ONS BLAD
Onderhandelingen met
Praag afgebroken
13.000 stemmen paren zich
in feestelijk koor
f
r
9
toe.
I
ST.WIlliBRORDUS
J
K
If
Sudeten blijken ernstig ontstemd te
over nieuwe incidenten te
Moravisch Ostrawa
411
Het nieuws van heden
zijn
ZEER MOOIE AUBADE
OP DEN DAM
DE BAROMETER
Niéuwe troepen
naar China
JOH. LAUWERS
MVGLOr 3
ALKMAAR
KNIEKOUSEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
OOK SPOORFONDS
fe
’■W
r i1 il
1l
SBt
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1938
13.000
r
Het artikel in de Timet
China wendt zich tot
den Volkenbond
a
Aardbeving op Formosa
1
Marseille’s haven door
den staat gerequireerd
Japansche opmar ach langt den
Jangtse tot staan, gebracht
Chineesche jonken in
den grond geboord
ij
Henlein naar Praag terug
De geruchten rondom
Kard. Innitzer
Geestdriftig défilé
tot slot
Ja
If
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No. 2«7
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN tmdraagl 20 et g
ragel; Ingazondan Medodeellngan 40 ct O r.
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Ultvoarlg tarief voor advartaaran bl| ebon
nament wordt op aanvrage gaarne door onre
Administratie verstrekt.
Henlein bg Von Ribbentrop
i
N.V. NEDERL.VERZ.MU.
CATHARIJNESINGEL4Ö UTRECHT
Helder en zaiüer klonk de zang,
zooalt zelden tevoren
DIT NUMMER BESTAAT UIT
8 BLADZIJDEN
Vriendtchappelyke regeling
te Tientsin?
N00RDH0LLAND8CH DAGBLAD
J?
iiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiitmiiimiiiiiiiHiiiiiiiniiiiiim
in
den
van
L
van
oor.
O o
i af
Iets
eek
oot
KJ»
isje
en
Amsterdam, 7 Sept.
sen
|g.
de
De
BL
BT)
lö
te
Wgeer is dezen middag de goede oude Dam vt>l
n
9
r
u
A
het Maagdenhuis hebben
meisjes
van
b
l
3
ver-
heb
-II
1
r
Zn lange rij trokken de duizenden Woensdagmiddag na de aubade langs het Koninklijk Paleis op den Dam, om H. M. de Ko
ningin hulde te betuigen
TOKIO, 7 Sept. (Domei). Het centraal me
teorologisch observatorium te Tokio heeft me
degedeeld, dat op Formosa vandaag een vrij
krachtige aardbeving Is gevoeld. Het epicen
trum was 3o KM. ten. Westen van Karenko,
op Oost-Formosa, gelegen.
PEKING, 7 Sept. (D.N.B.). De woordvoer
der van de Japansche militaire autoriteiten
heeft aangekondigd, dat in de komende da
gen omvangrijke militaire transporten uit
Japan in China zullen aankomen.
Nieuwe Japansche troepenlandingen
China.
Aubade
Dam.
Stand Donderdag
Vorige stand:
van
ord.
een
de
ar
;n.
Is
ur
zoo
een
Te Hankau wordt gemeld dat de Japansche
opmarsch aan den Zuidelijken oever van den
Jangtse. na de inneming van Mahoellng, voor
de nieuwe Chlneesche verdedigingslinie tot staan
is gekomen.
Japansche aanvallen by het Ming-gebergte
en Hoeangmei zijn afgeslagen. Chlneesche troe
pen hebben de Japanners van Soesoeng uit In
den rug aangevallen. Ten Zuiden van Hoesjan
zouden de Japanners zware verliezen geleden
hebben.
De woordvoerder van het Japansche departe
ment van Bultenlandsche Zaken verklaart den
Indruk te hebben, dat de toestand in de con
cessies van Tientsin op vreedzame wijze Is ge
regeld na besprekingen tusschen .de Japansche
en'Engelsch-Fransche autoriteiten.
De Japanners beweren evenwel, dat zij
niet slechts de buitenste verdedigingslinie
van Hankau hebben doorbroken, doch ook
de binnenste verdedigingslinie en wel op drie
punten, namelijk te Koesjih' Kwangtsi en
nabij Teian.
va
Erg
aar
n
id
De Sudeten-Duitsche partij heeft een mede-
deellng uitgegeven over het onderbreken der
onderhandelingen. Zjj motiveert dit besluit met
de bewering, dat uit de Incidenten te Moravisch
Ostrawa zou blijken, dat de regeering den toe
stand niet meer zoodanig in de hand heeft, dat
de besprekingen met vrucht kunnen worden
(gezet.
Naar uit Neurenberg wordt ftmeld. Is Hen
lein hedenavond naar Tsjecho-Slowakjje ver
trokken^ nadat hij een onderhoud had gehad
met Hitler, omtrent het vertrek van Henlein
legt men een groote stflzwtfgendbeid aan den
dag.
op.
elsje
te
ag
ir-
en
En
men
gen,
geld
>ud-
sene
Nee,
ten
eter
tnde
die-
en.
uw
di
en
eid.
I zij
«er
aan
■oot-
zelf
de
t de
i de
bij
srde,
ver-
r:
en?
ooit
da-
Er zal.
van de
worden ingesteld.
Twee nieuwe gevallen
lamming te Rotterdam.
Het Bondselftal speelt tegen Juventus
met I I <elijk.
De Havas-correspondent meldt omtrent het
oordeel van Duitsche kringen over de nieuwe
voorstellen van Praag nog nader, dat men hier
in een bewijs wil zien, dat de regeering te Praag
nog niet haar „Geneefsche methode van mar-
chandeeren” heeft laten varen. Men beschouwt
het als een nieuwe manier om tyd te winnen.
De negen punten, die te Praag gepubliceerd
zijn, bestendigen nog steeds de overheerschende
positie van het Tsjechische element in den staat
en leggen niet de minste getuigenis af van be
grip voor de desiderata der Dultschers, die van
meening zijn, dat de Tsjecho-Slowaaksche staat
niet uitsluitend een zaak der Tsjechen mag zijn.
PRAAG, 7 September. (Reuter).
De Sudeten-Duitschers hebben welis
waar de nieuwe voorstellen der re
geering te Praag als basis van onder
handelingen aanvaard, doch tevens
besloten de onderhandelingen af te
breken. Zulks in verband met nieu
we incidenten, die zich hebben voor
gedaan, in het bijzonder naar aanlei
ding van een incident te Moravisch
Ostrawa, waar twee Sudeten-Duit-
acbe afgevaardigden door de politie
mishandeld zouden zjjn.
w
HANKAU, 7 Sept. (Havas). De Chlneesche
regeering heeft haar gedelegeerden bjj den
Volkenbond opgedragen een beroep te doen op
artikel 17 van het handvest op grond waar
van de raad Japan kan ultnoodlgen, zich te
gedragen als lid van den Volkenbond en zich
te schikken naar de artikelen 12 en 15, die
voorzien in de regeling van geschillen door ar
bitrage of andere vreedzame nhddelen.
De delegatie staakte haar beraadslagingen en
besloot den minister-president mede te deelen,
dat zjj gedwongen is wegens de gebeurtenissen
te Ostrawa de qpderhandelingen te onderbre
ken. Het voorstel der regeering, aldus werd den
premier medegedeeld, moet bjj de Sudeten-Duit-
sche bevolking den Indruk wekken, dat het door
de regeering ernstig bedoeld wordt, ook ten aan
zien van het In practljk brengen der afzonder
lijke punten. De gebeurtenissen van Ostrawa
toonen echter aan, dat dé regeering den toe
stand niet in die mate meester is, dat op dit
oogenbllk de zakelijke besprekingen met gucces
Zoo is ook de aubade een waardig en volop
geslaagd onderdeel geworden van de opeen
volgende feestelijkheden, waaraan allen, die er
aan deelnamen, een goede herinnering zullen
bewaren.
Vanavond Is te Londen een offlcieele ver
klaring gepubliceerd, waarin gezegd wordt, dat
de in de Times uiteengezette gedachte. Volgens
welke de TSjecho-Slowaaksche regeering af
stand van zekere randgebieden zou kunnen
overwegen, In geen enkel opzicht met de op
vatting der Britsche regeering geïdentificeerd
kan worden.
Gejuich breekt los. Daar zijn zij. Daar
Is de Koningin, de Prinses, de Prins. Op
eens zwaaien duizenden handen met roode,
witte, blauwe vlaggetjes, zoodat het, van
boven gezien, Ujkt, of een reusachtige vlag
is ontplooid over heel de breedte en diepte
van het Dam-medaillon. De Marine-kapel
speelt het Wilhelmus, maar het gejuich,
dat steeds aanzwelt, overstemt de muziek.
Koningin en Prinses buigen en wulven,
erkentelijk voor de hartelijke begroeting, de
Prins, glimlachend, salueert.
Dan geeft Fred. Roeske het teeken voor het
begin der aubade. Stilte valt en op een tweede
teeken set de muziek der zes harmonie-orkes-
ten in, die zijn opgesteld tusschen de zangers,
zangeressen en zangertjes, behoorende tot ver
schillende zangvereenigingen, scholen ep wees
huizen. De stemmen paren zich in den zang
van het steeds opnieuw ontroerende Wilhel-
mus-lied, gevolgd door ,,Den Hoogen God al
leen zU eer”, voor gemengd en kinderkoor, een
gezongen gebed, dat mooi en zuiver ten ge-
hoore wordt gebracht.
BERLIJN, 7 Sept. (Havas) Beriynsche
«ptamatteks kringen leggen een imndige
ongerustheid aan den dag met bet oog op
de ontwikkeling der Sudeten-Dultaebs
kwestie.
De woordvoerder der Wilhelmstrasse ver
klaarde, dat door de Incidenten van van
daag een gevaarlijke toestand is geschapen.
Naar aanleiding van de jongste fantastische
geruchten betreffende den Weenschen Kardinaal
Aartsbisschop Dr. Theodor Innitzer, heeft een
neutraal persbureau het volgende telegram
aan den Kardinaal gericht:
Niet alleen de stemmen,maar ook de blik
ken der duizenden gaan telkens op naar de
kleine groep in de omlijsting van Set feeste
lijk groen van het paleishek: de Koningin, zoo
statig en voornaam in het zacht lila gewaad
met de witte pelerine en den donkeren lila hoed,
Prinses Juliana in het zeegroen gekleed met
donkere bont en de Prins staande achter hen
in bet donker, goud betrest Marine-uniform.
Koninklijke Familie en burgemeester De
t, die terzijde staat, volgen den tekst der
ren aan de hand van het programma,
belend en blij is de Huldezang aan de Kö
ln, waarbij de onderbreking met enkele ma-
van het Wilhelmus in de nieuwe toonzet-
door de muziek bijzonder effectvol is. Ca-
Ina van Rennes’ Wiegelied doet onwflle-
Ig de oogen richten op Prinses Juliana,
oude zangleerares eens de melodie schreef
e eenvoudige, ontroerende woorden, die nu
laar zelf Moeder bij het wiegje, waarin
Prinseaje slapen gaat van toepassing
Frisch en opgewekt klinkt het bekende
leven vrij”, terwijl het laatste nummer
ilttlge defileermarsch is. de beet denkbare
ding tot het défilé, dat op de aubade
Woensdag is de 39e Jaarbeurs te Utrecht
geopend.
De tegenwoordige zitting der Staten-
Generaal zal Zaterdag 17 September
gesloten worden.
Herdenking van het regeeringsjubileum
bjj den Centralen Raad van Beroep te
Utrecht.
agenten met de rijzweep gestegen,
h legitimeerde. De agent antwoord-
Er werden 53 personen gearresteerd en naar
de gevangenis gebracht. Deze gebeurtenissen
zouden aanleiding hebben gegeven tot de onge
regeldheden te Moravisch Ostrawa en de daarop
gevolgde Incidenten, waarbij een Sudeten-af
gevaardigde van een politieagent eeiy klap met
een gummistok heeft gekregen.
Ribbentrop heeft gehad. Men weet echter niet
of hy reeds een bespreking met Hitler heeft ge
had. In elk geval verzekert men te Neurenberg,
dat Henlein niet de gisteren te Praag gepubli
ceerde voorstellen by zich had.
Te Berlijn wordt evenwel vernomen, dat
de Sudeten-Duitsche afgevaardigde Kundt
zich, na de voorstellen van Hodza in ont
vangst te hebben genomen, naar Neuren
berg begeven heeft.
Deae voorstellen worden te Neurenberg
onaanvaardbaar geacht, en volgens den Ha
vas-correspondent verwerpt men ze zonder
aarzelen.
In een
van
meester, mr.
herdacht.
den stoet geopend. In de wisselende groepen
zien WU meerdere Zusters- en Broedersscho-
len vertegenwoordigd; de meisjes van de St
Leo-scholen zijn bijzonder feestelijk uitgedost,
de jongens van de Stadhouderskade dragen
Oranje-sjerpen, en een amtal meisjesscholen
heeft zich toegelegd op Oranje-kleurige hoofd
banden met rozetten. Tusschen de groepen
trekken de muziekcorpsen weer op, soodat de
gang er goed in blijft. Ongeveer een half uur
duurt het langs trekken, dan is de Dam weer
leeggestoven en trekt de Koninklijke Familie
zich terug.
„Uit het buitenland wordt gemeld, dat Uwe
Eminentie een brief aan Zijne Heiligheid ge
schreven heeft om uit uw ambt ontstegen te
worden.
Andere berichten spreken van, een door U
onafhankelijk van Rome geleide beweging. Bo
vendien zou U een oproep gadaan hebben aan
de Katholieken van Oostenrijk, en dezen aan de
NB.D.AJP. hebben voorgelegd."
Het antwoord-telegram van den Weenschen
kerkvorst luidde:
„Alle berichten volkomen In strijd met de
waarheid; ik protesteer ten stelligste. Innltser”.
De Havas-correspondent te Neurenberg meldt,
Bat Henlein een langdurig pnderhoud met Van
De Sudeten-Duitschers aanvaarden de
voorstellen van Praag als basis der on
derhandelingen, doch breken de onder
handelingen af wegens nieuwe inci
denten.
begonnen en voltooid kunnen worden.
Het optreden der politie te Ostrawa is in zoo
scherpe tegenstelling met de verklaring der
regeering, dat zij de nationaliteitskwestie wil
regelen, dat men hier meer waarde aan de daad
«tan aan het woord moet hechten.
De delegatie heeft van dezen nieuwen stand
van zaken president Bénesj op de hoogte ge
steld, alsook Lord Runciman, die de delegatie
onder leiding van Frank te 17 uur ontvangen
heeft.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt verder nog,
dat de Tsjechische politie te Troppava met gum
mistokken is opgetreden tegen Sudeten-Dultsche
vrouwen en kinderen, die naar het raadhuis wa
ren gekomen om te vernemen, of de kinderen
naar Tsjechische scholen gezonden tnoesten
worden. Eenige vrouwen, zoo beweert het Duit
sche bureau, werden gearresteerd en eerst na
tusschenkomst der SudAen-Duitsche party vrij
gelaten. De afgevaardigden te Ostrawa hebben
een telegram aan Benesj ook tegen deze
*oorvallen geprotesteerd.
V f W Z f K f I N G N TOT flK BIDRAG
Vwrlwq»nwoord<grft gevraagd
Politieke kringen voegen hier aan toe, dat
deze incidenten de zwartte bewyzen der regee
ring te Praag, die zich geen rekenschap geeft
of wil geven van den toestand.
„Zeer zeker zijn te Praag Invloedrijke kringen
vastbesloten tot lederen prys iedere poging tot
een vreedzame regeling van het Sudetenpro-
bleem te saboteeren. De verantwoordeiykheid^
voor den toestand valt uitsluitend op de regee
ring van Tsjecho-Slowakye, welke te zwak is om
degenen, die onrust en verwarring willen zaaien,
tot d« orde te roepen."
Volgens de laatste berichten uit Praag die nog
niet officieel bevestigd zyn, heeft de Tsjechische
politie in den afgeloopen nacht driehonderd
Dultschers verrast, die gewapend de grens pas
seerden by Moravisch Ostrawa.
DIENST AANBIEDINGEN, Gavraagd o< Aan
geboden, geplaatst ondet de Omroepe»
rubriek 10 ct. per regel.
Omtrent deze incidenten meldt het Duitsche
Nieuwsbureau uit Praag, dat vyf Sudeten-Duit-
sche afgevaardigden vanochtend met eenige
partyfunctlonarissen naar Ostrawa waren ge
komen om van de autoriteiten een onderzoek te
verlangen van berichten, volgens welke Sude-
tan-Dultschers in de polltiegevangenls mishan
deld en in boeien geklonken zouden zyn.
Het betreft hier, aldus het Duitsche bureau,
82 leden der party, die van hun bedden gelicht
zyn onder beschuldiging van het bezitten van
wapens.
Toen de afgevaardigden in het kantongerecht
een onderhoud haddeh, verzamelde zich buiten
de Duitsche bevolking, die, aldus het D.N.B.,
ongerust was over het lot der arrestanten. Plot
seling traden bereden Tsjechische agenten te
gen de menigte op met rijzwepen. Toen de afge
vaardigden zich tot den politie-commandant
wilden wenden, werd de afgevaardigde May
goor een ter
hoewel hy zich
de daarop met de woorden: ,Dat bUjft tnU het
zelfde". De commandant bedreigde een anderen
afgevaardigde met de zweep en drong hem met
zyn paard tegen een huls.
Ten slotte verklaarde de politie, dat de af
gevaardigden gearresteerd waren, zy kon
hen echter niet wegleiden, daar, zoo vertelt het
Duitsche bureau verder, een andere afdeeling
politie eenige communisten tegen de Sudeten-
Duitschers liet optreden.
De commissaris van politie weigerde den agent,
die May geslagerï had/ te schorsen. Hy zeide
slechts een streng onderzoek toe.
De afgevaardigden Koellner en May hebben
een telegram doen toekomen aan minister-pre
sident Hodza en den minister van Blnneidand-
sche Zaken, waarin zy in felle bewoordingen
profiesteey/ï tegen het optreden der politie en
een zeer strenge bestraffing der schuldigen
eischen.
Mededteling der Sudeten-
Duittche party
Het persbureau der Sudeten-Dbitache party
deelt mede»-,, De -delegatie der party is vanoch
tend begonnen met de bestudeering der iiieuwe
regeeringsvoorstellen, die aan afgevaardigde
Kundt overhandigd waren.
Kundt en Roache brachten verslag uit over
hun onderhoud met den minister-president, by
wlen zy geprotesteerd hadden tegen het publi-
ceeren van de voorstellen vóór de party van de
voorstellen kenhis droeg. Besloten werd op grond
van dit regeeringsvoorstel van het gezichtspunt
eener regeling overeenkomstig de acht eischen
van Karlsbad de onderhandelingen met de re
geering voort te zetten.
Tijdens dese beraadslagingen werd eea
bericht uit Moravisch Ostrawa ontvangen,
dat mededeeling deed van de ongehoorde
•vervallen der politie en van de mishande
ling van Sudeien-Duitsche afgevaardigden
door politie-agenten.
Een klein, blond meisje uit het
Maagdenhuis staat heel vooraan. In
de flatteerende kleeding van het Huis
met het korte witte kapje, den hagel
blanken boezel, alles frisch en kraak
helder, staat zjj daar, tusschen haar
genootjes en zü kijkt, onafgebroken,
naar het groote grijze paleis, naar het
balcon met groen omrankt en naar
die drie Vorstelijke figuren, naar de
Koningin vooral. En zü zingt uit
volle borst, met nauwiqks een blik
voor den gryzen dirigent, maar
slechts starend naar die Koninklüke
vrouw, daar boven, voor haar. Die
zü ziet, voor het eerst van haar le
ven en Die zü toezingen wil de liede
ren, die zü heeft geleerd en begrepen.
En in haar heldere, zuivere stem
klinken de stemmen jran I 3.000 jon
geren en ouderen, die dezen middag
kwamen op den Dam, zich uiten wil
len en zingen met ^en keel, waarin
de oprechte gevoelens van het hart
züh opgeweld.
PARIJS, 7 Sept. (Havas) In het Staats
blad zal heden een decreet gepubliceerd wor
den, w^arby de haven van Marseille, in ver
band met de nog steeds voortdurende staking
der havenarbeiders, door den staat wordt gs-
requlreerd om de exploitatie er van mogeiyk te
maken.
een commissie tot bestudeering
graanpolióek der Regeering
beweging en leven, weer draagt bet medaillon
een dicht saamgedrongen massa, duizenden en
duizenden, meest jonge voeten, geduldig wach
tende. De aubade is wel een der meest tradltlo-
neele gebeurtenissen, welke zich hier in den
loop der jaren hebben afgespeeld en zoo is
Begeleid door de muziek "tin de
istharmonie trekken de jongens en
eisjes en de oudere deelnemers in
ot tempo langs de kleine steentjes,
ichend en wuivend naar de Ko-
nklüke Familie, die telkens en tel-
:ns lachend terug groet, verheugd
ra en met die blüde kinderstemmen,
e zoo mooi en zoo opmerkelgk zui-
r hebben gezongen, dat zü.
>ed als de dirigent, daarvoor
lord van hulde verdienen.
Tydeiyk slechts, want als het midden
terrein inderhaast is schoongeveegd van
wat 13.000 aubade-deelnemers na enkele
uren aan papier-rommel achterlaten en
politie en marechaussee, langzaam en or-
deiyk terugtrekkend, het terrein aan het
publiek hebben vry gegeven, zyn de Vorste-
lyke Personen spoedig weer bulten, om de
toejuichingen ter menigte dankend in ont
vangst te nemen.
H«Bleln wordt echter overmorgen weer in
Neurenberg terugverwacht.
de aanbllk van die menigte jonge en oudere
zangertjes, zangeressen en zangers bekend en
vertrouwd. Padvinders en Zeeverkenners as
sist eer en de politie b” het ordelyk opvullen
van het mldden-terrein, de kleeding der wees
jes, die nu eenmaal een streepje voor hebben,
garneert het front, waarvoor het dirigeer-ge
stoelte opryst en van ver, achter de politie-
afzetting, kyken de belangstellenden toe, in
dichte ryen achter elkander. In de vensters en
op de daken rondom is geen plaatsje onbezet,
de versiering aan alle zyden, de eerepoorten,
de vlaggen, het doet zóó feesteiyk aan, dat het
zonnetje, schuil gaande achter een herfstige
lucht met dreigend-grauwe wolken, eigenlUb
ntet wordt gemist.
Er is voor de wachtenden veel te zien Oo-
mlté-leden en autoriteiten op voorterrein en
kleine steentjes, de historische uniform van
kapitein der schutters, nog met eere gedragen
door den hoogbejaarden kolonel Prins, kleuters
van de kinderbewaarplaats in de Hugo de
Grootstraat in eendere rose schortjes, door
verpleegsters begeleid, een groepje, waarvoor
alle afzettingen weken en eindeiyk het aan
treden van de egrewacht der matrozen en de
marlne-kapel, het onmiskenbaar teeken, dat de
Koninklyke Familie buiten zal komen.
van kinderver-
spoedeischende raadsvergadering
Rotterdam is de overleden burge-
P. Droogleever Fortuyn.
zangers op
HONGKONG, 7 Sept. (Havas). Volgens
plaatselyke Chlneesche berichten welke niet
bevestigd zyn, zouden Japansche torpedojagers
36 vlsschersjonken tot zinken hebben gebracht,
die buiten de geblokkeerde zone voeren. Ruim
honderd visschers zouden het leven hebben ver
loren. Sinds de Japansche vloot een jaar gela
den begon visschersschepen aan te vallen zyn
450 Jonken vernield of in beslag genomen Naar
schatting zyn daarby 400 tot 500 mannen vrou
wen en kinderen omgekomen.
W- ■'aft -
In ae w aai te Amsterdam 13 Woe nsdagmiddag in het kader der jubileum
feesten een, wedstrijd gehouden voor jon gene 'op transportfietsen. Ken tweetal
deelnemers in actie
