ONS BLAD
De eischen van
Chamberlain
Runciman te
en
1
1
1
Praag schorst de werkzaamheid der
Sudeten-partij
Londen teruggekeerd
Het nieuws van heden
ONDERHOUD MET HITLER
DE BAROMETER
STAAT VAN BELEG
UITGEBREID
Sudetenleiders
manen tot kalmte
JOH. LAUWERS
Indrukken te
Londen
Aan onze Abonné’s
WAS VRIENDSCHABBELUK
GODESBEPG
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VANS
o
swxwwuumi
Oneenigheid onder
de Sudeten
Wg kennen than» elkaar»
»t and punt, verklaarde de
Briteche premier
Anschluss, kantons en
garanties
De geruchten omtrent het aan
Chamberlain voorgelegde
plan
DE MAATREGELEN IN
ZWITSERLAND
DIT NUMMER BESTAAT UIT
12 BLADZIJDEN
Amerika zendt meel
naar Spanje
Geen bevel tot arreetatie
van Henlein
Opetandelingen omeingeld
o
Hevige gevechten in
Palestina
PAYGLOP 3
ALKMAAR
KNIEKOUSEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
OOK SPOORFONDS
„Fijne Oude Genever”
Merk „OLIFANT
SCHIEDAM
Onzekerheid omtrent de verblijf
plaat t van Henleindie, volgen»
Praag, naar Duitachland'
i» gevlucht
VOOR UW ZUIGELING
GECONDENSEERDE KARNEMELK HET BLOEM
IS HET ZUIGELINGEN VOEDSEL. HETWELK SEDERT TAL VAN
JAREN DOOR MEDICI MET SUCCES
WORDT VOORGESCHREVEN
NUTRICIA” - ZOETERMEER
VRAAGT PROSPECTUS IN ALLE PLAATSEN VERTEGENWOORDIGD
Italië keurt de reis van
Hemming goed
Maharadja van Bikaner
zegt zyn »teun toe
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 193S
Besprekingen begonnen
op Downingstreet
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No 296
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bodrsegt 10 cl p.
regel; Ingezonden Mededeellngen 40 CL O. L
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCT*
Uitvoerig tarief voor adverteeren bl| abon
nement wordt op aanvrage qsacne door ome
Administratie verstrekt
Chamberlain by den Koning
Militaire maatregelen?
Hun volgelingen aangetpoord een
vredelievende houding
aan te nemen
KEULEN
BOMH
b
r
3
er
ul
BELGIË
w
NOORDHOLLANDSGH DAGBLAD
DE DIRECTIE
hun
van
die krln-
wed*
oefen-
Ie par*
i
Neville Chamberlain is van zijn bezoek aan Adolf Hitler in Engeland teruggekeerd.
Na aankomst op het vliegveld Heston werd de Engelsche premier door fotografen
en reporters bestormd
politieke
schrijft:
Proeven op groote schaal met gedroogde
suikerbieten als veevoeder.
it abonnementsgeld
te voldoen zonder
kftantie wordt aan-
secretaris der niet-lnmengingscommissie
de oorlogvoerende partijen in Spanje,
verklaart zich met dit plan accoord.
tennis.
DD’.V..
lenwed.
■eft een
i-l. ver*
n ia ns
Het
de
De Duitsche zaakgelastigde, die den pre
mier gas komen verwelkomen, zelde: ,Jk
hoop, dat u den indruk hebt, succes te heb
ben gehad. In leder geval hebt u de harten
van mijn landgenooten veroverd.”
Afstand
aan
JERUZALEM, IS September. (Havas). In
het bergland ten tuiden van Nabloes woedt de
strijd tusschen de opstandelingen en de Brit
sche strijdkrachten nog voort.
De infanterie, geleid door vliegers, ia er In
geslaagd de opstandelingen die vele uren bed
den stand gehouden, te omsingelen.
Een tweede treffen beeft zich voorgedaan ten
Zuldcp van Jerusalem in dé buurt van Gasa
Elf opstandelingen werden gedood.
grenzen
Italië.
tbergec;
Steiner;
r.
r—Ma-
-Gfebr.
16-3,
«draad
«~1.
Beenx
a 6-a,
Houps
PRAAG, 16 Sept. (Reuter) De
Sudeten-Duitsche leiders hebben hun
volgelingen den raad gegeven kalm
te blijven en een vredelievende hou
ding aan te nemen. De algemeens
toostend was vandaag veel minder
gespannen en er wordt geen melding
gemaakt van ernstige incidenten.
M.v. Distilleerderij van
J. J. Melchert Wzn.
ver
rijke
3
Do Maharadja van Bikaner In BrHseh-
Indiè. die over bflna tien mUlloen mensehen
regeert, heeft den Britachen onderkoning
een telegram doen toekomen, waarin hy al
»ön hulpbronnen en zijn leger ter beschik
king van den Konina van Engeland stelt,
voor het geval Engeland in een oorlof
wordt gewikkeld.
Volgens berichten uit Duitsche bron zou
den vele Sudeten-Duitschers uit Tsjecho-
Slowakye zjjn gevlucht.
Uit Midden Palestina worden hevige ge
vechten gemeld.
De Tsjecho-Slowaaksche regeering geeft
bevel tot ontbinding der Sudeten-Duit
sche partyonzekerheid omtrent de ver
blijfplaats van Henlein
Programma van de plechtige opening der
Staten-Generaal.
Het prinselyk paar zal niet aanwezig zjjn
by de openingszitting der Staten-Gene
raal.
De Sudeten-Duitsche senator Frank (niet te
Verwarren met den geiyknamigen plaatsver
vanger van Henlein) heeft vanmorgen een be
zoek gebracht aan de autoriteiten te Karlsbad en
haar medegedeeld, dat hö de politiek van
Heniein niet tot de zijne maakte maar van
saeenlng was, dat het Sudeten-Duitsche vraag
bak zou kunnen worden opgelost binnen de
«reuzen van het Tsjecho-Slowaaksche gebied en
■onder dat de Sudeten-Duitschers bU Duitech-
hmd zouden wanden ingelljfd.
goedkeuring zou
volgt zijn:
DONDEN, 17 Sept. (Havas). Bij zyn be
zoek aan het Foreign Office heeft de Italiaan-
sche ambassadeur Sir Alexander Cadogan het
antwoord van zijn regeering overhandigd op
het plan voor een bezoek van Hemming, den
aan
Italië
„Hitler zal mij halverwege tegemoetkomen,” zeide Chamberlain bij zijn terugkeer
in Engeland. Daarom zal het volgend onderhoud te Godesberg aan den Rijn
gehouden worden. Zouden deze woorden ook in figuurlijken zin, bedoeld zijn?
Chamberlain verklaarde: „Ik ben vroeger dan
verwacht werd teruggekomen na een reis, die,
als Ik niet zoo veel zorg had gehad, buitenge
woon aangenaam zou zijn geweest. Ik heb gis-
termlddag een lang gesprek met Hitler gehad. hem t^ homen.
*Het was een openhartig, maar vriendschappe
lijk onderhoud en ik heb thans het voldane ge
voel, dat wij een volledig begrip hebben van
elkanders opvattingen. U verwacht natuurlijk
niet van mij, dat ik thans spreek over de moge-
Hjke resultaten. Ik ga thans met mijn collega's
besprekingen voeren en ik raad u aan geen
voorbarige verslagen over de besprekingen te
aanvaarden, die niet uit gezaghebbende bron
komen. Later, misschien over enkele dagen, zal
ik een nieuw onderhoud met Hitler hebben.
Hitter zelde mij, dat het dezen keer zijn be
doeling was mij halverwege tegemoet te ko-
x: FR
2 Instelling van een systeem van
autonome kantons in de streken,
waar de bevolking een belangrijke
Duitsche minderheid telt, doch in een
verhouding van minder dan 50 pro
cent
Chamberlain en Runciman te Londen
teruggekeerd; de besprekingen op Dow
ningstreet begonnen.
Britsche diplomatieke kringen hebben, naar
uit Londen wordt gemeld, bevestiging ontvan
gen van bet bericht, dat de staat van beleg
opnieuw over zestien gebieden In Tsjecho-
Slowakije is Uitgebeeld. De laatste in deselfde
kringen uit Praag ontvangen berichten beves
tigen voorts, dat Henlein, de leider der Su
deten-Duitsche partij, uit Tsjecho-Slowakye
Daar Duitschland is vertrokken.
Zoo heeft de Tsjecho-Slowaaksche radii) een
communiqué „verspreid, waarin wordt gezegd,
dat Henlein en afgevaardigde Frank, zoomede
de meests Sudeten-Duitoohe lektors, naar
Duitschland zyn gevlucht.
Het communiqué besluit met de mededeeüng,
dat het in het geheels land rustig’ te en dat
alle berichten van de Duitsche radio over den
toestand in Tsjecho-Slowakye geheel verzonnen
zijn.
Bevoegde kringen te Berlijn en Berchtesgaden
verklaren niets te weten van een verblijf van
Henlein in Duitschland. zy voegen hieraan
toe, dat by hun weten de leider der Sudeten-
Duitsche partij zich te Eger bevindt.
LONDEN, 16 Sept. (Reuter) De
Britsche minister-president Cham
berlain is te 17.29 uur per vliegtuig
op Heston aangekomen.
De Tsjecho-Slowaaksche gezant te
Parijs heeft zich met Hodza in ver
binding gesteld naar aanleiding van
de radioberichten, volgens welke een
bevel tot arrestatie van Heniein was
uitgevaardigd.
Hodza sprak deze berichten met
stelligheid tegen en de gezant stelde
minister Bonnet hiervpn onmiddel
lijk op de hoogte. Hy deelde tevens
mede, dat het rustig is in Tsjecho-
Slowakye.
Te Kartebad te het Bruine Huls, bet hoofd-
kwurttor «ter Sudeten-Duitsche party, door de
politie omsingeld en doorzocht. Er werd geen
verzet gepleegd. Het gebouw is gesloten.
In verscheidene steden, o.m. te Ausslg,
Stroppau en Saaz hebben de Sudeten-Duitsche
leiders een bezoek gebracht aan de autoriteiten
en verklaard, dat zy al het mogelijke zullen
doen om hun volgelingen tot kalmte aan te
manen. Runcimans oproep tot kalmte heeft
veel bijgedragen tot geruststelling van bet
publiek.
Denkt aan de catastrofe, dis 30 jaar geleden
over de wereld Is gekomen.
Chamberlain en Halifax begaven zich daarna
pet auto naar Downingstreet. By aankomst te
Heston wérd Chamberlain een brief van den
Koning overhandigd,die per specialen koerier
naar het vliegveld was gebracht.
Lord Runciman, die een minuut eerder op het
vliegveld Croydon was aangekomen, zag bleek,
toen hij uit het vliegtuig stapte. Hy was ver
gezeld van Gwatkln. Hij zelde niet te weten,
wanneer hij zou terugkeeren en geen inlichtin
gen over den toestand te kunnen geven. „De
toestand is zeer moeilijk,'’ zelde Lord Runciman,
„alles ligt In Gods hand.”
Voor zijn vertrek uit Tsjecho-Slowaklje heeft
Runciman op het vliegveld Ruzln nog een Inter
view toegestaan aan den vertegenwoordiger van
Havas, waarin hij verklaarde: ,Jk vertrek op
verzoek van Chamberlain na&r Londen. Na zijn
bespreking te Berchtesgaden heeft Chamber-
Reuter meldt uit Praag: Het bericht, als zou
een arrestatiebevel tegen Heniein zjjn uitgevaar-
digd, is op zijn minst voorbarig. Er Is een aan
klacht tegen hem Ingediend en het geval wordt
onderzocht door den minister van Justitie. Het
zal ook door den raad van politieke ministers
behandeld worden, doch vanavond zal nog geen
besluit worden genomen.
Van welingelichte zijde wordt vernomen, dat
geen officleele mededeeling over het resultaat
van Chamberlains reis zal worden verstrekt
dan na den kabinetsraad van morgen. De Ko
nlng heeft Chamberlain vanavond in audiëntie
ontvangen. De minister-president heeft een vol
ledig verslag over zyn reis uitgebracht
DIENSTAANBIEDINGEN. Govraagd of Aan
geboden, geplaatst onder do Omroeper
rubriek 10 cl per regel.
WIJ vestigen er de aandacht op, dat
wegens redenen van adminlstratieven
aard voor betaling van WEKELIJKV
SCHE abonnementsgelden geen
quitanties meer sullen worden ver-
■trekt
Men gelieve dus
aan den bezorgt
dat hiervoor een
geboden.
Deze maatregel brengt geen ver
andering in het recht van onze
abonné’s op de gratis ongevallen
verzekering.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit Ber
lijn: „Het-gebied tusschen Jaegerndorf en
Ostrau is vol Tsjechische militairen. Bij Hult-
schtn zjjn groote munltletransporten gezien en
langs de Berfursche heeft men troepenverplaat
singen In de richting van Ostrau waargenomen”,
In een interview over den toestand in het
Sudeten-Duitsche gebied heeft Jaksch, leider
van de Duitsche sociaal-democrattsche party,
verklaard, dat de Tsjecho-Slowaaksche autori
teiten krachtig genoeg zyn om de orde te hand
haven. „Aan de onlustep,” aldus Jaksch, „wordt
slechts deelgenomen door jongelieden tusschen
17 en 25 jaar; de rest der bevolking, zelfs de
Henleinisten, houdt zich afzijdig. Ongetwyfeld
zoutten de Henleinisten niet langer de meerder
heid hebben, indien de rust zou terugkeeren.
De toestand is als volgt; óf de Henleinisten
zullen den staat verwoesten, óf de staat Zal de
Sudeten-Duitsche party voor goed vernietigen.
Alles Is afhankelijk van de hulp, die Duitsch
land zal verleenen aan het Tsjecho-Slowaaksche
filiaal der natlonaal-sociallstlsche party.
WASHINGTON, 17 Sept. (Reuter).
staatsdepartement heeft medegedeeld, dat
regeering door bemiddeling van het Amerikaan-
sche Roode Kruis 60.000 vaten meel naar
Spanje zal zenden, ten behoeve van de tot bel
de partijen beboorende armen.
Sudeten-Duitsche leiders manen
volgelingen aan kalm te blyven.
Onze correspondent te Londen seint Vrijdag
avond:
By gebrek aan definitief nieuws betreffende
de besprekingen tusschen Hitler en Chamber-
lain toonde de beurs zich onzeker. Chamber
lain's plotselinge terugkeer werd door sommigen
als een balssefactor, door anderen optimistisch
opgevat, de noteeringen waren lager, maar ver-
koopspressie *erd niet uitgeoefend en toen be
kend werd, dat de premier over enkele dagen
opnieuw een bezoek aan Hitler zal brengen,
werd de stemming opgewekter. In aanmerking
kan ook genomen worden, dat het heden de
laatste dag van het account was en dat dus niet
alleen de politiek de stemming beïnvloedde.
In journalistieke en politieke kringen liet men
zich veeleer lelden door geruchten en veronder
stellingen dan door feiten. Toen Chamberlain te
Heston aankwam, waarscWUwde hy ervoor geen
voorbarige conclusies te trekken. Hiermede
heeft men zich echter wel bezig gehouden.
Wat geruchten betreft: deze worden In
Parijs ook gemaakt en gemeeniyk schynt
men In deze stad beter ingelicht te zyn dan
In Londen. Vandaar dat men nipt opmerk
zaamheid de stemming In Parijs bestudeert
Van Berlijn uit worden pogingen aangewend
om het Duitsche, doch ook het Engelsche
volk te overtuigen, dat alle kans bestaat,
dat de Westersche democratieën Hitler's
eischen zullen inwilligen.
Voor net oogenblik Is het my onmogeiyk, wat1
dan ook, hieraan toe te voegen.”
,^omt u te Praag terug?”
,4k hoop wel er terug te komen, maar of en
wanneer dat zoo zal zyn, kan Ik u onmogeiyk
zeggen. Alles zal afhangen van de loopende In
ternationale onderhandelingen.”
„Wat zyn uw Indrukken by het einde van uw
verbiyf te Praag?”
waren soms goed, soms slecht, doch de
goede winnen het van de slechte.”
OnmiddelUjk na zjjn aankomst is Cham-
berlain zfjn besprekingen met Halifax, Si
mon en Hoare begonnen.
By de besprekingen In Downingstreet waren
ook Cadogan en Van Slttart aanwezig- Rjin-
cftnan kwam te 18 uur in Downingstreet
Om 19 45 verliet hy Downingstreet weer en
tien minuten later vertrokken ook Hoare en
Van Sitiart. Halifax begaf zich toen in ge
zelschap van Cadogan naar het ministerie van
Bultenlandsche Zaken.
Even voor elven is Chamberlain van zyn
audiëntie by den Koning in Downingstreet te
ruggekeerd. Hy zag er buitengewoon opgewekt
uit.
Reuter verneemt dat de premier de beide
dagen buitengewoon goed doorstaan heeft en
geen ongemakken heeft ondervonden.
BERN. 16 Sept. (Zw. teL agentschap). Ds
Zwitsersche bondsraad heeft opnieuw den in
ternationalen toestand langdurig onder oogen
gezien en eens te meer geronstateerd. dat aUe
voorzorgsmaatregelen getroffen zyn.
men. (Dese woorden verwekten by de omstan
ders vroolykheid en instemming). De heer
maal te besparen.”
De korte toespraak van Chamberlain werd
met instemming begroet.
De Sudeten-Duitsche afgevaardigde Ritter
heeft zich ter beschikking van de autoriteiten
te Asch gesteld en een dergeiyke verklaring af-
gelegd
De leider der Sudeten-Duitsche katholieken,
Reissenberger, die onlangs wegens zyn gema
tigde tendenzen uit de leiding van den bond van
Duitsche katholieken in Tsjecho-Slowakye is
«eetooten, heeft vanavond voor de Tsjecho-
Slowaaksche radio een verklaring afgelegd,
vsarin hy betoogde, dat het Sudeten-Dultedie
T°lk den vrede wil, daar een oorlog de ineen
storting van het land zou beteekenen. Hy ver
klaarde, dat „het denkbeeld van een Anschluss
bultenlandsche import Is” en dat de voorstellen
regeering „geiykheid van behandeling, vrij
heid en vrede verzekeren".
De Tsjecho-Slowaakscbe radio beeft van-
rthddag een beroep gedaan op de Duitsche bur-
van Tsjecho-Slowakye.
Duitsche burgers, zoo werd daarin o.a. ge-
«Kd, zekere elementen trachten u in een bur
geroorlog mee te sleepen. Er te echter geen
Fvnhieem, hos moeiiyk ook, «fat niet door
vreedzame onderhandelingen kan worden op-
«elost met goeden wil aan weerszijden, zy. dte
toevlucht nemen tot geweld, doen zichzelf
onr«cht aan,
Dult**e Burgers, weest kalm, neemt de meest
“rtkte discipline in acht. Vergeet niet dat het
vaderland te, dat het eerst bedreigd wordt.
veiligheid der
geannexeerde
PRAAG, 16 Sept. (Reuter). De
Tsjecho-Slowaaksche regeering heeft
besloten, de werkzaamheden der.
Sudeten-party te schorsen. Oor
spronkelijk werd gemeld, dat de
regeering besloten had de party te
ontbinden. Hoewel dit wel de be
doeling j| der regeering, is deze
daartoe niet iSvoegd. Daarom ligt
het in het voornemen de kwestie
van ontbinding op 19 September
voor te leggen aan de permanente
Kamercommissie, die «Laartoe wel de
bevoegdheid heeft.
3 Waarborg van de nieuwe
Tsjecho-Slowaaksche grenzen door
Duitschland. Hongarije, Roemenië,
Zuid-Slavië en Polen.
4 „Supergarantie” dezer
door Engeland, Frankrijk en
1 Afstand door Tsjechp-Slowa-
kye aan het Rijk der Sudeten-Duit
sche gebieden, waar 'de bevolking
voor 50 procent of meer uit Duit
schers bestaat.
Gepoogd worden tevens om Chamberlain mee
rlingen op te dringen, die men evenwel scep
tisch moet beschouwen.
Over het algemeen is de stemming niet pes
simistisch. Omtrent Hitler’s aanbod worden
wel bijzonderheden bekend gemaakt, doch
bevoegde zyde wordt jilets uitgelaten.
De liberalen en de Labour geven eenige be
zorgdheid te kennen. Men wyst er~
gen op, dat de Tsjechen een plebiscle\ absoluut
hebben verworpen en men meent nu. rfkt~Fnrwf
onder sterke pressie zal gezet worden
Ook meent men dat eenige ministers niet
afkeerig zyn van een grenswyziging ten gun
ste van Duitschland onder bepaalde voorwaar
den. Deze voorwaarden zouden dan zyn;
1. Een overeenkomst tusschen de groote mo
gendheden de nieuwe grenzen te verdedigen.
2. Economische concessies om Tsjecho-
Slowakye schadehxis te stellen voor het
toren Sudeten-Duitsche gebied, waarin
mynen liggen.
3. Een regeling waarby de
Tsjechische minderheid in het
gA>led gewaarborgd wordt.
Deze voorstellen zouden een krachtig verzet
vinden in het parlement en niet alleen van de
zyde van de oppositie.
LONDEN, 17 Sept. (Havas). De
redacteur Vari de „Dally» Express”
„Het plan dat de bespreking te Berchtesgaden
zou hebben opgeleverd en waaraan Hitler zyn
hebben gehecht, sou als
De Ryksmiddelen hebben over Augus
tus f85.714 minder opgebraedit dan de
raming.
Bestuurder van vrachtauto onder Vlagt-
wedde tegen een boom verpletterd.
Ontploffing op oen Nedarlandach vracht»
schip te Rheinau; drie kinderen gewond.
Pseudo-gpestelyke te Heerlen gearres
teerd.
en
10
ir,
•4.
ter
II-
VkÓNiG&WiNTU
w
kOBLgNLV
