Katholicisme
De avonturen van een verkeersagentje
„in actie”
4
ORR1E
HET WERELDLIJK
TERREIN
DE TENTOONSTELLING
TE NEW-TORK
Ji
Dr. Poel»’ richtlijnen
UIT DE STAATSCOURANT
Clearingkoersen
u
1
Mededeelingen van
prof. Slothouwer
mv
den
Ruim 500 deelnemen op de
14de Limburgachè Sociale
Studieweek
- -
DINSDAG 9 AUGUSTUS 1938
DOOR
CHARLES
GARVICE
„O. ben je wsr Lorrie, jteseilngl” aal M vry
oonoodig.
Godedienet en maatachappü
Eén naar buiten
Ie voorteekenen voor den bouw
van het Nederlandache pavil
joen *gn gelukkig**
-3
-..
IM»
tentoonstelling
il -to
ss
sss
=9
6
se er voor de laatste maal
ft
b
k
b
ïggj’
b
b
fen orkaan, gepaard met zwaren regenval, heeft den hopoogst van een groot
proefveld van den N. C. B. te Vllfmen totaal verwoest. Ijzeren palen werden als
ztroohalmen omgebogen
heelemaal
heerschen.
Overigens ziet men de gebouwen aoo bier en
daar al oprijzen. De bouw van een paviljoen
begint in den regel met het leggen van den
..cornerstone", wat wy dus den .eersten steen"
zouden noemen.
Koersen voor stortingen op Augustus 1938
tegen verplichtingen, luidende in Reichsmar-
ken f 73 53, lires f 9.50.
■SB
bul-
tUn-
n*
50—
1J9.
3M.
W—
3.10
nats
50—
.uwe
inkt
K
k
Tydelyk benoemd tot leeraar aan de Rijks
Hoogere Burgerschool te Middelharnls: C. Soe-
teman, wonende te Groningen.
Met ingang van 1 September 1938 is aan Ir
A. J. van der Laan op zijn verzoek eervol ont
slag verleend als leeraar aan de Rijks Hoogere
Burgerschool te Alkmaar.
Benoemd tot lid van het bestuur van het
RUks-instltuut voor pharmacotherapeutisch on
dersoek: prof, dr W. A. Kuenen, hoogleeraar
aan de Rijksuniversiteit te Leiden en prof, dr
O. D. de Langen, hoogleeraar aan de Rijks
universiteit te Utrecht.
Doch wjj, in ons land, moeten het Katho
licisme in actie aoo hoog mogelijk opvoe-
ftn. Dat werd spr. nog pas een week ge
leden van gezaghebbende _zyde aanbevolen
te zeggen.
In eensgezindheid moeten wij optrekken,
soms met opoffering van wat ons persoon
lijk misschien beter leek, bovenal onder het
offer van de gehoorzaamheid.
Het willekeurige, waardoor vaak een tentoon
stelling wordt gekenmerkt, is hier dus uitge
sloten. Concurrentie in afmetingen en volume
aan het centrale terrein, sooals aoo vaak ge
zien is en, als gevolg daarvan, verdrukking van
kleine paviljoens in een uithoek is dus voor
komen.
1215
ime
1639
1941
3025
2354
2436
3839
2952
3205
3395
3583
3792
4000
4in
4340
4505
4750
4915
5088
5467
5573
5861
8013
8115
6303
6563
6717
6896
7064
7356
7467
7613
8034
8303
8516
8728
9015
9137
9275
9653
9764
«au.
0061
10317
10714
10693
11085
1364
11547
11785
2106
3301
[3868
13861
13306
[3738
[4138
[4342
4613
4669
4880
5160
5368
5784
6154
6336
6544
6783
6633
7193
S
SS
8418
8696
8961
9234
9417
9631
9904
0136
0275
0450
0619
0656
1166
1340
1508
1904
Wij hebben gemeend de traditie te moeten
volgen van t „onder de kap“ zijn. Althans
iets in dien geest. Het comité is namelijk
voornemens het feit, dat de toren van ons
gebouw op hoogte aal zijn en dat sal
ongeveer in einde November vallen
«enigszins feestelijk te herdenken.
De bouw van het paviljoen is gegund aan do
zeer bekende aannemersfirma Fuller en Co. Met
dien bouw kan men nu ongeveer een aanvang
hebben gemaakt, want de voorwaarde is. dat
ons gebouw op vijftien December gereed
zijn.
Tijdens het lof in de oude Abdijkerk hield de
zeereerwaarde heer E. Heel, aalmoezenier van
Sociale werken te Kerkrede, de predicatle. Na
dat spr. had gewezen op onze eenheid in Chris
tus. ultte hij de verwachting, dat wij die een
heid aan de wereld zullen toonen. dat wij het
woord van waarheid door Katholicisme in actie
zulien uitdragen. Meer uitvoerig bepleitte spr.
de eenheid tusschen standgenooten en tusschen
de standen.
Tot slot van den eersten dag werd de gebrui
kelijke praatavond gehouden, waar dr. Poels
den schepter voerde, waar prominente figuren
op den Katheder werden geroepen, doch om
trent welken praatavond wjj overeenkom
stig het goede gebruik geen verslag zullen
doen.
Prof. dr. ir. D. F. Slothouwer, de architect
van het Nederlandsche pavil^en voor de we
reldtentoonstelling te New-York, die ru'm een
maand geleden naar Amerika is gegaan om-
daar de noodlge maatregelen te nemen voor
den bouw van dit paviljoen, is eenige dagen ge-«
leden van zijn reis teruggekeerd. Wjj vonden
den hoogleeraar-archltect bereid, het eer. en
ander van zijn ervaringen en van zijn alge—
meenen indruk van de komende expositie mede
te deelen.
Het kolossale terrein voor de tentoonstelling
Is nu geheel opgehoogd. Dat is geschied mH de
resten van afgekeurde auto's. Een hechte on
dergrond Is daardoor natuurlijk niet verkregen,
soodat men nog moet heien, voor men met den
bouw kan beginnen. Het merkwaardige daarbij
Is, dat wij, by het Nederlandsche gebouw, de
eenigen zijn, die den grond degelijk hebben on
derzocht door middel van grondboringen, ten
einde op de juiste diepte den verelschten weer
stand te vinden. Anderen hebben dit niet ge
daan, ook de Amerikanen niet, hetgeen nogal
verlies van materiaal (by voorbeeld door ge
bruik van te lange palen) meebracht. Men
toont dan ook groote belangstelling voor onsa
werkmethode, waarvan men algemeen
doelmatigheid wel Inziet.
redenen die
worden, wordt
Dr. Poels gaf vervolgens het woord aan prof,
dr. Seb. Tromp S. J. te Rome, over het onder
werp „Godsdienst en maatschappy."
Spr. kondigde aan, dat deze geheele studie
week zal worden gezet tegen den hoeksteen van
de Chrlsteiyke totalltariteit. Het gaat er ons
om. het totale Christendom te bereiken over
eenkomstig de leer van de Kerk: de kerstening
der maatschappy.
In het kort wees spr. op het onaantastbare
recht van de Kerk: de prediking, de verde
diging en de verwezenlyking van het chrlste-
lyk geloof en de christelijke beginselen op elk
gebied van het menacheiyk leven met alle cul-
tureele middelen, die haar op een bepaald
oogenblik volgens den stand der beschaving ten
dienste staan.
In het algemeen, zoo eindigde professor
Slothouwer zyn uiteenzettingen, kan ik seggen
dat de voorteekenen voor den bouw van'het
paviljoen als samenwerking, toewyding van
medewerkers en een uitnemende verstandhou
ding met alle betrokkenen, gelukkig zyn.
Als wy gehoorzaam biyven en trouw, dan
staan wy heel sterk; dan kunnen onze bisschop
pen beter geraken tot versteviging van de
maatschappy overeenkomstig de Christelijke
leer.
Er volgde nu een wisseling van gedachten.
Rector Mommersteeg had in de rede van
prof. Tromp veel overeenkomst gevonden met
de rode via Radlo-Vatlcana. over de Katho
lieke actie. Spr. vroeg nu of die radio-fede
ernstig moest worden genomen.
In zyn antwoord herinnerde Inleider er aan.
dat de „Osservatore Romano" weliswaar noch
officieel, noch officieus de genoemde radio-rede
heeft gedekt; maar dat behoefde volgens spr.
niet een diskwalificatie te beteekenen.
In verband met een gestelde vraag over het
houden van geesteiyke oefeningen op fabrie
ken, zeide prof. Tromp, dat in de practyk met
prudentie moet worden opgetredeft.
De dubbele dwaling rond de ontkerstening
der maatschappy heeft volgens spr. onder meer
gedemonstreerd, dat de autonomie der rede
leidde tot de autonomie der gemeenschap.
Daartegenover moet staan de herkerstening van
de maatschappy door middel van de katho
lieke actie. Die actie behoort te worden onder
nomen zoowel op kerkeiyk als op wereldlijk
terrein.
Op kerkeiyk terrein Is noodlg de samenwer
king der leeken met de hiërarchie op elk ge
bied, waar de Kerk alleen-zeggenachap of
medezeggenschap heeft. Op wereldiyk terrein
stippelde spr. de katholieke actie uit bestaan
de uit het apostolaat der leeken, om alle tak
ken der cultuur vorens de leer en directieven
der Kerk te doordringen In den geest van Chris
tus. Hterby ontwikkelde spr. zoowel het indi
vidueel als het sociaal apostolaat.
Bpr. legde voorts uit, dat de KathoUeke actie
moet zyn gebaseerd op rechtvaardigheid en
liefde dat ze in ruimen zin moet worden ge
voerd.' diep doordrongen van religieuzen geest.
Met nadruk verzekerde spr. hlerby, dat de
Katholieke actie in strengen zin moet letten op
het gevaar in ulteriykheid te vervallen.
Overeenkomstig den wil van den Paus moet
de „K. A. In strengen zin” echter zoo breed mo-
geiyk worden uitgebouwd. Eensgezind, schou
der aan schouder, moeen de Kaholieken van
ons land hun saak verdedigen.
Het kan voorkomen, dat de Kerk in sommige
landen moet afzien van bepaalde actie, wyi de
Staat aan Christus en de Kerk vyandig is. Dan
kan slechte het meest noodzakeiyke priester-
werk worden voortgezet.
Wie eenig begrip heeft van „Actlo Catholica”,
*eet dat dit onderwerp zeer veelzijdig is. Om
zat voor de plano en liet een paar
voorbijgaan, terwijl aa de toetsen
neergedrukt hield zonder geluld te maken. Toen
kon ze het geluld van de zoemende stemmen
niet langer verdragen; ze stond op en liep de
hal In. Het was dwaas, want een halve minuut
later was Seymour Melford haar met zyn slui
penden kat-achtlgen tred achterna gekomen. Hy
kwam baar zoeken.
Natuurlijk waren er verschillende kwesties op
te lossen. Zelfs had het New-Yorksche 'entoon-
stelllngs-comlté een verschuiving van de lig
ging van ons paviljoen gewenacht. doch dank
sy bovengenoemde samenwerking heeft men
mijn opvatting aanvaard.
Dan sou ik nog graag willen wyaen op een
andere gelukkige omstandigheid, welke onsen
arbeid ts New-York aangenaam maakt en ver-
gemakkeiykt. Dat is de verhouding met onze
buren, wy hebben Italië aan den overkant van
ae allee in Polen.naast ons.
Met Polen Is de samenwerking van dien
aard dat er sprake van Is. zelfs geen afschei
ding tusschen onze terreinen te maken.
Wat den opzet van de tentoonstelling betreft;
die is grandioos, maar het zou verkeerd zyn
die kwalificatie alleen te gebruiken. De opzet
Is nameiyk bovendien, van expositie-standpunt
gezien, seer gelukkig te noemen.
De Vereenlgde Staten bebouwen nameiyk het
centrale terrein en aan de allees en avenues,
welke met dit terrein In verbinding staan, ko
men de buitenlandsphe naties.
Melford neboen om te denken aan >wra Kon-
dale, die met een andere vrouw getrouwd sou
zyn. Haar hersenen waren verward, haar hart
deed pijn als ae in doffe wanhoop dacht aan
den komenden dag. Half zonder te weten, wat ze
deed, deed ze de deur open en ging naar buiten.
Het was koud buiten, maar Lorries voorhoofd
en haar handen schenen nog steeds te branden.
Haastig, rusteloos, liep ze over het effen grint»
Ped, waar ae als kind op had leeren loepen,
naar het hek.
Morgen sou ae er voor de laatste maal
als Lorrie Latimer doorgaan! De laatste maal!
Met een zwakken kreet van ellende wendde
zy zich af en leunde tegen den lagen muur,
die het kerkhof scheidde van den tuin van de
pastorie. Zonder het te weten of was het een
soort Instinct was ae op deselfde plek blijven
staan, waar Guy en zy samen hadden gepraat
op dien avond van het diner op De Dennen, den
avond toen ae hem het portret van den zwar
ten, Afrikaanschen zendeling had gegeven. Wat
leek dat lang geleden. Was zy dat wel geweest,
die toen met hem gepraat had of een andere
Lorrie Latimer? Terwijl ae dit zich zelf afvroeg,
ging er een eigenaardige trilling door haar
heen *n trilling van angst en van iets anders
onbestemds, want ae hoorde voetstappen op het
korte wlntergras van het kerkhof achter haar.
Een oogenblik durfde ze haar hoofd niet om
wenden en toen ae er den moed toe vond, gaf
het geen resultaat, want er was een wolk voor
de maan gekomen en ae sag niets «tan dm
vonn van een donkeren kerktoren.
XWordt aecwoigd).
clallsten is een In pantheïstisch kleed gesto
ken atheïstische theorie. In wier weaen self
een openiyke oorlogsverklaring ligt aan de
volgelingen van den Jood, die bet Christendom
heeft gesticht
Verwyzende naar het pas geplaatste pronk
stuk in een der corridors van Rolduc, bracht
ipr. hulde ató' dè' riagédachtenis van doctor
Alphons Ariêns, dis vandaag juist tien jaar
Bieden naar den Hemel te gegaan. Ariëns
aldus dr. Poels was voor ons land tegeiyk
een pastoor Van Ars en een Don Bosco.
Tenslotte zeide de doctor, dat hy een jnlel-
ding op deze Studieweek had willen geven,
waarvan men echter den tekst kan vinden In
de bladen, die op de Studieweek hun redactle-
vertegenwoordlger hebben.
Laat ik beginnen, «oo ving prof. Slothouwer
aan, met myn verheugenis uit te spreken over
de buitengewone medewerking, welke wy van
alle zyden ondervinden. Besprekingen tusschen
ons en de tentoonstelllogsau’.oritelten vonden
een exceptioneel vlot verloop. Men is ons
In alle opzichten zooveel mogeiyk ter wille, wat
natuuriyk dankbaar stemt. Speciaal moet ik
daarby de welwillendheid van den heer Voor
hees. hoofdarchitect van de tentoonstelling
(board of design), gedenken
ROLDUC, 7 Augustus
Nu reeds voor de veertiende maal zyn
honderden katholieke sociale leergierigen
naar Llmburgsche verste zuiden getrokken
ter bywonlng van de Rolducsche Studie
week De drukkende weersgesteldheid ten
spyt, waren ditmaal zelfs meer dan 500
deelnemers opgekomen: vertegenwoordi
gen van alle standen, priesters en leeken
Waarop Ik nochtans prys stel u nog te
wyaen, aldus spr., is het motief waarom ik ge
loof, dat de oplossing van de wereldcrisis niet
zoo lang op zich zal laten wachten als vooral
veel geleerde menschen meenen.
De hoeksteen van de door Christus geopen
baarde wereldorde die het algemeen onder
werp was van de vorige Studieweek is het
bekende woord van den Verlosser: .Zoekt cent
het Ryk Gods en zyn Gerechtigheid en dit
alles zal u worden toegeworpen”.
aanstonds wel duidelijker sullen
ste^ “a be»ln"e“ tw«e dingen vast te
Spr. wyst er op dat, op zich zelf
beschouwd, .katholieke actie" onmogelyk iets
!n«e" kan bet"ken<‘n dan „Katholicisme In
'2 .VeLdrr dat Paus °°k °P wereldiyk
terrein het Katholicisme terdege wil „In actie”
slen.
Hoe bekend dat alles sy, het is noodlg hierop
attent te maken om te voorkomen dat wat lou
ter een kwestie is van terminologie somdhgen
zou verleiden tot wat zonder eenigen twyfel een
verkrachting zou zyn van de evidente bedoelin
gen van den Paus. Het is toch al te grtxjte
dwaasheid, aan de katholieke leeken op hun
eigen wereldiyk terrein de altyd erkende rocht-
matlge zelfstandigheid en daarmee gepaard
gaande eigen verantwoordeiykheid te willen
laten ontnemen door een Paus, die door zyn
hiërarchisch leekenapostolaat" luider dan ooi
tevoren aan de katholieke leeken oprechte
medezeggenschap toekent’op het terrein zelf der
kerkeiyke hiërarchie.
Voor de wyze waarop tal van katholieke spre
kers sommige groote vraagstukken en oa. ook
bet werkloozenprobleem behandelen kan spr.
geen andere verklaring vinden dan het feit dat
het liberalisme In de kerk is binnengeslopen.
De groote vraag die velen op dit oogenblik
rich «tellen, is, wat het worden moet wat er
te doen staat In een met zoo donkere wolken
overhuifde wereld, waar voortdurend nieuwe
vulkanen open barsten en velen meenen in de
verte den donder te hooren grommen van een
allengs meer naby komende wereldrevolutie?
Het Is op deze vzaaK dat Paus Plus XI ant
woord geeft in twee woorden, die een klein kind
kan verstaan maar die voor veel moderne socio
logen en economen een soort raadsel zyn.
„Katholieke Actie", de glorievolle leuze van
den nu regeerenden Paus, doet ons Nederlan
ders onwillekeurig aan „Credo Pugno”, de leuze
van onzen on ver ge tel Ijken grooten Bchaepman
denken.
Een Kerk zonder .Katholieke actie” zou niet
rijn de „Strydende Kerk”, die zy op aarde al
tyd maar speciaal nu noodzakeiyk moet zyn.
Katholiek geloof zonder katholieke actie ware
heel zeker nu een „dood” geloof.
Wie een juist denkbeeld heeft van wat „ka
tholiek” beteekent en tevens den geweldigen
ernst beseft van den toestand waarin wy leven,
begrijpt volkomen waarom de Paus nu reeds ja-
ren de millioenen katholieke leeken bidt en
•meekt zich elndeiyk, elndeiyk rekenschap te
»even van wat het Is .katholiek” te zyn.'
Het is alleen een alom oplaaiende .katholieke
setie” die nog redding kan brengen aan de zon
der haar ten ondergang gedoemde maatschap
pij.
Het wereldgebeuren leeren zien In het licht
ran de goddeiyke openbaring en van de kerk-
Seschiedenis: ziedaar het doel van alle Sociale
Studieweken van Rolduc.
De lesgevers zullen ons dit Jaar toonen hoe
de leuze van Plus X „ommla Instaurare in
Christo" levende werkeiykheid worden kan en
•orden moet door de onder Plus XI nu overal
ingezette .Actlo Catholica".
Na kennismaking of hernieuwing daarvan en
M het gebruik van de tradltloneele Llmburg-
«che vla kwamen de deelnemers samen in de
ruime aula, waar Rulducs directeur. Mgr. A.
van der Venne, wachtte. Onder de aanwezigen
waren mgr. dr. Bern. Eras uit Rome, mgr
Hendrikx, vlcaris-generakl van het Bisdom
k-Hertogenbosch. oud-minlster mr. H. P. Mar-
chant. de Kamerleden Henri Hermans en jhr.
mr. Ruys de Beerenbrouck, Ir. Job. Cuypers.
de seereerw. heer A. J. M Jansen, directeur
van de katholieke actie In het Aartsbisdom,
magister dr. Siegfried Stokman, leider van het
sociaal bureau van het R. K. Werkliedenver
bond te Utrecht, en voorts de Llmburgsche
aalmoezeniers van den arbeid. Maandag wor
den verwacht minister Romme. oud-mlnlster
Verschuur en nog enkele bekende figuren.
Klokslag half vyf viel dr. Poels’ eerste hamer
slag. De doctor verklaarde, dat zyn hamer op
de studiedagen onverblddeiyk en onmlddeliyk
stilte elscht. En dan gaf hy sappig en schlldtr-
schtig de gebrulkeiyke jaariyksche instructie.
Alvorens zyn elgeniyke rede ter opening te
houden, legde spr. nog uit, dat de deelnemers
aan de Sociale Studieweek gasten zyn van den
R. K. Werklledenbond. Zy allen werden welkom
geheeten en spr. hoopte, dat zy door den ge-
moedeiyken omgang waardeering zullen too
nen voor elkanders stand en opvatting. Verder
wees spr. op de geroemde gastvrijheid van
Rolduc; zonder deze befaamde onderwyslnrlch-
tlng zou de Sociale Studieweek niet kunnen
slagen. Op Rolduc voelt men zich volkomen
thuis en men waardeert er elkander in den
geest van de oudste christenheld.
Komende tot zyn woord van welkom, be
groette «pr. de aanwezige Vlamingen en Elzas-
sers„ sociale organlsatlelelders en de dit jaar
talrijk opgekomen seminaristen.
In verband met de komst van de Katholieke
ministers en oud-minlsters. sprak dr. Poels en
kele hulde-woorden aan het adres van mr.
Romme, mr. Steenberghe en mr. Marchant, ver
der een welkom tot mgr. dr. B. Kras, den ver
tegenwoordiger van Katholiek Nederland by den
Heillgeri Stoel en tot den Boeschen vicaris mgr.
Hendrikx.
„Ik aai je gehoor—men, lieveling,” antwoordde
hy.
„Het is myn plicht om je vanavond gehoor
zaam te zyn de laatste avond nietwaar?
Morgen zal JU my gehoorzamen” en hy glim
lachte teeder. Jlorgen om dezen tyd. Lorrie,
zyn we op weg naar Frankryk naar aonne-
schyn. warmte en geluk.
„Vanavond is vanavond en morgen Is mor
gen," gaf ze ten antwoord, met moeite glim
lachend. ..Ga terug en help Jack en Greta om
die ongelukkige stakkers te amuseeren, die we
genoodzaakt hebben om by ons op bezoek te
komen. Ga met sir Christopher praten en ga
Blos en Giechel verhaaltjes vertellen. Ik.... Ik
wil een poosje alleen zyn."
Hy kon moeliyk weigeren en ging, maar
voor hy dit deed, nam hy een shawl van den
kapstok en sloeg die om haar heen, fluisterend:
Pas op lieveling, de hal is koud net die warme
kamer."
Lorrie hoorde zyn zachte voetstappen zich
verwyderen, daarna hoorde zy het drukke ge
praat, toen de deur openging en hy het salon
binnentrad. Instinctief ging ze dichter naar de
haldeur toe.
Wat zag het er bulten met het masmlicht stil
en vreedzaam uit! Die lieve oude tuin! Wan
neer zou ae hem weerzien? Wa£ zouden er veel
vervelende maanden voorbijgaan, eer den
moed zou hebben naar het oude- huls terug te
gaan en te droomen van den tyd, toen zy en
Guy met een rilling wierp ze de gedachte ver
van zich.
Welk recht ku da jzowr jten Seymour
De voornaamste hinderpaal voor herkerste
ning der maatschappy la gelegen in het feit,
dat evenals de tot echte heidenen geworden
kapitalisten niet eens meer denken aan de
de leer van Christus, er onder ons btholleken
zyn, die, by het zoeken naar een oplossing
van de wereldcrisis, praktisch niet eens meer
denken aan het echt heidensch karakter van
de maatschappy waarin «yn leven en waarin
tal van overigens katholieke menschen zich
blUkbaar volkomen thul» gevoelen. Ziedaar
wat het ergste van alles is.
,Tk tracht het niet te ontkennen,” antwoordde
zy, terwijl ze naar den tuin staarde, die door
het maanlicht in een sprookjesland van diver
en donkere schaduwen werd veranderd.
„Word je niet koud?” vroeg hy, terwijl hy
naar haar blooten hals en armen zag. die be
schenen werden door het maanlicht dat door
de glaaen deuren naar binnen viel.
„Koud! Neen!" antwoordde ze met slecht ver
borgen ongeduld. „Ik ben heet brandend
heet! Die kamer Is om te bezwyken. Hoe kun je
het verdragen om daar te zitten en maar te
praten, te praten, uren achter elkaar?”
„We zyn maar een minuut of vyf hier «binnen
geweest," zei hy bedaard. „Ik ben bang, dat je
kou zult vatten, lieveling.”
„Ik vat nooit kou,” zei zy met nadruk. „Ik
ging hierheen omdat Ik wou afkoelen en omdat
Ik rust wilde hebben."
„Dat Is een duldeiyke wenk, dat myn gezel
schap niet gewenscht is,” «el hy met een
vriendeiyken glimlach, terwyi hy hoopte, dat
ze zou protesteeren. Maar dat was vergeefsche
hoop.
„Ik ben In geen humeur om te praten," zei ze
zoo luchthartig mogeiyk. „Ga terug en amuseer
Blos en Giechel, want die zullen dien armen
Jack nog den dood aandoen."
„Laat Jack op zichzelf passen.” vond hy. „Ik
wou veel liever by jou biyven, schat.”
Hy kon haar gezicht niet zien, wat misschien
wel aoo goed was. want nu werd hem de min
achtende trek om haar mond bespaard.
„Ik wou toch maar Hover, dat Je terugging,”
Itarid vol.
Het moderne heidendom is doorgedrongen op
alle terreinen van het maatschappelijk leven.
De geleidelik diepere .ontkerstening Is het
werk van eeuwen. De herkerstening kan geen
onderneming Van slechtsenkele jaren zyn.
Het is de herken lende mensch maar ook
de herkerstende mensch alleen die ook de
maatschappy herkerstenen kan.
Onder de millioenen heipalen helde men er
In Amsterdam geen één aoo vut als de— hier
voor ons alles beheerschende waarheid, die in
katholiek Nederland werd vastgehefd op onsen
eersten algemeenen Katholiekendag
De eenige maar ontzettende moeOykheid
waarvoor wy staan zit In de levensopvatting en
wereldbeschouwing van die ontelbare menschen
die weer christelyk denkende en chrlsteiyk
levende menschen moeten worden, willen vry
met recht spreken van christeiyke cultuur en
chrlsteiyke maatschappy.
nog wei. Hy kan lord Latcham op het oogenblik
niet alleen laten, rie je.”
«Neen,” zei Lorrie. „Het hindert met, want
Greta stuurt hem vast en zeker een stuk van de
taart en dat Is het beste van de bruiloft, is
het niet? Maar er is nog een reden, waarom
het my spit, dat hy niet komt; Ik wou hem be
danken voor zyn prachtig cadeau. Het is al te
mooi. Ik heb het aangedaan zoodat je het kunt
zien en hem vertellen, hoe goed het staat. Maar
Je hebt het natuuriyk al gesien?”
Dians kreeg een kleur en er kwam een koude,
harde blik In haar oogen.
„Neen," zei ze aarzelend, „Ik heb het niet
gezien.”
„Heusch niet,” riep Lorrie uit met groote, ver
baasde oogen. „Wat wreed van hem om het je
niet te laten zien. Ik hoop, dat Seymour geen
cadeautjes aan jonge meisjes sal sturen, zonder
ze me eerst te laten zien."
Diana kleurde nog dieper en Lorrie, die
voelde, dat haar pyi doel had getroffen, was
voor het oogenblik gelukkig. Ze wu zoo geluk
kig, dat het scheen of een ander wu gewor
den. Gedurende het geheele diner wu de
vrooiykste van allemaal. Precies als vroeger,
dacht Greta, maar toch zuchtte ze. Ze begreep
net niet en voorvoelde moeiiykheden. Lorrie
praatte met Iedereen, zelfs met sir Christopher
en sooals gewoonlyk had iedereen slechts ooren
voor Lorrie.
Alleen de domlné scheen door haar lucht
hartige vreugde niet te worden aangestoken.
Bleek, mager en afgetobd zat hy aan het hoofd
van de tafel met gebogen hoofd, zijn oogen op
Zoodra de moderne mensch, die zich auto
noom verklaarde, deze goddeiyke wereldorde
weer erkent, wordt, naar myn heilige overtui
ging, ook de oplossing van deze wereldcrisis ons
„toegeworpen".
Al zie Ik sommigen reeds meesmuilen, wan
neer Ik dit zeg: zoodra weer een christelyke
cultuur opbloelt. komt ook aan deze ramp
zalige werkloosheid van zelf een einde.
Onze visie op de wereld is "geen visie van
„defaitlsten"! De Rolducsche Week kweekt geen
defaltisten, maar durvers: die althans de goede
dingen wel gaarne „laten groeien”, maar die
toch warme voorstanders zyn van het doorhak
ken van knoopen; waarvan men, door daaraan
te lang te futselen, alleen nog voortdurend
moeliyker te ontwarren kluwens maakt.
Wanneer men my op den man af vraagt
waarom Ik voor deze Studieweek de voorkeur
gaf aan acht le3en over .Katholicisme in
Actie op wereldiyk terrein”, dan antwoord ik
rondborstig, dat het gevaar voor een ver
krachting van de evidente bedoelingen van Plus
XI my niet zuiver denkbeeldig lykt.
Naar myn herhaaldeiyk uitgesproken over
tuiging, zou het belemmeren van den uitgroei
en den bloei van onze katholieke standorganl-
«aties de grootste ramp zyn, die katholiek
Nederland in dezen tyd kan treffen.
Het Is zonder eenigen twyfel te danken un
het werken van deze niet kerkeiyke maar
daarom niet minder katholieke organisaties, dat
in ons door velen nog Protestansch geheeten
Nederland om van het politiek terrein mur
te zwygen sociale toestanden
die, ook van kerkeiyk standpunt
bekeken, al de nog katholiek genoemde landen,
helau. niet anders kunnen dan stil benyden.
Het Katholicisme kan ook op kerkeiyk oer
rein niet bloeien, wanneer het niet te geiyker-
tyd bloeit op wereldiyk terrein; gelyk het veel
minder nog op wereldiyk terrein kan bloeien,
wanneer het niet tegeiykertyd tyd bloeit op
kerkeiyk terrein.
Als het er op aan komt, begrypen natuuriyk
de meeste menschen wel. dat een ramcale en
finale oplossing van dit zoo evident interna
tionaal probleem voorlooplg ondenkbaar is;
speciaal In een klein land als het onze, waar
het streven nur economische autarchie nog
grootere dwaasheid zou zyn dan elders.
De voornaamste oorzaak, evenwel, waarom
hetgeen zoo noodzakeiyk gebeuren moet, thans
ook In ons land toch niet gebeuren kan, Is, dat
In de moderne wereld het economisch leven
van de volken veel minder door de leiders
van politieke partyen en door de landsregee-
ring dan door de georganiseerde macht van
een heidensch kapitalisme wordt beheerscht.
Waar de Paus zelf zoo luid verkondigt, dat
om weer letteriyk zyn eigen woorden aan te
halen „deze concentratie van' macht en in
vloed het meest karakteristieke kenmerk is van
de jongste economische ontwikkeling”, behoe
ven onze katholieke sprekers toch waariyk
niet te aarzelen om dit ook zoo luid mogeiyk
te verkonden op onze volksvergaderingen.
Maar waarom maken wy dan aan de macht
van dat heidensch kapitalisme niet Inééns een
einde? Wacom beginnen wy dan b.v. niet ter
stond met den opbouw van een „corporatieve
maatschappy"? Waarom wordt dan niet al
thans hier één en dezelfde iyn getrokken door
alle politieke partyen, die toch alle niets vuri
ger willen dttn aan die rampzalige werkloos
heid voor goed een einde te maken? Waarom
moet het dan zoo lang duren eer ook werke
lijk geschiedt wat ik voordurend zeg dat nog
eerst gebeuren moet?
Het zyn, geloof Ik, deze vragen, waarmee
men verlegen zit en het zyn dan ook juist de
hier gestelde vragen, die aan de lesgevers
van deze Sociale Week* zjjn voorgezet; en
waarop wy dus een antwoord zullen krygen
by de behandeling van bepaalde onderdeelen
van het algemeen onderwerp.
Om de kwaal te leeren kennen, die zich
heeft geopenbaard door het uitbreken van zoo
massale werkloosheid, is het natuuriyk noo
dlg de moderne samenleving goed in oogen-
schouw te nemen en dan constateert spr. oa.
dat de grondslag, waarop recht en gezag nu
rusten, het dryfzand Is eener meerderheid, die
vandaag orthodox of katholiek, maar over
vyf en twintig jaren bolsjewiek kan zyn. De
van wetenschappeiyk standpunt zoo
„bloed en bodem”-theorie van de natioi
Al hadden wy In Nederland het beste minis
terie, dat denkbaar la: wie het volk wil doen ge-
looven, dat hy alt groot en brandend vraagstuk
In korten tyd weet op te lossen Is een volksbe
drieger of een onnoozele hals.
Diana kreeg het onplelzlerig gevoel, dat zy
S—n groote overwinning zou behalen over de
medeminnares, die zy de loef had afgestoken
•a dat gevoel werd nog sterker toen Lorrie haar
•rooiyk glimlachend tegemoet tred en haar een
**n gaf.
„Wat ben ik bijj, dat je gekomen bent!" zei
■e. ^n wat zie je er goed uit Heb Je jezelf
•oed geamuseerd? We waren hier sprakeloos
•oen we hoorden van alles wat jullie daar deden.
Jaat my je helpen, doe je bontmantel af en
*°m by het vuur. Hoe gaat het met lord Ken-
dale?"
Terwyi zy dit vroeg, keken haar donkere
oogen Diana recht aan en haar stem beefde
Met.
-Goed,” antwoordde Diana met haar zachte.
■MJnende stem. „Hy voelt zich uitstekend,
heeft me zyn beste wenschen meegegeven
en het spyt hem, dat hy morgen niet by het
huwelyk kan zyn."
ook!" zei Lorrie met een lachje. „Het Is
«yenlyk al te erg van hem, we waren zulke
dikke vrienden. Weet je nog, dat we altyd samen
"M» maakten?”
glimlachte ÉHana, maar met een onaan-
•••men Nik in haar oogen. dat weet, ik
zyn bord gericht, behalve wanneer hy ae nu en
dan opsloeg om naar het lieve gezichtje met zyn
ongewonen blos te zien het gezichtje van zyn
Jongste dochter, die hy aoo liefhad en die hy mor-
geen voor haar heele leven aan Seymour Mel
ford moest geven.
„Lorrie schijnt plotseling wakker te zyn ge
worden en te begrypen, dat we morgen geen
begrafenis houden,” zei Jack tegen Greta, die
hem geen antwoord gaf.
Je zusje heeft buitengewoon veel geest
kracht," merkte Diana op, toen ze naar het
salon gingen. En weer zei Greta niets, maar ae
keek verbysterd en ongerust.
Lorrie s opgewondenheid werd niet minder en
met schitterende oogen en roode wangen ging
ae naar de piano. Ze vroeg Blos om te zingen,
song zelf een vrooiyk, jolig deuntje. Haar hel
dere, muzikale stem vulde de kamer, de gesprek
ken zwegen, maar de ongerustheid In Greta's
zachte oogen werd steeds duldeiyker merkbaar.
De heeren kwamen binnen om thee te drin
ken en spoedig was de conversatie in vollen
gang.
Lorrie
minuten
Vier dingen zyn er, die er ook by
het gewone volk moeten worden in
gehamerd.
Onze eigen menachen moeten op de
eerete plaats nooit of nimmer de over
tuiging laten schieten, dat inderdaad
zonder dralen en koste wat het kost,
aan deze massale werkloosheid een
einde komen moet.
Zy moeten pp de tweede plaats zich
ten volle rekenschap leeren geven
van het geweldig complex van moei
lijkheden, waarvoor ook de beste
regeerders staan.
Zy moeten op de derde plaats lee
ren begrypen. dat juist de grootste
moeilijkheden op terreinen liggen,
waaraan hierbij de meeaten niet eens
denken.
Zy moeten op de vierde plaats de
richting zien, die moet worden inge
slagen; en zelf de wegen leeren ken
nen, waarlangs, ondanks alles, ook
voor deze wereldcrisis noodzakelijk
een oplossing komen moet.
Daarby mogen zy dan met volle
recht vertrouwen, dat deze oplossing
ook komen zal na verloop van heel
wat korter tyd dan veel inteilec-
tueelen denken.
Zy. die by de eindstreep stonden, vonden, dat de klk-
vorsch den eersten prys niet verdiend had, daar hy niet eerlijk
had gewonnen; doch de verkeersagent, die altijd reohtvaardli
trilde zyn, ast, dat de kip toot ook niet eerlijk had gedaan door
eear de htratawlMwn hem te vlteeen
By de eindstreep gekomen, wipte de klkvorech vlug van de
kip haar rug en bereikte zoodoend eerder bet eindpunt. De
kip begreep er niets van. Hoe kon die kUcvossch met sulks
rare pooien nn nog den wedstrijd winnen.