Met Hr. Ms
naar
We luisteren naar,
RHEUMM1EK
1
Zomer.™
R.K. Volksbond
MEER PASSAGIERS
DOOR COURANTENREGLAME
op reis
E4i¥ NIEUWEDIEP TOT
GIBRALTAR
DINSDAG 17 MEI 1938
Weerbericht
Anti-katholiek geetook
Woensdag 18 Mei
Waarom nog raad?
Contingenteeringen
-4-
Eerst na hard werken
was alles „vierkant”
VACANTNE
Dubbele moordaanslag
te Tiel
De belastingfraude te
Schagen
99
Oost-Indië
Dienstmeisje aan groot gevaar
ontanapt
Met gemengde gevoelena zag de
SOO-koppige bemanning Den
Helder onder de kim
verdwijnen
Vergadering van den Centralen
Raad te Haarlem
Beatuuraverkiezing
Gedeputeerden maken het den
leden niet gemakkelijk
Examen verpleging van zenuw- en
jffeeateszieken
Oud-wethouder «n winkelier
veroordeeld
Welkom
Y "S’?
Ter reede Tanger 12 Mei 1938.
den
dag tot Dinsdagmorgen, toen de ,Jnvs" den
toekomst
MTSCKINT
een
TTTTTTTTTTTTTTTTTTTWTTTTTTTT'PT'PTTT'PTTTTTT'PTTTTTTTTTT'PTTT'PTT
solist.
diligent
soliste.
11.1e
eerst te moeten beraden or net nog nut neer --- -
zich aan de belangen der gemeente te wijden, rijst, betreffende de verlengde co"tl"8^wB
balalalka-kwlntet
J A+<b***A*AA*******4***4*»»*AAAA*A**********<b*A***A***********A
nu
aarlem voor den feest-
algevaardlgden aange-
s
Nadat verschillende telegrammen van ge
lukwensch waren voorgelezen, werden de
aftredende bestuursleden, de heeren F. Dek
ker, Haarlem, Th. J. H. Mouwens, Schiedam
en L. H. van Dooyen, Amsterdam, herkozen.
Het jaarverslag van den secretaris, den heer
Ant. J. M. Angenent, werd goedgekeurd.
De afd. Waddlnxveen vroeg grootere aandacht
voor het platteland. Het blijkt dat de aanvallen
thans op het platteland gericht worden (ap
plaus).
kwesties
voorzitter met
die
VRAAG HET GRATIS AAN RU DE
REISBURSAUX
Hoogste barometerstand 788.3 te Janmayen
Laagste barometerstand 752.0 te Nordoyan
concert.
1130 Gramofoonmuslek.
Dit houdt verband met het besluit van Ge
deputeerde Staten, die hun goedkeuring ont
hielden aan bet raadsbesluit tot aankoop van
het landgoed JDer Hlrtler”.
Bestrijdt Rhesssatiek, Spit,
Ischias, Coastipatl* etc. aiet
Fyasoe Salt.
Prijs per groote flescb f 1.25.
Verkrijgbaar bij lederea
drogist of apotheker.
De afd. Beverwijk bracht dank aan het be
stuur voor het gevoerde beleid en wekte tot
groote deelname aan de bedevaart naar Helioo
van 10 Juli op.
De afd. Gouda pleitte voor een Borgstelllngs-
fonds voor werknemers of een volkscredletbank
De afd. Vlissingen wees op de groote hiaten
inzake het wederzijdsch lidmaatschap. Die moe
ten verdwijnen. Het centraal bestuur dient zoo
spoedig mogelijk afdeellngen op het platteland
te stichten, waar die nog niet zijn.
Ook de afd. Heemstede had lof voor het cen
traal bestuur en vroeg hoe het verband Is met
de R. K. Standsorganisatie voor den Werkne-
menden Middenstand.
De afd. Amsterdam sloot zich bij den lof aan
en wees er op. dat de St. Joeephsgezellen dikwijls
zoo weinig afweten van de R. K. Arbeidersbe
weging.
langen
niet te
vreem-
Nadat het dienstmeisje de eerste werkzaam
heden had verricht, gelastte de vrouw haar
sterken drank te gaan halen, hetgeen het meis-
Ifct bezoek aan Gibraltar duurde van Zon- Je Pertlnent weigerde. Ze zette haar arbeid
-- -s_
zestigjarige
i dubbelen
Na de rondvraag, waarbij allerlei
werden besproken, sloot de
een dankwoord aan allen die medegewerkt
hebben om dit feest te doen slagen.
de i
een
het 15-jarig
brandstoffentoeslag.
De voorzitter beloofde in dezen diligent te
zijn.
De gemeenteraadsvergadering van Doorn, die
Maandag tegen half drie was ultgeechreven,
kon niet doorgaan, omdat bet meerendeei der
leden was weggebleven. De absenten waren
twee Liberalen, twee Christeiyk-Historlschen en
twee SDAP'ers, die hadden medegedeeld, zich
eerst te moeten beraden of het nog nut heef'.
I
VERWACHTING: Zwakke tot matigen
wind, aanvankelijk veranderlijke later uit
Westelijke richtingen, betrokken tot zwaar
bewolkt, aanvankelijk nog regen, Iets
koeler.
bijna alle
van den
te juichen zijn, als ook
ofllsbond een gezameriiyke
^ordt gemaakt De vo-
8pr. verheugde zich erover, dat in de laatste
maanden de openbare meenlng ten opzichte van
het benauwende vraagstuk dhr werkloosheid 1»
positieve richting tot activiteit blijkt te ont
waken. Het ia dringend noodzakelijk dat dt
wcrkloozen weer in hun eigen bestaan kunnen
voorzien. Het goede, daarmee bereikt is zoo
groot dat daarvoor geen inspampng te sterk en
geen offer te zwaar kan worden geacht
(applaus).
Spr. dankte de afd.
avond Zondag aan d
boden en deelde mede dat op een aparte cen
trale raadsvergadering de herziening der sta
tuten en reglementen zal worden behandeld. De
studiedagen zullen dit jaar van 2023 Augustus
In de Bisschoppelijke Nijverheidsschool te Voor
hout worden gehouden. De algemeens titel is'
„Gemeenschap en drieg”. Sprekers zijn dr. Olie
rook, dr. Comellsse te Nijmegen, dr. Moller, dr.
Domen, prof. Nlekel te Warmond, Pater Jacobs,
mr. dr. Verschuur en praeses Drost.
Om blad „Zomer” zegt U alles van
V o sent Is an Raison
tengevolge had; kleine oorzaken hebben groote
gevolgen, zegt men dikwijls en meent dit wel
licht ook hier weer bewaarheid te zien. Maar
ik geloof dat deze dingen door ons niet altijd
goed verstaan worden, want als wij slechts de
kleine oorzaak zien dan is dat omdat de dieper
liggende oorzaken voor ons verborgen bleven,
dan Is er eet. bereidheid, een noodwendigheid
die langzaam groeide, totdat, als in een over
verzadigde oplossing, een klein stofje voldoende
Was om de geheele massa te doen uitkrlstalli-
seeren. Uw bond is ontstaan omdat de behoefte
er was en hy is gegroeid en verstevigd omdat
de akker geploegd .was, het zaaisel met zorg
werd opgekweekt en het onkruid, zoo dit al mee
mocht opschieten, met zorg is gewied.
De oude munten uit den tijd van onze Repu
bliek der Zeven Provinciën droegen het rand
schrift: ..Concordia res parvae crescunt” door
eendracht worden kleine zaken groot, en deze
spreuk is aan uw bond bewaarheid. Maar ze is
eigenlijk tweeledig, al vermeldt de munt het
vervolg niet. „Discordla maxlmae dllabuntor”,
door tweedracht gaan ook de allergrootste ten
gronde. MIJ dunkt de beste wensch dien Ik
uvz bond op den weg naar zijn eeuwfeest kan
medegeven Is, dat deze spreuk niet aan hem
bewaarheid worde.
De rede werd beantwoord door den heer J. W.
v. d. Akker, die zijn erkentelijkheid betuigde
voor de officleele ontvangst en opmerkte, dat
dat R.K. Volksbonders. voorzoover mogelijk was,
aan het belang van het land hebben medege
werkt. Het gouden jubileum van den bond valt
juist in een jaar. waarin de 40-jarige regeerlng
van H. M. Koningin Wilhelmina wordt gevierd.
40 van de 50 jaar heeft de bond bestaan onder
Haar regeerlng en die periode is gekenmerkt
door een groeten vooruitgang, niet het minst ten
bate der arbeiders. De overheid heeft zich ook
het lot der arbeiders aangetrokken. Spr. besloot
met den wensch. dat Haarlem moge groeien en
bloeien, omdat In de welvaart van een stad ook
ligt de welvaart der arbeiders.
De voorzitter, de heer J. W v. d. Akker, zelde
in zijn openingswoord dat het vijftigste jaar
van den bond zeer vruchtbaar is geweest, vooral
omdat het zich gekenmerkt heeft door een
verdere verdieping op de groote taak, die de
Bond heeft.
De studiedagen vormden weer het hoogtepunt.
Er is een kleine ledenwinst te boeken. Het win
nen van nieuwe leden, vooral onder de jonge
arbeiders, is een noodzakelijke voorwaarde voor
het behoud van een frissche, krachtige organi
satie. Na er op gewezen te hebben dat de in
voering van „Herstel" in 1937 zoo goed als ge
heel haar beslag heeft gekregen, herinnerde
spr. er aan, dat „Herwonnen Levenskracht" op
15 Juni as. 25 jaar bestaat. In dien tijd werden
meer dan 6000 patiënten naar een sanatorium
uitgezonden. Helaas is er een voortdurende
wachtlijst van bijna 150 patiënten en deze wacht
lijst moet worden weggewerkt. Dat zou het
schoonste geschenk voor de jublleerende ver
eeniglng zijn. De samenwerking met het Ver
bond, de vakbonden en de instellingen was uit
stekend. Spr. memoreerde het succes van de
Katholieken bij de verkiezingen In 1937, voor een
deel mede te danken aan de voorlichting, die
de R. K. Volksbond op de ontwlkkelingsavonden
«at.
Voorts wees spr. uitvoerig op de taak van den
bond: mede te werken aan het behoud en de
bevestiging van de waarheid, den arbeider bewust
te doen zijn van zyn eigen persoonlijkheid en
hem maatschappelijk de plaats te geven die hem
toekomt. Dat hebben wjj in de afgeloopen 50
jaar bereikt.
De naaste toekomst aal het bewijs moeten
leveren of men de R. K. arbeiders ala een vor
mend deel van de katholieke gemeenschap wil
erkennen.
Zon op v.m. 5.05 onder nsn. 8.49. Licht
op n.m. 9J9 Maan op n m 1L41
onder vjn. 7.12. Laatste kwartier 22 Met
De examencommissie vkn de RK. Gestichte-
artsen-vereeniging heeft de overgangs-examem
afgenomen In Huize „Sancta Maria” te Noord-
wijkerhout.
De uitslag der examens luidt:
Eerste overgangsexamen 17 candidates
Geslaagd: de leerling-verpleegsters Th. Bal-
tussen; H. Brand; A. Dijker; M. Enthoven;
Garnier; J. Kamps; C. Kerklaan; F. Tin
Meulen; A. van den Ouwelant; A. Schloorl; M-
Werkhoven.
Tweede overgangsexamen 11 candidates
Geslaagd: M. Altorf; P. van Baarle; M ws.
N. Broekhuizen; C. Dijker; H. Peelen; A P»"
man, M. Reewijk, X de Vries. X Vendrig,
Zewald.
Om 12 uur volgde officleele ontvangst ten
stadhulze, waar de burgemeester dr. J. E. baron
de Vos van Steenwyk, de volgende rede hield:
Het gemeentebestuur van Haarlem maakt
gaarne gebruik van deze gelegenheid om uw
bond geluk te wenschen by zijn gouden feest.
Het komt eigenlijk wel wat achteraan met
dezen ‘gelukwensch, want uw feestviering hebt
ge reeds achter den rug en ongetwijfeld Is gis
teren door meer bevoegden dan ik op welspre
kende wijze in het licht gesteld wat de betee-
kenis Is van uw bond voor het katholieke volks
deel in dit uw diocees.
Maar de gelukwensch van overheldszjjde heeft
toch nog wel een bijzonder cachet, daar hij niet
komt uit eigen kring van geestverwanten, maar
van een zijde, die aan geen bepaalde levensbe
schouwing of geloofsovertuiging voorrang boven
andere toekent, ja deze grondwettelijk niet mag
toekennen, maar die aan allen een vrije ont
wikkeling waarborgt voor en in zooverre als
zij het bestaande gezag erkennen en zich aan
Lands wetten onderwerpen.
Dat uw Volksbond dit steeds heeft gedaan en
van zins is dit te blijven doen, daarvan getuigen
niet alleen de woorden van uw bondslied, maar
daarvan hebben ook getuigd uw daden in deze
halve eeuw. En daarom kan ik ook als vertegen
woordiger van die overheid ..met onbeklemde
berst" u mijn gelukwenschen aanbieden.
Uit uw feestgids heb ik vernomen, dat eei>
kleine aanleiding de stichting van uw bona
Ingediend zijn wetsontwerpen betreffende da
verlengde contlngenteerlng van don^ta»0J*J^
van den invoer van metaaldraadgloeilampen
betreffende’ de bij Koninklijk Besluit met m
gang van 1 Maart jJ. Ingestelde regeMng v*»
den invoer van linnen en/of katoenen knoopt
Het was wel een overhaast vertrek uit de
haven van Nleuwediep, dat het begin
vormde van de reis van Hr. Ms. Java naar
Oost-Indië en half Den Helder was nog
niet „op post" om familielid, vriend of ken
nis op onzen gemodernlseerden kruiser
een laatste afscheid toe te wulven.
Veertien dagen geleden stond voor de Alk-
maarsche rechtbank terecht de voormalige
wethouder van Schagen J. Sch. van beroep
accountant en belasting-adviseur, thans gede
tineerd. die gemengd is in een aantal belasting
fraudes en in dit geval beschuldigd werd van
medeplichtigheid aan het doen van onjuiste
opgaven aan de bétastlng-admlnlstratle, ge
pleegd door den winkelier J. B. te Schagen.
Ook B. stond toen terecht. De Officier van
Justitie had tegen Sch. een gevangenisstraf
van een jaar geëlscht en tegen B. zes maan
den.
De verdedigers mr. Buiskool en mr. Scbolte
hadden tot vrijspraak geconcludeerd.
Haarlem, Th. J.
en H. van Rooijen, Amsterdam,
herkozen. In de vacature H. J.
werd benoemd de heer Fr. Schets te Vlis-
slngen.
Het doen voorkomen, met name in het
katholieke deel van dit volk, dat door de
hooge gezagdragende overheid toestan
den worden toegelaten, die het licht niet
mogen sien, is onverantwoordelijk met vuur
spelen. Ook de katholieke arbeiders sullen
dit on.-Nederlandache, tegen onze priesters
en het wettig gesag gerichte, het noodzake
lijke vertrouwen ondergravende en onze
volkseenheid verscheurende gedoe niet dul
den. (Applaus.) Spr. vertrouwde dat de re-
geering het recht zal handhaven in elk deel
van ons land en ter bevestiging van dat
recht van haar gesag gebruik aal maken,
ook tegen snik onverantwoordelijk gestook.
En w(j roepen onsen katholieken vrienden in
het Zuiden toe, dat w(j een met hen s(jn In
•t handhaven van den Nederlandse hen volks
geest, die klaar en zuiver is als de lucht
waarin wij leven en w|j niet sullen toe
laten dat deae vertroebeld wordt. (Applaus).
(Van een bijzondëren medewerker aan boord
van Hr. Ms kruiser ,4ava").
In de middagvergadering gaf de kemlelder,
Pater Alexander enkele beschouwingen over
de kernen. Hjj spoorde tot verderen uitbouw
van dit werk aan.
De voorzitter deelde een en ander mede
over het uitvaardigen van manifesten door het
R. K. Werkliedenverbond. Door geldgebrek kon
dit niet maandelijks gebeuren. Spr. zette uit
een, dat het platteland niet verwaarloosd
wordt door den R. K. Volksbond.
Het zou zeer toe te
vanwege den R. K. V<
bedevaart naar Heilo v
rlge maal waren er reeds 1100 deelnemers.
De grondslagen voor de Volkscredietbank
zijn gelegd deelde spr. mede. Het is een zeer
moeilijke kwestie, die thans nog niet rijp Is.
Zoodra de voorbereidingen gereed zijn worden
nieuwe mededeelingen gedaan. De afdeellngen
hebben dan een groote taak.
De moeilijkheden van het wederzijdsch lid
maatschap dienen de afdeellngen zelf op te
lossen. De verhouding met de standsorga-
nlsatie van den Werknemenden Middenstand
is goed. Die met de St. Joseph-gezellenveree-
nlglngen is echter niet ideaal en al
tijd onbevredigend geweest. Het is
handhaven, dat de vereenlglngen als
delingen tegenover elkaar staan (applaus).
Spr. had de verwachting, dat de
hierin verbetering zal brengen.
De aftredende bestuursleden P. Dekker,
H. Mouwens, Schiedam
werden
Kuiper
Daarom zal voor de velen juist de ouderen
die in het belang van de kinderen of het
welzijn van de vrouw maar alléén hun plun-
jekist of koffer gepakt hebben en voor wie het
vertrek van Hr. Ms. „Java” een afscheid voor
twee lange jaren beteekent het gevoel wel het
best geschetst kunnen worden met de woorden
van Lamartine: Partlr c'est mourlr un peu.
Maar daarnaast staat een groote groep van
jongeren, die hun eerste wereldreis gaan
maken, die eindelijk hun droomen vervuld zul
len zien, die landen, volkeren en gewoonten
sullen ontmoeten, die zoo geheel verschillen van
ons klein Nederlandje en zijn nijvere, nuchtere,
weinig-romantlsche bevolking; zjj zullen over
weldigd worden door de elkaar verdringende
nieuwe indrukken; hun karakter en denkwijze
zullen er door worden beïnvloed; zij zullen als
oudere, wijzere jonge menschen terugkomen.
Hen zal het afscheid even met weemoed
hebben vervuld; geen mensch ontkomt daar
aan, maar het zal niet zoo diep en heftig heb
ben ingegrepen in hun veerkrachtig zieleleven,
omdat het vooruitzicht van het groote onbe
kende, dat zij tegemoet gaan, al het andere
overschaduwt.
Gelukkig was er niet veel tijd voor sombere
of andere gedachten, want dadelijk na het ver
laten van de haven werd hard aangepakt.
Er waren op den laatsten morgen nog tallooze
kisten, koffers, victualie, enz. aan boord geko
men, terwijl ook het stof van vele steden door
de vaarwelzeggers op het dek en in de verblij
ven van Hr. Ms. ,4ava” was achtergelaten.
Er ging menig uur mee heen, maar daarna
was alles ook „vierkant”, zooals de geijkte term
luidt.
Den stijven, kouden Noordooster, die al zoo
vele dagen in West-Europa de menschen met
verkoudheden ea griep bedeelde, hadden wij
achterin; hij verloor daardoor veel van zijn
kwaadaardigheid en zacht wiegend op de gol
ven ploegde het schip zijn weg door een rus
tige Noordzee, Engelsch kanaal en Oceaan en
de Zondagmorgen, die ons voor Gibraltar zag
verschijnen, straalde van warmen zonneschijn,
zoodat met één slag alles wat jekker was van
het schip scheen weggevaagd.
De vaart door het Engelsch kanaal Is altijd
weer in hooge mate belangwekkend. Een groot
deel van de wereldscheepvaart perst zich in
beide richtingen door het smalste gedeelte,
bekend als Straat Dover of het nauw van Calais
en zelfs een volkomen buitenstaander zal zich
hier een Indruk vormen van de enorme betee-
kenis, die de scheepvaart voor het verkeer en
De Geestelijke Adviseur, Dr. Olierook, hield
een toespraak, waarin hij zelde, dat de wour- -
den, op dit feest gehoord, moeten worden uit- I
gedragen en de resultaten daarvan moeten in
de komende jaren getoond kunnen worden. Wij
weten, dat we op den goeden weg zijn. Dus I
vooruit in eendracht en werklust! Nieuwe tij- -
den. nieuwe elschen, nieuwe strijd, maar als I
we eendrachtig blijven, kan men niet meer
vernietigen, wat we in vijftig jaar hebben op-
gebouwd. Op de arbeiders Is de hoop en de
verwachting gevestigd, en al worden hun lei
ders verdacht gemaakt, toch dienen zij voort
te gaan In eendracht te strijden voor al het
goede, dat de R. K. Volksbond geeft. Door een
harmonieuze samenwerking van geestelijke
verdieping en sterke maatschappelijke actie
tal veel bereikt kunnen worden. WU katholie
ken hebben de toekomst in handen!
Gelukkig de mensch die overal wel-
gemeenscha-p. Kr zifn lieden een
sfeer van opgewektheid om nch
scheppen. Hun vriendelijk woord, hun
glimlach, hun troostende raad zijn
voor zoovelen een hulp. Ze ergeren
niemand, ze spreken van niemand
kwaad, ze benadeelen geen mensch ze
dringen zich niet op, ze bemoeien zich
niet met andermans zaken, ze steken
hun neus niet in aangelegenheden
welke hen niet aangaan. Kortom: er
zijn menschen die overal gaarne ge
zien worden, die immer welkom zijn
bij lief en b(j leed, ja, vooral ook bil
leed. Ze deelen in uw blijdschap ze
troosten in uw leed. Houd hen tn
eer et Welkom I
pertinent
voort, niet vermoedend wat haar boven
convooidienst van Hr. Ms. „Nautilus” overnam, hoofd hing. Even later werd het meisje ultge-
noodlgd thee te komen drinken. Hierbij bleek
haar, nadat zij een slokje gedronken had, dat
er iets in de thee was gedaan. Dit bleek zout
zuur te zijn. Haar meesteres, ziende dat slj met
haar poging tot vergiftiging geen succes had.
sloot de deuren van het vertrek af en bedreigde
het meisje met een tweetal messen, die zü uit
de tafellade te voorschijn had gehaald.
Ten einde raad en in haar angst verklaarde
het meisje hierop, bereid te zijn drank te gaan
halen. Mevrouw begaf zich hierop naar een an
der vertrek om het daarvoor benoodlgde geld
te halen, van welke gelegenheid het meisje ge
bruik maakte om door een openstaand raam
te springen en langs het achterhuis te ontko
men.
Zij begaf zich ijlings naar de politie, die zij
van het gebeurde op de hoogte stelde. Onmid
dellijk werd een uitgebreid ondersoek Ingesteld,
hetgeen een groote opschudding in de anders
zoo stille buitenwijk teweeg bracht.
De oorzaak moet gezocht worden in het feit,
dat de vrouw zeer drankzuchtig was en niet
in de gelegenheid werd gesteld hieraan te vol
doen.
zen, die zich verzekerd hebben bij een organl-
satle, achtergesteld worden bij de ongeorganl-
•eerden, b.v. inzake den brandstoffentoeslag.
De Alkmaarsche rechtbank wees heden von
nis en veroordeelde na een uitvoerige moti-
veering J. Sch. tot acht maanden en J. B. tot
drie maandSn gevangenisstraf.
Terwijl onder de beproefde leiding van kapi
tein Kuiper 't groote schip langzaam de haven
werd uitgesleept, kon men vanaf de hooge brug,
toen deze de Hoofdgracht passeerde, honder
den, misschien* wel duizenden menschen In
ijltempo zich naar de buitenhaven zien spoeden,
om nog Iets te zien van het Interessante
schouwspel, dat t vertrek, van een oorlogsschip
naar Indië altijd weer biedt.
Men zag moeders, die kinderwagens aanzet
ten tot een snelheid, die een Bugattl-raceaüto
eer zou hebben aangedaan en ouden van dagen
bereikten een tempo, dat deed denken aan het
bekende reclameplaatje van Kruschenzout, waar
een oude heer, die last heeft van „that Kru-
schen feeling" over drie stoelen tegelijk springt!
Ik hoop dat het noch den moeders, noch den
Inzittenden van de kinderwagens, noch
ouden heeren slecht bekomen is.
De Oostenwind, die al eenlge dagen stond,
was hier de spelbreker; de waterstand zakte
tengevolge daarvan zóó snel en tot zulk 'n laag
peil, dat het uur van vertrek, dat reeds van
drie op twee uur gebracht was, nog meer ver
vroegd moest worden, en toen te half twee van
uit de machinekamer de mededeellng kwam:
„Schip Is stoomklaar", werd door den Com
mandant onmlddellljk de order aan de sleep-
booten gegeven het schip van den wal te trek
ken en bulten de havens te sleepen.
Een novum, tevens een aardig en zeer geap
precieerde verrassing was, dat op het plankier
stonden opgesteld de detachementen van de
Landmacht uit Amersfoort, die den dag voor
het vertrek de „Java" hadden bezichtigd en
zoodoende hadden kennis gemaakt met het hun
waarschijnlijk nog onbekende deel der weer
macht, dat tot taak heeft buiten de grenzen van
het kleine landje aan de zee de eer van de
Nederlandsche driekleur hoog te houden en
haar te doen eerbiedigen.
Mogen meerdere malen deze bezoeken vol
gen; zij zullen leiden tot onderling begrijpen
en wederzijdsche waardeering, die de hechte
basis moeten vormen voor vruchtbare samen
werking.
En zoo wendde de .Java" dan den steven
naar zee; de turbines begonnen, monotoon
zoemend, hun arbeid en weldra stuurde het
schip met 16 mijlsvaart door het Schulpengat
de Noordzee in, haar eerste doel: convooidienst
In Straat Gibraltar, tegemoet.
Het zal met gemengde gevoeles
weest, dat de verschillende groepen
dus het leven d# volken beteekent
Vooral valt het groote aantal tankschepen
op, dat hier, evenals op alle knooppunten van
wereldverkeer, passeert en wanneer men dan
weet, dat er altijd nog, ondanks gestagen aan
bouw, tekort Is aan scheepsrulmte voor ollever-
voer, dan dringt de gedachte zich op: de wereld
heeft onlesch baren dorst naar olie gekregen en
wie de olie beheerscht beheerscht de wereld.
Met rechtmatlgen trots zal het dan lederen
Nederlander vervullen, wanneer hij bedenkt,
welk een voorname rol ons kleine landje bij de
productie en verdeeltng van dit vloeibare goud
van den hedendaagschen tijd speelt, doordat de
leiding van een der belde grootste ollebedrij-
ven, de „Koninklijke”, bijna geheel in Neder
landsche handen ligt. Het tot stand brengen
van dien machtigen Invloed Is het levenswerk
geweest van Deterding.
Maar meer direct imponeerend, meer gewel
dig in zijn verschijnen Is dat andere bolwerk
van Engelands wereldheerschappij: Gibraltar.
Want de Engelsche Kanaalkust ligt meestal
verschblen in een meer of minder dikken mist,
terwijl Gibraltar gewoonlijk, en zoo ook op dien
prachtlgen Zondagmorgen, helder en geweldig,
alies-overheerschend, voor het oog van den zee
vaarder uit het blauwe water van de Mlddel-
landsche Zee oprijst.
En tusschen die door de eeuwen geteekende
rots, die als een reusachtige sfinx in zee,
dreigend in zijn onbewogenheid, uitsteekt in de
Afrikaansche kust Voeren weer
scheepvaartlijnen, die het Oosten
aardbol met het Westen verbinden.
Het zijn evenzoovele slagaderen, waarlangs
de levenssappen den Volkeren toevloeien en
het is weer het machtige Brltsche rijk, dat dit
belangrijkste punt van het wereldverkeer be
heerscht vanaf de rots Gibraltar en vanuit de
haven aan haar voet, waar de Engelsche slag-
vloot een veilige ligplaats vindt. En in de on-
mlddellijke nabijheid van die rots, die herscha
pen is in een onneembare vesting, speelt zich
thans een deel af van de Spaansche tragedie,
die tevens de reden vormde van het binnenloo-
pen van Hr. Ms. „Java” in de haven van Gi
braltar en ons verder optreden In de Straat.
Maar men voelt het dadelijk, als bij intuïtie:
alles wat zich hier afspeelt, gebeurt onder de
waakzaam-spiedende oogen der Engelsche
wachters op die hooge rots en bij de gratie van
het Brltsche rijk.
En men begrijpt ook dadelijk met welk een
intensieve belangstelling het sterke Albion den
gang van zaken hier en in den geheelen Spaan-
schen burgeroorlog volgt, waar in dien Moedigen
broederstrijd zooveel machtige bultenlandsche
tendenzen merkbaar zijn.
Want Engeland kan niet gedoogen, dat een
andere groote mogendheid tegenover of naast
Gibraltar een even-machtlge basis en even ge
weldig bolwerk van wereldheerschappij krijgt,
waardoor zijn eigen domlneerende positie zou
worden bedreigd.
Het beheerschen van dit wereldcentrum is
voor dat land een levensbelang, nJ. om zijn
scheepvaart te beschermen en die van een
vijand te verhinderen* beide voorwaarden voor
het voortbestaan van het Engelsche volk.
Toen de „Java" door de Straat opstoomde
werd hij door verschillende kleine bewaklngs-
vaartulgen en een enkel hulpkrulsertje van
Franco nieuwsgierig bekeken. ZU kwamen aan-
stoomen en wanneer zij het schip voldoende
hadden verkend, draalden dj sf en verdwenen
weer.
HHIUIHHIIIiniHlinilHIIIIIIIUHIinillllKIIHIIUIIIIIIIIIIIIHIIItlMIIIUa
De atadstrelnen van Chicago die een ultge-
breld net, hoog verheven boven de straten,
hebben. a(jn in 198T voor hot eerst van hun
diensten gaan vertellen uitsluitend met oou-
rantenreelamo.
De aanoncee. die Iedere week veraohenon,
leverden reede in do tweede helft van dat jaar
eed toename op van 4.54 paaaaglere tegen
over do overeenkomstige periode in 1836.
Bovendien bleek dat nieuwe diensten door
dese service-roctamo soer snel Ingang konden
vinden.
Aangemoodlgd door dit succeo staat voor dit
jaar een nog grooter campagne In couranten
op net programma.
Maandagmorgen heeft
mevr. B. geb. K. te Tiel
moordaanslag gepleegd op
dfëhstmeisje Nelly Nijhof.
HILVKR8UM I, 1875 en 41M M.
NCRV-Uitzendlng
6.307.00 Onderwijsfonds voor de
Scheepvaart
8.00 Schrlftieslng.
8.15 Berichten.
8.30 Oramofoontnualek.
8.30 Gelukwenschen.
9.45 Gramofoonmusiea.
10.30 Morgendienst.
11.00 Gramofoonmuslek.
11.15 Zang en piano.
12.15 Gramofoonmuzlek.
13.30 Sollstencóncert.
2.00 Gramofoonplaten.
2 25 Utr. Strijkkwartet.
3.30 Gramofoonmuzlek.
3.45 Zang en viool.
4 45 Fellfltatlea.
6.45 Gramofoonmuzlek.
6.30 Causerie over het binnenaanvarlngs-
reglement.
7.00 Berichten.
7.15 Land- en tulnbouwpraatje.
7.46 Reportage.
8 05 Berichten ANP.
8.15 Orgelspel
8.00 causerie „Toerisme ea kunst”.
8.30 NCRV-Salonorkeet.
10.00 Berichten ANP.
10.05 Voor amateur-fotografeo.
10.20 Vervolg concert.
10.45 Gymnastiekles.
11.00 Vervolg concert.
11.30 Gramofoonmuzlek.
Ca. 11.80—12.00 Schrlftieslng.
HILVERSUM II, 301.5 M.
VARA-ültzenclng
(8.00—1000; 10.20—730 ea 800—11.00)
8.00 Gramofoonmuzlek.
8.16 Berichten.
030 Voor de keuken.
10 30 Voor arbeiders in Continubedrijven.
1130 Causerie.
12.00 Gramofoonmuslek.
12.15 Berichten.
12.45—1.45 VARA-Orkest.
2.00 Knlples.
630 Esmeralda-Bepte* m. m. V. I
630—635 Reportage.
7.00 Gramofoonmuslek.
7.06 Koorzang.
8 03 Berichten ANP
8.15 ,Sylvla"-Amuaementaortoaet.
8.45 Radiotooneel.
9.16 ,Bn nu.... Oké”.
10.30 Berichten ANP.
10.36 Hnrpvoordracbt.
11.00 ..Sweetness and Rhythm", concert.
11.16 Fragmenten uit de operette .Das Ml-
nlsterlum ut beleldlgt".
11.45 Gramofoonmuslek.
DROITWICH, 1600 M.
11 20 Gramofoonmuzlek.
1236 BBC-Varléte-orkeet.
1.05 Gramofoonmuzlek.
1.50—2.20 Klelnorkeat.
3 10 John McArthur Kwintet.
835 Orkest m. m. V. soliat.
Het jaarverslag 1937 van den penningmees
ter, den heer W. IBtelnmeta, werd evenzoo
goedgekeurd. HeVtaluit met een voordeelig saldo
van ruim 153 op een eindcijfer van 39.304.
De balans 1938 lokte uitvoerige discussies uit,
want de financieele toestand van den Bond
Is niet zoo heel erg gunstig. Mocht men dit
jaar goed kunnen „boeren" dan zal het be
stuur overwegen een bedrag te reserveeren
voor den Rome-tocht van werklooze leden. De
afdeeling Vllssingen stelde voor om bij de
daarvoor In aanmerking komende Instanties
ernstig aan te dringen op een spoedige tot
stand koming van een verbeterde wettelijk ge
regelde ouderdomsvoorziening en pensionnee-
ring op 60-jarlgen leeftijd.
Het bestuur was het met de gedachte van
dit voorstel eens en verwees naar het R. K.
Werkliedenverbond, dat dit in zijn adres aan
de regeerlng heeft bepleit.
Verschillende afdeellngen hadden wenschen
inzake de steunuitkeerlngen. Het bestuur her
innerde eraan, dat de commissie Fockema An-
dreae de steunregeling nader zal onderzoeken.
Algemeen klaagde men erover dat werkloo-
Maandagmorgen werd te Haarlem in t gebouw
8t. Bavo de Centrale Raad gehouden van den
Ned. R. K. Volksbond in het bisdom Haarlem,
nadat in de St. Joeephkerk door kapelaan J.
R. F. Versteeg de jaarlijksche H. Mis tot Intentie
van de levende en overleden leden van den bond
was gelezen.
zijn ge-
laruit de
500-kopplge bemanning bestaat, Den Helder en
zijn trouwen wachter, den Langen Jan, onder
de heldere kim zagen verdwijnen.
Voor de ouderen, die reeds meerdere reizen
gemaakt hebben en voor wie groote stukken van
den aardbol niet onbekend meer zijn, zal het
afscheid van bet gezin zwaarder hebben ge
wogen dan het vooruitzicht dat overigens
altijd aantrekkelijk blijft de wijde wereld weer
te zien met het vele schoons en indrukwek
kends, dat zij biedt.
Naarmate men ouder wordt, heeft men zich
meer gehecht aan het gezin, dat vaak ten koste
van zooveel zorg en opoffering Is gekweekt en
in stand gehouden, want is er Iets, dat de ge
zinsbonden zóó hecht maakt, als de gezamen
lijke strijd om het beste ervan te maken, wat
er van te maken is?
Zondagmorgen hield de Ingescheepte domi
néé, Ds. Oegerna, een korten kerkdienst, die
voor iedereen verplicht was en waarbij het on
derwerp en de gedachtenformuleerlng zóó wel
gekozen waren, dat Katholiek zoowel als pro
testant er door werden gesticht.
's Middags was het passagieren en wanneer
men vanuit zee al een Indruk heeft gekregen
van Gibraltar als onneembare vesting, dan
wordt die nog versterkt, wanneer men een wan
deling rond de rots maakt.
Waar de natuur waar even faalde, is de men-
schenhand daaraan tegemoet gekomen door
tonnen bazalt en gewapend beton en van alle
kanten en In alle richtingen staken de kanon
nen uit de schietgaten of van bovenaf de rots.
Het zal velen niet bekend zijn, dat tusschen
het Engelsch gebied en Spanje een neutrale
zóne van enkele kilometers ligt. Deze zóne Is
een oi>en, onbebouwde vlakte, die geheel is te
overzien en waar niemand kan passeeren zon
der door de Engelsche bewaking te worden op
gemerkt. Bovendien wordt de Engelsche grens
gevormd door een hoog, puntig ijzeren hekwerk
waarboven en waarachter nog een prikkel
draadversperring Is aangelegd.
Velen van ons hebben voor dien „barrier"
staan kijken naar dat arme Spanje, dat dood
bloedt aan Innerlijken strijd. 2 KM. verder lag
Llnea, het kleine Spaansche grensstadje, waar
over in het begin van den burgeroorlog zooveel
Is te doen geweest, en waar, naar een Engelsch
grenswachter mij vertelde, de executies by hon
derden plaats vonden.
Maandagmiddag na vast werken ril niet
lezer In Holland werd er door velen gezwom
men langszij van het schip in de haven van
Gibraltar; ik ael het u In T begin reeds: het is
hier zomer met stralenden zonneschijn!
Dinsdagmorgen nam Hr. Ms. „Java" den
convooidienst over van Hr. Ms. „Nautilus”, die
eenlge dagen van een welverdienle rust in hte
schilderachtige, gezellige Tanger ging genieten.
Om 8 uur ’s morgens meldde zich reeds het
eerste schip, de „Slantar” van den Rotterdam-
schen Lloyd en regelmatig volgden meerdere: de
Palembang, de Tajandoen, de Woensdrecht,
Trajanus en Macomo en andere; zij kregen
alle eerst een doorzoekingsofficier agp boord
en telkens lag vlakbij, als 't ware er bovenop,
een FTanco-scbeepje
Maar in de verte lag dan de „Java” en fier
stak het rood-wlt-blauw af tegen den helderen
hemel van de Mlddellandsche Zee en by de ka
nonnen en de vuurleidingslnstallaties stonden
de menschen klaar om in te grypen, wanneer
de eer of de rechten van die vlag die wel
licht de eerste der thans bestaande is geweest,
die over de wereldzeeën wapperde dat zou
den vragen.
Eenmaal voer zelfs een hulpkrulsertje van
Franco tusschen de „Java” en het geconvool-
eerde schip door; hoffelijk was dat niet.
En thans, Donderdagavond, ligt Hr. Ms. ,Ja-
va” ter reede van Tapger en maakt zich gereed
om de doopplechtigheid van Prinses Beatrix
te vieren, waarby Hr. Ms. Gezant, de heer
Gerth van wyk, aanwezig zal zyn. Morgen
vroeg zal het anker weer gelicht worden en de
koers zal dan getrokken worden naar Napels,
een belangryke stad in een belangryk land,
waarover in een volgenden brief meer.
w n w as
5.10 Gramofoonmuzlek.
-- 5.20 Henry HoII'b orkest.
7.00 Harmonle-orkest m. xn. V.
7.50 BBC-8lngers.
8.20 Geraldo’s orkest en solisten.
9.20 Berichten.
10.00 Orgelspel.
10 30 4de acte ..Das Rhelngold", opera.
11.20 Nachtegalenzang.
11.30 Oscar Rabin’s Band.
11.60 Awing time".
RADIO-FARI8, 1648 M.
8.10, 8.66, 1030 en 1130 Gramofoonmuz.
1236 Jane EvrarCfa orkest.
130 Zang.
3.06 Planovoordracht.
3.20 Zang.
4.20 Zang.
4.35 Planovoordracht.
6.20 Glardlno-orkeet.
8.60 Viool en pleno.
9.20 Variétéprogramma.
103011.06 Gramofoonmuslek.
KBUIBN, 456 M.
8.50 Orkest.
12.20 Militair concert.
135 Gramofoonmuzlek.
230 Populair concert.
4.60 Orkest en planoduo.
5.60 Cembalovoordrecht.
730 Weensch Symphonle-orkeet m. m. v.
sollet.
9.20 Koorconcert.
9.50 strijkkwartet en solisten.
1036 Gramofoonmuzlek.
10.60 Kleinorkest en solisten.
1230330 Danziger Landeecrkeet.
BRUSSEL, 382 en 484 M.
322 M.
12.20 Gramofoonmuzlek.
12.50 en 130 Omroepdansorkest.
1.502.20 Gramofoonmuzlek.
5.20 Planovoordracht.
6 50 Gramofoonmuzlek.
7.20 Omroepdansorkest.
630 Symphonle-orkeet en soliste.
9.60 en 10.601130 Gramofoonmuzlek.
484 M.
12 20 Gramofoonmuzlek.
12.50 en 1.30 Omroepklelnorkeet.
1.50230 Gramofoonmuslek.
5.20 Omroepealonorkest.
5.50 Viool voordracht.
6.05 Vervolg concert.
636, 7.06 en 736 Gramofoonmuslak.
8 20 Klelnorkeet en solist.
5.50 Radiotooneel.
935 Vervolg
1030 en 10*
DEUT8CHLAND6ENIWB. 1571 M.
730 Omroeporkest.
830 Orkest, kletnorkest en solisten.
9.20 Koorconcert.
9.50 Gramofoonmuslek.
1030 Berichten.
10.50 Kamerorkest.
11.05 Ber.
1130 Klelnorkeet en solisten.
1230—320 Dansorkest, r
on vocaal duo.
