ZCdu&Aaal non den dag
De avonturen van een verkeersagent je
‘E
13
AKKERTJES
l
IsH
VOOR
ORRIE
tytvoolcte
o
r
I
1
aar groote en kleine bommen
worden gemaakt
LIJKEN LIJKENf
EEN
DOOSJE van
k I
■rf
a
ft
De H. Maagd in de
beeldende kunst
Nederiandsche afdteling te
Boulogne nr Met
4
DOOR
CHARLES
GARVICE
\en industrie, die thans een
tijd van hoogconjunctuur
meemaakt
Over bommen en gouden
muizen
1
I Verguldsel
i
en goud
z
Het allernieuwzte
'a
c
-S
gen: de wUi
elke gedachte aan oorlogswinst verre te zoeken
groote
d.
ga
had, wat, op z'n zachtst uitgedrukt, zonder-
t
HERMAN KRAMER
(Nadruk verboden)
t
een
7
Z X
V
na* worden!
38
Juffrouw Latimer; zullen we terug
laat met harteltyke hoogachting aanzag.
glimlachte
sün eeuwig
'jsd' ij
A
■eifeSaSj.;.
IWrijw
9
Ml wdM som mb baaC
Maar daar gebeurde een ongeluk. In den bocht ging een
tandem onderste boven. De kabouters maakten een buiteling
en men vreesde een ongeluk. Een der dames op de eeretribune
kreeg het op de zenuwen. Gelukkig hadden de renners zich
niet bezeerd en spoedig zaten ze weer op hun karretje.
„En komt u daarover vanmorgen spreken?”
vroeg ze vriéndelijk.
Als we soms chauffeurs zien rijden.
Nou, dan heeft het vaak, den schijn
Dat ze niet graag lijken lijken.
Maar het liefste: lijken zijn!
liep haastig naar binnen om haar
te halen en ze wandelden met hun
de dominé naar bulten en toen
Melford zag. vroeg hij haastig.
J
I
Oa «na ven ast.
fletser tegsMiMs
verstof: »óór bat
«aroadarea «aa
lichting moet M)
zich arana over
tuigen of da «na-
noeovre VEUM
Te Boulogne sur Mer wordt binnenkort
groot nationaal Fransch congres gehouden, ge-
juffrouw Latimer,” zei hij.
ets te doen en Ik ben mijn
al te dankbaar, dat hij me
nemen aan zijn plannen om
het dorp te brengen.”
Door het ongeval waren ze eenige ronden achter geraakt,
maar onder het oorverdoovend gejuich van het publiek werd
met groote snelheid gereden en weldra hadden ze den achter
stand Ingehaald. „Haal op, haal op, geeft hem van katoen,”
werd geroepen, toen men zag, dat de renners trachtten hun
tegenstanders in te loopen.
Toen een tijd geleden Philips
Weer een lamp gevonden had,
Die een heel bijzonder licht gaf,
Heel goedkoop, heel zacht, heel mat,
Toen de natriumverlichting
Onzer wegen in den nacht
Veiligheid, comfort en dat zelfs
Voor een heel laag prijsje bracht,
Toen was men eerst in zijn nopjes:
Natrium dat was pas fijn!
Alle wegen moesten plots’ling
Dook dat licht beschenen zijn.
Maar, zoo gaat het bij ons, menschen,
Wat men eerst te roemen placht
Wordt steeds critischer bekeken
En dan volgt de eerste klacht.
Zoo ook hier: het licht is prima,
Maar ’t is akelig dat nu blijkt
Dat met natriumverlichting
Men zoo erg op lijken lijkt.
Philips gini weer aan den arbeid,
Philips weet op alles raad'
't Zelfde licht, maar zonder lijkkleur
Was het spoedig resultaat.
Nu kan men verlichting krijgen.
Die u laat in volle fleur,
Die u in het blij bezit laat
Van uw echt-gezonde kleur.
14 en 15 ontploffing!
Kilo), ja zelfs me«2C
luchtslangen, oraiqez
slagen, tourbillons,
sterren klaar liggen
hoogte dezer vuurpijlen wordt* bepaald
Af T F A op dit blad Zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden tegen p bfl levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door p bfl een ongeval met p n£A
el fcj O ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen F Uv»“ verlies van belde armen, beide beenen of beide oogen Ovla“ doodeUJken afloop F «UU»"
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
L y et opschrift boven dit
I—I onwillekeurig den indruk,
A verhaal van een oorlogslndust
gal krijgen. En toch is niets minder
Somt in een vreedzaam-werkend bedrijf,
/iedereen allerminst „oorlogszuchtig” is,
middel van driehoeksmeting; de hoogste komt
tot 150 tot 200 meter. ,Nu moet u niet den
ken," aldus de heer Kat, „dat vuurpijlen alleen
gemaakt worden voor vuurwerk. Er zijn er die
ook een gansch andere bestemming hebben,
nJ. tegen hagelval, d.w.z. hagelwolken worden
er door uiteengeslagen (contre la grelle, zoo-
als de Franschen zeggen, die het middel veel bij
den wijnbouw toepassen). Deze pijlen gaan tot
een hoogte van 2000 meter. Voorts worden ze
ook wel aangemaakt voor nevelvormlng, bij
mitrailleurbeschietlng.
Het verwonderde mij, zoo weinig machines
te zien: „1 blijkt, dat alles hier handarbeid is,
slechts enkele hulpapparaten uitgesloten.
bitter aan het tooneettje
dat hU had büge-
vrouw te worden en dat u mü uw toesteoMBteg
zuK geven aan haar het hof te maken."
Een koker "AKKERTJES” van
IS stuiven bevat tegenwoordig
13 "AKKERTJES”. Voordooien;
(J heeft er één extra. En
(J hoeft zo dan altijd in huis
bij nacht en ontij, bij plotseling
opkomende Hoofdpijnen, Kies
pijn, Migraine, Rneumatische
pijnen. Kou, Griep en Koorts.
Ze helpen snel en zeker I
wjjd aan de Maria-vereerlng.
Annex aan dit congres organiseert men een
tentoonstelling, die de devotie tot O. L. Vrouw in
de beeiden^ kUJist tot onderwerp heeft. In
hoofdzaak schilder- en beeldhouwkunst zal er
worden getoond. Kunstnijverheid valt buiten het
kader van de expositie, die echter wel grafiek
zal omvatten. Verscheidene landen zullen een
eigen sectie op deze tentoonstelling hebben: de
Belgische zou zelfs zeer belangrijk worden.
In Nederland Is eerst laat van de plannen
vernomen en toen was het niet goed mogelijk
meer om nog een omvangrijke en representatieve
collectie bijeen te brengen. Men heeft er zich toe
beperkt in verband met den korten tijd van
voorbereiding de medewerking in te roepen van
het Museum van Nieuwe Religieuze Kunst te
Utrecht. De volijverige conservator, de heer Jan
Eloy Brom, was dadelijk bereid uit het bezit van
het museum een Nederiandsche inzending te
formeeren. Naar het tentoonstelllngsbestuur te
werken, opruimen van hooge schoorsteenen
door middel van trothyl (dus springstoffen).
Vandaar, dat ook vele studenten dit bedrijf
komen bezichtigen, en dat de eigenaar zélf
lezingen voor hen houdt, eenigen tijd geleden
nog op de Ned. Handelshoogeschool te Rotter
dam.
„Men moet met z’n tijd meegaan, zoo besloot
de heer Kat, vandaar dat Ik u nu ultnoodlg,
om het allernieuwste even mee te bezichtigen."
Toen kwam het eerste vuurwerk te Scheve-
nlngen in dit seizoen op het witte doek: alsof
men het zonder knal- en bom-effecten
meemaakte. Ook Trier laat de techniek zien,
met welke rassche schreden zjj voortschrijdt! De
arbeiders van dit bedrijf (waar een ongekend
prachtige samenwerking tusschen leiders en
werknemers valt waar te nemen!), menschen
met Ideeën, allen artisten op hun beurt, ston
den daarbij zélf „paf”.
De menschheid wil bjj grootere feesten nu
eenmaal vuurwerk zien. Dat is niets bijzonders:
reeds in het jaar 1700 vertoonde zekere
Brugge In Haarlem een voor dien tijd schitte
rend vuurwerk, waarover de toeschouwers een
en al verrukking waren. Op dit gebied zijn wjj
nog niets veranderd bij onze voorouders! En
als wü over eenige weken kijken naar de pro
ducten van een Leidsche fabriek, die over de
geheelc wereld levert, wie weet, of wij dan
onze over-, over-, over-grootouders In enthou
siasme niet zullen overtreffen!
Te midden van ontploffende bommen, ster
ren, gouden muizen, Arabische pahnboomen,
enz., enz.
walentin, de jonge kunstsmid, sloeg allen goe-
den raad in den wind. HM was Immers nog
nooit van zijn vaderlijken baas weg geweest.
En Valentin was er hartgrondig van overtuigd,
dat hij het voorbeeld van zijn vader moest vol
gen: de wijde wereld intrekken om zijn vak nog
beter te leerch. Maar sinds zjjn vader er als gezel
op uit was getrokken Valentin kende het ver
haal al, toen hij nog nauwelijks op de school
banken zat was er a) heel wat veranderd, maar
dat was Valentin ontgaan. HIJ was een kind van
de groote stad en beschouwde de wereld daar
buiten als je reinste paradijs.
„Als Je dan absoluut wilt," gromde de baas,
„dan In s hemelsnaam
Valentin wou absoluut. HM moest, beweerde hij.
Het zat hem in het bloed, hij kon niet anders.
De Illusie van het vrije, franke buitenleven, waar
elke baas hem met open armen zou ontvangen,
veranderde al spoedig in een ontnuchtering, die
zich met den dag meer deed gevoelen. Meestal
werd de deur van de werkplaats voor hem dicht
gesmeten. En zoo hl) al eens aan den slag kwam,
dan was het maar voor enkele dagen.
Zoo slenterde hl) op een goeden dag een dorpje
binnen, dat er eener uitzag als zoovele, welke
hjj de laatste maanden al had doorgeloopen. Hij
had dan ook niet de minste hoop er werk te vin
den. een werkelijkheid, die hU zich nog beter be
wust werd, toen hij het vroolüke gehamer op een
aambeeld hoorde. De handen diep in de broek
zakken geborgen, slenterde Valentin naar de
smidse. Maar vonken schoten in zijn oogen, toen
hjj den knecht slaperig bij het vuur zag staan,
traag den blaasbalg trekkend en een stuk ijzer
langzaam wendende in de gloeiende kolen.
„Waar is je baas?” schreeuwde hij dén jongen
toe, die opschrok en Valentin meewartg-verbaaad
aangaapte. Maar zonder het antwoord af te
wachten, stapte Valentin de smidse binnen,
rukte den jongen tang en trektouw uit de hand
en begon als een duivel te werken.
„Sufferd! Slaapkop! Is dat werken," brulde
hij den onthutsten jongen tegen, terwijl hij het
werkstuk nauwkeurig bekeek. „Kijk! Zoo doe
Je dat, zie! Zoo....!” daverend klonken de
hamerslagen. „Zoo! En niet anders!” En voort
durend trok hü den blaasbalg, dat de wind
bruisend door het vuur zoog en ’n roode vonken
regen wervelend in den schoorsteen schoot. Toen
legde hl) het wlt-gloeiende Ijzer op het aam
beeld en sloeg en beukte en boog, dat het zweet
hem weldra over het voorhoofd dreef. Hjj keek
ternauwernood op, toen door de halve achter
deur van de smidse een reus van een kerel met
een witten baard verbaasd over den drempel
kwam. En toen hjj altijd nog grimmig, doch met
overleg op het Ijzer hamerde, werd ook een jong
meisje door den vrooljjken klank naar de smidse
gelokt. Nu stonden ze daar alle drie, de baas,
de dochter en de leerling, verwonderd naar den
zwoegenden Jongen kerel te kijken.
De oude trachtte het gehamer te overbrullen:
„Hé, wat doe JU hier?”
„Ik sla mjjn krachten aan gruzelementen!"
schreeuwde Valentin over zijn schouder heen. Nog
even beukte de zware hamer het Ijzer, dan legde
Valentin het kunstig gesmede werkstuk voor
den baas neer.
„Neem me niet kwalijk, baas! Ik kon het niet
laten, ik moest weer eens werken! Werken, ver
staat u! Leve de smeedkunst!”
„Zoo mannetje, zoo. En daar stap jjj mijn
smidse binnen, zet mijn leerling Mn den kant
en doet waar Je zin in hebt?”
Nu eerst begreep Valentin dat hjj iets gedaan
ouden pereboom achter het huls schitterde bet
nieuwe zinken dak van de kleine kapel; klok-
ken-klanken dwarrelden op het dorpje neer.
Met het schootsvel voor stond Valentin in de
smidse; met korte streken legde hjj den nieuwen
haan zjjn gouden ornaat aan. Zijn vingers, neus,
wangen en ooren, alles was in het vuur van den
arbeid met het verguldsel bevlekt geraakt. Ijve
rig streek hjj den haan de fonkelende kleur over
het lijf. En toch voelde Valentin zich bij zjjn
werk door een zoete onrust gekweld. Naast hem
stond immers de blonde Eva, lief en ongedwon
gen en wees met haar sierlijke vingertjes nu
eens hier en dan weer daar en zei telkens, op
Valentln's werk voorultloopend„Daar moet je
nog zjjn, Valentin! En daar nog! En hier nog!”
Haar wang raakte bijna die van Valentin. De
Jongen werd er beduusd van; hjj durfde nau
welijks opzien. Maar toen opeens, te plotseling
om het zich zelf voldoende te realises ren, had
hü zjjn mond, den mond, die ook wat van
het goud van den nieuwen windprofeet had
meegekregen op Eva’s lippen gedrukt voor een
schuwen, teederen kus! Eva kleurde tot diep in
haar hals, maar nog voor zjj iets kon zeggen,
klonk een vroolljke basstem:
„Bravo! Bravo! Het kerkhaantje in het mid
den.... Ik zou zoo zeggen, het kan niet beter!”
Met een fjjn lachje wees hij op Eva’s kin:
„KJjk, kijk, onze kleine Eva heeft een gouden
engelenmondje! Hoe is t mogeltjkNee
maar, vriend Valentin,.... Jü ook al! Wat *n
weelde hier, wat ’n rijkdom!”
De oude baas, wien het pastorale bezoek altijd
een welkome gelegenheid voor een praatje was,
was ondertusschen ook naderbij gekomen en
had al gauw begrepen, wat er gaande was.
„Zoo, mijnheer pastoor!” bitste hjj. „t Is wat
moois met die jongelui. Zitten elkaar te kussen
boven den haan van den kerktoren, t Ltfkt wal
kerkschennls! Hoeveel penitentie staat er op?"
„Wat kreeg JU van den pastoor, toen je hem
Je liefde voor een vrouw liet blüken?” pareerde
de pas’oor.
„De rekening van de huwelUksmls was liefst
honderd gulden," kaatste de smid terug.
„Wil je wel gelooven, dat ik me al dikwijls
heb af gevraagd, van wien JU toch de kunst van
het rekeningen schrUven had afgekeken? Maar
nu weet ik. waar het hem in Mt,” troefde dé
pastoor. „Intusschen, als Eva en Valentin trou
wen, krijgen ze van mjj ’n gouden haantje van
sulver goud!”
Binnen drie maanden was de pestoor zUn be
lofte nagekomen.
Een mooi beeld voor het grasperk in het dorp,
mijnheer Seymour."
HU lachte zacht. Er was een warme blos op
zUn gewoonlijk zoo bleek gezicht en zUn zwarte
oogen schitterden.
„Als ik iets heb gedaan,
mer.
liever
schen
gllllllllilllllll
^lllllllllllltlIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllïË
doen zooals u U zult wel weten wat het beste
is. Ik ik zal alles aan u overlaten.”
„WerkelUk dominé, dat zal het beste zijn."
zei de spin. „Wees er van verzekerd, dat ik heel
voorzichtig zal handelen. Ik sou even graag als
u zelf willen, dat uw kapitaaltje verdubbeld werd
door de Wheal Rose aandeelen. U zult misschien
wel begrijpen waarom!”
„Wat bedoelt u?* vroeg de dominé nieuws
gierig. Ik begrUp u niet. Wat bedoelt u? Ik
ik geloof dat ik niet meer zoo helder kan den
ken als vroeger.
,_Het is heel gemakkelUk te begriipen,” zei
Seymour Melford, terwUl hU het zorgUUke ge
laat met hartelUke hoogachting aanzag.
dacht, dat u dat wel begrepen zoudt hebben?”
„Begrepen? Wat?”
•X>at ik een diepe liefde gevoel voor uw
dochter Dolores,” zei hU op vachten toon, maar
met veel gevoel.
„Goede hemel! Voor Lorrie! Je zei: Lorrie,
beste Jongen? Maar die is nog een kind. Die
weet niets van liefde, daar droomt ze zeHs nog
niet over.”
Seymour
tusschen 1
woond.
,2e is een onschuldig, rein kind.”
„Inderdaad, dominé,” zei h« s«bt .JMaar k
hoop, dat u haar niet te jong vindt om mgn
dacht I
Lorrie en Ouy,
ling was.
„Ik wildeik zag." stotterde Valentin.
„Jouw wil is nog geen wet, vriendje,” hield de
oude vol. „Ik ben hier de baas en ik zal be
slissen, wie hier werkt. Als je blUven wil, heb
ik daar geen bezwaar tegen!”
Valentin voelde zich in zUn nieuwe omgeving
al spoedig thuis. De baas, die den jongen aan
vankelijk alleen om zUn vakkennis aangenomen
had, begon hem van dag tot dag meer te waar-
deeren, al hulde hU zUn genegenheid dan ook in
een mantel van barsche vrlendelUkheid. Heel
teedere draden werden bovendien gespannen
En thans het allernieuwste: de Arabische
p a I m b o o m e n, die een goudvuur van t: 4
meter breedte geven, ’n Simpel ding, doch
gróót en wonderbaar in z’n uitwerking! In *t
kort gezegd, aldus werkend: De grondstof gaat
in een mortier in den grond; daaruit ziet men
een boom groeien tot 80 m. hoogte, die boven
een palmboog te zien geeft, ’t Is, alsof we in
het Verre Oosten met z’n magische sprookjes
verkeeren
Ten slotte komen we terecht bU de .jechter-
en linkerhand” van het hoofd van dit op een
massa-productle ingesteld bedrUf, waar zonderv
overdrUving voor meer dan een ton waarde'
thans ligt opgestapeld (in, één gebouwtje aan
„bommen” rond dertig mUle!). Hier zetelt de
toovenaar of de goochelaar van dit werk, Hem,
de man, die belast is met het mengen der
stoffen, een bezigheid, welke de grootste nauw
keurigheid vereischt. Jarenlang er al werk
zaam. „En *k hoop ’t nog Jaren te doen, me
neer!” als hU mij bijzonderheden vertelt, die
misschien wel „fabrieksgeheim” kunnen zUn,
en dus onvermeld blUven
Rooken is in dit bedrUf, waar „Red Islands”
met een dito haan zoo nu en dan de werk
zaamheden even onderbreken, natuurlUk taboe!
Langs de expeditie verlaten we de terreinen
van dit Interessante „bommen- en sterrenbe-
drUf”. De kisten met vuurwerk staan gereed
voor Curacao, Bonaire en Ned. Indlë. Teeke- i
ningen en uitvoerige beschrüvingen worden er
bU gevoegd, waardoor de ontvangers het in
elkaar kunnen zetten.
Buiten dit gevaarlijke terrein vertelt de heer
Kat mU nog, dat er ook voor de Zeevaart en
voor de haringvisscherU gewerkt wordt: vuur- i
pUlen voor de zeevaart, noodsignalen en hal- i
medslights, die aan een boei bevestigd worden
en door het water aangaan en een half uur i
blUven branden i
Gedachten aan luchtverdediging en luchtbe-
schermlng komen naar boven: de thermietbom-
men met een temperatuur tot 3800 graden, i
Smelt- en sproei-thermiet. Nog onlangs is er
voor een demonstratie te Amsterdam geleverd, i
Niet te vergeten ook het sloopwerk van bouw-
geen de Hembrug wel verzendt!) De groote
bommen” Hébben in de lucht een spreiding van
300 meter middellUn; er zUn er bU met 30 uit
barstingen. Verder heel kleine bommetjes,
slechts 6 c.m. lang, die weer in de grootere
bommen gaan.
Dan "n „vakterm”: hier ziet u .gouden
muizen”, een compositie van kruit, aluminium
en magnesium of wel magnesium alleen. Weer
een ander gebouwtje, waarin we binnengaan;
er heerscht een behaaglUke temperatuur, zeven
tig graden; aan den wand hangt een haar-
hygrometer, want vocht is in dit bedrUf uit
den booze! tók gebouwtje is hier centraal ver
warmd. Er moet „op temperatuur” gewerkt
worden, want voor bepaalde sterren mag in
het drooghuls de temperatuur niet hooger dan
70 graden zUn.
Een zeer belangrijk onderdeel dezer fabricage
vormt de lont, om het vuurwerk aan te ste
ken. Per dag wordt hier ongeveer tienduizend
meter gemaakt, en dit geschiedt in drie kwar
tier tUds. Op dit gebied is dit
eenlg in Europa!
Duizenden en nog eens duizenden lonthulzen
liggen klaar. In de stad zélf is een bU dit be
drUf beboerende groote cartonnagefabriek,
waar deze hulzen gemaakt worden, want
zoo vertelt men mU de kwaliteit van het
papier js van het allergrootste belang, t Is een
eerste eisch!
Dan loopen we nog langs de Japansche bom
men (made in Japan). Men heeft er momen
teel veel en veel te weinig; de Japonsch-Chi-
neesche oorlog laat zich ook hier gevoelen,
doch zeer waarschijnlijk komt er de volgende
maand een groote boot met vele Japansche
bommen” aan, en dan is men gered". Ver
volgens een kleiner paviljoen, waarop de aan
kondiging „Bengaalsch vuur”: grootere en
kleinere potten, waarop ook weer de kleur staat
aangegeven.
Reeds is enkele malen over „bommen", een
belangrijk onderdeel van een vuurwerk, gespro
ken. Men heeft er alle mogelUke soorten in.
De kleine worden met pekdraad omwonden,
een werkje, dat zeer nauwkeurig en symme
trisch moet gebeuren. Om zoo’n kleine bom
zit ongeveer drie meter pektouw gebonden.
„Als-ie barst, dan moet het kleureneffect zoo
groot mogelUk zijn”, aldus de heer Kat. De in
houd van zoo’n bom is zeer verschillend: men
heeft onderscheidene composities, diverse che-
micaliën worden gebruikt. Rood wordt b.v. te
weeggebracht door chloorkali, groen: chloorzure
bariet en schellak.
Alle bommen zijn in papier verpakt, waarop
de kleuren zUn aangegeven. Zooals reeds ge
zegd: duizenden liggen gereed! ZU worden in
kisten verzonden, alléén als vrachtgoed van
20 kilo. Ook hier blijkt de wetgeving in Neder
land nog min of meer achterlUk te zUn.... 1
Men denke in dit verband b.v. even aan het- l
Boulogne sur Mer is dezer dagen afgezonden:
Jos. ten Horn, Piëta, olieverf op paneel; Wim
NUs. Madonna in een landschap, teekening;
Adrlaan van der Plas, Madonna, teekening;
Cuno van den Steene. H. Familie, teekening;
Joanna Brom, Maria-Mlddelares. emailschilde-
rlng.
Verder nog grafisch werk van Jan Everte,
Frére Francois Mes O S.B., Lode Sengers, Char
les Eyck, LodewUk Schelfhout, René Smeeta,
Genla Lücker en Mies van Oppenraay.
Alles is uit de verzameling van het Museum
van Nieuwe Religieuze Kunst. Meer mariale
kunst van Nederlanders is er in het museum
niet aanwezig.
„Dat geloof ik ook,” gaf zU glimlachend toer
„want papa CZ ------
anders over.”
Juist kwam
hU Seymour
ongerust:
„Goeden morgen Seymour. Is er nieuws?”
Seymour Melford keek waarschuwend naar
Lorrie; de dominé kreeg een kleur en zweeg
plotseling.
„Neen, er is geen nieuws. Ik kwam vragen
of u even mee naar het bouwterrein gaat. Ik
heb een verbetering bedacht.”
„Ja, Ja, zeker,” zei de dominé, ,Jk zal mUn
hoed halen,” en hU ging naar binnen om bUna
onmiddellljk weer terug te komen, zenuwachtig
en gejaagd. HU was den iaatsten tüd wel veran
derd, zUn vroegere, weloverwogen bescheiden
beleefdheid was geheel verdwenen.
„Ik denk, dat u aan vader wel genoeg zult
hebben, anders zou ik voorstellen om mee te
gaan,” zei Lorrie zorgeloos.
Seymour Melford wendde zich verheugd glim
lachend om.
„Wilt u meegaan? Doet u het, juffrouw
Dolores, het is zóó’n mooie ochtend en ik zeu
u graag uitleggen, wat we van plan zUn te
doen.”
,Ja, ga mee, liefje,” zei de dominé, maar hjj
art het niet buitengewoon haiteMfk,
Lorrie
mantel
loog hU met een onschuldig gezicht, "drieën weg.
Den vorlgen dag zou zU er niet over hebben
gedacht om Seymour Melford aan te bieden met
hem te gaan wandelen, zelfs al ging haar vader
mee. Maar gisteren is gisteren en vandaag is
vandaag en in Lorrie 's hart brandde het vuur
van Jalouzle en ellende. Ze ging dus naast
Seymour loopen, in plaats van zoo ver mogelUk
van hem vandaan en ze antwoordde op alles wat
hU zei met een vriendelUk woord en een glim-
lachje, dat het bloed door zUn aderen joeg.
Toen ze de plek bereikten, waar de scholen
zouden verrUzen, kwam hU met zUn verbete
ringen voor den dag, verbeteringen, die hU
onder het praten moest uitdenken. ZU sprak
hem niet tegen, zooals ze den vorlgen dag zou
hebben gedaan, maar was alles volkomen met
hem eens.
,De wereld heeft een groot architect aan u
verloren, mijnheer Seymour” zei ze. „Vindt
mijnheer Seymour niet erg knap, paps? U en ik
zouden hier nooit aan hebben gedacht, niet
waar?”
,Hé? Neen, neen. HU is werkelUk heel knap,”
zei de dominé, die afwezig in de verte bleef
staren. .Buitengewoon. We kunnen mijnheer
Seymour niet dankbaar genoeg wezen” en hU
zag het glimlachende gelaat veelbetekenend
aan.
„Wat kunnen we doen om onze dankbaarheid
te toonen? Wat zou u zeggen van een stand
beeld in zUn volle lengte, of te paard, zwaaiend
,met aaa bestektekening van «e nieuwe school-
.Dank u; ik sla zachter dan u waafschUn-
•lik. O, u bedoelt het opspljkeren van den win
gerd graag. Als u het tenminste niet verve
lend vindt,” en haar stem werd fluweelig.
„U weet, dat het mij een buitengewoon genoe
gen zal zUn, Juffrouw Latimer,” antwoordde hü-
„Wacht maar tot u vUf minuten bezig bent,”
*ei Lorrie vroolUk, „het moet gauw gebeuren
°ok omdat de oude tuinman straks terugkomt
en die wil niet, dat iemand zich met zUn werk
bemoeit."
Jk zal zUn toorn trotseeren,” zei hü. „Wat
een heerlUke morgen!”
„Vindt u niet? Juist een morgen om van
Plezier te zingen. Komt u om papa te spreken?
al hem gaan halen.”
>41"Doe d*t alstublieft niet,” vroeg hü- ..Ik kom
Mlezn maar over de scholen spreken.”
•J°te schünen heel wat van uw tüd in beslag
te nemen,” zei Lorrie vriendelUk. ,Jk vind het
o**1 mooi Van u. mijnheer Melford.”
.Heelemaal met,
heb nagenoeg i
“•w Latimer maai
*el
Wvaort in
artikel vestigt
tömen een
rw te' lézen
waar: men
waar
waar
koopen,” zei Seymour Melford. „U zoudt twee
duizend pond verliezen.”
„Beter dét verliezen dan alles wat ik be
zit.”
„U zult niet alles verliezen en ook geen ge
deelte van uw geld," verzekerde Seymour Mei-
ford. „Waarde heer, werkelUk, ik denk er over
om er bü te koopen, inplaats van te verkoopen;
de aandeelen gaan vast en zeker weer de hoogte
in, hooger dan ze ooit zün geweest. Ja, ik zal
koopen.”
Bet het schijnt verbazend riskant, vreeae-
lük!”
„Als ik er niet zoo zeker van, was, dat ze
de hoogte in zouden gaan, tenminste zoo zeker
als een mensch maar van iets op deze wereld
kan zün, gelooft u dan niet, dat ik ze sou ver
koopen?"
„Ja. ja. Juist. natuurlUk. Heel Juist," zei de
dominé. „U loopt hetzelfde risico als ik en
toch niet hetzelfde, want het geld dat ik er in
heb gestoken is alles wat ik bezit, daarvan zün
mün kinderen afhangelük en voor u is het
slechte een bagatel”
Seymour 'Melford
lachje.
.Den bagatel," protesteerde hü. „Ik. verzeker
u, dominé. dat we zelfs aan de effectenbeurs
vüftigdulaend pond niet als een bagatel be
schouwen. Maar u behoeft mü niet te gelooven.
Als u er ongerust over bent, verkoop ze dan in
's hemelsnaam.”
„En tweeduizend pond verlieaen?” ast de
dominé. terwül hü zün gezicht afveegde. .Neen,
nee»! aal uw raad ogwolgen. Ik Mi precies
van bet hart van den jongeman naar dat van
de schoone Eva. Met den dag werden zü «ich
hun sluimerende gevoelens meer bewust, maar
hielden ze voor elkaar zorgvuldig verborgen.
Op zekeren dag kwam de pastoor In de smidse.
.Net torentje van de kapel heeft een nieuwen
hoed gekregen.'maar daar hoort toch eigenlük
een pluim op. Je moet een torenkruis smeden
met een gouden haan er op!"
De oude baas keek door het smoezelige raam
pje van de smidse naar het kerktorentje en
krabde zich dan verlegen achter bet oor. Die
aarzeling duurde Valentin te lang.
„Vooruit baas, aannemen!” bemoeide hü er
zich mee. „Ik aal dat ding wel maken, dat komt
best voor elkaar!”
Dag In, dag uit, van ’s morgens vroeg tot
's avonds laat werkte Valentin nu aan een
prachtig kruis met een fleren kukeleku er op,
een kolfje naar z'n hand. Eindelük was hü er
zoover mee gevorderd, dat het karwei, op het
vergulden na, klaar was.
Het was op een mooien Zaterdagavond in den
laten nazomer, toen hü hiermede bezig was. De
zon lachte vriendelUk door den kleinen tuin In
de smederü- Het aambeeld, de hamers en tan
gen, alles lag in
den v’.ammenden
schijn. De heele
smidse was in
een gouden vuur-
kamer veranderd.
Door de halve
deur en den
is, waar men alleen maar werkt om de mensch-
held oogenbllkken van genoegen en prettige
verstrooiing te bezorgen!
Er heerscht n.l. op het oogenbllk In de enkele
vuurwerkfabrieken, die er In ons land zün, een
I groote drukte in verband met het as. Regee-
ringsjubileum van H. M. de Koningin. Dit was
voor ons aanleiding eens poolshoogte te gaan
nemen bü de Kon. Nederiandsche Kunstvuur-
werkfabrleken A. J. Kat v/h Joh. Laef te Lel
den, een plaats, waar groote en kleine bommen
opgestapeld worden, om straks door hun knal
effecten de kükers in extase te brengen. Ge
nen het feit, dat men zich overal in den lande
opmaakt om het regeerlngsjublleum van H. M.
de Koningin op een zoo waardig-mogelüke
wijze te vieren, de onverantwoordelüke hetze
van de aanhangers van Moskou ten spUt, kan
gereedelük aangenomen worden, dat „vuurwerk”
bü deze feesten een groote rol zal spelen.
Of het inderdééd druk is? antwoordde de
heer Kat mü op m’n eerste vraag, „of dat
door de jubileumfeesten komt? Zeker, in ge
wonen tüd heb ik 40 i 50 pian in vasten dienst,
op t oogenbllk 70 tot 80 en binnenkort zullen
t er nog meer moeten worden, ’t Is zelfs héél
druk, we beleven, om zoo te zeggen, ’n tüd van
hoogconjunctuur In de vuurwerkfabricage
Waar het hier een fabriek betreft, meer dan
een eeuw oud (zU werd opgericht In 1828) was
het dus mogelUk een vergelüklng te maken met
1888, toen de Inhuldiging plaats vond. Ik in
formeerde daar dus naar, en het antwoord,
dat ik kreeg, was wel zéér merkwaardig. „Op
t oogenbllk minder dan in 1898; dat komt, om
dat er nu vee! minder geld onder de menschen
is. Toen werden er vuurwerken van dertigdui
zend gulden genomen, en nu beloopen de groot
ste een paar duizend gulden. En bovendien,
nu moet er veel meer voor geleverd worden, dan
toen! Maar daar staat weer tegenover, dat er
thans in meer plaatsen dan In "98 vuurwerk is.
We hebben t zoo goedkoop mogelUk gemaakt:
het kleinste plaatsje in Nederland kan nu
voor een betrekkelük klein bedrag al een mooi
vuurwerk hebben!”
Maar u zult het toch elk Jaar omstreeks
dezen tüd wel drukker hebben, zoo tegen 31
Augustus? Zeker, zoo luidde het antwoord.
En dan kopt daarbü nog ’n andere factor. Dan
zijn er zoo ongeveer 3 A 400 van onze menschen
in heel Nederland, want bü elk vuurwerk moe
ten onze monteurs aanwezig zUn. Die kennen
het „knallen van de zweep". ZÜ weten, hoe
alles behandeld moet worden: het opzetten der
geraamten, het aansteken en wat er meer bü
komt küken.
Al pratende zün we op een plaats van dit
bijna een hectare omvattend bedrUf, 200 meter
buiten de bebouwde kom gelegen (voor
schrift!), gekomen, waar zulk een geraamte los
op den grond uitgespreid ligt: contour van de
Koningin. Voor elke figuur, vuurwerk, wordt een
kleine schets gemaakt en alles wordt in Leiden
uitgewerkt. Hoe meer ik kennis nam van het
geen daar verricht wordt, hoe meer zich bü
mü de indruk vestigde, dat dit geen menschen
zün, die automatisch of machinaal dien arbeid
verrichten. Zü zün in zeker opzicht artist,
kunstenaar, die plannen uitdenken, die zich
h voorstelling trachten te vormen, op welke
wüze het fraaiste effect verkregen kan worden,
hoe den menschen het mooiste vuurwerk te
kunnen geven, „t Is heusch niet overdreven”,
aldus de heer Kat, „als ik u zeg, dat we daar
dag en nacht over aan ’t denken zün. Niet
altüd t zelfde, maar afwisseling. Dat wil het
publiek nu eenmaal, en daarmee hebben we
rekening te houden!”
.Hier ziet u nu, hoe t vuurwerk voor de
week van 16—23 Juli In Schevenlngen in orde
gemaakt wordt. Allerlei fantastische, fraaie en
van rüpelük-overdachte en bestudeerde plan
nen getuigend.”
Hoe krügt u die groote stukken ter plaatse?
Geschiedt dat vervoer per trein?
Mün geleider glimlacht: vuurwerk mag In
Nederland niet per vrachtauto vervoerd wor
den, overal elders in Europa wél. Buitenlanders
zün steeds meer in de hoogste mate verbaasd,
als ze b.v. hooren, hoe wü b.v. alles naat Sche-
veningen met paardenkracht moeten vervoe
ren, een rit van drie A vier uur! Een vuurwerk
voor Groningen moeten we hier uit elkaar ne
men, om het daar weer in elkaar te zetten!
Vandaar, dat groote tapissières hier dikwüls
dienst doen.
We passeeren onderscheidene loodsen, waar
in honderden figuren zün geborgen; magazü-
nen, waarin duizenden „fonteinen” gereed lig
gen; houten vakken in getimmerde stellages,
waarin allerlei soorten bommen, met 3,4,5 ont
ploffingen. Maar ook grootere Joommen met 13,
(de'laatste weegt 20
20 knallen. Plaatsen, waar
izonnen, cobra's, kanon-
vuurpülen en gekleurde
voor het gebruik. De
-dooj.
9
iets heb gedaan. Juffrouw Lati-
dat de moeite waard is, dan zou ik
een plaatsje in het hart van de men
innemen, dan op een marktplein in
marmer vereeuwigd te worden. Maar we zullen
u doodvervelen met onze plannen en bereke
ningen,
gaan?”
„Ik zal eens bü een paar dorpsmenschen gaan
küken,” zei ze en ze wandelde weg.
„Wat is er voor nieuws?" vroeg de dominé,
terwül hü naast Seymour kwam loopen met
zenuwachtige angstige bewegingen. „Ik stierf
büna van ongeduld zoolang Lorrie hier was.
Wat is er voor nieuws vanmorgen?"
„Niets beter,” zei Seymour Melford. „Ik heb
telegram gehad van mijn zaakwaarnemer,
die me seinde, dat de aandeelen nog steeds
naar beneden gaan."
„Goeie hemel!” kreunde de dominé. „Wat
moet ik doen?”
„Wachten," antwoordde de spin met ëen be
daard lachje. „Waarde heer, er is geen reden
tot ongerustheid; de aandeelen gaan op en neer
als eb en vloed."
.Maar die Rose Wheal doen niets dan steeds
naar beneden gaan.” zei de dominé. „Als ik ze
nu verkocht, dan zou ik verliezen
En weer kreunde hü.
„Het zou dwaasheid s*n oan m na te wr-
„Het is een belangrüke zaak, die heel wat be
sprekingen vereischt.”
T">óé- ilr rtnlr M
en u spreken zoowat nergens
