De kolomaal voo
H
Alphons Laudy
Gasbuis ontploft
e
gj
U
ER IS VEEL VERANDERD
l
Ti
Groote zwendelaffaire
te Rotterdam
STEEDS GROEIENDE
r
Legerindeeling
J
GEZINSPERSOONSKAARTEN
I
Recruteering in on» land
laKcLB.
-
A
'I
Onwejiand’g
OVERDRACHT COMMANDO
KOLONIALE RESERVE
Bevorderingskansen
zijn zeer goed
ONDERHANDELINGEN MET
BELGIË
A
Kapitein Van den Berge
onderscheiden
r-
BKOEKT Ï00I1AL
ook bat
Hallaad*»
maats
■staarpsrk
Nieuwe overeenkomst continue
teering landbouwproducten
By de Koloniale Re»erve te Nij
megen wordt than» een keur-
corp» gevormd voor den dienst
in het Ned. Indische leger
Julianabrug over de spoorlijn te
Umuiden, die het oude met
het nieuwe gedeelte ver
bindt, ernstig be
schadigd
WeggeWorpen sigaret
of een lek de oorzaak?
NA DEN BOMAANSLAG
ROTTERDAM
De verduistering bij een
patroonsorganisatie
De vijf verdachten, onder wie een
geschorste advocaat, tot zware
•troffen veroordeeld
aan de nagedachtenis van
wijlen mr. N. J. E. de Voogt
Laudy wilde steeds een tweede ontwik
keling der katholieken en een samengaan
van Zuid tot Noord. In Vlaanderen was hij
misschien bekender nog dan in Holland.
Hij vierde in ons orgaan de komst van
- t 'Mwisi
eertig jaar Journalist Hugo Veniest, hij propageerde den Jongen
René de Clercq, wiens „Terwe" hij voor
droeg op muzikale illustratie van Hubert
Cuypers en wiens „Wie zal er ons kindeke
douwen” hij door zijn voordracht tot de
gemeenschap van ons noorden bracht. De
komst van den Franschen geleerden bekeer
ling Brunetière, van den Bretonschen
volksbard en van zoovele andere figuren
uit het buitenland was mede aan hem te
danken. Hij ging naar Parijs om in een
reeks van de beste persgesprekken, die ooit
.1 gehouden, Nederland in kennis te
brengen met de leidende geesten in Frank-
Politieke gezindheid
By na 800 passagiers op een dag
■’a
1
1E
r,
Nader wordt ons uit Umuiden gemeld:
392
der
te
in
de
Het
het „hand-
1
I
o
door den enonnen druk opgenomen en neerge
worpen. Ook zij bekwamen geen verwondingen
rich van den toestand op de hoogte te stellen
Nog enkele seconden na de ontploffing heeft
een autobus uit Egmond de brug gepasseerd.
1934:
1936:
1938:
■L
invoering van het gezinspersoonskaartenstelsel
In de bevolkingsboekhouding, is het mU een
behoefte een eere-saluut te brengen
menschen zijn getroffen, doch dat wel aan-
zienlijke materieele schade heeft veroorzaakt
De Julianabrug, die de spoorlijn tusschen oud
en nieuw-IJmuiden overbrugt, is door deze ont
ploffing zeer ernstig beschadigd. In deze brug
ligt een overdekte goot, waarin elektrische ka
bels alsook een zware gasbuis liggen. Vermoe
delijk is in deze gasbuis een lek ontstaan. Ge
mengd met lucht ontstond toen het gevaarlijke
knalgas, dat door een tot nu toe onbekende
oorzaak tot ontploffing is gekomen. De zware
bedekking van de goot is over de geheele leng
te vernield en ook het overige gedeelte van de
brug, waarover veel verkeer passeert, is ernstig
beschadigd. De brug werd onmlddellijk voor
het verkeer gesloten.
en
ge-
Het volksstuk „De Jantjes” beteekent ten aan
zien van den koloniaal van voorheen een stuk
realiteit en vele „nou tabé dan! "-momenten zijn
er met onderdrukte snikken doorleefd.
wy schreven: den koloniaal van voorheen,
en terecht maken wjj onderscheid met den kolo
niaal van heden, al heeft het woord ook thans,
helaas, zijn klank van minderwaardigheid nog
niet geheel verloren.
Lz*** agaarlam
Er worden thans onderhandellngen geve
tusschen België en Nederland inzake dn i
nleuwlng van de contlngenteeringsovenenka
van landbouwproducten, welke heden afla
De Nederlandsche delegatie staat onder leM
van den heer Lamping.
de Ko
van di
van den Berge te benoemen tot ridder
Oranje NAssau-orde, met de zwaarden.
De heer De Jongh stelde de bijzondere ver
diensten van kapitein Van den Berge in het
licht en besloot met het aanbieden van zijn har
telijke gelukwenschen.
Hieruit blijkt tevens wel, dat jongelui met
vakkennis ook in het leger kans hebben om
daarin vooruit te komen. Want behalve de vlie
gers en de monteurs heeft men ook bij de artil
lerie en bij de genie personen met technische
kennis noodig.
Metselaars en timmerlieden vinden er echter
nun eigen werkkring niet terug.
De Rotterdamsche rechtbank deed Donder
dagmorgen uitspraak in de opzienbarende obli-
gatles-affaire. Niet minder dan vijf personen,
onder wie een thans geschorste advocaat-procu-
reur te Rotterdam, hebben in dit verband ver
leden week terecht gestaan.
man voor den hospltaaldienst; 10 adsp. onder-
offlcier-vlieger en 100 monteurs (ook voor lucht
vaart).
Op het moment der ontploffing bevond de
politie-agent Annes zich juist bQ de brug
Dwars door een regen van steenen en zand
snelde hij de Kennemerlaan in, om de toe-
stroomende menigte tegen te houden. Op het
moment van de ontploffing bevond een slager,
de heer Res uit de Pres. Krugerstraat, zich met
zijn rijwiel op de brug. om zijn vrouw in het
St. Antonlusziekenhuis een bezoek te brengen.
Hij zag de tegels omhoog komen, direct gevolgd
door een sissend geluid, waarop een geweldige
knal volgde. Een groote gasvlam steeg aan de
zijde van de Wilhelminakade op en bleef mi
nutenlang branden. De heer Res werd door
den geweldigen luchtdruk van zijn rijwiel ge
slingerd en onder een regen van zand en stee
nen bedolven. Wonder boven wonder bekwam
Hiertoe werd in 1890 opgericht de Koloniale
Reserve, welk in 1909 de taak kreeg:
a de koloniale werving hier te lande in haren
geheelen om vang;
b de verpleging en oefening van de wegens
ziekte of langdurig verblijf tjjdelijk uit de kolo
niën teruggekeerde onderofficieren en mindere
militairen en
c de eerste opleiding van de voor den kolo
nialen dienst voor heb wapen der infanterie
nieuw aangenomenen. die vóór het aangaan van
hun verbintenis den wensch te kennen hebben
gegeven cm dis opleiding bg het korps te ont-R.K. Bond van BÖuwpakrooos.
hoofdredacteur
krant kan en
Ueken voorlichtend orgaan,
heden, niet van gisteren, breed, diep en
onderhoudend. Want onder hem heeft
,De Tijd*’ als persorgaan hoogtejaren ge
kend. Al zijn schaar en lijmpot de attri
buten eener bepaalde journalistiek, Laudy
doordrong allen dat het eigen geschreven
karakter van een dagblad zijn wezenlijke
waarde eraan geeft en dat zoowel hoofd
artikel als klein nieuwsbericht hun eigene
accent dienen te hebben. In dien geest
was Laudy de romanticus onder de jour
nalisten, want hij wist wat een groote
menigte behoeft en waarnaar ze verlangt.
Zonder die menigte te vleien of op sen
satie te vergasten wist hij wonderwel de
dingen van den dag haar voor te dragen
op een wijze, die de krant een graag ge
ziene gast doet zijn in elk gezin.
Had misschien wel eens in vroeger tij
den de geest om in kleinen kring Pausje
te spelen, enkelen parten gespeeld, Laudv
wilde gssa» aftn osgaan open houden vooc1
Er is een tijd geweest, dat het woord „koloni
aal” een ieder als een invectief in de ooren
klonk. Een koloniaal was iemand, die hier te
lande nergens meer voor deugde, een lid van het
uitschot der maatschappij, een mislukkeling.
Nu en dan ook iemand van beteren huize, die
m een overmoedige of..nog erger bul „teekende
voor de Oost” om het handgeld ter prompte ver-
brassing machtig te worden. Soms moest papa
er aan te pas komen om zoonlief ,»i te koopen”
en om te verhinderen, dat de verloren zoon ver
loren sou blijven.
Naar we vernemen, heeft thans het tweede
slachtoffer van den bomaanslag te Rotterdam,
de heer Westra het ziekenhuis verlaten.
In een vorige editie hebben wij melding
maakt van een verduistering van circa ƒ3
door een te Haarlem woonachtigen admlnii
teur van een werkgeversorganisatie /in
bouwvakbedrjjf te Amsterdam.
Ter voorkoming van misverstand y
men ons mede te deelen. dat deaa orgi
niet is de afdeeling Amsterdam van d(
-T
veler meeningen, ook die van jongeren,
maar hij zorgde daarbij dat hij „voorzitter
der vergadering" bleef.
Over een figuur als Laudy, die nu veer
tig jaar welk een tijdsruimte aan
ons hoofdorgaan bleef verbonden is uit
den aard veel te schrijven: beter en meer
dan zijn oudste medewerker aan het blad,
aan wien hij bij ziekten zijn taak toever
trouwde, dit heden doen kan In dit kort
bestek. Maar enkele herinneringen wilde ik
neerschrijven uit een samenwerking sinds
1904 en gaarne wilde ik hier dankbaar
openlijk getuigen hoe prettig werken het
was onder den bezielenden Laudy voor de
Roomsche zaak in Thljmschen geest.
authentleken vorm, aangevuld met enkele In
den loop van het leven van de(n> nleuwe(n)
wereldburger tes) aan te teekenen gegevens,
de(n) persoon, bjj eventueele verhuizing, sou
volgen van de wieg tot het graf.
Het was mr. N. J. E. de Voogt, destijds chef
van het bevolkingsregister te Rotterdam, die
dit voorstel toen ter sprake bracht en daar
mede een storm van crltlek en verzet ontke
tende tegen dit nieuwe denkbeeld.
Het is hier niet de plaats de geheele lijdens
geschiedenis, welke zijn voorstel heeft doorge
maakt te memoreeren, zij is te vinden in het
standaardwerk van den heer J. L. Lentz, In
specteur van de bevolkingsregisters, getiteld-
De bevolkingsboekhouding.
Het is dus het stelsel-de Voogt, dat thans
uitgewerkt en grtvljzigd voor alle gemeenten
van Nederland zal .worden ingevoerd, waarmede
ons land, wat de bevolkingsboekhouding be
treft, aan de spits komt te staan van en een
voorbeeld wordt voor alle landen der wereld.
Dit stelsel opent wijde verschieten voor ver
eenvoudiging van gemeente-administratie en
voor belangrijke studies, in de toekomst, op het
gebied der demographic in haar ruimste be-
teekenis! Voor allen (er gaan mij heel wat
namer door het hoofd), die voor de invoering
van dit stelsel gestreden hebben (en hoe), is
dit besluit der regeering een groote voldoening
hij slechts lichte verwondingen. Zijn rijwiel
werd evenwel totaal vernield. De brug, die toe
gang geeft tot een achttal belangrijke ver
keerswegen, was in een oogwenk veranderd in
een ravage. Het betonnen dek en de bogen wa
ren zwaar beschadigd. Binnen enkele minuten
was de politie ter plaatse, alsmede personeel
van de gemeentelijke gas- en waterbedrijven
en gemeentereinigingsdlenst. Aanstonds begon
men met beide uiteinden van de gasbuis onder
de brug te dichten. Ook de reinigingsdienst
verrichtte snel en spoedig haar opruimingstaak.
Men veronderstelt, dat door de sterke tril
ling van het autoverkeer de gasbuis, welke
circa één meter onder het rechter trottoir
(komende van Oud-IJmulden) ligt, een lek
heeft gekregen en dat het gas zich in die
ruimte heeft verzameld. De mogelijkheid is
niet uitgesloten, dat door het wegwerpen van
een brandende sigaret het gas is ontploft.
Na inspannenden arbeid wist men na een
uur het linker wegdek voor het verkeer vrij
te maken. De betonnen platen die de gasbuis
van het radlodlstributienet en electricitelts-
draden scheidden, waren vernield. De draden
bleken evenwel intact te zijn gebleven. Daar
de brug, die over een spoorlijn loopt, groot?
scheuren vertoonde, begaf de politie zich al
en
die om 8 uur 36
naar Haarlem zou vertrekken, opdracht ge
ven de brug langzaam te passeeren met neer
gelaten beugels. Dit gelukte zonder ongeluk-
Wat zich eenmaal in bet onderbewuste van
de massa heeft vastgeset,'ls welhaast onuitroei
baar, maar eenmaal zal de dag moeten komen,
dat de naam koloniaal, voorheen een scheld
woord, tot eeretitel wordt evenals, naar een
analoog geval, geschied is met het woord
I SS TnMrpt/FDl'rrD .keuzen".-Welke laatste vergelijking onzerzijds
n.. L.. n.-L'JmLKVtKKLLK rvvJKi natuurlijk geen bijzondere appreciatie van „de”
geuzen behoeft in te houden.
„Nomen est omen," en dat is in het geval
met den koloniaal erg jammer. Het karakter
van den koloniaal is totaal veranderd tengevolge
van het feit, dat heden ten dage onder hen, die
zich by de Koloniale Reserve in Nijmegen aan-'
melden, een veel strengere selectie wordt toege
past, een veel menschwaardiger opleiding wordt
gegeven en (t een houdt natuurlijk verband met
het ander) veel beter, veel waardiger menschen-
materiaal zich aanmeldt. Reeds werden er zoons
van dokters en advokaten reeds werd zelfs een
zoon van een professor in de theologie! ge
registreerd.
In een vanwege den Regeeringspersdienst ten
Departemente van Buitenlandsche Zaken ge-
houdei» persconferentie, waarbij ook de nieuwe
commandant der Koloniale Reserve, overste J.
Slagter, aanwezig was, hebben kapitein L. H. van
den Bergh, de scheldende commandant, en de
heer J. J. de Jongh, hoofd der afdeeling militair
personeel van „Koloniën”, een en ander verteld
over den gang van zaken bij de Koloniale Re
serve en over t algemeen over den dienst in het
Indische leger.
leger op Java is verdeeld in 2 divisies,
waarvan de 1ste divisie gelegerd is in het
Westelijk; de 2de in het Oostelijk gedeelte.
Elke divisie telt 2 regimenten infanterie en
1 regiment artillerie, waarbij dan uiteraard om.
nog komen cavalerie, wielrijders en pioniers.
Tot de grootere garnizoenen op Java moeten
wij rekenen Batavia,
Tjlmahi, Magelang en Malang.
De Europeesche recruten ontvangen hun mili
taire opleiding voor wat de infanterie betreft
in Bandoeng, de cavaleristen gaan naar Sala-
tiga, terwijl de artilleristen, genisten en het
personeel van den militair geneeskundigen
dienst naar Tjimahl worden gedirigeerd; sinds
kort is een deel van de genie in Mr. Cornells.
Het zijn alle zoogenaamde koele klimaten, be
halve Mr. Cornells, van groot belang voor den
Europeaan om hem geleidelijk aan het klimaat
te gewennen.
De luchtvaartafdeeling is verdeeld over de
garnizoenen Bandoeng (Andlr) en Kalidjatl;
bij den gestadigen groei van deae afdeeling zal
binnenkort met deze garnizoenen alleen niet
kunnen worden volstaan.
Groote militaire werkplaatsen bevinden zich
te Bandoeng (Kiaratjongdang). Vele militairen,
die een technische opleiding hebben gehad,
vinden hierbij een betrekking met veel kans op
een goede toekomst.
Doordat de uitzending van de gevraagde con
tingenten in de jaren 1883 tot 1890 moeilijk
heden opleverde, werd uitgezien naar maat
regelen om hieraan beter te kunnen voldoen.
Men meende dit oa. te kunnen bereiken, door
de wegens tjjdeltjke ongeschiktheid uit Indië
teruggezonden militairen weder voor Indië ge
schikt te maken.
Zoodra het zomersche luchtnet aan bet einde
der vorige week de laatste' uitbreidingen had
ondergaan met de opening van de luchtlijn naar
Leeuwarden en die naar Liverpool, Manchester,
en Doncaster, zijn de vervoerscijfers der KLM.
met een (linken sprong omhooggegaan. Zater
dag j.l. werden op alle lijnen der maatschappij
binnen de Europeesche grenzen 785 passagiers
vervoerd. Dit is wederom een record in de ge
schiedenis der KLM. Het vorige jaar werden
in het hoogseizoen, dus in Juli en Augustus,
enkele malen toppen bereikt van 800 reizigers,
doch een dag van bijna 800 is nog niet voor
gekomen.
In dit vervoer heeft het binnenland zich fllhk
geweerd, met 295 passagiers op één dag. Hiervan
nam de Zeelandlljn 95 en de Texellljn 70 voor
haar rekening. Maar de nieuwe verbinding met
Leeuwarden spande toch de kroon, met 104
luchtreizigers.
In het Europeesche verkeer worden de beste
resultaten behaald op de luchtverbindingen met
Londen en op de Blauwe Donau-Express, met
resp. 150 en 130 passagiers op Zaterdag j.l. naar
Praag, Weenen en Budapest vliegen twee Dou
glas DC-3 toestellen per dag. Gemiddeld werden
dus 32 passagiers per vliegtuig vervoerd op de
Blauwe Donau-express. Verder droegen bij tot
het Europeesche totaal van 490 reizigers: Ber
lijn met 70, Parijs met ruim 50 en de Itallë-
HJn met bijna 50 passagiers.
Ook het vrachtverkeer vertoont een gesta
digen vooruitgang. Op dezen Zaterdag, welke
voor vrachtvervoer een normale dag was, ging
aan vracht en post in het Europeesche verkeer
rond 7800 Kilo de lucht in, wat een vermeerde
ring beteekent van 1000 kilo per dag.
De K.L.M.-vloot, waarmede hei zomerpro-
gramma wordt uitgevoerd, bestaat na de laatste
uitbreidingen uit 12 Douglas DC-2 en 18 DC-3
vliegtuigen. De drie laatste DC-3 toestellen,
welke In gebruik werden genomen, zfjn de
Xema, de Zilverreiger en de Ijsvogel. Thans
wordt in de werkplaatsen te Schiphol de laatste
hand gelegd aan de montage van de DC-3 de
Kemphaan, welke dezer dagen eveneens de
lucht aal kiezen.
vangen of die voor dadelijke uitzending physiek
nog niet geschikt zijn bevonden.”
Hoe sterk de aanvraag uit Indië om reser
visten en ook de zending daarvan naar
Indië de laatste jaren is vermeerderd, aan
blijken uit enkele cijfers:
Door Indië gevraagd:
In 1932: 21 recruten; in 1933: 100 recruten;
In 1934 464 recruten; in 1935 535 recruten;
in 1936 397 recruten; in 1937: 1018 recruteh;
in 1938: 1303 recruten.
Naar Indië gezonden
In 1932 39 recruten; in 1933 97 recruten; in
recruten; in 1935 570 recruten; in
507 recruten; in 1937: 871 recruten; in
501 recruten (eerste half jaar).
De aanvraag 1938 bedroeg: 535 man voor de
infanterie; 451 man voor de artillerie; 35 man
voor de cavalerie; 158 man voor de genie; 15
Tegen den 47-jarigen gewezen advocaat
procureur, mr. C. Z. te Rotterdam, thans4
detineerd, die medeplichtig was geweest aan
de heling der obligaties en die tevens de ver-
valsching van een groot aantal aandeelen zou
hebben uitgelokt, werd twee jaar en zes maan
den gevangenisstraf met aftrek geëlscht.
De rechtbank veroordeelde hem tot twee jaar
gevangenslstraf met aftrek der preventieve
hechtenis.
De 27-jarige analist C. H. V., wonende
Rotterdam en thans gedetineerd, werd wegens,
diefstal van obligaties, die een waarde verte
genwoordigden van 2700.—, veroordeeld tot
een jaar met aftrek der preventieve hechtenis.
De eisch luidde een jaar en zes maanden met
aftrek.
De uitlokken van dezen diefstal, de 26-jarige
landbouwer P. J. B, wonende te Rotterdam en
thans gedetineerd, kreeg drie jaar gevangenis
straf. Het O. M. had tegen hem drie Jaar met
aftrek gerequireerd.
De man, die de obligaties eenigen tijd ver
borgen had gehouden, te weten de 35-jarige
caféhouder C. G. V. K., wonende te Rotterdam,
thans gedetineerd, werd tot zes maanden met
aftrek veroordeeld. De eisch was een jaar met
aftrek.
Ten slotte werd veroordeeld de 31-jarige
blerkoopman C. W. V. 5., wonende te Rotter
dam, thans gedetineerd, tot drie jaar gevan
genisstraf wegens oplichting door middel van
de gestolen obligaties.
BU de na ontvangst dezer inlichtingen ge- M
voerde discussies werd de vraag gesteld, ot bfj
de keuring ook het politiek verleden of de poll- J
tieke origine van den zich aanmeldende een rol M
speelt en. ot hierbij speciale partijen in bet J|
oog worden genomen, waarop het antwoord jJ
volgde dat een in alle opzichten minutieus on-"-^*^
derzoek geschiedt en dat een teder, aan wiens
trouw aan *t gezag getwijfeld wordt, onherroe-
De voorloopig aangenomen recruten worden
1 klassen ingedeeld van ongeveer 25 man.
Klasse-commandant Is een sergeant. Vier klas
sen staan onder een luitenant en het geheel.
16 klassen, onder den Commandant van het
Suppletledetachement.
BU het Suppletledetachement beoordeelt men
op militaire zaken, terwijl de dokter beoordeelt
aan de hand van het physiek en de resultaten
van het typologisch onderzoek („emotioneren”
kan men niet gebruiken!)
Na ongeveer twee maanden wordt hierover
een eindrapport Ingediend bU den Korpscom
mandant en deze beslist dan ot betrokkenen
zullen uitgezonden worden naar Indië.
Wjj zien dat 60 pet bij de keuring wordt af
gekeurd en dat ongeveer één derde van de
voorloopig aangenomenen nog wordt afgewezen.
zen. gr'
Tenslotte nog enkele cijfers over het le hrf/
jaar van 1938. Vjr
Het aantal vragen om Inlichtingen bedrog
10688. Hiervan werden opgeroepen voor de ke«&,
ring 2295. Waarvan werden goedgekeurd 904 of,
39.8 pet. Voorloopig aangenomen 816. Op 1 Ja-% y
nuari waren nog aanwezig 444. Totaal 1260. 1
Hiervan werden ontslagen enz. 386. Rest 874. Wi
:,ljlitgezonden 501. Thans nog aanwezig 373.
pelUk wordt afgewezen. In Indië bestaan feite-
lUk geen „verboden partijen”, slechts algeméene
richtlUnen worden in t oog gehouden.
Ook voor Indië geldt dat men van de niet-
opleldlng niet bU de opleiding kan komen.
Overigens zijn de bevorderingskansen zeer goed.
Het percentage achteraf in Indië afgekeurden is
zeer gering. Na 3 jaren kan men terug kernen
naar Nederland. Keert men na 5 Jaar terug,
dan valt men hier te lande onder de capitu-
lanten-wet.
Een huwelijksverbod
soms ontvangt
reeds na één
schoentje!"
BU het Koninklijk Nederlandsch-Indtach
Leger worden binnenkort 40 tot 50 plaatsen
opengesteld voor opleiding tot monteur bij de s
waarbij Mr. Cornells, Luchtvaartafdeeling.
Gegadigden moeten in het bezit zijn van een
diploma eener Nederlandsche 2 of 3-Jarige dag-
ambachtsschool als machlne-bankwerker, ter-,
wijl verdere technische diploma's als aanbeve
ling dienen. Leeftijd 18 tot 21 jaar.
Wij lezen in ,J> Tijd":
eden 1 Juli herdenkt Alphons
Laudy den dag waarop hij veertig
jaar geleden als Tijd-redacteur
de journalistiek trad, welke hij steeds
trouw is gebleven een verdienste op zich
Hzelf, reeds door zijn opvolger in het jong-
^■ste nummer van „De Katholieke Pers” ge-
eerd.
Voor ons dagbladwezen in het algemeen. I zijn
■■voor onze Katholieke Dagbladpers en ons brengen met de leidende geesten in Frank- I Donderdagavond om kwart voor zeven is in
blad in het bijzonder beteekent deze perio-1 rijk. Op het Keulsche Intern. Euch. Con- Umuiden door een ontploffing een merk waar-
■de een tijd van heel eigene journalistieke gres was hij een der sprekers. En is er ooit|di8 ongeluk geschied, waarbij gelukkig geen
vruchtbaarheid; mede doof hem. Want hij een Euch. Congres zoo karakteristiek-eigen
^■l-i in deze veertig jaren geworden de fanta I verslagen als die van Madrid en Londen
7 ■sierijke tevens gewetensvolle journalist, die, door hem? Geen wonder dat de Lourdes-
-.■welk deel der krant hij ook verzorgde, zijn pelgrimage er een eer in stelde zijn relaas
^■eigen merk drukte op zijn arbeid en daar- van een Lourdestocht in boekvorm uit te
^■blj school maakte in den besten zin des geven.
^■woords. In lal3 werd hij, de leek met zijn diepe
Een krant is geen tijdschrifft doch een geestelijke ontwikkeling en zijn practische
■1 oriëntatiemiddel van dag tot dag voor de kennis van heel het dagbladwezen, na den
SM lezers: oriëntatie op verschillend gebied, dood van dr. Vermeulen, geroepen de taak
kI naar eigen beginselen. Die beginselen te van hoofdredacteur van de Tijd op zich
9 kennen is dus eerste plicht van den katho- te nemen. Door zijn diepgaande ix>lemie-
HBVtokpn publicist en met-eijn—jeugdmakker ken met enkele niet-katholieke hoog-
r wijlen Albert van der Kallen volgde daar- leeraren had hjj bewezen voor die taak
om Laudy, na zijn opleiding bij de Je- volkomen berekend te zjjn.
zuïeten, de privatissima van den bijzon- Toen de wereldoorlog uitbrak zag Laudy
deren hoogleeraar in de Thomistische wijs- in, dat hier een eigen taak voor ons dag-
begeerte aan de Amsterdamsche Universi- Mud lag. Onder hem hebben wjj toen de
telt, den onvergetelijken prof, de Groot O P. oorlogscorrespondenties kunnen doen wor-
De jonge Limburger, als vele andere Lim- den tot immer voor de zuivere waarheid
burgers gelijk Jan Willem Brouwers dr. strijdende oriëntatie, welke door binnen-
Cuypers e.a. door de stuwing van den in- en buitenlandsche pers zelfs telegrafisch
z middels gestorven Amsterdamschen Thijm werden overgenomen.
B aangetrokken en bezield door den levens- Öeen katholiek fcebeuren of zijn schrij-
I arbeid der opvolgers van den Tijd-stichter verstalent en organisatiegeest omgaven het
Mgr. J. A. Smits, wendde zijn geestelijke met statie de Limburgsche katholieken-
I ontplooiing geheel in de richting van „De dagen het eerst; later de Nederlandsche
1 Tijd”. Daar zag hij zjjn levenswerk. Als een Katholiekendagen; een feest onzer kerke-
all-round journalist heeft hij aan dit dag- lijke Hiërarchie; de uitverkiezing van een
K blad alle rubrieken behandeld, omdat een Nederlander tot kardinaal; de jubel van
volwaardig journalist (het gold vooral een een tweede Rome in Nederland tijdens het
kwart eeuw geleden) desnoods de geheele Eucharistisch Wereldcongres van 1924; de
K krant moest kunnen .maken”, en omdat stichting eener eigene Kath. Universiteit;
ook voor het verslag eener gebeurtenis of de gronding van de Abdij van Egmond.
de weergave eener rede het kath. dagblad waarvoor hij, vóór vele, vele jaren de
mannen elscht met critische oriënteeren- stootgevende artikelen schreef, enz. enz.
de gaven zooals Laudy die rijkelijk bezit.
Maar natuurlijk vloog zijn belangstelling
uit naar de geestelijke werkingen van
Thomistisch denken en kunstzinnig vermo-
gen en weldra schonk de leiding van De
Tijd onder het Eerste Kamerlid dr. P. J.
H. Vermeulen en den tateren Roermond-
schen prof. P. J. H. Geurts vooral heeft hij
gewerkt hem gelegenheid zijn zorgvul-
dig gestyleerde essays te publiceeren waar-
I van er enkele onmlddellijk als „Zwer-
vers” en „Jan Rap en Co.” werden gebun- I
deld en breede waardeering vonden.
■**TJeschoold in esn Tijdtradi«e die hij van
de onmiddellijke opvolgers van Mgr. Smits
erfde, doordrongen van 1
voor dien heros in ons kath. krantenwezen,
Louis Veuillot, wiens levensgroote beeltenis
de boekerij van den jongen Laudy sierde,
zag Laudy toch zeer goed de tekorten,
óók der Roomsche journalistiek, tekorten,
die oa. uitgemeten werden in een polemiek
tiffischen de Vlojiergroep en F. J. A. M.
werdels. Hij droomde van een uitgroei van
ons katholiek dagbladwezen met ochtend
en avonduitgaven, welke eerst veel later
te laat naar zijn zin voor ons blad
gekomen is. Het was in de dagen dat Poel-
hekke zijn „tekort" formuleerde voor de
universitair gevormden. Intusschen leefde
hij in een tijd van expansie. Aangevangen
op de Tijdbureaux in het voormalige Am
sterdamsche kunstcentrum „Felix Meritis”
aan de Keizersgracht, verhuisde hij weldra
naar het eigen gebouw aan den N. Z. Voor
burgwal; dat onder directie van dr. Ver
meulen en F. J. A. M. Wierdels als twee
den directeur, einde 1904 kon betrokken
worden, ,,’t Kasteel van Aemstel”, door
Joling gebouwd. De huidige „Nieuwe Dag”
was toenmaals „De Morgenpost”, maar
werd spoedig „De Amstelbode”. Doch de
expansie beteekende voor Laudy in bet
bijzonder de vervulling van een zijner illu
sies: een Katholieke „Groene”. De Groene
Amsterdammer, toenmaals machtig, alom
verspreid en gelezen met de strijdprenten
van Braakehsiek, diende als weekblad een
*dt*ponens te hebben en zoo kwam onder
zijn hoofdredacteurschap begin 1905 het
Veekblad „De Stemmen onzer Eeuw” tot
stand, dat pater dr. Rudolf van Oppen-
I raay S. J. tot geestelijken raadsman had
I en waaraan ik als zijn medewerker de
I groote en bijzondere talenten van Laudy
het eerst heb leeren schatten. Helaas heeft 1
H bet weekblad slechts vijf kwartaal kunnen
g bestaan. Maar het toonde door de breed-
I heid van opzet en de verzorgdheid der ult-
I gave hoe een cultureel weekblad diende
te zijn. Later hergaf hij zijn denkbeelden
o-a. aan „De Tijd op Zondag”, waarin hij
I ons uit het kasteelvenster liet schouwen
on het wereldgebeuren.
De breede cultureele ontwikkeling der
I Katholieken ging Laudy na ter harte en
gaarne zag hij, in den geest van Pius XI,
het leekenelement daarbij krachtig inge
schakeld zooals hij zelf, trouw Vlncentiaan,
in de hoofdstad een voerbeeld gaf van
katholieke activiteit in de Zaalerparochie,
waar hij in zijn jongere jaren den zoon
van den door hem vereeiden Thijm, pater
I Alberdlngk Thijm 8. J. als pastoor vond.
Geen militant karakter lat op den voor-
I grond trad, beeft hij toch heel zijn jour
nalistieke loopbaan krachtig moeten strij
den, eerst voor verbetering van het orgaan,
later zelfs voor het behsud ervan. Maar
zijn strijd had succes, zooals hij met wijlen
rector Geurts succesvol gestreden had te
gen het Jntegrallsme”, tot Benedictus XV
dien strijd besloot. Wie Herinnert zich nog
de dagen toen prof, van Cauwelaert hier
ta de Vtalier zijn Wammpod betoog Meid?
stootgevende artikelen schreef, enz.
Hij leefde in ons blad de hoogtijdagen van
onze katholieke fierheid mede en deed zjjn
lezers zich bewust worden van hun Room-
schen rijkdom en de verantwoordelijkheid
welke deze oplegt. Hij wist zoowel in de
vele feestuitgaven van ons blad bij bij
zondere gelegenheden als In de krant van
allen dag, de beste onzer geestelijke krach
ten te doen medewerken.
In dien anderen onvergetelijken Lim
burger, wijlen Jhr. mr. Ch. J. M. Ruys de
Beerenbrouck, vond hij een hem begrij
pend en steunend president-commissaris,
met wlen hij, evenals met Nolens, vaak de
richting besprak, welke onze katholieke
staatkunde diende te gaan. Ruys kwam
gI??Ote? *Fbled J gaarne bij Laudy even „oploopen", om met
hem de vraagstukken van den dag te be
spreken.
Onder Laudy’s hoofdredacteurschap is
vrij plotseling in Februari 1916 het ge
schiedde op één dag de tooneelcritlek in
ons dagblad tot stand gekomen. De latere
schrijver van „De Paradijsvloek” was er de
sterke bevorderaar van, zooals hij inder
tijd zelf de onvergefelijke Vondel-prestaties
van Willem Royaards in ons blad had in
geleid en naar diepste waarde geschat. Het
lag voor de hand dat de regeering hem
benoemde in een commissie, welke haar
had voor te lichten over de taak der over
heid in verband met het tooneel. De kunst
l' I van het tooneel was hem aangeboren, zoo
als hij ook een voortreffelijk verzenzegger
en redenaar is. Vele katholiekendagen wa
ren geboeid door zijn oratorisch talent en lereerst naar den stationschef te Umuiden
fijnzinnige zegging. In vroeger jaren heeft deze kon nog juist den trein,
hij menigen jongen dichter door zijn voor-
dracht tot een breeden kring van waar
deerenden gebracht, zooals hij later in I ken. Direct nam de stationschef alle mogelijke
waardevolle dagbladartikelen het goed maatregelen om de spoorbaan te beveiligen. Hu
recht bepleitte van een verjonging in de K11* met den eerstvolgenden trein mede om
kunst onder de katholieken. Want zelf
kunstenaar van woord en taal, bewonde
raar van het picturale beeld, luisterscherp I Een man en een vrouw, die juist voor de ont-
voor de muzikale illustratie, heeft hij ploffing over de brug waren gegaan, werden
gaarne aan jongeren in de kunst de ruimte
van deze kolommen afgestaan. Het was
prettig werken, onder, want mét, Laudy.
Zijn .^iradijsvloek” is een tooneelsucces
geworden; zooals het Nederlandsen tooneel
onzer dagen er slechts weinige heeft ge
kend naast Heijermans’ werken. Jan Musch I J|ulJe
schonk er zijn groot kunstenaarschap aan.
In „De Paradijsvloek” heeft Laudy zijn
sterkste dramatische kracht ontwikkeld.
Maar bij dit feest willen we I vgn gtatlstiek en hoofd van de inspectie
welke verdiensten Laudy ook bezit als I der bevolkingsregisters, schrijft ons:
dramaturg en redenaar aillereerst Nu de regeering besloten heeft nog in den
eeren den journalist, die veertig Jaar dit jaar over te gaan tot algemeene
de pen voert niet alleen, maar die als
heeft getoond wat een 1 behoefte een eere-saluut te brengen aan de
moet zijn, een de katho- 1 nagedachtenis van den man, die in 1890 voor
dagblad van bet eerst het eenvoudige, doch baanbrekende,
voorstel deed om voor elk kind, dat geboren
zou worden een voor alle gemeenten uniform»
kaart aan te leggen, welke kaart daarna, in
Op de binnenplaats der Prins Hendrikkazerne
te Nijmegen heeft Donderdagmorgen, in tegen
woordigheid van vele militaire en burgerlijke
autoriteiten, de commandant der Koloniale Re
serve, kapitein L. A. van den Berge, het com
mando overgedragen aan zijn opvolger, lulte-
nani-kolonel J. Slagter.
Na de plechtige overdracht deelde de heer C.
de Jbngh, hoofd van de afdeeling C van het
departement van Koloniën mede, dat het H. M.
igin heeft behaagd, om, op voordracht
minister van Koloniën, kapitein L. A.
in de
bestaat er niet meer;
de commandant te Nijmegen 1
jaar uitzending het „hand-
