ONS BLAD
Na
het
een
jaar oorlog
Verre Oosten
ST.WILLIBRORDUS
Het nieuws
Dividend Philips
Terugtrekking der vrijwilligers
uit Spanje
Bereden politie
naar Palestina
Twee auto’s tegen
elkaar gebotst
9
heden
in
DE BAROMETER
CONFERENTIE TE EVIAN
GEOPEND
600 scholieren
omgekomen
EEN BOODSCHAP VAN
TSJANG KAI SJEK
BERAADSLAGINGEN IN
HET BRITSCHE KABINET
De taalwetten in
België
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
ELASTIEKEN KOUSEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Het c^ccoord met Rome
EN
Strafmaatregel te Safad
De slachtoffers
Waterreservoir f te Kobe bezweken
KMXWWWUHIIIWlllll/////////.
Amerika wenscht het onderzoek
ook uit te strekken tot hen, die
nog niet gevlucht zijn
Van de zea inzittenden, die ernstig
gewond werden, ia een dame
later overleden
Fietsend meisje hield
te veel links
De lasten voor Japan
worden zwaar
Konoje blyft weigeren met de
regeering Tsjang Kai Sjek
te onderhandelen
OPLEIDING VAN BRITSCHE
VLIEGERS IN CANADA
De Britache agent te Burgos,
Hodgson, zal binnenkort
weer naar Spanje
terugkeeren
Aanlegkosten op 14 a IS millioen
geraamd
Toch een vliegveld
te Leiderdorp?
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
Internuntius bezoekt
pater Perquin
Drie jaar dwangarbei
voor Szalassy
een bom
geworpen in de hoofdatraat
van Tel Aviv
N.V. NEDERL.VERZ.MU.
CATHARIJNESINGEL4Ö UTRECHT
Circulaires aan gouverneurs en
ambtenaren over de toepassing
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No. 233
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bwdrsagt 29 ct. P-
regal; Ingezonden Mededeellngen 40 CL O. L
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaarne door onze
Administratie verstrekt.
-
Verklaring van Itagaki
DONDERDAG 7 JULI 1938
’^1'
allen
even
t en
oond
|den
Stet-
Toch een vliegveld te LUduidmriT
van
T
4
Xi
4
itsen
werd
wer-
ge-
aaa
«e-
un):
eng-
hot
els
toe-
De eerste hulp werd mede verleend door den
militairen arts Wijtdiecks uit Ede. Rijks- en
gemeente-politie regelde op de plaats van bet
ongeluk bet zeer drukke verkeer.
lichte naties verantwoordelijk zijn voor de ver
dediging van de rechtvaardigheid en de heilig
heid der verdragen.
De Japansche minister-president Konoje
heeft sich, volgens een bericht uit Tokio,
in een verklaring tot de pers gericht.
De minister van Oorlog in Japan,'
generaal Itagaki
In Aprilia opende Mussolini het oog st-set zoen met een rede over den oogst in Italië,
waarop hy als eerste de hand aan de dors ch-mgphine sloeg. Hierboven tiet men den
Duce aan het werk
U Nazareth is een bom ontploft. Hier
twee Joden ernstig gewond.
Lon-
Flo-
De ministers werden op de hoogte gesteld met
het antwoord, dat aan Burgos zal worden ge
zonden op het rechtsche voorstel tot nou tra
in de wekelijksche bijeenkomst van den
Britschen ministerraad ia heden gespreken
over het Spaansche vraagstuk en de over
eenkomst tusachen Engeland en Italië.
Bovendien heeft de ministerraad het rapport
van den Britschen ambassadeur te Rome, Lord
Perth, over zijn onderhoud met den Itailaan-
schen minister van Buitenlandsche Zaken, graaf
Clano behandeld.
KONOJB,
de Japansche minister-president
Het nieuwe corps zal bestaan uit 800 man
onder commando van superintendent Laurence
Harrington. Reeds is men begonnen met het
werven van manschappen onder oud-cavaleris-
ten van het Brltsche leger.
reeds
dos
Ik h
srden
den
He-
tegen
he
ftigs
Heden ia het een Jaar geleden, tiU de Chinee eelt
Japansche oorlog uitbrak.
Vrijdag zal het plan tot terugtrekking der njj-
willigers uit Spanje te Burgoe en Beroete na
worden overhandigd.
Gistermiddag is de conferentie ter bestudeering
van het vluchtelingenvraagstuk te Evian
RX
heeft
'laats
un.
vier
een
uit
Wel-
Be-
MU-
fcdr.'
uun;
ans-
t»ool;
cht-
*ds,
Bdlg,
«en.
uil:
No-
naar
srder
mlng
s en
liseerlng van Almeria. Naar verluidt acht men
de geografische positie van Almeria niet gun
stig voor het bestemde (foei. Verder schijnt de
Brltsche regeering het niet eens te zijn met
de omschrijving, die Franco geeft van contra
bande.
Reuter verneemt, dat op grond van deae be
raadslagingen over het antwoord van Franco
Hodgson binnenkort weer naar Burgos sul
gaan. Er is geen sprake van, dat hij niet mee"
naar zijn post sou terugkeeren. f
Lon-
enk.
>len,
>rus.
Co.’s
[oed.
Tokio weigert verder iets te doen te hebben
niet alleen met Tsjang Kal Sjek, maar ook met
de nationale regeering. Deze nationale regee
ring kan niet als centrale regeering beschouwd
worden, sells Indien Tsjang vervangen sou
worden door een pro-Japansch staatsman.
Woensdagavond om half zeven is op den
Rijksstraatweg nabij De Klomp een zeer
ernstig auto-ongeluk gebeurd, waarbij zes
personen zware verwondingen opliepen. Een
der slachtoffers, een dame, is aan baar
wonden bezweken.
De Britache
heeft in
dat het
De minister eindigde met een beroep op de
natie, ten gunste van bereidwillige samenwer
king aan de nationale mobilisatie, teneinde een
snel einde te verzekeren van bet Incident.
De last der natie is op het oogenbllk verre
van licht en zal in de toekom^J nog
zwaarder worden, maar spr. wees er op, dat
de last, dien t Japansche volk te dragen
heeft, slechts een fractie vormt van de las
ten. die door de oorlogvoerende naties tij-
BOEDAPEST, Juli. (Havas) Het hof van
appèl te Boedapest heeft den leider van de
Hongaarsche nationaal-socialisten, majoor Sza-
lassy, veroordeeld tot drie Jaar dwangarbeid
wegens poging tot oproer. De rechtbank bad
hem veroordeeld tot tien maanden gevangenis
straf.
Een personenauto, gemerkt O 96087, kwam
uit de richting Ede en wilde een paar meisjes,
die rechts van den weg op het rijwielpad leden,
passeeren. Een der meisjes echter hield tö veel
links, waardoor de automobilist genoodzaakt
werd Odk naar links uit te wijken om een aan
rijding te voorkomen. Juist op dat oogenbllk
naderde uit de richting De Klomp een per
sonenauto, gemerkt HZ 3761 Een botsing tus
achen de wagens, die beide een snelheid had-
den van tegen de tachtig kilometer, was on- de Vlaamsche als in de Waalsche streek,
vermljdeljjk en met een geweldigen klap vlogen
de voertuigen tegen elkaar.
Den heeren secretariaaen-generaal wordt
verooeht, persoonlijk te waken voor do
stipte toepassing van dezen essentieelen
regel. Elke nalatigheid of onwilligheid zal
de toepassing van tuchtstraffen tengevol
ge hebben.
JERUZALEM, 6 Juli. (Reuter) Naar het
voorbeeld van de beroemde Canadeesche
bereden politie zal thans in Palestina een
corps bereden politie worden opgericht, dat
voornamelijk In de landbouwdistricten van
Palestina "'zal patrouilleeren.
samenwerking met de technische afdeeling van
den volkenbond.
Men ziet hierin een wensch van de Ameri
ka ansche regeering om samen te werken met
alle landen, die het volkenrecht wenschen te
eerbiedigen.
Nitti, de voormalige Itallaanache minister
president, heeft de conferentie een memoran
dum toegezonden, waarin hij haar vervocht
zich bezig te houden met het lot der Itallaan-
sche vluchtelingen, van wier namen hij een
lijst heeft opgesteld.
Tel Aviv werden twee Joden ernstig
id ten gevolge van de ontploffing van
om, welke bij de kruising van pen
reg en de hoofdstraat van Tel Aviv
m trein was geworpen. Andere veer
pers werden licht gewond. Een
m meisje werd gedood.
De nauwkeurige omstandigheden van het in
cident zijn nog niet duidelijk. Het schijnt ech
ter, dat het begonnen is met het werpen, van
een bom in een Arabisch café nabij het politie
bureau. Een aantal doeden en gewonden viel
tengevolge van de ontploffing en voorts door
het vuur, dat door de politie, naar men het zegt,
geopend is op de menigte
Een der Joden, die tijdens het gebeurde in
Haifa gedood werden, is gebleken de civiele in
genieur Dounia te zijn, een zwager van den
president der Brltsche Zionistische organisatie,
Weizmann. Dounia kwam met zijn auto binnen
ce Vuurlinie, toen de politie, nadat de bom ge
worpen was, het vuur had geopend.
De uitwerking was verschrikkelijk. Luid
gegil steeg uK den eenen auto op. Door
voorbijgangers werden drie dames en een
heer, die allen zware verwondingen ver
toonden en bewusteloos waren, ait den
totaal vernielden wagen te voorschijn ge
haald en langs den berm van den weg ge
legd. Van den anderen auto was de be
stuurder er het ergst aan toe. Hij was
eveneens zwaar gewond en werd bewusteloos
uit den wagen gehaald, terwijl de tweede
Instttende heer ook ernstig gewond waa
Hij had zjjn bewustsjjn echter nog niet ge
heel verloren.
VIRZIlllINGfN TOT KIK BIDRAG
V«rt»g«Rwoordig»rt gevrggqd
Naar de dTelegraaf verneemt, 'blijft het de
partement van Waterstaat vasthouden aan het
plan tot stichting van een centraal vliegveld bij
Leiderdorp en zijn onlangs ter' plaatse verschil
lende onderzoekingen Ingesteld.
Men heeft bereids een begrooting van koeten
gemaakt vtxir de stichting van het vliegveld,
welke begrooting. inclusief de bouw van
hangars etc., een totaal bedrag van circa 14
tot 15 millioen beloopt. Men houdt er rekening
mede, dat ingeval het voorstel door de Staten-
Generaal wordt goedgekeurd, over vier k vijf
jaren de eerste spade voor het vliegveld te
Leiderdorp in den grond zou worden gestoken.
De rondzendbrief aan de gouverneurs herin
nert er aan. dat de wet van 28 Juni 1932 be
rust op het beginsel der eentaligheid zoowel
Het verluidt, dat het, afgezien van andere
overwegingen, wenschelfjk wordt geacht, dat
Hodgson naar Burgos zal terugkeeren met het
oog op economische kwesties. Morgen zal de
minister-president In het Lagerhuis een ver
klaring afleggen.
De ministerraad heeft ook met voldoening
kennis genomen van de overeenstemming, wel
ke gisteren in de niet-lnmengingscommissie is
bereikt en hoopt, dat beide partijen in Spanje
de voorstellen zullen aanvaarden.
Gesteund door het vertrouwen van kwcmln-
tang en regeering, geholpen door al mijn lands
lieden en aangemoedigd door de bevriende vol
ken, aldus Tsjang Kal Sjek, heb ik de taak op
mij genomen ons land van de Japansche in
dringers te bevrijden en een geheel nieuw
China op te bouwen. In samenwerking met
andere landen zal .dit China streven naat een
grooter geluk voor de menschheld door ver
zekering van den Internationalen vrede.
Tsjang zegt, dat de Japanners slechts
eenige verbindingswegen en een paar strate
gische punten in hun bezit hebben.
BRUSSEL, 6 Juli. (Belga—A. N. P.) In de
verklaring die de Belgische premier Spaak op
21 Juni JJ. ter gelegenheid van de Interpella
ties over toepassing van de'wetten op het ge
bruik der talen in bestuurszaken namens de
regeering In de wetgevende kamers heeft af-
lt gelegd, heeft hij het zenden van twee circu
laires aangeljondigd, de eene gericht aan de
gouverneurs dér'provincies, de andere aan de
ambtenaren van bet centraal bestuur. Deze
circulaires werden op 3 Juli verzonden.
OTTAWA, 6 Juli. (Havas) De Canadeesche
premier, Mackenzie King, heeft de Brltsche re
geering er van in kennis gesteld, dat Canada er
mede accoord gaat een centrum van opleiding
voor piloten voor hetEngelsche leger te stich
ten onder toezicht van bet Canadeesche leger.
EVIAN, 6 Juli (Havas). Hedenmiddag
vier uur is de conferentie ter bestudeenng
van het vraagstuk der Joodsche vluchte
lingen, welke te Evian is bijeengeroepen
door de Amerlkaanscbe regeering, geopend.
Tsjang Kai Sjek richt rich, naar het Chl-
neesche persbureau meldt, in een boodschap
tot alle bevriende volken, waarin hij dank
zegt voor den steun, aan de 150 millioen Chl-
neezen verleend. Tsjang zegt in deae boodschap,
dat de vrede ondeelbaar is en dat alle ver-
Alle Duitscl.e vrijwilligers zullen naar Ham
burg gezonden worden, alle Italiaansche naar,
Genua, alle Engelsche naar Londen. Wat de
combattanten uit andere landen betreft; de
vrijwilligers uit de Noord-Europeesche landen,
die voor de Spaansche regeering strijden, zul
len naar Londen vervoerd worden, vanwaar zij
naar hun vaderland teruggezonden worden.
De combattanten uit de Zuid-Europeeache
landen, In dienst der Spaansche republiek zul
len naar Marseille worden gebracht.
Vrijwilligers in dienst van de rechtachen en
afkomstig uit Noord-Europeesche landen, gaan
naar Hamburg, strijders, afkofhstig uit Zuid-
Europeesche landen en In dienst der recht
schen, gaan naar Genua.
Men hoopt, dat In de meeste gevallen de
landen, waaruit de vrijwilligers stammen, hen
weer zullen willen opnemen. In geval dl: niet
too mocht zijn, zal over hun lot beslist worden,
wanneer zjj eenmaal geëvacueerd zijn naar de
door de commissie aangewezen ooncentratie-
haven.
Naar wjj vernemen heeft de Pauselijk Inter
nuntius, Z. Exc. Mgr. P. Oiobbe, Woensdag
avond een bezoek gebracht bij pater Perquin
OP. in het St. Franciscus-gasthuis te Rotter
dam.
De Internuntius, die vergezeld was van zijn
secretaris, werd bjj aankomst in het ziekenhuis
ontvangen door de dpktoren Van Dijk en Vos
alsmede door Mgr. dr. Th. Verhoeven, geestelijk
adviseur en den heer J. W. Kampschoer, vice-
voorzitter van den K RO. pater Dito O?, de
eerw. ovejjte der zusters en den rector van het
ziekenhuis.
Mgr. Giobbe vertoefde enkele minuten aan
het ziekbed, sprak zijn beste wenschen uit voor
een spoedig herstel van den patiënt en gaf hem
zijn zegen.
Vervolgens maakte de Internuntius een rond
gang door het ziekenhuis, waar hij de zieken
op de verschillende zalen zegende.
De toestand van pater Perquin is nog onver
anderd.
De geheele stad Safad, met uitzondering
van de Joodsche buurt» zal twee dagen lang
gehouden zijn aan een avondklok. In de middag
uren zullen de bewoners gedurende twee uur
genpenheld krijgen tot het doen van inkoopen
Iddelen.
Naar wjj vernemen zal door commlssa-^
rissen der N.T. Philips Oloeilampenfabria-*
ken te Eindhoven aan de jaarlijkscha
algemeene vergadering van aandeelhouders^
wqrden voorgesteld over het boekjaar 1937
'38 uit t| keeren een dividend van 11 pcL
op de gewone aandeelen en 7 pet. op de pre
ferente aandeelen
De raad van beheer der N.V. Gemeenschappe
lijk Bezit van aandeelen Philips Gloeilampen
fabrieken zal aan de jaarlijksche algemeene
vergadering van aandeelhouders voorstellen
over het boekjaar 1937*38 uit te keeren een
dividend van 11 pet. op de gewone aandeelen
en 7 pet. op de preferente aandeelen.
Dokter Sluis uit De Klomp verleende de eer
ste hulp. Nadat een voorloopig verband gelegd
was, werden de gewonden, die ernstige irwen-
dige kneuzingen hadden opgeloopen en, voor
namélijk zwaar lettel aan het hoofd hebben
gekregen, met twee ziekenauto’s naar Utrecht
en Arnhem overgebracht.
De politie stelt een onderzoek in naar de
meisjes, die vóór den eenen auto gefietst heb
ben en waarschijnlijk door den schrik waren
doorgereden.
LONDEN, 6 Juli (Havas),
minister-president Chamberlain
het Lagerhuis bekend gemaakt,
plan tot terugtrekking van de bultenland-
sche vrijwilligers uit Spanje officieel Maan
dag en niet, zooals men verwachtte, reeds
Vrijdag gepubliceerd zal worden.
Het document zal officieel Vrijdag wor
den overhandigd aan de autoriteiten te
Barcelona en Burgoe.
Het plan voorziet in de evacuatie dezer
vrijwilligers naar de volgende havens: Lon
den, Hamburg, Marseille en Genua.
De politie had eenige moeite bjj het her
stellen van de orde, aangezien de verontwaar
diging van het publiek zich tegen* de agenten
keerde, die met steenen bekogeld werden.
Officieel wordt verklaard, dat te Haifa twin
tig dooden zijn gevallen, nJ. achttien Arabieren
en twee Joden. Voorts vielen er 38 ernstig ge
wonden en 18 licht gewonden. Vier personen
konden huiswaarts, keeren, nadat hun eerste
hulp was verstrekt.
Den gouverneurs werd verzocht binnen veer
tien dagen aan de regeering te laten weten
welke gemeenten hunner provincie buiten die
met beschermde minderheid gebruik maken
van een tweede taal voor hun berichten en
mededeellngen aan het publiek en of er een
beslissing bestaat, door den gemeenteraad
aangenomen, na de wet van 28 Juni 1932, tot
handhaving of tot Invoering der tweetaligheid.
t
De circulaire aan de ambtenaren herinnert
er aan dat alle zaken dienen behandeld te
worden in de taal, welke de overheden en
epenbare diensten van de streek moeten ge
bruiken, zonder vertaling.
De generalissimus van het Chineesche
leger, Tsjang Kai Sjek
Nader vernemen wij, dat de Noordholland-
sche wagen bestuurd werd door den heer Gies
sen te Uitgeest, ’die den auto in Amsterdam had
gehuurd. Hy en zijn metgezel werden naar een
der ziekenhuizen te Utrecht overgebracht, waar
bleek, dat de verwondingen van minder em-
stigen aard waren dan men aanvankelijk had
gevreesd. -
In den anderen wagen waren gezeten de
wed; Ernst en haar zoon, die aan het stuur
zat, mevr. Tichelman en de wed. De Veer, al
len uit Den Haag. In het ziekenhuis te Arn
hem is laatstgenoemde dame in den loop van
den avond overleden.
Naar verluidt heeft het comité van Brltsche
reeders in een schrijven aan het departement
van Handel, welk schrijven verzonden is door
de scheepvaartkamer, zijn bezwaren uiteenge
zet tegen Almeria, dat door Franco als veilige iranaif trein werd
haven is aanbevolen. Het comité zegt, dal anul1 trein ivvra
Almeria de kleinste is der zeven regeerings-
havens, die gebruikt worden door de Britache
scheepvaart. De haven is in ieder opzicht onvol
doende. De kaderulmte is niet grooter dan
1000 voet en de diepte van het water is op de
meeste plaatsen slechte geschikt voor schepen
van 3000 ton. Op zijn hoogst is er accommodatie
voor zeven stoomschepen. Er zijn slechts zes
kranen en zeer weinig andere faciliteiten. Ook
ligt Almeria dichter bij de vuurlinie dan een
der andere eerste klasse havens der regeering,
terwijl de spoorlijn naar het achterland op
slechts enkele mijlen van de vuurlinie is ge
legen. Ten slotte bestaat er geen rechtatreek-
sche verbinding over land met Catalonië.
Hy zeide, dat Japan slechts recht voor
waarts kan gaan, tot het doel bereikt Is. Een
regeling kan slechte tot stand komen door
t echtstree ksche onderhandelingen tusschen
Japan en China.
Heden is het een Jaar geleden, dat de
Chineeech-Japanaehe oorlog uitbrak. Aan
dén vooravond van desen dag is dit feit,
zoowel van Chineesche ah Japansche rijde
herdacht.
De vergadering werd gepresideerd door den
voorzitter van de commissie voor buitenland
sche zaken van den Franschen Senaat, Henry
Bérenger.
De Amerlkaanscbe gedelegeerde, Myron
Taylor, stelde voor bet onderzoek uit te strek
ken niet alleen tot hen, die Duitschland reeds
zijn ontvlucht, doch ook tot hen, die Duttsch-
land willen verlaten om redenen van politiek,
ras of godsdienst. Ofschoon de conferentie zich
moet beperken tot de vluchtelingen uit Duttech-
land, diende zij zich bezig te houden met alle
vluchtelingen, welke ook hun oorsprong zij, in
is te Haifa in Palestina een
gepleegd. Dese aanslag h aan-
leidingY geworden tot een waar onroer. De
bom wied geworpen midden in het handels-
centrunjlder stad, op een oogenbllk, dat het
daar see^ druk was. in de sijbuurt van het
voornaamste politiebureau. Na den aanslag
ontstond een geregelde veldslag, waarbij
schoten gewisseld werden tusachen Joden en
Arabieren.
Luit.-generaal Itagaki, de Japansche minister
van Oorlog, heeft ter gelegenheid van den eer
sten verjaardag van .bet uitbreken van het
„Chineesche incident” een verklaring afge
legd. waarin hij zeide het te betreuren, dat de
oorspronkelijke Japansche politiek van niet-
expansle na het incident van Loekoetsjau geen
gunstige beantwoording heeft gevonden bij de
regeering van Tsjang Kai Sjek, die integendeel
door nieuwe provocatie den toestand ver
scherpte.
Sprekende over de Japansche militaire suc
cessen zeide Itagaki, dat TSjang Kal Sjek
klaarblijkelijk een laatsten weerstand biedt te
Hankau, waar koorteachtige pogingen in het
werk worden gesteld om de verdedigingswerken
te versterken. De demoralisatie der Chineesche
troepen is echter zoo groot, dat een uiteenval-
len nauwelijks voorkomen kan worden tonder
vandalisme en wreede tuchtmaatregelen.
Voortgaande verklaarde Itagaki, dat een on-
middellljke liquidatie van het anti-Japanlsme,
dat in de afgeloöpen twintig jaar in China op
gekweekt is, wellicht ónmogelijk zal zijn. „Tbch,
aldus de minister, blijft er slechte één cploe-
slng voor het Chineesche incident, n.l. liqui
datie van het anti-Japanlsme, boe lang dit ook
moge duren.”
Stand op Donderdag 18 uur vjM 2*3
Vorige stand: 798.5
Zeshonderd scholieren zijn te Kobe omgekonmn
doordat drie waterreservoirs bezweken.
Ernstige autobotatag btf De Klomp; een Haam
gedood en vijf personen zwaar gewond.
SAN FRANCISCO. 6 Juli (Havesl De
maatschappij Globe Wireless heeft een tele
gram ontvangen van de ,J*resident Cleveland”,
die voor anker ligt op de reede van Kobe.
In dit telegram wordt gemeld, dat een school
ingestort is onder den druk van het water, dat
neerstortte, toen drie waterreservoirs bezweken.
Zeshonderd scholieren werden verpletterd of
verdronken.
Aan dit telegram werd nog toegevoegd, dat
40 Europeanen tijdens de overstroomlngen om
het leven zijn gekomen.
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
J
