HOE ONZE VOORVADEREN REISDEN
H
SEIZOEN-OPRUIMING
J. G. ENGEEN
ZOMERGENOEGENS
W-aca-h&i^en. 'zjjn.&eteh
staarosn vertrekken lederen Maandag
definitief onderstaande reizen:
D
ADVERTEER
RUBRIEK
LAAT - HOEK PAYGLOP-VLAANDERHOF
VOOR UW VACANTIE
Je hebt gelijk
H.VAN GIJZEN&CO.
PAYGLOP 20-22-24
Alstublieft: het eerste St. Nicolaas-Geschenk van dit jaar!
ONZE GROTE
BEGINT 15 J I'Ll OM 9 HR
IN HET HOOGSEIZOEN
NIET VERHOOGD
TEXEL?
HALMA-FILM
BADPLAATS EGMOND AAN ZEE
IN HOTEL DE VERGULDE VALK
DANCING
’T SCHEEPVAARTHUIS”
H. WORTELBOER - ALKMAAR
ZAADMARKT S-lt TELEFOON »59
FIRMA S. HALMA
Herinneringen aan
trekschuit en
diligence
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
ONZE ZOMER-BIJLACE
ONZE PRIJZEN WORDEN
ipMPEEREM
REISBUREAU „W.A.C.O/'
EN
IN DEZE
b
I K
VAN .VUUR’
GESPROKEN
en
de
zeer snel, 26 sch. 34 cent
STEEMAN'5
MAC DALEN EN STRAAT
riiiiuuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiuiiiiiiiiuiiiiuiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiuii
DAMES- EN HEEREN-
KLEEDERMAKERU
NAAR MAAT
Het knusse roefje van de trekschuit heeft plaats moeten maken
STRAND- EN KAMPEERTENTEK
OL BAGAGETASSCHEN - RUGZAKKEN
„P R I M U S” KOOKAPPARATEN
«•-. -t- -«ui -ƒ •..^5*».
.-4St*T iNnf
4
Er dal spaart schoenen...
den 4 PJC.-diligence!
-Ö
VAM BESPOTTELUK LAGE PRUZEN
Komi U op tijd, om niet teleurgesteld ie worden
tiet
nieuwmodische zwavelstokjes.
:rd
Uit vroeger dagen
Moderne zakelijkheid
ÏTdlj
TBC. IliO
&CHARLOO 17»
ALLEEN bij
tllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllltllllllHIIIIIIItHlinilinUllMBBNr
en
tte
tot
ink
ito-
ad.
Nu tijd geld U behalve dan voor het
te hooge aantal werklooaen prefereeren wij
een grootere snelheid boven da gemoedalljko
traagheid van de trekschuit. En bovendien bie
den de modern Ingerichte coupé» In de nieuwe
spoor wegrij tuigen een comfortabele zitplaats,
welke de gehaaste reütoar to«h <x* n*et ver-
Vakkleding
Bedden
Manufacturen
Dekens
U krijgt bij 2 doozen Erdal schoencrAme
de spaarpot tijdelijk gratis I
Erdal laat Sinterklaas dit jaar voor Uw kin
deren al heel vroeg rijden! Maar voor zoo'n
leuke spaarpot is het nooit te vroegI
Heren- en
Japon- en Mantelstoffen
Matraswen Matten enz.
ien
lijk
zee
rkL
elfs
ind
ïen
eén
zer
ion
tot
ïen schetsje uit vervlogen dagen! Door het mooie weer aangelokt verkozen vele
9h—agi^s gen gezellig zitje op het dak boven het verbUU in da roet van de
Moderne zakelijkheid in het interieur
van een derde-klascoupé der diesel-
electrische treinen
IK GA GAUW KOLEN BESTELLEN
TE66N ZOMÈRPaiJZ-FN
Maak Uw kinderen gelukkig met die mooie
Erdal-spaarpot, waarop leuke kabouters en
grappige pelikanen zijn afgebeeldl
Waarom zoudt U een onbekend of buiten-
landsch merk koopen, als de Nederlandsche
ERDAL schoencrême er is?
•Ud
le-
■rd
ie-
ird
ird
n;
jen
en-
be-
iljn
>rm
int,
qjn
'eel
ten
.ei-
ONTWIKKELEN
alle maten rolfilms 1* ct.
AFDRUKKEN «X* <K
DE PRUZEN ZUN WEER NIET TE GELOVEN ZO LAAG. IN ALLE AFDELINGEN ENORME KOOPJES
Heren-sport- en -iricoline-cosiuums Jonge herencostuuins met plusfours
Kinderregeajassen
Meubelen Tapijten
TEGEN EXTRA VERLAAGDE PRUZEN
DE ETALAGES ZULLEN U HET BEWIJS TONEN
den
toch
ge-
Gedurende het seizoen
OROOTE FEESTZAAL GROOT ORKEST
Benige gelegenheid voor groote gezelschappen.
H. DEKKER
o l_ E ls> M X». N D E l_
en spaart geld!
I
fen. Een mat, een spiegel en des winters een
houten voetwarmer voor de dames, stoof ge
noemd, dat een potje of bakje van aardewerk
bevat, voltooien het ameublement.
Aan weerszijden staan d
bedekt, waarop de relzigel
plaats nemen. Somtijds vindt men er
boeken op een plank ten gebrulke
uiterst
U GAAT PER TAXI
WU NEMEN PER AAN
HANGWAGEN tEGELUK
UW GEHEELE BAGAGE MEE
INLÏCHTINGEN
NASSAU TAX
ALKMAAR BERGEN
TELKF. 3 8 4 5 TÏLBr. 11M
vacantle staan, ons reis-
in ons zak hebben en
rlossende dag van het
irken eenmaal is aange-
mag ik aartje vuua
VAN U ---
Zóó is hei mij ook
gegaan I
Je wilt eens wat an
ders, gaai hier en
daar *ns kijken, pas
sen en vergelijken -
ènomdat het niet
alleen beter maar
bovendien billijker
is, Itoop je ten slotte
bij hei oude bekende
adres:
TeL «ISO, ALKMAAR
SPECIALE AFDEELING
HEEREN CONFECTIE
Opgericht 1883
iken, met kussens
vis k vis kunnen
•enige
van
leesgragen passagier. Dit eenvoudig en
uiterst waardeerbaar comfort kenschetst
heel den nationalen geest. De ruimte bij den
voorsteven is bezet met koopmansgoederen.
zakken, kisten, vaten en balen, terwijl het dek
bü den achtersteven ingenomen wordt door de
reizigers, die van de frissche lucht willen ge
nieten en den schipper, die onder het rooken
van een pijp kalm het vaartuig bestuurt.
Voorop staat de mast, die bij elke brug wordt
neergelaten. Aan den top daarvan Is een lange
lijn bevestigd, waaraan het paard to gespannen,
dat de schuit voorttrekt. Dit paard wordt be
reden door een postiljon of jager,'meestal esn
jongen knaap, die van een ossehoom to voor
zien, welken hjj aan 'n touw om zijn schouder
draagt en waarop hij blaast, hetzij om het sein
tot vertrek te geven, hetzij om de bruggen te
doen ophalen of de schuiten, die van den an
deren kant op het vaarwater aankomen, te
waarschuwen. Van tijd tot tijd wordt aangelegd,
et relsen in het algemeen heeft de laatste
decennia wel geweldige veranderingen
ondergaan! Kenden onze overgrootouders
nog de diligence en de trekschuit, hun kinde
ren aouden deze reeds niet meer gebruiken en
zich met een sneller middel van vervoer, den
spoortrein, voortbewegen.
En de huidige generatie to met de, in den
loop der jaren steeds opgevoerde snelheid van
den stoomtrein niet meer tevreden, en aan
schouwt de nog snellere Diesel en Dlesel-elec-
trtoche treinen, die door het rustige groene en
paarse Nederlandsche polder- of heideland
schap als het ware voortglijden. Maakt de
stroomlocomotlef met zijn witte rookpluimen
en des avonds met zijn rooden gloed uit den
vuurhaard tegen den donkeren avondhemel nog
een fantastischen Indruk op de verbeelding van
hen, die hem nastaren of aan wie hij voorbij
rijdt, de moderne voertuigen missen ook dezen
aantrekkelljken aanblik, ja sjj doen selfs vooral
bij avond, wanneer ze In de verte door den
polder aan ons odfc voorbljsuizen, als eeW stuk
kinderspeelgoed aan met hun vele, klein lijken
de, vierkante ruitjes, welke het licht der elec-
trlsche verlichting doorlaten.
ZOEKT U tegen billijke prijzen
GOEDE AUTO-ONDERSTELLEN
.voor driewielerkarren en platte
wagens, of goede gebruikte
AUTO-ONDERDEELEN, dan is
hei adres:
S. BORJESON Kanaaldijk IS, b.d. Vlotbrug - TeL 38M
3 dagen Grotten van Han
4 dagen ValkenburgEifelArdennen
4 dagen langs den R(jn
4 dagen Brussel—Ardennen
4 dagen Ldixemburg
6 dagen BelgiëLuxemburg
g dagen Bad Ems
dagen naar den Harz
dagen Zwarte Woud
dagen Vogesen
dagen Parijs en Versailles
DINSDAG 1» mi!
It dagen Zwitserland -
Intusschen moeten wU veel van de Holland-
ache gemoedelijkheid In onze moderne vervoer
middelen missen. In tram, autobus en trein
haast leder zich naar binnen om een plaatsje,
liefst aan het raam in een hoekje te veroveren
en men acht zich bevoorrecht, wanneer leder
zijn plaats voorbijgaat om eens Jekker ruim te
kunnen zitten". Gesprekken, tenzij aakelljke,
worden bijna niet meer gevoerd. Handelsreizi-
gers. en marktkooplieden bekrlttoeeren de
markt, het «eer en onder het verorberen van
een sigaar at sigaret, wordt de beun een
hoofdpljnlnstltuut voor amateurbeleggen, waar
van onae voorouden ook verschoond bleven
besproken
In de diligence
ver deze rookwoede In de diligence ver-
1 haalt Hildebrand ons in de Camen Ob-
scura de volgende vermakelljke bijzon
derheden. Na eerst de verschillende persona
ges, die het voertuig met hun gewicht belasten
aan de hem eigen manier van* beschrijven on
derworpen te hebben, bespiegelt hij de rooken
sis volgt.
Rookers! Daar was een tijd, mijne vrienden,
maar toen waren de Goudsche pijpen nog fat
soenlijk en de blikken sigarenkokers en zilve
ren pijpjes nog In de mode, dat geen welop
gevoed man, geen commls-voyageur, geen kwa
jongen zelfs (dat wel het onbeschaamdste slag
van wezens tol) een blad tabak sou hebben
aangestoken zonder eerbiedig te vragen: .Zal
aten onze voorvaderen zoo knus en gezellig,
j sU het dan veelal veel minder comfortabel
in het roefje van de trekschuit of in
den coupé van de diligence, en brachten daar
uren door nu wij veelal veel korter In onzen
electrische of coupé van den stoomtrein ver
beven; is het vraagstuk: „raampje open
raampje dicht” nog niet, al aljn we dan een
eeuw later, afdoende opgelost en we vreeeen,
dat daarmede ook het nageslacht nog wel te
kampen zal hebben, ztf hét dan, dat tegen
woordig nog al eens de sterke arm van den
conducteur aan wiens speurend oog geen
ongeldig abonnement ontgaat en die geen
kaartje overslaat, om het zooveelste gaatje er
In te knippen ter hulp wordt geroepen. En
over de ventilatie willen we maar niet schrij
ven, daar dit probleem nog In studie to en selfs
de hooge tabaksbelasting den rechtgeaarden
Nederlander nog niet van zijn pijpje, aigaar of
sigaret afstand heeft kunnen laten doen!
y y et la daarom misschien wel aardig om nu
I wij weer voor 4
x plan reeds kli
straks, wanneer de
neerleggen van het
broken, den trein of tram te pakken en er op
uit te trekken, om nu eens In herinnering te
brengen hoe onse voorvaderen dan eigenlijk
wel plakten te reizen.
Zooals reeds gezegd, stonden hun de diligen
ce en de trekschuit ten dienste. Hoe zoo'n
trekschuit er van binnen en van buiten uitzag
en hoe men trachtte den vaak langen reistijd
te verkorten, verhaalt ons Esquiros In zijn boek
Jfederland en het leven In Nederland”, welke
In 1858 het levenslicht aanschouwde. Daarin
siet hU de trekschuiten als een soort gondels of
Waterdiligences.
Over bijna de geheele lengte van ongeveer
dertig voet verheft zich een houten kast, dik
wijls groen geschilderd, waarvan het dak of
liever het dek, waarop de schippersknecht
loopt om zoo noodig te boomen of ander werk
te verrichten, bestreken is met een leerachtige
zelfstandigheid, waarover gestampte mossel
schelpen gestrooid zijn. Dit huis is in twee stuk
ken of kamers verdeeld. De grootste afdeeling,
!leK-rUln’’ naar den kant van den voorsteven,
to bestemd zoowel voor personen als voor goe
deren. Daar varen ’s winters de goede lieden
ato ln een doos opgesloten en in een swaren
rookwolk gehuld.
Deo zomers worden de houten luiken
weggenomen en staat dat gedeelte van het
dekzeil, waardoor de reizigers in- en uitgaan,
open. De tweede afdeeling to de roef, waartoe
een dubbele deur toegang verleent. Deze ka
juit, om het kamertje zoo te noemen, is klein
maar niet zonder smaak Ingericht. De vier of
•es vensters hebben ieder een glasruit en rijn,
naar gelang van het seizoen, met roode of
witte gordijntjes behangen. In het midden staat
een tafel, waarop een koperen komfoor met
vuur en een ander, kleiner bakje, bestemd voor
de slgarenasch, beide schoongemaakt en ge
schuurd met een zindelijkheiddie alleen in
Holland en nergens anders wordt aangetrof-
Dat met de vervolmaking en uitbreiding der
vervoermiddelen ook het verkeer met enorme
schreden to toegenomen, is te begrijpen. Wie
reist er tegenwoordig niet met trein, auto at
tram of autobus? Zelfs ifjn er geheele nieuwe
toestanden geschapen, welker bestaan men vroe
ger nauwelijks vermoedde. Hoevelen Immers,
die vroeger hun nering of ambacht In de plaats
hunner Inwoning uitoefenden, trekken nu niet
dagelijks tweemaal of selfs meer naar een
andere plaats om daar hun dagtaak te vol
brengen en tegen den avond weer terug te koe
ren naar hun huisje ergens bulten, ver van
de steenen rumoerige stad? ZU heeten foren
sen en zjjn, letterlijk en figuurlijk kinderen van
de twintigste eeuw!
Het reizen gaat nu zakelijk en snel.
De gemoedelijkheid van het relsen. vergele
ken met een honderd Jaar geleden, to er dan
ook zeker niet op verhoogd. Integendeel. Wie
veel reist zal dit toegeven, al heeft hU de toe
standen van vroeger dan niet mede gemaakt
Hoe velen verdringen rich thans niet op de
kleine twee- of driepersoonsbankjes in de elec-
trtoche treinen? En hóe dringt en wringt men
rich vaak niet door de twee smalle deuren,
waarin we vaak nog net op bet laatste nipper
tje naar binnen springen, maar welke we ook
weer zoo gauw mogelijk uit willen, omdat nog
een ander middel van vervoer ons wacht, dat
ons verder naar huls zal brengen?
Wat wU kennen en aan den lijve vaak on
dervinden is de .baast", welke eigenschap on-
as voorvaderen, hoe roemrucht ook vaak hun
daden geweest mogen zijn, toch wel niet be
seten sullen hebben.
Wellicht hadden slj er geen behoefte aan en
wfl kunnen hen er dan ook slechts gelukkig om
grijsen.
om passagiers uit te laten of In te nemen. Konft
men door een stad, dan wordt de lijn afge
spannen en brengt men de schuit al boomend
tusschen de andere schuiten en schepen door.
De Hollandsche schippers zijn luidruchtig
noch twistziek; het is een plezier hen rustig en
stil op het kalme water hun werkzaamheden te
zien verrichten.... Is de vaart lang, dan gaat
een ieder in de roef ritten en zet daar aljn
bezigheden voort als ware hU thuis, want het
ligt in den aard der Hollanders zuinig te zijn
met hun tijd. In de roef wordt geschreven, ge
geten en geslapen, vrouwen verrichten er naai
en borduurwerk, de meer bejaarden breien. Van
de eene stad na de andere maken ze soms een
halve kous af.
Het handwerken van de Nederlandsche huis
vrouwen is dus geen uitvinding van dezen tijd,
evenals het rooken van de heeren, die de pas
sagiers niet alleen In de roef van de trekschuit,
maar ook In den coupé van de diligence als
het ware in een rookwolk zetten.
DE REIZEN NAAR DVITHCH-
LAXD VEREENVOUDIGD:
PASPOORTEN OF BEWIJZEN
VAN NEDERL.SCHAI* NIET
MEER NOODZAEELIJK IN-
LICHTINGEN HIEROVER TEN
KANTORE
VRAAGT GRATIS REISPROGRAMMA I I
VAAR MET DE REEDERLI ZWAAG
DIE HOUDT DE TARIEVEN LAAG
BEZOEKT DE SCHOONE VELUWE
met de snelle moderne salonbooten „Veluwe” en Gelderland**
AMSTERDAM - HARDERWIJK
Vertrek dagelijks, ook op Zondag, om 8.40 en 10 uur v,m.
Zaterdags niet om 10 uur. doch 's middags om half drie
60 cent retour, kinderen 30 cent, ie klas 75 cent, kind. 40 ct.
AFVAART UITSLUITEND v. DE BUTTIIKADE STEIGER
onder het Ooeteljjk viaduct door links Tramhalte IHn 22
Let op de juiste ligplaats, laat U niet
misleiden door menschen op strest
DE ATTRACTIE VAN HET SEIZOEN, eiken Vrijdag om 8.40 u.
naar URK EN DE ZU1DKBZEEWERKEN,
Retour 1.Luxe klas 1.35
BEEDERI8 C. ZWAAG
A’DAM DE BUTTKUADI STEIGER 3 TEL. 41 zei
De VIER MEREN-TOCHT per „K.L.M. 1” Ie beroemd.
Bet. 11afv. dagelgks 1S.3S n. van de Sloterkade b.d. Zellbrug
het niemand” of althans: „zal het de dames
niet hinderen?”
Nu is dit alles Veranderd, constateert de
schrijver, en dat geldt voor tegenwoordig ook
nog, nu er geen trein of voorbalcon van een
tram meer is. waar niet gerookt wordt. Maar
eenmaal heeft hij toch „neen" moeten zeggen,
omdat de „stankfabriek" hem te erg hinderde.
„Het was tusschen Haarlem en Leiden”, zoo
vervolgt hij, „Waarlijk al de raampjes (van de
diligence) waren gesloten en toch moesten er
twaalf menschen ademen en aes sigaren in het
leven blijven; maar hoe werd ik mishandeld
door den man. die naast mij zat en die dkn
weer iets op mijn hoed en dkn iets op mijn
regenscherm en din iets op mijn voeten en
dan weer iets op mijn mantel en dkh weer
iets op volstrekt niets te zeggen had; waarlijk,
ik was mijn leven niet zeker. Ook is de ge
heele wereld tegenwoordig dp den voet van
tabakrooken gebracht; die kunst behoort vol
strekt tot het openbare leven en al haar toe
stel is zoo sportief mogeiyk gemaakt; teder rij
tuig is aan tabaksvervoer dienstbaar; alle sier
lijke uitvoerigheden der rookkunst zijn ingekort;
geen klassieke, langwerpige slneesverlakte
tabaksdoos meer met de handteekening van
den eigenaar in het deksel, maar tabakszakken
van een vleze varkensblaM gemaakt, met een
rood riempje aan het knoopsgat opgehangen.
Om de* waarheid te seggen zijn alle rok
zakken tabakszakken en wanneer gij een ge
zelschap fatsoenlijke heeren van onderschei
den kaliber en verdiensten bijeen ziet, kunt gl)
er altijd van op aan, dat zij door elkaar gere
kend stellig zes of acht stuivers waard zijn
alleen aan sigaren, die aan hun lijf sullen
worden gevonden. Geen klesch sigarenpijpje
meer, hetzij recht of gebogen, waardoor de
rook als ’t ware werd overgehaald. Neen,
net afzichteltjke rolletje wordt, zooals het uit
de besp.kselde vingers van den tabaksver-
koopersjongen komt, uit een papieren zakje
te voorschijn gebracht en In den mond ge
stoken, opdat men er een tweevoudig genot van
zou hebtMn, m van tijd tot tijd gezabberd en
beknabbeld over te gaan In de handen van een
ieder, die er een onzuiver vuur aan wil ont-
leenen. Geen reine blanke Goudsche pijpen
meer met een voorzichtig dopje gewapend;
maar een leelljk, slangachtig, stinkend, prut
telend, door en door van vuiligheid doortrok
ken moffentuig.
En dan die nieuwmodische zwavelstokjes,
daar een mensch van opspringt als «e afgaan
en die een stankgas ontwikkelen, waarvan
iemand het hart in het Hjf omdraait! O. wan
neer al deze schrikbeelden mij voor den geest
komen; als mijn gedachten zich hier, In de
zuivere atmosfeer van mijn studeervertrek,
waar, sedert mijn haard goed to uitgebrand,
niets is dat de verhouding van eenentwintig
deelen levenslucht tot negenenzeventig deelen
stiklucht (nieuwste berekening) stoort; als, zeg
ik, mijne gedachten zich hler in al die gru
welen verdiept en wanneer ik bedenk, dat ik
nog dikwijls, zeer dikwijls in mijn leven, mij
die indompeling in het dampbad van krulden
van allerlei hoedanigheden zal moeten getroos
ten, dan waarlijk sluit mU het hart en beklaag
ik mij over de wreedheid van mijn natuurge-
nooten en half en half over de zwakheid
van mjjn maag en de kleschheid van mijn ge
hemelte, die mij niet vergunnen (als onze
vaderen zeiden): „toeback te suygen”. Want
gelijk men dieven met dieven vangen moet en
leugenaars met leugens tot zwijgen brengen,
zoo moet men, wordt er gezegd, ook rooken om
rookers te kunnen uitstaan
2«.ae
SU.M
31.M
44.M
40.5G
51 'ÏJ
53.50
VAOANTIE NAAR
Gaat dan per W.A.C.O. autobnsdirnst van Amsterdam
naar den Helder 4 x per dar, la aansluiting op de
Texelsche boot RETOUB 2.50 <14 dagen geldig)
Standplaats TOLHUIS, Overk. v. n. LI
ROKXN «4a, TEL. 354S5, AMSTERDAM-C.
iet
00
h-
□P
99
in
m
n
u-
n-
De
en
o-
IK
Bl
ut
|n
sn-
de,
■en
ad
en
«n
en
en
d-
en
de
