ONS BLAD
een
Londen geeft aan Praag den
raad toe te geven
Mussolini geeft slechts
oplossing: volksstemmingen
Een plebisciet zou niets op
lossen zegt Hodza
3
aan
de beste oplossing
en
Het nieuws van beden
ITALIË AAN DE ZIJDE
Sudeten
vormen
P%V DUITSCHLAND
vrijcorpsen
DE BAROMETER
Nieuwe grenzen zullen door Parijs
Londen worden gegarandeerd
Britsche en Fransche ministers achten af
stand van het Sudeten-Duitsch gebied
Duitschland thans
WAT ZAL PRAAG THANS
DOEN?
ZOMERTIJD EINDIGT OP
2 OCTOBER
RADIO-REDE VAN DEN
MINISTERPRESIDENT
JOH. LAUWERS
5aê
Luxemburg treft
maatregelen
VEREENIGDE katholieke pers
MAANDAG IB
Een freroep op Je burgen
GA-
Men
zou
de aouvereiniteit
▼an
te
naar
doen terugkeeren.
■V
ps
Een plebisciet zou niets
oplossen
Oproep van maarschalk
Tsjang Kai Sjek
Heden ministerraad te
Londen en Parijs
Accoord met Slowaken
en Roethenen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
x RECHTHOUDERS
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
OOK SPOORFONDS
De campagne van
Moskou
I6«
(M>
Henlein geeft hun bevel de „gê-
heele grens van het vader
land” te bezetten
Dank zij den uitzonderingstoestand
m het ergste voorkomen
FATGLOT S-
„Het eventueels conflict moei in
ieder geval worden gf-
localiseerd”
België handhaaft zijn
neutraliteitspolitiek
Regeering ziet geen grond om zich
bovenmate te verontrusten
uA
m-
t bL
UIS
va-
ebt.
MEN
SUDETEN-DUITSCHE
GEBIEDEN AAN HET RIJK AF TE
STAAN; FRANKRIJK EN ENGELAND
ZOUDEN DE NIEUWE GRENZEN
VAN TSJECHO-SLOWAKIJE
RANDEEREN.
dus te Londen
Twee soorten van ver
antwoordelijkheid
onderworpen grensdistricten,
waar de Duitsche bevolking
een uitgesproken aeeerderheid
heeft, naar Duitschland
overwegen, de thans nog Mn
Praag
'3
HET RESULTAAT VAN HET
FRANSCH—BRITSCHE OVERLÉG IS
DAT MEN AAN DUITSCHLAND WIL
TOEGEVEN; MEN ADVISEERT
PRAAG DE
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
AdminhlraH* vwrstrwkt
P^»
a
a
■Ml
zyn stelling reeds
a
vervallen met
psseen
a
o o
a
,dH
a
De beide Fransche ministers heb*
j'
•an-
el
vastbesloten
Stand van Maandag M nar va*. 7M3
Vorige stand 7RM
«eer
i 4 r.
t MM
•ken.
on-
btod.
püp-
>neu-
mool
md-r
blad
BRUSSEL. 17 Sept. (Belga) Men heeft er de
laatste dagen van verschillende zijden by de
mep weten, dat Italië
heeft betrokken.
De zitting van de Staten-Generaal is Zaterdagmiddag door den minister van
Binnenlandsche Zaken, den heer H. van Boeëen, officieel gesloten
ai
O
Tia
xx».-
IAAQ
M4S
nrt.
Hee-
MM
ildent, die zich
naar München
ver
niet
zich met onwankelbare kracht te houden aan
de beginselen der onafhankelljkheidspoU-
tlek, die niet alleen zal bijdragen tot het
behoud van den vrede, maar ook de groot
ste kana biedt, dat België aan het gevaar
van oorlog ontkomt.
kerk.
UI
ngeb
“P«
en t«
sar
Op grond hiervan een Tsjecho-SlowaMje
Moeten afzien van de vroeger met Frank
rijk en de Sovjet-Unie aangegane verpHeh-
«hgen tot Mistend.
Nader bericht men ons, dat Daladier en
Bennet vanmorgen om 8.20 uur (Britechen
tijd) in een Fransch vliegtuig van Croydon
naar Parijs ztfn teruggekeerd
PRAAG,
Priwidrnt
e. U-
1 uit.
at M
Ineke,
BERLIJN, 17 Sept. (Beater). .One ant
woord op de ontbinding van de Sudeten-
Dufteehe party Ie de vorming van een vrfj-
wtlligerocorpe, dat met het wapen hl de
vuist zal vechten veer de vrijheid van ene
volk."
RX.
ris»
is-
Wll-
MN
klein
der
LTS.
Ider,
tsw
bs-
10.
8962
t.rtJw.
en
f 11.-
RLEM
8901
l
40,
be-
56.
uffet-
Ledi-
chta-
achel
toter-
8932
1661.
Che-
X>PD,
mw
8900
Bleifh
to eB
Adm
oord).
8066
>amee,
«Hukt
I MM
LUXEMBURG, 17 Sept. (Belga). De re-
geerin» van Luxemburg publiceert een com
muniqué. waarin gezegd wordt, dat verscheidene
minlstervergaderingen zjjn gehouden om den
Internationalen toestand onder oogen te den.
De regeering heeft alle gebeurlijkheden en de
gevolgen, welke deze zouden kunnen hebben
overwogen, met name ten aanzien van de voed
selvoorziening en de bescherming der bevolking
Aan het communiqué wordt toegevoegd, dat
er geen enkele grond ts, zich bovenmate te ver
ontrusten.
Overwogen wordt het prijsverschil bg
uitvoer van erwten af te schaffen.
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
in een circulaire aan de gemeentebesturen er
aan herinnerd, dat de vervroeging met één uur
van den wetteiyken tijd zal eindigen den twee
den October as. te drie uur in den voormid
dag.
eiïBritsche ministers geconfereerd. De Britsche
regeering bood den gasten des middags een
noenmaal aan in het Carlton-hotel.
Volgens Havas heeft Mussolini ook nog -over
de Joden gesproken en in dat verband verzekerd,
dat hij de noodige maatregelen zou nemen. Hij
noemt hen, die beweren dat Italië op dit gebied
nnrrjuLmt aan bultenlandsche inblazingen,
armen Van'geest”, want, aldus Mussolini, „Het
wereldhebralsme was zestien jaar lang voor ons
een hardnekkige vijand.”
Mussolini heeft van den Hongaarschen pre
mier een telegram ontvangen, waarin desq zegt:
„Ik zeg uw excellentie van ganscher harte dank
voor de woorden, die gij te Triest hebt willen
spreken ten behoeve der Hongaarsche minder
heden in Tsjecho-Slowakije.
Naar het oordeel van de verantwoordelijke
Britsche kringen zouden deae rectificatie van
de grens en bet overbrengen van de bevolking,
dat hieruit zou kunnen voortvloeien, bij voor
keur dienen te geschieden langs den weg van
rechtstreeksche onderhandelliigen onder «m-
tróle eener internationale commissie, zonder
gebruik te maken van de minder soepele en
minder snelle procedure eener volksstemming,
die overigens de andere minderheden, oa. de
Hongaarsche en de Poolsche, ertoe sou kunnen
brengen, op haar beurt eveneens een volksstem
ming te elschen.
Hoewel de mogelijkheid van een dergeiyke
oplossing, met het oog op de huidige omstan
digheden en het gevaar, dat hierin schuilt, van
Fransche zijde moeilijk kon worden verworpen,
meenden Daladier en Bonnet hun Britsche
collega's er met nadruk op te moeten wijzen,
hoe onrechtvaardig het zou zijn, een dergelijk
offer van de Tsjechische regeering te verlangen,
zonder haar een compensatie te bieden voor
het verlies der natuurlijke grens, die door het
Budetengebergte wordt gevormd.
Tijdens de Zondag te Londen ge
houden besprekingen tusschen de
Engelsche en Fransche ministers is
men tot de overtuiging gekomen, dat
het gevaarlijk zou zijn, de dissidente
elementen nog langer tegen hun zin
deel te laten uitmaken van de
Tsjecho-Slowaaksche gemeenschap.
Op de politiek der regeering drukken twee
soorten van verantwoordelijkheid, eenerzijds
moet het staatsgezag worden verzekerd, ander
zijds moet zij zich bewust zijn van alle gevol
gen, welke zouden kunnen voortvloeien uit het
feit, dat de Duitsche kwestie niet is opgelost.
Daarom willen wij onderhandelen.
Het feit, dat de wereld onzen geest van ver
zoening in zekere dingen en onze energie in
zekere andere zaken waardeert, veroorlooft ons
een krachtige basis te hebben voor onze binnen-
en bultenlandsche politiek.
Tbjecha-Slowaklje komt al zijn plichten na.
Andere landen moeten, dat ook doen. De be
trekkingen tusschen Tsjechen en Duitschers
moeten geen nieuwe twisten doen ontstaan.
GA».
nw.
nw.
su
Foli
es H.
B.LEM
■MO
De zomertijd eindigt op 2 October te
drie uur in den voormiddag.
Het DNB voegt hieraan toe, dat het bestuur
der Sudeten-Duitsche party hierover een pro
clamatie van de volgende strekking heeft uit
gegeven;
DIENST-AANBIEDINGEN, Gevraagd of Asm-
geboden, geplaatst onder de Omrowpwr-
rubriek 10 et. per regel.
I
Hjj sprak als volgt;
„Gij voelt allen, dat wij de meest dramatische
□ogenblikken onzer geschiedenis beleven. Ons
land wordt opnieuw op de gevaariykste wijze
bedreigd. Wy dden allee om den vrede te red
den. Nimmer hadden wij meer behoefte dan nu
aan sterkte van hart en geest. Voor andere
landen gaat het er om den vrede te redden.
Voor ons gaat bet er bovendien om een waar
dige toekomst voor ons land te verzekeren.
Onze geschiedenis is een gevolg van de po
gingen. welke beoogden een overeenstemming
tusschen Tsjechen en Duitschers te verwezen
lijken
Hodza wees op ondubbelzinnige wijze
leder denkbeeld van een volksstemming
van de hand. Hij verklaarde deze oplossing
onaanvaardbaar, daar zy nieuwe proble
men zou kunnen doen ontstaan, analoog
aan de thans bestaande.
HANKAU, 17 Sept. (Reuter) Aan den
vooravond van den zevenden verjaardag van het
incident te Moekden. dat leidde tot de bezet
ting van Mandsjoekwo door Japan, heeft maar-
schalk TSJang Kal Sjek een oproep gericht tot
de in Mandsjoekwo wonende Chineezen. zich
als één man te verheffen. De Japanners, aldus
TsJang Kal Sjek, zijn op het oogenbllk aan het
eind van hun krachten. Ons uur is gekomen.
OU moet u niet tevreden stellen met aanvallen
te doen op Japansche munitiedepots, vliegvel
den en spoorwegen. OU moet actief meedoe*
aan den strUd voor u zelf en voor China’s vrij
heid en onafhankelijkheid.
Het Duitsche nieuwsbureau publi
ceert verder een bericht uit Asch,
meldende, dat Henlein bevel heeft
gegeven, dat Zaterdag „de geheele
grens van het Vaderland" bezet zal
worden door „vrijcorpsen van Su-
deten-Duitschers".
O Fransche minister-president Daladier en
□e minister van Bultenlandsche Zaken, Bonnet,
’“«n gisteren, nadat zU Zaterdag een ult-
“°°®j*ing van de Engelsche regeering hadden
““«vangen, te 8.06 van Le Bourget vertrok-
y,”1 arriveerden te 826 uur op Croydon. Zy
zrOen op het vliegveld verwelkomd door
a*»berlain. Lord Halifax en den Franschea
•®J*«sadeur Corbin.
Onze plicht is thans al het mogelijke te
doen' om deze overeenstemming te ver
zekeren. Oebeel Europa kent den loop van
onze onderhandelingen met de Duitschers.
Iedereen weet, dat wy, na zeer moeUUke
onderhandelingen een voor beide partUen
aanvaardbare basis hebben gevonden. Doch
toen deed zich een dramatische ommekeer
voor. Een opstand begon. Men beschuldigde
de regeering er van krachtig te zUn opge
treden. wy wUsen deae beschuldigingen
van de hand. WU hebben eenvoudig onzen
plicht gedaan. De onderdrukking van een
opstand is geen vervolging. Dank zU den
uitzonderingstoestand slaagden wy er in het
ergste te voorkomen.
De buitengewone maatregelen, door de
regeering genomen, zullen van kracht
biyven, zoolang zy noodig zullen zün.
Ten stadhulze is een conferentie gehouden
van de hoofden der gemeentediensten, voor een
ondersoek naar de maatregelen, welke genomen
zouden moeten worden om de bevolking in geval
van oorlog te sparen voor luchtaanvallen.
Men heeft overwogen, gebruik te maken van
kazematten, moderne schuilplaatsen aan te
laten léggen en de kelderruimten van zekere
particuliere gebouwen te laten Inrichten voor
de luchtbescherming.
BURtAUX:
ALKMAAR, Hof Telefoon 4330 en 4220
PEN HELDER, Stationsstraat 4, Telefoon 771
HOORN, Koepoortswog 94, Telefoon 412
SCHAGEN, Molenstraat 52, Telefoon SI.
ABONNEMENTSPRIJS:
Inbegrip ven gratis ongevaHenvwraafew-
dng: voor Alkmaar i.— per kwartaalof
15 cent» per week, voor bulten Alkmaar
v 2.50 por kwartaal of 20 cents pwr week.
IHtg N. V. Drukk. Do Spaamestad - Haarlem.
Wü zyn allen deze meening toegedaan.
Daar, waar een plebisciet dienstig kon zyn,
werd het gehouden. Indien in Tsjecho-SlowakUe
een volksstemming noodig zou zijn geweest, zou
de vredesconferentie er haar toevlucht toe
hebben genomen.
Tegenover het probleem, dat in dese dagen
de wereld in ademlooze spanning houdt,
heeft de oplossing slechts een naam: volks
stemmingen. Volksstemmingen voor alle
nationaliteiten, die in dien staat zijn ge
dwongen, welke t groote Tsjecho-Slowakije
had moeten worden en zich thans in zyn
geheele organische onhoudbaarheid open
baart.
Doch er moet nog iets anders worden
gezegd, nJ. dat op een bepaald oogenbllk de
gebeurtenissen den rasenden loop van een
lawine aannemen. Daarom moet men snel
handelen, wanneer men verwarring en com
plicaties wil vermyden.
De Engelsche minister-
als vredesbode van Lont
begaf, moet begrepen hebben, d»L men snel
moet handelen, omdat leder uitstel niet aan
de oplossing ten goede komt, doch bepaald
zal leiden tot de onheilspellende botsing.
Laat ons derhalve het volkerenrecht
tot zelfverdediging opeischen, eest recht,
dat m alle tyden is toegepast Laat ons dus
te wapen snellen en een „vrycorp* ven
Sudeten-Dultscbera”
nen. Men wil een panle^ in het binnenland
zaaien en men wil aantoonen. dat onze staat
niet in staat is het verband tusschen al zyn
nationale elementen te handhaven.
Daarom is de regeering de onderhandelin-
gen begonnen en heeft den president der repu
bliek een doeltreffende oplossing gevraagd.
De regeering wilde vrede. Anderen wilden
onrust.
De Slowaaksche opposltle-party raakte in de
war door in het parlement dezelfde eUchen te'
stelten «la de andere nationaliteiten.
De onafhankelijkheid van Tsjecbo-Slowakye
■ou zoodoende voortaan gewaarborgd kunnen
worden door een conventie naar bet model
van bet verdrag van Locarno, een conventie,
«eteekend door de aangrenzende staten
Duitschland, Polen, Hongarije en Roemenië
alsmede door Engeland, Frankrijk en Italië.
TRIEST, 1» Sept. (Havas). In styn met
belangstelling tegemoetgeztene rede heeft
MnmoHnl verklaard, dat de eenige oplos
sing voor het Tsjecho-Slowaaksche vraag-
stak ligt in het houden van volksstemmin
gen. De cebeurieniaKn, aldus Mussolini,
kunnen een snel tempo krijgen en het
karakter van een lawine aannemen. Er
moet derhalve snel gehandeld worden.
De Sudeten vormen vrjjcorpoen, die de
geheele Duitsche grens moeten bezetten.
Luxemburg treft maatregelen, met het
oog op den onzekeren toestand in
Europa.
België vastbesloten B$n neutraliteit te
handhaven.
De zitting der Staten-Generaal ia Zater
dagmiddag gesloten.
Oostenryksche
1 Januari a.a
Belgische regeering op aangedrongen, dat zy de
Kamer of de commissie van Bultenlandsche
Zaken zou byeenroepen of een verklaring over
de bultenlandsche politiek zou afleggen.
De regeering is van meening, dat een
vroegd byeenkomen van het parlement
noodig is en dat er ook geen reden bestaat voor
het byeenroepen der commissies.
Bovendien is de regeering
We laten hieronder de belangrykste passages
uit de rede van den Duce volgen:
„Er zyn in het leven der volken momenten,
aldus Mussolini, waarin de mannen, die hen
leiden, niet mogen terugschrikken voor hun
verantwoordeiykheid, doch dese in vollen om
vang moeten aanvaarden. Dat wat ik u thans
zeg, wordt niet alleen door de politiek van de
as RomeBeriyn gedicteerd, dqch slechts door
de gevoelens van vriendschap die ons verbinden
met de Hongaren, de Polen en andere nationa
liteiten in den staat, welken men den mozalek-
staat nummer twee zou kunnen noemen. Wat
ik u zeg, wordt gedicteerd door mijn verant-
woordeiykheidsgevoel, dat ik niet zoo zeer Ita-
liaansch dan veeleer Europeesch zou willen noe
men.
Wanneer de door de geschiedenis gestelde
problemen een graad van stormachtige com
plicaties hebben bereikt, dringt zich de meest
eenvoudige, meest logische en meest radicale
oplossing op.
„Op 1 October 1933 proclameerde Henlein
onder de Sudeten-Duitsche bevolking bet
„Vaderlandsche front van Sudeten-Duitschers”,
met de loyale bedoeling den Duitschers, die in
den Tsjechiachen staat leven, door'een biliyk
accoord met het Tsjechische volk hun vitale
vUf jaren
dat
Ondanks de weigering van Henleinzich te
verstaan met de Tsjecho-Slowaaksche regeering
voor een oplossing der natlonallteiten-kwestles
en niettegenstaande de poging tot opstand ver
andert de regeering, welke vastberaden de volle
dige integriteit van den staat verdedigt, niets
in de jjolltiek, welke rif tot nu toe in overeen
stemming met de nationaliteiten en in het by-
sonder met de Sudeten-Dultschers volgt, een po
litiek, gebaseerd op de laatste regeeringsvoor-
stellen.
Voor deae overeenstemming heeft de regee
ring thans Henlein, noch de gevluchte leiders
noodig, daar de gebeurtenissen by ons en de
mislukking van den opstand het beste bewy»
leveren, dat de regeering te doen heeft met de
Sudeten-Duitsche volksmassa, die in haar groo
te meerderheid overeenstamming en verzoening
der nationaliteiten wenscht.
De regeering zal geen politiek van wraak
noch van vervolging voeren, zy moet evenwel
haar aandacht gericht houden op de eerbiedi
ging en de handhaving der wet. kalmte en or
de. Op het gebied van de rust en openbare orde
kan zy geen concessies doen, daar slechts In
kalmte en orde de mogeiykheid kan bestaan
redelyke overeenstemming te
De oplossing der kwestie begint reeds, ondanks
de campagne van Moskou, in de harten der
Europeesche volken een plaats In te rtemen. wy
wenschen, in deae laatste uren, dat een vreed
zame oplossing wordt bereikt.
Wy wenschen dat, wanneer zy niet mogeiyk^
is, het eventueele conflict wordt begrensd
en gelocallseerd.
Mussolini acht volksstemmingen de bes
te oplossing van het Tsjecho-Slowasdc-
sche probleem.
Minister-President Hodza verklaarde dat
een plebisciet de moeilijkheden niet zou
doen oplossen, en zinspeelde op ten
accoord met de Slowaken en Roethenen.
rechten te verzekeren. Gedurende
hebben de Sudeten-Dultschers bewezen,
hun bedoeling ernstig gemeend was.
Thans moet geconstateerd worden, dat al hun
pogingen schipbreuk hebben geleden door de
onverzoeniyke houding der Tsjechische macht
hebbers. De laatste weken hebben de Tsje
chische leiders het masker afgeworpen. De
regeering te Praag is den toestand niet meer
meester. Behesj beliegt en bedriegt zyn volk
over den werkelyken toestand. Hy is te laf om
den boer en arbeider de ineenstorting Rhi zyn
politiek te bekennen. Beneaj ziet in een
Ehiropeesche catastrophe zyn laatste hoop.
Een naamlooee beproeving teistert ons Sudeten-
Duitsche vaderland. Tienduizenden teidgenoo-
ten, die streden voor hun volk, moesten over
de grens vluchten om hun teven te redden ot
te voorkomen, dat zy als gUzelaan werden
ontvoerd. Mlllioenen biyven overgeieverd aan
vreemd geweld. Het geval van uitenten nood
la gekomen.
een algeheele
waarborgen.
Wy zouden er verkeerd aan doen, wanneer
wy. ons met de Duitschers verstaande, de
vraagstukken der binnenlandsche politiek die
zich voordoen, uit het oog zouden verliezen.
Men streeft er naar onzen staat te ondermU-
Aldus verklaarde de Sudeten-Duitsche pers
chef, Sebekowskl, die vanavond in Beriyn Is
aangekomen. Hy legde deze verklaring af te
genover de verzamelde bultenlandsche jour
nalisten en zette voorts uiteen, dat bet corps
zal komen te liggen op Dultsch gebied langs
de Sudetengrens en gereed zal worden gehou
den om op te treden, zoo dit noodig mocht
worden geacht, ter bescherming van bet
Sude tenvolk.
Vandaag aal zoowel het Britsche ab h»t
Fransche kabinet bUeenkomen. om de resul
taten van de gisteren gehouden conferentie te
bespreken.
aen bewegen, xjjn collega’s in het
Britsche kabinet de noodzakelijkheid
te doen inzien van een internationale
garantie, geldend voor het nieuwe
territoriale statuut.
Ds regeering te Praag zal officieel door Parys
•n LondeJ op de hoogte gesteld worden van de
opvattingen der beide regeeringen en ultge-
“oodlgd worden, zoo spoedig mogeiyk haar
“etning hieromtrent te laten weten. Chamber-
hin rekent er nameiyk nog steeds op, zich
tMnad>g of op zyn laatst Woensdag naar
Godeaberg te kunnen begeven om opnieuw
Hitler te ontmoeten.
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 ct. p.
regal; Ingezonden Mededeelingen 40 et p. r.
B» CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaame door onze
A -I--*-*-*- - «enVt
Da minlster-preatdent deed vervolgens een
beroep op de eenheid van alle burgers om
kalmte en de bereidheid zich te verdedigen.
„Slechts hy die in staat is te strijden, kan
aan vrede denken,” verklaarde Hodza. „wy wil
len vrede en vrUheid. WU gebruiken geen
krachtige woorden en hebben daaraan geen
behoefte. Maar wy hebben de krachten van
geest en hart noodig en die hebben wy."
Wanneer dat echter niet zou gebeuren en
voor at tegen Praag een opmarsch van een
universeel karakter zou komen, dan moet
Maar men ka* zeggen, Mat de verweeeniyking
van autonomie in Slowakije en aub-Karpathizch
Rusland op den goeden weg ia. Er moet nog
een stap worden gedaan, opdat een garantie
van trouw dezer belde staten aan de republiek
wordt gegeven. Het zal een opmerkeiyk resul
taat zjjn te midden van de tegenwoordige
crisis.’’
18 Sept. (Havss). Minteter-
Hotea heeft gisteren In »tjn
ering verklaard, iedere ipleeehig
bet Swdeten-Dwiteebe vraagstuk teer
middel van een volksstemming van te
hand te moeten wfjsen.
