NINGIN
HUISELIJK LEVEN
WILHELMINA
als moeder
H
i
tl
binnen oude paleismuren
'SM
ZEER
Voorkeur voor 7 Loo
Een paedagogisch program
Het voorspel van die dagen.
AAN STIPTE NALEVING DER
VASTGESTELDE DAGORDE
GEHECHT
VOEDING DER PRIN-
WAS SOBER
W HEEFT HAAR
R. MET ZORG
PREID OP DE
IE HAAR WACHT
VERENIGDE KATHOLIEKE PERS
WORDT
1/» F*
-
31 AUGUSTUS 1938
HL
Koningin
Uw
liefdevol bewaard heeft.’*
het
dere poppen
den
iet
leid werden dan hun
onderwijzer. Alles wat
et voorspel der gelukkige dagen van
het eerste moederschap kon echter bij
Prinses Wilhelmina niet te lang duren,
want zoodra ZIJ den grondwetteiyken leef-
der Koningin behoorlijk onder dak zouden
worden gebracht. Een groote kast wwd
bestelden daar gingen de poppen in
die kast was een soort poppenhuis.”
Groep van familie
leden en gasten bij
gelegenheid van het
zilveren bruidsfeest
Er zullen weinig Hoven zijn waar het
rijwiel zoo populair is als aan hst
Nederlandsche Hef
aan het Hof zijn de vormen en na te leven
étiquette by protocol vastgestéld en hieraan
wordt streng de hand gehouden. Zoo wordt
b.v. H. M. de Koningin van belangrijke ge
beurtenissen in of buiten den lande zooals
b.v. het overlijden van Vorstelijke personen,
ernstige rampen, ingrijpende politieke fei
ten nooit mondeling in kennis gesteld. Dit
geschiedt schriftelijk in gesloten brief. Zelf
leidt dan de Koningin, omniddellijk of later,
het gesprek over dit onderwerp met haar
dignitarissen in.
Groote eenvoud en soberheid kenmerken het
De op
voeding, waarin Koningin Emma de lei
ding had, was zeer degelijk en grondig,
doch stelde dan ook aan de jeugdige Prin
ses groote eischen van ernst en toewijding.
In de feestelijke dagen, die thans op
komst zijn, zullen veler gedachten uit
gaan naar Haar, die thans veertig jaar
de kroon draagt van Nederland in zoo
veel bewogen tijd. En voor oogen komt
de beminde, vertrouwde verschijning
der Landsvrouwe, zooals wif die kennen
van zoovele plechtige oogenblikken,
waarin Zij Haar ver van lichte, repre
sentatieve taak heeft vervuld. Wij ken
nen de Koningin, zooals Zij elk jaar,
met luister omgeven, de zitting opent
van de Staten-Generaal, zooals Zij
aanwezig is bij belangrijke gebeurtenis
sen in het leven van ons volk, zooals Zij
langs ons gaat, in auto of rijtuig bij
Koninklijk bezoek. Allen kennen wij de
Koningin.
Toch gaan vooral in dagen als deze de ge
dachten wel eens verder, dringen zij door deuren
en vensters van Haar vorstelijke woning, willen
zij meer zien en weten van het leven van Haar
die zoo innig verbonden is met het lot van land
en volk. Want ten slotte is maar bitter weinig
bekend van het gewone, huiselijke leven aan
ons Hof. Wat de eeuwenoude Paleismuren, in
Den Haag, op ’t Loo, aan den Dam, versloten
houden, wordt slechts door enkele ingewijden
gezien. En dezen zwijgen. Want Koningin Wll-
helmina heeft een sterken afkeer van alles, wat
zweemt of streeft naar gemakkelijk verkregen
populariteit. Steeds heeft Zij alles vermeden, wat
maar even den indruk wekken mocht van bere
kend effect.
Hoe leeft de Koningin? Hoe is de dageljjk^he
gang van zaken aan het Hof? Hoe viert men een
feestelijk gebeuren? Het zijn alle natuurlijke
vragen, die van tijd tot tijd bij ons, Nederlanders,
opkomen en.... die onbeantwoord blijven.
Publicaties noch foto’s hebben ooit het groote
publiek hierover ingelicht en wat men nog weet
van particuliere gewoonten of interessen der Ko
ningin Is eigenlijk alleen bekend geworden tij
dens een vacantleverblijf In het buitenland.
Daarvan weet men hoe de Koningin houdt van
de natuur, liefst de rust en romantische schoon
heid van het bergland. Daar werkt Zij achter
den schildersezel en legt met vaardigen streek de
indrukken vast, welke het landschep op Haar
maakt.
De dag begint vroeg op *t Loo. De Koningin
houdt van tijdig opstaan en is doorgaans reeds
om zeven utfr gekleed. Om half acht ontbijt zy.
vroeger in gezelschap der Prinses, die overigens
minder matlneus is dan Haar Moeder. 'Na het
ontbyt maakt de Koningin, wanneer het weer
dat maar even toelaat, een fietstocht langs de
paden van het uitgestrekte park. Vroeger verge
zelde Haar vaak de Prinses. De fietsen der Vor
stelijke personen degeiyk vaderlandsch fabri
kaat hebben hun vaste plaats in de hal van
het paleis. By goed weer brengt een lakei ze
bulten en zet ze gereed.
Den verderen morgen brengt de Koningin
meestal op Haar werkkamer door. Daar worden
Haar de dagbladen gebracht, die Zy geregeld
leest, de Staatsstukken, die Zij bestudeert en
teekent. Wie zich deze stukken voorstelt als
sieriyk gecalligrafeerd op oud-HoIlandsch pa
pier, voorzien van lakken en zegels, zou waar-
schyniyk zeer ontnuchterd zijn by het zien der
eenvoudige, gedrukte papieren, met veel stem
pels en veel forsche of kriebelige handteekenln-
gen, geplaatst door ministers, voorzitters van
Eerste en Tweede Kamer enz. Op elk stuk, dat
de Koninklijke bevestiging heeft gekregen, komt
Haar handteekenlng tweemaal voor: eenmaal by
eerste aanbieding, de tweede als definitieve ac-
coordbevlnding.
Aan stipte naleving der vastgestelde dag-
indeellng hecht de Koningin zeer. Op byzon-
dere dagen wordt deze van te voren opge
maakt en aan de Koningin ter goedkeuring
voorgelegd. Ook het menu van eiken dag
krijgt de Koningin, meestal ’s morgens aan
het ontbyt, ter inzage. Voor heel het leven
Dr. Japlkse heeft dit opvoedingsprogram
ma aldus beschreven: „Er ligt een goed
doordacht systeem in, het is van een har
monische ordening; bij de opstelling, zoo
wel als bij de uitvoering, Is op de stiptheid,
degelijkheid, geheele toewijding van leer
linge en leeraren gerekend; zonder deze
moest het mislukken. ^Ontwikkeling van
verstand en hart, karaktervorming, het
aan brengen van een groote, toch niet over
matige hoeveelheid kennis, zijn de naastby-
liggende doeleinden. Het eindpunt is: voor
bereiding voor de hooge taak, die de Ko
ningin wacht. De geheele opzet wekt in
zijn klare uitbeelding groote bewondering.
Evenzoo doet dit de zorgvuldige keuze van
hen, die elk een deel van het programma
ter uitvoering kregen, waarbij er op gelet
werd, dat bij de verdeeling de eenheid zoo
veel mogelijk bewaard bleef. Beschouwt
men dit programma goed, dan ziet men
gemakkelijk dat lager, middelbaar en hoo
ge r onderwijs erin vereenlgd zijn en dat
het eene zonder al te groote schokken in
het andere overgaat. Zeer volgeladen is het
stellig, en men heeft bewondering, niet
alleen voor de Koningln-Moeder, die het
geheel, goed sluitend, zoodat men eigen
lijk niets mist, ontwierp, maar ook voor
de leerlinge, die het, tot hooge tevreden
heid van alle bij de uitvoering betrokke
nen, verwerkte. Er werd zéér op gelet, het
zoo aantrekkelijk mogelijk te maken, o.a.
door vele proeven bij het onderwijs in de
zoogenaamd onder de poppenverzameilng. natuurkunde en ook door de leerlinge de
gelegenheid te geven, zelf te vragen”.
Dit leerprogramma, door Koningin Emma
opgesteld, gaf aan Prinses Wilhelmina be
halve groote vaardigheid en geschiktheid
voor de haar wachtende taak als Koningin,
ook een groote les in de opvoedkunde. Mede
hierdoor werd Zij voorbereid op de opvoe
ding van Haar dochter.
„Gelukkig” schrijft A. W. J. Mulder
„heeft Prinses Juliana van haar jeugd lan
ger kunnen genieten, heel wat langer en
ongestoorder dan het Haar Moeder gege
ven is geweest. Wel moest steeds de moge
lijkheid in het oog worden gehouden, dat
door onvoorziene omstandigheden de zware
verantwoordelijkheid van de Regeerlngs-
taak op de schouders der jonge Prinses ge
legd zou worden, maar de hoop, dat haar
jeugd lang en onbezorgd zou zijn, is ver
wezenlijkt."
Nochtans is ook de opleiding van Prinses
Juliana zeer degelijk en tuchtvol geweest.
Haar dagtaak werd verdeeld tusschen stu
die en ontspanning en ook op deze laatste
werd nauwlettend toegezien. De Koningin
heeft Haar Dochter van stonde af bijge
bracht, dat Zij niet voor Haar genoegen
eenmaal Koningin zou zijn, maar dat Zij
In dienst zou staan van Haar land en volk,
dat Haar hooge geboorte Haar den plicht
oplegde Zich geheel te geven voor de be
langen, welke Zij later als een kostbaar
goed van Haar Moeder zou erven.
Een onderwijzeres der Prinses heeft eens
verteld, hoe groot de moeilijkheden waren.
Welke bij de opvoeding moesten worden
overwonnen. Prinses Juliana was immers
eenlg kind en de bezwaren hieraan verbon
den doen zich reeds in gewone kringen ge
voelen, dus zeker in vorstelijke. De Prinses
miste de dagelijksche speelkameraadjes,
hoewel de Koningin haar vanzelfsprekend
veel toestond met anderen om te gaan.
Maar altyd kwam na eén speelparty met
makkertjes de vraag op „Wat zullen wy
nu doen?”, en de beantwoording van deze
vraag moest zoo omzichtig mogelijk ge
schieden in den vorm van een autotochtje
of een ander pretje.
Als kind-alleen was er natuuriyk het ge
vaar, dat de Prinses eenzelvig zou worden;
dat jujst het tegendeel het geval is geweest
en zy volledig met iedereen meeleeft en
voor alles belangstelling toont, is wel een
der schoonste resultaten dezer moeiiyke
opvoeding.
De leeraars Van Prinses Juliana waren:
Jonkvrouwe L. P. van de Poll, die van 1900
tot 1920 met de opvoeding is belast ge
weest; daarna werd de taak overgenomen
door Jonkvrouwe I. O. baronesse Sloet van
Marxveld. Tevens werd in 1920 tot gouver
nante aangesteld Mej. A. E. Oosterlee. Al
gemeen lager onderwys werd onderwezen
door Mej. B. Cohen Stuart (1915-T8)* zang:
Mej. Catharina van Rennes (1917-*21);
gymnastiek: Mej. de Mello Manser (1918-
’20); Nederlandsche Geschiedenis: Mej. J.
van Hasselt (1920-’22); Latyn en Grieksch:
prof. dr. J. H. Gunning Wzn. (1924-’26);
Staatsrecht: prof. Jhr. mr. W. J. M. van
Eyslnga (1929^’27); Indische Land- en
Volkenkunde: prof. J. C. van Eerde (1923-
’27) en voorts werd zy nog in verschei
dene bykomstige vakken onderwezen. Het
Godsdienst-onderrlcht van de jonge Prin
ses was toevertrouwd aan den Hofprediker,
Ds. W. L. Welter Jr.
Het verhaal gaat, dat de Prinses eens
moet hebben gezegd: „Als het myn tyd is,
wil men misschien geen Koningin meer
hebben en dan word ik advocaat”. Of dit
gezegde authentiek is, weten wy niet; hoe
het ook zy, de bekwaamheid van een ad
vocaat bezit de Prinses zeer zeker. Haar
rechtsstudies te Leiden hebben aangetoond,
dat Zy een scherpen, logischen geest heeft,
met een scherpen kyk op de kern der din
gen. Zy is bovendien een vlug en handig
debater, die spitsvondig een geestigheid
kan uitbuiten.
Ook Haar vrouweiyke aanleg is by Haar
opvoeding nimmer verwaarloosd en zoo
kon Zy zich ook bekwamen in hulshoude-
lyke praktyk. Hiertoe ontving zy kook- en
huishoudlessen in het Huis ten Bosch. Als
leerares fungeerde daarby Mej. C. Golden
berg, die vroeger leerares was aan de
’s-Gravenhaagsche Vakschool voor Meisjes,
tijd Jaar berelkeni röi^Wachttr ^lerln heeK Prinses getoond, hetgeen
haar d« zware taak waarop Zij gtch door reeds van haar Moeder had geleerd.
- w-s-twsl -- Ja ÜMMMMlmn»
ningin gewoonlijk de jongste, die, naar het
oordeel der kleine wyze moeder, het minst
hare zorgen en liefde ontberen kon. Er
was een. afzonderiyke koffqr, waarin alles
wat van de „kinders” was, werd Ingepakt
door de Jonge Prinses zelve, die persoon
lijk besliste, welke kleertjes zouden mee
genomen worden en welke niet. Ik vond
(aldus de gouvernante) dat de „kinders"
dikwyis veeleischend en lastig waren, want
zy wilden nooit in vreemde bedden slapen
an hadd«« <iallerle>: aatunatklngen op da
e,, ivisfecu «u u.4c hoogte, breedte en de algeheels eenetitu—
hand. Die Uw Jonge leven tot hiertoe TOO tie van dê*Wdden, dlFtn’de gfewoTre'hote!-|^verfgFsi;ü5emoest voorbereiden'
kamers stonden. Daarom, als zy op reis
gingen, stonden zy erop, dat zy hun eigen
bed en hun eigen, beddegoed zouden mee
nemen. Dit poppenbed was speciaal voor de
reis gemaakt en kon geheel toegekiapt
worden. Zoo vonden de poppenkinders het
ook noodig om hun eigen stoeltjes, pren
tenboekjes, speelgoedjes en andere tallooze
dingetjes, die zy niet missen konden, mede
op reis te nemen. De poppenkoffer werd
altyd toevertrouwd aan de zorgen van den
eigen lakei der koningin en deze zorgde
ervoor, alsof die koffer de grootste schat
ten van het Koninkryk bevatte.”
„Men zou licht kunnen meenen, aldus
vervolgt miss Winter, dat, met de uitbrei
ding van hare studie en van hare kennis,
de belangstelling van de Jonge Koningin
in haar poppen-kinders verminderde. Maar
dit was in het minst niet het gevat Niet
alleen behield de Koningin hare vriende-
lyke, echt moederiyke belangstelling in al
haar lievelingen, doch die belangstelling
kreeg een ernstiger, dieper karakter. Ze
wilde zelfs gaarne een „gouvernante” voor
de poppenfamilie bezitten.
Zoodra Koningin Emma dezen wensch
vernam, moest er een groote pop gemaakt
worden die zooveel mogeiyk in verhou
ding tot de kleinere afmetingen der an-
een volwassen dame zou
voorstellen en de rol van gouvernante by
de „kinderen” moest spelen. De opdracht
werd verstrekt aan een bekende firma te
Parys, die onmiddeliyk aan den arbeid
toog.
De aankomst der Parysche gouvernante
verwekte groote beweging en bewondering.
Klnd Alvorin.-, Uw V.ich r
wn sasten voorstelt een heildronk
Uw gezondheid int te brengen, pe-
Mij gedrongen een enkel woord tot
■MM»'richten. waar mijn hart vol is van
■MHHkaan God. dat Hij het U gegeven heelt
^^^^■toeden welstand den mijlpaal, dixir de
|gHVbndwet gesteld, bij de vervulling van Uw
■p^Rhttiende Jaar te bereiken. Zoo behooren
t jeu**8 de 8elukki^e jaren van Uw opvoeding
en aanvankelijke vorming tot het verleden.
MBBlk wensch een woord van hulde en warmen
dank te wijden aan allen, die daartoe met
ons hebben medegewerkt. Echter kan hler-
mede voor U het tydperk van studie nog
KgT Diet worden afgesloten, integendeel, Gy
H zult U nog verder voor de U wachtende
I taak willen en moeten bekwamen. Het is
Vw Vader en Mij aangenaam geweest, ge
volg te kunnen geven aan den, in Uzelven
opgekomen, wensch, Uw studie voort te zet
ten aan de Leidsche Hoogeschool, die door
zulke schoone en aloude tradities in de ge-
r achteden is van het Vaderland en onze Fa-
mille is verbonden. En als ik denk aan het
schoone, volle leven met zyn groote verant-
woordelJjkheden, dat U wacht, temidden
waarvan Gy de kunst zult moeten leeren
verstaan U wezeniyk gelukkig te gevoelen,
dan gaan myne gedachten vanzelf terug
tot Uw prille Jeugd, waarin wy reeds het
I verlangen, U 'één te voelen en mede te leven
i met anderen, mochten beluisteren.
Zy het U gegeven, altyd weer te vinden,
die diepere eenheid, die alle menschen
saAmbindt, die Gy steeds gezocht hebt en
te leeren, anderen en Uzelven te begrypen
I en U in te leven in het tydperk dat vóór U
ligt; U zoo het vertrouwen waardig te ma
ken van Uwe’tydgenooten en bovenal van
ons dierbaar Volk, aan welks geluk en wel-
«ijn oy eenmaal geroepen zult zyn
beste gaven en krachten te wyden.
Wy weten zeer 'goed, geliefd Kind, dat Gy
I dit alles niet in eigen kracht alleen zult be-
f proeven; het is daarom, dat Wy met U heel
I Uw toekomst met ootmoed en met ont
roering in het hart, doch met groote blijd
schap en vertrouwen leggen in die Vader-
Binnen onze grenzen woont de Koningin
by voorkeur op ’t Loo. Een groot deel van
het jaar wordt hier doorgebracht. Het
groote, frakl gelegen Paleis met zyn 400 ka
mers was steeds het geliefde verbiyf der
Oranje-vorsten en ook Hare Majesteit ver
toeft gaarne in de historische vertrekken
van het slot, met hun uitzicht op de breede
opryiaan of achter over de ongerepte
schoonheid van het park. Dicht aan het
meestal geopende venster staat hier in de
werkkamer der Koningin Haar schryfbureau,
waaraan Zy vaak urenlang doorbrengt met
behandeling der Staatsstukken, Haar mi
nisters ontvangt en bijzondere audiënties
verleent.
eze woorden sprak Koningin Wllhel-
1 mina aan den feestdisch, toen de
I A—Z achttiende verjaardag van Prinses
Juliana werd gevierd. Het zyn plechtige en
I toch innige woorden, die het karakter van
L de Vorstin en moeder kenmerken. „Veel”
zoo schryft A. W. J. Mulder in de ult-
I gave Moeders uit ons Vorstenhuis (Schel
lens en Giltay, Amsterdam, 1938) „Veel
heeft onze Vorstin doorgemaakt. Teleur
stellingen zyn Haar niet bespaard gewor-
l den en een oogenblik scheen het zelfs of
t alles uit was, toen zy, een Jaar na haar
I huwelyk met Hertog Hendrik van Meck-
I lenburgSchwerin, doodeiyk ziek was en
de tydingen van Het Loo zeer verontrus-
tend luidden. Maar zy herstelde en vatte
I Haar taak opnieuw op, met volkomen toe-
I wyding en overgave. Geen wonder, dat een
l Jubel losbrak, toen eindeiyk toch nog de
wensch van Vprstin en Volk vervuld werd
^nen de kleine Juliana geboren werd.”
■t Het nieuwe leven beteekende in
Bh^iyke bestaan van ons Vorstenhuis
^Lns een groote vernieuwing. De har-
HH|||Kc.h der Koningin was nu vervuld.
Vwas een kindje geboren.
^^^Bzyn ontroerende doodsklacht over zijn
'^^HSiter Saartje noemt onze grootste dictr-
ter Joost van den Vondel het spelen met
t de pop „het voorspel van die dagen, die de
E eerste Jeugd verjagen”. De eerste jeugd van
S Koningin Wilhelmina was nu voorby. Her-
innerde Zy sdch, toen de kleine Juliana in
r haar armen rustte, de dagen van het voor-
spel? Het is bekend, dat prinsesje Wllhel-
mina in haar kinderjaren gaarne met pop-
pen speelde, en deze lievelingen „de kin-
ders” noemde.
1 Heel charmant verhaalt hieromtrent de
Bmïlngel.sche gouvernante Miss Saxton Win-
|K|r in haar boekje: „Toen de Koningin
2|nsesje was”. Reeds in haar vroegste
Bgri^wd zoo lezen we daar was prinses
f HvÜhelmina gelukkig, wanneer zy spelen
|B|ron met de poppen. Zoodra het eerste on-
I Kerwys begon, bracht dit in de verhouding
8 K>t het poppengezin een groote verandering
3 ^teweeg. Immers dit werd nu een echte pop-
R ^mgehool. De levenlooze „kinders” moes-
B Bn precies dezelfde lessen leeren als de
»B^ng* poppenmoeder, en zoo verhaalt
Saxton Winter: het grappigste van
||l| Ms was. dat de poppen met veel grooter
Krengbeid bet
KcdM^door hi
SsfjjtEir zweemde naar onoplettendheid, ver-
Btacbtttbeid of onnadenkendheid werd
ISR gestraft.”
f -^^EFanne« prinses Wilhelmina op reis
er eenige poppen mee en dan
;yd veel hoofdbrekens, te be
de uitverkorenen zouden zyn.
tatapje van dien aard, dat
ld meekon, dan kooa de ko-
Mademoiselle” was in iedere beteekenis
des woords een echte Parisienne. De Ko
ningin had heel wat te doen met haar te
kappen en te kleeden. Over de beeldige
Parysche eorsetjes zaten de Japonnetjes
onberlspeiyk, maar ontelbaar waren de
kleine haakjes en oogjes, waarmede Made
moiselle’s ingewikkelde kleeding dicht ge
maakt moest worden.
Na een maand kreeg Mademoiselle haar
„ontslag”. En zoo geschiedde het, dat aller
lei „mesdemoiselles” en „Frauleins” by de
„kinderen” werden gebracht om weldra
weer „ontslagen” te worden.
-De poppen hebben zulk een belangryke
rql gespeeld in dit kinderleven,' dat iedere
aanmaning om ze ter- zyde te zetten,
steeds door de liefhebbende eigenares met
kracht weersproken werd.
Evenwel alle dingen hebben hun eigen
tUd en gelegenheid.
En zoo was er ook een eigen tyd en ge
legenheid voor al hare ontspanning.
Er werd besloten, dat de „treurige” tyd
was aangebroken zeer tegen de wenschen
der Koningin om, de poppen een onder
geschikte plaats te doen innemen in het
gedachtenleven van het Koninkiyk kind.
Het vonnis werd niet voltrokken zonder
veel verdriet. De Konlngin-Regentes moest
beloven, dat de poppen in de eigen kamer
leven aan het Hof. Van uitbundigheid en ver
toon houdt de Koningin niet. Daarmee zet zy
trouwens de traditie van Haar dynastie voort,
welke steeds wars is geweest van ulteriyke praal.
Zoo zjjn ook de maaltyden, welke de Koningin
gebruikt, te zamen met enkele leden der hofhou
ding, eenvoudig en degeiyk. Voorkeur voor be
paalde gerechten kent de Koningin niet, alleen
werd vroeger, toen de Prinses nog geregeld mee
aanzat, wel van tyd tot tyd rekening gehouden
met Haar speciale wenschen.
Het middaguur besteedt de Koningin aan con
ferenties met Haar ministers, aan audiënties en
wanneer deze niet op het program staan, houdt
de Landsvrouwe zich gaarne bezig met borduur
werk waarby vaak een hofdame als lectrice fun
geert en uit boek of tijdschrift voorleest. Ook
wordt by goed weer een rijtoer gemaakt, tegen
woordig meestal per auto. Ook hierby heeft Hare
Majesteit doen biyken van Haar voorliefde voo^_
het Nederlandsch fabrikaat, toen Zij. waar-
schyniyk wel als laatste in den lande, zoolang
mogeiyk den Spyker-auto in Haar wagenpark in
eere hield. Zelf beheert de Koningin Haar huis
houding, door de opvoeding welke Haar onver
gefelijke Moeder Haar gaf, onderlegd in alle on
derdeden.
Het is bekend dat Hare Majesteit, na den dood
van Prins Hendrik, langen tyd niet meer ge
woond heeft op het Paleis Noordeinde, maar,
wanneer zy in Den Haag verbleef, by voorkeur
Haar intrek nam in t Huis ten Bosch. Ook het
Voorhout heeft Zy gemeden sinds den dood van
Koningin Emma. Zoo plotseling en snel werd dit
familieleven immers uiteengerukt. Als de Ko
ningin vroeger van vacanjje terugkeerde, gold
steeds Haar eerste bezoek, alvorens naar het
eigen paleis werd gereden. Haar Moeder en elke
week was men één avond samen, om beurten op
het Noordeinde of in het kleine paleis van Ko
ningin Emma. Dit alles is voorby, maar na de
heel eenzame jaren, die gevolgd zyn, verheugt
zich thans de Koningin op Haar beurt als Moe
der en Grootmoeder in den bloei van het Prln-
seiyk gezin.
Zooals het leven ten paleize vroeg begint, zoo
valt ook tydlg de stilte van den nacht. Zelden
later dan elf uur trekt de Koningin zich terug.
De avonduren besteedt zy meest aan lectuur.
Ook beluistert men vaak de radlo-programma’s.
Dit is trouwens zooveel mogeiyk het geval, wan
neer groote gebeurtenissen door de radio wor
den uitgezonden.
Groote feesteiykheden ten hove behooren
tot het verleden. De soirée’s in de prachtige
zalen, verlicht door groote kronen met hon
derden trillende kaarsvlammen, waar de
upper ten der Nederlanden verscheen, in een
schittering van uniformen en toiletten, zyn
een sprookje geworden uit lang teruggewe
ken dagen.
Eenvoud heerscht aan het Nederlandsche Hof,
zonder dat nochtans aan de waardigheid der
dynastie, de oudste erf edelste der nog regee-
rende vorstenhuizen van Europa, afbreuk wordt
gedaan. Sober voor zich leeft de Koningin,
waarby Haar omgeving Haar gaarne tegemoet
komt in de dingen, die zy aangenaam vindt
zy houdt van bloemen, van den geur der rozen
vooral, van hun glans en hun gloed en deze
bloemen schikt men trouw in de kamers, waar
zy vertoeft, ’s Winters zit de Koningin by voor
keur aan het open haardvuur, «ch vermeiend in
het spel der vlammen, het zachte knetteren van
het brandend hout.
Zoo is het huiseiyk leven der Koningin als
een toonbeeld van ernst en gave degeiykheld,
van vroomheid en plichtsbetrachting. Daarom
eerbiedigt Haar het Nederlandsche volk en
geeft het Haar zonder eenige beperking zyn toe
genegenheid en trouw.
Zy reeds van haar Moeder had geleerd.
Verder leerde zy naaien, de linnenkast
een speciaal Hollandsche bezigheid ver
zorgen en voorts nam ZIJ- de financiering
van de keuken op zich. Toen de Prinses
haar lestyd had volbracht, toonde zy zich
volkomen bekwaam als huisvrouw en het
pielt voor het verstandig Inzicht der Ko
ningin, dat Zy het specifiek vrouweiyke
dn Haar Dochter niet heeft willen verwaar-
looaen.
Het leven van Prinses Juliana werd niet
bedolven In luxe en feesten integendeel.
Haar opvoeding, zooals wy reeds zeiden, Is
sober geweest; zy had op tyd Haar ont
spanning, maakte jaariyks een vacantle-
reis met Haar Moeder en besteedde de rest
van Haar tyd zoo, dat menig burgermeisje
niet gaarne met Haar zou willen ruilen!
Van Jongs af aan Is Prinses Juliana ro
mantisch aangelegd geweest. Als kind
hoorde zy gaarne legenden en sagen, spe
ciaal de Vaderlandsche; later leidde deze
romantische trek naar een intense belang
stelling voor de litteraire kunst. De Prinses
is een verdlensteUJk declama trice, hetgeen
eens is gebleken in den tijd van Willem
Royaards. Deze zou op een feest, dat de
Koningin gaf, optreden, maar was op het
laatste moment verhinderd door ziekte. De
kleine Prinses, met al haar durf, viel voor
hem In, droeg verzen voor en had een uit
bundig succes te oogsten.
De muzikale opvoeding der Prinses is In
uitstekende handen geweest. Zy speelt zeer
goed piano en viool en het Is bekend, dat
Zy, in tegenstelling met Haar Ouders, de
muziek zeer lief heeft. Op concerten leert
men het ongekunsteld karakter der Prinses
eerst goed kennen, daar geeft zy zich ge
heel aan de zoo geliefde muziek over.
Zoo is de opvoeding van Prinses Juliana
wetenschappeiyk, cultureel en praktisch
geweest, zy Is geheel voorbereid en met
hoeveel zorg! op de taak, welke Haar
wacht. Het moge nog lang duren, eer die
taak aanvangt, maar eenmaal zal zy ko
men. En Haar volk kan verzekerd zyn, dat
dan zal regeeren een even bekwame Ko
ningin als Koningin Wilhelmlnal
si
