ONS BLAD
I
M
DANKBARE
H
I
Faroek?-
En moedig vooruit-
zicht
Chineesche linies
doorbroken
Ontzettend vlieg
ongeluk
Optimisme na Henlein terugkeer
uit Berchtesgaden
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
Kardinaal Hayes
overleden
Strijd aan de Ebro
hervat
VOORUITZICHTEN NIET
ZONDER HOOP
TWEE AUTO’S TEGEN
ELKAAR GEBOTST
JOH. LAUWERS
1
r.
MAANDAG 5 SEPTEMBER 1938
Geheel dorp afgebrand
Aartsbisschop van New York
Betooging te Pilsen
11
n
<A
r
1
Wielrijder bij botsing
op slag gedood
Roosevelt wil op alles
voorbereid zijn
Tien dooden, talrijke
gewonden
De maatregelen tegen
de Joden
Regeeringstroepen hebben den
oogst binnengehaald
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
OPGEHOUDEN TE VER
SCHIJNEN
GRAAF VAN PARIJS AAN
DEN DOOD ONTSNAPT
Belangrijke overwinning der
Japanners ten Noorden
van Teian
PAYGLOP3
ALKMAAR
BREUKBANDEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
OOK SPOORFONDS
6
N
De eischen van Karlsbad blijven
echter het uitgangspunt
voor een vergelijk
R
c.:x-a
•i
Legervliegtuig stort neer in een
dichtbevolkte wyk van een
Londensche voorstad
Plotseling voor een auto den weg
overgestoken
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
LONDEN. 4 Sët>t. (RbuterK Ia da
Noorcl-Londeneche voorstad Edmon
ton it een ontzettend vlieg-ongeluk
gebeurd, dat aan tien menschen het
levert gekost heeft, terwijl talrijk
personen gewond werden.
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No. 284
--
t-1
I
u
o
I
O o
si
1.
X.
17
tc
I.
on-
V
1
1
'4
Vyf ernstig gewonden by ongeval
op den ryksstraatweg onder
Naarden
ir
r.
1.
Het Amerikaansche departement
van staat bestudeert ze
n
r
n
„zeldzame kans”! De plechtigheid
koninklijke rede schijnt in dit
Nader wordt gemeld, dat het totaal aantal
dooden tengevolge van de vliegramp in de
Londenache voorstad Edmonton thana tot
tien ie gestegen.
het officieels communiqué wordt niet van
aanslag op het leven van den Koning ge
ien. De gearresteerde Syriër wordt slechts
luldlgd van het in zijn bezit hebben van
ie
*1
er
d.
van Washington te blijven, wordt van bevoeg
de zijde medegedeeld, dat de president in de
gelegenheid wil zijn, om in geval zich in Euro
pa een conflict mocht voordoen te allen tij
de het Congres in buitengewone zitting bijeen
te roepen.
Mocht een dergelljk geval zich voordoen, dan
zou de president het Congres wenschen te ver
zoeken, onverwijld de wijziging of intrekking
te bestudeeren van de neutrallteitswet, welke
in elk geval In Mei 1939 automatisch afloopt.
WARSCHAU, 3 Sept. (D. N B.) Te Blotow-
ce in Oost-Polen is een brand uitgebroken, die
bijna het geheele dorp verwoest heeft. Acht
tien woonhuizen en 40 schuren met den gehee-
len levenden inventaris en den juist binnen-
gebrachten oogst werden een prooi der vlam
men.
Voorwaarde daarvoor is, dat alle Tsjechen,
die pas na 1918 het Sudeten-Duitsche land zijn
binnengekomen, weer naar hun geboorteland
terugkeeren.
na den terugkeer van Henlein uit Berchtes
gaden zijn niet zonder hoop”.
Stand op Maandag 18 wwr vas. 7*M
Vorige stand 7MB
13
ik
kt
tCiTdirect omwonen-
geneeskundige hulp
poejllg''waren dan ook drie art-
Vtfn Uggelen, J. A. Bouman en
plaatse, die de eerste hulp ver-
hoogte,
vloog
H.
r-
:1S
II.
I—
n
In den nacht van Zondag op Maandag,
te ongeveer half twee, zijn op den Rljks-
straatweg te Naarden, bij de Louise de Col-
lignylaan, twee personenauto's in volle vaart
tegen elkander opgebotst, met het gevolg,
dat acht inzittenden, waaronder een dame,
gewond werden.
i.
t.
IV.
n.
ft
K.
er
het
jongstleden door
•prak:
ot gelost tydens het bezoek van
den vorst aan een zwem
inrichting
to
WASHINGTON, 3 Sept. (Havas). Naar aan
leiding' van bét dóór Roosevelt genomen be
sluit, om in verband met den Europeeschsn
tijdens bet weekeinde in da buurt
SJANGHAI. 3 Sept. (Beater). De Japaa-
•che troepen zijn vandaag door de CM-
neesche verdedigingslinies ten Noorden van
Teian gebroken.
Wij voeren onzen strijd niet met oorlogsmid
delen, aldus vervolgde Wollner, doch met wet
tige middelen. Men moet daarom ook niet weer
in het geheim de eene plaats na de andere door
militairen ’aten bezetten, maar liever een be
roep doen op de godin der gerechtigheid. Het
is niet in te zien, waarom men thans opnieuw
militaire maatregelen neemt, terwijl men te
Praag onderhandelt, en lord Runciman te Praag
is, om een vreedzaam advies te geven.
Koning 'werd niet getroffen en
e naar zijn paleis terug, blijk
de van een groote koelbloedig-
Ons zal men met dergelijke nieuwe maatre
gelen niet in onrust brengen, daar de Fuehrer
wil, dat den 3K millioen Sudeten-Duitschers
op ondubbelzinnige wijze het zelfde recht ten
deel zal vallen, dat hun als deel van de groote
en trotsche natie toekomt.
In den strijd om het recht zijn geen com
promissen meer mogelijk. De eischen van Karls
bad zijn het uitgangspunt voor het vergelijk.
De Graaf van Parijs, die op weg was
van Brussel naar Waulsor, is met zijn auto
over den kop geslagen. HU kon zich echter on
gedeerd uit het wrak van den wagen bevrijden.
.Het zij Ons gegeven de 40 jaar, die tt
achter ons liggen, in het licht van
leiding te zier». Dan welt als vanzelf
danktoon op uit Ons hart, voor uitkc
in zorgvolle tijden, voor onverwachte v
ding van ongunstige omstandigheden, i
zooveel, dat Ons bespaard bleef, naast
goede, dat Ons deel werd.”
are Majesteit heeft zelf op konink
lijke wijze de dankbaarheid jegens
God vertolkt, die ook het hart van
volk vervult, toen Zij op Woensdag
de radio de woorden
Zondag is te Pilsen een groote betooging ge
houden, waar meer dan 50.000 Tsjechen uit de
grensgebieden tegenwoordig waren. TM de aan
wezigen behoorden de president van den senaat
Soekup en tal van andere vooraanstaande per
sonen. De sprekers deden uitkomen, dat Tsje-
cho-Slowakjje bereid is een rechtvaardige over
eenkomst te sluiten met zijn minderheden, maar
dat niettemin de concessies geen gevaar mogen
opleveren voor de onafhankelijkheid en
schendbaarheid van Tsjecho-Slowakije.
BURGOS, 3 Sept. (Havas). Vanochtend is
overal aan het Ebrofront de strijd met felheid
hervat. De strijd werd geopend met een bom
bardement door de luchtmacht en de artillerie,
vervolgens kwam de infanterie in actie. De re
geeringstroepen werden met zware verliezen
teruggeslagen.
Tijdens de kalmte, welke sedert een maand
aan het Oostelijk front heerscht, hebben de
manschappen van de regeeringstroepen den oogst
binnengehaald in het gebied tusschen de front
lijn van de regeeringstroepen en den weg tus
schen Viver en Sagunto.
Dit gebied is door de bevolking verlaten, aan
gezien de dorpen door het bombardement van
de rechtschen geheel zijn vernield. Da man
schappen hebben des nachts gewerkt.
In officieele kringen te Burgos is men zeer
verontwaardigd over het voorstel van den ver
tegenwoordiger van de regeerlng van Barcelona,
Alvarez del Vayo, die aan den voorzitter van
de Britsche commissie tot het uitwisselen van
gevangenen heeft voorgesteld, in de beide
Spaansche gebieden alle terechtstellingen op te
schorten, welke voor 1 September 1938 zijn ge
last en de misdaden, welke nadien zijn ge
pleegd, ter beoordeeling voor te leggen aan ge
noemde commissie. Te Burgos noemt men dit
■oorstel een aanslag op de souverelniteit van
Spanje onder het mom van een valsch huma
nisme.
WASHINGTON, 3 Sept. De door Italië te
gen de Joden genomen maatregelen worden
door het departement van staat onderzocht.
Het departement zal vervolgens op grond tan
zün gegevens gebruikelijke instructies voor
den Amerlkaanschen gedelegeerde In de com
missie voor het vluchtelingenvraagstuk voor
bereiden.
Toen aan Huil vragen werden gesteld over
den toestand, weigerde deze lederen commen
taar.
LEXANDRIE, 4 Sept. (Reuter),
het oogenblik, dat Koning Faroek
zwembad van de Sporting Club,
r hü de prijzen voor de Egyp
te zwemkampioenschappen had
ereikt, verliet, is een schot op hem
Een der naaste medewerkers van Runci
man heeft tegenover den vertegenwoordiger
van Havas verklaard: „Gwatkin heeft van
het onderhoud met Henlein een bevredigen
den Indruk gekregen. Natuurlijk moet men
zich voor overdreven optimisme wachten,
maar de vooruitzichten, welke zich openen
Het district Asch heeft Zondag het dank
feest voor den oogst gevjerd, waaraan ook Kon
rad Henlein heeft deelgenomen.
Tijdens de betooging verklaarde afgevaardigde
Wollner om.: een vergelijk tusschen de Tsje
chen en de Sudeten-Duitschers is alleen moge
lijk pp de basis van de acht punten van Karls
bad.
Het Weensche avondblad de „Te le gr af”,
dat voor den Anschluss de grootste oplage had,
zal niet langer verschijDen, toestand
Aan de abonné’s, die de
courant per post ontvangen,
deelen wy mede, dat op
Dinsdag 6 September
Nationalen Feestdagdoor
het uitvallen der avondbe-
stelling de courant dien
avond niet wordt besteld.
Op het .hulpgeroep schol
den toe, die onmiddelJAjk
Inriepen. Zeer si
sen,-de heeren 1
C. Hemmegr'ter
leenden.
Het bleek, dat acht personen gewond waren,
die' met spoed werden overgebracht' naar de
Majella-stichting te Bussum. Drie hunner, te
Amsterdam woonachtig, konden, na verbonden
te. zijn, per auto huiswaarts keeren. De toestand
v^n de vijf anderen was evenwel zóó ernstig,
dat zij ter verpleging in het ziekenhuis moes
ten worden opgenomen.
Naar wij bij informatie vernamen, is de toe
stand van enkelen hunner niet zonder gevaar.
De belde wagens werden bij de hevige botsing
zwaar beschadigd en zijn later weggesleept.
dit oogenblik Is nog slechts bekend, dat
id, waarschijnlijk een Syriër, bij het pas-
i van den Koning zijn revolver in de
ig van den vorst afschoot. Een naast hem
ie toeschouwer slaagde er in het wapen
ndere richting te geven, aoodat twee toe
teer» aan het been gewond werden.
rzoek heeft uitgewezen, dat de auto van
Faroek reeds de zweminrichting had
toen het schot weerklonk, zoodat niet
van een aanslag op den koning gesproken kan
worden.
Uit de verklaringen van den gearresteerden
Syriër blijkt, dat deze zelf de revolver, die uit
den zak van een onbekend gebleven persoon
was gevallen, had opgeraapt en dat bij het ma
ken van dit gebaar het wapen per ongeluk was
afgegaan.
DIENST AANBIEDINGEN, Gevraagd ot Aan
geboden, geplaatst onder do Omroeper-
rubriek 10 et. per regel
- i r
Havas meldt uit Praag, dat Gwatkin zich
Zondagmiddag bij zijn terugkeer uit Asch naar
de Engelsche Legatie heeft begeven, waar hij
een onderhoud had met den gezant Newton. In
hotel Alcron had hij vervolgens een bespreking
met Runciman, die direct daarna mei Londen
heeft getelefoneerd.
NEW YORK. 4 September. Z. H. Em.
Kardinaal Hayes, Aartebteachop van New-
York, ia vannacht in het Zomerkamp SL
Joseph bij MonteceUi (Staat New York)
o vel leden.
Kardinaal Hayea werd ia 1887 te New-
Yorfc geboren. Sinds 1919 was hij Aartsbis
schop. In 1924 werd hfj tot Kardinaal be-
PRAAG, 5 Sept. (Havaa). Lord Runctauui
heeft gedurende het weekeinde gelogeerd bU
den Aartebiaachop van Praag, Kardinaal
Kaspar. Zondagavond h hij te Praag terug
gekeerd, waar Mj Gwatkin heeft ontvangen,
die uit Asch was gekomen. Runciman en rijn
medewerker hebben een langdurig onderhoud
gehad.
Gwatkin heeft een uiteenzetting gegeven
van de resultaten van s{jn bfwpr<*tag met
Henlein en Frank
aar met dit vrome en edele wi
verbond Koningin Wilhelmina
opwekking, waarmee Zij den
na het dankbare terugzien, met even
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
Mat Inbegrip van gratis ongevallenverzeke
ring: voor Alkmaar ft— por kwartaal of
15 cents por week, voor bulten Alkmaar
2.50 per kwartaal of 20 cents por week.
Ultg. N. V. Drukk. De Spaamestad - Haarlem.
Een Ktagelsch legervliegtuig verlodr
toen het boven de dichtbevolkte wijk
Het stootte tegen een huis, kwam vandaar op
de straat terecht, waar een spelende jongen
gedood werd, verhief zich toen weer om tegen
het dak van een ander huis te botsen en in
brand te geraken. In een der huizen, die
brandschade opliepen, werd een vrouw en haar
achtjarig aoontje gedood, terwijl haar man en
overige kinderen ernstige brandwonden op
liepen. Het lijk van den piloot werd onherken
baar verminkt.
In den toop van den avond zijn nog twee
ernstig gewonden bij het vliegtuigongeluk in
Edmonton overMen.
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN badraagt 20 cl o
regel; Ingezonden Mededeellngan 40 cl o
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor advsrteersn bij ebon
nement wordt op aanvrage gaarne door onze
Administratie verstrekt
Zondagmorgen omstreeks elf uur op de
brag over het Maas- en Waalkanaal te Neer
bonen een wielrijder van ongeveer 55 Jaar door
een auto aangereden en op slag gedood.
De wielrijder was plotseling den weg over
gestoken en werd daarbij door den accter hem
rijdenden personenauto in de flank gegrepen.
De man, wiens identiteit nog niet kon worden
vastgesteld, was op slag dood. Het rijwiel werd
totaal vernield.
Den autobestuurder treft geen schuld. Het
stoffelijk overschot is naar het ziekenhuis te
Nijmegen vervoerd.
Bovendien is, volgens het Japansche pera-
bureau Domei, Maweillng, een belangrijk Chi-
neeach verdedigizigscentrum, vijftien kilometer
ten Noorden van Teian aaa den spoorweg
Nantsjang—Kloekiang, door een Japansche
efdeeling bezet.
Japansche afdeelingen uit Hoeangmei hebkert
Sjikoeling, acht kilometer ten Zuiden van de
i'sjijoen bergen, beset.
Legervliegtuig stort in een dichtbevolkte
wjjk van een Londenache voorstad. Tien
dooden, talrijke gewonden.
Na Henlein'a terugkeer uit Berchtesgaden
ia men weer optimiatisch; vooruitzichten
zijn niet zonder hoop. r
Kardinaal Hayea, Aartsbisschop ,'>van
New York, overleden.
Aanslag op Koning Faroek?
TTT»* dan herdenken en vieren?
Het is niet zoozeer dat, wat veran-
derde, als wel dat, wat bleef. Men
heeft het zóó willen uitdrukken, dat
Nederland en het Nederiandsche volk, in
de veertig bewogen jaren van Koningin
Wilhelmina’s regeeging, „«ichzelf gebleven”
zijn. En die uitdrukking Is juist, mits men
haag gebrulke en versta niet in egoïstische
zelfverheffing, maar In dankbare vader
landsliefde.
Het leven van het volk bestaat niet
alleen, en selfs niet op de eerste plaats, in
de ontwikkeling der uiterlijke levensom
standigheden en den stoffelijken voor- of
achteruitgang. Het is Immers niet, zooals
oppervlakkige en gemeenschap-vernieti-
gende theorieën wilden, slechts een ver-
eenlglng van belangen, die kunnen floree-
fen of kwijnen. Het is een gemeenschap
van lot en leven met al zijn waarden; een
gemeenschap van verleden en nationale
traditie, die een verbreede familietraditie
is; een gemeenschap van gevoel, die zich
lh de vormen van het leven, in de taal en
1® de schoonheid van land en steden ver
werkelijkt; een gemeenschap van vader
landsliefde, waarin de zelfliefde tot offer
vaardige onzelfzuchtigheid wordt veredeld.
Van al dese waarden is de Kroon en haar
Draagster voor ons het symbool, en niet
Alleen het symbool, maar ook de waarborg
en de hoedster. Zij is dat door de gratie
Gods; zij ft het door haar wezen en be
stemming; zij is het voor ons volk méér
dan voor menig ander, omdat ons Vorsten
huis met het bestaan en de geschiedenis
van het volk op zeldzame wijze is ver
strengeld. s
Dat het Nederiandsche volk in deze
veertig gezegende jaren zichzelf mocht
blijven: dat het, gelukkiger dan vele ande
ren, in zijn bestaan en wezen niet van
bulten werd aangetast; dat zijn leven en
karakter niet, zooals in sommige landen,
ta den kramp van revolutionaire weeën
op hachelijke proeven werden gesteld; dat
het in nljveren vrede mocht leven; en nog
méér: dat de onderlinge banden van stre
ven en denken, van gevoel en leven en
werken, dat in één woord het wezen van
het volk zelf ta die veertig jaren zichtbaar
werd gesterkt dat is de diepste grond
van de vreugde en de dankbaarheid, die
ons by deze viering vervult jegens Haar,
die in deze veertig jaren het zinnebeeld en
tevens, in niet geringe mate, de daadwerke-
Hjke leidster van ons volksbestaan is ge
weest, en tegelijk jegens God, voor wien de
naties zijn als druppels aan den water
emmer, en die de volken weidt als een
herder zijn kudde.
Zijn Oratie gaf niet alleen aan Haar,
maar ook aan Haar vólk deze veertig jaren
van vredig bestier.
opwekking tot
durf
vormen.
Het Nederiandsche volk biedt aan de
Koningin bij Haar Jubileum het geschenk
van zijn vereerlng, zijn dankbaarheid en
onverwoestbare trouw. Maar het vurige
woord, dat de Koningin van de hoogte
van Haar veertig regeeringsjareA tot de
jeugd van Nederland heeft willen richten,
Is een even kostbare wedergave.
Oeen beter geschenk inderdaad kon de
jubileerehde Vorstin in dezen tijd van wis
selingen en overgang aan Haar Volk ge
ven, dan het Iets mee te deelen van Haar
eigen koninklijken moed, om onversaagd
en met jongen durf te treden op „het on
afzienbare arbeidsveld, dat zal moeten
worden ontgonnen’”.
ninklijken moéd op de toekomst richtt
Na getuigd te hebben van hare „wai
deelneming” met „de velen, die door
nood der tijden zwaar getroffen zijn
wiet geduld op zoo groote proef wordt
steld” vervolgde Hare Majesteit:
,Jntusschen is het niemand gegeven i
zekerheid in de toekomst te zien. Ik
Mij hier dan ook beperken tot een wcx
dat Ik wènsch te richten tot de jonge:
die geroepen zullen worden in een volg
tijdperk op leder' gebied der maatschaj
opbouwend werk te verrichten, onverse]
lig in welk deel van het Rijk.
Ik wensch hen te wijzen op de gre
verantwoordelijkheid, die op hen r
want van hun karakter, flinkheid, v<x
tarendheid, aanpassingsvermogen en 2
der inzicht zal de terugkeer tot betere
den in hooge mate afhankelijk zijn. I
zal waarschijnlijk een zeldzame kans
boden worden te toonen wat hun verr
en noeste arbeid veripogen voort te br
gen.”
Een
van de
woord een oogenblik plaats te maken voor
een ongeduldigen dadendrang. Het is, bij
groote dankbaarheid voor wat veertig ja
ren aan goeds brachten, waarlijk geen
,Jaus temporis acti” geen kleinmoedig ver
wijlen bij verleden tijd, wat in dit konink
lijk woord klinkt. De Vorstin, die veertig
jaren van ervaring telt in de regeerlng
van ons volk, ziet met open oog de toe
komst in en richt een opmerkelijk dringende
moed en werkkracht en
tot de jeugd, die deze toekomst zal
n de hoofdstad, die haar kostbare oude
schoonheid en haar helderen modernen
groei omkleed heeft met een jubelende
versiering, waarin statig feestvertoon zich
vereenigt met kinderlijk bonté tierigheid,
culmineert voor heel Ijet land de viering
van het regeeringsjubileum onzer Konin
gin. En in de kerk, die veertig jaar geleden
de ontroerende inhuldiging van de acht
tienjarige Vorstin met heiligen ernst en
wijding omgaf, vindt nu ook de herdenking
haar geestelijk hoogtepunt.
Het is niet gemakkelijk uit te spreken,
wat ons in deze dagen beweegt. De beschou
wingen, zij het in poëzie of proza, in woord
of filmbeeld, aan deze veertig jaren gewijd,
putten zich vaak al te zeer uit in vergelij
kingen tusschen toen en heden, uitgedrukt
in teokenen van materieele welvaart en
technischen vooruitgang. Maar dit zijn
tenslotte slechts uiterlijkheden, die met den
dieperen zin van deze herdenking weinig
ét niets van doen hebben.
De weergave van den vooruitgang op
technisch gebied doet niet veel méér dan
het verloop van den tijd markeeren als
met een chronometer. Ook in andere, ook
ta minder gelukkige landen rjjden vandaag
de treinen sneller, zijn modes en modellen
gewijzigd, trillen de aethergolven en dreu
nen de luidsprekers Omtrent den inhoud
van het leven, het individueeie en dat van
de gemeenschap, dat zich in deze techni
sche vormen beweegt, zeggen zij niets.
Meer beteekenis heeft de verbetering der
stoffelijke welvaart. Maar toch is ook deze
niet de voornaamste grond van de gevoe
lens, waarmee deze herdenking ons ver-
yult. Ongetwijfeld is er veel goeds in deze
veertig jaren tot stand gekomen en zijn de
materieele levensvoorwaarden van een
aanzienlijk deel des volks verbeterd. Maar
•enerzijds is die verbetering met de maat
van cijfers eigenlijk niet te meten, en an
derzijds Is het huidige oogenblik geen
hoogtepunt in die welvaartslijn, nu zoo-
velen zwaar gedrukt gaan onder werkloos
heid en crisis. En vooral ia het welzijn van
het volk geenszins te vejrenselvlgen mat
de stoffelijke welvaart alléén.
De vlootschouw te Scheventngen. Het Aefüi voor de autoriteiten
