Regeermgsstandpunt inzake
werkloosheidsbestrijding
I
ONS BLAD
ZWARE AARDSCHOKKEN
IN INDIË
DE BAROMETER
Openbare werken zijn noodig; verhooging
van het crediet voor het Werkfonds
tot f 60 millioen
Hodza noodigt
Henlein uit
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAB
BUIKBANDEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
OOK SPOORFONDS
Een kans voor de
niet-inmenging
Het nieuws van heden
Generaal Cedillo
gevlucht?
VEREENIGDE katholieke PERS
»Hnfai
1.
2.
3.
rmper
6.
Varkenspest te Soest
Twee machinisten
gewond
De eücAen van Henlein
Signaal was verkeerd gemaakt
Britsche ambassadeur informeer,
te Berlyn
Fransch-Britsche overeenstem
ming opent de mogelijkheid
voor een accoord
Een groot aantal huizen
vernield of beschadigd
Henlein bevindt zich in
Oostenrijk
Kard. Pacelli bij den
H. Vader
Protest tegen Australisch uitvoer
verbod voor ijzererts
De „vliegende dokter”
was zoek
Slecht weer aan het
front in Spanje
DIT NUMMER BESTAAT UIT
12 BLADZIJDEN
In verschillende plaatsen kwam
het tot ernstige botsingen
met de Sudeten
Duitschland en het
Eucharistisch Congres
Als Pauselijk Legaat op het
Eucharistisch Congres
Kerkelijke plechtigheden in
het Berlynsche bisdom
voorgeschreven
Het ongeluk bij Charing
Cross
Sin Tsjoe Foe door de
Japanners bezet
Ongeluk in de werkverschaffing
der Maaskanalisatie
-
ver
T roepen-concentr atie
in Duitschland
Da krijgsoperaties hebben
een traag verloop
De Italiaansche pers
gebeten op Frankrijk
Een protest van Mgr.
O’Rourke
Da thans verschenen Memorie van Antwoord aan de Tweede
Kamer in zake hei wetsontwerp tot verhooging van het crediet
voor het Werkfonds kan in het kort in de volgende punten wor
den eamengevai:
De regeering stelt zich in de M. v. A. op het standpunt, dat
de werkloosheidsbestrijding allereerst moet worden gezocht
binnen het kader van het bedrijfsleven door opvoering van
het bedrijfsleven, doch dat, waar opvoering van hei bedrijfs
leven tijd vordert en bovendien niet alle arbeidskrachten zal
aboorbeeren, openbare werken noodig zijn.
Hei aangevraagde crediet voor het Werkfonds wordt ver
hoogd mei 30 millioen en gebracht op 60 millioen.
Gewezen wordt op de verhoogde activiteit van het “Werk
fonds. Terwijl in 1937 in totaal 17 millioen werd geblokkeerd,
is in de eerste 4 maanden van 1938 22,5 millioen en in de
eerste 5 maanden van 1938 37,5 millioen geblokkeerd.
Aangekondigd wordt een reorganisatie van hei Werkfonds
en de werkverschaffing.
Aangekondigd wordt hei in het leven roepen van een coör-
dineerende instantie voor werkverruiming.
Medegedeeld wordt, dat maatregelen in overweging zijn
-om ie bevorderen, dal de regeering grootere bevoegdheden
krijgt ter overwinning van weerstanden bij de uitvoering
van werkverruimingswerken.
7. Voorts zijn maatregelen in overweging betreffende grootere
bevoegdheid der regeering op hei terrain der arbeids-
spreiding.
8. Een beknopt overzicht wordt gegeven van hetgeen de regee
ring langs verschillende wegen gedaan heeft ter bestrijding
van de werkloosheid.
9. Hei Werkfonds zal tevens dienstbaar worden gemaakt aan
den bouw van woningen voor groote gezinnen.
ZATERDAG 21 MEI 1938
HN EN DEkTICSTE JAARGANG No. 195
NWWWWWIlilllll/f///////ZZ^
I
In den s' -u. t.e MeeeRze wem tmme 4e
rechtschen aangekomen ten Noorden van het
dorp Escrlche, dat zij achter zich lieten. De
Ivchtmacht en de artillerie worden weer volko
men verlamd door den terreintoestand en door
het weer. De operaties hebben een traag verloop.
NUTRICIA’S „CHOCOMEL"
DE FIJNSTE CHOCOLADEDRANK
NUTRICIA - ZOETERMEER
f
NOORQHOLLANDSCH DAGBLAD
r.
Unto W
•fone; U
en AU*
mb Amo-
ir Med».
her. Ds
rfenincu
NSDAO,
leid ta
Ier to-
De Japansche
cleft»'
van
•»N«
o
760
L
Mk
-Dekte;
L
kleine
Mededeelingen «ver de vi
jubileum van de militaire
De Eerste Kamer heeft de hegreedtaren
Ned.-Indië en Suriname aangename»
chen. Te
gezongen
eid; te
rouw a
lelvnnrt.
uur»
leled»
da<.
Hemel
de HX
tli
Jae*
ried»
Onrust tn Brazilië. Opstandige fascisten worden door regeeringsgetrouwe soldaten
naar de gevangenis gevoerd
Cedillo en haar vier dochters zouden per
auto reeds door Lardo op weg zfjn naar
Btpnsvtlle.
eid vou
en vjjf-
unie ds
egenheid
sHeeren
leren ik
e 10 ur
■ascbes.
ui Oen
ent#-
1 UB
sgaart
ircum;
-Ju»-
doch zfjn
eter meer
DAG tjjn
van Alle
urger-
als 1*
verle
er»»
Henlein bevindt zich op het «ogenblik in de
Ooetenrljksche Alpen. Van verschillende kan
ten verzekert men, dat dit verblijf sedert eer.l-
gen tijd reeds in het voornemen lag. aangezien
Henlein na zijn reis naar Londen behoefte had
aan rust.
De Italiaansche vlieger Schiona maakte
dezer dagen zijn 1000ste vlucht over de
Alpen. De jubilaris werd na dezen tocht
op het vliegveld Tempelhof by Berlijn
gehuldigd.
t ter o-
XXIVae
te Brute,
ristlsehea
voor di
teg» geen
ering ds
Paste,
e geste-
MAAK-
irvan de
le
an Mn-
O Ui»
H. M»
worden
faadte
Parocha
•en delen
3 «f
nau
ooper:
lia
•*d;
■ouw m
Onder leiding van Amy Johnson wordt in Engeland een corps van vrouwelijke
tijgers gegormi» dat paar. byzandeze opdrachten benut Kan wantea
'leren nis
Ü«r; U
issen ML
Lof mw
rtjk een hinderpaal vormen voor iedere mo-
geljjke verbetering der betrekkingen met Italic,
en dat bet veronderstelde parallëlisme tusschen
de Britech-Italiaansche betrekkingen en de be
trekkingen tusschen Rome en Parijs niet be
staat, omdat tegenover het leger van Franco,
waarin de Italiaansche vrijwilligers heldhaftig
medestrijden, de Fransche vliegtuigen en ge
weren staan.
BERLIJN, 20 Mei. (Havas.) Z. H. Exc. Mgr
Conrad Graaf von Preysing, Bisschop van Ber
lijn, heeft In het diocesane blad alle Katholie
ken van zijn diocees aangespoord om door het
houden van kerkeljjke plechtigheden tijdens het
Eucharistisch Congres te Boedapest hun mede
leven en hun eensgezindheid te betuigen, nu zij
self verhinderd zijn aan het Congres deel te
nemen.
Van 21 tot 25 Mei sullen lederen dag in de
8t. Hedwigs-kathedraal te Berlijn groote plech
tigheden worden gehouden.
Zondag zal Z.H. Exc. een pontificale H. MIs
opdragen, waaronder de Biaschop self aal
preeken,
I
Vrijdag werden onder da varkens van dan
landbouwer Altena aan de Wieksloot te Soest
verschijnselen van varkenspest geconstateerd.
Twee varken* zijn besweken. Uitgebreide
maatregelen zjjn getroffen om uitbreiding van
des* gevaarlijke veeziekte te voorkomen.
ROME. 30 Mei (D. N. B.) Z. H. Paus
Pius XI heeft heden Z. Etn. Kardinaal Pacelli,
den Pauseljjken Legaat op het Eucharistisch
Congres te Boedapest, en de leden der Pauselijke
delegatie in audiëntie ontvangen.
In de oonsistoriezaal van Castel Gandolfo
heeft Z. H. 200 deelnemers aan het Inter
nationaal congres voor scheikunde ontvangen,
die Hem werden voorgesteld door Nicola
Parravano, lid van de Italiaansche Academie
van Wetenschappen.
De gemeente Doorn gaat in beroep tegen de
niet-goedkeuring door Ge* Staten van het be
sluit tot aankoop van -Der HirMer".
Zeven verdachten staan terecht In verband
met den gooddlefsUI te Utrecht.
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt cl p.
regol; Ingezonden Mededeellngen 40 CL D. r.
B1J> CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor advert «eren bij abon
nement wordt op aanvrage gaarne door onie
LONDEN, 20 Mei. (Reuter.) Uit het officieel
onderzoek naar de oorzaak van de botsing van
den underground bjj Charing Cross is gebleken,
dat een signaal verkeerd was gemaakt tijdens
herstelwerkzaamheden, welke tn den nacht,
voorafgaande aan het ongeluk, waren gedaan.
BATAVIA, 30 Mel (Aneta). Het observatorium
te Batavia heeft om 00.42 Java-tljd een zware
aardbeving geregistreerd uit het Oost-Nbord-
Oosten, op een afstand van 2000 K M, vermoe
delijk in de Moluksche zee.
In het door Duitschers bewoonde gebied van
Eohemen hebben zich weer verschillede in
cidenten voorgedaan. Het Tsjecho-Slowaak-
sche agentschap Ceteka meldt, dat te Chomu-
tov vijf Tsjechische soldaten werden aang»
vallen door zestig Duitschers. Een soldaat werd,
ernstig aan het hoofd gewond, naar een zie
kenhuis gebracht. De aanvallers namen ds
vlucht. Polltieversterkingen zijn naar de plaats
gezonden.
(De uitvoerige toelichting ia elders In dit nummer opgenomen.)
Wanneer met de terugtrekking geen vor
deringen gemaakt worden in den tijd van
30 dagen na het herstel der contröle. zal
Prankrjjk zijn grenzen weer open stellen
Lord Plymouth heeft vanochtend een on
derhoud gehad met den Dultschen ambassa
deur en met den Sovjet-Russlschen zaakge
lastigde te Londen. De verbetering in den toe-
•tand is voornamelijk toe te schrijven aan de
Fransche concessies Inzake het terugtrekken
Vrijdagavond zijn betoogingen gehouden voor
bet .Duitsche Huis” te Praag, waar zich gis
teren incidenten hebben voorgedaan. Tsjechi
sche nationalisten en socialisten en vele voor
bijgangers riepen: ,Deve het Slavische Praag!”
Een sterke politiemacht handhaafde de orde.
Een voorbijganger werd gewond. Na midder
nacht keerde de rust in Praag terug. In totaal
zjjn dertig personen licht gewond.
Aan de terugtrekklngscommissle zal een
termijn van veertien dagen gegeven wor
den, na haar aankomst In Spanje, om zich
op te stellen. Na dezen termijn zal Frank
rijk het toezicht aan de grens der Pyre
neeën herstellen, op voorwaarde, dat tege
lijkertijd de contröle ter zee en aan de Por-
tugeesche grens hersteld wordt.
Het Mexicaansche ministerie van Oorlog
heeft vernomen, dat gewapende benden in Sap
Luis Potoel telefoonlijnen vernield en het trein
verkeer ónmogelijk gemaakt hebben. De benden
zijn doer de machinegeweren van milltam
vliegtuigen beschoten.
Generaal Cedillo heeft gisteren tegenover d«
pers verklaard, dat hfj niet het voornemen ge
had heeft een opstand te doen uitbreken. Op
het landgoed van den president zou een be
spreking tusschen Cardenas en Cedillo gevoerd
zijn.
PEKING, 20 Mel (Havas) De Jajxuische
woordvoerder heeft bevestigd, dat Sin Tsjoe FOe
geheel door de Japansche troepen is bezet. Ook
hebben de troepen verscheidene dorpen ten
Noorden en Noordwesten van de stad ingeno
men, terwijl zij aanvallen doen op Lan Feng
en Yoen Tsjeng, welke nog in handen van de
De waarnemers ter zee zullen het recht heb
ben hun taak uit te voeren in alle Spa an acht
havens, zoowel al* op schepen, die toebehooren
•an de nlet-iamenglngsmogendheden
PMctan.
i klndetui
Pzroctüt
iun eente
uur voor
m collecte
r plechti,
bloemen.
t. Vre^.
Genr.
w; Gert,.
Scherp
MADRID, 20 Mel (Havas) In de bergen
bij Cedrillas hebben zich hevige gevechten af
gespeeld. Zonder ophouden doen de rechtschen
aanvallen op Sierras de Oudar en Oorbdan. ZIJ
pogen naar het Zuiden door te drf
hierin nog niet geslaagd. Twintig
naar het Oosten zijn de troepen van Franco erfh
geslaagd vasten voet te krijgen op de hellingen
van de Pennaroya, by Alcala da la Selva. ZU
werden evenwel in een tegenaanval van Re re-
geeringstroepen teniggealagen.
Het Brltsche sa. Stancroft, dat naar Gibral
tar was gebracht, verdacht van het smokkelen
van wajienen, zal binnenkort zijn reis voort
kunnen zetten. BU onderzoek In de ruimen zijn
geen wapenen gevonden.
Naar Reuter uit Tokio verneemt, ont
kennen de Japanners in de meest krach
tige bewoordingen, dat Chlneesche vlieg
tuigen een aanval op Osaka en Basebo
zouden hebben gedaan.
BUREAUX:
ALKMAAR. Hof 6, Telefoon 4330 en 42»
PEN HElDER,4St*tlonsztrsat 4, Telefoon 771
HOORN. Ko«fcoort*weg 94, Telefoon 412
SCHAG^N Molenstraat 52. Telefoon BI.
ABONNEMENTSPRIJS:
l*«t Inbegrip van gratia ongave llenverzeke-
ring: voor Alkmaar flj— pet kwartaal of
15 cent» pet week, voor buiten Alkmaar
2.50 per kwartaal of 20 cent* por week.
Lfltg. N. V. Drukk. Do Spaamestad - Haarlem.
SAMARINDA, 20 Mel (Aneta). Te midder
nacht is de afdeellng Samarinda opgeschrikt
door een aardbeving, die eenlge seconden duur
de. Er is geen schade aangericht.
DONGOLA, 30 Mel (Aneta) Vannacht zijn
van 00.20 uur tot 7 uur alhier ongeveer 20 aard
schokken gevoeld. De eerste werd geconstateerd
om tien minuten voor half een, was hevig en
duurde een minuut.
De tweede was nog heviger dan de eerste en
had een duur van drie minuten. Kasten, enz.
zijn omgevallen. De menschen konden nauwe
lijks op de beenen blijven - staan en vluchtten
de straat op. De nacht werd buitenshuis door
gebracht. -1
Te Falee zjjn ruim vijftig en te Waal acht
huiven vernield of beschadigd. Te Mamboro
zijn zeventien huizen door een vloedgolf
meegeoleurd. Een Chlneesche vrouw is ver
dronken.
LONDEN, 20 Mei. (Reuter). De volgen
de bijeenkomst van de nlet-inmengings-
subcommlssle is vastgesteld op 20 Mei aa.
Het schijnt, dat de vooruitzichten op een
overeenkomst thans aanmerkelijk beter
zijn.
PORT DARWIN. 30 MeL (Reuter). Giste
ren hebben drie vliegtuigen vergeefs gezocht
naar den „vliegenden dokter”, dr. David King,
die met zijn piloot werd vermist tusschen
Wyndham en Victoria River Down*. Dr. King
was bij een zieke In het binnenland geroepen,
en had zich met zijn vliegtuig op weg be
geven. Heden werd hU teruggevonden, onge
deerd evenals zijn piloot, een honderdtal ki
lometers ten Noordwesten van Victoria River
Down*.
Australië tot het uitvoeren van Ijzererts.
BERLIJN, 20 Mei (Havas) De Brltsche
ambassadeur te Berlijn heeft hedenmiddag een
bezoek gebracht aan den staatssecretaris voor
Buitenlandsche Zaken. Welssacker, aangezien
Von Ribbentrop op het oogenblik afwezig *s. De
ambassadeur vestigde de aandacht van den
staatssecretaris op de geruchten, die de ronde
doen over troepenverplaatsingen naar de Dult-
sche grenzen nabij TSjecho-Slowaklje, en ver
zocht hem dienaangaande geruststehingen.
Men meent te weten, dat dr. Welssacker zich
beriep op generaal Keitel, die hem zou heb
ben verzekerd, dat er geen abnormale troepen
bewegingen voorgevallen zijn. Deze verzekering
in aan den Britschen ambassadeur medege
deeld.
De vrijwilligers worden verdeeld in vier cate
gorieën, zulks ten behoeve van de terugtrek-
n± luchtvaartmanschappen, zeelieden,
•teüders en technici.
Nadat het ontwerp was voorgelegd aan de
“•••re mogendheden, was de eerste indruk in
«Plomatleke kringen te Londen, naar het
■ebeen, gunstig.
Homeinsche middagbladsn proteeteeren
j£“leuw tegen de „Fransche Inmenging” in
01 een hoofdartikel schrijft de -Trt-
<l«t do intrigues der linkscben in Ftaok-
In Brltsche kringen wijst geen teeken op
•enig verlangen om, zelfs wanneer het moge-
•ou^xljn, invloed te oefenen op de Fran-
•obe houding ten opzichte van Spanje. Of-
Kb°on het Britsch-Italiaansche accoord opge-
•chert blijft tot de vrijwilligers teruggetrokken
•Dn, meent men te Londen, dat de aanwezig-
T*° Duitsche en Italiaansche wapens en
troePen in Spanje Frankrijk stelt tegenover een
•Potig strategisch probleem, dat bet alleen
*if behandelen kan.
Te Chodov had de politie eenlge Duitschers.
die Illegale pamfletten uitreikten, gearresteerd
Een- menigte van 300 menschen wilde de arresr
tanten bevrtftien, doch werd verspreid door de
gendarmerie, die van een gummiknuppel ge
bruik maakte. Een gendarme werd op den
grond geworpen, een andere gewond. Een be-
tooger liep verwondingen op, doordat hij viel
of in een bajonet liep. Drie Duitschers werden
gearresteerd. Ook hierheen zijn versterkingen
gezonden.
In den avond was het rustig in de stad. Win
kels en werkplaatsen waren den geheelen dag
gesloten. De fabrieken werkten, doch de meeste
arbeiders, die lid van de Sudeten-Duitsch»
party zijn, verschenen niet.
Vrijdag is te Dieden In de gemeente Raven-
stein op het terrein van de werkverwhaffing bjj
de Maaskanalisatie een vrij ernstig ongeluk ge
beurd.
Door het onklaar raken van een stoomachull
sloeg ean losse zandtreinlocomotlef op hoi.
Hierbij kwam de machine in botsing met de
locomotief van een uit de tegenovergestelde
richting komenden zandtreln. Belde stokers,
die het gevaar zagen aankomen, sprongen van
de machines en bleven ongedeerd. De machinist
van de losse locomotief kreeg bij de botsing
inwendige kneuzingen, terwijl die van den
zandtreln zware Inwendige kneuzingen en een
gescheurden schedel opliep.
Nadat dr. Baptist uit Megen de eerste hulp
had verleend, zijn belden naar het ziekenhuu
St Anna te Oss vervoerd. Voor geen van beide
slachtoffers bestaat levensgevaar.
DANZIG, 20 Mei. (Havas.) Tusschen den
Senaat rui Danzig en den Bisschop, Mgr.
O'Rourke is een conflict ontstaan. De Bisschop
heeft bij de nationaal-sociallstlsche autoriteiten
geprotesteerd tegen de beperkingen, welke bet
godsdienstonderricht In de scholen in den weg
werden gelegd.
Aangezien het protest van den Bisschop niet
aanvaard werd, heeft hjj een herderlijk schrij
ven gepubliceerd, waarin hij crltiek levert op
de nationaal-sociallstlsche methoden. De na-
tlonaal-aocialisten hebben op hun beurt de
ouders aangespoord de kinderen niet naar hst
godsdienstonderricht te zenden.
Het bestuur der Sudeten-Duitsche partjj deelt
mede, dat het naast de reeds genoemde eischcn
ook het recht tot het oprichten van politie
ke organisaties verlangt, alvorens onderhaade-
lingen met de regeering zullen worden ge
voerd.
De .Narodni Politlka'' schrijft, dat volgens
Inlichtingen uit goede bron Henlein Zaterdag
of Zondag een bezoek aan Hitler op den
Obersalzberg zal brengen.
Fransche concessies Inzake het
for vrijwilligers in categorieën.
Het ontwerp betreffende de terugtrekking
for vrijwilligers uit Spanje, waarover Groot-
Brlttannië en Frankrijk het eens zijn geworden,
behelst het volgende:
PRAAG, N MeL (Havas). Hedxa heeft
Henlein ■itgenoodigd t^t een onderhond
ever het naUohahteitenstatnt, dat thans
wordt voorbereid.
Algemeen gelooft men, dat dit onder-
hood de volgende week pinals aal vinden.
Mgr. Preysing heeft kerketUke plechtigheden
voorgeschreven in hef diocees Berign tjjdens
het Ewcharistisch Congres.
LARDO (Texas), 21 Mei. Volgens oe
Lardo Times” sou generaal Cedillo In een
vliegtuig uit den staat San Luis Petoet ge
vlucht zijn en op het vliegveld van Brons-
Df nht het thuis en vraagt h?t in cafe s en sport» »eertMeden
IN ALLE PLAATSEN VERTEGENWOORDIGD
