ONS BLAD
1
1
1
Londen geeft aan Praag den
raad toe te geven
Een plebisciet zou niets op
lossen zegt Hodza
Mussolini geeft slechts één
oplossing: volksstemmingen
Fransche ministers achten at
en
aan
de beste oplossing
en
Sudeten vormen
vrijcorpsen
Britsche
stand van het Sudeten-Duitsch gebied
Duitschland thans
Nieuwé grenzen zullen door Parijs
Londen worden gegarandeerd
MINISTERPRESIDENT
Het nieuws van heden
ITALIË AAN DE ZIJDE
VAN DUITSCHLAND
DE BAROMETER
WAT ZAL PRAAG THANS
DOEN?
ZOMERTIJD EINDIGT OP
2 OCTOBER
Luxemburg treft
maatregelen
JOH. LAUWERS
PAYGLOF 3
ALKMAAB
vereenigde katholieke pers
E»
ooi
Ier
sd.
X.
ia het ergate voorkomen
Een beroep op de burgera
GA-
dus te Londen
Men
zou
de souvereiniteit
van
te
naar
doen terugkeeren.
a
n
i
i
k
Accoord met Slowaken
en Roethenen
Een plebiaciet zou nieta
oploaaen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
MEN
SUDETEN-DUITSCHE
De campagne van
Moskou
Regeering ziet geen grond om zich
bovenmate te verontruaten
Oproep van maarschalk
Tsjang Kai Sjek
Henlein geeft hun bevel de „go-
heele grena van het vader
land” te bezetten
RECHTHOUDERS
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
OOK SPOORFONDS
8.-
'et-
<11-
Heden ministerraad te
Londen en Parijs
„Het eventueele conflict moet in
ieder geval worden ge-
localiaeerd”
België handhaaft zijn
neutraliteitspolitiek
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No. 297
overwegen, de thans nog aan
Praag
onderworpen grensdistricten,
waar de Duitsche bevolking
een uitgesproken meerderheid
heeft, naar Duitschland
HET RESULTAAT VAN HET
FRANSCH—BRITSCHE OVERLEG IS
DAT MEN AAN DUITSCHLAND WIL
TOEGEVEN; MEN ADVISEERT
PRAAG DE
GEBIEDEN AAN HET RIJK AF TE
STAAN; FRANKRIJK EN ENGELAND
ZOUDEN DE NIEUWE GRENZEN
VAN TSJECHO-SLOWAK1JE
RANDEEREN.
Twee aoorten van ver
antwoordelijkheid
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
ar»
M3
zijn stelling reeds
t
vervalkn met
passen
bL
K.
▼oor
dat
redelijke overeenstemming
i.
L
conflict
M
in
t.
aq
94»
L
s
3.
3
Nader bericht men ons, dat Daladier en
Bonnet vanmorgen om 8 20 uur (Britschen
tijd) in een Ffansch vliegtuig van Croydon
naar Parijs zjjn teruggekeerd
LUXEMBURG, 17 Sept. (Belga). De re-
geerin» van Luxemburg publiceert een coni*
munlqué, waarin gezegd wordt, dat verscheidene
mlnlstcrvergaderlngen zijn gehouden om den
internationalen toestand onder öogen te zien.
De regeering heeft alle gebeurlijkheden en de
gevolgen, welke deze zouden kunnen hebben,
overwogen, met name ten aanzlerwvan de voed
selvoorziening en de bescherming der bevolking
Aan het communiqué wordt toegevoegd, dat
ef geen enkele grond is, zich bovenmate te ver
ontrusten.
men weten, dat Italië
heeft betrokken.
De zitting van de Staten-Oeneraal is Zaterdagmiddag door den minister van
Binnenlandsche Zaken, den heer H. van Boeien, officieel gesloten
«eer
i r.
038
n-
d.
zich met onwankelbare kracht te houden aan
de beginselen der onafhankelijkheldspoll-
tlek, die niet alleen zal bijdragen tot het
behoud van den vrede, maar ook de groot
ste kans biedt, dat België aan het gevaar
van oorlog ontkomt.
13-
ult.
48
*e.
031
Het DNB voegt hieraan toe, dat het bestuur
der Sudeten-Duitsche party hierover een pro
clamatie van de volgende strekking beeft uit
gegeven:
BERLIJN, 17 Sept. (Beater). „Ons ant
woord op de ontbinding van de Sadetan-
Duftache party is de vorming van een vrtj-
willigencorpa, dat met het wapen in de
vuist sal vechten voor de vrijheid van ons
volk.”
s.
r.
Ia
n-
t*b.
‘Pk.
hel
At
1934
**L
:te-
•PD,
aar.
•900
ea
Irea
nl).
•90S
nw.
en
oU-
H.
en
L—
1L-
Ml
Op grond hiervan sou Tijecho-Slowakije
moeten afzien van de vroeger met Frank
rijk en de Sovjet-Unie aangegane verpUch-
hnren tot bijstand.
De zitting der Staten-Generaal ia Zater
dagmiddag gesloten.
Oostenrykeche
I Januari a.a.
Overwogen wordt het prijsverschil bq
uitvoer van erwten af te schaffen.
WWW
r 4.
Wanneer dat echter niet zou gebeuren en
voor of tegen Praag een opmarsch van een
universeel karakter zou komen, dan moet
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
In een circulaire aan de gemeentebesturen er
aan herinnerd, dat de vervroeging met één uur
van den wettelyken tijd zal eindigen den twee
den October as. te drie uur in den voormid
dag.
v De beide Fransche ministers heb
ben den Britschen premier ertoe kun
nen bewegen, zijn collega’s in het
Britsche kabinet de noodzakelijkheid
te doéninzien van een internationale
garantie, geldend voor bet nieuwe
territoriale statuut.
Maar men kan srggen. dat de verweaeniyUng
van autonomie in Slowakije en sub-Karpathlsch
Rusland op den goeden weg is. Er moet nog
een stap worden gedaan, opdat een garantie
van trouw deser beide staten aan de republiek
^ordt gegeven. Het sal een opmerkelijk resul-
taat zjjn te midden van de tegenwoordige
crisis.'’
Volgens Havas heeft Mussolini ook nog over
de Joden gesproken en in dat verband verzekerd,
dat hy de noodige maatregelen zou nemen. HU
'noemt hen, die beweren dat Italië op dit gebied
gehoorzaamt aan buitenlandsche inblazingen,
„armen van geest", want, aldus Mussolini, „Het
wereldhebraïsme was zestien jaar lang voor ons
een hardnekkige vijand.”
Mussolini heeft van den Hongaarse hen pre
mier een telegram ontvangen, waarin deze zegt:
,Jk zeg uw excellentie van ganscher harte dank
voor de woorden, die gij te* Triest hebt willen
spreken ten behoeve der Hongaarsche minder
heden in Tsjecho-Slowakye.
Ten stadhuize is een conferentie gehouden
van de hoofden der gemeentediensten, voor een
onderhoek naar de maatregelen, welke genomen
zouden moeten worden om de bevolking in geval
van oorlog te sparen voor luchtaanvallen.
Men heeft overwogen, gebruik te maken van
kazematten, moderne schuilplaatsen aan te
laten leggen en de kelderruimten van zekere
particuliere gebouwen te laten Inrichten voor
de luchtbescherming.
Onze plicht ia thans al het moge lijke te
doen om deze overeenstemming te ver
zekeren. Geheel Europa kent den loop van
onze onderhandelingen met de Duitschers.
Iedereen weet, dat wy, na zeer moeilijke
onderhandelingen een voor beide partijen
aanvaardbare basis hebben gevonden. Doch
toen deed zich een dramatische ommekeer
voor. Een opstand begon. Men beschuldigde
de regeering er van krachtig te zijn on
treden. wy wijzen deze beschuldigingen
van de hand, wy hebben eenvoudig onzen
plicht gedaan. De onderdrukking van een
opstand is geen vervolging. Dank zy den
uitzonderingstoestand slaagden wy er in het
ergste te vporkomen.
Ds buitengewone maatregelen, doer da
regeering genomen, zullen van - - kracht
blijven, aoaiang zy noodlg zullen «yn.
kunnen
het model
conventie,
staten
Hodza wees op ondubbelzinnige wyae
ieder denkbeeld van een volksstemming
van de hand. Hy verklaarde deze oplossing
onaanvaardbaar, daar zij nieuwe proble
men zou kunnen doen ontstaan, analoog
aan de thans bestaande.
De oplossing der kwestie begint reeds, ondanks
de campagne van Moskou, in de harten der
Europeesche volken een plaats in te nemen. Wjj
wenschen, in deze laatste uren, dat een vreed
zame oplossing wordt bereikt.
wy wenschen dat, wanneer zy niet mogeiyk
is, het eventueele conflict wordt begrensd
en gelocaliseerd.
De onafhankeiykheid van Tsjecho-Slowakye
>ou zoodoende voortaan gewaarborgd
▼orden door een conventie naar
van het verdrag van Locarno, een
geteekend door de aangrenzende
Duitschland, Polen, Hongarije en Roemenië
alsmede door Engeland, Frankryk en Italië.
en Britsche ministers geconfereerd. De Britsche
regeering bood den gasten des middags een
noenmaal aan in het Carlton-hotel.
De zomertijd eindigt op 2 October te
drie uur in den voormiddag.
Het Duitsche nieuwsbureau publi
ceert verder een bericht uit Asch,
meldende, dat Henlein bevel heeft
gegeven, dat Zaterdag „de geheele
grena van het vaderland” bezet zal
worden door „vrijcorpsen van Su-
deten-Duitschera”.
BUREAUX:
IIKMAAI. Hof Telefoon 45» en 4220
PEN HELDER, Stationsstraat 4, Telefoon 771
HOORN Koepoortsweg 94, Telefoon 412
SCHAGEN, Molenstraat 52. Telefoon SI.
ABONNEMENTSPRIJS:
Met Inbegrip van gratis ongevallenverzeke
ring: voor Alkmaar /L— per kwartaal of
1$ cents per week, voor bulten Alkm'aar
V 250 P*t kwartaal of 20 cents per week.
Uhg. N. V. Drukk. De Spaarnestad - Haarlem.
Ondanks de weigering van Henlein zich te
verstaan met de Tsjecho-Slowaaksche regeering
voor een oplossing der natlonalitelten-kwestles
en niettegenstaande de poging tot opstand ver
andert de regeering, welke vastberaden de volle
dige Integriteit van den staat verdedigt, niets
in de politiek, welke «tf tot nu toe in overeen
stemming met de nationaliteiten en In het by-
zonder met de ëludeten-Duitschers volgt, een po
litiek, gebaseerd op de laatste regeeringsvoor-
stellen.
Voor deze overeenstemming heeft de regee
ring thans Henlein, noch de gevluchte leiders
noodlg, daar de gebeurtenissen by ons en de
mislukking van den opstand het beste bewijs
leveren, dat de regeering te doen heeft met de
Sudeten-Duitsche volksmassa, die in haar groo-
te meerderheid overeenstemming en verzoening
Laat ons derhalve bet volkerenrecht
tot zelfverdediging opelschen, een recht,
dat in alle tijden Is toegepast. Laat ons dus
Df€N9T-AANBI£DINGEN, Gwvraagd of Aan
geboden, geplaatst onder de Omroeper-
rubriek 10 ct. per regeL
Hy sprak als volgt;
„Oy voelt kllen, dat wy de meest dramatische
oogenbllkken onzer geschiedenis televen. Ons
land wordt opnieuw op de gevaarlijkste wyze
bedreigd. Wy doen alles om den vrede te red
den. Nimmer hadden wy meer behoefte dan nu
aan sterkte van hart en geest. Voor andere
landen gaat het er om den vrede te redden.
Voor ons gaat het er bovendien om een waar
dige toekomst voor ons land te verzekeren.
Onze geschiedenis Is een gevolg van de po
gingen, welke beoogden een overeenstemming
tusschen Tsjechen en Duitschers te verwezen
lijken.
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 ct p.
regel; Ingezonden Mededeelingen 40 et. p. r.
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bl| abon
nement wordt op aanvrage gaarne door onze
Administratie verstrekt
De, Fransche minister-president Daladier en
minister van Buitenlandsche Zaken, Bonnet,
’"«i gisteren, nadat zy Zaterdag een ult-
oodiging van de Engelsche regeering hadden
ontvangen, te 8.05 van Le Bourget vertrok-
L™.”1 Moveerden te R.28 uur op Croydon. Zy
c. °P het vliegveld verwelkomd door
J/t“lberlalh, Lord Halifax en den Franschen
•«b^tedeur Corbin.
vrijwel den geheelen dag nebben de Friuxsche
HANKAU, ,17 Sept. (Reuter) Aan den
vooravond van den zevenden verjaardag van het
incident te Moekden, dat leidde tot de bezet
ting van Mandsjoekwo door Japan, heeft maar
schalk Tsjang Kai Sjek een oproep gericht te*
de in Mandsjoekwo wonende Chineeaen. zich
als één man te verheffen. De Japanners, aldus
Tsjang Kai Sjek, zyn op het oogenblik aan het
eind van hun krachten. Ons uur is gekomen.
Gy moet u niet tevreden stellen met aanvallen
te doen op Japansche munitiedepots, vliegvel
den en spoorwegen. OU moet actief meedoe*
aan den stryd voor u zelf en voor China’s vrij
heid en onafhankeiykheid.
Wy zyn allen deze meening toegedaan.
Daar, waar een plebisciet dienstig kon zyn,
werd het gehouden. Indien in Tsjecho-Slowakyè
een volksstemming noodlg zou zyn geweest, zou
de vredesconferentie er haar toevlucht toe
hebben genomen.
„Op 1 October 1933 proclameerde Henlein
onder de Sudeten-Duitsche bevolking het
„Vaderlsndsche front van Sudeten-Dultechers”,
met de loyale bedoeling den Duitschers, die in
den Tsjechischen staat leven, door een biliyk
accoord met het Tsjechische volk hun vitale
rechten te verzekeren. Gedurende vyf Jaren
hebben de Sudeten-Duitschers bewezen,
hun bedoeling ernstig gemeend was.
Thans moet geconstateerd porden, dat al hun
pogingen schipbreuk hebben geleden door de
onverzoeniyke houding der Tsjechische macht
hebbers. De laatste weken hebben de Tsje
chische leiders het masker 'afgeworpen. De
regeering te Praag is den toestand niet meer
meester. Benesj beliegt enbedriegt zyn volk
over den werkelyken toestand. Hy is te laf om
den boer en arbeider de ineenstorting van zyn
politiek te bekennen. Benesj ziet jn een
Europeesche catastrophe zyn laatste hoop.
Een naamlooze beproeving teistert ons Sudeten-
Duitsche vaderland. Tienduizenden landgenoo-
ten, die streden voor hun volk, moesten over
de grens vluchten ou.’ hun leven te redden of
te voorkomen, dat zy als gUzelaara werden
ontvoerd. Millioenen biyven overgeleverd aan
vreemd geweld. Het gevkl van uitersten nood
is gekomen.
Tegenover het probleem, dat in deze dagen
de wereld in ademloozc spanning houdt,
heeft de oplossing slechts een naam: volks
stemmingen. Volksstemmingen voor alle
nationaliteiten, die in dien staat zyn ge
dwongen, welke 't groote Tsjecho-Slowakye
had moeten worden en zich thans in zyn
geheele organische onhoudbaarheid open
baart.
Doch er moet nog iets anders worden
gezegd, nJ. dat op een bepaald oogenblik de
gebeurtenissen den rasenden loop van een
lawine aannemen. Daarom moet men snel
handelen, wanneer men verwarring en com
plicaties wil vermyden.
De Engelsche minister-president, die zich
als vredesbode van Landen naar München
begaf, moet begrepen hebben, dat men snel
moet handelen, omdat leder uitstel niet aan
de oplossing ten goede komt, doch bepaald
zal leiden tot de onheilspellende botsing.
Aldus verklaarde de Sudeten-Duitsche pers
chef, Seb^kowski, die vanavond in Beriyn is
aangekomen. Hy legde deze verklaring af te
genover de verzamelde buitenlandsche jour
nalisten en zette voorts uiteen, dat het corps
zal komen te liggen op Dultsch gebied langs
de Sudetengrens en gereed zal worden gehou
den om op te treden, zoo dit noodlg mocht
worden geacht, ter bescherming van het
Sude tenvolk?
Naar het oordeel van de verantwoordelijke
Britsche kringen zouden deze rectificatie van
de grens en bet overbrengen van de bevolking,
dat hieruit zou kunnen voortvloeien, by voor
keur dienen te geschieden langs den weg van
rechtstreeksche onderhandelingen onder con-
tróle eener Internationale commissie, zonder
gebruik te maken van de minder soepele en
minder snelle procedure eener volksstemming,
die óverigens de andere minderheden, oa. de
Hongaarsche en de Poolsche. ertoe zou kunnen
brengen, op haar beurt eveneens een volksstem
ming te eischen.
Hoewel de mogeiykheid van een dergeiyke
cplossing, met het oog op de huidige omstan
digheden en het gevaar, dat hierin schuilt, van
Fransche zyde' moeliyk kon worden verworpen,
meenden Daladier en Bonnet hun Britsche
collega's er met nadruk op te moeten wyzen,
boe onrechtvaardig het zou zyn, een dergeiyk
offer van de Tsjechische regeering te verlangen,
zander haar een compensatie te bieden voor
bet verlies der natuuriyke grens, die door het
Budetengebergte wordt gevormd.
FBAAG. IS Sept. (Havas). Minister
president Hodsa heeft gisteren tal tajn
radioredevoering verklaard,* Iedere oplossing
van bet Sndeten-DnHache vraagstak door
middel van een vMkmtemming van de
hand te moeten wijzen.
We laten hieronder de belangrykste passages
uit de rede van den Duce volgen:
„Er zyn in het leven der volken momenten,
aldus Mussolini, waarin de mannen, die hen
leiden, niet mogen terugschrikken voor hun
verantwoordeiykheid, doch deze in vollen om
vang moeten aanvaarden. Dat wat ik u thans
zeg, wordt niet alleen door de politiek van de
as RomeBeriyn gedicteerd, doch slechts door
de gevoelens van vriendschap die ons verbinden
met de Hongaren, de Polen en andere nationa
liteiten in den staat, welken m.en den mozaïek-
staat nummer twee zou kunnen noemen. Wat
ik u zeg, wordt gedicteerd door myn verant
woordelijkheidsgevoel, dat ik niet zoo zeer Ita-
Uaansch dan veeleer Europeesch zou willen noe
men.
Wanneer de door de geschiedenis gestelde
problemen een graad van stormachtige com
plicaties hebben bereikt, dringt zich de meest
eenvoudige, meest logische en meest radicale
oplossing op.
TRIEST, 19 Sept. (Havas). In z(jn met
belangstelling tegemoetgeziene rede heeft
Musaolini verklaard, dat de eenige oplos
sing voor het Tsjecho-Slowaaksche vraag
stuk ligt in het houden van volksstemmin
gen. De gebeurtenissen, aldus Mussolini,
kunnen een snel tempo krijgen en het
karakter van een lawine aannemen. Er
moet derhalve snel gehandeld worden.
Tijdens de Zondag te Londen ge
houden besprekingen tusschen de
Engelsche en Fransche ministers is
men tot de overtuiging gekomen, dat
het gevaarlijk zou zijn, de dissidente
elementen nog langer tegen hun zin
deel te laten uitmaken van de
Tsjecbo-Slowaakache gemeenschap.
Mussolini acht volksstemmingen de bes
te oplossing van het Tsjecho-Siowaak-
sche probleem.
Minister-President Hodza verklaarde dat
een plebisciet de moeilijkheden niet zou
doen oplossen, en zinspeelde op een
accoord met de Slowaken en Roethenen.
De Sudeten vormen vrijcorpsen, die de
geheele Duitsche grena moeten bezetten.
Luxemburg treft maatregelen, met het
oog óp den onzekeren toestand in
Europa.
België vastbesloten zqn neutraliteit
handhaven.
Vandaag zal zoowel het Britsche als het
Fransche kabinet bijeenkomen, om de resul
taten van de gisteren gehouden conferentie te
bespreken.
regeering te Praag zal officieel door Parijs
*n Londen op de hoogte gesteld worden van de
opvattingen der beide regeeringen en uitge-
B°odlgd worden, zoo spoedig mogeiyk haar
meening hieromtrent te laten weten. Chamber-
ïmn rekent er nameiyk nog steeds op, zich
Wasdag of op zyn laatst Woensdag naar
G«lesberg te kunnen begeven om opnieuw
Hitler te ontmoeten.
De minister-president deed vervolgens een
beroep op de eenheid van alle burgers om
kalmte en de bereidheid zich te verdedigen.
.Biecht» hy die in staat is te strijden, kan
aan vrede denken,” verklaarde Hodsa. „wy wil
len vrede en vryheid. Wij gebruiken geen
krachtige woorden en hebben daaraan geen
behoefte. Maar wy hebben de krachten van
geest en hart noodlg en die hebben wy."
der nationaliteiten wenscht.
De regeering zal geen politiek van wraak
noch van vervolging voeren. Zy moet evenwel
haar aandacht gericht houden op de «eerbiedi
ging en de handhaving der wet. kalmte en or
de. Op het gebied van de rust en openbare orde
kan zy geen concessies doen, daar slechts in
kalmte en orde de mogeiykheld kan bestaan
een algeheele redelyke overeenstemming te
waarborgen.
Wy zouden er verkeerd aan doen, wanneer
wy, ons met de Duitschers verstaande, de
vraagstukken der binnenlandsche politiek die
zich voordoen, uit het oog zouden verliezen.
Men streeft er naar onsen staat te on derm y -
nen. Men wil een paniek in het binnenland
zaaien en men wil aantoonen, dat onze staat
niet in staat is het verband tuaschen al zyn
nationale elementen te handhaven.
Daarom is de regeering de onderhandeUn-
gen begonnen en heeft den president der repu
bliek een doeltreffende oplossing gevraagd.
De regeering wilde vrede: Anderen wilden
onrust.
BRUSSEL, 17 Sept. ^Beiga) Men heeft er de
laatste dagen van verschillende zyden by de
Belgische regeering op aangedrongen, dat zy de
Kamer of de commissie van Ruiten
Zaken zou byeenroepen of een verklaring over
de buitenlandsche politiek zou afleggen.
De regeering is van meening. dat een ver
vroegd bijeenkomen van het parlement niet
noodlg is en dat er ook geen reden bestaat voor
het byeenroepen der commissies.
Op de politiek der regeering drukken twee
soorten van verantwoordelijkheid, eenerzyds
moet het staatsgezag worden verzekerd, ander-
zyds moet zy zich bewust zyn van alle gevol
gen, welke zouden kunnen voortvloeien uit het
feit, dat de Duitsche kwestie niet is opgelost.
Daarom willen wy onderhandelen.
Het feit, dat de wereld onzen'geest van ver
zoening in zekere dingen en onze energie in
zekere andere zaken waardeert, veroorlooft ons
'een krachtige basis te hebbpn voor onze binnen-
en buitenlandsche politiek.
Tsjecho-Slowakye komt al zyn plichten na.
Andere landen moeten dat ook doen. De be
trekkingen tusschen Tsjechen en Duitschers
moeten geen nieuwe twisten doen ontstaan.
