ROODE^STER
NATIONALE PAASCHLOTERIJ
ALLE LOTKAARTEN
Wijziging van de
Bedrijfsradenwet
i
Wat is cultuur?
1
DIENSTREGELINGEN VERANDEREN
NACHTPOSTTREINEN BLIJVEN
ZU BRENGEN UW CORRESPONDENTIE. WELKE
S AVONDS VOOR DE AANSLUITING GEVENDE
BUSLICHTING IS GEPOST. DEN VOLGENDEN
MORGEN BU DEN GEADRESSEERDE
OVERAL IN HET LAND
VERZEND MET DE NACHTPOSTTREINEN
n
1
10
JUNI
DE K.J.M. V. GAAT FEEST
VIEREN
BLIJVEN GELDIG TOT
ZATERDAG 14 MEI 1938
VAN WEEK TOT WEEK
Na de doopplechtigheid
Luchtbescherming
Belgische onderscheidingen
FIETSERS OPGEPAST
CONFLICT VOORKOMEN
Leening gemeente Haarlem
D
Kerkdijk leven
de
a
^/j
f£ 1
Ernstig oogletsel kan ontstaan door
gummi-snelbinders voor
bagagedragers
CLANDESTIEN STOKEN VAN
ALCOHOL
£en gasmasker, dat binnen
ieders bereik is
SPOORWEGGIDS VOOR HET
BUITENLAND
VOOR SLACHTOFFERS VAN
GELOOFSVERVOLGING
UIT HET MAATKLEED1NG-
BEDRIJF
TACHTIG MIJNWERKERS
ONTSLAGEN
Bediende pleegde
fraude
Rector v. d. Hengel Geheim
Kamerheer
PAUSELIJKE ONDER.
SCHEIDING
u»
ste
th
an
tch
Geheime distilleerderij ontdekt
te Leens
Oud-minister Marchant
weder advocaat
d,
te
o-
»k
«u.
cul-
uiigegeven sedert 27 Maart j.l. voor de Nationale Paaschloterij
Minister Romme over de econo
mische bevoegdheid der raden
Ten bate van de actie „Voor God". Goedgek. bij Ministerieel Baal,
v. 5 Febr. '38 no. 1179, 4 Apr. '38 no. 1147 en 11 Apr. '38 no. 1143
en kunnen nog tot dien datum worden ingezonden. Deze lot-
kaarten doen dan mede in de derde trekking, welke 21 Juni SLS.
zal worden gehouden. Deze trekking betreft wederom een
nieuwe serie GEHEEL DEZELFDE PRIJZEN als op de lotkaarten
staat vermeld.
Op aanvrage zijn uit een aantal ongebruikt teruggezonden
exemplaren nog lotkaarten verkrijgb. bij Postbus 2 ie Heemstede
Hertog en hertogin Adolf Friedrich
van Mecklenburg vertrokken
GEEN STEUN AAN DE
VLASTEELT
By gelegenheid van het eerste
lustrum zal een ideëele revue
worden opgevoerd
Alleen een taxatie van
beteelde perceelen
Het gezellige familie-hotel
met terras aan zee.
Eigen parkeerterrein.
Vraagt prospectus.
Bezwaren worden niet
gedeeld
Gepoogd door brandstichting de
boekhouding te vernietigen?
i
de
L
nen
t
dat
Men schrijft ons:
8^.
licht in de pijp
let
et
r
ai
Bt
i»
m-
en
ro
ten
MS
rel.
ig-
ten
den
is
Naar wy vernemen zullen de inschrijvingen
op de 33*4 procent leening ten bedrage van
f 13.193.000 ten laste der gemeente Haarlem,
ten volle worden toegewezen.
de
andere
Het
Jonge
M.
Met ingang van 1 Juni worden op de Oran-
je-Nassaumjjnen wederom S0 mijnwerkers -ont
slagen.
in
r-
M
n-
te,
ro
ll-
iet
id.
en
in
bd.
en
Harken! Spitten! Spuiten! Snoeien!
Zorgen dat de roten bloeien!
Bukken, kruipen, her en der.
Heusch: je rug kan er van lusten...
Daarom af en toe sens rusten
Bij 't genot van Roode Ster1
NlgMEIJIR’S
6, 10, 13 et. per half ons.
mensch
hy de koning van de
Toen nam Hare Majesteit de Koningin af
scheid van Haar gasten en twee minuten later
zette de trein zich In beweging. De Koningin
wuifde nog enkele oogenblikken Haar gasten
na, waarna Hare Majesteit met de leden van
haar gevolg naar het paleis Noordelnde terug
reed.
Verschenen is de Memorie van Antwoord
van den minister van Sociale Zaken aan de
Tweede Kamer over het wetsontwerp tot
wijziging van de artikelen 23 en 39 der Be
drijfsradenwet.
Hieraan wordt om. ontleend:
Blijkens het voorloopig verslag
Het dreigend conflict op de steenfabriek
.HeeswUk” te Montfoort is afgewend. De direc
tie heeft aan de steenmakers een loonsverhoo-
ging toegekend van één cent per man per 1000
verwerkte steenen. De betrokken bonden heb
ben hiermede genoegen genomen, zoodat de
dreigende staking is afgewend, alsook het even
tueel stopzetten der fabriek.
Indien we voornemens zijn, onze vacantie in
het buitenland door te brengen, kunnen we
spoedig onze plannen daartoe opmaken. De
reisgids van de voornaamste bultenlandsche
verbindingen der Spoorwegen is verschenen.
We hebben al medegedeeld, dat het een af
zonderlijk boekje Is. Het formaat is gelijk aan
dat van de twee andere gidsen, betreffende de
binnenlandsche verbindingen en de autobus
diensten of tramwegen. Het verschil In kleur
doet de boekjes gemakkeiyk uit elkaar houden.
Het bultenlandsch spoorboekje is uiteraard dun
uitgevallen en sal in den binnenzak weinig
plaats innemen.
Veel nieuws valt er verder niet van te ver
tellen. De tabellen zijn weer op de gebruikelijke
wijze Ingedeeld, alle mogelijke bijzonderheden
van de Internationale treinen staan duidelijk
aangegeven, terwijl een uitgebreid register het
zoeken vergemakkelijkt.
gelegenheid van het bezoek van den
van België by de doopplechtigheid, is
Ter
koning
de chef van den marinestaf, vlce-admlraal J.
Th. Fürstner, die als eeredlenst aan den
Koning was toegevoegd, onderscheiden me» het
grootkruis in de Kroonorde van België, in wel
ke orde hij reeds commandeur was.
Voorts is mr. D. J. A. baron Van Harinxma
thoe Slooten, kamerheer in buitengewoner!
dienst van H M. de Koningin, benoemd tot com
mandeur en de kapitein W. Romswlnckel,
adjudant van H. M. de Koningin, tot officier
In genoemde kroonorde.
De onderscheidingsteekenen zyn ten paleize
te Den Haag uitgereikt.
sKauch
Dezer dagen hield de commissie van overleg,
bestaande uit de drie organisaties van werk
gevers In het maatkleedingbedrljf, n.1. de Bond
van Maatkleedingbedrljven In Nederland, de
R. K. Kleermakerspatroonsbond en de Ned.
Bond van Kleermakerpatroons. een vergadering
te Utrecht
De voorzitter en de penningmeester werden
herkozen.
De toepassing van de vestigingswet kleinbe
drijf, alsmede de oprichting van een algemeen
steunfonds maakten punten van ernstige be
spreking uit
Als leden van de bedryfscommlssle voor de
kleermakerij treden op de heeren O. L. Dom-
hoff Jr. en Joh. Ibelings; als hun plaatsvervan
gers de heeren J. H. van Oostrom en Th Jan
sen.
De Algemeene Ned. Kleermakers-patroons-
bond maakt geen deel meer uit van de com
missie van overleg.
De vraag, of In het kader van het onderhavige
voorstel de slotwoorden van artikel 15, eerste
lid. onder f, behooren te worden geschrapt, be-
De Hoogt- Raad heeft oud-mlnister mr. H. F.
Marchant beëedigd als advocaat.
Nationaal Verbond van Katholieke
Middenstandsvereenlglngen, de K.
J. M. V„ viert op Hemelvaartsdag In
Utrecht zijn eerste lustrum.
Zeldzaam zacht en
De jeugdactle ten bate van het Katholiek
Comité voor Slachtoffers van Geloofsvervol
ging belooft een geweldig succes te worden.
Niettegenstaande de eerste 100.000 kaarten
reeds zijn verzonden, Is de helft van de jeugd
organisaties nog niet van kaarten voorsten.
De afdeellng propaganda. Mlnrebroederstraat
llbls te Utrecht, heeft derhalve besloten de
actie te verlengen en een tweede honderddul-
send-tal kaarten ter beschikking te stellen van
die jeugdafdeellngen. die nog geen kaarten
aangevraagd of het beschikbare quantum reeds
verkocht hebben
De heele katholieke jeugd toont door voor-
noemd succes zijn levend enthousiasme voor
dese katholieke jeugdactle by uitnemendheid.
Het heeft Z.H. den Paus behaagd den seer-
eerwaarden heer W. van den Hengel, rector van
de Bt. Joaefkweekschool te Zeist, te benoemen
tot Zijn Geheim Kamerheer wegens zijn groote
verdiensten voor de Congregatie van de Praten
van bet 8t Oregoriushuia.
metalen montuur vastgeklemd. Aan de binnen
zijde van de oogglazen liggen helderaichtplaat-
Jes, welke ook verwisselbaar zijn. Aan de voor
zijde van het gasmaskergelaatstuk zit een ver
wisselbaar rubber uitlaatventlel in een, met het
rubber van het gelaatstuk verbonden, metalen
montuur en beschermd door een metalen dop
met bajonetsluitlng.
Aan de onderzijde van het gasmaskergelaat
stuk bevindt zich een metalen schroefvormig
aanslultstuk voor de gasfilterbus. Aan de bin-
nenzyde vpn dit aanslultstuk is een rubber In-
laatventlel aangebracht. Tevens bevindt zich
aan de onderzyde een mibber afvoerbuis voor
het verwyderen van vocht. Dit geschiedt door
een melkbeweging.
Aan de uitlaatsijde bevindt zich een schroef
vormig aanslultstuk ter onderlllnge verbinding
van de gasfilterbus met het gasmaskergelaat
stuk. Het is door een schroefdop met rubber
pakklngring luchtdicht afgesloten.
De gasfilterbus bestaat o.a. uit een geperste
bus, bestaande uit twee deelen, welke onder
ling door een omgefelsten rand vast met elkaar
zyn verbonden. In het ééne deel zit een rock
en nevelfilter, In het andere deel een koolvul-
ling.
De lucht passeert eerst het nevelfilter en ver
volgens het koolfilter. De afscheiding tusschen
beide wordt gevormd door een geperforeerde
metalen plaat en een schijf linnen gaas.
Het nevelfilter bestaat uit schijven dik fll-
treerpapler, opgebouwd volgens het Fernez-
principe.
De luchtinlaatzyde, bestaande uit een kleine
opening in de bus, Is door een rubber stop
luchtdicht afgesloten. Over de rubber stop is
een linnen strook aangebracht, welke weer door
een papieren strook, met opschriften, zoodanig
is vastgeplakt, dat na verwijdering van de rub
berstop deze niet meer In den oorspronkelyken
toestand is terug te brengen.
Totaal gewicht der gasfilterbus ia 450 resp.
550 gr., het volume voor het vastleggen van
gassen 280 rep. resp. 320 cM3. en dat ingeno
men door de actieve kool 280 resp. 320 cM3.
Het gasfilter biedt 3 uren bescherming tegen
fosgeen, 314 uur tegen chloorpicrfne en 13 uur
tegen dlphenylchloorarsine.
Dit biedt voldoende bescherming, want de
burgerbevolking zal nooit gedurende zoo langen
tyd een gasmasker behoeven te dragen.
Het ligt in het voornemen der Importeurs
voor de distributie de hulp te verkrygen van de
Vereenlgfngen voor Luchtbescherming, opdat de
prijs van het masker niet ten behoeve van den
tusschenhandel moet worden verhoogd.
Met den nachttrein naar Beriyn hebben
de hertog en hertogin Adolf Friedrich van
Mecklenburg Vrydagavond om 7 minuten
vóór zeven de residentie verlaten. De
Koningin deed Haar gasten tot op het
perron van het Staatsspoorstatior. uitge
leide.
antwoordt de minister ontkennend.
De in de meergenoemde bijzondere wetten aan
den Bedryfsraad toegekende adviseerende be
voegdheid heeft voor den minister de aanleiding
gevormd om in de Bedrijfsradenwet de be
voegdheid van den bedrjjfsraad als orgaan van
advies daaraan aan te passen. Hieraan te ver
binden een voorstel tot wyzlglng van de in die
wet geformuleerde taak van den bedryfsraad
als orgaan van overleg, ware naar da meaning
van den minister een overschrijding van den
opzet der thans voorgedragen wijziging.
Verhooging of schrapping van het in artikel
29 gestelde maximum acht de minister, gelet op
den omvang van de werkzaamheden der be
dryfsraden, voorshands niet noodig.
nen worden, wanneer men onverhoopt toch nog
een regeling zou moeten treffen.
Op dit verzoek werd toen niet ingegaan, doch
waar er thans onzekerheid bestaat omtrent de
wyze, waarop de situatie op de vlasmarkt zich
zal ontwikkelen, heeft de minister alsnog goed
gevonden, dat het te velde staande gewas zal
worden geschat. Uit deze goedkeuring dient
uiteraard niet de conclusie te worden getrok
ken, dat de minister thans voornemens is we)
een steunregeling te treffen.
Als gevolg van de hiervoor genoemde beslis
sing hebben de provinciale landbouwcrisisorga
nisaties een dezer dagen aan de haar bekende
vlastelers een formulier voor de aanvraag van
taxatie toegezonden.
Woensdagavond heeft een brandje gewoed op
de zolderverdieping van een pand aan de
Nieuwe Haven te Rotterdam, waarin de kan
toren zijn gevestigd van den particulieren be
wakingsdienst ,J> Twee Sleutels".
Het uitgebreide onderzoek van de politie
heeft aangetoond, dat een kantoorbediende in
het kantoor brand heeft gesticht. Hij heeft eet’
brandende krant neergelegd in de nabyheio
van bet trapgat, waar diverse andere licht
brandbare artikelen lagen.
Omstreeks zes uur Is hy weggegaan en tegen
zeven uur is de brand uitgebroken.
Met een straal op de waterleiding heeft de
brandweer het vuur In een oogwenk gebluacht
Het onderzoek beeft verder uitgewezen, dat
deze brandstichting is geschied, omdat de kan
toorbediende sedert geruimen tijd fraude heeft
gepleegd ten nadeele van de firma. Hy moest
van de kwitanties een IVst aanleggen Daarop
vermeldde hij een aantal kwitanties niet. Aan
gezien ze niet op de lijst voorkwamen, bleel
toch het totaal van de Ujst steeds kloppen met
het bedrag, dat op de kwitanties werd geïnd
De achtergehouden kwitanties heeft de jongen,
de 23-jarige A. J. B., zelf geïnd. Het geld heeft
hij op zijn spaarbankboekje gezet.
Tot nu toe heeft men vastgesteld, dat er
driehonderd gulden is ontvreemd. Het is echter
zeer goed mogeiyk, dat de fraude «en veel Proc
ter bedrag zal omvatten.
Van bevoegde zyde vernemen wy het vol
gende
Zooals bekend Is heeft de minister van Eco
nomische Zaken eenlgen tyd geleden besloten
voor vlas van den oogst 1938 geen steunregeling
te treffen.
Naar aanleiding van dit besluit werd van ver
schillende zijden het verzoek gedaan om toch
de opbrengst van de met vlas beteelde per
ceelen door taxatie te velde vast te stellen, op
dat over de noodige gegeven» beschikt zou kun-
]v
Van den geneeskundigen pn pharmaceutl-
schen hoofdinspecteur van de Volksgezondheid
ontvingen wy de volgende mededeeling:
In den laatsten tyd Is het meerdere malen
voorgekomen, dat personen ernstige verwon
dingen van het oog hebben opgeloopen, door
het gebruik van z«. gummi-snelbinders ter be
vestiging van voorwerpen op de bagagedragers
der fietsen.
BV het sterk aantrekken van deze gummi-
snelbinders kan de metalen ring, waarmede de
snelbinder aan de flets bevestigd is, van den
haak losschieten en kan de ring met groote
kracht tegen het oog worden geslingerd, waar
door de hiervoor bedoelde zeer ernstige oogbe-
schadlgingen kunnen ontstaan.
Om die reden wordt het publiek ernstig ge-
waarschuwd, by gebruik van deze snelbinders
met de meeste nauwlettendheid toe te zien, dat
de ring niet van den haak kan losschieten.
Vrijdagmorgen in de vroegte hebben ambte
naren van de belastingen, in samenwerking
met de marechaussee en de gemeentepolitie
van Leens (Gr.), onder leiding van burgemees
ter J. N. Spoelstra, een Inval gedaan In de
woning van J. F., te Zuurdyk, gemeente Leens
dien men verdacht van het clandestien stoken
van alcohol. Inderdaad bleek dit vermoeden
op juiste gronden te berusten. Twee complete
distilleerketels en een hoeveelheid ten deele
afgestookte vloeistof werden in beslag geno
men. Tegen den stoker is proces-verbaal opge
maakt.
Biykens het voorloopig verslag verklaarden
sommige leden tegen hetgeen wordt voorgesteld
ernstig bezwaar te hebben. Het wil den minis
ter voorkomen, dat deze leden zich hebben laten
leiden door een in tweeërlei opalcht minder
Juiste opvatting aangaande de huidige wetteiyke
taak der bedrtjfsraden.
Vooreerst Immers meenen deze leden, dat de
bedryfsraden zijn ingesteld om zich uitsluitend
bezig te houden met aangelegenheden van so
cialen aard. Naar het oordeel van den minister
strookt deze opvatting niet met den Inhoud der
bedrjjfaradenwet.
Daarenboven wordt door de meerbedoelde leden
gesteld, dat In latere byzondere wetten de
wet op het algemeen verbindend en onverbin
dend verklaren van ondernemersovereenkoenster
1935 en de vestigingswet kleinbedryf 1937 aan
de bedryfsraden is opgedragen een taak ..met
het oog op het sociale element, dat de In die
wetten bedoelde (economische) regelingen be
vatten.” Ook deze meening kan de minister niet
deelen.
Uiteraard zou het mogelyk geweest zijn, de
aanpassing van de Bedrijfsradenwet aan da
genoemde bijzondere wetten in wets-technischen
zin te doen geschieden door in artikel 23 der
Bedrijfsradenwet te spreken van adviseerende
bevoegdheid van den bedryfsraad over „al die
onderwerpen, waaromtrent op grond van een
andere wetteiyke bepaling zyn advies kan wor
den Ingewonnen." De aanpassing In den econo-
misch-soctalen zin zou dan echter achterwege
blijven.
De opmerking, dat de bedryfsraden voor het
uitbrengen van adviezen over economische pro-',ll
blemen niet geoutilleerd zijn, dat zl) op econo-
mlsch terrein niet deskundig zijn en op dit ge-''
bied dan ook geen verantwoordelijkheid zullen
kunnen dragen, heeft nen minister, als komende
van de In het Voorloopig Verslag aan het woord
zjjnde leden, verbaasd. De bedryfsraden toch
bestaan voor helft uit vertegenwoordigers
van de werkgevers, die als by uitstek deskundig
op dit gebied moeten worden aangemerkt. Ook
van de vertegenwoordigers der arbeiders mag
worden aangenomen, dat zy tot beoordeeltng
van de aan de orde komende vraagstukken in
staat zijn.
Dat de voorgesielde wUsiging van artikel
22 aal leiden tot een steeds grootere zeggen
schap van arbeidersvakbonden op eea
terrein, dat alleen aan de onderin aw is aan
moeten worden voorbehouden, kan de mi
nister niet onderschrijven.
De vraag, door sommige andere leden gesteld,
of het niet In het belang van de bedryfsraden
zelf zou zyn om de onderhavige wyzlglng terug
te nemen, beantwoordt de minister ontkennend.
Dat vele leden zich met hetgeen In dit
arikel wordt voorgesteld geheel konden wr-
eenlgen, vernam de minister met voldoening.
De Bedrijfsradenwet behoeft geen wyzlglng
om vertegenwoordiging van de hoofdarbel-
ders in de Bedrijfsradenwet mogelijk te
maken.
Kwart voor zeven hield een auto met den
konlnkiyken standaard voor den looper naar
de koninklijke wachtkamer stil. De hertog
stapte het eerst uit, daarna de Koningin en
tenslotte de hertogin. De twee volgauto’s boden
plaats aan Jhr. W. C. M. de Jonge van Elle-
meet, adjudant, jonkvrouwe C. M baronesse
Van Asbeck, hofdame, jonkheer W. Laman
Trip, adjudant l.b.d. van de Koningin, oud-
adjudant van Prins Hendrik en toegevoega als
eeredlenst aan den hertog, en jonkvrouwe A.
baronesse Schimmelpenninck van der Oye, hof
dame van de Koningin en toegevoegd aan de
hertogin als eeredlenst.
Na een kort oponthoud In de koninkiyke
wachtkamer betrad het gezelschap het perron
De hertog en hertogin drukten den leden der
hofhouding de hand en Hepen naar hun
wagon.
y elen van degenen, die tegenwoordig zoo
X luidruchtig en lichtvaardig hun afkeer
r van „de cultuur” kenbaar maken, hebben
slechts "n vaag idee omtrent datgene wat ze be
straden. Het Is voor hen zooveel als de samen
vatting van de studievakken op de school,
waar ze gewoonlijk door bolleboozen werden
voorbijgestreefd, niet geheel zonder het te voelen
ais een krenking van hun oorspronkeiyk-
held en hun gemoedsrykdom, waardoor ze
voor het leven toch meer meenden te beteeke-
dan deze schoolsche verstan dsmenschjes
die kennis zitten te verzamelen met den ijver
van mieren en braafjes hun best doen om bij
de prysultdeellng een goed fjguur te slaan,
maar die, wanneer het er op aan komt, onbe
duidende suffers blijken.
Cultuur daarmee bedoelen deze oppervlak
kige bestrijders altijd het onpractische weten.
Ze begrypen niet, waartoe het nuttig zou zijn.
En ze dulden vooral niet, dat het erkend
wordt.
Wat is cultuur? vraagt prof, de Bruyne In
zyn geiyknamlg boekje. En dan antwoordt hij:
„Cultuur is het omvormen van de natuur, dank
zy den arbeid van den geestelijk-bepaalden so
cialen mensch, met het oog op het scheppen
van goederen, die In zichzelve waardevol zijn
en als dusdanig erkend kunnen worden.”
Deze begripsbepaling is strikt wetenschappe-
iyk en licht ons in over onderwerp en voor
werp, stof en vorm van de cultuur. Ze geeft
te kennen, waardoor de cultuur zich van andere
strevingen onderscheidt, door te zeggen, van
waar ze uitgaat en waarop ze zich richt,
waardoor ze bewogen wordt, en welk materiaal
ze gebruikt.
Wy meenen echter, dat men aan de waar
de van deze strikt wetenschappelijke definitie
niets afdoet, door naast haar een meer samen
vattende formuleering voor te stellen, welke
dan zou luiden: „cultuur is redelijk natuurbe-
dwang”. Hierin is, dunkt ons, alles onderge
bracht, wat de aangehaalde begripsbepaling
meer uitvoerig omschryft. Immers die drie
woorden hebben leder hun afzonderlijke be-
teekenis.
Cultuur Is r e d e 1 ij k natuurbedwang. Hier
mede is te kennen gegeven, dat qlle cultuur den
arbeid van een geesteiyk-bepaald wezen ver
onderstelt Het dier is niet cultuurvormend uit
zichzelf. Het kan den mensch van dienst zijn
by den cultuurarbeld b.v. het paard, dat den
ploeg trekt, werkt op zyn wyze mede aan de
menschelijke bodemcultuur maar dan Is het
onderworpen aan de redeiyke bedoeling van
den mensch, die de volle verantwoordelijkheid
draagt voor het werk. Ook het dier oefent een
zeker natuurbedwang uit. De leeuw bedwingt
de andere dieren door hen te verschrikken, de
bij heeft Invloed op de vruchtbaarheid der
bloemen door het overbrengen van stuifmeel,
de rupsen kunnen een gewas ernstig, ja doo
delijk schaden, sommige planten putten den
bodem uit. Ten slotte verslinden de organismen
elkander In de groote stofwisseling, die het
heelal is. De verscheurende dieren verslinden
dieren, andere voeden zich met gewassen. In
de heele natuur is een Instinctief natuurbe
dwang merkbaar, waardoor de organismen be
staan en vergaan. Maar dit is geen cultureele
arbeid. Hiertoe is noodig, dat het natuurbe
dwang beantwoordt aan de doelstelling en de
werking van de rede. Ook in zooverre hy
louter door zijn dieriyke Instincten wordt ge
dreven, verricht de mensch geen cultuurarbeld.
Cultuur Is' vervolgens n a t u u r-bedwang.
Hiermede Is te kennen gegeven, wit aan de
rede onderworpen wordt by den cultuurvor
menden arbeid. Het gebied is wel zeer uttge-
strekt. Het Is de geheele natuur. Wie een stuk
land omploegt, verricht cultuurarbeld. Wie een
telescoop richt en aldus de ver verwijderde
sterren onderwerpt aan de waarneembaarheid
door het menscheiyk oog, verricht om dezelfde
reden cultuurarbeld. De natuur Is In haar ge
heel en In al haar geledingen het materiaal van
de cultuur.
WIJ spreken van bodemoultuur en van de
cultures op Java. Hierin Is nog dat oorspronke-
lyke begrip van de cultuur bewaard. Immers
meestal denkt men bij het hooren van het
woordje cultuur niet rechtstreeks aan den land
arbeid of aan de ambachten. Cultuur, zoo
meent men, ia niet lets van de boerderij, maar
van de Landbouwhoogeschool, niet een aan
gelegenheid van de planters, maar een liefheb
berij VBn de geleerden, verbonden aan den
Phytopathologischen Dienst Dit enge cultuur
begrip heeft enorme schade gedaan aan onze
beschouwing van het verband tusschen de ver
scheidene levensfuncties. Hierdoor is weten
schap en kunst „van het leven gescheiden”
zooals men dat noemt. Zelfs de godsdienst is
erdoor losgemaakt van de alledaagsche levens
sfeer. Men is aparte terreinen gaan scheppen,
waarvan het eene wél en het andere niet cul
tureel heette. De doodgewone meubelmaker
boort niet by de cultuur, maar de ontwerper
van nleuwerwetsche stalen meubels hoort er
wel by. Dit is een onjuiste zienswyze. De man,
die den boom kweekt, verricht cultuurarbeld en
de man, die den boom omhakt, niet uit
dierlijke baldadigheid, maar uit doelbewusten
drang om de gegevens van de natuur In dienst
te stellen van den mensch, verricht eveneens
cultuurarbeld. Ztx> ook de man, die den boom
«aagt, en de man, die meubels maakt. Overal,
waar de natuur wordt bedwongen tot dienst
baarheid aan het menschelyk inzicht, daar
heeft cultuurarbeld plaats. De monniken, die
het woeste land bewerkten, de afwatering re
gelden, de bebouwing van 4en akker verzorg
den, brachten hierdoor alleen reeds cultuur.
Doch de natuur is niet een eenvormig begrip.
Tbt de natuur behooren niet alleen de delfstof
fen, de planten en de dieren. Ook de mensch
«elf en de inborst van den mensch behoort er
toe- Ons driftenleven is natuuriyk Het vraagt
tedelijk bedwang. Wij spreken dan ook van
«lelscultuur, van persoonlijkheidscultuur. Even-
«ls de bodemcultuur is dit „redelyk natuurbe
dwang.”
Xindelijk «Dn er de meer geestelijke, de mln-
Deze organisatie telt ruim 150 afdeellngen
In ons land met byna 5000 leden. Eenige dui
zenden zullen 26 Mei optrekken naar de Dom
stad, om na een kerkelijke plechtigheid bijeen
te komen in Tivoli, waar on. Z. H. Exc. Mgr
dr. J. de Jong, aartsbisschop van Utrecht en
verscheidene wereldiyke autoriteiten aanwezig
zullen zyn.
Het Verbond heeft de congresgedachte laten
varen en voor den middag een Ideëele revue la
ten aamenstellen. In den afgeloopen winter is
nJ. In alle afdeellngen een gezinsprogramma
samengesteld. Als apotheose daarvan zal wor
den opgevoerd „Het spel der oude levenswaar
den'’. De tekst daarvoor is geschreven door de
letterkundigen A. J. D. van Oosten en Gabnël
Smit, de regie is In handen van den leekenspel-
lelder Jan Muller. De verschillende taferee-
len, die door K. J. M. V -ers uit verschillende
streken van het land ten tooneele worden
gebracht, worden aan elkaar gevlochten door
verbindende voordracht van den bekenden
priester-radlo-redenaar en publicist Henri de
G reeve.
Het spel zal een nieuwe uiting worden van
het willen en kunnen der katholieke Jongeren
en mag als een experiment, dat in breeden
kring aandacht verdiend, beschouwd worden.
By gelegenheid van het lustrum zal het le
denblad „De Keten” in groote oplage en in
dubbel formaat verschijnen. In alle plaatsen
waar een afdeellng bestaat, zal dit nummer
officieel aan autoriteiten worden aangeboden,
terwijl de verspreiding ook overigens Intens
ter hand zal worden genomen.
Het nummer bevat oa. een interessante bij
drage van minister mr. M. F. L. Steenberghe.
der grijpbare natuurgegevens. Hiertoe behooren
b.v. de eigenschappen van de materie, de kleur,
de klank. Ook deze zijn materiaal van
cultuurarbeld. Ons eigen begripsvermogen
een gegeven der natuur. Zoo Is dus ook het
ordenen van kleuren en klanken, het ordenen
van onze eigen gedachten wel degeiyk cultuur
arbeld. Schilderen, dichten, muziek maken
redelijk natuurbedwang. Het beoefenen van de
logica eveneens.
Naarmate het materiaal^ minder tastbaar is,
kan men een zekere hiërarchie in de natuur
gegevens waarnemen en b.v. de bodemcultuur
achterstellen by de beoefening van de logica
om de hoogste plaats toe te kermen aan de
eigenlijke zielscultuur, doch dan maakt men
slechts een graadverschil, geen wezensverschil
De vereenzelviging van cultuurarbeld met ar
tistieker: of wetenschappelyken arbeid is dus on
juist. Of beter: alle bodemcultuur, alle per-
sooniykheidscultuur, veronderstelt een zekere
mate van aanleg en kennis, en is onafscheide
lijk van de menschelijke kunstvaardigheid en
intellectualiteit.
Bedwang van de natuur Is de cultuur Wil
hebben dit woord al verklaard, toen wy onder
scheid maakten tusschen het Instinctief en bal
dadig handelen van b.v. den bengel, die de
boomen langs den weg schendt en het redelyk
en doelmatig handelen van den houthakker.
Ook zelfbedwang is natuurbedwang.
Hij de doelmatigheid behoeft men echter niet
te denken aan de onmlddeliyk narekenbare
nutmatigheid. Ploegen is meestal op een an
dere wyze doelmatig dan gedichten schryven
Toch is dichten niet minder cultureel dan ploe
gen. Integendeel.
Wat maakt hier het onderscheid?
Door zijn cultuurarbeld brengt de
tot uitdrukking, dat
schepping is. Hy legt de wet van zyn verstand
op aan al het onbewuste In de natuur. Hij
heeft iets In zich van den Schepper, naar
Wiens Beeld en Gelijkenis hy werd gevormd.
Welnu: dit „scheppend vermogen” stelt hem
In staat, de natuur te bedwingen, haar doel
matig om te vormen. Hbe oorspronkelijker nu
dit vermogen werkt, hoe duidelyker de mensch
zijn koningschap oplegt aan de dingen. Het
kenteeken van de cultuur is de stijl Vandaar,
dat zy, die den styi beheerschen de kun
stenaars, de uitvinders, de ontdekkers
die het meest oorspronkelyk arbeiden,
tuurarbeld In den hoogsten en edelsten vorm
vertoonen. De heiligen, die op oorspronkelijke
wyze de zielscultuur beoefenen, behoooren dus
ook in louter cultureel opzicht tot de mees"
scheppende persooniykheden. Trouwens een
nieuwe stijl In de ascese is zeker niet van ge
ringer invloed dan een nieuwe stijl in de kunst
en gaat hier gewoonlijk aan vooraf
Dezer dagen ontvingen wy bezoek van den
heer Otter, Ud der firma Otter en Groenendijk
te Heemstede, die een gasmasker demonstreer
de, dat door den eenvoud van zijn behandeling
en door zyn lagen prys binnen ieders
bereik ligt. Het masker wordt vervaardigd In
België te Ongrée door de Soc. Beige de I'Azote.
Het masker is het eenige, dat voldoet aan de
terecht zeer strenge eischen van het gasmasker-
besluit en de invoer ervan is dan ook onlangs
by minlsterleele beschikking toegestaan. De
keuring van het masker is verricht door den
technischen leider van de Hembrug. den heer
A. J. der Weduwen, terwijl de Rubberstichtlng
het rubbermateriaal heeft onderzocht.
Het gelaatstuk wordt in 3 grootten vervaar
digd. Het is van rubber en geeft een gasdichte
aansluiting op het gelaat. In den rand van het
gelaatstuk zijn 6 metalen gespen gevulcanlseerd,
waaraan de banden van het rubberbandenstel
verstelbaar zijn bevestigd.
De oogglazen zitten in een metalen montuur,
dat, evenals de oogglazen, verwisselbaar ia. Door
middel van een schroefslultlng worden ze, sa
men met het rubber van het gelaatstuk, In «en
i
