ONS BLAD
De Kardinaal-Legaat te
oedapest gehuldigd
De besprekingen met Henlein
worden voortgezet
ST.WIILIBRORDUS
p
r
ll
SI
S
Het nieuws van heden
De schoolstrijd in
Duitschland
DE BAROMETER
Japanners hebben
Lanfeng bezet
ONTMOETINGSA VOND IN
DE INDUSTRIEHAL
Terreurdaad in
Alexandrette
NOG DEZE WEEK EÉN
TWEEDE ONDERHOUD?
JOH.LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
RECHTHOUDERS
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
OOK SPOORFONDS
Vliegongeluk bij
Cleveland
««Ui
a r
s
DE DIRECTIE
Kardinaal Pacelli spreekt
Incidenten?
ie
Belgische missionaris in
China ontvoerd
Hoe Kerk en Staat
innig samengaan
Berlijn meldt nieuwe
incidenten
Alle inzittenden, negen mannen
en èen vrouw, in de vlammen
omgekomen
Tegenover de afgewende wereld
betuigen duizenden aan den Donau
hun geloof in Christus’ wonder
baar Sacrament
Verzachting van de deviezen
bepalingen, te wachten?
De nieuwste foto van Prinses Beatrix
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
Donderdag, Hemelvaartsdag, zal
dit blad niet verschijnen.
»-
het
dm
üe-
De Duitsche handel
vereenigde KATHOLIEKE PERS
H V.NEDERLVERZ.MU.
CATHARUNESINGEL48 UTRECHT
fRINGIM ’OT EIK BIDRAG
V»rt«g»"woord ger* gevraagd
De troepen trékken thans op
naar Tsjingtsjau
Protest van den bisschop van
Mainz tegen sluiting van
Katholieke scholen
Praag heeft Engeland, Frankrijk
en de Kleine Entente van de
onderhandelingen op de
hoogte gesteld
Op ut Mussoliniplein te Boedapest onderbrak Kardinaal Pacelli zijn triumphalen
tocht door de stad en verliet met Rijksbestuur der Horthy den auto om plechtige
woorden van begroeting te wisselen met burgemeester Szendy
5
Eenheid in liefde’
o
WOENSDAG £5 MEI 1938
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No 198
Turksch-gezinden overvielen een
dorp en doodden vyf personen
■•3
:teur)
O o
(Foto F. Ziegler, Den Haag)
toe-
de
liet
F
aoo riep de H. Augustinus uit.
Q.I
A
o
M
r
O
V f
I-
If
V -
an
as,
-en
A
Stand op Woensdag nr vjb.: 75B1
Vorigs «tand: 7814
ff
In dieit tusschent^d zal Hodza den plaatsver
vanger van Henlein, afgevaardigde Frank en
>et-
met
het
tie*
nr-
Dan trilde opeens een ontroering door de
ruime hal. De Kardinaal-Legaat ging staan
en begon de menigte toe te spreken, en plot
seling was het, alsof een electrische vonk in
de kilheid van de groote ruimte over allen
sprong. Een geheimzinnige geestdrift legde
een innig contact tusschen spreker en toe-
hoorders.
O sacramentum pletatte
O signum unltatis
O vinculum caritatis
stegen is van 118 milliard Mark in 1932 tot 210
milliard in 1937.
Japanners hebben Lanfeng beset en trekken
thans naar Tsjengtajan.
ekte
lijke
oeft
nen
een
Ifel-
tge-
e
a
I
1
t
t
t
l
Zoo waar als het is, dat de sonde de wereld
ongelukkig maakt, zoo waar is bet ook, dat de
godsdienst, die niet van menschen maar van
God komt, gelukkig en groot maakt Want de
godsdienst zet de burgers van den staat dot
goede daden aan.
Een zeer orlgineele huldiging besloot dezen
feestavond: nJ. een huldiging van het vols
met een zanghulde van de Hongaarsche Jeugd.
Een prachtig feestlied weerklonk.
Een Hongaarsche boer en twee kleine kinde
ren kwamen den Kardinaal eeren. Een kinder
koor met begeleiding van blaasorkest zong den
hoogen Kerkvorst tot slot toe.
Zoo heeft zich dan het Congres schoon inge
zet.
het
van
TIENTSIN, 24 Mei (Domei). Volgens een te
Tientsin ontvangen bericht 1» gisteren te Mal-
tatsjau aan den spoorweg PekingSoel-joean
de Belgische missionaris Pater de Wilde ont
voerd door acht bandieten, die een Japansche
vlag droegen. Japansche strijdkrachten achter
volgen de bandieten, die de bergen in zijn ge
vlucht.
Hun lijken zijn vrijwel onherkenbaar verminkt.
Ooggetuigen hebben verklaard, dat vlammen
uit heUvliegtuig sloegen toen dit zich op minder
dan 20 M. hoogte bevond, schijnbaar omdat de
bestuurder een goede landingsplaats zocht.
In de industriehal te Boedapest werd
plechtige ba - - -
waarbü Kard.
De onderhandelingen tusschen Hodsa en Hen
lein zullen werden voortgezet; snea verwacht
deze week nog een tweede onderhond.
Generaal Cedillo Is voornemens den opstand
voert te netten.
Nadat een aantal wetsontwerpen na korte be
spreking waren aanvaard, is de Tweede Kamer
begonnen met de behandeling van het wets
ontwerp tot wijziging VSO de Bédrjjfsradenwet.
1»
via
la
rd
te
kg
Tot advocaat-generaal b(j den Hoogen Baad
ztjn benoemd mr. A. Rombach en mr. J. G.
Holste (jn.
gehuldigd werd.
a
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
elt-
ar-
ml-
a
Na den minister voerde nog de burgemeester
van Boedapest, dr. Karl Baendy, in het Latijn
het woord, waarbij hy uitdrukking gaf aan de
blijde gevoelens van de burgerij dezer stad.
De derde spreker was Graaf Johann Zichy,
die namens de Hongaarsche Katholieke Actie
aller eerbied voor Christus’ Stedehouder ver
tolkte.
TOKIO, 34 Mei (Reuter}. De Japanners
beweren, dat zjj lanfeng hebben beset. In
de stad wordt nog gevochten.
De hoofdmacht van het centrale Chi-
neesche leger, die Lanfeng verdedigd heeft,
wordt in Westelijke richting door de Ja
pansche troepen achtervolgd. Het leger-
berfcht noemt Lanfeng *n belangrijken voor
post van Hankau.
De Minister deelde voorts mede, dat hij
opdracht had gegeven, de mogelijkheid na
te gaan, de zaken in bultenlandschen han
del te vergemakkelijken door een zekere
verzachting der deviezenbepalingen.
Zijn vreugde erover uitsprekend dat hier
dezen avond bewezen werd hoe Kerk en
staat innig te saam moeten gaan, verleende
Kardinaal Pacelli tpnslotte aan allen den
Pauseltjken Zegen.
BERLIJN, 25 Mei. (D.N.B.). Minister Funk
heeft op een bijeenkomst van den Duitschen
handel een rede gehouden over de beteekenls en
de taak van den handel in het natlonaal-
socialistische bedrijfsleven. HU verklaarde os.,
dat de totale handelsomzet in Duitschland ge-
Vervolgens beraadslaagde hij met verschillen
de Tsjech o-Slowaakse he persoonlijkheden, doch
bl) gebrek aan tyd heeft hij geen Sudeten-
Duitsche persoonlijkheden ontvangen
PRAAG, 24 Mei (Havas). Tijdens hun
onderhoud van gisteravond zijn Hodza en
Henlein overeengekomen, dat, gezien den
delicaten aard van den toestand, aan beidé
kanten volstrekte discretie betracht zou
worden over het verloop van de onderhsn-
delingen.
L
CLEVELAND (Ohio), 25 Mei (Reuter). Een
vliegtuig, dat met passagiers op weg was
van New York naar Cleveland, is by het
vliegveld te Cleveland verongelukt. Aan boord
bevonden zich negen mannen en een vrouw,
de stewardess, die allen in de vlammen om
het leven zijn gekomen.
De Japansche troepen hebben hedenochteno
Tsjenloekau, aan d^n Zuidelijken pever van de
Gele Rivier, ten N.W. van Lanfeng, ingenomen.
De Japansche troepen trekken thans samen
rondom Tsjengtsjau, het knooppunt van de
Loenghal en de Peiping—Hankau-spooriynen,
dat hun volgende groote doel vormt na de ver
overing van Soetsjau. Terwijl er verbitterd ge
streden wordt ten Oosten van Tsjengtsjau.
heeft een Japansche colonne de Gele Rivier na
een zware geschutvborbereiding overgestoken
ter hoogte van Loyang, op 100 mijl naar het
Westen.
Hij kondigde verder aan, dat de kwestie der
verbruiksvereenigingen weder in studie zou
worden genomen, teneinde te geraken tot
liquidatie van de .Deutsche Grosselnkaufsge-
sellschaft” en van de verachlllende verbruiks
coöperaties, daar deze collectieve grootbedrijven
van verbruikers niet in overeenstemming zijn
met de beginselen van de nationaal-socialis-
tteche economische politiek
Na de gedachtenwisseling met Heniein heeft
Hodza volgens zjjn gewoonte een telefoonge
sprek gevoerd met Benesj. Door tusschenKomst
van den minister van Buitenlandsche Zaken
heeft Hodza vandaag het resultaat van de be
sprekingen met Henlein ter kennis doen bren
gen van de gezanten van Frankrijk en Enge
land te Praag, evenals van de gezanten der
Kleine Entente.
Henlein is vanmorgen naar Asch vertrokken.
Morgen zal hij aanwezig zijn te Eger bij de
teraardebestelling van de slachtoffers van het
incident van Zaterdag. De Tsjecho-Slcwaaksche
regeering en Hitler hebben elk een krans ge
zonden. De krans van Hitler zal gedragen wor
den door den Duitschen militairen attacnê te
Praag, die Duitschland by de plechtigheid zal
vertegenwoordigen.
Te Eger is een omvangrijke ordedienst ge
organiseerd. De Sudeten-Duitsche party zal
BEYROETH, 25 Mei (Havas). Des nachts
heeft zich in het Sandsjak Alexandrette een
incident voorgedaan waarbij vijf personen om
het leven zijn gekomen. Benden Turksch-
gednden hebben een aanval gedaan op het
dorp Arabi Charkl, dat in de vlakte van
Amoek is gelegen.
„wy heffen tot Christus ons geloof, onze
hoop ent onze liefde, met een te heiliger
trots, een te vollediger devotif, en een te a
vwriftr wil tot boetedoening, naarmate dem
vreeseltjke eeuw Zijn Rijk c^net te meer
ondankbaarheid en lastering betwist.”
Aan het Pyreneeënfront zijn de Spaansehe re-
geeringstroëpen ia den aanval.
De Belgische mimionari» Pater de Wilde door
bandieten in China ontvoerd.
Zonder de Kerk teeraadplegen, die alleen ver-
antwoordeiyk is voor de Christelijke leer, heeft
men de regels voor het godsdienstonderwijs ge-
wijzigd door het toe te vertrouwen aan niet be
voegde leeken. De Kerk kan slechts vastberaden
protesteeren tegen deze doeleinden.**
DIENSTAANBIEDINGEN, Guvraagd ol Aan
geboden, geplaatst ondut du Omroopur-
rubriek 10 cl per regel.
adverteeren bl| abon-
rege gaarne door onze
Ie verstrekt
De wereld moge, geiyk de Stedehouder
van 1 Judaea, weifelen, en zich van den
Christus afwenden; de duizenden hier aan
den Donau bewyzen, dat er ook nog een
wereld is, die God wil erkennen en aanbid
den in zyn wonderbaar Sacrament.
(Van onzen eigen
BOEDAPEST, 24 Mei
Hoewel het Eucharistisch Congres
niet officieel is aangevangen en eerst
morgen, Woensdagavond, officieel
wordt geopend, zijn, na de aankomst
van den Kardinaal-Legaat op Maan
dag, de feestelijkheden reeds be
gonnen.
VATICAANSTAD, 24 Mei (Havas). Ten op
zichte van den godsdtenstigen toestand in
Duitschland drukt de Osservatore Romano een
herderiyk schryven af van den bisschop van
Mainz, Mgr. Stohr, waarin deze ten kennis van
de geloovigen brengt, dat hy geprotesteerd heeft
tegen de sluiting door de autoriteiten, met
overtreding van de bepalingen van het concor
daat, van de laatste Katholieke lagere scholen
en van een groot aantal middelbare meisjes
scholen. w
De bisschop schryft os.:
„Men wil den godsdienst onderwijzen, niet
volgens de traditie van de Kerk, die doork
God is ingesteld, maar volgens menschelljke,
wisselvallige regels, die geïnspireerd worden
deer rassengedachten, welke niet de minste
weerde hebben voor bet eeuwige heil.
Zy schoten viet dorpelingen cjh. sjeik Ctu>l«4
dood; vervolgens staten a<j de woning van den
sjeik in brand. Diens tienjarige soon, die lag ft
slapen, Is in de vlammen om het leven gekomen.
De autoriteiten hebben direct maatregelen ge
nomen om de aanvallers te achterhalen.
Zooals men weet is in het Sandsjak de verkie
zingscampagne in vollen gang.
afgevaardigde Kundt, benevens een parlemen
taire Sudeten-Duitsche commissie ontvangen,
met wie hy de besprekingen zal voortzetten
tusschen elke gedachtenwisseling, dia hy met
Henlein zal hebben. Vandaag heeft Hodza zich
om twee uur naar het kasteel begeven, waar
hy uitvoerig en tot in bijzonderheden een uit
eenzetting gaf van den inhoud der bespreking
met Henlein.
la-
S-
Intusschen zullen de onderhandelin/en
tusschen Hodza en Henlein worden voort
geset. In politieke kringen gelooft men
algemeen, dat een tweede onderhond tegen
het einde van deze week plaats zal vinden.
Is het Allerheiligste niet een bron der ge
nade, het kenteeken van onze eenheid, een een
heid in Liefde? In liefde volgen wy de waar
heid, de Waarheid van Christus, Die nog beden
zoo vaak versmaad en verguisd wordt, Die door,
velen gehoond en gelasterd wordt, en die door
de verwarde wereld wordt aangezien als iets,
dat «foor den tyd al is overwonnen.
-- i partij
aan 'Öe plechtigheid grooten luister bijzetten.
Het gerucht doet de ronde, dat ter herinnerlnj
van de slachtoffers *n Sudeten-Duitsche hymne
gecomponeerd is. Henlein zal een redevoering
uitstreken.
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bwdr.agt 20 ct. p.
rugwl; Inguzondun Mwduduullngun 40 et. 0. t.
BIJ CONTRACT
Uitvoerig tarief t
nement wordt op
den H. stoei in
-.„a van e^_
de Hongaren st<
Cnrtstus’ Stedehouder
Het Hongarije van thans te met dezelfde
nvoelens bezield en legt de betuiging van
deze eerbiedige aanhapkeiykheid en trouw
“n de voeten van Zijne Heiligheid. En de
^*emdelingen en Hongaren vereenigen hun
*de voor den vereerden Paus jnus XL
Ik geloof hier aldus de Kanya de
*efc te zjjn van alle aanwezigen, wanneer
ik üwe Eminentie een eerbiedig welkom
teewensch, Uwe Eminentie verzekerende,
d«4 de vrede' tusschen de volkeren het doel
vsn al onze inspanningen te, het voorwerp
ons gemeenschappelijk verlangen. Wer
kend voor den vrede smeeken wQ ook de
K»ve der gerechtigheid af, want een VbHe- w
Age duurzame vrede ten slechte oen
rechtmatige vrede zün.
pe gpddeiyice wetten regelen het leven der
l™keren en leggen de hechtste fundamenten
__°°r een nationaal bestaan. De historie van
™°g*rye en van de Hongaarsche natie te et
®en bewijs van.
8“I vervolgens eenige karaktertetteke
?e“en van de geschiedenis van HdSJaitle.
Zttt“egende eeuwfeest van St. Stephanas te
bet negende eeuwfeest van het bestaan van
u werk-ChrtsteHjke gedachte ligt er aan
hrtHRrandSlag en het 18 dan °°k geen toevallig
heid, dat zyn negende eeuwfeest en het Inter-
ationaal Eucharistisch Congres samenvallen,
aongarye heeft den steun en de hulp gevoeld
den H- Stoei in den loop der eeuwen,
^ordrongen van een onwankelbare trouw heb-
?e Hongaren steeds de beslissingen van
ristus’ Stedehouder opgevolgd.
Op dezen vreugdevollen vooravond van het
34ste Eucharistisch Wereldcongres, zoo begon
de Kardinaal-Legaat zyn toespraak, in deze
feesthal, doordrongen van de grootheid van den
Geprezen Naam van Hem, Die mjj kent,
echoën in myn ziel, zooals de slotmelodie van
een heilig lied, de woorden van den vertegen
woordiger der Konlnkiyke Hongaarsche regee
ring, der Hongaarsche hoofdstad en der Hon
gaarsche Katholieke Actie.
De sluier, welke het Heilige der Heiligen aan
de blikken van het alledaagsche leven ont
trekt, te nog niet opgetrokken. Boedapest, het
vooruitgeschoven bolwerk, dat naast een lang
durig bestaan voor zyn eigen vryheid ook ze-
genryk voor de vryheid van het Christendom
streed, deze ridderiyke stad, welke ook deze
grandioze vergadering byeen ziet als haar gas
ten, wacht nog totdat de horizon, door den
glaps van den dag van morgen, zal worden
onthuld.
Het Heldenplein, deze symbolische arena
van Hongaarschen moed, zag nog niet de dui
zenden en duizenden vlammen van het vroom
geloof der Christenvolkeren oplaaien en zich
vereenigen met de stralen der zon. Maar zyn
roemvol gesteente staat daar, het mystieke al
taar der geheele wereld.
Reeds hebben duizenden zich hier in deze
groote byeenkomst vereenlgd, duizenden, wier
hart vervuld te van heilig en onverzetteiyk
geloof aan Christus Konlng.
De Kardinaal-Legaat herinnerde vervolgens
aan de apostolische persoonlijkheid van den
eersten Hongaarschen konlng, wiens geest en
arm het kruis van Christus en de eer van zyn
Heilige Moeder Maria, de Patrones van Hon-
garlje, verbreid hebben. In den persoon van St.
Stephanus den Heiligen bezit Hongarije een
voorspreker by God. Van boven ziet hy op ons
neder, en mag zich verheugen op zijn land, dat
zijn Kroon bewaart, en dat een middelpunt te
der Eucharistische wereldhulde aan den Donau.
Ik begroet deze stad, aldus ging Kardinaal
Pacelli voort, ik begroet zyn Katholiek volk,
met een diepe Inner! yke overtuiging. De zoo-
even gesproken woorden hebben myn hart nog
meer verheugd.
Op deze woorden, die door de trillingen van
den aether reeds naar het Vwticaan z(jn geyld,
antwoordde een dankbare echo van Petrus'
Stoel. Een heilige broederschap in Christus, in
den God, die in het H. Sacrament des Altaars
woont, die met ons te tot aan het einde der
tijden, dat te ons Congres. Zijn Altaar te het
hoogste en wonderbaariyke spreekgestoelte van
Christus, het spreekgestoelte van den eeuwigen
Meester, in Wien wy allen broeders zyn. Rond
zyn Goddeiyken Disch worden wy allen broe
ders. De kelk des Hells Jg Zijn Bloed en
brood dat wy breken te het lichaam
Christus:
De Kardinaal Legaat herinnerde aan een
schlldery van den Hongaarschen meester Nun-
kaccy „Christus voor Pilatus”. om den waan
der wereld te lllustreeren, die zich afvraagt
„Wat is de waarheid” en die haar handen in
onschuld'denkt te wasschen, Christus ovezle-
verend aan Zijn vijanden.
baren meerdere kracht byzettend.
Naar schatting zullen 15.000 menschen
enorme hal hebben gevuld
Om zes uur kondigde bazuingeschal de
komst van den Kardinaal-Legaat aan, die
op een troon, waarboven de Pauselyke
Tiaar, op het derde, hoogste podium plaats
nam, terwyi de Romelnsche edelwacht zich
weersxyden van hem opatelde.
Onmiddeliyk trad nu de Hongaarsche minis
ter van Buitenlandsche Zaken, dr. Koloman
Kanya naar voren, om in een vloeiend uitge
sproken Fransche rede uit naam 'van de Hon-
gaaricbe regeering den Kardinaal-Legaat te
eeren.
De zending, aldus de minister, die Z. H. de
Paus aan zyn staatssecretaris heeft toever
trouwd, vervult ons Tnet vreugde en dankbaar
heid. Want wfj.zien erin een kostbaar bewys
van zyn wel willend held en zyn vaderlyke ge
voelens jegens het Hongaarsche geloovige volk.
Da minister herinnerde aan beider werk
zaamheid te Beriyn, waar spr, dei^ huldigen
Kardinaal-Legaat heeft -leeren eeren als een
(r«*te peraooniyitheid. v
Het byzonBere devies van dit Congres, het
welk de Paus zelf eraan heeft gegeven geldt:
de vereenlglng en' Hét herstel. De Hongaarsche
Katholieken zullen met toewydlng de woorden
van den H. Vader volgen, evenals de geloovi
gen, die uit alle deelen der wereld hier samen-
geatroomd zjjn. zy zullen den Christus Eucha-
risbeus aanbidden; zfj willen hun vurige gebe
den vereenigen in de Genade van den Ahnach-
hgen God. De wederwaardigheden van het da-
geiyksche leven zullen vervagen In deze da-
8*n, en al onze aandacht zal uitgaan naar de
eeuwige waarden van ,h?t menscheiyk bestaan
Tegenover de troeBelen. die heden de wereld
de geesten verdeelen. te dit Congres een^na-
rifestatie van offerliefde ten aanzien van den
Goddeiyken Vrede egi de Gerechtigheid. Bi]
*1 hetgeen ons scheldt te er een gemeenschap
pelijk Geloof, dat ons vereent. Wy koesteren
«welfden vredeswil en hetzelfde vredesver-
langen. v
Intusschen gaat het Duitsche Nieuwsbureau
onverdroten voort met het verspreiden van
berichten over nieuwe incidenten, die zich
zouden hebben voorgedaan.
Het onderhoud tusschen Hodza en Henlein
zou volgens dit persbureau geenszins de ver
wachte ontspanning en opluchting hebben ge
bracht.
Uit de verschillende door de Sudeten-Duit
schers bewoonde gebieden, en vooral ook uit
de grensgebieden, zouden berichten binnenko
men over nieuwe incidenten.
Het D. N. B. teekent hierby aan, dat dit
bericht onvolledig is, daar de telefoonverbin
ding met Praag na twee minuten van Tsjechi
sche zijde verbroken werd.
Van Tsjechische zyde zouden grensposten
versterkt zyn en overal zouden de douanebe
ambten door beroepsmilitairen en reservisten
vervangen zijn.
Voortdurend worden volgens het D. N. B.
Duitschers gemolesteerd, terwyi het optreden
van de politie eveneens aanleiding tot klachten
geeft, naar aanleiding waarvan de afgevaar
digden Karmasin en Kundt zich tot de be
voegde autoriteiten te Praag hebben gewend.
Ook zou gistermiddag de Sudeten-Duitsche
afgevaardigde Eichholz voor het raadhuis van
Bruex aangevallen zyn, toen hy een kennis
groette met den Duitschen groet.
Zoo te hedenmorgen in tegenwoordigheid van
Z. Bonin. Kardinaal Pacelli een groote Chari-
tsstentoonstelling geopend, welke te ingericht
onder protectoraat en op verzoek van de echt-
genoote van den ryksregent, mevrouw Horthy,
welke tentoonstelling een overzicht geeft van
bet charitatieve leven van Katholiek Hongarije.
Hedenavond te In de reusachtige ruimte
van de Industriehal in bet stadspark een
begroetingsavond georganiseerd, ter eere.
van den Afgezant van Z. H. den Paus.
Wel wat kil deed de enorme Industriehal
aan, die met gele en witte doeken versierd was,
terwyi het daglicht door de glazen wanden nog
naar binnen drong en het kunstlicht inmiadels
binnen was ontstoken, maar deze kilheid werd
vergoed door het enthousiasme der menigte,
die geestdriftig den Kardinaal-Legaat
Jubelde.
Een enthousiasme was ontstoken door zjjn
dankrede, die de Kardinaal als het ware tm-
proviseerend uitsprak, zyn woorden met ge-
