NEDERLAND HULDIGT DE
KONINGIN
DE DAG VAN HEDEN
CROOTSCHE INTOCHT EN
DÉFILÉ
p' i
f
BV Haar aankomst ta de hoofdstad werdH. M. de Koningin door. burgemeester de, W. de Vlagt verwelkomd
(Vervolg cider» to tot No»
Ver tiering van het Paleis
Gala-maaltyd ten Paleize
DINSDAG 6 SEPTEMBER 1938
i-
-
k;—wam - w
en
(Vervolg)
Jesteit mede met het Nederlandsche Volk,
Ongecorrigeerd.)
De interieurversiering van het Koninklijk Pa
leis op den Dam is als huldeblijk aangeboden
door den Aalsmeerschen Tuinbouwbond.
Adres van dank, katos en ge-
lukwemch
Heer, zie in liefd’ op Neerland neer
en blijf het trouw beveel'gen.
Maar wil vooral. Uw naam ter eer
ons volk in Christus hell’gen.
hij
de
Ka
■J
en het golft over de daken. Dit is
het Wilhelinue der massa, het volks
lied,' dat als een kreet van hulde en
trouw opstjjfct uit de harten van dui
zenden, die Haar onderdanig willen
zjjn.
Zoo rijdt de Vorstin door Haar hoofdstad,
tot Zij eindelijk omjubeld door een groote mas
sa aankomt in het paleis op den Dam, waar zij
door Haar Kinderen wordt verwelkomd.
zingt het
twee tou-
het Wilhelmus, het eerste
.Oorlof mijn
Het défilé is mfgeloopen. De laat
ste groetende en wuivende deputatie
is weggetrokken met de wapperende
vlag en de Koningin blikt lachend
naar de menschen, die nog eens om
kijken en nog eens met de hoeden
zwaaien, alsof het hun moeilijk valt
door te loopen, zooals de orde-com-
missariasen hun bevolen hebben. Het
hartelijke, spontane défilé is voorbij.
Lang heeft de toeschouwende massa
zich bedwongen. Maar eensklaps is
het uit. Het volk wil juichen en meer
dan dat. Het wil de Vorstin zien en
Haar toonen hoe diep de sympathie
is, die het Haar toedraagt. Het Wil
helmus jubelt eensklaps over den
Dam. Het trilt tegen dé Paleismuren
Reeds voordat ^egen'elf uur de konink
lijke familie het paleis verliet, hadden alle
genoodigden hun zetels Ingenomen. Op den
eersten stoel van het vak, rechts van de
plaats der Koningin, zat de minister-pre
sident. dr. H. Colijn. en rechts van hem,
allen op de voorste rij. de overige leden der
regeering in ambtskleed}). Op de tweede rij,
achter den minister-president, had plaats
genomen de President van de Eerste Kamer
der Staten-Oeneraal. baron de Vos van
Steenwijk, terwijl naast hem op de tweede
De troonzaal werd met duizenden Amerikaan-
sche anjers van -de variëteit ,X*ddy” versierd,
waarvan de warm-rose kleur bfj uitstek harmo
nieert met de tinten van meubels en tapijten.
Bij deze versiering sloot zich aan een decoratie
van twee zijgalerijen van c}e Burgerzaal, be
staande uit rose en gele chrysanthemums
.Jtayonnante” en rozen van de variëteit „Dame
Edith Helen’’, geplaatst in vazen van de potterij
Zaalberg te Leiderdorp. Een aantal manden, ge
vuld met de grootbloemlge begonia ..Exquisite”
voltooit het geheel.
Maandagavond is in de groote Burgerzaal ten
Paleize een gala-maal£jjd gehouden. Daaraan
zaten met H. M. de Koningin, HKH. Prinses
Juliana en Z.K.H. Prins Bemhaid aan de voor
zitters van de Eerste en Tweede Kamer, de le
den der regeering en de ministers van Staat, In
dische Vorsten en delegaties met hun familie
leden. Voorts verschillende hooge civiele en mili
taire autoriteiten in den lande, om. de commis
sarissen der Koningin in de verschillende pro
vinciën en het college van B. en W. van Am
sterdam. Tot de gasten behoorden ook de leden
van het uitvoerend comité van de Huldiglngs-
commissie en de oud-cadetten en adelborsten,
die in 180C de eerewacht naar de Nieuwe Kerk
vormden.
A
Dank zij een practische nummering der rijen
konden de genoodigden gemakkelijk hun plaats
innemen. Het was een bonte mengeling van da
mes in fleurige wandeltoiletten, en de heeren
in plechtstatig zwart en in kleurige uniformen.
Want behalve de aanwezige hooge officieren
van Land- en Zeemacht en de leden van het
diplomatieke corps, hadden ook de meeste bur
gerlijke autoriteiten, die daartoe door hun ambt
gerechtigd zijn, zich in den staatsleunlform
welke zij uit hoofde van hun functie mogen dra
gen, gestoken.
Terwijl het kerkgebouw zich vulde, werd het
groote orgel van tien uur af bespeeld door den
organist der Nieuwe Kerk, Henk Loohuys, tot
ongeveer kwart voor elf, toen hij werd afgelost
door den organist. Piet van Egmond. die op het
orgel door hem zelf gecomponeerde variatie;
van het Wilhelmus liet hooren.
Zoo begint, als voor veertig jaren,
de grootsche intocht van Koningin
Wilhelmina in Haar hoofdstad, tus
schen een ononderbroken dubbele
haag van juichende, wuivende men
schen, opeengedrongen en samenge
pakt langs heel den langen weg, toe
gejuicht uit alle vensters, de
daken en overal, waar zich een
gelegenheid voordoet óm den stoet te
zien pajsseeren. En overal geestdrift.
overal blijdschap op de gezichten
van jongen en ouden, vkn hen, die
zich dien eersten intocht herinner
den der achttienjarige Vorstin zoo
goed als zij, die Haar kennen zooals
Zjj in latere jaren ernstig en waardig
in moeilijke! tijdsomstandigheden
Haar koninklijke taak heeft vervuld.
Nog nimmer in al die jaren, die
sedertdien verliepen, heeft Amster-
dam zjjn Koningin zoo grootsch, zoo
feestelijk en met zoo hartelijk mede
leven en deelnemen van heel de be
volking begroet als op dezen Septem-
bermiddag, vol van feestelijk gerucht,
een onvergefelijke herinnering voor
het leven van allen, die er getuigen
van zijn geweest.
het Volk met Haar In dagen van geluk en niet
minder in de donkere uren, waarin rouw viel
over het Koninklijk Huis.
Die banden zjjn door liefde gelegd: liefde wn
Oranje voor Nederland, liefde van Nederland
voor Oranje.
Verstevigd werden zfj door de wijze, waarop
Uwe Majesteit, gesteund door Haar raadslieden,
in samenwerking met de vertegenwoordiging
des Volks. Zich de belangen des Lands heeft
gewijd, verlicht door de wijsheid Haar door God
geschonken.
Bij Hare plechtige inhuldiging, op 6 Septem
ber 1898. heeft Uwe Majesteit willen verklaren,
dat Zij gelukkig en dankbaar was, het Volk van
Nederland te mogen regeeren.
In deze dagen van herdenking is dat Volk van
Nederland zich meer dan ooit bewust, hoe ge
lukkig en dankbaar het is, dat de regeering in
de handen van Uwe Majesteit rust.
Het gedenkt dankbaar et vele goede, dat in ds
afgeloopen veertig Jaren tot stand Is gebracht.
Het is gelukkig, omdat het onder de leidii*
van Oranje mag blijven hopen op de handha
ving van zjjn aloude vrijheden, onmisbare voor
waarde voor rust en orde, vrede en welvaart.
God segene Uwe Majesteit en zegene Neder
land in Haar en Haar Doorluchtig Huls.
De Commissaris der Koningin in de provincie
Friesland, mr. P. A. V. baron van Harinxma
thoe Slooten sprak als oudste namens alle Com
missarissen van de Koningin en zelde
De commissarissen in de elf provinciën dea
lands achten, het een voorrecht, op dezen luis
terrijken dag der viering van Uwer Majesteits
veertigjarig regeeringsjublleum uiting te mogen
geven aan de gevoelens, die ons bezielen. Wij
verzoeken Uwe Majesteit, wel te willen aan
vaarden onze betuigingen van dankbaarheid, de
betoonlng onzer hulde en onze eerbiedige en op
rechte gelukwenschen.
Wie dang betuigt, staat met den blik naar het
verleden gericht. Veertig jaren lang heeft Uwe
Majesteit de hooge taak, die God Haar heeft op
gelegd, In den vasten gang eener nimmer wei
felende plichtsbetrachting vervuld, ook gedu
rende de voor land en volk zorgelijke en gevaar
volle jaren. welke niet gering in aantal zijn ge
bleven.
Ons Vaderland heeft aan Uwe Majesteit zeer
veel te danken Het devies „Voor Nederland
nooit genoeg te kunen doen”, door Uwe Ma je
stelt op zoo uitnemende wijze verstaan en toe
gepast, moet, naar wjj meenen, op een dag als
dezen, weerklank vinden in de betuiging eener
dankbaarheid, die Weet, dat zfj harerzijds nooit
genoeg tot uiting zal kunnen komen.
Wij willen heden Uwe Majesteit ook onze
hulde be toonen. Onder „hulde” verstaan wij
daarbij niet: dank- of eerbetoon In verbeven
stijl, maar, haar ouden trant, betuiging van
aanhankelijkheid en verknochtheid voor toe
komende jaren, die gedragen wordt door het
beginsel der trouw.
De Koningin luistert ontroerd toe en
knikt maar an wuift, getroffen door de
eerlijke betuiging van liefde. Maar nog
heeft het enthousiasme geen voldoenden uit
weg kunnen vinden. Er komt beweging in
de massa. De politie en de orde-commissa-
rlssen, die soo voortreffelijk de afzetting
hebben gehandhaafd, manen tot kalmte.
Doch zij manen tevergeefs. Zij staan mach
teloos. De menschen dringen op. Het lijkt
een vloedgolf, die naar bet Paleis komt
gespoeld. De agenten kunnen niets meer
uitrichten. Zjj worden meegesleept en ver
der gedragen tot voor het Paleis. Het plein,
dat na het défilé even verlaten is geweest,
wordt veroverd door het volk, dat Juicht
en juicht en met hoeden en zakdoeken
zwaait. En de* Koningin lacht en groet en
wijst de Prinses op het aanstormende vreed
zame geweld. Dat is het schoonste moment
van heel dezen heerlijken dag, die een
aaneenschakeling Is van treffende dogen-
blikken, doch die hier zjjn bekroning vindt
in de onstuimige liefdesbetuiging van een
volk.
Als het Wilhelmus beëindigd is en bet pu
bliek weer een hartelijk gejuich heeft aange
heven, betreedt de Koningin het Paleis. Dade
lijk zal Zjj op het balcon verschijnen en dan
zal men beter dan thans nog uiting kunnen
geven aan zijn geestdrift. De koninklijke
standaard gaat omhoog. Het duurt slechts
weinige minuten. H. M. wil alleen Haar vor
stelijke kinderen begroeten.
Doch dan worden de balcondeuren open
geworpen en achter de haag van groen,
die is aangebracht, verschijnt H. M. de Ko
ningin, vergezeld van H. K. H. Prinses
Juliana en Z. K. H. Prins Bernhard. De
Prinses is gekleed In een zeegroene robe
en draagt een bijpassenden hoed met af-
hangende veer. Zjj siet er vriendelijk uit
als immer en lacht vriendelijk. De Prins
is gekleed tn het gala-uniform van luite
nant ter zee 1ste klasse. Het gejubel dat
losbarst bij het verschijnen der Vorstelijke
Familie op het balcon is overweldigend.
Alle liefde en geestdrift, alle trouw en aan
hankelijkheid spreken hier in dezen éénen
juichenden groet.
Spontaan zet de massa hei volkslied in, nog
voor de muziek maar gelegenheid beeft - te
spelen. H. M. de Koningin, die een bouquet
paarse orchideeën draagt, luistert stil toe. ZU
Is zich: kaar ontroerd nu zij den ganschen stoet,
die zich gevormd heeft tijdens de aankomst
en die vertegenwoordigers van alle organisaties
en vereenigingen telt, daar ziet staan met
vlaggen en vaandels. Het geheele Damterretn
1» bezet Het is een menschenzee. waarboven
vroolljk het kleurige dundoek wappert.
De Postfanfare speelt dan hét Wilhelmus.
De vaandels neigen ten groet. Het maakt een
prachtlgen indruk en deze vaandelhulde ver
rast voor de zooveelste maal dezen middag de
toeschouwers.
In.usschen is ook de Burgemeester, dr. W.
de Vlugt. op het balcon verschenen. De wet
houders. de raadsleden en de gemeen te-secre
taris hebben zich beneden, terzijde van den
ingang, opgesteld. En nauwelijks is de vaan-
delgroet gebracht of de Koninklijke Mannen-
zangvereeniglng „Apollo”. versterkt door de
christelijke mannenkoren „Valeritfi” en „Ada-
ma van Scheltema”, brengen onder leiding van
den dirigent Fred. Roeske de eerste en zesde
strophe van het Wilhelmus ten gehoore. Prach
tig klinken de sonore mannenstemmen over
“e Dam en nooit boorde men ons volkslied
Reeds voor tien uur reden voor de Nieuwe
Kerk de auto’s met genoodigden af en aan, die
tijdig hun plaatsen wilden innemen, omdat was
verzocht, voor half elf in de kerk asmwezg te
willen zijn.
Het interieur van bet 'kerkgebouw had een
grondige verandering ondergaan. Alle banken
en gewone aetels waren verwijderd en in plaat;
daarvan waren stoelen in de kerk gebracht, wel
ke ook in andere opstelling stonden dan ge
woonlijk de banken.
Voor het nieuw vergulde koorhek, dat was af
gesloten met een gordijn van donker blauw flu
weel, was, rechts van den doorgang, die naar
den Ingang aan de Damzfjde voert, een verhoo-
glng van circa dertig centimeter opgeslagen,
weHte bedekt was met tapijten en waarop drie
zetels geplaatst waren voor de koninklijke fami
lie, terwijl achter deze zetels twee rijen stoelen
voor de leden der hofhouding stonden. Dit po
dium was omzoomd met een paarse rand van
bougainvllla’s, welke rand onderbroken werd
door toeven, terra-cotta-kleurige Queen Mary-
rozen. Op de klankborden boven de ronde ban
ken, welke thans waren weggenomen, was rond
om elke zuil een versiering aangebracht van
palmen en varens, waarvan het groen eveneens
ondertgoken werd door Queen Mary-rozen. De
trekstang onder het gewelf en tusschen de zul
len waren omwonden met buxus-groen, terwijl
op regelmatige afstanden corbeilles Omlaag hin
gen met roomkleurige hydrangia’s en afhangen
de asparages. Aan den alderen kant van het
schip der kerk, recht tegenover het koninklijke
podium, dus voor het groote orgel, was een mu
ziekpodium opgeslagen voor koor en orkest, en
ook hier was wederom een fraaie bloem versiering
aangebracht, bestaande uit lugustrum en we
derom paarse bougainvllla’s. De ingangen der
kerk waren versierd mej palmen en laurieren
Links en rechts van den langen doorgang, die
leidde van de koninklijke zitplaats naar het
muziekpodium. stonden in rechthoekige vak
ken de stoelen voor de genoodigden. allen met
het gezicht naar den doorgang gewend, opge
steld.
Het' Wilhelmus, in een der varia
ties, weHte Piet van Egmohd op het
groote orgel speelt, ruischt door de
ruimte als de Koningin, gevolgd
door de Krinees en den Prins door de
leden der commissie naar het podium
wordt geleid, terwijl allen zich van
hun zetels hebben verheven. Op de
middelste stoel neemt de Koningin
plaats, rechts van Haar Prinses
Juliana en ter linkerzijde Prins
Bernhard, terwijl de leden der hof
houding de rijen stoelen daarachter
innemen en burgemeester de Vlugt en
de leden der commissie zich naar hun
eigen plaatsen begeven.
Dan zwijgt het orgel en
toonkunstkoor h-capella
pletten van
en het veertiende
arme schapen".
Vervolgens kregen de voorzitters van de
Eerste en Tweede Kamer en de oudste Com
missaris der Koningin, gelegenheid Hare Ma
jesteit bij Haar «0-jarig regeeringsjubUeum,
hun adressen van dank, hulde en gelukwensch
aan te bieden.
De voorzitter van de Eerste Kamer sprak als
volgt
Bij de heuglijke herdenking van den dag.
waarop Uwe Majesteit, 40 jaren geleden, de
regeering heeft aanvaard, is het. voor de Eerste
Kamer der Staten-Oeneraal een onschatbaar
voorrecht den Troon van Neérlands verheven
Vorstin te mogen naderen, en Haar, onder
aanbieding van diep eerbiedige wenschen, te
huldigen.
Te huldigen voor alles wat Zij, den traditlën
tan Hare roemruchte voorzaten getrouw. Zich
één betoonende met Haar volk, gedurende dat
aan zegeningen rijke, maar dikwerf ook zoo
zorgenvolle tijdperk, In hooge plichtsop vatting
dat volk voorgaande, met inzet van Hare ge-
beele persoonlijke, onafgebroken ten bate van
het- Vaderland en de Overzeesche gewesten
heeft gewrocht; bovenal met groote nauwge
zetheid rechtsstaat en volksvrijheden hand
havende, en mede deswege Neérlands naam
onder de natiën hooghoudende.
Gedenkt de Kamer met dankbare aandoe
ning hoezeer Uwe Majesteit daardoor de ban
den. die het Doorluchtige Stamhuis van Oranje
met het Nederlandsche volk sedert eeuwen veg-
eenigen, kon het zijn, nog nauwer heeft saam-
getrokken, op dit plechtig oogenblik de Kamar
den eed, door haar afgelegd bij Uwer Majes
teits inhuldiging
„Uwe onschendbaarheid en de rechten Uwer
Kroon (te) zullen handhaven”.
Van ganscher harte bidt de Eerste Kamer
der Staten-Oeneraal Uwer Majesteit een lang
durige en voorspoedige Regeering toe. waarbij
Godes mildste zegen op Haar en Haar Huis
moge rusten.
De voorzitter der Tweede Kamer, mr. J. R. M.
van Schalk sprak:
De Tweede Kamer der Staten-Oeneraal acht
hët een voorrecht, aan Uwe Majesteit haar
eerbiedigen gelukwensen te mogen bieden ter
gelegenheid van het feit, dat veertig jaren zijn
voorbijgegaan sinds Zjj de regeering over het
Koninkrijk der Nederlanden heeft aanvaard.
Hecht waren In die veertig jaren de bande*
tusschen Kroon en Volk.
In voorspoed en In tegenslag leefde Uwe M»-
jesteit mede met het Nederlandsche Volk, en
Van den kaneel, tegen de tweede zuil ter
rechterzijde van den langen doorgang, spreekt
ds. P. J. de Jong bet openingsgebed uit, dat hij
besluit met de regels:
schooner zingen dan hier, waar men zich kan
verzadigen aan een klankenweelde. Het Wil
helmus wordt gevolgd door „Wilt heden nu
treden” en door het koraal „Wij loven God
den Heer", waarvoor Jac. Denys de woorden
schreef en dat Fred. Roeske bewerkte.
Het is een zanghulde die indruk maakt. De
koninklijke familie applaudisseert enthousiast
en de menigte roept luid hoera.
Fred. Roeske en de voorzitter van .Apoilo"
de heer Jac. Denys, worden ten paleize ontbo
den om den dank van H. M in ontvangst te
nemen.
Eenige oogenbllkken hebben de vorstelijke
personen zich naar binnen begeven, doch on
der groot gejuich verschjjrten zjj even later
weer op het balcon. Het défilé neemt een aan
vang.
In een vlot tempo trekken de deputaties met
vlaggen en vaandels voorbij. Het is een bonte
stoet. Alle godsdienstige en maatschappelijke
Instellingen lijken vertegenwoordigd en in hun
groote verscheidenheid vormen zij een merk
waardige eenheid. Men ziet de Katholieke
Jeugd-, stands- en vakorganisaties tusschen
christelijke en ifieutrale vereenigingen. Van
daag is alles één in denken, nu het er om gaat
eer te bewijzen aan Haar, die men aanvaardt
als het van God gegeven gezag.
Studenten trekken voorbij, arbeiders,
ziekenverpleegsters, sportlieden, leden van
muziekclubs en padvinders. Men ziet de
fleurige Graalmelsjes met haar leidsters,
de kwieke St. Josephs Gezellen, de kranig
marcheerende Kruisvaarders en de kleine
parmantige welpen. Zjj stappen fier voorbij
hun Koningin, die zij groeten willen op
Haar feest En de Koningin lacht maar en
knikt en wuift onvermoeid en de Prinses
wuift mee, terwijl de Prins salueert, wan
neer de vlaggen en vaandels neigen.
rtj, sommigen in uniform, sommigen tn
landsdracht. de hier te lande aanwezige In
dische vorsten en hun vertegenwoordigers
waren gezeten. De eerste stoel van de derde
rjj werd Ingenomen door den voorzitter der
Tweede Kamer, mr. van Scha lek, naast trien
de Ministers van Staat gezeten waren, ter
wijl dit vak verder werd gevuld, behalve
door leden van dén Raad van State, door
hooge regeeringsambtenaren en andere
hoogwaardigheldsbekleeders.
Het eerste vak ter linkerzijde van den door
gang van het koninklijk podium af gezien, werd
ingenomen door de leden van bet diplomatieke
corps, die bijna allen In uniform waren, zoodat
dit vak een schitterend beeld opleverde van
fonkelende gouden en zilveren tressen, ordetee-
kenen en kleurige ordelinten, waartusschen de
soberder kleuren van het gewaad van den Pau-
selijken Nuntius zichtbaar waren. De eerste
stoel van het volgende vak bleef voorloopig nog
leeg. Hier sou de burgemeester van Amsterdam,
dr. W. de Vlugt, nadat hi) het Koninklijk gezin
binnen had geleid, plaats nemen. Hier zaten ook
de commissarissen der Koningin in de elf pro
vincies, en verder zag men Hter de leden vkn
Eerste en Tweede Kamer der Staten-Oeneraal,
leden van de rechterlijke macht, rectoren en
hoogleeraren der universlteiten, de leden van
den Amsterdamschen gemeenteraad, vertegen
woordigers der verschillende kerkgenootschap
pen. vertegenwoordigers van tal van organisa
ties op verschillend gebied, leden der verschil
lende comité’s, burgemeesters van verscheidene
andere gemeenten, tezamen ongeveer achttien
honderd personen, die alle plaatsen in het kerk
gebouw hadden bezet.
Op het muziekpodium hadden vijftig leden
van het Concertgebouworkest en 150 dames en
heeren van het Amsterdamsche Toonkunstkoor
plaats genomen voor het kleine orgel, dat bij
deze gelegenheid zou worden bespeeld tijdens de
plechtigheid, aangezien de organist van de speel
tafel van het groote orgel niet de lieding zóu
kunnen volgen van den dirigent. Prof. Dr. Wil
lem Mengelberg, .die eveneens van tevoren het
dlrigeergestoelte had Ingenomen, vanwaar
alle medewerkenden, ook den organist aan
speeltafel van het kleine orgel.^con overzien.
BU den ingang aan den kant van den Dam,
had zich de commissie voor de nationale ge
dachtenisviering opgesteld om de Koningin bij
aankomst in de kerk te ontvangen. Tegen elf
uur kondigt buiten gejuich aan. dat Hare Ma
jesteit het paleis heeft verlaten en even later
betreedt de koninklijke familie het kerkgebouw.
Als het gebed is uitgesproken,
klinkt door de kerk het choraal uit
cantate 192 van Johan Sebastian
Bach, op woorden van Nicolaas
Beets: „O. onvergeètbre stopd".
Plechtig en gedragen klinkt de muziek
van den meester, die onder leiding
van Prof. Willem Mengelberg wordt
uitgevoerd, door het kerkgebouw,
waar allen onder den indruk zyn van
het plechtige moment, en zeer in het
bijzonder de ongetwijfeld niet velen,
die zich het oogenblik herinneren,
waarop veertig jaar geleden de jeug
dige vorstin tot Koningin der Neder
landen werd gekroond.
De menigte op Ben Dam was zoo enthousiast, dat zij de politie-afzetting verbrak en naar het paleis stormde om N. M. de
Koningin te begroeten
Het défilé voor H.
--Uil II towi
