Kan hjj het bewijs leveren, dat zijn tegenstan
der of zijn rivaal een slecht mensch is, zoo heeft
hjj zijn bevrediging gevonden. Hij moet lasteren
en kwaadspreken uit zelfbehoud.
Hierin manifesteert zich altijd de menschelljke
kleinheid.
Doch de menschelljke grootheid heeft een
ander kenmerk. Haar charltas „houdt niet plot
seling op bjj slechte menschen”.
Wij danken professor van Kranendonk voor
een zorgvuldig geschreven, zeer leesbaar, uiter
mate Instructief boek over Shakespeare, dat den
ontwikkelden lezer bjj veel genot ook veel ver
rijking Zijner kennis zal bieden, maar wij danken
hem vooral voor deze dóódsimpele en toch zoo veel
zeggende formuleering, waardoor hjj ons in
uiterst weinige whorden een der beslissende ken
merken van den menschelljken ziele-adel,
van het goddelijke in den mensch, onthult
iemand kan schrijven over Shakespeare,
want iedereen schrijft toch maar over
z«n eigen Shakespeare. Het werk van
dezen dichter is als de wereld en het leven zelf,
te vol om te bevredigen, te rijk om uitgeput te
worden, te zinrijk om ooit te worden begrepen
Men kan zich nauwelijks meer voorstenen, dat
iemand er een bedoeling mee heeft gehad.
Het ligt voor ons als een landschap, dat wis
selt met de seizoenen, dat onderhevig is aan
zonneschijn en regen, dat ons opneemt, maar
dat bij lederen stap van perspectief verandert,
nieuwe schoonheden toont, naar gelang wij ze
naderen, doch tevens nleuwie vèrgezichten
opent, naar gelang wjj dieper doordringen
Shakespeare's werk met al die honderden figu
ren, elk een volledig mensch, tde klein ook zijn
rol moge zijn in deze wereld, waar het kteim
meebeweegt in de dynamiek van het onsterfe
lijke. lijkt meer dan eenlg ander menschen-
werk op de natuur. Indien het gepast is, een
dichter vergelijkenderwijze een schepper te noe
men, dan mag Shakespeare de schepper bij
uitnemendheid heeten. Aan geen mensch, zoo
schijnt het, heeft God bij de Inprenting van Zijn
beeld en gelijkenis méér van Zijn scheppings
macht afgestaan.
In den gewonen zin van dit woord heeft
Shakespeare, hoewel hü een der fljngevoeligste
verskunstenaar* van de wereldgeschiedenis is,
geen goeden smaak. Ook de natuur vertoont in
dezen zin geen goeden smaak. Er is alles in.
het bekoorlijke en het afstootelljke, het lieflijke
het monsterachtige, het vastgevormde
het grillige. In hetzelfde drama vindt
bjj Shakespeare het extatische en het
obseoene vereenigd. Zijn gemartelde konlng
Lear bidt en aanvaardt het louterende lijden,
doch onderwijl schijnt alle vreugde en alle ver
driet even verstoken van zin. Er is op Shake
speare geen commentaar te schrijven, zoomin
als op het menschelljk bestaan. Slechts de
eeuwigheid kan het verklaren.
Geen enkele levensvraag kan men stellen,
welke niet naar aanleiding van Shakespeare ge
steld werd; geen antwoord kan men geven, dat
niet door hemzelven op eenigerlei wijze werd
gesuggereerd. Het schijnt, dat het waarlijk
groote genie geen voorkeur heeft. Zooals men
van Homerus niet kan zeggen, dat hij de zijde
kiest van de Grieken of de partij der Trojanen,
zoo is het onmogelijk, te beslissen aan welken
zijner helden Shakespeare zijn ware genegen
heid geeft. God laat Zijn licht schijnen over
goeden en boozen en dit licht blijft even zuiver.
Zoo laat de groote dichter zlin genie spelen over
deugdzamen en misdadigen en het genie blijft
even zuiver, even belangeloos. Het onthult niets
anders dan de waarheid, ongeacht of deze
waarheid speelsch of afschuwelljk is.
Shylock, Falstaff, Hamlet, Macbeth, Lady
Macbeth, Othello. Iago, Julius Caesar, Brutus.
Antonlus, Lear, Edmund, Cordelia, Cleopatra.
Prospero, Caliban, Ariel.... het opsommen
alleen is een categoriseeren, want ieder dezer
schepselen heeft zijn eigen wereld, geen enkele
kan met de andere worden verwisseld en nau
welijks vergeleken. En hoe meer men opeomt.
hoe meer men ontdekt, te-vergeten: Biron, Ro
meo, Julia, Titania, Puck, Spoel, Viola. Blbber-
wang. Malvollo, Fes te. Rosalind, Jacques. Er is in
Julius Caesar de kleine, onnoozele figuur' van
Cinna, die niet Clnna,* de samenzweerder is.
doch Cinna, de dichter, en die evengoed door
het publiek wordt doodgeslagen, enkel en alleen
omdat hij Cinna heet, hetgeen hl) ook niet hel
pen kan. Hl) verschijnt nog geen minuut ten
tooneele, deze stakker, die ons niets anders
beeft te toonen dan zijn doodsangst en toch
voltrekt zich in hem een dier genadelooee tra
gediën van de menschheid. Hjj gaat ten onder
met dezelfde fataliteit als Richard HI of Mac
beth, al kan hij het niet gebeteren, schuldig
alleen in naamverwantschap. door het noodlot
opgelegd.
Alle hardheid en wreedheid, alle onbereken
baarheid en onberedeneerdheid van ons leven is in
het werk van Shakespeare zichtbaar en voelbaar
gemaakt, alle heerlijkheden des levens, alle ver
rukkingen der liefde, alle glorie der bewonde
ring, alle genaden der geestdrift spreken eruit.
Neen, men kan over dit werk geen verhandeling
te boek stellen, noch eenige discussie voeren.
Ons menschelljk gelijk en ongeljjk worden erin
opgeheven tot een voortdurende verwondering
dver de dingen, zooals ze zijn.
Was Shakespeare een geloovige of een twij
felaar, een deugdzaam of een slecht mensch?
HIJ schildert geloof en twijfel, deugd en slecht
heid. Maar wat hij was, laat hü den lezer niet
ontraadselen. Hü Is bereid, alles over zich te
laten denken, want er is toch niet één theorie,
waarin hjj past, noch eenlg systeem, dat hem
uitput Hü komt er niet op aan. Het komt er op
aan. Hiermede is over hemzelven als kunstenaar
alles gezegd en hiermede is meteen het hoogste
gezegd, wbt men over een kunstenaar zeggen
kaajL
Hoe komt het toch, dat wü zoo bitter weinig
weten over dezen man, die leefde in een tijd
perk der Engelsche geschiedenis, dat als geen
ander onderzocht en doonnuffeld werd? De
Amsterdamsche hoogleeraar A. G. van Kranen
donk, die dezer dagen ‘bü Em. Querido’s üitge-
versmaatschappü een zeer lezenswaardig boek
deed verschijnen, getiteld „Shakespeare en zün
Wd” zegt het ons In weinige, maar pakkende
meent n.L „dat wü aoo wéinig
uiterlüke
weten
voorviel,
Hü
Shakespeare’s uiterlüke omstan-
en lotgevallen weten omdat er
weinig met hem voorviel, hü geen
avonturen zocht en als Rembrandt geheel en
opging in zün kunst”.
Geluk en ontgoocheling, vriendschap en te
genwerking heeft hü gekend, zooals elk mensch.
doch het verliest alle belang, omdat hü het. in
«ün werk vergeet en vereeuwigt.
Wat was het geheim van dezen onbegrüpelü-
r ken mensch, voor het oog een tooneetachrüver,
die zich voegde naar de zeden en de mode van
«ün tüd en die zelfs meer dan menig heden-
daagach artist welvoeglük zou achten, zich
richtte naar den smaak van het publiek? Was
hü een’teruggetrokken mysticus of een brutale
afcarnemer? De weinige gegevens, door prof
van Kranendonk zorgvuldig medegedeeld, leeren
hem kennen als een vriéndelijk en verdrasgvaam
